|
2007
|
|
|
Eta hori argi eta garbi dago; zenbakiei begiratzen badiegu, ikusiko dugu koloneko minbizia gibelera hedatzen dela gehienbat, biriketakoa burmuinera, eta abar luze bat. Jakina da hurbiltasuna ere faktore garrantzitsua dela;
|
baina
gaur egun frogatuta dago organo bakoitzean tumore zelula jakin bat agertzen denean bi horien artean sortzen den elkarrizketa funtsezkoa dela metastasia arrakastatsua izateko.
|
|
|
Almadenen (Ciudad Real) dago munduko merkurio meategirik handiena,
|
baina
gaur egun itxita dago. (Argazkia:
|
|
|
Laborategian erreaktibo gisa erabili izan dira, hau da, azkenean, merkuriorik ez duten beste molekula organiko batzuk lortzeko. Artekari moduan abantaila handiak ematen dituzte,
|
baina
gaur egun badaude merkurio konposatuak saihesteko beste metodo batzuk, beste kimika bat, eta ahalik eta gutxien erabiltzen dira. Batez ere kontuan izanik konposatu organomerkuriarrak direla benetan arriskutsuak, merkurioa bera baino askoz arriskutsuagoak.
|
|
2008
|
|
|
Ustez, Merkurio, Artizarra, Lurra, Ilargia eta Marte sortu ziren Eguzkiaren inguruan harriz osatutako eraztun bat zegoelako, eta, denboraren poderioz, grabitateak planeta sistema horretan bildu zituelako harriak. Prozesua ez da oraindik amaitu,
|
baina
gaur egun ez dira asteroide erraldoi asko geratzen toki horretan. Marteren inpaktuaren garaian, aldiz, bai.
|
|
2009
|
|
|
Baina ez dira faktore ekonomikoak Suediaren aldeko hautuaren sendotasuna zalantzan jartzen duten bakarrak. Hautagaitza suediarraren oinarri diren herrialdeek (batik bat eskandinaviarrak) izan zuten zeresana garai batean neutroien arloan,
|
baina
gaur egun apenas egiten diete ekarpenik neutroiekin lan egiten duten Europako instalazioei, eta haien erabiltzaile kopurua hutsala da Europa kontinentaleko gainerako herrialdeekin alderatuz gero. Halaber, Lund urruti dago herrialde horietatik, eta horrek guztiak ikaragarri zailtzen du halako proiektu batek behar dituen inbertsio ekonomikoak han gauzatzea.
|
|
|
Euskal Herrian, tradizioz, oso lanbide hedatua izan da abeltzaintza estentsiboa,
|
baina
gaur egun gainbehera doa. Lanbide hori gizarte hiritarrera hurbiltzeko eta abeltzaintza estentsiboak duen garrantzia zabaltzeko, jardunaldi bat antolatu zuen maiatzean EHNE Euskal Herriko Nekazarien Elkarteak, eta han izan ginen.
|
|
|
Hurrengo urtean, falta edo defizit hori berdintzeko behar dituen eskubideak eskuratu ditu; enpresaren izena arau hausleen zerrendan agertuko da, eta mugatik gora isuritako CO 2 tona bakoitzeko isuna ordaindu du. Hasieran, isuna 40 erokoa zen tona bakoitzeko,
|
baina
gaur egun 100 eurokoa da.
|
|
|
Hain zuzen ere, sateliteen bidez egiten dute hori. Lan handia da,
|
baina
gaur egun badira herriak altuera normalak erabiltzen dituztenak erreferentzia sisteman. Baita altuera ortografikoak eta bien konbinazio bat erabiltzen dituztenak ere.
|
|
2011
|
|
|
Eta gezurra esatea ez da etikoa. Duela 50 urte zilegi zen gezurra esatea,
|
baina
gaur egun argi dago ezetz. Medikuen eta klinikoen arau etikoek diote egia esan behar zaiela pazienteei.
|
|
|
Elektrizitatea sobran dagoen lekutik behar den lekura eramango du, eta, behar ez denean, gorde ahal izango du. Seguruenik, sare hori ez da perfektua izango,
|
baina
gaur egun baino askoz energia gutxiago xahutuko da. Existitzen diren iturriak hobeto aprobetxatuko dira, eta atzean geratuko da gaur egungo egoera energetiko zentralizatua, erregai fosilen mendekoa, eta, ondorioz, kutsakorra.
|
|
2012
|
|
|
Ezin gauza bera esan erbinudeaz (Mustela nivalis): 85eko atlasean [Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Ornodun Kontinentalen Atlasa] espezie arruntena zela esaten zen,
|
baina
gaur egun nahiko arraroa da, azaldu du Zabalak. Jendearekin hitz egitean askok esaten dute urteak direla ez dutela ikusi.
|
|
|
Azeria (Vulpes vulpes) ere oso arrunta da, eta beti izan da. 90eko hamarkadaren bukaeran hazteriaren eraginez populazioak behera egin zuen pixka bat,
|
baina
gaur egun populazio onak ditu. Eta otsoa (Canis lupus), XX. mendearen erdialdean Euskal Herrian ia desagertuta egon bazen ere, gerora agertzen joan da, eta gaur egun, Enkarterrian, eta Arabako mendebaldean daude.
|
|
|
Digitalizazioak ekarri duen aldaketa ia oharkabean pasatu zaigu, gutxika gertatu delako, baina azken hogei urteetan edukia erosi, gorde eta kontsumitzeko modua erabat aldatu da. Lehen gure dokumentuak, argazkiak, audioak eta bideoak paperean edo zintetan izaten genituen,
|
baina
gaur egun digitalizatuta sortu eta gordetzen ditugu. Eta musika, filmak eta liburuak ere gero eta gehiago formatu digitalean erosi eta kontsumitzen ditugu.
|
|
|
Dokusare eta Elezkari ikerketa proiektu gisa jaio ziren eta urteetan aritu gara haietan ikertzen eta nazioarteko kongresuetan aurrerapenak aurkezten,
|
baina
gaur egun funtzionatzen duten teknologiak dira. Elhuyar Fundazioaren Zientzia.net webgunean jarri dira martxan estreinakoz.
|
|
|
Duela urte batzuk posible zen unibertsitatetik mugitu gabe katedradun izatea,
|
baina
gaur egun mugikortasun geografikoa ezinbesteko baldintza bihurtu da.
|
|
2014
|
|
|
Duela urte asko, gure ikasle garaietan, Logo dortoka edo Karel robotaren bidez erakusten zizkiguten horiek, marrazketako edo mundu birtual bateko ariketa batzuk komando sekuentzial, baldintzazko instrukzio eta adierazpen iteratiboen bidez konpontzeko eskatuz. Tresna onak dira,
|
baina
gaur egun badira alternatiba hobeak, osoagoak eta erakargarriagoak.
|
|
2015
|
|
|
Teoria hori plazaratu eta urte gutxiren ondoren, fisikariek argi zeukaten grabitatearen indarra teoria kuantikoarekin nolabait bateratu behar zela.
|
Baina
gaur egun hainbat teoria lantzen ari diren arren, oraindik ez dugu eskuragarri grabitazio kuantikoari buruzko teoria oso eta trinkorik. Ikerketa horien eragozpenik handiena datu esperimentalen faltan datza.
|
|
2020
|
|
|
Zientzialariak aspalditik saiatzen ari dira materia arruntaren eta antimateriaren arteko aldeak aurkitzen, bide horrek gaur egungo fisikaren misterio handienetako bati erantzun bat emango dion esperantzan. Izan ere, eredu teorikoek aurreikusten dute Bing Bangean materia eta antimateria batera sortu zirela, antzeko kopuruetan,
|
baina
gaur egun unibertsoan materia arrunta antimateria baino askoz ugariagoa da. Kopuru handiei erreparatuta bi materia mota horien arteko asimetria hain nabarmena izanik, alde hori azaldu nahian partikula subatomikoen mundura jo izan dutenean, orain arte ikertzaileek simetriak besterik ez dituzte aurkitu.Hala, 2016ko urtarrilean frogatu zuten antihidrogenoak karga neutroa duela, hidrogenoaren antzera.
|