|
2000
|
|
|
Piztia aluak dituk: aurkitu nahi hauenak beti aurkitzen hau, baita nahi ez duanean ere,
|
baina
gaur egun ez haiz deus honelako trasterik gabe.
|
|
2004
|
|
|
Euskadi Gazteko hizkera hizpide zuela Ibon Sarasolak zera zioen behin: ?
|
Baina
gaur egun gazte euskaldun gehien gehienak euskañolez mintzatzen direnez gero, sinesten ez duenak irakur beza Imanol Esnaolaren artikulua Bat aldizkariaren azken lanean?, euskañola erabili du Euskadi Gazteak segur aski, entzuleak izango baditu. Baina, horrekin batera, zerbait egin luke irrati horrek, hizkuntzarentzat inondik ere ona ez den egoera horren aurrean.
|
|
2006
|
|
|
Izan zen, garai batean egin genuen,
|
baina
gaur egun ez dut haren nostalgiarik. Okerrena da partaideak mundu honetatik faltatzen hasiak direla:
|
|
|
Aurrerago egin nahia, keinuz edo ahoz adierazteko lotsaz, idatziz iradoki ohi zenuen, ez agerian eta gordin, zeharka eta metaforaz baizik, modu delikatuan inondik ere. Ez dut uste neskatxak limurtzeko oso metodo gomendagarria denik; XIX. mendean akaso,
|
baina
gaur egun barregarri eta guzti gerta litezke eskutitzetako beroaldi erromantiko horiek; hala ere, ez dizut ezer aurpegiratzen; ez nuke esango estrategia zaharkitua aukeratu zenuenik ere; besterik gabe, halakoxea zinela ondorioztatu: handiegia bide zenuen ahalkea ausartago jokatzeko, eta handiegia halaber barruko jorana zeure baitan gordetzeko.
|
|
|
Garai batean hilabetetik gora erabiltzen zen 600 kilometro horiek egiteko –gauzak askoz patxada handiagoarekin egiten ziren seinale–,
|
baina
gaur egun ez da erraz hilabete eta gehiago hartzea bideetan ibiltzeko, eta Bretainia berriari, nekazaritzatik eta arrantzatik adina turismotik, zerbitzuetatik eta industriatik bizi den Bretainia berriari, aski zaila egiten zaio urtero 600 kilometroko bidea erromesentzat prestatua edukitzea. Beraz, urtero etapa bakar bat antolatzen da, hiri batetik hurrengora doana, eta aste batean egiten da:
|
|
2007
|
|
|
|
Baina
gaur egun guztiz finkatutako fenomenoa da: galaxia urrunetikako argi uhinen luzera handitu egiten da.
|
|
2008
|
|
|
–Garai batean, euskaltzale izatea obligazioa zen, euskara, orduan esaten zen bezala, kinka larrian zegoelako,
|
baina
gaur egun badu gobernua bere defentsarako. Nik ez dut sentitzen obligazio pertsonalik mundu horretan militatzeko?.
|
|
2009
|
|
|
–Alemanian egon nintzen garaian (zure adinean edo, beraz), Nietzsche irakurri eta ateo egin nintzen,
|
baina
gaur egun agnostikoa naiz, esango dizut zergatik, bi adibide jarrita; alde batetik, badugu hemen gaixo bat, Kaifas: ahotsak entzuten dituela esaten du, Kaifasena eta Pilatosena, baita Napoleonena eta Esparterorena ere, bakean uzten ez dutenak, eta izugarria da; hiltzaile baten ernamuina du, eta, ikusten dudan bakoitzean, gaizkiaren eta erredimitu gabeko sufrimenduaren irudia datorkit; Jainko on baten existentziaren aurkako argudiorik biribilena da, nik uste:
|
|
|
Bi urtekoen gelan A eredua kentzea lortu dute eta aurrerantzean progresiboki A eredua desagertu eta eredua baino ez da geratuko. Erresistentziak izan zituzten hasiera batean Klaustroan,
|
baina
gaur egun badirudi prozesua atzeraezina dela. ereduaren aldeko guraso eta irakasleek etorkinei hizkuntza ereduen gorabeherak azaldu ondoren, hauek ez dute A eredurik nahi izaten.
|
|
|
Ez da egokiagoa: 1816an 20.000 eleberri inguru argitaratu omen ziren frantsesez (ez dut datua egiaztatzerik izan, kontsulatura deitu behar), idazle guztiek betiereko ospearen bila jo eta su lan egin ondoren, gozamen eskuragarriei denbora kenduz eternitatea xede;
|
baina
gaur egun, 200 urte igarota, 20.000 haietatik bakar bat irakurtzen da, eta geroz eta gutxiago, eta idazle ez frantziar baizik suitzar batena gainera, eta Londresen argitaratua: Benjamin Constanten Adolphe. Tamalez, gozamen eskuragarriak sekula betikoz galdu zituzten gizajo ezezagun haiek.
|
|
|
–Alemanian egon nintzen garaian (zure adinean edo, beraz), Nietzsche irakurri eta ateo egin nintzen,
|
baina
gaur egun agnostikoa naiz, esango dizut zergatik, bi adibide jarrita; alde batetik, badugu hemen gaixo bat, Kaifas: ahotsak entzuten dituela esaten du, Kaifasena eta Pilatosena, baita Napoleonena eta Esparterorena ere, bakean uzten ez dutenak, eta izugarria da; hiltzaile baten ernamuina du, eta, ikusten dudan bakoitzean, gaizkiaren eta erredimitu gabeko sufrimenduaren irudia datorkit; Jainko on baten existentziaren aurkako argudiorik biribilena da, nik uste:
|
|
2011
|
|
|
Historia alternatiboa ezagutzea gaitza zen lehen,
|
baina
gaur egun eskura dago material asko, liburuak, DVDak, dokumentuak, ikerketak, aurkikuntza berriak. Interneten bertan material ugari daukagu.
|
|
|
Mendeetan deskulturizatu gaituzte, deserrotu, geure baitatik atera gaituzte,
|
baina
gaur egun abertzale batek ez dauka aitzakiarik nor den eta nondik datorren ez ezagutzeko.
|
|
|
Basterretxeak berak, ez du uste orain beste Ama Lur ik egin litzatekeenik, abertzaleen baitan ez duelako elkartasunik ikusten halako proiektu bateratua burutzeko: . Diktadurak duen alde ona da fronte bakarra osatzen dela haren kontra,
|
baina
gaur egun gaixo dago Euskal Herriaren barrena?.
|
|
|
–Dirua?
|
Baina
gaur egun diru horrek ez luke ezertarako balio izanen.
|
|
2012
|
|
|
–Hemen handiki bat bizi izan zen?.
|
Baina
gaur egun, etxeko sarrera eta fatxadaren inguruko zati bat izan ezik, dena sasiek janda zegoen eta zuhaitz askoren enbor sendoak, basa huntzak adabururaino estu estu besarkaturik, ito beharrean zeudela zirudien.
|
|
2013
|
|
|
Ez nekien ia ezer amishei buruz. Suitzan sortu zen bizitzeko modu edo pentsaera hori,
|
baina
gaur egun gehienak Pennsylvanian bizi dira. Jazarpen erlijiosoak jasan zituzten Europan, eta Estatu Batuetara emigratu beharra izan zuten hemezortzigarren mendean.
|
|
2014
|
|
|
Garai hartan erabili genuen estreinakoz opari zerrendaren estrategia, urteroko dramak eta muturrak saiheste aldera, nik dagoeneko esana nien ez nuela oparirik nahi baina, haiek setatzen zirenez, zerrendaren metodoa erabiltzea proposatu nien eta maina handiegirik gabe onartu zuten33 Garai hartan nire ohiko ANTI fase atzerri ostekoan nengoen, nardatzen ninduen elkarrizketa aspergarriak burura eraman behar izateak gustuko ez nuen jendearekin, soilik konpromisoagatik eta ustezko manera onengatik. Egia da oraindik amorratzen nauela,
|
baina
gaur egun protokolo horiek ez zaizkit derrigorrezkoak iruditzen eta paso egiten dut normalean, axola balit belarriak suntsituko lizkidaketen komentario negatibo olde bat sortuz nire bizkarrean; eta orduan, aldiz, oraindik ere itxurak gorde BEHAR nituela uste nuen. Horregatik eman zidan Bukowskik neure burua baieztatzeko kolpe bat, beste behin, each wasted evening is a gross violation against the natural course of your only life, behin betiko lerroa izan zen ia.
|
|
|
Noizbait gertuko iragan ahazturen batean gai izan nintzen agian,
|
baina
gaur egun jada ezin diet bakarka, giza ezkuturik gabe aurre egin ospakizun izendatu ohi diren gisako sakrifizio festei.
|
|
|
Guk horrela deitzen dugu, nahiz eta bere izendapen ofizialean halako hitzik ez dagoen. Zahar etxearen eta osasun zentroaren arteko erakunde pribatua da, ez garestienetakoa, baina ezta eskualdeko txarrenetakoa ere, eta badute pertsonal aditua ama bezalako gaixoentzat; garai batean zailtasun gehiago zegoen halakoetan lekua lortzeko,
|
baina
gaur egun, ekonomiaren egoera dela medio, ez dago horrenbeste arazo: ama bertan dagoenetik gutxienez bost familiak atera dituzte beren hurbilekoak.
|
|
|
Erakutsi zion Felisak etxea?. Zu oso polita, eta etxea ere polita?, esan zion Mamadouk?. Atera zituen Felisak mahaira, lehen plater gisa, entremes askotarikoak (kroketak, ganbak eta abar), baita markako ardo on bat ere?. Nik ez edaten,
|
baina
gaur egun handia, eta Alak ulertu eta barkatu, seguru baietz. Hori bai, nik gutxi edan, bestela mozkortu, kar kar kar???.
|
|
2015
|
|
|
Astiro irakurtzeaz den bezainbatean, ni, eskuarki, arin arin irakurtzen saiatzen naiz; testu bat gustatuz gero, haren baitan sartu eta jan egiten ditut orriak: Bost idazle hau, esaterako, egun eta erdian irentsi nuen, bukatu arteko onik ez banu bezala; testuak asetzen ez banau, berriz, garai batean behartu egiten nuen neure burua aurrera egitera,
|
baina
gaur egun bertan behera utzi ohi dut, irakurketa plazererako delakoan, ez sufritzeko edo dominak erakusteko.
|
|
|
Ideologiak eta oinarri teorikoak ondo zeudek, beharrezkoak ditiagu.
|
Baina
gaur egunean funtsezkoena konpromisoa duk, isil begiratu zuen aurrera, zuzen, babesik bilatu behar ez duenaren ziurtasunaz?. Nola edo hala, bakoitzak bere bidetik, Euskadin abertzale guztiok gailurrera iritsi nahi diagu.
|
|
|
Azalpean sarturiko teknologia zen eredua orduan, eta orduko fikzio anitzetan.
|
Baina
gaur egun teknologia berriek azalpean txertatu gabeko cyborga dakarte.
|
|
|
Ezta partzialki ez fisikoak garenik ere. Ikus genezake geure burua «arimatutako» izakitzat, badakit,
|
baina
gaur egun hori fikziozko edo mitologiko diren kondairen saski berean sartuko genuke azkenean. Badirudi, beraz, fisikoa ez den zerbait gure gorputz fisikoan sartu dela suposatzeak argumenturik ezin duela aurkitu.
|
|
|
norberak onartzen duen otzantasun zuzendua da. Borrokalariagoak izan ginen biziraupen kontuetan,
|
baina
gaur egun gehienak asto lanetan gaude murgildurik: lantegian plastikoa jarri, botoiari eman eta klik; bulegoko ordenagailuaren aurrean tekleatu eta tekleatu zifra mordo baten aurrean eta klik.
|
|
|
Ez Heideggerrek, ezta Pirsigek ere, ez dute argi seinalatzen aldaketa hori zehazki zer nolako teknologiekin eta noiz hasi zen gertatzen. Gehienbat teknologia mekanikoei buruz idatzi zuten,
|
baina
gaur egun informazioaren eta komunikazioaren teknologia elektronikoak dira nagusi. Horien inguruan eztabaidatu genuke, uste dut.
|
|
|
kolonia izateari utzi eta 50 urtera ere irauten duela. 1960an lortu zuen Senegalek independentzia,
|
baina
gaur egun oraindik frantsesa da legearen, eskolaren eta administrazioaren hizkuntza ofiziala, wolofa, pulaar, jola edota serere hizkuntzen gainetik.
|
|
|
|
Baina
gaur egun handia da zuretzat. Euri arina egingo du, agian, gauaren aurrean, zeruaren purpura hausten denean.
|
|
|
Desberdintasuna da aurrekoetan irtenbideak aurkitu zirela, baina orain ezina dela. XIX. mendean (1873an), adibidez, inperialismoaren bidez konpondu zen, Afrikatik eta Asiatik atera baitzen gainbalioa, hango soldata baxuen bidez.
|
Baina
gaur egun ez da geratzen horrelako lekurik eta, hortaz, erdigunea erdiguneko langileak ustiatzen ari da; Ongizatearen Estatua ezabatu nahi da (1994: 100).
|
|
|
Eta maila goren hori erdiesteko neurrien artean autodeterminazioa sartzen da. Ez da ezinbesteko neurria,
|
baina
gaur egun erabakigarria ematen du Espainia eta Frantziatik banatzeko (emaitza aldekoa gertatuz gero, euskal nazionalistek nahi duten bezala). Beste alde batetik, eta esan dugunez, banaketaren ondorioa era askotakoa izan daiteke:
|
|
|
ero 1, zoro?. Hitz orokorra antzina,
|
baina
gaur egun arrotza da mendebalean; zoro erabiltzen da. Landuccik, Lazarragak eta Gamizek baliatu zuten.
|
|
|
hatz, atzamar, behatz?. Mendebaleko hitza,
|
baina
gaur egun atzamar esaten da Bizkai aldean. Landucciren eta Lazarragaren izkribuetan agertzen da.
|
|
|
hobi. Hitz orokorra antzina,
|
baina
gaur egun ekialdean baizik ez da erabiltzen. Lazarragaren izkribuetan agertzen da, obi itxurapean.
|
|
|
ipini, jarri?. Oso zabalduta zegoen antzina,
|
baina
gaur egun mendebalean erabiltzen da gehienbat. Landuccik, Lazarragak eta Gamizek baliatu zuten, ifini/ efini itxurapean.
|
|
|
itzego, zaldi gainean ibili?. Hitz berezia,
|
baina
gaur egun itzo erabiltzen da Sakanako erdigunean,, igo, adierazteko.
|
|
|
emazte? 1 andrazko, 2 andrazko ezkondu?. Hitz orokorra antzina,
|
baina
gaur egun baztertuta dago mendebalean; andra erabiltzen da. Landucciren, Lazarragaren eta Betolatzaren izkribuetan baliatu zen.
|
|
|
odoleste, odolki?. Mendebaleko hitza,
|
baina
gaur egun odoloste esaten da Bizkaian eta Deba ibarrean. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
Partizipioa tu zuten silaba biko aditzetan baliatu zen. Bizkaiko izkribu zaharretan ere bazen atzizki hori,
|
baina
gaur egun galduta dago. Landucciren hiztegian bertan ere ez zegoen sasoi onean; batzuetan ketan agertzen da haren lekuan:
|
|
|
Aldaera: burrunchale (Lopez de Gereñuk Baranbion,
|
baina
gaur egun ez da ezaguna). Eusk. burruntzali, burduntzali.
|
|
|
FR3 Euskal Herri FR3 katearen emankizunak pixka bat aldatu du hori. La Semainek ere lortu zuen hastapen batean,
|
baina
gaur egun jada ez da erreferentzia, gaiztakeri anitz izan dute eta salmenta izigarri jautsi dute. Sud Ouestek segitzen du jaun eta jabe izaten.
|
|
|
–
|
Baina
gaur egun euskaraz daukagun hedabide ugaritasuna amestu ere ez zuten egingo duela hamarkada batzuk...?, esango du norbaitek bere bostean, eta ez zaio arrazoirik faltako. Orduko kinka eta egungoa desberdinak dira ordea.
|
|
|
Ingalaterran,
|
baina
gaur egun
|
|
2016
|
|
|
Ez amona, badakit ez dela gauza bera Donostiara ala Hungariara joatea,
|
baina
gaur egun Internetekin edozein gauza egin daiteke etxetik mugitu gabe. Begira, hau InterRaileko webgunea da?
|
|
|
|
Baina
gaur egun horrela sentitzen zara, legez kanpo daudenen aldean egon behar dela pentsatzen duzu?
|
|
|
Cerverak nora ezean ikusten du egunkaria. . Garai batean, hedabide bat baino gehiago zen,
|
baina
gaur egun, ameskeria monopolistikoak dituen berripaper arlote bat baino ez. Oro har, prentsa idatziaren sektore osoak du gauzak berriz pentsatzeko premia, gizartea zeharo aldatu baita; jendeak informazioa jasotzeko eta partekatzeko beste modu asko ditu orain?.
|
|
|
–Nik moja frantses batzuen kolegioan ikasi nuen eta txikitatik hasi nintzen kontserbatorioan ikasten, amak eramanda.
|
Baina
gaur egun hori ez litzateke asko izango, ezta. Artearen Historia karrera ere ikasi nuen Gasteizen, nire hezkuntzaz hain interesatuta zaudenez gero?.
|
|
|
hainbat kritikariren artean adostutako kontsentsu baten emaitza izatea; Espainian eta Katalunian, behintzat, hala egiten dutela uste dut, tira, auskalo?. Ez dakit hori justifikatuago ote zegoen garai batean, liburu garaikideen kritikan aritzen zirenak gutxi zirenean,
|
baina
gaur egun, lehenengo puntuan aipatu dudan ofiziokoen ugaritzearekin, ez dut uste hala denik, susmatzen dut Jon Kortazarren zuribidea izan daitekeela bera eta Rojo baino ez direla Asociación Española de Críticos Literarios delakoaren sozio gurean, elkarte fantasmatiko samar bat zeinak ez baitauka web orririk ere, nik dakidala, baina ez zait iruditzen, borondatea egon ezkero, gauzak beste era ba...
|
|
|
Horrek praktikan ere izango lituzke hainbat ondorio.
|
Baina
gaur egun nahiko blokeatua dago gai hori. Beti ideologiara eta sinboloetara joaten da, eta aski bide zaila da».
|
|
2017
|
|
|
Populaziorik gabe ez daukagu herririk, eta, herririk gabe ez dugu herri burujabetzarik. Hortaz, herri burujabetzak edo autogobernuak lurraldea behar du, ezin baita autogobernurako gaitasun politiko indibidual eta kolektiborik eduki materialki markatutako eremu politiko zehatzik gabe,
|
baina
gaur egun ezin da funtzionala den eremu politiko materialik izan eremu horrek ez baditu instituzio eskudun eta lotesleak, eta instituzio publiko lotesle orok lurraldeturik baino ezin du existitu eta funtzionatu.
|
|
|
Populaziorik gabe ez daukagu herririk, eta herririk gabe ez dugu herri soberaniarik edo burujabetzarik. Hortaz, herri burujabetzak edo autogobernuak lurraldea behar du, ezin baita autogobernurako gaitasun politiko indibidual eta kolektiborik eduki materialki markatutako eremu politiko zehatzik gabe,
|
baina
gaur egun ezin da funtzionala den eremu politiko materialik izan eremu horrek ez baditu instituzio eskudun eta lotesleak, eta instituzio publiko lotesle orok lurraldeturik baino ezin du existitu eta funtzionatu.
|
|
|
Baina hona hemen aldea: garai batean, sistema ekonomiko nazionala kontrolatzen zuenak lurralde zehatz bat kontrolatzen zuen eta, hortaz, lurraldetasun ekoizpen jakin bat;
|
baina
gaur egun jada ez da halakorik.
|
|
|
–Inoiz atera izan naiz Amazonetik paketea zekarren banatzaileari atea irekitzera ligadun galtzerdi beltzak, zetazko soineko arin bat eta takoidun zapatak jantzita, eta maitasuna egiten nuen bitartean galdetzen nion banatzaileari. Non izenpetu behar dut, goian ala behean???, jarraitzen nuen adarra jotze aldera, eta Marak begiak irten beharrean entzuten zidan. ?
|
Baina
gaur egun gero eta gutxiago interesatzen zaizkit gizonezkoak. Are gehiago, pixka bat errukarriak iruditzen zaizkit lehen aldiz gerturatzen zaizkidanean, galai plantak eginez sexu bila.
|
|
|
Ezetz. Garai batean Vatikanoan egoten zen Roger Etxegarai ezpeletarra (Lapurdi),
|
baina
gaur egun erretiratua dago Kanboko Arditeya zahar etxean. 95 urte ditu.
|
|
|
Aita bizi zela, eta lau zerbitzari etxean, ez zegoen zertan arduraturik.
|
Baina
gaur egun Paula neskamea besterik ez dago, eta nahikoa du etxeko hondamendiak konpontzea. Ez pentsa egun osoan neu kolperik jo gabe nagoenik, baina, egia esan, kotxeak ez du jasotzen behar den beste arretarik.
|
|
|
Ez pentsa otoitzaren ondoren begiratuago edo estaliago ibiltzen direnik, ez horixe, ia ia lotsagabeago ere esango nuke, ilunaren hurbilak sorginei eta ematen dien pilpira horren antzekoa balute bezala, beharbada nire irudipen hutsak izan badaitezke ere; soilik alde on bat, afaria laburragoa dela, salda hutsa gehienetan, sendagileak hala aginduta, baina honetan ere bi emakumeak etsigaitz, afaltzen eman ondoren ere pixka batean nirekin berriketan aritzeko ohitura hartu baitute, eta, lehen errosariorako eseritako aulki berean jarrita, hor hasiko zait alaba Isabel, bere txanda baldin bada, egunean zehar egin dituenak eta ez dituenak kontu kontari, urliak zera esan diola eta sandiak bestea, eta ea nik zer deritzodan; galdetze aldera galdetzen dit, ez nire iritzia jakitearren, nik ezer esateko asmorik izaten ez dudan arren, nahi izanda ere ahoa zabaltzerako bera beste konturen batekin ari baita, eta hortxe segitzen du, harik eta amak sukaldetik oihu egin arte, afaldu egin behar dutela eta jaisteko. Nik ez dakit ama edo alaba hasi ote zen pixka batean geratzen,
|
baina
gaur egun elkarren arteko lehia moduko bat dutela esango nuke, nork denbora gehiago emango nirekin, eta ama Ines ere bere kezka eta burutazioak ez baina herrian zehar dabiltzan marmar eta azaltzen aritzen zait, ezer larririk ez, baina nik inoiz esanez gero zurrumurruetan ez dela ibili behar, azkar asko botatzen dit arrapostua, herriko arimen artzainak bere ardien berri izan behar duela, eta nik h... Bakarrik gelditzen naiz orduan nire gelan, bakarrik nire aje eta grina txar guztiekin, leihoan eguna joan eta gaua nola datorren ikusiz, eta aldi berean sentituz, nabarituz eta deitoratuz?
|
|
|
Oraindik ere hala izan daitekeela uste du, karisma hori duela.
|
Baina
gaur egun, besteon eztabaidarako gogo faltan datza bere agintea, bere autoestimua leku estratosferiko batean mantentzeko ondo disimulatzen saiatzen garen arren.
|
|
|
Arrietan (Mungialdea) ere bada. Baita Leintz haranean eta Aramaion ere,
|
baina
gaur egun sukalde lehiakide duela. Sukalde orokorra erabiltzen da Deba ibarreko iparraldean.
|
|
|
Ezteia. Mendebal gehienean erabili da,
|
baina
gaur egun galduta dago leku askotan: erdarako boda nagusitu da.
|
|
|
Egokitu, laketu. Badirudi Bizkaiko hitza izan dela,
|
baina
gaur egun arrotza da leku askotan. Kalera jun san bierra, baiñe esan ekandu, kalera joan zen beharrera, baina ez zen ekandu?.
|
|
|
Zatoz. Mendebal gehienean erabili da,
|
baina
gaur egun sartaldean dauka bizitasun handiena. Bizkaiko sartalde gehienean. Nerbioi ibarreko hegoaldean eta Orozkon ez bestean?
|
|
|
Makala, ahula. Badirudi mendebal gehienean izan dela,
|
baina
gaur egun arrotza da leku askotan. Urolaldeko eta Goierriko sartaldean ere (Azpeitia, Zegama) izan da.
|
|
|
Elorrion, dena dela, aldeak daude auzo batzuetatik besteetara (Agirrebeña eta Elexpuru 2014). Mundakan ere a izan da oraintsu arte,
|
baina
gaur egun e egiten da, Bermeoko hizkerak eraginda.
|
|
|
berehala (> bela, beriala, beriela). Euskal Herri osoko hitza,
|
baina
gaur egun arrotza da Bizkaian. Deba ibarreko alderdi batzuetan, Zaldibarren eta Elorrion erabiltzen da.
|
|
|
esanahiarekin erabiltzen da Bizkaian eta Eibarren. Deba ibarreko hegoaldean ere izan da,
|
baina
gaur egun Gipuzkoako arkakuso/ arkakoso da ezagunagoa. Mutrikun ere ardi eta arkakosu biak erabiltzen dira.
|
|
|
Etsaia. Mendebaleko hitza,
|
baina
gaur egun oso galduta dago; elizan iraun du gehienbat. Araban ere bazen:
|
|
|
Oñatin ere izan da,
|
baina
gaur egun oso galduta dago. Kandido Izagirrek (1970) akordatzaka, gogoratu gabe?
|
|
|
Abaraska. Badirudi mendebal osoko hitza izan dela,
|
baina
gaur egun galduta dago leku askotan. Landucciren hiztegian bada.
|
|
|
Arabako lekukoei dagokienez, denpora/ tenpora eta jente agertzen dira, baina aldarea Landucciren hiztegian. Goierriko mendebaleko herrietan ere ezagunak izan dira aldaera horiek,
|
baina
gaur egun altare ez besteak galduta edo galbidean daude.
|
|
|
Badirudi, lizundu? esanahiarekin erabili dela mendebal osoan,
|
baina
gaur egun arrotza da alderdi askotan. Landucciren hiztegian bada, ordei lehiakide duela.
|
|
|
Mahai zapia. Badirudi mendebaleko hitza izan dela,
|
baina
gaur egun arrotza da leku gehienetan. Ondarroan, Markinan, Mallabian, Ermuan, Eibarren eta Elgoibarren jaso dut.
|
|
|
Mendebal gehienean erabiltzen da, hemen orokorrarekin batera. Jatorriz, badirudi hemen en aldaera indartua dela,
|
baina
gaur egun balio hori galduta dauka leku askotan. Eremutik kanpo daude Zeberio, Orozko eta Nerbioi ibarreko hegoaldea.
|
|
|
Azazkal ondoetan sortzen diren azaltxoak. Badirudi mendebal osoko hitza izan dela,
|
baina
gaur egun arrotza da leku batzuetan. Azkoitian eta Azpeitian ere bada.
|
|
|
Badirudi aldaera hau mendebal gehienean. Debabarrenean ez bestean? erabili dela,
|
baina
gaur egun arrotza da alderdi askotan. Begi solixek daukes orrek umiorrek, begi zoliak dauzka ume horrek?.
|
|
|
Ostadarra. Badirudi mendebal gehienean erabili dela,
|
baina
gaur egun erdarazko arko iris eta euskara batuko ostadar/ ortzadar zabaldu dira. Beste hitz hauek ere jaso ditut:
|
|
|
Ihiztoka, zingira. Mendebaleko hitza,
|
baina
gaur egun toponimian baino ez da erabiltzen. Landucciren hiztegian madura jarri zen.
|
|
2018
|
|
|
batean ikusi izan da ugalketa (Delaneyk darabil hitz hori), aitaren haziaren indar sortzailearen ondorioz. Sir Robert Filmerren idazkietan, argi geratzen da ikuspegi monogenetikoa ardatz zela patriarkalismo klasikoan,
|
baina
gaur egun ere indarrean dago. Atal hau idazten ari nintzela jakinarazi dutenez, adibidez, Herbehereetako primatuak esan omen du emakumea gizonaren espermaren zain egoten dela, zeina, bizi berriaren bektore dinamiko, aktibo, maskulinoa?
|
|
|
Bera oso eskiatzaile ona zen, euskal nafar txapelduna; bere anaia, berriz, Espainiakoa, eta gure semeak ere eskiatzaile onak izan dira. Eskiak konnotazio elitistak izan ditu,
|
baina
gaur egun oso hedatuta dago. Egia esan, eskiak denetarik dauka:
|
|
2019
|
|
|
–Ezaguna dut Arriaga antzokia, esan nion?,
|
baina
gaur egun itxita dago, suak hartu baitzuen duela hiru bat urte, gerraren hasieran, oker ez banago.
|
|
|
besterik ez ziren izango.
|
Baina
gaur egun bai, ama! Gaur egun badakigu ez direla umekeriak!
|
|
|
Ez dut uste ezer poetikoa egin nuenik atzo.
|
Baina
gaur egun poesiarekin ez dago fidatzerik. Garai batean argi zegoen zerbait poetikoa gertatzen zenean.
|
|
|
|
baina
gaur egun bezain zorigaitzekoak ginen.
|
|
2021
|
|
|
Aitortzen dizuet autonomia/ konpromisoa eztabaida beti eskapatu zaidala. Diktaduraren osteko testuinguru historikoan uler dezaket interesgarria zirudiela eta izan zitekeela,
|
baina
gaur egun hautu hori horrela planteatzea absurdoa iruditzen zait. Konpromiso hau edo bestea hartzen duen idazlea kontrakoa egiten duena bezain idazle librea da.
|
|
|
Ez du hori inoiz egin. Tirant lo Blanch zaldun liburua, Cervantesen kutuna, On Kixoteren inspirazio iturri izan zen eta Europa osoan izan zuen arrakasta,
|
baina
gaur egun Katalunian baino ez da irakurtzen. Galizierazko idazleak ere ez dira kontuan hartzen, ezta tradizio galaiko portugaldarra osatu zuen loraldi poetikoa ere, bere sasoiko Europako garaiena.
|
|
|
Pregoia nork egingo duen meritokrazian oinarritzen zen lehen,
|
baina
gaur egun, herriko merkatarien artean egiten den zozketa baten bidez aukeratzen da. Merkatariek herriari laudorioak luzatu, jai zoriontsuak opa eta bere negozioaren doako publizitate tarte bat sartzeko probesten dute aukera.
|
|
|
Euri arin bat, giroa garbitzeko balioko duela esango lukete zaharrenek.
|
Baina
gaur egun ez dago giroa garbitzeko gai den ezer. Ezer garbitu beharrean, aurrean duen kristala zikintzen du euriak.
|
|
|
Harreman hura bere jarduera profesionalerako oso mesedegarria izan zuela pentsa dezake jende askok. Sartreren ondoan gauza asko ikasi zituela onartu beharra dago,
|
baina
gaur egun, eta berak (biek) defendaturiko feminismoa zanpatuz, Simone de Beauvoir Goragalea idatzi zuenaren idazkaritzat hartzera iritsi ahal garela ematen du.
|
|
|
politikarik ez, sindikatuak lanaren esparruan kantonatzeko.
|
Baina
gaur egun politikaren esparruan da jokoa.
|
|
2022
|
|
|
Erlijioz, persiarrak eta azerbaijandarrak xiitak dira. Abertzaletasun kurdua, ostera, Kurdistaneko eremu sunitetan garatu zen XX. mendeko zati handi batean,
|
baina
gaur egun, hegoalde xiitako kurdu askok parte hartzen dute mugimendu kurduetan. Hala, Kermanxah n esaterako, protesta gehiago egon ohi dira Siria, Irak eta Turkiako kurduen alde, Iraneko bestelako mugimenduen alde baino.
|
|
|
batzuen eta besteen arteko borrokak eta hildakoak izan ziren. Independentzia erreferendumaren osteko gertakariek goitik behera aldatu zuten egoera,
|
baina
gaur egun arteko gatazka iturri nagusietakoa da Sinjar.
|
|
|
–Beste garai batzuk ziren, askatasun handiagoa zegoen –hasperen egin zuen– Ulertzen dut politak egon nahi izatea,
|
baina
gaur egun kontuz ibili behar da. Urrats oker bat eginez gero, oso zaila da berriz zutitzea.
|
|
|
Bai, nik ere horrela ikusten dut,
|
baina
gaur egun hori zaila bada, pentsa zure garaian!
|
|
2023
|
|
|
–Sasieta elkartea 2.346 hektareako lur eremua ureztatzeaz arduratzen da, Landazuria izeneko zonaldean. Garai batean lehorreko laboreak lantzen genituen hemen,
|
baina
gaur egun, piperrak, brokoliak, zainzuriak eta beste hainbeste barazki mota eta fruta arbola ekoizten ditugu, ura ekarri izanari esker. Lan eta ahalegin handia egin dugu hori guztia erdiesteko, eta aspaldiko partez lanpostuak sortu ditugu lehen sektorean eskualde honetan.
|