|
2002
|
|
|
Ínsula 641, 2000ko maiatza, 3), gaur egungo eleberri historikoek behiala zuten helburu eta moldeak irauli dituzte. Iragana berreskuratzen zuten testuok helburu didaktiko, moralizatzaile edo abertzalez idatzi ohi ziren behiala (honen adibide argia garai erromantikoan sortu ziren eleberri espainiar historikoak genituzke, iragan lorios batez mintzo zirenak),
|
baina
gaur egun ikuspuntu berri bat, ohiko historietan azaltzen ez diren kontuak, azaleratu nahi dute.
|
|
2003
|
|
|
Euskereak ba ei dauka zer ikusirik Espainian antxinan egin zan iberiku haregaz. Aldikada baten hipotesi honek indar haundia izan eban;
|
baina
gaur iberiku hizkuntzaren testu zaharrak irakurten ikasi dabe jakitunek, eta ez ei dauke euskerearen antz handirik! (Cfr.
|
|
|
Ez, ba; Bilbotik Donostiara doan bide nagusiaren erdi erdian dago.
|
Baina
gaur, egia esan, Durangoko zati bat baino ez da...
|
|
|
Ez eukan Sabinok ez boz onik ez belarri finik,
|
baina
gaur be badakit agure harek kantetan eustan kantaren bat edo beste: makailauen hazurrek itto bihar nabe!"
|
|
|
Euren adineko oso gutxi ausartzen da top less egitera, are gutxiago larrugorritan agertzera.
|
Baina
gaur Ainhizek eguzkiak azalaren margoa gorputz osoan berdintzea nahi du. Gainera, atzean utzi dute erdi inguruan bikiniz paratzeak sortzen zien morboa, ondoan hainbesteko lotsarik ez zuen gazteren bat biluzik jarriko zitzaien itxaropenaz, eta geroko lotsak top less egin ez egin erabaki ezinik, edo bainujantzia aldatzerakoan zerbait erakutsiko ote zuten.
|
|
|
Bazekien han, hodei ilunen atzetik, begia zegoela.
|
Baina
gaur ez du gorrotoz edo etsipenez begiratzen; begiratu egiten du, soil soilik. Gaur inguruko aldakortasuna sumatzen du, eta hura ere aldatuz doa, orain badaki.
|
|
|
Aspalditik lepoa emanda bizi naiz, eta ahotsen bat entzuten banuen, neure argiak berak ez zidan ikusten uzten.
|
Baina
gaur begiak zorrotzak dauzkat, edo beste era batera esanda: nahikoa izaten da nahi izatea, ahal izateko...
|
|
|
|
Baina
gaur ama ezta e... Karmelek bukatu aurretik Joxek moztu zuen.
|
|
|
Neu be bai. Gurago neuke beste zer edo zer egin ahal bagendu,
|
baina
gaur ama dogu etxean eta besterik ezean Fisikari ekin.
|
|
2004
|
|
|
(Nahi baduzu luzaroan bizi, txoriekin ohera, oiloekin jagi).
|
Baina
gaur ez dira joan oraindino ohera. (Txoririk ere ez da ia ikusten neguan eta...).
|
|
2005
|
|
|
Eskerrik asko, zure esperoan galdutako orduak markatuko deustazan erlojua erregalatzen deustazulakoren bat erantzun behar eutsala erantzun orduan, pentsetan dau gaur Amandak,
|
baina
gaur egun beranduegi da, ordu luzeak igaroak dira ordutik hona, erloju orratzek ez dabe alperrik aurrera egin eta ordurik jo.
|
|
|
Testuan zehar Bibliako pasarte asko sartu ditu, haren argitan zoriona zer datekeen argitzen laguntzeko.
|
Baina
gaur egungo errealitatea beste bide batetik doa; zoriontsu izateko gauzak edukitzeari ematen diogu gehienok baliorik gorena, norberarentzat nahi dugun duintasuna besteei kentzearen truke bada ere. Gizarte arazoak, egoera ekonomikoen arteko aldeak, herrialderik herrialde zein balorek daukan garrantzia, zein Jainko gurtzen den, mendebaldeko gizartean gaur egun ditugun bitartekoak zelan erabiltzen eta baliatzen ditugun... eta halako beste hainbat gai darabiltza gogoeta Xipri Arbelbidek hemen.
|
|
2007
|
|
|
mate bedarra, ur beroa, tutu txiki bat eta edalontzi berezi bat. Berez edalontzia kalabazaz egindakoa da,
|
baina
gaur egun danetarik dago: metalezkoak, zurezkoak, adarrezkoak, kristalezkoak...
|
|
2009
|
|
|
Ondorioz, eskolak garrantzia handiagoa hartu du eta eskola sasoia luzatu eta trinkotu egin da. Lehenago astialdi luzea izaten zuten olgatzeko,
|
baina
gaur egun sarritan jolas ordua eta asteburua baino ez dituzte.
|
|
|
Ur erdin egiten zuten lan lehengo errementariek, ur gehiago egoteak ahalbidetzen zien eta.
|
Baina
gaur egun, finagoa ateratzen ei da irina, ur gutxiago izan arren, hobeto erabiltzen da eta.
|
|
|
Esaterako, urdillena (urdailena) izeneko sabeleko nerbio eta ondoezak osatzeko, belar eta igurdi bidezko osabidea praktikatzen zuen Berangoko andrea.
|
Baina
gaur egun, ofizio horietariko asko galduak dira.
|
|
|
Herri pentsaera horren ezaugarriak sinbolo eta erritu batzuen bidez igar litezke.
|
Baina
gaur egun, orain dela gutxira arte indarrean zeuden sinesmen horiek galduz doaz. Hori dela eta, batzuetan, erritu eta sinbolo horiek antzina zeukaten esanguratik aparte ikusten ditugu.
|
|
|
|
Baina
gaur ez noatzue ahunzkume eta zuen artean norgehiagoka edo karreraren bat ipintera, ez. Gertu egon, badaezpadan be, beste egunen baterako...
|
|
|
|
Baina
gaur dinodan honek ezin leio dardara handirik inori eragin. Bai zera dardara!
|
|
2012
|
|
|
Auzo honek lehen sail zabalagoa hartzen eban,
|
baina
gaur egun arlo batzuk uriguneak hartu ditu. Autobia egin zanetik auzoa zatituta dago ohikuneak eta alde baten lotu da San Martin ermitea eta beste aldean baserriak.
|
|
2013
|
|
|
kasaka gorria eta praka zuriak erabiltzen dituzte. Lehenago Zamalzainen kortekoak ziren,
|
baina
gaur egun indarra galdu dute antzezpenaren barruan. Dantzari gazteenak, ugarienak izaten dira, eta binaka lerroan ibiltzen dira.
|
|
|
Aldai eta Astegieta be badagoz, aparte bada be. Astegietan etxe bi egozan,
|
baina
gaur egun jausita dagoz.
|
|
2015
|
|
|
Orrialdeak betetzea ez bait da aski. Komunikabide bakoitzak bere lekua aukeratu eta ongi betetzen saiatu behar du, eta zuek plataformarena aukeratu bazenuten (lehen aleko editorialea) saia zaitezte betetzen,
|
baina
gaur arte uste apalez baina bihotzetik ez duzue betetzen asmatu.
|
|
|
Horretan oinarritzen zan metodologia, parte hartzean. Orduko gazteak badaukiez orain hirurogeta hamar urte,
|
baina
gaur be konturatzen naz nortzuk izan direan ekintzan hezitakoak; esaterako, Gurutzi Arregi. Beste gauza batzuk be sortzen zirean:
|
|
|
eguneroko bizimodua, jaiegunak, ogibideei buruzkoak, urte sasoiei lotutako errituak, ohiturak... Baina horrez ganera herriko euskerea be batu dogu, gure lekukoen ahotan normal normalak diran berbak eta esakuneak,
|
baina
gaur eguneko gazteen eta umeen artean nekez entzuten doguzanak. Horregaitik, jasotako informazinoak balio bikotxa dauka; alde batetik, bizimodu tradizionala batzen daualako; eta bestetik, zamudioztarren testigantza parebakoak biltzen ditualako.
|
|
2019
|
|
|
Horiek oro bidelagun harturik abiatzen dugu bidea gure azterlan berria burutzeko. Izan ere, gure iritziz, ildo kritiko askotariko eta ugari horren baitan, oroimen historikoak, garaiko gatazken inguruko ikuspegiak edota narrazio tekniken distirak itsuturik, bada erdi ostendurik utzi den iker arlo bat, arreta kritiko gutxiago erakarri duena,
|
baina
gaur egungo mundu ikuskeratik azterketa sakonagoa merezi lukeena: bikote harremanetako zailtasunen testuinguruan, gizon emakumeen arteko harremanetan iradokitako desberdintasuna, mikromatxismoa eta are indarkeriazko menderakuntzaren errepresentazioa.
|
|
2021
|
|
|
Beste hainbat faktore eta arrazoiren artean, hori ere hizkuntza hautuak baldintzatzen ari dela diote, eta, horrekin batera, euskal literaturaren ordez erdaretakoetara jotzea. IE9 k dioenaren arabera, mundu globalizatu honetan euskarak, euskal kulturak eta euskal tradizioak bere tokia izan behar du,
|
baina
gaur egunera ekarrita, eta gazteak horretaz ere jabetu behar direla uste du. AIR1 en eta NE1 en iritziz, gustuak zaletasuna ekar badezake, eta zaletasunak konpromisoa, gozamenak literaturaren didaktikaren helburu behar du nahitaez.
|
|
|
" Gaurkoan modu desberdin batez emango diogu hasiera saioari. Dakizuen legez, euskal sortzaileen kantuek jartzen gaituzte oinez gure territotio honetan,
|
baina
gaur, ordea, ezberdina izango da. Poema musikatuak lantzen ari garenez, abestiak oso presente egoten dira aste honetako saioetan, orduan, poemei beste irakurraldi bat emanez hasiko gara.
|
|
|
" Esan duzuen moduan, haikuek neurri zehatz bat dute. Tradiziozko haikuek 5 silabatako hiru hitzez osatuta daude,
|
baina
gaur egun, hori zabaltzen joan den zerbait da, eta, beraz, metrika desberdinetakoak sortzen dira. Horrelako metrika zehatzen bidez, formak sortzea bilatzen da, naturaren behaketarekin lotuta dagoena eta une jakin bat harrapatzea bilatzen duena.
|
|
|
Orain dakargun ale honetarako azkeneko urtean agerturikoen artean hamabi hautatu ditugu, baina denak daude ikusgai labayru.eus/etnografia atalak webgunean. Orain arte gaztelaniaz eta ingelesez zeuden,
|
baina
gaur egun euskaraz ere argitaratzen dira.
|
|
|
Lehenago Yeuri eta Ibarra urrin egozan bata bestetik,
|
baina
gaur egun urbanizazino barrien bitartez, ia ia alkarri lotuta dagoz, distantziaren neurria be aldatuta. Ibarrako etxeak kaminoaren alde bietan banatzen dira.
|
|
|
Haren ondoan, hurrengoa Errementariena (Erreruena), Ibarra (Zapateruena) eta Ispizua (Etxezarra) topauko doguz alkarregaz auzunea egiten dabela. Beste etxe batzuk be ezagutu izan dira euron ondoan,
|
baina
gaur egun, honezkero, ez dago horreen sidurririk. Baserriei aspaldiko pisu etxeak gehitu behar jakez.
|