|
2000
|
|
|
Sentitzen dut esan behar izan diot atzo Dabidi bezala,
|
baina
gaur bidai amaierako afaria dugu eta ezin dut huts egin. Sentitzen dut honaino etorri, eta besterik esan ezin izatea.
|
|
|
Oraingoan ez zintudan telefonoaren bestaldean espero, ze zurekin erabat etsita nago.
|
Baina
gaur neure buruarekin ere haserre samar nago: lehen ia ia eskapatu zait lehendabiziko deia zela eta ez dakit ba Rakelek zer edo zeren susmoa hartuko ote zuen.
|
|
|
Alabaina, Karmelok eta, ondorioz, Dabidek are nekezago jakingo du Ruben eta bion arteko, nola esango nuke, inflexio puntua dendan ez,
|
baina
gaur arratsaldean gertatu dela. Bryce Canyon liluragarrian gertatu da, zerua inpentsan ilundu, eta euria bota ahalean hasi duenean.
|
|
|
Gero, komuneko gelaxka batera sartu, komunontzian eseri, eta hainbatgarrenez berrirakurri dut Dabiden telegrama. barre egingo nuke 6.30ak eta 12ak orduen kontu hori dela eta ez dela (Dabid jostarin jarri, eta, inguruka, arraren dantza erritualak egiten hasten zitzaidanean, 12etan zegoela esan ohi zidan, erlojuaren orratzak irudikatuz, zakila tente eta alegera zuela alegia; eta noizbait 6.30etan zegoela esanez gero, nik beheraka eta mengel zegoela uler  tzen nuen),
|
baina
gaur, gaur ez dit irribarrerik ttikiena ere eragin. Geroenean, komunetik irten, eta taldekideengana hurbiltzean, Ruben harrera gelan giltza itzultzen ikusi dut, eta Dabiden telegramako poemaren giltza galdua agian Dabidek ez, baina Rubenek berak izan dezakeela bururatu zait.
|
|
|
" Ez dakit nor hemen balego...".
|
Baina
gaur ez dut jakiterik izan alboan nor nahi nuen, nor behar nuen paisajearen ederra elkarrekin dastatzeko.
|
|
|
ohiko regañadaren ondotik, beren esku elkarrekin jarraitu edo bereiztea.
|
Baina
gaur EEBBetako presidentea jujatzen ari gara, EE BB e ta-ko pre si den te-a, alegia, ezkontzaz kanpoko harremanak Etxe Zuriko bere bulegoko mahai obalatuan bertan izan dituena. Eta Hilllaryk oilo urkatuaren begiradarekin haren damua nabarmendu nahi izan badu ere, kontua da gizon honek birritan hautsi duela bere zin egitea, eta birritan ibili dela gezurrak botatzen:
|
|
|
Gainerako taldekideak ordu bete beranduago geratuta zeuden eta, haiek joan bezain laster, ni hotelera itzuli naiz eta, hemen ondo ezagunak baikara, batere arazo barik eman didate Rakelen logelako giltza. Ez dakit neure buruari noizbait barkatu ahal izango diodan,
|
baina
gaur Rakelen egunerokoa eskuratu dut! En plus, ez dakit hori zuretzat larregi izango ote den, nahiz eta susmoa dudan ezetz.
|
|
|
Denver-eko aireportua izugarri handia da; pistetara inguratzeko metroa eta guzti dauka. Bidailagunok fardelekin atzera eta aurrera ibili behar izan dugu, eta gureak gutxi ez balira, dendak, hozkailuak, suak, den dena garraiatu behar izan dugu aireportuko aparkalekuan zain genuen beste furgonetaraino;
|
baina
gaur inortxori ere ez zaio bururatu kexuka hastea. Bestalde, bidaia bospasei ordukoa izan arren, erlojua aurrena atzeratu eta hurrena aurreratu egin behar izan dugu.
|
|
|
Oro har, bai afalorduan bai afalondoan, bazkaritan baino hobeki sentitu naiz,
|
baina
gaur berriro ere atera da hizpidera Clinton eta Lewinskyren arteko kontua (harrigarria zait Dan gidariak gai horrekiko erakusten duen eta grina), eta halabeharrez gogoa Dabidengana joan zait. Bidailagunek, gero eta sutsuago, Espainiako politikari ezagun batzuen izenak eta aferak ere dantzatu dituzte, baina gure taldearen txanda zenez, nik gaur atseginez hartu dut mahaia jaso, eta harrikoa egitearen ardura (hartara burua beste nonbait izan nezakeen).
|
|
|
izena dut Rakel, Rakel Ameskoa, izan ere deskribapen hark ispilu batek baino hobeki islatzen baininduen orduan eta islatzen bainau oraindik ere.
|
Baina
gaur lehenengo lerroa ez ezik, bosgarrena ere aldatuko nioke: ene bularrak tititzarrak dira, izan ere, hilekoa jaitsi behar zaidan guztietan bezala, bular handitu hauek lehertzeko zorian baititut.
|
|
|
Allô, Dabid? Gaurko deia supermerkatu baten ataritik egiten dizut,
|
baina
gaur afaria prestatzea guri dagokigunez, bref bezain argia izaten saiatuko naiz. Lehen lehenik, harrigarria egin zaidan zerbaiten berri emango dizut:
|
|
2001
|
|
|
Jo!
|
Baina
gaur ilea garbitu behar! Kristoren mina ematen dit askatzerakoan.
|
|
2002
|
|
|
Gabardina erantzi duk hantxe  espaloian, ostatura iristeari itxaron gabe. Eguzki beroak edota sargoriak ez hau sekula larregi molestatu,
|
baina
gaur kristoren ajea daukak, eta halako egunetan badakik ohiko bizimodua egite soilak egundoko lanak ematen dituena. Gabardina maleta gainera bota, semaforoa gurutzatu eta beste espaloira ailegatu bezain pronto, ostatuko ugazabandrearekin egin duk topo atarian.
|
|
|
Ez, egia diozu, hori gabe ere bermatuta geldituko zen noski.
|
Baina
gaur goizean kaleratu dugun aleak, argazkilariaren abileziari esker, osatu egin du informazioa. Eduki etikoz bete, esango nuke nik.
|
|
|
Ahuldadea iruditzen zait, kontrarioari kartak erakustea bezala.
|
Baina
gaur berdin zait. Negarrari eutsi ezinik nago, nahigabez gainezka.
|
|
|
zerbait begiratu nahi denean, edo kontsultatu, karpetak eta agiriak behar dituzu eskura, eta Wally aurkitu nahi duzunean nola ibili behar duzun goiti eta beheiti non dagoen ez dakizula, irudi guztiek jertse berdina baitute, halatsu ibili behar dugu guk ere arauak non dauden ezin aurkitu, arau batek zer esan eta besteak nola aldatu duen aurretik esana ongi ez dakigula, Diogenesen ikasle norabaiteratu baten gisa, gure eltzerma eta guzti eskuetan. Eta hiztegi horrek beste buelta bat behar du,
|
baina
gaur egun erakusten dugun abiadurarekin urteak eta urteak ditugu, munduak aurrera presaka egiten duen bitartean, fundamentuzko zerbaiten mahai gainean jartzeko. Segur aski ere, hola egin du lan Euskaltzaindiak, erabaki guztiak ongi funtsatu ondoren bakarrik har daitezkeelako, eta horrek lan mantsoa eskatzen baitu, beste elkarte batek, esaterako, nekez egin dezakeena.
|
|
|
Euskaltzaindiak beti izan du itzal akademikoa eta errespetua euskaltzaleen artean eta euskaltzale gehienek hartu izan dute erreferentzia puntu gisa euskal araugintzan, esana da hori.
|
Baina
gaur egun akademia kontuetan baditu bere pareko asko. Parekoak eta hobeki prestatuak ere.
|
|
|
maila guztiak erdaraz egin ditut sei urte nituenez geroz, beste aukerarik ez bainuen gainera, erdara eskolan ikasi ondoren.
|
Baina
gaur egun ez dut inolako eragozpenik euskaraz mintzatu, irakurri eta idazteko, erdaraz bezain ongi edo erdaraz bezain gaizki, nahi den bezala. Adiera modua ez da hizkuntza kontua.
|
|
|
Eta horregatik sortu zen euskaraz.
|
Baina
gaur egun telebistaren bigarren kateak, erdaraz ematen denak alegia, lehenbiziko katea irentsi eta desitxuratu du. Egia da euskara eta erdara ez direla parean jartzen ahal eta, bistan denez, askoz ere jende gehiago izango dela beti erdaraz ikusteko prest, euskaraz baino.
|
|
|
Eta milaka jende hasi zen orduan euskara ikasten, militantismoz betea.
|
Baina
gaur egun beldur naiz zuen egoera arrunt diferentea den. Zer da zuendako euskara?
|
|
|
Zeren egia baita lehenago Hoiek ez dituk kaballuak, hoiek zaldiak dituk esan ziokeela aitak edo amak bere semeari (alabari ditun esango zion bietan), honek kaballu hitza erabiltzen zuen bakoitzean.
|
Baina
gaur egun, zer gertatzen da gaur egun. Ingurura begiratzen dudanean nik" inpresora" bat ikusten dut, eta alboan" grapadora" bat," klipak"," pantalla"," monitorea"," reproduktorea"," karpetak"," CDak"," altabozak", Internetetik informazioa" beheratzen"," Operación Triunfo"," zeloa"," entxufeak"," sistema operatiboak"," sukaldearen mandoak"," tekladoa" eta telefono" mobila" edo" inmunidad parlamentaria".
|
|
|
Eta gai da, gainera, ideia horiek maila landu batean adierazteko, horretan ez da dudarik.
|
Baina
gaur egungo mundu konplexuak jartzen dituen komunikazio beharrei dagokienez, euskara ez da behar bezala garatu. Euskararen egitura, dio, ez da historikoki behar bezala garatu, eta gaur egun hizkuntzak duen barne eredua oso garestia da komunikazio hori modu ekonomiko batean egiteko.
|
|
2003
|
|
|
–Orain hotzak gaudek, amaitu zuen Kepak eskuak igurztearekin batera?,
|
baina
gaur San Juan gaua ospatuko diagu...
|
|
|
Ez oso aspaldi, baita astegunik buruzurienean ere, pinpirin eta txor txor ibiltzen zen, ongi orraztua eta apain jantzia.
|
Baina
gaur egun ezin da bere kasa ibili eta silladerruedasean eraman behar izaten dute. Lehen, baita Joseba Luisarekin ezkondu ondoren ere, noiz edo noiz bisita egitera etortzen zitzaidan, eta egin zidan azkenekoan, sekula ez dut ahaztuko, gaixorik nengoela esan zidan eta neure burua zaindu beharra neukala.
|
|
|
Julia sentitu du ondoan. Normalean ez da askorik mugitzen ohean,
|
baina
gaur nabari zaio ezinegona. Eta bera ere urduri jartzen hasia da.
|
|
|
Ya, eta niri, zaila da,
|
baina
gaur hirugarren eguna da. Bueno, bazkaldu dugu!
|
|
|
Euskaldunarentzat euskarazko prentsa  kalitatez bigarren mailakoa izan da. Hala izan baldin bada, izan da;
|
baina
gaur ez da. Euskal prentsaren esparrua egunez egun loratzen ari den fenomenoa da, sozialki azpibaloratua izan bada ere, parametro estandarretara ari da hurbiltzen.
|
|
2005
|
|
|
Drogek oztopatu besterik ez dute egiten yogaren bidea, eta alderantzizko norabidetik eraman gaitzakete, norberaren suntsipeneraino. Egia da zenbait eskolak erabili izan dituztela drogak egoera jakinetan, errituren baten barruan, aztikeria eta yoga uztartuz, edo fakirismoa praktikatuz,
|
baina
gaur egun ez dago yoga esperientziak areagotzeko drogak erabiltzen dituen eskola seriorik, eromenera eraman baikaitzakete, edota beste kalte moral nahiz fisikoak eragin.
|
|
|
Aspaldian gogoarekin nabilek.
|
Baina
gaur nekatuta nagok.
|
|
|
agortzeagatik. Baliabide horiek berriztagarriak dira, bai,
|
baina
gaur egungoaren oso azpitiko ustiapen tasa batean. Eta baliabide horien agortzeak eta berriztaezinen ustiapenak eragindako kutsadurak arazo kritikoagoak zaizkio gizakiari, berriztaezinak agortzetik hurbil edo urrun samar ote dauden kontua baino.
|
|
2006
|
|
|
|
Baina
gaur joango naizela erabaki dut, eta aterako diodala sekretua Madame Margueriteri: ez dut ezer galtzeko.
|
|
|
Aspaldiko partez: medikuek debekatu zioten lehenengo gauza alkohola izan zen,
|
baina
gaur laurogei urte bete ditu eta behin bategatik ez dela ezer gertatuko erabaki du; bakarrik dagoenez, inork ez dio gogoraraziko hirurogeita hamabost betetzean gauza bera egin zuela, vodka baso bat edan, hirurogeita hamargarren urtemuga egunean ez, ordea: garai hartan makalegi zebilen?.
|
|
|
Kanpoaldeak barrualdean du bere euskarria.
|
Baina
gaur egungo eraikin asko eta askorekin ez da horrelakorik gertatzen, alderantzizkoa baizik: barrukoa ikusita, ez dakizu nola eusten den kanpokoa.
|
|
2007
|
|
|
–Ez dakit nolakoa izango zen zure garaian,
|
baina
gaur egun ezin itsusiagoa da. Famatu egin dute, ordea, hobi irekitzeek.
|
|
|
hain eskuindarrak ez direnak lotsarazi eta kikilarazten dituzte epelagoak izateagatik. Frankistek Nafarroan fusilatu zituzten hiru mila baino gehiago pertsonetarik gehienak sozialistak ziren, sozialista espainiarrak, jakina, euskal nazionalistak fusilatuen ehuneko bat baino gutxiago izan baitziren?,
|
baina
gaur egungo alderdikide batzuk norgehiagoka aritzen dira Gerrako garaileen oinordekoekin, navarrismoagatik lehian. Horri, euskara jatorrean, ahateari igerian irakastea esaten zaio.
|
|
2008
|
|
|
|
Baina
gaur zurekin telefonoz hitz egin dudanean, amets fal  tsu hartatik iratzarri nauzu (berriro ere), eta gainditu gabe dudan obsesio hau ni akabatzen ari dela konturatzen naiz. Eta orain nire ametsak ere akabatzen ari zara, eta hori ez da zilegi.
|
|
|
Ez zioten ondoloeginik ere esango elkarri, eta biek alde banatara begira, bizkarra emanez lo hartuko zuten.
|
Baina
gaur goizean, iratzargailuak jotzearekin batera, biak pozik esnatu dira, ohe ondoko tiraderatik lore sorta atereaz, eta" gauean afaltzera joango gara, ezta, bihotza?" proposatuko dio mutilak, atzo gaueko eztabaida bat batean ahaztuta. Eta hori zergatik?
|
|
|
Gaurko egunaren oso antzekoa, finean.
|
Baina
gaur ezberdina izan da.
|
|
|
Itsumustuan aritu naiz barneko gauzen artean txirrinak autobus osoa betetzen duela. Normalean isildu egiten dut,
|
baina
gaur ahantzi egin zait. Barrutiaren artikulu ergelagatik, pentsatu dut.
|
|
|
Haur imintzio bat eskaini diot. Beste egoera bat balitz, imintzioak laztan bat ekarriko lidake, beso bat sorbalda gainera,
|
baina
gaur aita erorita dago.
|
|
|
Zuk badiozu, bale, abuztuan,
|
baina
gaur arte. Gaurtik aurrera, nik nahi dudan guztietan izango da Santa Rosa eguna!, diotso Inaziok hitz jario handiz, xanpainari bitsa tupustean nola.
|
|
2009
|
|
|
Bi hizkuntzei maila bereko estatusa aitortzeak eskatzen du euskara ere lan hizkuntza izatea. Zenbait arlotan eta gunetan, euskara izango da hizkuntza nagusia (gehien erabilia esan nahi da), eta beste zenbaitetan, gaztelania; bistan da gaur gaurkoz oro har, Euskadi osoan, askoz gehiagotan izango dela gaztelania euskara baino,
|
baina
gaur bertan ere lorgarria da zenbait gune eta esparrutan euskara izatea gehien erabilia.
|
|
|
Duela hogei urte inguru ez bezala, gaur egun gizartearen gehiengoak" normaltzat" jotzen du euskararen ezagutza eskatzea edo merezimendu gisa baloratzea herri administrazioetan lanpostu bat eskuratzerakoan, tirabirak tirabira eta osasun zerbitzuez dihardugula, jadanik aipatu ditugun moduko arduragabekeriak salbu?.
|
Baina
gaur oraindik gehienek ez dute" normaltzat" hartzen administrazioan lan hizkuntza ohikoa euskara ere izatea. Urte hauetan asko aurreratu da, ez da zalantzarik horretan; zenbait herri administraziotan aurrerapauso bikain eta eredugarriak eman dituzte, euskaraz ere lan egitea guztiz normala eta helburu lorgarria dela erakutsiz.
|
|
|
erabilerak ere, apurka bada ere, etengabe gora egin duela azken hogeita bost urteotan Euskal Autonomia Erkidegoan, mantendu egin dela Nafarroan eta behera egin duela Iparraldean. Eremu formaletan nabarmen hazi da euskararen erabilera; familian eta lagunartean ere erabiltzen dugu;
|
baina
gaur egungo elebidunek ez dute lehengoek baino gehiago erabiltzen, nahiz eta lehen baino elebidun gehiago izan orain.
|
|
|
Egungo elebidun gehienak 10.000 biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, hots, euskaraz ez dakiten herritar kopuru altuenak dituzten udalerrietan. 1981ean, elebidun guztien %32 bizi ziren bigarren gunean,
|
baina
gaur egun erdia baino gehiago, %51, dira hor bizi direnak [26]; 1981ean elebidunen %15, 4 bizi ziren gunerik euskaldunenean, laugarren gunean alegia, baina gaur %9 baino ez. Datu horien argitan, bistan da euskara erabiltzeko aukera gutxiago dagoen tokietan pilatzen direla gaur egun elebidunak, duela hogei urte ez bezala.
|
|
|
Egungo elebidun gehienak 10.000 biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, hots, euskaraz ez dakiten herritar kopuru altuenak dituzten udalerrietan. 1981ean, elebidun guztien %32 bizi ziren bigarren gunean, baina gaur egun erdia baino gehiago, %51, dira hor bizi direnak [26]; 1981ean elebidunen %15, 4 bizi ziren gunerik euskaldunenean, laugarren gunean alegia,
|
baina
gaur %9 baino ez. Datu horien argitan, bistan da euskara erabiltzeko aukera gutxiago dagoen tokietan pilatzen direla gaur egun elebidunak, duela hogei urte ez bezala.
|
|
|
" Euskara zapaldua dago"," euskara erasotua dago" esateak indar haundia zuen euskaltzaleak berpizteko eta ugaltzeko.
|
Baina
gaur ez du balio erretolika horrek. Euskara hitz egiteagatik ez da inor zigortzen.
|
|
|
2006 hirurtekoan bakarrik, hamabi herrialdetako hogeita hamar unibertsitatetan antolatu dituzte euskara ikasketak, mila ikasletik gora dira ikasten ari direnak eta dozenaka unibertsitate azaldu dira euren unibertsitate programaren barruan euskarazko oinarrizko ikasketak antolatu nahian laguntza eske. Uste izatekoa da Espainiatik kanpoko unibertsitateetan etengabe handitzen ari den euskararekiko jakin min honek gutxienez pareko interesa piztu lukeela Espainiako unibertsitateetan,
|
baina
gaur egun oraindik ez dira dozena erdira iristen Espainian euskara ikasketak eskaintzen dituzten unibertsitateak.
|
|
|
Orain, apuntetxook idazten ari naizelarik nire gelako epelean, itsasoaren orroa iristen zait. Normalean musikarekin egiten dut lan,
|
baina
gaur zertarako?
|
|
|
Azkenaldi honetan, kantagintza indarberritzen ari dela dirudi, inoiz ez zen erabat galdu, baina ahultasun sintoma nabarmenak erakusten zituen?, bai herri batean bai bestean.
|
Baina
gaur egun, beraren eta telebistaren (edo beste hedabide batzuen) arteko justaposizioak ahalmen ideologizatzaile handiko produktuak egiteko aukera eskaintzen du. Eta hori guztiz pentsaezina zen orain dela urte gutxi.
|
|
|
Gure Ermano Baserritarra, normalean ez duenean harrapatu dugu gaur: kafetxoari xurrutka bai,
|
baina
gaur uxuala kopaxka xuria ahosabaian aldez alde, ummumm jakitatez jakin arakan...
|
|
|
–Bihar zuekin batera ospatuko dudala,
|
baina
gaur, badaezpadan, aurreratu egin nauk, zuengandik aparte ibiltzen ohituta nagon hau...
|
|
|
|
Baina
gaur goizean txantxangorriak esateko zeuzkanak, benetan alaiak ziren: haren erantzun behar pozikakoa!
|
|
|
|
Baina
gaur, osasun mentala bururatzeko eguna dugunez, hitza bera dugu pentsu mentala ere. Zenbat eratara sortu ote ditu euskaldunak burua tentuz eta osasun sanoz mantentzeko saiakeraz, buruaren beraren ahuldadea sorburu izan ditueneko hitzak?
|
|
|
Hamahiru egun eurigabekoren ostean, atzoko eurixkak belaze jostalekua bustita, ezin bada...
|
Baina
gaur, denbora pasa sobrante dauka: jolaserako bere titikideak falta, hiru kumetatik bakarrik gelditu baita eta, noski, jolas eskolarik gabe, ttunttuntxo geldituko ote den, gajotxoa, gure baratzetxoan.
|
|
|
–
|
Baina
gaur, kapitalaren globalizazioa dela eta, kapitala bera nazio estatuaren muga estuak gainditzen saiatzen ari da.
|
|
|
Zer egin dezakezu Estatuko profeta handien aurrean? Agian, hala espero dut, zure errebelazioa noizbait ulertuko da,
|
baina
gaur, batailaren burrunban, zure ahotsa entzunezina da, baita ulertezina ere.
|
|
2010
|
|
|
–Gezurra, noski?. Sentitzen dut,
|
baina
gaur hemen gelditu duzu.
|
|
|
Gehienen ustetan, egokiagoa izango litzateke, Donostia, Bilbo eta Gasteizko elizbarrutiak, Iruñekoaren menpean aurkitzea.
|
Baina
gaur gaurkoz, hori amets hutsa besterik ez da. Beraz, apaiz hori, apaiz elkarte baten ordezkari etorri zen, arazo hori Vatikanoan mugitu nahian.
|
|
|
frantsesa, gaztelania eta euskara, eta ez bi bakarrik zenbaitek uste duen bezala.
|
Baina
gaur egun, zorionez, gure gazteek nahi dituzten hizkuntza guztiak ikasteko modua dute, nahi dutena irakurri eta ikusteko, eta entzuteko. Honetan, ingelesak, hizkuntza bezala, garrantzi handia izango du.
|
|
|
Lehenengo, antzinako konplexuak gainditu beharra dago, dela gure historia, ohiturak edo ipuinak.
|
Baina
gaur bertan ere ez dira gutxi beldur direnak ez ote duten beren euskal kontzientzia edo nortasuna galduko, mundu zabalean bizitzen jartzen badira.
|
|
|
" Ebanjelizazio berriak bereziki Europan eta naziorik aurreratuenetan, kontuan izan ditu askatasunik eta burujabetasunik handienean bizi diren herriak, eta gero eta aberastasun handiagoa maite dutenak, bai kulturan bai ekonomian eta baita espirituan ere.
|
Baina
gaur gaurkoz, Eliza ez da oraindik konturatu aberastasunean bizi diren herriak ere beste ebanjelizazio baten beharrean daudela" (55 or.).
|
|
|
Lehena, Espainiako Konstituzioak duen babesa duela euskal gizartean. Bigarrena, Estatutuak babes zabala izan zuela euskal gizartean, baina ez zela gai izan pentsamolde guztiak integratzeko; eta hogei urte pasatu ondoren (2000 urtean eman nuen hitzaldia,
|
baina
gaur berdin balioko luke) bete gabe zegoela.
|
|
|
Hasieran txantxarako bidea eman zuen nire ohitura hark, irri egin zioten batzuek vascos y vascas esateari;
|
baina
gaur askok darabilte Euskadin, nahiz ondo asko jakin nork sortu zuen. Jokaera militantea izan zen hura, nire konbentzimendu pertsonal eta politiko sakona adierazten zuena:
|
|
|
|
Baina
gaur, apiril goian, goiztiri freskotan, zeruertz argitan, lotsa luze isilean aspertuta, kukua espabilatu da Arantzazuko txoko banatan. Gordean ibilia, oihartzundu da naturaren alde orotan; txori eta hegazti gehienak kantu saltsan ipini ditu.
|
|
|
|
Baina
gaur arratsaldeko notizia, hemen Arantzazun, kukuak jo duela da. Ohi duen gisara, hasieran lotsati eta banakako ibili ohi da, baina jo du.
|
|
2011
|
|
|
–Eskerrik asko, Eli¨ka. Eman musu handi bana biei,
|
baina
gaur etxera joan behar dut.
|
|
|
Gainera, etxez aldatzekotan ere, ni ez nintzateke konformatuko Parisko halako edo halako auzunetara joatearekin. Nik behar dudana kanpoa da, Monjeu da,
|
baina
gaur egungo Monjeu, hondatua, andeatua, auzoko nekazari batek, Simonen aitak erosia, ez litzaidake gustatuko. Gazte denborako Monjeu da nostalgia sentiarazten didana.
|
|
|
Ikusi zutenean ez neukala ezkutatzeko ezer, joaten utzi zidaten, dibertitu egiten nau pentsatzeak whiski botilak mesede egin ziola nire kazetari gai estatusari?.
|
Baina
gaur, orduko egoera huraxe errepikatuko balitz, atxilo hartuko nindukete. Whiski botilarengatik, horixe aldea, nahiz paperen anabasak ez liokeen batere mesederik egingo ni atxilo hartzeko irrikari.
|
|
|
Txelo, sentitzen dinat,
|
baina
gaur ez naun agertuko, eta orain gogoan ez dudan aitzakiaren bat jarri nion.
|
|
|
|
Baina
gaur ezinbestean,
|
|
|
Eskerrak ordurako zaharrenak, Kattalinak, hamazazpi bat urte zituela eta guztion ardura hartu zuela gure ama balitz bezala zaintzeko. Nik orduan bost urte besterik ez nituen,
|
baina
gaur balitz bezalaxe gogoratzen naiz nola ematen zigun esnea eztiarekin eta talo txikituarekin. Lurrean eserita jaten genuen buztinezko lapiko batetik egurrezko koilara batzuekin.
|
|
|
Zorioneko izan nintzen, badakit, garai hartan sortu nintzelako, artean abiadurak txikitu gabeko paisaia batean. (...) Ez da, egia esan, horrenbeste denbora igaro ordudanik,
|
baina
gaur egun inork luke egin nik eginiko ibilbide hura. Errepide zahar haietako asko desagertu egin dira, eta autoak, harrezkero, zatika moztu du paisaia, eta paisaia horretan barrena doa bidaiari makurtua, bide hegaleko erretenaren garaieran arin arinka, txakur batek bide hegaletik ikus dezakeena baino gutxiago ikusiz.
|
|
|
Eta orain bada onartzen ez dudan puntu bat eta inolaz onartuko ez dudana sekulan, eta da Euskal Herrian badagoela oraindik ere, zoritxarrez, gogorkeriaren eta biolentziaren kultura bat. Txertatua dago gure izatean eta garai batean justifikatutzat ematen genuen, Hegoaldean, Erregimenaren kontra, Francoren kontra, eta bueno, dena zen zilegi eta abar,
|
baina
gaur egun horiek denak galbahetik pasa lirateke eta begiratu lirateke kontzientzia estuago batekin. Eta hor ikusten dut badagoela laxotasun bat eta jendeak, jende gaztea bereziki zoritxarrez, ohituegia dago biolentziaren fenomenoa ikusten.
|
|
|
Izan zen, garai batean egin genuen,
|
baina
gaur egun ez dut bere nostalgiarik. Okerrena da partaideak mundu honetatik faltatzen hasiak direla:
|
|
|
zegoen jende askok pentsatzen zuen beti politikak behar zuela praxis bat, eta guztiz beharrezkoa zela politika zuzen bat pertsonaren errealizazioa posible izan zedin, baina gero hasi nintzen pentsatzen politika marko bat besterik ez zela, eta, azkenean, jokatzen ari garen jokoa edo dema, pertsona konkretuarena dela. Orain dela hamar hamabi urte horrela pentsatzea oso gaizki ikusten zen,
|
baina
gaur egun, gertatu diren krisi guztiekin, nik uste dut denok gaudela pixka bat onda horretan...
|
|
|
Kapitalismoa sekula baino gutxiago da etorkizunerako paradigma baliotsua, geroa eraikitzeko bide posiblea. Historian zehar egokitzeko gaitasun aparta agertu du,
|
baina
gaur ezinduta dago krisi sozial, ekologiko, energetiko, ekonomiko, kultural eta psikiko espiritualetik ateratzeko; ezinezkoa da bere kontzeptuetatik. Paradoxa badirudi ere, litekeena da marxismoaren egitasmo iraultzailea hil behar izana ikusi ahal izateko kapitalismo globalaren nora eza gordina, egiaztatu ahal izateko modernitate industrialaren iraunezina, eta heldu ahal izateko errotiko aldaketari.
|
|
|
Enplegu izeneko jarduerak pertsonon denbora kolonizatu du, izan gizonezko, izan emakumezko?, eta zaintzari loturiko egitekoak baztertuta geratu dira, nahiz ezinbestekoak diren pertsonen ongizaterako, gizartearen birsortzerako, ekonomiarako, giza beharrizanak behar bezala asetzeko. Diru trukerik ametitu izan ez duten jarduerak (etxeko lanak edota zaintzari loturiko egitekoak) funtsezkoak izan dira sistema sozioekonomikoak funtziona dezan,
|
baina
gaur hutsune galanta dugu diru trukerik gabeko eremuan. Ahituta geratu zaizkigu arrazoi produktibistatik kanpo geratzen diren giza jarduerak.
|
|
2012
|
|
|
goratsuagoa dela.
|
Baina
gaur, lehendabiziko aldiz, idazlea ohartu egin da ezetz. Bere idazlanak sorkuntzaren alorrekoak diren bezalaxe direla emaztearenak ere.
|
|
|
...ta itzul dadila nirekin etxera?, hori baino gehiago dezake Jaungoiko Jaungoikoa den batek, baina nire maiteak zerraldoan segitzen du, eta laster erraustu egingo dute, eta akabo guztia, Jainkoaren borondateak betetzat joko du bere lana, eta apaiza ere horretan ari zait, bere lana betetzen, horretarako ikasi zuen eta horretarako hezi zuten, sufritzen duen jendea Jainkoaren borondatearekin apaltzeko,
|
baina
gaur ni naiz sufritzen ari dena, ni naiz Jainkoaren borondatearen aipamenarekin otzandu beharrekoa, baina horixe egiten zait eramanezinena, beste bat gehiago naiz apaizak kontsolatu beharrekoa haren zerrenda luzean, eta hemendik ordu batzuetara, beharbada niri agur esan bezain laster, telefonoz deituko diote eta kontsolamenduaren premian dagoen besteren batek hartuko du nire tokia, eta apaizak uk...
|
|
|
Gure eskola arrantzaleen kofradia gainean dago, eta leihotik portua ikusten dugu.
|
Baina
gaur ez da itsasontzirik ikusten.
|
|
|
|
baina
gaur be a hero
|
|
2018
|
|
|
Baina E8 erietxea ez zitzaion eroso egokitzen, eta berandu samar zenez, bisita gaurko uztea pentsatu zuen. Hala ere, goizean Andresen lantokira deitu du, ea zerbait esaten zioten,
|
baina
gaur ez zela lanera etorriko esan diote erantzun bakar gisa.
|
|
|
Sekula ez zen gaizki sentitu festa baten ondoren.
|
Baina
gaur bere buruaz nazka sentitzen du, makina baten esanetara egoteak sexuaren gailurra ekarri diolako, mendekotasun horretan bat egin duelako bere berezko izatearekin.
|
|
2019
|
|
|
Heather Morris Zeelanda Berrian jaio zen,
|
baina
gaur egun Australian bizi da. Hainbat urtez, Melbourneko ospitale publiko batean lan egiten zuen bitartean, gidoigintza ikasi zuen eta gidoi batzuk ere idatzi zituen; horietako batek Estatu Batuetako Akademiako Saria irabazi zuen.
|
|
|
Neskato gaixoa. Normalean saihestu egiten dut itsasertzeko pasealekua, jende asko ibiltzen baita hemen,
|
baina
gaur, ari duen euri jasarekin, oso gutxi dira etxetik irtetera ausartu direnak.
|
|
|
Normalean, hain bereak dituen esaldi poetikoekin esnatzera etortzen zaidan arte lo egiten dut.
|
Baina
gaur denbora mundu bat neraman esna. Egia esateko, ez dut begirik bildu gau osoan.
|
|
|
Lanak ez die elkarrekin egoteko asti handirik ematen,
|
baina
gaur ere, ilunabarretik ohera bitartean izan duten denbora apurrean, bikoteko hiztun jantziak hainbat zuzenketa egin dio, ez beti gozo, bikoteko hiztun eskolatu gabeari: ergatiboa, aditz laguntzailearen akats tipikoren bat, lexikoa...
|
|
|
Arestiren Maldan beherak (1959) porrotik mingarriena, isiltasunarena, sufritu zuen. Garaiak ziren halakoak,
|
baina
gaur ere ahanzturaren ganbaran segituko luke baldin Harri eta Herrik jarri ez bagintu atzera begiratu eta Maldan beherari ahanzturaren hautsak kentzen. Eta hautsak kendutakoan, agerian geratu da Maldan behera dela, bere gainkarga sinbolikoarekin baldin bada ere, Harri eta Herriren zimentua, edo, nahiago bada, Harriaren gaineko eraikin poetiko goranahi baten inaugurazioa.
|
|
2020
|
|
|
Idatzi zen garaian, beharbada...
|
Baina
gaur... Hemen eta han badago La Pucelle baino kalitate handiagoko obra patriotikorik.
|
|
|
Beste bat. Finak ez du lanean ari garela edaterik nahi,
|
baina
gaur ez dago Fina. Eta Quim, beste nagusia, haren anaia, kanpoan dago eta, gainera, erretzen eta mezuak igortzen ematen du gau guztia, eta ez da ezertan ere sartzen.
|
|
|
Asperdura igande arratsaldeko lauretan iristen da beti, ordu horretan batek badaki aterpea bilatzen bere ezaguera estreinatu berrian. Nire logelan hor dago Sultan, kartoizko nire zaldi zaharra, han daude indioak eta bakeroak ere Comansi Fuertean ostatu hartuta,
|
baina
gaur, beren mututasunetik ateratzeko gogo handirik ez daukat. Ohepean gordetzen ditut sekretuok.
|
|
2021
|
|
|
Gaztaroko jostetetan limurtu zen, eskolako eserlekuetaraino etorri zitzaigun segika eta irakatsi zigun etsaiak nonahi ikusten. Horrelaxe izan da gutako askorentzat, Italian eta nonahi, eta sinetsita geunden noizbait bakean ibili ahal izango ginela gure hirietako kaleetan;
|
baina
gaur, beharbada bakean ibiltzeko modua izango genukeen arren, gaur ohartzen gara ez gaudela gaitz hartatik sendatuta. Horregatik, ezinbestez bildu behar ditugu indar berriak eta zaildura berri bat zernahi errealitateri aurre egiteko.
|
|
|
–Gaztea kezkatuta hurreratu zitzaion?. Gurasoak Bilboko azokako ezti postuan daude,
|
baina
gaur gauean etorriko dira. Haiei mandatu bat uztea nahi duzu?
|
|
|
–Beharbada gehiegi eskatzen ari natzaizu,
|
baina
gaur, hain zuzen, ez zait iruditzen zurekin elkartzeko astirik izango dudanik. Telefonoz esaterik ez daukazu?
|
|
|
–Hunkigarria da nola zaintzen nauzun, gazte, irribarre egin nuen nagiak ateratzeaz batera?,
|
baina
gaur egun bihurria dut. Baliteke bihar, alerta maila jaisten denean.
|
|
|
Seigarrenean, noiz eta nola gertatzen den konturatu gabe, elkarri eutsita mutu etzaten gara bata bestearen gainean.
|
Baina
gaur enegarrenez zein gustura sentiarazten nauzun esan dizudanean, xamurretik urruti jaiotako hitzak esan dizkidazu motel: gustura zaude, baina ez naiz nahiko zenukeena.
|
|
|
â³ Munduan bai, baina hemen asko ez. Lehengo amonetan eta etxekoandreetan zegoan hori asko, atso marimatrakak esan nahi diat,
|
baina
gaur egunean... apenas. ⣠Joño, joño!
|
|
|
Hori oso gauza zaila dun, ze aurpegi jakinik ezpaldin badaukate, nola egin parre... muturrera? Eta" ahul jendea" dion,
|
baina
gaur egunean lobby feminista edo transfeminista edo dena delakoa... ahula dela esatea ere! ⣠Ondo ari haiz... heure ustez.
|
|
|
Ba eztakin ba? â³ Bai,
|
baina
gaur goizean biruxa gaitzaren kausa izatea jartzen zen ezbaian, ezta? â Jartzen zenuten, bai, birologorik eta epidemiologorik ezpalego bezala munduan.
|