|
2000
|
|
|
Edo bestela zuzenki Joseba Egibarren aurka mintzatzen naiz, egia erran gaur egun modan dago
|
baina
ere jendea mintza litaike. Hor ere bost minutuz bilatuz aurki nezake zerbait zirikada berari oroitarazteko.
|
|
2002
|
|
|
Beno, bai. Filma asko gustatzen zait,
|
baina
ere berean jendeari espero duena ematen diozu eta zentzu horretan ez da oso berritzailea. Arrisku gutxiko filma da.
|
|
2003
|
|
|
Intelektualentzat, ETAren euskal mistika integristatik kanpo gogoetatzen hasteko ordua etorria da. Egia da ETA guretzat agian etsaientzat baino gehiago mehatxua dela,
|
baina
ere gutariko anitzentzat pentsatzeko sail erosoa. Geriza bat.
|
|
2004
|
|
|
Hola euskal historia ez da antolatzen ez zatitzen Frantziari lotutako Ipar Euskal Herri eta Espainiari lotutako Hegoalde baten artean, baizik Pirinioen alde biei eragiten dien europar marko global baten arabera. Abiapuntu hori landuz posible da diskurtso historiko propio bat garatzea, ez dena bere baitan hertsiko,
|
baina
ere ez dena estatuen marko soilera mugatuko, baizik guztiei eragiten dien europar dimentsio zabalagora hedatuko dena. Nolanahi ere, nik aukeran nahiago izango nukeen euskal historia, europar erreferenteak kontuan hartuz ardaztu arren, aurrenik ez ematea Europako historia guztiarekin batera.
|
|
|
Azkenik, bi hitz erran nahi nituzke Antso Handia pastoralaz, urtero bezala udan aurkeztua izan dena Zuberoako hiri nagusian, Maulen,
|
baina
ere Irunen eta Amurrion.
|
|
2005
|
|
|
Espainiako neurri bera! Ez bakarrik alkoholika eta drogatuetan,
|
baina
ere familia" onetan": mediku, polizia, aktore, kantari....
|
|
2006
|
|
|
Ikasle etorkinen lurraldekako banaketa ez da berdina. Datu orokorrek ikuspegi zabala
|
baina
ere berean urrutikoa ematen digute. Datu horiek hurbiltzea komeni da errealitatearen argazki zehatzagoa izateko.
|
|
2007
|
|
|
Nork ez du aditu edo ikusi komunikabideetan Batekmila Euskal munduak izeneko erakusketa bat bazebilela Baionatik Donostiara, gero bertze lurralde batzuetara, Euskal Herriko beste lurraldeetara,
|
baina
ere Euskal Herritik kanpo joateko xedearekin?
|
|
|
1980ko urte horiez geroztik, hainbat kultura elkartek lan egin dute sail horretan, baina gaur egun orokortasun batean ikusi behar da gai hori: eiki, bildu bai,
|
baina
ere ongi baloratu, bereziki haur eta gazteentzat hezkuntzaren bitartez, eta dudarik gabe, sorkuntza artistikoen hazkundez.
|
|
|
Ikusgarriaren kalitateaz gain, plazer egiten du ikustea 540 biztanle diren herri ttipi batean, gai direla urte batez 50 aktorez goiti, ttipi eta handi, elkarretaratzea egitasmo komun batean parte hartzeko. Eiki, zuberotarrek horrelakoen ohidura badute pastoralekin bereziki,
|
baina
ere bestelako ikusgarrietan, belaunaldien arteko harremanak bizi bizirik atxiki nahi dituzte, euskararen eta euskal kulturaren ohakoan.
|
|
|
Ene aitaren emazteak ere seme bat izan zuen eta bistan dena, aita beraren haurra izanagatik, ene anai bihurtu zen
|
baina
ere ene arraseme, ene alabaordearen semea zelako.
|
|
|
Ondorioz, ene emaztea ene amatxi da, ene alabaordearen ama delako eta ni ene emaztearen senarra naiz,
|
baina
ere bertan, haren arrasemea.
|
|
|
—... begozte, urrun dituk oraino. Kasu emak suari, ahultzen ari duk... eta so egiezak orain nola deitzen diren goi begiraleak... gure izpiritu sakratuak... hau, hixtu egiteko arnesa duk, Abak aurtiki arrano baten luma hezurrarekin egina duk, hautatua, leundua, zulatua eta ufatuz soinu bereziak ateratzen ikasi diat... xarmagarriko soinuak... hegaztien pareko histuak... beraz, honekin egiten ditiat ene eskariak,
|
baina
ere uros naizelarik Abaren oroitzapena jautsarazten diat suaren eta kearen eraginez, harpe zuloetan enetzat agertzen balitz bezala, histu soinu batez jauzten laguntzen diat, haren berotasunak hartzen nik, nik harena hartzen diat...
|
|
2008
|
|
|
• Hizkuntza egunoroko hizkuntza izan dadin herritar batzuentzat, familian,
|
baina
ere lanean, administrazioarekiko harremanetan, saltegietan. Eta orduan zenbat herritar:
|
|
|
Haizea berriz higitze eroaren irudia da,
|
baina
ere jende handiek itsaso uren gorabeheretan bezala jendea altxatzen, edo etsaiak hegoaren pare handi enak hausten, Haizea ere moda da jende haize buru edo haize orratzak higia razten dituena.
|
|
|
Hain zuzen, Septentrio literaturaren antzezlan bat da, Mallarmé ren asmotik hurbil dezakeguna: harentzat, «Liburuak» ez zuen bakarrik Espirituaren dramaren leku metatestuala izan behar,
|
baina
ere zinez haren leku eszenikoa (drama hori delarik, Espirituarentzat, bere burua mugapenean eta hitz hesi etengabean mirestea). Antzerki ilusio bikoitz bat sumatzen baita Septentrio n:
|
|
|
— Bai zinez, gosari hoberena zen,
|
baina
ere laburrena. Ez ahal nezake gehiago ukan?
|
|
2009
|
|
|
Gero, esan behar dut eskola publikoan ibili naizela hamar urte artio. Gure maisua biziki ona zen matematika, frantsesa eta abar erakusteko,
|
baina
ere goiz guztiz egiten zigun" instruction civique". Ni egunetik egunera ari nintzen" gorritzen".
|
|
|
Ikerketak 2002 urtean hasi ziren, Poliziak argitaletxearen eta liburu dendaren artean loturak aurkitu zituenean. Argitaratuko material gehiena Europan banatzen zen,
|
baina
ere heldu egiten zen, batez ere Txilera.
|
|
|
• Iparraldeko ikusgarri gelak, hornituak direnak sorkuntza artistikoentzat,
|
baina
ere ikusgarriez bestalde, beste ekitaldi mota batzuk hartzen ahal dituztenak (dantzaldiak, bestak, mintzaldiak...).
|
|
|
Gutako bakoitza ere mundu unibertsal ez aldakor horren partaide baikara modu berean, zentzu berean, aukera berberekin. Eta arima hor dago geure bizitzak hor dirauen bitartean,
|
baina
ere bai, bizitzak geure gorputza uzten duenean ere.
|
|
2010
|
|
|
Ezin da larrialdi ekologikoa gainditu, gaineratekoak gainditzen ez badira. Aterabideak egon badaude,
|
baina
ere guztiak aldatzea dakar, arlo guztietan. Eredu guztien krisialdia da, eta gizartea inarrosten du, mundu zabalean eta maila guztietan.
|
|
|
Ikasleak lizentziako mailakoak dira eta sail anitzekoetarik bildurik: Atzerriko Hizkuntza Aplikatuetakoak, Letretakoak
|
baina
ere Zientzietako Fakultatekoak. Bi maila badaude:
|
|
|
alsaziera, bretoiera, frankosoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain provenzera, euskara, katalana, korsikera, oil hizkuntzak, okzitaniera. halere, kolonizazioaren ondorioz, frantses estatuak kontinente denetan lurralde kopuru handia kudeatzen du oraino. 1999an hezkuntza nazionala, ikerketa eta teknologiaren ministroak eta kultura eta komunikazioaren ministroak galdetua bernard Cerquiglini irakasleak oihartzun handia izan duen Les langues de France txostenean 75 hizkuntzak zerrendatu zituen2 noski aurkezpen honetan leku zabala emanen diogu hizkuntza legeriari,
|
baina
ere ideologia ofizialari, azken honek lehena baldintzatzen baitu. ordena kronologikoari jarraituko zaio, hau baita errazena garai bateko ekitaldiak aurkezteko, bereziki legeriaren kasuan legezko testuak emendatzen direlako azkena aitzinazkenari zerbait gehitzen edo kentzen diolarik, ordezkatzen ez badu. txosten ofizialen kasuan hautaketa bat eginen dugu, hautaketa era batez subjektiboa, gure uste...
|
|
|
1990 euskal Kultur erakundearen eta euskal kultura sustengatzen duen herrien arteko sindikata gobernu sozialistaren eta pizkunde euskal elkarteen federakuntzaren arteko negoziaketaren ondotik, bi erakunde horiek urte berean sortu dira, lehena 1990ko apirilaren 7an eta bigarrena ekainaren 30ean. euskal kultur erakundea (eke), izenak erraten duen bezala, euskal kulturaren garapenaz arduratzen zuen,
|
baina
ere euskararena. herrien arteko sindikatak, ipar euskal herriko udalerriak bilduz, ekintzak diruz laguntzen zituen euskalgintzan, hedabideetan, irakaskuntzan.
|
|
|
baten lan tresna, guztien ondarea! Gatazka asko sortzeko paradaematen du,
|
baina
ere, gauza hori ongi kudeatzen bada, gizarte kohesioa egitekoparada. Espazioari loturiko elementu guztiek zerikusia dute nekazaritza ereduarekin.
|
|
|
Añamari: Mmmrr... Agertuko dituztan datuak Paueko artxiboetan bilduak ditut gehienak, han denak baitira, gure herrietako artxibo guziak,
|
baina
ere notarioenak, anitz preziosak, leheneko denboretan, uste ez badugu ere, biziki akta egiten baitziren notarioz, eta funtsean kasik herri bakoitzean notario bat bazen... harritzekoa, hiriburuan bezala den herri ttipienean ere: Garruzen, Amenduzen, Ilarren, Behaskanen...
|
|
|
Iparragirre zait horretan etsenplu hoberena. Ez bakarrik kanpoko eraginen altximista gisa,
|
baina
ere politika alorrean ezkerretik eskuinerako sigi saga jokoan. Hemen karlista zen, beraz eskuindarra, kontserbadorea (ez bada mugimendua lotzen 1848ko populuen udaberriari, hortaz ezkerrekoa bailitzateke), Marseillaise a kantatzeagatik 1850 urte inguruko Parisko barrikadetan ezkertiar; orduan izan zen Ingalaterra eta Italiara fueratua.
|
|
|
Industriak (honen teoria egileen idazkietan da, Taylor eta Forden testuak lekuko) lanaren zatikatzea eskatzen du, klase ertainaren beharra du bai ekoizpenaren segurtatzeko, kapatazak eta teknikariak nonbaitik atzeman behar baitira,
|
baina
ere ekoizpenaren erosteko. Ford konturatu zen bere autoak saldu nahi bazituen norbaitek erosi behar zituela.
|
|
|
Hitz horiek Hannaren egun neketsuari doazkio,
|
baina
ere gure eguneroko biziari, sortzetik heriotzaraino.
|
|
|
Ekaiak Amakbabesten du,
|
baina
ere bereganatzen.
|
|
|
Sortzea ez dun soilik hastapena,
|
baina
ere amaiera.
|
|
2011
|
|
|
–Ez dago inolako aukerarik gure legedian?, eta presoek, espetxe legedia hartu dute, ezartzen duen ibilbidearekin bat egin eta zigorra bete ahala, onurak izango dituzte?,
|
baina
ere guztietan, bakarkako neurriekin, irteera kolektiborik ez da egongo?.
|
|
|
Gero, eman dezagun, zelai batean egonak gara, eta orai ieup!, goitik ari gara, bereziki gazteekin. Gero eta gehiago sartzen da euskara eskoletan, ez bakarrik ereduan,
|
baina
ere ereduan, hor baitira eskola publikoak eta eskola pribatuak, hau da, katolikoak. Horrek bultzada polita emaiten du gure hizkuntzari.
|
|
|
Ikusi dituzketenek erranik, berek eginikako berina batzuez begiak zorrozturik. Aipu ditugun ikertzaile horiek ez dute bakarrik atzeman badirela langile xehe horiek,
|
baina
ere zer ari diren, zer duten alde beren lanaren egiteko, eta zer ez. Hain ongi non, guhaurek ikusten ez ditugularik, laguntzen ahal baititugu beren lanean, bai eta ere trabatzen beren lanetik.
|
|
|
Gogo eman dezagun aberea hozten ahal dela ez bakarrik kanpotik,
|
baina
ere barnetik, hartzen ohi duen janari eta edariaren aldetik. Lehenik jakin behar dugun gauza bat da, behi xahaldunak behar duela anitz ur irentsi.
|
|
|
Lehenik jakin behar dugun gauza bat da, behi xahaldunak behar duela anitz ur irentsi. Bertze abere guztiek bezala, hazkurriaren laguntzeko eta izerditan joanaren ordain,
|
baina
ere, esnearen emateko. Esnearen ehunetarik lauetan hogeita bortzak ur dira:
|
|
2012
|
|
|
Joan diren urteetako idazlaneri begira halako sendipen bereziak jauntziak zituela ageri zen. Ezin jasan bati buruzko haserrea bazen,
|
baina
ere ahazdurak beztitu dituen hainbat lagunen orroitzapen goxoa, azken batean horiek oro egunen harian elgarrekin bizi izan ditugunak. Hitzak axal baizik ez direla, apaltasunak erakasten du eta gure ezintasuna munduaren erraiteko onartu behar da.
|
|
|
Hor zirela ere ene balkoiko goiz argiak, gaueko arramantzak, polizi autoen lerratze isilak, barrikada, erailketa eta manifen oihu garratzak. Ba
|
baina
ere Pontrique karrikako Ttantta Jeanne n kadira zaharkituak, bere inguruko atsoen kalakadi gaitzekin, Toutenuit ren xokolatina paregabeak eta lehengo Tonneliers ren ardo usaina. Baiona, Erroma ttipi bat, boterean dituela prokontsuloak, Zuhigaraitxipi itsasturia Coursic xume bilakaraziz eta Xaho profeta isilaraziz, bere apartamendu ttikian mututua garuneko ekaitzak ezin jabalduz.
|
|
2013
|
|
|
Hau da, Robin Franklin biologoa eta Nick Jeffery albaitari klinikoa buru dituzten ikertzaileek hazi eta ugaritu egin zituzten txakurraren mutur zelulak ingurumen baldintza egokietan. Hala, zelulak hazi egin ziren,
|
baina
ere zatitu egin ziren beste zelula batzuk sortzeko (zelula amak bezala jardun zuten). Ehun kantitatea nahikoa izan zenean, kandelaren bizkarrezur muineko zati kaltetuetan injektatu zuten.
|
|
|
Begiapalek borobil bat egin zuen karnetean. Orain begiak jarriko ditugu, gauza biziki garrantzitsua dira begiak, ez bakarrik haien formak
|
baina
ere haien lekua begitartean. Gainera gizonaren arima islatzen da begietan eta bistan da bere eite, bertze zatiak ez dira gaineratikoak.
|
|
2014
|
|
|
Ni bai, hala naiz, baina ez zerrenda osoa". Ezkerrekoak, Etxebesten parean,
|
baina
ere Labadoten zerrendaren parean. " Maulen ezkerreko zerrendak ez dira irekiak euskarari begira ala lurralde kolektibitateari begira", dio Elkegaraik.
|
|
|
Pistak badira mundu desberdinen biltzeko hor, euskara munduko jendea, ikusmen arteak lantzen dituzten sortzaileak,
|
baina
ere coworking eremu bat. " Interesatzen zaigu halako gune baten izatea ondoan, telebista gisa ere, uste baitugu gaur egun falta direla jendeak biltzen dituzten lekuak", dio Karrerek.
|
|
|
Testuingurua aberatsa
|
baina
ere zaila izanen da. Eskoziako kontsultak frantses nazionalisten beldurrak piztuko edo zirikatuko ditu, Kataluniakoak berdin.
|
|
|
Ukrainarra? Oso bigarren mailakotzat zuen arazo hori,
|
baina
ere berean oso beligerantea zen mota orotako inperialismoren eta txobinismoren kontra, baita sovietikoa zenean ere.
|
|
|
Irudipena edo, nahiago bada, profezia bat: nik ez dut uste 300 urte barru euskara biziko denik, ez zait iruditzen, eta bihozminez diot hau,
|
baina
ere berean uste dut gaztelania eta portugesa ere ezdirela biziko 300 urte barru. Sintoma guztiak daude adierazten digutenak ingelesagailenduko dela erabat (ia musika guztia, izenak, gauzenak eta pertsonenak, hezkuntza, errotulazioa...).
|
|
|
Antolakuntza horrekin, etxaldeek iraun dute, hori dakigu,
|
baina
ere: erabiltzaileek zuten jabetasuna, familiakaatxikitzen.
|
|
|
Gazteak. Bai,
|
baina
ere ezkondu ez diren guztiak ere, gazteriari hurbil egonak direnak, etxaldeko kaietak. Horietan dira bilatu behar dantzari hezleak eta herri bertsolariak.
|
|
|
Ez da xuriz baizik izaten ahal elausoen eta argiaren xuriz
|
baina
ere bolanten jantzitik behar baitu edan. Bolanta, hezia izan den zirtzila bada, Xaindia, bortuko bidea hartu duen neska da.
|
|
|
Lehen begi ukaldian, jantziek,
|
baina
ere dantzek bereizten dituzte. Zuberotarrek dantza hainbestetaraino maitatu eta landu dute, non leku zentrala hartu baitu honek, beharbada barneko kulturazale hoberenen indarra bereganatuz, beste funtzioak, etnologia edo mitologiaren aldetik hain interesgarriak, puska bat bazterrera utzirik.
|
|
|
Nostalgiarekin aipatzen dira, Donibaneko bestetan ateratzen ziren kabalkadak, zaldiak, bolantak
|
baina
ere gehigarriak, hara nola karroak: Garat trinketean argazki batzuetan agertzen da" Le char de la chasse" adibidez.
|
|
|
Herriko bozak ez erran zitekeena egia izanen zen honekin ere, errugbia bezainbat bertsolaritza zuen tema, hau baitzen orokorki taldearen bigarren pasioa, batzuena bederen. Hasteko leku handia zeukan Gillomen idazkeran herri ditxolaritzak
|
baina
ere bertsolarien erranek eta hauen artean Ezpondaren kontatzeko moldea komentatua zen anitz gure artean. Don Ibanena gai oso herrikoia izan zen, errugbi munduko jendea antzerkira jin zen baita gozatu ere, salako erreakzioek, ondotikako solas eta soek ez zuten dudarik uzten sortzen zuen inpaktoa, errugbiak leku handia hartzen zuen denbora hartan barne alde deitu eremu honetan, eta horretan sartzeak irakurketa berria proposatzen zuen, ahapaldi neurtuek ematen zioten indar guziarekin.
|
|
2015
|
|
|
AEK k ikusi du kemen kolektibo bat bazela martxan gain horietan, eremuaren erne atxikitzeko ekonomia mailan,
|
baina
ere kultur arloan. Talde itxura horren emateko asmoz, Korrikaren abiatze eguna nahi dute belaunaldi desberdinen artekoa izan dadin, haurrak, adinetakoak eta artekoak nahas daitezen besta egun horren karietara.
|
|
|
Lurralde kontratu berrian munta handikotzat jotzen dute garraioen antolakuntza, eta departamenduko zuzendariordeak dio egungo pario handia dela zerbitzuen arteko bateragarritasunaren antolatzea: txarteldegi bakarrarekin autobus batetik bestera, trenetik autobusera
|
baina
ere bizikleta autobusean sartzeko gisan izan dadin.
|
|
|
Sostengu andana bat bildu du orain arte Ziburuko ikastolak, herriko etxearekiko patasken ondotik. Izan zen manifestaldia, jendeak eta erakunde zenbaitek ekarri diru sostengua,
|
baina
ere beste ekitaldi mota batzuk. Berriki, errugbi partida jokatu zuten Ordizia eta Hernaniko taldeek ikastolaren probetxuko.
|
|
|
Auzoan muntatu Amapera, Garroko baratzezain biologikoak heldu dira baratzekari saltzera. Horiekin lan eginen du jatetxeak,
|
baina
ere l' Epicier Bio, Eko Etik bezalako hornitzaileekin. " Sasoien araberako janaria izanen da.
|
|
|
Panorama berrian, hautetsien kontseilua bezala, EKAHAS desagertuko litzateke, eta herri elkargo bakarrak" hizkuntza politika zerbitzu bat" baluke," teknikari garatzaileekin lurralde osoa estaliko luke, herriendako ingeniaritza indar bat osatuz". EEPri aise indar gehiago eman nahiko lioke, haren gain jarriz" hizkuntza politika partekatuaren zehaztea",
|
baina
ere obragintza orokorra; beste" erakundeen akuilatzea, zaintzea eta laguntzea" ala" mugaz gaindiko lankidetza". Herri elkargoak bere gain lukeelarik" lurralde animazio funtzioa, herriko eta herri arteko eskumenetan" (irakaskuntza, aisialdia...); baita ere" biztanleendako zerbitzuetan euskararen erabiltzea".
|
|
|
Horrelako egunak frangotan gertatzen zaizkit: goizean argituaitzin mendi kasko batean nintzen, kasik bakarrik, nireerleekin, egunari begira, eta berriz eguzkia sartu zenekoDonibane Lohizuneko zineman nintzen burgesia tartean, ez zen burgesia bakarrik,
|
baina
ere?, erleez, eta film bikain bat ikusi nuen. Horrelako gauzaasko bizi ditut, eta beti erleei esker.
|
|
|
Hori izan zen Carlos Escuderoren esperientzia, aita baten Darth Vader bezalako blogari arduraduna. «Lagundu nahi diozu zure emazteari, kontrakzioei, beharrei, eta sentitzen duenari, sentitzen duenari, asetzeraino lagundu,
|
baina
ere desjarrita, nahastuta, jokoz kanpo», onartzen du Escuderok. Nola aurre egin?
|
|
|
Orain arte oposizioan egon gara. Horregatik, pazientzia eskatzen dugu
|
baina
ere herritarrek jakin dezatela orain gatozenak gogoz datozen pertsonak garela, eta gauzak egiteko beste modu bat daukagula. Hanka sartuko dugu, seguru asko, baina jakin dezatela Artziniegarentzako onena egiten saiatuko garela, eta jendea kontuan izaten.
|
|
|
Helburua zen laborari ttipi ala ertainak, baita gure laborantza eredua defenditzea, eta ere, existitzen ez zen Iparraldearen eraikuntzan parte hartzea. ELBk nekazaritza sindikatua izan nahi zuen,
|
baina
ere momentu berean aktore soziala, proiektu politiko global baten zerbitzuko, Euskal Herrian eta harago ere begiratzen zuena! Gauzak globalitatean tratatzea zuen helburua:
|
|
|
Zaila ikusten dut Hegoaldean lortzen ez dena Euskal Herri osoan lortzea...
|
baina
ere partaide publiko eta pribatu gehienentzat. Hala ere, hasierako partida ez da osoki irabazia:
|
|
|
Dena den, traba eta nekezia asko gainditurik, HERRIKOAk beti aitzina jo du eta gaur ezinbesteko egitura bilakatua da, eredu edo modelo bat ere askorentzat, Hegoaldeko ekonomialari eta enpresari batzurentzat ere. Enpleguaren aldeko lan horren gorpuzteko, gaur egun 4.600 bazkide dauzka, kasik denak hemengoak, pertsona arruntak gehienak,
|
baina
ere elkarte, enpresa, banku, Komertzialdegia, Kontseilu Orokorra eta beste. Elkartasunezko aurrezki mugimendu herrikoi horren beiratzeko, Herkide izeneko
|
|
|
Astelehen huntan, trinketa bete betea, usaiako pilotazaleekin
|
baina
ere udatiar ainitzekin eta giro beroa. Halere ez daukate denek partida berdin ikusi:
|
|
|
Plazaetxeberria beharrez Plaza Etcheverria edo Plaza Etxeberria; Agorrekategia beharrez Agorrekateguia batzuetan edo Agorrekategia bestetan; Harrondoa beharrez Arrondoa: Gantxeberria beharrez Guanche berria; Lapitzea beharrez, batzutan Lapitzea eta ere Lapitxia; Harizpea beharrez Haizpea; Ibartsoroko errota beharrez Ibartsoroerrota,
|
baina
ere Ibartsoroko errota; Agerrea beharrez Aguerrea; Migelenea beharrez Miguelenea; Ortillopitzbeherea beharrez Ortillopitz Behera edo Ortillopitz Beherea; Xantakorenea beharrez Xantakorena eta ere Xantakorenea; Etxetxarrea beharrez Etxexarrea; Haranberria eta Haranberrikoborda beharrez Haramberria eta Haramberrikoborda...
|
|
|
Marrazkilariek, egiazko artistak direlakotz, erran nahi baita jeinu edo dohain berezi baten jabe, ikusi dugu zer indarra ukan dezaketen. Beren boterea erabil dezakete egoera baten deitoratzeko, goresteko, alaitzeko,
|
baina
ere berdin min egiteko, idazki zorrotzenak baino saminkiago; idatzizkoari ihardestea nornahik egin badezake, marrazkigintza artea da eta ez dago ihardesterik!
|
|
|
Islamisten haserrea sortu da, haien erlijioa hunkitu delakotz
|
baina
ere, bidenabar, gu mundu aberatsagokoek, mundu erromesagokoak zirikatu ditugulakotz; kasu huntan, zirika, gutiespen edo mespretxu bat bezala senti baitaiteke. Beherekoak goragokoa zirikatzea aldiz onargarriagoa da; botere politiko edo ekonomiko zerbait dutenek, adibidez, hein batean bederen, onartu behar lukete herritarren eta langileen kritika.
|
|
2016
|
|
|
1 Gizarte alternatiboari begirako eztabaidan helburu bakarra gizakia dela diok. Garrantzitsua iruditzen zaidak gizakiak baino izakiak ditugula helburu erratea, hau duk gizakiak,
|
baina
ere gainerateko hainbat izaki bizidun eta bizigabe. Arriskua duk, bestenaz, antropozentrismoaren ikuspegiarekin hainbat izaki gizakientzat sakrifikatzea eta natura deitzen duguna suntsitzea.
|
|
|
Aire untzitik denak atera zirenean, denak libre uztea erabaki zuten, lur berrian laket zitezen eta zaindari lanetan denborarik nehork gal ez zezan. eginbeharrak nahiko fite egin zituzten, eta Manu eta Maddi, lurra zapaldu zuten lehen gizon emazteak izateagatik, aski pozik zeuden,
|
baina
ere bidaia ezin hobekiago iragan zelako, plater hegalaritik arazorik gabe atera zirelako eta ezin lasterrago bizimodu berrian laketu zirelako.
|
|
|
Beste arlo anitzen artean, zientziak gizakiaren jatorria ikertzen du, erlijioak heriotzarena. Etorkizunean izango den heriotzarena
|
baina
ere iraganean izan dena, sortu aitzin, eta halaxe goaz betiko alderantzizko bide ohian. Alderantzizko bidea, jatorriaren bila doan bezala, geroaren bila baitoa, hutsak bere baitan denborarik ez duelako eta sortu aitzineko eta hil ondoko hutsek bat egiten dutelako, hutsak baitira.
|
|
|
Sortzetik sortzera, aurretik etaatzetik hona. Bidean ikusitako zuhaitz ederrak, fruitu arbolaeta guzti, oihan hostotsuak,
|
baina
ere arto landak, gari soroak, hezita zegoen lur guzia gogorat etorri zitzaizkien, baitaere hazirik zegoen guzia, dena. Epeltasuna, erreka jariotsuak, belardiak eta larreak, sagarrondoak, abereak eta narrastiak, etxeak, etxolak eta oihal dendak, ardiak, bildotsak eta akerrak, beleak, usoak, zurginak, mahatsondoak, eta ardoa, itsas arraineta hegaztiak, leizeak, baratzeak, egurra, eta suari bizia ematenzioten piku hostoak ere bai.
|
|
|
Ezjakintasunak gizakia beldurrera darama, heriotzaren beldurrera,
|
baina
ere geroarenera edo beste batzuen lehena den etorkizunarenera. Horregatik Hiruburuen burua hain makurtua eta apala agertzen ote da, ahalkez betea balitz bezala?
|
|
|
Egoitzak ere erabat kanbiatu ziren; lehengo etxola arinen ordez, gotorrago diren etxe zabalagoak eraikitzen zituzten, herriak sortuz eta elkar bizia betiko hartuz eta egokituz. Jadanik, gizartea eraikitzen ari zen, bere langile eta artisauekin,
|
baina
ere bere agintari eta pentsatzaileekin. Horiek hasi baitziren gure gaurko bidaiaren gaiaren lehenbiziko ildoak marrazten.
|
|
|
Simoren testu honetan aipatzen dira literatura eta nazioaren artean dauden loturak. Harentzat dagoeneko lan literarioak kontuan hartzen du idazteko hartzen den lana,
|
baina
ere lan horren banaketa, prentsa eta instituzioak, eta testuen inguruan egin daitezkeen irakurketa eta debatea.
|
|
|
Antzerkizaleen eskolatzea. Antzerki onak izaiteko, ez dira argitu eta trabatu behar bakarrik antzerki emaileak,
|
baina
ere bai haien entzule eta behariak. Batzuk ala bertzeak urrun ziren oraino gaurko mailatik, ni teatroari lotu nintzelarik.
|
|
|
Fedea haren identitatearen zati handia izan baitzen bururaino. Gainerako oroitzapenak ekintzak dira gehienak, maila guzietako ekintzak, idazle gisa,
|
baina
ere erizain gisa, kazetari gisa. Gazteekin zituen harremanak, eraikuntzak, elementu gehienak gogoratzen ditu ekintzen bitartez eta horrela kontatzen ditu.
|
|
|
Jarraitu dugu hogeigarren mendean, toki hetsietan, parrokiari lotu antzerkigintza nolakoa izan zen begiratuz, ikerlariek plazaratu dutena bilduz. Teatroaren aitzineko urratsen bildumaren egitea funtsezkoa iruditu baldin bazaigu, historia hori gaur egungo sortzaile eta publikoaren memorian gelditzen direlako da, hartzaile gisa publikoaren aldetik,
|
baina
ere praktika gisa, aitzineko garaietako antzerki forma anitz errepikatzen baitira oraindik. Bestalde, antzerkiaren historia kokatzea, garai bakoitzak eta idazle diferenteek arte horri buruz utzi zizkiguten oharrak eta kritikak kokatzea beharrezkoa iruditzen zitzaigun.
|
|
|
orduan eroslea eta ondokoak jaunaren menpe gelditu ziren, aldi honetan beste izaera batean gaude. Nahiz eta 1761ean Frantzian Erregimen Zaharra den, Luis 15.aren garaia, eta nobleek botere handia duten, zilegi da pentsatzea Andre Casamayor diru beharretan zela saltze horren egiteko,
|
baina
ere nolabait zordun zela erosleri buruz eta ezin zuela erran publikoki zergatik. (Artxiboak 15).
|
|
|
Ez da Hazparnen herriko pestarik pilotarik gabe, plaza nagusian segur,
|
baina
ere Zelaiko plaza ederrean, pesta astelehenean, esku huska.
|
|
|
Emazteki bizia zen eta herriko ekintzetan parte hartzen zuen: elizaren artatze lanetan,
|
baina
ere elkarteetan. Izan ere, parropiako abesbatzan kantatzen zuen eta bertzalde, aspalditik Atsulai elkarteko kidea zen.
|
|
|
Partida hau doi doietarik irabaziz, Bengoetxea VI Untoriak ez dute bakarrik beren parea salbatzen finalerdietarako
|
baina
ere Asegarce enpresako beste bat ere. Ezkurdia eta Barriola kanpo gelditzen dira.
|
|
2017
|
|
|
" Hodei beltz baten gisara, buru gainean genuen pisu ikaragarri bat ziren armak. Sail guztietan, politikan, ekonomian, lurralde mailan
|
baina
ere jendeen arteko hartu emanetan sentitzen genuena. Presio bat kenduko digu eta balioko du elkarrekin gauzak eraiki ahal izateko".
|
|
|
Lurralde orotako ordez kari horien presentzia kasik ehun urteko den erakundearen sortegunetik badago, Euskaltzaindiak mendeurren hori 2019an ospatuko duelarik. Dudarik ez da mugaz gaindiko egituraketa hori lagungarri dela euskararen egoeraren azterketa orokorrarendako,
|
baina
ere bere garapenerako tresna onuragarriak sortzeko, gomendio soziolinguistikoak hedatzeko, berezitasun historiko, administratibo, gizarteko
|
|
|
Euskal hizkuntza komunitatea egituratzen du, Euskal Herria eta euskal hizkuntza komunitatea beren osotasunean kontuan hartzen baititu. Bistan da, euskara euskalkien bidez gauzatzen da toki zonbaitetan, ez denetan,
|
baina
ere euskara batuari esker gero eta gehiago, hiri handietan bereziki. Hori da gure kohesio eragile nagusia, euskara batua da euskaldunen arteko bizitzeko tresna garrantzitsuena, euskal hizkuntza komunitatearena.
|
|
|
Gaur egun arte nahiko utzita egon den biografia hau zein egoeratan dagoen aztertuko dugu lehenik, akats eta zentzugabekeria batzuk aipatuz. Ondoren, biografia eguneratzeko asmoz, ez bakarrik zuzenketak
|
baina
ere orain arte ezagutu gabeko datu berriak plazaratuko ditugu.
|
|
|
Dasconaguerreren ideologia agertzen da. Fededun katolikoa da, klerikalismoan erori gabe, eta tradiziozalea,
|
baina
ere bai garapen zalea: trenbideak, zubiak, industria, hidrografia eskola?
|
|
|
Inkesta honetan beraz, 130 bat hitz erabiliak izan dira testuinguru desberdinetan hitzanitzen aurkitzeko. Horrekin erran nahi da anizkuna adibidez kontsonante aitzinean edo atzeanaurkitzen dela,
|
baina
ere bi bokalen artean, hitz hastapenean erdian edo bukaeran. Inkestarenegiterakoan 5 aldagai desberdin hautatuak izan dira.
|
|
|
Beraz, taula gainera igatean, antzoki handi edo ttipi batean, berdin da, jendeak pagatzen du, beraz behar diegu ikusgarri bat eman. Eta ez bakarrik dantza,
|
baina
ere jantziak, musika... dena da inportantea. Beraz, gure ikusgarrietan baziren beti gorria eta berdea, bistan da, beltza eta zuria ere bai, baina beti dena kolore.
|
|
|
Hautu horien artean: Uraren arazoa,
|
baina
ere Lurraren egoera eta Landare Haziek jasaiten duten mehatxua. Arrangura hauk oro hunkitzen ditu erabiltzen den laborantzaren modeloak.
|
|
|
Hain segur, berehala adierazgarriena hitzaldi horietan hauxe izan da: artatu behar direla zuhaitzak, ez batere onkailuz ontu edo ureztatu, baizik eta noizean behin abarrak moztuz, egurraren baliatzeko sugai ala onkailugai (BRF moduan bereziki),
|
baina
ere zuhaitza bera indarberritzeko!
|
|
|
Tripa hutsik dago kendu dizkiotelako organoak. Ez bakarrik bihotza
|
baina
ere gibelea eta errainak. Ofizioko batek egin lana da.
|
|
|
Seiak pasatu ziren,
|
baina
ere zazpiak emeki jarraituz (Felixek esango zuen bezala). Katedralako ezkilek deitu zituzten kristauak, arratseko mezara joateko.
|
|
|
Torturaren pean, sorgina bizitzen da drogarenpean bezala, infernuan balitz bezala. Aitortzen du ez ezik inkisidoreak entzun nahi duena
|
baina
ere bere arimaren deabruek imajinatzen dutena. Torturaren pean, sorginak, gezur zentzugabe eta handienak, esaten ahal ditu. Jadanik irakurri dut hori.
|
|
|
Etxehori oroitu zen berehala Urbistetxe Pettan historialariaren hitzetaz. " Katedralaren inguruan, bihotz historikoan, izan litzatezkeela soto anitz,
|
baina
ere lurpeko bide ezezagunak".
|
|
|
Bere buruari galditen zuen zertarako, aitzinean zegoen gizona, desberdina zen. Ez bakarrik desberdina
|
baina
ere erakargarria. Ez zen egiazki ederra baina bazuen emazteek xarma deitzen dutena.
|
|
|
Kutsaduraren gorenean, ez ote dago koherentzia eskasa botere publikoen ganik, eskatzen dutenean egurrezko berogailuen ez ibiltzea, baita ere ez erretzea zabor berdeak, aitzitik mendiko suak haizu direnean. Aire kutsatua ez da Parisen bakarrik, Saboian Arve ibarrean edo Ondresetik Urruñaraino doan" Baionaldeko eguratsaren babes plan" erako eremuan, prefetak berriz bultzatu behar lukeena, arrisku hau horretan sartuz,
|
baina
ere bai Euskal Herriko ibai eta mendietan beste arrisku hau denean," eritzekoa, aire ona hartu nahian". Hemen ere, holaz, motor eta erregai kutsakorrei gehitzen zaie osasuna erasotzen duen egoera ezin onetsia, hau da:
|
|
2018
|
|
|
Trinko baldin bada pertsona horrentzat, lasterrago hizkuntza menperatzen du eta errezago erabiltzen du bere lanean. Lurralde kolektibitateetako (Herriko Etxe, Euskal Elkargo, Departemanduko kontseilua...) langileak dira gehienik kurtsoak segitzen dituztenak,
|
baina
ere haurtzaindegi edota adinetako langileak besteak beste. Orotara aurtengo ikasturtean, arlo horietako 170 bat pertsona dira ikasten ibiliko, 27 taldetan.
|
|
|
Proiektu hori aspalditik buru xoko batean nuen... Mendietan ibiltzea izigarri maite dut eta nola Korsikako ibilbide hori Europako zailenetarik bat bezala ezagutua den
|
baina
ere ederrenetarik bat bezala. behar nuen egin! Gainera Korsikan.
|
|
|
Egunberdinean, Seaskakdeituazuenmobilizazio batetara, 7.000 jende hurbildu zirelarik, manifestazio dinamikoa, koloretsua
|
baina
ere protestazalea. Egun berdinean bi gertakari handi, ondoko belaunaldiak hunkitzen dituena, herri baketsu batean bizi daitezen.
|
|
|
Dena haizu dela ikus daiteke, borondatearekin, laguntza eskatuz auzokoari, ardurak hartuz eta banatuz. Alabainan, aireportuaren kontrako borrokan,
|
baina
ere lan legearen, etorkinen sustenguz eta, nolaz ez, ZADeko bizian errotzen ibili suharrenen erranetarik eraikitzen den sentimentua da; baina, jendarte amestu baten irudikatzetik baldin badu kotsia, egiatik ere badu horretan bermatzen direnentzat.
|