|
2000
|
|
|
Poema horretan neke handirik gabe atzematen ditugu Lizardiren eraginak poesiaren pertsonifikazioan eta aditz trinkoen erabileran, berbarako,
|
baina
batez ere poetak begiak lauso, malkotan edukitzeak, dakarkigu Lizardi akordura. Bai, sentimentalkeria hori ere Lizardiri zor dio gure poesiak, eta poeta berez malkontzi hutsa delako usteak baluke arrazoirik Salbatore Mitxelenaren formula eder hura irakurrita," zeinen ederra den olerkaritza/ biotzak min duenean!".
|
|
2001
|
|
|
Honek ez du ikastoletara (baina baita horra ere!) mugatzen bere kritika: irakasle errudunik bada,
|
baina
batez ere edukietan dago gakoa: irakasten direnetan eta ezkutatzen direnetan.
|
|
|
Bat, metodologikoa, kontsentsuatzeko nahikoa ahalegin ez egina.
|
Baina
batez ere, Lizarra Garazi izeneko akordioa artean bizirik zegoela.
|
|
|
Tonua mezuaren zati integratzailea da. Hemen jaso ditudan materialetan ere bai,
|
baina
batez ere abertzaletasunaz irakurri dudan guztian, harritzekoa da tonua: zenbat mespretxu, irain, deskalifikazio, iseka eta burla.
|
|
|
Hortaz, hizkuntza guztiek ez dute berdin balio, diote.
|
Baina
batez ere, hizkuntza batek ez du ematen mundu ikuskerarik, ez nortasunik, ez identitaterik, ez identifikaziorik.
|
|
|
Hau areagotu egiten da gainera euskara bera hainbat eta hainbat esparrutan, hezkuntzan, lan munduan... urratsak ematen ari dela ikusten duenean.
|
Baina
batez ere, gizartearen gehiengoak euskararen aldeko eta euskararen normalizazioaren aldeko apustu garbia egiten duela jabetu direnean. Euskarak bizirik diraueno, eta areago, aurrerapausoak ematen dituen bitartean, herri autogestionatu bat sortzeko arriskua ikusten dute, eta beldur eta kezka horren ondorio dira erasook.
|
|
2002
|
|
|
Eta zergatik ez dugu Lyonekin egin konparaketa, zergatik ez Parisekin?
|
Baina
batez ere, zergatik ez dugu Guggenheimekin egin, zergatik ez dugu unea aprobetxatu Euskal Herriariba rrura begiratzeko. Kulturak ere ez du sinesten dagoeneko herri honetan?
|
|
|
Komunitate islamiko batean pobreenen bazterketa soziala leuntzen duten elkartasun mekanismoak daude. Guztiek,
|
baina
batez ere aberatsenek, lagundu behar dietede rrigorrezko limosnaren bidez —zakat— gutxien dutenei. Gutxi batzuen aberastasuna neurriren batean musulman txiroenen alde jartzen den heinean soilik da legitimoa.
|
|
2003
|
|
|
Industria bultzatzaile haien hamaikagarren oinord ekoa, hots, XX. mendearen erdian karguaz jabetu zen ekonomia ministroa, ohartu zen kultur ekoizpena errentagarriizan zitekeela, ez bakarrik hiritarren osaera mentalerako, baizik eta baita ondasun gisa ere publikoari saltzeko —bai etxeko publikoari saltzeko,
|
baina
batez ere kanpokoari, turistei. Orduan, kulturari," ondasun" (objektua) kulturalari," ondareari" eta kultur" p roduktuen" sustapenari ekonomiaren neurria ezarri zitzaion eta ez bakarrik errentagarritasunsozialarena.
|
|
|
Susaren iruzkin zerrenda ikustean, gauza bat suertatzen da deigarri: zenbat egile, zenbat liburu, zenbat iruzkingile,
|
baina
batez ere, zenbat prentsa idatzi ezberdin dagoen artikulu horiek guztiak argitaratuak izan ahal izateko! Horrek eman dit ezuste ona.°
|
|
2004
|
|
|
Zinemagintzak bere hizkuntza duelaulertu eta hizkuntza hori ikasi. Margolariek euren koadro etan esan nahi digutena ulertzen saiatu... mila gauza aipa daitezke
|
baina
batez ere ausardia eta kemena aipatuko nituzke. Jarduera garestia izanik, baliabide ekonomiko eskasekin, prozesu luze eta neketsua izaten delako.
|
|
2005
|
|
|
13 Slow Mugimenduak —Slow Food Movement, izatez— baditu ideia egokiak fasteretik ospa egiteko, prezipitaziotik aldentzeko, A Motako koronario arriskutik (existitzen al da?) eta igogailuaren histerismotik urruntzeko,
|
baina
batez ere gu salbatzera ez baldin badator ez dakigun zer nolako erremedio ‘zen new age mistikoekin’ (ikus Gleick 1999, 245h or.).
|
|
2006
|
|
|
Hala ematen du itxura batean, baina ez da. Txikia, polita izango da ala ez da izango,
|
baina
batez ere beharrezkoa da orekarako, erroa da, amaren etxea da.
|
|
2007
|
|
|
Oso apalki izan arren, liburugintza ere suspertzen ari zen, kopuruz zerbait,
|
baina
batez ere lekukotasunez, euskal literaturaren historia gure eskuetan jarriz, bertantxe eta bero bero. Euskal Literatura bat izana zela jakin eta sentitzeko parada izan genuen, bi liburutako orrialdeetan:
|
|
|
Agian orain bezalatsu, orduan ere lumako jendea ibiltzen zen bereziki mokokalari. Arantzazura jende asko joaten zen dantza eta festara, hirietako polizia eta Guardia Zibilen kontrolen ihesi, euskaltzale eta ez euskaltzaleak, errepublikarrak ala komunistak,
|
baina
batez ere abertzaleak. Josebaren gutun hau ere hamahiru folio eta erdi luze da, uztailaren 14an hasi eta hurrengo egunetan jarraitua.
|
|
|
Balio gutxi du esentzialismoak. Hemen ere nondik gatozen bai,
|
baina
batez ere nora goazen da galdera nagusia. Ez du balio errua beti besterena dela esaten ibiltzea.
|
|
2008
|
|
|
Hizkuntza akademikoan konpetentzia lortzeko, berriz, testu akademikoak ulertzen eta lantzen ahalbidetzen duena eta eskolako edukiak ikasten errazten duena, bost urtetik zazpira dira beharrezkoak, edo are gehiago14 Horrek esan nahi du beharrezkoa dela ikasleei errefortzua ematea haien hizkuntza ikaskuntza prozesuan, ez soilik hasieran eta hilabete batzuetan, baizik eta askoz luzeago izango den denbora tarte batean.
|
Baina
batez ere esan nahi du ikasle batzuek —hamar urtetik gorakoek— ez dutela astirik izango eskolako hizkuntzaren ikaskuntza eskolan osatzeko eta emaitzak jasotzeko. Eta are gutxiago hemen bi hizkuntza ikasi behar dituzten umeek.
|
|
|
Horrek esan nahiko luke, beharbada, orain hasten direla benetako arazoak, orain arteko gure koitak esne bitsetan bizi den jendearen denbora pasa zirela, gizarte burges ondo bizi baten buruko min existentzial hutsal samarrak, oinazeak oinaze; seinale litzateke, halaber, gobernuarekiko azken mus partidan burnien aldeko apustua egin zutenek hordago ustela jo zutela, norberaren kartak eta aurkariarenak baloratzen jakin gabe. Denon,
|
baina
batez ere beraien, kalterako.
|
|
2009
|
|
|
Azken hiru erakusketa hauen ernamuina memoria da, minaren memoria,
|
baina
batez ere, izenburuak garbi uzten zuen bezala, denbora ez dela distantzia. Ezin ditugula ahaztu, nahita ere, lagunak; beti datorrela bueltan haien oroitzapena.
|
|
|
Ekialdeko Berlinen jaioa 1947an, Filosofia eta Matematikak ikasi zituen Leningradon. Erakusketak egin izan ditu,
|
baina
batez ere arte kritikari gisa eta bere komisario lanagatik da ezaguna. Horregatik, eta idatzi dituen liburuengatik.
|
|
2011
|
|
|
Maiatzean zendu zen Ramon Fernandez Duran ek idatzita utzi zuen ordena eza eta kaosaren eztanda biziko ditugula hurrengo urteotan gailentzen ari diren joerak ez badira zuzentzen, gutxi batzuen aberastasun metaketarako gosea ekidin ezean, eta bete betean asmatzen ari da ekologista madrildarra bere profezia ilun horietan. Statu quo sozio-ekonomikoaren inplosioarekin, munduan zehar
|
baina
batez ere Europa zaharrean, matxinadak eta erreboltak nonahi agertzen dira. Ingalaterrako auzo baztertuetan udan piztutako sugarretan maila dezenteko gazte askok euren kontsumismorako joera kaxatik pasatu gabe ase zitekeela deskubritu zuten, eta jende asko harritu da.
|
|
|
Nazio Askapena borroka ereduarenak egin zuenekoa izan zitekeen ere balizko disko horren titulu egokia, gertakari biak lotzeko modukoa. Gaddafi pasa den mendeko 60ko hamarkadan mundu osoa
|
baina
batez ere Afrika osoa zeharkatu zuen deskolonizazio prozesuaren ondorioa zen. Nazio Askapen Fronteak izan ziren milaka lekutan —Aljeriatik Vietnamera, topikoak dioen legez— indar kolonialak kanporatu eta eraikuntza nazionalari ekiteko instrumentuak.
|
|
|
Populismo sozialistaren mezuak besarkatu zituzten lidergo horiek kasu askotan, eta, AEBen edo SESBen inperialismoaren eta tokian tokiko potentzia kolonial ohien kontrol nahien kontrako borroketan, Mendebaldeko garapen ereduaren mimesi antzuetan eta ustelkeriaren ur lohietan ito ziren, kasu gehienetan, lidergo horiek. Egon ziren Julius Nyerere, Patricio Lumunba edo Thomas Sarkanda bezalakoak —euren herrietarako garapen endogenoaren bidea amestu zutenak eta amets hori garesti ordaindu zutenak—,
|
baina
batez ere egon ziren Mobutu, Bokassa edota Chevalier bezalakoak. Askapen nazional eta sozialaren erretorika mantenduz herria odolustu —bere adiera guztietan— zutenak, tiranoen zerrenda loditu zutenak.
|
|
|
Horrela, lehen 23 kapituluak Arrifen (Magreb edo Ipar Afrika, kasu askotan) historia deskribatzera dedikatuta daude, erromatarren garaitik abiatuz
|
baina
batez ere XIX eta XX. mendeko gertakariei pisu (eta leku) handiago emanez, gaur egunera arte (Fronte Polisarioaren borroka aipatuz amaitzen da (336 or.), azken data 2005 delarik). Orobat, historia osoa iruzkinduz eta narratuz, baina hizkuntzari arreta berezia emanda.
|
|
2012
|
|
|
Espainiako kartzeletan sakabanaturik ezin dute ezer aportatu, bakarrik biktimismoz gaixoturiko sektore batzuen mendeku gosea asetzea. Euskal gizartean preso horiek kaleratzeko eta hurbiltzeko ekimenak ugaritu dira —eta ez soilik zentzu kuantitatiboan, kualitatiboan ere—,
|
baina
batez ere onartu da gatazka politikoa normalizatuta dagoenean edozein proiektu pertsonal zilegi dela eta ez dagoela On eta Gaizkiaren artean marra markatzen duen proiektu iraultzaile orohartzailerik. Disoziatuak eta irreduktibleak eta zuri eta beltzen arteko grisak onartu eta babestu ditu gizarte honek, damutzearen fenomeno tristea gurean eman ez delako pozik.
|
|
2013
|
|
|
Horrela, bada, 2003tik jada,
|
baina
batez ere 2007tik aurrera, modu esanguratsuan igo da zinemaren finantzaketa, eta nabarmen igo da hartara baita produkzio kopurua ere.
|
|
|
Krisiak zeharkatutako planetan haserrea eta sumina dira nagusi, politikariekiko eta oro har kontu publikoen gidariekiko desafekzioa nabarmena da, haien beldurra eta ezinegona bezain nabarmena, bide batez esanda. Logika orok esaten du orain dela bi urte zenbait arabiar herrialdetan sortutako eztanda sozialek edonon piztu dutela,
|
baina
batez ere Europan eta Mendebaldean, non populazioaren mobilizatzeko errepertorioa historikoki oso finkatuta dagoen, non gizarte mugimenduek oraindik sekulako indarra gordetzen duten, non iraultzarako eta aldaketarako kultura politikoa erabat errotuta dagoen.
|
|
|
Orain gutxi Occupy Wall Street mugimenduari buruzko kritika latza irakurtzeko parada izan dugu, bere buruarekiko maitemindu den mugimendua, salatzen du egileak, Slavoj Zizekek, modako filosofoak, hain zuzen ere horren arriskua nabarmendu ziela arrapostuz. Inperioaren bihotzean errebolta handia eragin zuen mugimendu horrek,
|
baina
batez ere sortu du, Madrilgo suminduek bezala, sekulako lurrikara... editoriala. Zenbat liburu eta ikerketa plazaratu dira fenomeno horiek aztertzeko, edo Thomas Frank-ek salatu bezala, suminduekiko maitemina adierazteko?
|
|
|
Komatxoen artean kanpoko izendatzen ditudan horiek, ia guztiak espainiarrak dira eta etxe nagusia Espainian dute, nahiz eta horietako batzuek hemen filial edo elkarte bat baduten. 45 dira aurten, eta horien artean badaude elkarteak ere,
|
baina
batez ere hezkuntza proiektuak lantzen dituzten nagusiak dira gehienak. Irakaskuntzaren alorrean 11 kokatu ditut, unibertsitateak batez ere.
|
|
2014
|
|
|
1956an sortu zen aldizkari hura izan da gure ikur nagusia orain arteko ibilbidean. Bestela ere bai,
|
baina
batez ere aldizkariaren bidez plazaratu ditugu gure lanak eta gure konpromisoak. Taldearen izaera bera aldizkariari lotua ulertu dugu maizenik; baina beste hainbat plazatan ere parte hartuz (Egan, RIEV, Euskera, Sancho el Sabio, Karmel, Anaitasuna, Gogoa, Euskaldunon Egunkaria...).
|
|
|
Datuak, izan ere, egoerak ezagutzeko eta ulertzeko behar ditugu,
|
baina
batez ere egoerak aldatzeko. Eta euskararena aldatuko bada, zergatien bila joan dugu.
|
|
|
Bigarren eragile handia Mogelen Peru Abarka da, terminologia modernoaren aurka ari delako, baserritarraren apologia eginez. Mogel baino honantzago, gero, eskola bat baino gehiago izan dugu,
|
baina
batez ere aranazaleen eskola.
|
|
2015
|
|
|
Beti egon da mesfidantza punturen bat, baita ziurrenik gure aldetik ere haiekiko, irentsiko gintuzten beldurrez, egiten zituzten planteamenduen atzean beste zerbait egon ote zitekeen beldurrez.
|
Baina
batez ere haien aldetik, esango nuke. Jaurlaritzan, eta baita Kultura Sailean ere zoritxarrez, politikariak daudenez eta perspektiba politikoak behar baino gehiago agintzen duenez, beti esaten ziguten ez ginela zabalak, ikuspegi politiko jakin batetik begiratzen genuela, eta beste.
|
|
2016
|
|
|
Zer, nork, noiz, non...
|
baina
batez ere nola
|
|
2017
|
|
|
Badirudi estrategia honetan Kontseiluak orain gutxi plazaratu duen nazioarteko protokoloak mugarria jarriko duela (ikuskizun dago, hala ere). Dena dela, eskubideak izatea ondo dago (eta gehiago behar ditugu, jakina),
|
baina
batez ere eskubide horiek gauzatzen baditugu. Bestela, papera dira, eta papera diren eskubideek ez dute beste eskubideek izaten duten eragina, inondik ere.
|
|
|
Klase eta jatorriari dagokienez, antzeko zerbait esan dezakegu. Horrekin lotuta Kate Milletek azaldu zigun pertsonala politikoa dela, nola jartzen dut jokoan nire pertsona,
|
baina
batez ere nire umeen pertsonak (edo gorputzak). Non kokatzen ditut?
|
|
2018
|
|
|
Kontua da, edozein inkestatako zenbakiak (notazio objektibatzaile horiek) hitzez edo ekintzez esplikatzen ez baditugu, abstrakzioak adierazten dituztela, dotore bai eta agian ikusgarri ere bai,
|
baina
batez ere partzial. Eta, beraz, testuinguru bat (testuzkoa edo ahozkoa) osatzen hasi dugu zenbakien inguruan:
|
|
2019
|
|
|
haur sendo (indartsu) aberats eta gaitua. Beharrak badituela ahaztu gabe,
|
baina
batez ere bere ahalmenak, errekurtsoak eta eskubideak azpimarratuz.
|
|
2020
|
|
|
Konturatuko dira Azurmendi hausnartzaile razionalista umila baizik ez dela. Eta pentsatzaile ona dela,
|
baina
batez ere ulertzaile fina. Entzuten jakitea mintzatzen jakitea baino inportanteagoa da.
|
|
2022
|
|
|
Duguna dantza taldeaz gain, Euskaldunon Biltoki, Karrikiri eta Zaldiko Maldiko elkarteetako lagunak ere aritu ginen antolaketan. Motibazio ezberdinetako eragileen arteko lankidetzak fruitu ederra eman zuen, bai plazan,
|
baina
batez ere hilabeteak iraun zituen eta euskara hutsean gauzatu zen prozesu aberasgarrian. Proiektu horretarako elkarlanak utzitako zapore gozoa izan zen Iruinkokorako legamia.
|
|
|
Euskal dantza, euskara bezala, hizkuntza autonomo eta osoa da, eta beraren bitartez mundua bizi eta konta dezakegu, Argia dantzari taldearen azken hamarkadetako lan moldeak erakutsi digunez. Diziplinarteko kulturgintza esperientziek agerian jarri digute dantzak bere horretan,
|
baina
batez ere elkarrekintzanduen gaitasuna gizarte artikulaziorako zein herrigintzarako. Dantzak jendea euskarara erakartzeko ahalmena du, eta dantzatzea den esperientzia kolektibo gozagarritik partituz, ekarpen garrantzitsua egiten du euskalgintza eta euskal kulturgintzaren sistema saretzeko bidean.
|
|
2023
|
|
|
Aisiako liburuak gorakada dotorea izan du, iazko 126 titulutik 148ra. Ekoizpen orokorrean pisu txikia duen arren (%5, 9), hainbat urtetan ez behera
|
baina
batez ere ez gora ibili ondoren, azken bietan goranzko joera nabaria bizi du. Gizarte modernoan duen garrantziagatik, ederra litzateke joera hori egonkortu edo indartuko balitz, pixkanaka kontsumo diglosikoari ihes egin diezaiogun.
|