|
2008
|
|
|
Ikus daitekeenez, ez dago osagai bat baino gehiagoko aditzik (lo> egin, > egon, > re> egin?). Hau, alde batetik, aditzen artean hautaketa egiteko irizpidea ere izan da nolabait,
|
baina
batez ere gure tresna automatikoek, orain dik unitate lexikal gisa analizatzeko dituzten zailtasunek eraman gaituzte hauek baz terreratzea. Esan behar dugu, halere, taldean badirela hitz anitzeko unitate lexikalen inguruko azterketak, eta dagoeneko urrats batzuk ere emanak ditugula (Aduriz et al.,
|
|
|
Gipuzkeraz agertzen zen egutegiarekin lehian,
|
baina
batez ere frantzisko tarren Bizkaiko presentzia ahulagoa indartu nahirik sortu zuten Probintzia Erlijiosoko bizkaitarrek urteroko bigarren edizio hau, Probintziaren one spenarekin eta Arantzazuko argitaletxearen barruan. Hasiera hartan guztien buru Aita Jose Antonio Obieta izan zen, orduan Arantzazuko Ikastetxean irakasle lanetan zebilena.
|
|
|
|
Baina
batez ere kanpoko lehiak eta arazo ekonomikoak ukitu zuten Arantzazuko Egutegiaren Bizkaiko edizio hau. Zenbait urtetako argi taraldietan, edizioak ez ziren osorik saldu, eta gero ere urteak pasatu ahala kostuen eta sarreren arteko oreka galduz joan zen.
|
|
|
Horrela, ikasle prestatuenak lanera deituz nahiz prestakuntza apalagoa zutenei aukera emanez, alfabetatze eskola praktikoa bihurtu zen Egutegiaren idazketa. Proba-leku bezala, ongien zebiltzanek bazituzten trebakuntzarako beste aldizkariak,
|
baina
batez ere euskaran zerbait atzerago zebiltzanentzat, eta guztientzat ere. Egutegiko orriak idaztea idazketa tailer bilakatu zen.
|
|
|
Bigarren graduan, zuka neutroaz ari denean, forma indartu bietarikoak darabiltza: abs. zeur> ere bai,
|
baina
batez ere zeurori; ergatiboan zeurk> eta zeurorrek; benef. zeuretzat. Osterantzeko kasuetan, adl. zeurgana; > abl. zeurganik, > biak zeuroinaren gainean:
|
|
|
Erdi Aroko beste pertsonaia ospetsuen moduan Roland ez da heroi guztiz garbia, enperadorearen legenda beltzak dioskunez honen eta bere ahizparen arteko intzestu harremanen fruitu bailitzateke.
|
Baina
batez ere 1100 urte inguruan idatzitako La> Chanson> > Roland> poemaren asmakizuna dugu, eta nazio baten kulturarekin, eta espreski Frantziakoarenarekin lotuta dagoen heroia.
|
|
|
Batetik Europan gailen zen ikuspegitik (Ipar aurreratua vs. Hego atzeratua)
|
baina
batez ere Errestaurazio garaian Espainian gailen zen kultura nazionalarekiko ezinikusitik.
|
|
|
Ohargarria da halaber, artikulu berean, hiztegiaren fitxa guztiak euskaltzainek berrikusteko Altuberen eskariari Azkuek ezetz erantzutea, batetik horiek errepasatzeko astia jada egon zelako,
|
baina
batez ere hala egitekotan hiztegiaren lanak hamar edo hamabost urtez atzeratuko zirelako80 Hau da, gaztelania euskara hiztegia patxada eta zorroztasun handiagoz egiteko proposamenak zeuden arren, Azkuek, obra honek jada kalitatezko minimoak betetzen zituela uste izanik, gurago zuen xehetasun handiagotan sartu ordez, gizarteari albait lasterren eskaini emaitza. Hiztegiaren helburu soziala erudituaren aurretik jartzen zuen nabarmen.
|
|
|
1923ko apirilaren 15ean, euskaltzainburuari ere zuzendaritzan parte emanez283 Elkartea ezagutaraziz zuzendu zitzaion Azkue Daranatzi, eta Akademiaren izenean eskatu zion Iparraldean antzeko talde bat sortzen lagun zezala: «baltzu [elkarte] orrek gurasoen artekoa izan bear du eta euskerea edozein tokitan
|
bainan
batez ere Ikasguetan gorde eta zabaltzeko da. Bateri ta besteari itz eginda sorterazi zazu ¡ Otoi!
|
|
|
–Euzkorena? ere argitaratu ala ez zalantzan egon ziren, batetik aurkakoa zelako,
|
baina
batez ere bertan etxeko trapuak haizatzen zirelako. Halaxe seinalatu zuen. Euzkok?
|
|
|
Lehenik Jean Etxepare hautatzeko saioa egin zen, idazle benetan aparta, baina honek huts eginik, Georges Lacombek eskuratu zuen aulkia358 Lacombe, hizkuntzalari gisa pertsona prestatua zen, baina ez bat ere langilea, ez eta aski zentrala ere Iparraldeko euskal idazleen artean (izatez Parisen bizi ohi zen, hilero Euskal Herrira bidaiak eginez). Akademia barruan Lhande zuberotarra ere bazegoen, prestigioa izan bazuena
|
baina
batez ere Hegoaldean, gutxiago Iparraldean. Nolanahi ere, Lhanderi 1921 urte amaieran Espainiako gobernuak muga zeharkatzea galarazi zion, eta beraz, haren kolaborazioa etenda geratu zen359.
|
|
2009
|
|
|
|
Baina
batez ere beste honetaz: Euskaltzaindiaren buruzagitzaz.
|
|
|
1916an hasi zen irakasle, 22 urterekin, eta 1936 urtera arte iraun zuen bertan, gerrak ezkutura eta gerra osteak erbestera bidali zuten arte. Gai askotan aritu zen irakasle,
|
baina
batez ere Euskal Literaturan eta Arkeologian sakondu zuen. Garai honetako idazlanak hiru arlotan sailka daitezke:
|
|
|
Horretara sortu da agerkariaren Idazketa Kontseilua. Bildumetan, aldiz, aldaketak egin behar ditugu, bai itxuraz eta bai mamiz,
|
baina
batez ere itxuraren ikuspegitik. Eta bildumak eguneratu egin behar ditugu, bilduma berriak sortu.
|
|
2012
|
|
|
Berverly Lizard amerikar folklorezaleak Garaiolan bildu zuen, 1943 urtean Euskal Herrian kanpo ikerketan ari zelarik, eta seaska kantaren testua
|
baina
batez ere musika artikulu gogoangarrian aztertu zituen.
|
|
|
– Gai aukeraz zerbait esan daiteke (arrantzari hiru hizketaldi ematea gehiegixko dirudi),
|
baina
batez ere hor agertzen diren hitz esaerak ez dira jatorregiak, maiz aski ezta dotoreegiak ere. (LIB I:
|
|
|
– Gai aukeraz zerbait esan daiteke (arrantzari hiru hizketaldi ematea gehiegixko dirudi),
|
baina
batez ere hor agertzen diren hitz esaerak ez dira jatorregiak, maiz aski ezta dotoreegiak ere. (LIB I:
|
|
|
– Gai aukeraz zerbait esan daiteke (arrantzari hiru hizketaldi ematea gehiegitxo dirudi),
|
baina
batez ere hor agertzen diren hitz esaerak ez dira jatorregiak, maiz aski ezta dotoreegiak ere. (LIB I:
|
|
|
– Gai aukeraz zerbait esan daiteke (arrantzari hiru hizketaldi ematea gehiegitxo dirudi),
|
baina
batez ere hor agertzen diren hitz esaerak ez dira jatorregiak, maiz aski ezta dotoreegiak ere. (LIB I:
|
|
2016
|
|
|
Eta gainera, gaur egun Internet eta beste hedabide batzuk hor ditugu (sateliteko telebista) informazio gehiago eskuratzeko.
|
Baina
batez ere, jendearen harremanetan nabaritzen da urruntasun hori: ezin jendearen hizkera eta hitz joko berriak aditu kalean.
|
|
2019
|
|
|
»Horrez gain, ez da ahaztu behar Azkue, Labe Garaiak ezizena ezarri zioten erraldoi nekaezin hura, erraldoia, fisikoki handia zelako
|
baina
batez ere langile nekaezina zelako?, beste arlo batzuetan ere lan asko egina izan arren, musikari, idazle, folklore arloko askotariko ondareen biltzaile??, maila eta ospe handiko hizkuntzalaria zela, eta gertutik ezagutzen zuela bere garaian zientzia horretan Europan egiten zena. Parisko Elkarte Linguistikoko kide zen 1905az geroztik; bi urte eman zituen Tours hirian (Frantzia) Diccionario Vasco Español Francés/ Dictionnaire Basque Espagnol Français hiztegia argitaratzeko lanetan; Hanburgora, Londresa eta Zurichera ere bidaiatu zuen, besteak beste, hizkuntzalaritzako zereginek hartaratuta; Errusiako Zientzia Akademiako kide izendatu zuten 1922an?
|
|
2021
|
|
|
43.10.4d Askotariko testuetan erabiltzen da,
|
baina
batez ere testu akademikoetan, filosofikoetan eta zuzenbideko lege testuetan agertzen da ugarien. Erregistro zainduan maizago agertzen da lagunartekoan baino, eta maizago hizkuntza idatzian ahozkoan baino.
|
|
|
Alegiazko forma baten aurrean ere ager daiteke omen: Zientzilari adituek diotenez edozein arbolatan sor omen liteke mihura,
|
baina
batez ere (Perurena); Ireki ondoren berriz ere lehen bezalaxe utziko omen lukete, moztu dutela ez nabaritzeko moduan, baina ez diet utzi nahi izan (Saizarbitoria); Medikuek diotenez, golpean zendu omen ditaike Mayi (Herria); Gaineratekoek ez dute oraino aterabiderik kausitu, ezi bertzean lantegia hetsiko omen lukete (Herria); Irakurketa rantxoan bertan egingo omen genuke, eta jende gutxirekin (At...
|
|
|
Baita izenordain izan ere: Munduko desgraziak[...] anitz dolore eta tormenta ematen,
|
baina
batek ere ez hainbat nola herioak (Tartas) —‘hainbat dolore eta tormenta’, alegia—; Eta baldin kulpa bakar bat ikara eragiteko sobra bada: zer izango dira hainbeste eta hain pisuak, nola nireak diren?
|
|
|
Horren ondoan ditugu Gauza hori horren garrantzitsua bada, esan ezazu bezalako esapideak.
|
Baina
batez ere hain erabili izan da literaturan, eta hain da egun ere gehien erabiltzen dena. Berez, hiru mailatakoak badira ere, eta teorian hirurek balukete toki, bai tradizioan eta bai gaur egun hain aldaera da maizen ikusten dena.
|