|
2004
|
|
|
Aurreraka jarri nintzen ostera, poliki poliki, begiaren zirrikituarekin hamasei otsoak zainduz. Belarri eta begidun segitzen zuten,
|
baina
batez ere ahodun. Ahoa gorria zuten, hortzak txuriak zituzten.
|
|
2010
|
|
|
Nire aitak, Berlinok eta besteek, alegia.
|
Baina
batez ere Angelek. Bera ibili zela Eusebioren atzetik".
|
|
|
" Espainian nago[.] Baina Espainian al nago hemen? [.] Doi doia izaten da espainola Donostian; euskalduna izaten da[.] Gazteleraz zerbait da,
|
baina
batez ere euskaraz mintzatzen da[.] Gaineratu egiten dut hemen deusek hautsi ez duen lokarri sekretu eta sakonak batu egiten dituela euskal familia misteriotsuaren atal guztiak, itunak izan arren, muga diplomatiko hauek, edo Pirineoak izan arren, muga natural hauek. Nabarra hitz zaharra ez da hitz bat.
|
|
|
Hastapenetik hasi, baina gogo beroz barneratu zen mundu hartan Chiara gaztea. Latinezko klasikoak irakurri zituen, Ovidio eta Tazito, Katulo eta Zizeron,
|
baina
batez ere hizkuntza erromantzean sortzen zena: Dante Alighieri ren Divina Commedia, Petrarkaren poemak, eta baita —hau ezkutuan eskuratu bazuen ere— Giovanni Bocaccioren Decameronea ere.
|
|
|
Herri hizkuntzen bazterketaren aldekoek hiru argudio hauek erabiltzen dituzte bereziki: 1) europar hizkuntzek" komunikazioa" errazten dutela estatu barrura begira,
|
baina
batez ere kanpora begira; 2) estatuan herri hizkuntza bat baino gehiago egiten direnez, ofizialtzat horietako bakar bat hautatzea diskriminatzailea litzatekeela; eta hainbat hizkuntza erabiltzea, berriz, zatitzailea; 3) bertako hizkuntzak plano ofizialean erabiltzea zibilizazioari uko egin eta tribalismora itzultzea litzatekeela. Antigoaleko argudio kolonialak dira, agerian.
|
|
|
Beraz, Frantziak ez zuen amazigeraren alde jokatu ustez berberearen aldekoa zen politika horrekin: arabieraren kontra egin zuen,
|
baina
batez ere frantsesaren alde. Edozein modutan ere, hizkuntzen manipulazio politiko horrekin lortu zuen Frantziak, bere asmoen kontra, Marokoko eta gero Aljeriako estatu independenteen politika linguistikoa finkatzea.
|
|
|
Edonork zintzotasunik osoenarekin egindakoak, haren asmoen zeharo kontra erabil zitezkeela ikusi zen hurrengo urtean, 1945eko abuztuan lehergailu atomikoa Hiroshima gainean bota zenean. Japonia ia derrotaturik zegoela, baldintzarik gabeko errendiziora bortxatzeko, irlarik irla okupatu beharrik ez izateko,
|
baina
batez ere boterea erakusketa jaurti zen lehergailu atomikoa. Gerla
|
|
|
Bigarren Gerla Handiaren ondoko eredu hori asaldatu egin zen, inflazioagatik eta 1974 petrolio krisiagatik,
|
baina
batez ere kapital pribatuen etekina handitzeko eta mugimendu sozialen ongizate orokorra finkatzeko praktiken arteko gatazkagatik. Liskar horiek estatu bakoitzaren barruan gertatu ziren, langile grebak edo 68koa bezalako gazte protestak, baina batez ere nazioartean, Hirugarren Munduko liberazio nazionaleko borrokaldiak.
|
|
|
Bigarren Gerla Handiaren ondoko eredu hori asaldatu egin zen, inflazioagatik eta 1974 petrolio krisiagatik, baina batez ere kapital pribatuen etekina handitzeko eta mugimendu sozialen ongizate orokorra finkatzeko praktiken arteko gatazkagatik. Liskar horiek estatu bakoitzaren barruan gertatu ziren, langile grebak edo 68koa bezalako gazte protestak,
|
baina
batez ere nazioartean, Hirugarren Munduko liberazio nazionaleko borrokaldiak.
|
|
|
599. Alemanez Kongokonferenz deituko zen, Afrikari buruz
|
baina
batez ere Leopold Ilren Kongoko lurraldeak zirela-eta gertatutako gatazkak konpontzeko asmoarekin konbokatu zuelako Otto von Bismarckek bilera. Alemaniako Gobernuak ez zuen inperio kolonialik, baina, bertako hazkunde ekonomikoa hain handia zenez gero, zerbait gehiago behar zuela pentsatzen zuen.
|
|
|
" Gure gazteria laudagarri eta ausarta, baserri zurietatik atera eta Afrikako lurretara garraiatzen dutena, haiena ez den aberri bat defendatzera. [...] Geuk bezala librea izan nahi duen herri baten aurka borroka egitera doaz". 561 Eli Gallastegi euskaldunek Marokoko gerlan parte hartzearen kontra dago, ez delako euskaldunen arazoa,
|
baina
batez ere Espainiaren jardunbidea askatasunaren kontrakoa delako. Espainiak herri umil bat menperatu nahi du:
|
|
|
Baliatu ziren produktu kimikoak fosgenoa, difosgenoa, kloropikrina eta iperita izan ziren. Helburua populazio zibila zen, suntsidura,
|
baina
batez ere izua eragitea, jendea erresistentzia sostengatzeko gauza izan ez zedin.515 Hagatik, ohikoa zen azokak eta errekak bonbardatzea.
|
|
|
Ez da erabat logikoa moro horiek kristau ermita bat nahi dutela pentsatzea. Badirudi ez dituela Charles de Foucauldek asmo horrek sor ditzakeen tormentuak barruntatzen, berarentzat
|
baina
batez ere moroentzat.
|
|
|
" Beharrezkoa da elkarrizketa bat izan dezagun, nahiz eta gauez izan eta ezkutuan, denoi
|
baina
batez ere zeuei interesatzen zaizkizuen arazotan ados jartzeko.
|
|
|
Beste hizkuntza batzuen menpean suertatu izanaren arrastoak. nabarmenak. dira amazigeraren lexikoan. Historikoki, fenizieraren, latinaren, turkoaren, espainieraren eta frantsesaren influentzia izan dituzte,
|
baina
batez ere arabierarena. Arabieraren eragina amazigera guziek jaso dute, gutxi edo asko.
|
|
|
Kataluniako gobernuak, beste proiektu askoren artean, immigranteen hizkuntzak ikasteko liburuak argitaratu ditu: etorkinek eurek estudiatzeko,
|
baina
batez ere katalanek bizilagunen hizkuntzak ikas ditzaten.
|
|
|
Zenbat kostatu zen emakumeen eskubide politiko berdintasuna? Kemenez eta oldarrez ekin behar izan zuten batzuek luzaroan.1271 Gizon atzerakoien kontra borrokatu behar izan ziren, eta gizon aurrerakoien kontra ere bai, emakumeak atzerakoiak omen zirelako,
|
baina
batez ere" identitate publikorik" izan ezin zutelako. Argi zegoen" emakume publikoa" esan eta zer adierazten zen.1272 Ez da azaldu beharrik emakumearen askatasuna eta bizimodu publikoaren mugaketa ez dela oraindik gertaera bitxia, baizik ohikoa.1273
|
|
|
Ez hirikoak zirelako, baizik eta 1789ko Declaration des droits de lhomme et du citoyen jakobinoan norbanakoaren eta guzien eskubideak deklaratu zirelako. Citoyen/ citoyenne euskaraz, sasoiko dokumentuetan," particular"," frances"," citcyen (ac)",
|
baina
batez ere," herritar" itzuli zen.849 Esate baterako, 1791ko Ustaritzeco Procuradore Sindicaren proclamationea honela hasten da, bi hizkuntzetan:
|
|
|
Politika alorrean jardun ondoren, historia liburua eta sasoiko kronika idazteko erretiratu zen: Kitab al Ibar deitu ohi da obra hori, ‘Adibideen liburua’.176 Liburu horretan,
|
baina
batez ere Al Mukadimah deitzen den aitzinsolasean, soziologia eta historia zientifikoa fundatzeko oinarriak ezarri zituen. Literatura egin baino lehenago, gertatutakoaren egia azaldu behar zela eta, hartarako, gizartearen egitura eta funtzionamendua konprenitu behar zela zin egin zuen.177
|
|
|
Imajina daiteke erlijioaren garrantzia goizean,
|
baina
batez ere iluntzean, egunaren akaberan, umeak ezkaratzean elkartu eta aitaren egiten, ke eta itzal artean, errezatzen:
|
|
|
Eta handik, sultanak armada bat bildu zuen Fhars lurraldetara joateko eta meneko bihurriei eskarmentu emateko. Armada hura, joan bai,
|
baina
bat ere eskarmenturik egin gabe bihurtu zen, ongi defendatu baitziren ruyandar bihoztoiak.
|
|
2011
|
|
|
Hari garden bat dago lan honetatik bukaeraraino
|
baina
batez ere 80ko hamarkada osoan; oparoenean, artistikoki heldueneanmantenduko duena. Komentatu ditugun Erromantzeak eta Amodioaren berri, kantu zaharrez osatutakoak ahaztu gabe, 80ko hamarkada osoan argitaratuko zituen berrogeitik gorako kantu berri haiek, euskal kantu mota baten goia jo zutelakoan nago.
|
|
2012
|
|
|
Baina psikologia zientifikoak ez zuen egosfera hura sortu; alderantziz, hark sortu zuen psikologia zientifikoa. Egosfera kultura orokorrean,
|
baina
batez ere, eliteen kulturan nahikoa naturalizatuta zegoenean sortu zen psike horren gaineko jardun zientifikoa. Psikologia antolatu orduko, XIX. mendean, psikologizazioa deritzogun kultura aldaketa eskerga aurreratua zen oso.
|
|
|
Ondo sentitzen zen. Edandakoagatik, alde batera,
|
baina
batez ere tximu bati asmatu izanagatik. Ahalegin bakarra egingo zuela esan zien bere gizonei tira aurretik.
|
|
2013
|
|
|
Nahikoa zuten harekin, eta ez zuten Reno Gazette Journal erosten. Arrazoi ekonomikoengatik ere bai —unibertsitate gehienetan moneta erreferentzia xentimoa da,
|
baina
batez ere begiradaren tropismoagatik. Bosgarren zirkulutik gorako gaiez bakarrik arduratzen denari kosta egiten zaio begiak lehen zirkulurantz jaistea eta hurbilekoaz ohartzea.
|
|
|
Berehala antzeman zuen, goizean esnatutakoan, gorputzaren zer ataletan eman zizkion ezezagunak kolperik handienak. Min ematen zion goiko ezpainak ertz batean, eta pixka bat sudurrak,
|
baina
batez ere eskuinaldeko saihets hezurrek ematen zioten min. Zutik jarri zenean, erasandako beste puntu bat antzeman zuen gorputzean. Tira egiten zion eskuineko belaun minduak.
|
|
|
Langsdorffek berak kontatzen duenez, garai horretan, Sierra Nevada gurutzatu nahi zuen espedizio bat ari ziren prestatzen San Franciscon. Uria taldean joatekoa omen zen, neofito bila,
|
baina
batez ere misio berri batentzako kokaleku aproposa aurkitu nahirik.204
|
|
|
Norbere euskararen emari osoa, oso osoa, haurrari trasmititzea. Horra haurrari (eta hizkuntzari,
|
baina
batez ere haurrari) egin diezaiokegun ekarpenik onena. Norberak umetan jasotako euskalkiaren tolesdura guztietatik hasi eta dakizun terminologia berezitu guztiraino, haur batek ez du inolako arazorik izaten guztia bereganatzeko.
|
|
|
Hartzen badugu euskaldun alfabetatuen unibertsoa, adibidez, eta gurutzatzen badugu migrazioaren aurreko jarrerarekin, edo iritzi politikoekin, edo bidaiekin, edo etxeko biolentzia kopuruekin, litekeena da gauzak aurkitzea. Edo euskaraz bizitzeko hautua egin duen geruzaren datu soziologikoak biltzen baditugu, baliteke interesgarria izatea Europan antzerako datuak ematen dituen geruza baten bilaketa,
|
baina
batez ere baliteke gure jardunbideetarako pista batzuk izatea. Eta zer?
|
|
|
Erakarmen edo grabitazio unibertsalak ez baldin badu energiarik gastatzen, ez baldin badu eramailerik behar eta aldi berekoa baldin badirudi, galderak pilatu egiten dira: nola, noiztik, zenbat...
|
baina
batez ere zergatik. Argi izpi batek eguzkitik ludira bidaiatu bitartean, grabitazioko erakarmenak buruturik dauka bere eragin okerra infinitu aldiz, megamilioika bider balitza bezala.
|
|
|
Izan ere, hainbeste arretaz egindako bi esku oheak oso duinak gelditu dira, nahiz Ehuntziren larritasuna agerian gelditzen den gorotz ondoko zakarditik aterata. Abiatzeko une unean iritsi dira Saroira Xanen eta beste zaurituen guraso eta etxekoak; ahalpetan eta izerditsu datoz,
|
baina
batez ere arras haserreturik eta amorraturik. Norbaitek helarazi izanen du Kokoherrira berria eta auzapeza bera dator elbarrituen sendiekin hasperenka eta izerditan blai.
|
|
2014
|
|
|
The road to serfdom (1944), Mirabetzarako bidea. Von Misesek ohartarazi zuen sozialismoaren ustezko hutsuneez (kolektibismoaren jainko faltsua, balioaz iritzi ematea kentzen zuen planifikazio zentrala),
|
baina
batez ere inflazioa ulertzeko diru kopuruaren eraginaz, gerrak ordaintzeko moneta jaulki beharraz, doilortzeaz eta iraultzaz. Teorikoek komunismoaren amaiera profetizatzen zuten bitartean, praktikoek planifikazio ekonomikoaren beharra aldarrikatzen zuten.
|
|
2015
|
|
|
Aipatu ditudan kasuetan, eta aipatu barik utzi ditudanetan ere, konfigurazioak ez dira soilik eleak, ezta kode semiotiko hutsak ere. Zentzua ematen diete praktikei bai,
|
baina
batez ere, praktiken bidez. Mursegorenak, berbarako, kode bat eman digu praktika horiek berriro ikusten edo egiten edo entzuten ditugunerako. Eta hasiko gara ikusten praktikan ere hala konfiguraturik datozela, daudela.
|
|
|
Ez da gauza handirik inguruan eta gure baitan diren ondo egituratutako eta hobeto instituzionalizatutako identitate solidoekin alderatuz gero. Partaidetza eta topagune horretan biltzen dira ahalegin, sentiera, proiektu komunik duten jendeak,
|
baina
batez ere, ahalegin hura definitzeko eta egikaritzeko eztabaida, ika mika eta liskarretan parte hartzen duten jendeak. Denbora gehiegi galtzen ote dugu euskal Zera zer den eztabaidatzen?
|
|
|
Komunitate baten lotura geosozialak ahultzen, lausotzen eta disolbatzen doazen neurrian, komunitate haren adierazpen sinbolikoek eta mugek gero eta garrantzi handiago dute.189 Desinkronizazioa eta atomizazioa ezaugarri nabariak dira konglomeratu hipermodernizatuetan, jakina, baina komunitate kontzientzia eta kolusio guztiek ez dituzte aukera berdinak prozesu horiei aurre egiteko. Denek, esango nuke nik, jokatzen dute gaur egun pornografia identitariora,
|
baina
batez ere instituzio orokorrik ez dutenei salatzen zaie, eta orobat instituzionaltze orokorra bilatzen dutenei. Orduan, diot, iruditzen zaio Identitateko kideari lizunegi eta gordinegi, astunegi eta baragarriegi, minoritarioaren izan nahia eta praktika.
|
|
|
Ikastaroaren edukiaz harago, nik aldatze sintomatzat hartu nuen jazoera hura. Neurri batean UEUn zelako, eta han identitatea beste ikuspegi klasikoetatik jorratu delako gehienbat,
|
baina
batez ere, euskal identitatea pentsatzeko, bizitzeko eta praktikatzeko beste aldaketa asko sumatzen hasita nengoelako. Gerora, aldaketa horiek guztiak konfirmatzen joan zaizkit.
|
|
|
Gorotzez estalia, goroztuta. Soinu neutroa du,
|
baina
batez ere ez da gauza bera. Kaka hitzera itzuli nintzen.
|
|
|
Ideia bakun horrekin eta beste elemental batzuekin, hala nola pertsonak igoalak garela eskubidez politikan, ekonomian nahiz kulturan. Gure borroka armatua idealismo askorekin sortu zen,
|
baina
batez ere duintasunagatik, estatu errepresiboaren aurka egiteko beste modurik ikusten ez zelako. Ezin zelako bestela ia ezer eraginkorrik egin.
|
|
|
41. "... ataletik bi ideia geratu zaizkitpentsamenduan iltzatuta: a) gure borroka armatua idealismo askorekin sortu zen,
|
baina
batez ere etikagatik, estatu errepresiboaren aurka egiteko beste modurik ikusten ez zelako, ezin zelako bestela ia ezer eraginkorrik egin; b) unilateralitatea, beharrezkoa izanda ere, ez dela nahikoa, jendeak bestepolitika bat behar eta merezi duelako: " Guk amaitutzat eman dugu borroka hori, nekatuta geunden beharbada[...], baina horrela benetan amaitu da gatazka hori?".
|
|
|
Harrigarria da ikustea tortura, hain zentzugabea izanda, edonoiz eta edonon praktikatzen dela. Begi bistako kontraesana da zenbat gaitzesten den tortura (behar bezala, arrazoi legalengatik,
|
baina
batez ere etikoengatik) diskurtsotasun guztietan eta zer gutxi egiten den tortura benetan ezabatzeko; munduko alde guztietan gertatzen da hori.
|
|
|
Bazterketa jasan duten heinean, IUko zein sektore abertzaletako ordezkariek salatu dute anomalia hori,
|
baina
batez ere ezker abertzaleko politikariak tematu dira gehien salaketa horretan. Eta ezker abertzaleko ordezkarien artean, Patxi Zabaleta nabarmendu behar da.
|
|
|
2007ko urriaren, Nafarroako Kutxak HBW Express Hungariako kreditu bankuaren %30 erosi zuen, 5,7 milioi euroren truke. 1995ean kooperatiba gisa sortutako finantza erakunde hark bost bulego zituen soilik irekita herrialdean,
|
baina
batez ere banka elektronikoan aritzen zen enpresak zein sendiak finantzatzen. Erakunde txikia izanik ere anbiziotsu agertu zen Enrique Goñi.
|
|
|
2002 amaierako hirigintza plan orokorrak aurreikusi zuen etorbidearen inguruetako fabrika zaharrak tokiz aldatzea eta etxeak eraikitzea, ingurune guzti hura atontzea eta zonalde berdeak jartzea. Udalaren asmo hura herritarrek aldarrikatutako kexen irtenbidea izan zitekeen,
|
baina
batez ere negoziorako aukera erraldoi bat zen. Horregatik, eraikuntza enpresak zein finantza erakundeak erakarri zituen.
|
|
|
Ez da hain erraza negozio kolpe onak jotzea. Beharrezkoa da denbora eta pazientzia izatea,
|
baina
batez ere ez dadila burbuila bat lehertu.
|
|
2016
|
|
|
Aldirietarako biztanleen jarreraz ari zen, baina nahi gabe edo nahita, baita beste hamaika gauzaz ere. Bandalismoaz ari zen, baina jatortasunaz ari zen, hizkuntza eta kultura mailaz, higuin atabikoaz...
|
baina
batez ere klase sozialez ari zen, batez ere horretaz. Nekez uler daitezke irainok klasismoaren ezpaletik ez bada.
|
|
|
Euskal azentuari buruz daukagun lehenbiziko lan sakona Larramendik egin zuena da, bai 1745.eko hiztegi hirukoitzean,
|
baina
batez ere 1729.eko gramatikan. Larramendik azaldu zuen eredua Gipuzkoa Bizkaikoa dugu, eta horretatik Irun eta Hondarribia bereizi zituen.
|
|
2017
|
|
|
Alegia: basajaun hitza usario haundiko" jaun eta jabe" zentzuan hartu behar dela,
|
baina
batez ere, jabe zentzuan, orain arte, ez buru ez buztan, puztutako sabelaize ustel guzia hustuz.
|
|
|
Inorrezkorengana gero eta jende gehiago hurbiltzen zen; arazoak zirela, iskanbilak zirela edo gaixotasuna zela, askok eta askok beregana jotzen zuten aholku bila
|
baina
batez ere oinazeak saldu eta agure jentilak nozi zitzan.
|
|
|
Paleosardiniaren zein islako erromantzearen alderdi asko aztertu ditu, eta etnografia gaiak ere ez gutxi. Esku artekoaz, I nomi popolari delle piante in Sardegna (1992) nabarmendu daiteke,
|
baina
batez ere I nomi di luogo in Sardegna (1987) lan erraldoia.
|
|
|
Zer egingo genuke bera gabe? Denerako,
|
baina
batez ere toponimia kontuetarako iturri zoragarria bihurtu zaigu. Pentsatzen jarrita, zer ez zuten egingo garai bateko ikerlariek Internet izan balute eskura, guk bezala.
|
|
|
Eskerrak Luis Lonbideri Interneterako mapagintzan eskainitako laguntzagatik. Eskerrak, azkenik,
|
baina
batez ere, Maritxu Goikoetxea adiskide eta bizikideari. Elkarrekin egin ditugu islarako bidaiak eta txofer, argazkilari eta ez dakit zenbat gauza gehiago izan da gure atzera aurreretan.
|
|
|
Ara larre (edo larra) izango litzateke bere oinarria; beraz," ara" egiteko larrea. Sartaldean ere asko ditugu,
|
baina
batez ere bi, ikerbide oso onak ditugunak: Aramaio eta Arangio.
|
|
|
Garesetik Iruñerako bidean Espozek gogora ekarri zuen aurreko uda Madrilen. Uda beroa eta lehorra,
|
baina
batez ere gogorra izan zuten Xabier Mina eta Francisco Espoz gerrillari ohiek. Hara joan ziren, eta pozik joan ere, Fernando VII. erregeari eskumuinak egitera, aurreko urteetako lanen eta gaitzen ordaina jasoko zutelakoan.
|
|
2018
|
|
|
129. Estatu mailako ikuspegia emanez,
|
baina
batez ere euskal lurralde batzuei buruzko datuekin, oso argigarria da Arbaizaren lana (2000).
|
|
|
Gizartearen" behealdea" handitzera etorri, eta horren ondorioz, hiriko ezberdintasunak areagotu egin ziren, baina gizarte harremanak guztiz urratu gabe, etorkin gehienak nafarrak baitziren. Etorkin olde handiak, hala ere, etxebizitza eskasiaren arazoa areagotu zuen, bai eta higiene nahiz osasun publikoaren arazoa ere,
|
baina
batez ere, lan eskasia. Izan ere, hiriko enpleguek erakarrita eta udal ongintzaren ahalmenak bultzatuta, landa eremutik etorritako jornalariek ase egin zuten hiriko lan merkatua, eta horren ondorioz, etorkinak lanik gabe gelditzen ziren negu gorriko hilabeteetan, hau da, urtero, eguraldi txarrak eraginda, atari zabaleko lan aunitz bertan behera uzten zirenean, 2. Langileria, gizartearen eragile
|
|
|
" Nik dakidana eta berorrek ez dakiena kontatzen diot nik berorri;
|
baina
batez ere badakidan ez dakidana eta berorrek agian badakiena kontatu nahi nuke. Hala ere, berorrek eskatu edo nahi izanez gero, bego hemen eta neuk zerbitzatuko dut..
|
|
|
Birritan egon zen Alexander von Humboldt Kuban, 1800eko abendutik 1801eko martxora arte eta, gero, 1804an. Asko idatzi zuen,
|
baina
batez ere bi obra erraldoi: Le voyage aux regions equinoxiales du Nouveau Continent, Aime Bonplandekin batera prestatua, eta Kosmos.
|
|
|
Zapalketa morala zen batez ere. Politikoa,
|
baina
batez ere morala, eta, portaera publikoak ez ezik, kontzientziak lotzeko medioak zeuden ezarrita. Hain zuzen, konfesioa egin behar izaten zen astero.
|
|
|
Reiner Schurmann," hegemonia urratuak" aipatzean, hegemonien desegite edo ahultzeaz ari da,
|
baina
batez ere errepresentazio fantasmatiko normatiboen aginte finkoen hauskortasunaz:
|
|
|
Orik) tx) riak Orira nahi.
|
Baina
batez ere Iparraldean zirudien ezaguna, Zuberoan bereziki: Orhik) x) ria Orhin laket.
|
|
2019
|
|
|
Iragarkien txanda da. Aurrenekoan," tartaren erregea" omen den gizon bibotedun bat ikusten dugu bere erresumako produktuak inguruan dituela, txokolatezko tartak, kremazkoak, chantillyz edota merengez gainezka dauden katiluak, natazko pastelak,
|
baina
batez ere txokolatezko tartak. Hala dirudi, Daisyk bezala, programak berak ere krisi bat izan duela, kasu honetan identitate krisia.
|
|
|
|
Baina
batez ere, haren programa laburtzen zuen Liberte, Egalite, Fraternite leloak askapenaren aldarrikapen ilustratuak gizateriaren herri sektoreetara ahalik eta gehien zabaltzea bilatu zuelako.6 Horregatik esan daiteke errepublikanismo demokratiko erradikala litzatekela Ilustrazioarekiko proiektu politikorik leialena (Domenech, 2004: 84); hark gauzatu baitzuen modu konkretuenean edozein menpekotasunen kontrako aldarrikapena.
|
|
|
Beraz, Marxek askatasun legalaz baino, dominatzaileen askatasun legalaz hitz egiten du. Gizakiaren askatasun formal batzuk bermatuko dira,
|
baina
batez ere kapitalisten propietate pribatua eta kapitalaren erreprodukzioa garatzeko baldintzak (legeak) bermatuko dira. Burgesiarentzat propietatea bera" se considera como la base de toda libertad, de toda actividad, de toda independencia individual.
|
|
|
Marxen ustez askatasun legal hau batzuentzat (gaitasuna eta dirua dutenentzat) askatasun ekonomiko mugagabea bilakatzen da. Askatasun formal honek gizakiaren askatasun politiko batzuk bermatzen ditu
|
baina
batez ere gizakiak bere" urrezko kateak" galdu ez ditzan bermatzen du. Marxek burgesiaren hipokresia salatzen du:
|
|
|
Adibide andana aztertzen bada, epifonema horietan zenbait kontrajarpen ikusiko ditugu: gaurko/ betiko; iturri zaharra/ inoiz agortu ez;
|
baina
batez ere harridura markak agintzen du. Badira bukaera bi errepikatuta egon daudenak:
|
|
|
Joan Inaziok Berastegin ere bai,
|
baina
batez ere anaia Xabier Elosegik egindako lan bikainari esker baitakit nik, esate bateko, aldi edo auzo batetik bestera, nolako aldeak dauden Saran bertan (Etxeak eta deiturak lau mendez, 376 or.): " ehunen bat etxe (borda?) berri sortzea XVIII. mendearen hastapenetik bertze ehun urtez eki edo hego aldeko lur idekietan.
|
|
|
|
Baina
batez ere, hantxe bertan, zertan edo hartan, lagundu nauten ikerle on argi eta nekagaitzei: bereziki Fernando Maiora gure maisu jaunari, Ramon Mendioroz maisu erlazainari, Josetxo Paternain Agoizko pelaire guzien maisu buruzagiari, Agustin Gartziandia Antzinako txapeldunari, Jesus Aldaba donostiartuari, eta deitura eder horiekin beti Leitza gogora ekartzen didan Añorbeko Joaquin Azparren Erbiti jaunari, ezjakin inoxo honi, behin eta berriz, hainbeste argitasun eder doan emateagatik.
|
|
|
Hizkuntza bakarrik, beste ezer gabe. Beste hizkuntza batzuk ere bai,
|
baina
batez ere geurea, diktadura hutsean bezalako egoeran ipini gintuztelako berriz gure hizkuntza baztertuarekiko. Hitzak geratu zitzaizkigun orduan, hitzak hausnartzeko, sentitzeko, pentsatzeko, esateko edo isiltzeko.
|
|
2020
|
|
|
Eta halaxe urrundu zen niregandik, bere pandeletxeei tinko eutsiz. Zuhur, bai,
|
baina
batez ere, munduan beste asko bezala, xuhur, zikoitz, zeken...
|
|
|
Ze idiosinkrasia eta ze kojones, Balbasek bere onetik aterata, utzi bertan behera konspirazio hori, estatuaren egonkortasuna arriskuan jartzen ari dena, ez nekiela nolako esfortzua kostatua zitzaien ejertzitoaren estatu nagusiko kideak konbentzitzea ordezkari bat bidal ez zezaten gure elkarrizketa hartara, baina jakinaren gainean zeudela, gure erruz ezpata hots malapartatua entzuten ari zela, koño, errege etxeak berak ere bere egonezina helarazi zizuela. " Bide horri lotzea zuen alderdia saltzea litzateke, gureari jokaldi makurra,
|
baina
batez ere goi traizioa zure patriari." Hatzaz apuntatu zidan zure Barne ministroak: " Ez dut eztabaidatu behar.
|
|
|
|
Baina
batez ere argiaz elikatzen dira zulo beltzak. Gure azaletik lerratzen den egunsentiko argi printza oro kurbatzen eta zulo beltz erraldoirantz doa, milioika urtetako bidaian.
|
|
|
Aspalditik ari dira planetaren galbidea seinalatzen ekologista apokaliptikoek. Ez entzunarena egiten diegu, boterearen erretolika erosoa delako, menperatzaileentzat
|
baina
batez ere menperatuentzat. Erretolikaren ostetik, Pentagonoko txosten sekretuetan ere azaltzen zen aldaketa klimatikoarekin hondamendi naturalak larrituko zirela:
|
|
|
Goseak, azkenik, oinazeak baino gehiago ahal izan zuen, itzuliko zuen Santiago Onaindiak.131 Eta dantezaleek esaera hori bi eratan interpretatu dute. Oinazez,
|
baina
batez ere gosez hil zela Ugolino, bere umeak bezala. Beste batzuek ulertzen dute Ugolinok jan egin zituela bere seme ilobak 1289ko otsaileko lehenengo egun haietan, hori dela behintzat Dantek iradokitzen duena.
|
|
|
Bada motiborik pentsatzeko Eskaileraren Konspirazio hori alderantzizkoa izan zela: esklabo jabeen eta autoritate kolonialen konfabulazioa esklabo errebeldeen
|
baina
batez ere beltz libreen eta abolizionismoaren aurka.
|
|
2022
|
|
|
Idazlea batez ere, lengoaiarekin arazoak dituen norbait da. Ez du bere buruaz idazten, komunaz arduratzen da, ez da bereziki orijinala, ez bereziki eredugarria, ez bereziki produktiboa,
|
baina
batez ere komunaz arduratzen da. Idazleak ez du telebistan agertu nahi, komunikazio hobea nahi du epidiktikotasunak hartutako komunitatean.
|
|
|
Horra lagun kuadrillak atondutako menua. Lagunak benetakoak badira eta adiskidetasuna doakoa, ordenamendu juridikoaren markoan bizi daitekeela frogatu dezake kuadrillak,
|
baina
batez ere markotik kanpo bizi daitekeela ere bai.
|
|
|
gaia, laburpena, pertsonaiak... Bazen orduan ere iradokizun eta iritzirik ikasketa saioan,
|
baina
batez ere zalantzak argitzeko, eta irakasleak, nik kasu hartan, azalpen luzeagoak ematen zituen, ikasleen galderak erantzuten zituen batez ere, bereziki irakurgaiak nahiko korapilatsuak zirenean ikasleentzat: Obabakoak, Hamaika pausu...
|
|
|
Hasiera batean, kultura etxeak ikusle eta entzule gisa ikasleak hitzaldietara joaten bultza genitzan aipatu zigun. Apurka apurka, eta hamahiru urtetan zehar, ikasle eta Hizkuntza eta Literaturako irakasleen esku hartzea gero eta kementsuagoa izan zen; elkarrekin,
|
baina
batez ere irakurle gazteak gogoan izanda erabakitzen ziren urteroko otsailean zehar ekarriko ziren idazleak, hitzaldietara agertuko ziren entzule gehienak ikastetxeko ikasleak baitziren. Halakoetan ez zen solasaldietan legez jarduten, baina bazen aldaketarik aurreko ikasturteetan irakur liburuen gainean egindako lanarekiko.
|
|
|
Karmele Igartuak, Euskaltzaindiaren Felipe Arrese saria eskuratu zuenerako, egina zuen bide bat literaturan,
|
baina
batez ere narrazioan saiatua zen. Ezaguna zen ikasleen artean ipuin kontalari gisara ere, eta narrazioez gain iritzi artikuluetan eta itzultzen ere jardun zen.
|
|
|
Ondoren, 2008tik aurrera,
|
baina
batez ere, 2009an, etengabe aritu zen idazten. Nabarra aldizkarirako kolaborazioak, Luma berrien eleak, Administrazioa euskaraz, Hatsaren poesia, Egan, Beterriko liburua...
|
|
|
Eta bai, bazagon minik eta sufrimendurik eta negarrik eta jasanezintasunaren aurkako aldarririk.
|
Baina
batez ere, gogoratzen haut elkarrekin irakurri ostean, hurrengo zuzenketak prestatzen: hitzen definizioak behin eta berriz zorrozten, leuntzen, ferekatzen, berritzen, edo lerro arteak definitzen, edo liburuko atalen izenburuei erreparatzen eta poemak sail batean edo bestean kokatzen; funtsean, hire inguruari emanez hire bizia eta hire biziaren jakingarriak atzerago uzten, batez ere, edertasun bila oinarrietara jauzi egiten, behin eta berriz, murgil egiten erantzun bila, galdera artean hain ilun zeudenan eta urak; presentzia transzendentzia esentzia errainu bat mokoan hartu eta itsaso kontrara ekarri nahirik, hitzetara.
|
|
|
Alternatiba agroekologikoen eta feminismoaren arteko loturei buruz egin zuen doktoretza, eta bi gai horien arteko loturan erreferentzia bihurtzen ari da unibertsitatean. Unibertsitate federaleko irakaslea, hara eta hona dabil Brasilen eta Hego Ameriketan gai horiekin,
|
baina
batez ere bi gauza konbinatzen ditu: unibertsitateko irakaskuntza eta emakume nekazariekin lan egitea.
|
|
|
MITeko lagunen hitzaldiak mamitsuak izan dira. Denzelek aho-bizarrik gabe agertu ditu historiako kontuak eta egungoak,
|
baina
batez ere jardun propositiboa egin du, baieztapenak datuetan oinarrituta, maila handiko ikerketen aipamenak, eta komunikazioan sendo. Ez dago askoz gehiago eskatzerik.
|
|
2023
|
|
|
Parentesi bat zabaldu dezagun, esan nion neure buruari, eta beste galdera bat egin nuen, denei zuzendua,
|
baina
batez ere atzeko ilaretakoei. Txilibitu bat izan banu, errugbiko arbitroek bezala, hartaz baliatuko nintzen.
|
|
|
Urte gutxi batzuk geroago Frantzisko Pizarrok antzera jokatu zuen Perun. 1532an azpikeriaz
|
baina
batez ere kanoiz, arkabuzez, alabardaz, ezpataz, txakurrez eta zaldizjokatuz inken azken buruzagi librea bahitu zuen: Atahualpa.
|
|
|
Calixto III.a osaba izan zuen eta San Francisco Borja jesuiten jeneralaren birraitaita izan zen. Rodrigok lehendik harreman estuak izan zituen Fernando eta Isabelekin, beste arrazoi askoren artean hogei bat urte lehenago bitartekari lanak egin zituelako Fernando eta Isabel ezkon zitezen eta Isabelen alde jokatu baitzuen Gaztelako koroa har zezan;
|
baina
batez ere, Valentziakoa zenez, Fernando Aragoikoaren menekoa zelako. Trukean Fernandok utzi zien hari eta haren seme alabei nahi zituzten elizako kargu guztiak beregana zitzaten Aragoin.
|
|
|
Matxino izen horietabestehainbatkontubehinbetikozgarbitzearren,
|
baina
batez ere erregeren zerbitzari leialak nolako jende modua ziren ondo jakinik, Agirrek ezin izan zion ezetzik esan Alonso Alvarado mariskalaren deiari, eta Koroaren kontra altxatu berri zen Hernandez Gironen aurka joan zen. Hori ere kalkulu okerra, Agirrerena; ez zuen nagusi egokia aukeratu, 1554an Chuquingako batailan arkabuz tiro bik herren utzi zutelako, Alvarado mariskala iheska zihoan bitartean:
|
|
|
Katalina Erausoren izena handik eta hemendik barreiatutako agiri batzuetan ageri da,
|
baina
batez ere berari buruz dakiguna da Katalinak berak idatzita utzi bide ziguna. Autobiografia horren arabera, Katalinak 1585ean ikusi zuen argia lehenbizikoz, baina bataio agiriak, ordea, 1592ko data dakar.
|
|
|
Pila bat ikasi dut Markosen amarekin, eta uste dut hogei urte hauetan Markosek subidoiak, bajoiak, momento oso on asko izan baditu, bere ama hor egon delako dela. Aita ere bai, arreba ere bai, lagunak ere hor egon gara,
|
baina
batez ere, Bego."
|
|
|
[.] Herri batek kabalkada edo ihauteriak antolatzen baditu, plazerezko dantzak dira,
|
baina
batez ere harrotasunezkoak, zeren eta norbera bere herrian halako batean existitzen baita, dantza soziala baita. Ez gara ohartzen erritual batean parte hartzen ari garela eta geure buruari misio bat eman diogula, sinboloz betea.
|