|
2000
|
|
|
Norabide jakinik gabe, noraino helduko edo noiz itzuliko nintzen jakin gabe, bidez bide, joan eta joan, euskal txara, zelai, baso, mendi eta herrietan barrena, aspaldiko partez bizitzarekin aurrez aurre topo egiteko esperantzan. Albiste ahalik eta garrantzitsuenen inguruan bizitzeari utzi eta bestelako albiste batzuen bila jo nahi nuen, albiste askoz txikiago
|
baina
batez ere askoz neureagoen bila.
|
|
2001
|
|
|
Harekin begiratzen genuen ilargian jenderik bizi ote zen edo gure ardiak zerrakura gainetik salto egin eta belartegitik atera ote ziren, eta herriko parrokiako erloju handiak zer ordu markatzen zuen! Berak beti eramaten zuen bizkarrean,
|
baina
batez ere hegaztiei begira egotea gustatzen zitzaion.
|
|
|
Ttiki ttikitatik elkarren ondoan ibiliak ginen. San Migel eliza zaharraren inguruan koadrila osoa, Nikolas, Jero, Eduardo, Petaka (berak ere ez zekien orduan Anastasio zuela izena)...
|
baina
batez ere ur bazterrean, Ruizen lantegiaren pareko arboldegian eta. Beti Eduardo buru, Nikolas anaiarekin, haiek baitziren zaharrenak.
|
|
2003
|
|
|
Denak haraxe: euli eta bestelako,
|
baina
batez ere, euliak, bakoitza bere egokierako tenorean. Hala ere, usainak hasi baino lehenago agertzen dira beti lehenengo eskuadrako euliak.
|
|
|
Baietz zirudien, Lauaxetak eta atontzen zizkieten txango haren modukoei esker, besteak beste.
|
Baina
batez ere faxistek erakusten zuten krudelkeriari esker. Eta horren beste erakusgarririk balitz moduan, orduantxe jo zuten alarma adarra.
|
|
|
|
Baina
batez ere nire baitan bizi eta menpean ez dudan
|
|
2007
|
|
|
Gauerdirako etxean izango dira, edandako alkoholak horditurik baino haien bihurrikeriak hanpaturik, eta agian amodioa egingo diete etxekoei oherakoan.
|
Baina
batez ere, hurrengo emisio denboraldian kafe makinaren bueltan maiztuko dituzten pasadizoetarako ematen dute afariok. Madinak ongi pasatzeko esan die:
|
|
|
Lehenago, gazteagoa zenean, burutik pasatzen zitzaion edozer edonori edonon esateko eta egiteko gai zen. Urteek,
|
baina
batez ere estatusak baretu egin dute Miren. Une gozoren bat konpartitzen dutenetan, Robertok, oraindik, bere zorakeria horrekin maitemindu zela gogorarazten dio.
|
|
2009
|
|
|
|
baina
batez ere ohartarazi
|
|
2010
|
|
|
Ez nuen asko gozatu ordu erdi besterik luzatu ez zen korrikalditxoan. Etxartea txikia izateaz gain, korrika egiteko bidea estua zen eta promenadan zebiltzanen artean sigi saga ibili behar izan nuen,
|
baina
batez ere ezinegona sortu zidan, bazter batean zeuden gurpil aulkikoen aurretik igarotzen nintzen aldiro elkarrizketa eten eta niri begira begira jartzen zitzaizkidala ohartzeak.
|
|
|
Idazten nuen adiskidetasuna lantzeko ere.
|
Baina
batez ere ahanzteko idazten nuen orduan. Non nengoen eta nola nengoen ahanzteko.
|
|
|
Diktadurapean bizi ziren herrietan ere ez zen erraza, onartzen zuen, baina egonkortasuna lagun, idazleak etorkizunari begira jokatu eta, pazientzia apur batekin, obra sendo bat eraikitzea zeukan. Sendoa bere kalitateagatik,
|
baina
batez ere sendoa anakronikoa suertatzeko arriskurik ez zuelako. Obrak deskribatuko zuen errealitatea luzerako hor baitzegoen, irmo, higiezin, setati.
|
|
|
|
baina
batez ere zergatik,
|
|
2011
|
|
|
Zangoak eta besoak sano ahulak zituen.
|
Baina
batez ere begirada larriak, min ematerainoko tristeak, deitu zidan arreta. Ez genuen luze berba egin.
|
|
|
Eta horrelakoak. Kontu ugari,
|
baina
bat ere ez egoerak eska zezakeenik. Arreta ez da nire dohainik behinenetakoa.
|
|
|
Agustin, gehienetan bezala, berriketarako prest zegoen. Inoiz ez zaio gairik falta,
|
baina
batez ere ez zaiona inoiz falta gaietan barna oreinaren pausoaz ibiltzea da. Institututik ezagutzen dut, ikasle ginenetik alegia, nahiz eta harremana unibertsitatean egin, fakultate berera jo baikenuen, bera ni baino urtebete lehenago.
|
|
|
Tronpatu egin gintuzten, erabili egin gintuzten.
|
Baina
batez ere elkarte klausuratuan horrela sartu izana nintzen damu, Gorkak zelata batean harrapatu nahi ninduen bere burua zuritzearren, gaiztoa zen lakioan.
|
|
|
Boga bogak ez zeukan mastarik ez oihalik, yatea hitz goititua bada ere yate batean geundela eman genezake, 80 zaldiko Mercury bat, kabina sukalde txipiarekin, frigoa, biko etzangua,
|
baina
batez ere biztanle batzuk zeuzkan une hartan txalet txipi hark, udako igande arratsaldeetan markako dendetan erosi modako betaurrekoekin hipodromora joaten ahal ziren horietarik.
|
|
2012
|
|
|
Ondoren gizakia etorri zen, gizaki guztiak;
|
baina
batez ere bera: Julio Cortazar.
|
|
|
Bolañoren dekalogo sarkastikoa gustatu zitzaion asko. Laugarren manamenduak autore batzuk gomendatzen zituen –Quiroga, Rulfo, Monterroso, Garcia Marquez, Cortazar... –,
|
baina
batez ere beste batzuk ez irakurtzeko erregutzen zuen: un cuentista que tenga un poco de aprecio por su obra no leerá jamás a Cela ni a Umbral.
|
|
|
|
Baina
batez ere zakurrak.
|
|
2013
|
|
|
Telefonoa joka hasi zen eta neronek hartu nuen. Ama zen, zer moduz ote nengoen galdetu zidan,
|
baina
batez ere kontatu nahi zidan Agustin Iruñeko psikiatrikora ekarri zutela, Lizaso gaztearekin mutur joka aritu zelako. Eta eroetxera sartu!
|
|
|
|
baina
batez ere
|
|
2014
|
|
|
Minutuak, ia ordu osoa pasatu zenean, hankak tolestu eta makurtuta jarri zen, horma ez zen beste ezer ukitu barik. Inguruari begiratu zion
|
baina
batez ere lurrari, oin azpian zuenari. Harri zapal bat hartu eta inguruko zorua garbitzeko ahalegina egin zuen.
|
|
2015
|
|
|
|
Baina
batez ere dirua behar nuen, demaseko diru saldoa.
|
|
2016
|
|
|
|
Baina
batez ere
|
|
|
Lehengusua jeepean zeukan zain, elektrika kableetan pausatu ziren bi txolarreri beha, edo agian hegaztiak ziren Pedrotxori beha zeudenak. Maleta erosi berriarena agudo eginen zuten, Esther berantetsi gabe,
|
baina
batez ere hark bidea lehenbailehen libre utz zezan. Autobusa hartu beharra zuen familiarengana joateko.
|
|
|
Karmen eta Frantzisko irrikaz egoten ziren bilobak etxean hartzeko. Oporretan izaten zen hori, udako oporretan oroz gain, eta bilobak beraiek ere, nola ez, desiratzen egoten ziren barnetegietako egunerokotasun ilun eta goibela utzi eta Antsosolora joateko, aitona amonengana bai,
|
baina
batez ere bestelako mundu bat aurkitzera Ondarroan, mundu mitiko bat beraien begirada gazteetan, nahiz eta aitona amonentzat herria, askotan, kartzela handi bat baino ez izan. Gaztetxoak libre sentitzen ziren Ondarroan, libre alde batetik bestera ibiltzeko, mendira joateko, hondartzara, lagunekin jolasean aritzeko.
|
|
|
Argazkian agertu barik, koadrotik kanpo, bi kale gorago eta hilerriko muinoan, Manu Sota, txapela buruan eta gabardinaren lepoak altxatuta, hasi berri zen bedatse hotz hartan, negarrez, bazterrera zegoen kultura gizona, hainbat egun eta gau Agirrerekin batera igaro zituen idazlea, Agirre mundu mailako aktore bihurtu zuen antzerkigilea, bera, politikarekin ahitu zena, ikusten zuena bazetorrela belaunaldi berri bat, kontentagaitz zegoena beraiekin, beste erreferentzia batzuk zituena gogoan, Estatu Batuak ez, Erresuma Batua ez, Frantzia ez, beste norabaitera begira zegoena, potentzia handiei baino txikiei, deskolonizazioaren osteko mundu berriari, Agirrek eta Sotak Euskal Herria lehen mailako bilakatu nahi izan zutenean, aitor zion bere buruari orain, beharbada xalotasun handiegiarekin jokatuz. ...a, agian handien artean ez baina txikien artean ere ez, erdian, denekin batera baino, eta horrexegatik tokirik gabe ikusten zuen bere burua, hileta hartan bezala, bi kale gorago, hilerriko muinoan, lagunzurtz, maite zuelako Agirre, nahiz eta askotan eztabaidatu berarekin, nahiz eta sarritan uste izan zatiaz ausartago jokatu behar zuela, eta maite zuen hala eta guztiz, zuzena zelako, etikoa zelako,
|
baina
batez ere fidela, ez zituelako bera eta beralakoak inoiz bazterrera utzi, hil arte.
|
|
|
Gomutan hartu zituen familiakoak, hain urrun zeuden ama eta Anita izeba, ozeanoaren bestaldean, ez mundu batean, paradisu arrotz bateko epeltasunean, oraindik iragan krudel baten zauriak sendatzen, oso astiro.
|
Baina
batez ere beste emakume bat zen Txominen gogoa betetzen zuena kartzelako bakardadean: Nekane.
|
|
2017
|
|
|
Arreta behinena estatuan jarri barik ere, instituzioetan presente (ordezkari politiko
|
baina
batez ere profesional gisa) egotearen beharra nahiko orokortua dago feministen artean, geroago jorratuko dudanez. Azken urteak, adibidez, oso oparoak izan dira administrazio publikoaren maila eta arlo askotarako programen eta planen jorraketan.
|
|
|
Gaztelera ere dotorea zuen ordea, hiztegi zehatza, egoki esaldi orotan, euskaldunek zuten hitz zakuak erabiltzeko joeraz bestela. “Askatasun eremua”, “Gu, EHGAM Bizkaia”, “Espero dugu... ”, “Ongi pasa
|
baina
batez ere izan aske! ”. “Eta marika iraultzaileeeaaakkkk! ” garrasi egin zuen norbaitek.
|
|
|
Nola asmatu zuen?
|
Baina
batez ere nola jakin zezakeen Txatok berak ordura arte jakin ez zuen zerbait, alegia, bakoitien zaleago dela bikoitiena baino. Bakoitiak berdin ezkerra, ezkerra berdin aldrebesa.
|
|
|
Bizkarra ukitu zion, giharrak nabaritu zizkion kazadora bakeroa jaso eta kamisetaren gainetik lehendabiziko aldiz ukitu balu bezala. Bat batean enbarazu egiten zion Franen besoak bere besoaren ondoan, ez zuen emakume beso hura bere besotik hurbil nabaritu nahi,
|
baina
batez ere, berak bakarrik sentitu nahi zuen Kennethen bizkarreko giharren gogortasun leuna. Eskua ipurdi hasierako errekara jaitsi zuen, eta koxisa laztandu zion, Kennethekiko konexioa nabari zuela.
|
|
|
Esku berriekin erretzera, esan nahi dut. Dena da ezberdina,
|
baina
batez ere erretzea.
|
|
2018
|
|
|
Alde horretatik, Gotzon Barandiaranek liburu honetan aipatzen duen tesietako baten adierazle dira. Alegia, idazleen eta musikarien arteko harremanak ekarpen ederrak egin dizkiela bi generoei,
|
baina
batez ere musikari. Horretarako, baldintza, abiapuntu eta helburu ezberdinekin egindako saiakerak biltzen dira ondoko orrialdeotan.
|
|
2019
|
|
|
Baina gu hezi gintuzten berdintasunean bageunde bezala, eta ez nuen gorputzean kokatzen... Gradualki joan da,
|
baina
batez ere kokatu nuen plazara irten nintzen garaian..., orduan konturatu nintzen biolentziaz, zenbateraino eragiten zidan.
|
|
|
Postura literarioaren markak gorputzetan haragitzen dira; eta hala, egoteko, performatzeko eta egoera historikoak birsortzeko tokia dira gorputzak. Ez da harritzekoa, beraz, jakitea denek izan dutela harreman gatazkatsua esleitutako generoarekin,
|
baina
batez ere Urretabizkaiak eta Mintegik: hauentzat neska jaiotzea tragedia izan zen; garaiak ere izango zuen eragina gorputza hautemateko moduan.
|
|
|
Zurezko irudion kizkurrek, oin zurratuek, mantuetako izurrek,
|
baina
batez ere haien aurpegierek igortzen zuten duintasun zehaztugabeak halako mirespena ernetzen zidaten non portualdeko umeek arrantzontzien atalen izenak ikasten zituzten naturaltasun berarekin barneratu nituen haien egitandi miraritsuak.
|
|
|
Apur bat geroago, bere burua gogoratu zuen Axlek, aspaldi, dortoka batez erditu zenean... Gogoratu zuen nola eman zion oskolak mina sabelean,
|
baina
batez ere azalean, nola dortokaren burua agure batena zen jaio orduko, edo basurde batena.
|
|
|
Leirek Iturriaren etxeaz hitz egin digu, nolakoa den, zein den auzoa, nola heldu gaitezkeen errazen...
|
Baina
batez ere alokairuaz hitz egin digu, kontratuaz, orain arte ikusi ez duen gauza bat topatu duelako paperetan. Orain arte Pedro Iturriaren izena bakarrik agertzen izan da kontratuetan, baina beste izen bat dakar orain:
|
|
|
bere plateren zaporeaz,
|
baina
batez ere
|
|
2020
|
|
|
Pintorearen sinaduraren gainean agertzen zen hura zen beti toki finkoa zuena, besteak baino xehetasun handiagoz margotua. Lehen begiratuan beste espezie batekoa ematen zuen, agian kolore berde horiztagatik,
|
baina
batez ere bizkarrean zuen orban nabar handiagatik.
|
|
|
Batzuek Vicenzik igelekin zuen obsesio bitxia aipatu besterik ez zuten egiten eta horrekin alboratzen zuten gaia; beste batzuek, ordea, igelaren balio sinbolikoaren hariari heltzen zioten: gauza zikin eta higuingarrien ikur ziren igelak, eta uraren eta lurraren arteko trantsizio modukoa den lohiarekin lotzen zituzten, ugalkortasunaren sinbolo ere bazirela ahaztu gabe,
|
baina
batez ere itxuraldaketa eta metamorfosiaren ikur zirela azpimarratzen zuten, Vicenziren estiloarekin lotura egin nahian.
|
|
|
Bikote arraroa ginen denentzat,
|
baina
batez ere Stasi Polizia politikoko kideentzat. Ute ezagutu aurretik ere probatua nintzen zer zen zorrotz zaindutako pertsona izatea, muga zeharkatu eta egun batzuetara hasi bainintzen kalean begira geratzen zitzaizkidanei erreparatzen, behin eta berriz errepikatzen ziren aurpegiak zirela konturatzen eta errepikatzen ez zirenean ere begiratzeko modu berbera zutela ikusten:
|
|
|
MERLINE: Ni beti izan nintzen inkonformista bat,
|
baina
batez ere neure buruarekin. Nolabait, zeure burua berrestea bilatzen duzu bidean zeure burua konbentzitu gabe.
|
|
|
soldaduari gozamena ez dio garaipenak ekartzen. Garaipenaren truke jasoko duen soldatak noski,
|
baina
batez ere garaituaren begietan itxaropena desagertzen dela ikusteak ematen dio plazera. Botereak.
|
|
|
teaserra, obraren kontzeptu espaziala, kartela, lerro artean doazen hamaika irudi, esaldi, mugimendu eta ideia, bereak dira.
|
Baina
batez ere Leire gogoratzen dut begi arranpalo, sortze prozesuko guztiak irensten, ikasten, disfrutatzen. Bere begirada une oro presente sentitzea, bere galderak eta ezin ulertuak, opari bat izan ziren prozesuan.
|
|
|
Ohikoa zen elkarren artean testuak partekatzea, baina estekaren izenburuan “Zuri aliatu fake a” irakurri zuenean aldatu egin zitzaion gorputza eta erabat deseroso sentitu zen. Azkura sortu zion, bai,
|
baina
batez ere lekuz kanpo sentiarazi zuen. Artikulua irakurriz, bere burua ikusi zuen haien bizitzetan klase eta arraza turismoa egiten.
|
|
2021
|
|
|
What the Body does not Remember hark (Gorputzak gogoratu ezin duena) zer esan jakin gabe utzi omen zituen garai hartako ikusleak eta kritikariak, eta gaur egun ere atzo goizean sortua balitz bezala heltzen zaigu, bere energia kontrolagaitzari esker neurri batean,
|
baina
batez ere bere izaera apurtzaile, ausart eta erabat askearengatik, inori ere ezer zor ez diona. Eduardo Torroja entseguen zuzendaria eta garai hartako dantzariak hala dio:
|
|
|
|
Baina
batez ere ez sinetsi amodioan. Tuntunek bakarrik sinesten dute, ez zaitez tuntuna izan.
|
|
|
Atetik sartu orduko sumatzen da non egon den: pauso lotsatiak,
|
baina
batez ere begirada, ikusi bai baina begiratzen ez gaituzten zaldi begiak.
|
|
|
Ez nago guapa, guapa naiz,
|
baina
batez ere estiloa daukat, zer uste duzu ba.
|
|
|
Rosikak, Edith pianoari begira zegoela ikusirik esan zion, “hori nire ahizparena da, kontzertista izateaz gain, pertsona ezinduei piano eskolak ematen dizkie”, eta esertzera gonbidatu zuen. Orduan entzun zuen lehen aldiz Rosika hizketan, eta zeharo txundituta geratu zen haren ahotsarekin, tonuagatik,
|
baina
batez ere kadentziagatik. “Ahots altu eta dotore modulatua zuen”, idatziko zuen handik urte batzuetara.
|
|
2022
|
|
|
Euskal politikan presoen eta espetxearen auziak presentzia handia izan du beti,
|
baina
batez ere gatazka armatuaren testuinguruko presoak kokatu izan dira agenda politikoaren erdigunean. Nolanahi ere, azken urteotan ikerketa antropologiko feministei esker, eta mugimendu feministako aldarrikapenei esker, espetxe barruan emakume* izateak dakarren zapalkuntza bikoitza aztertu izan da, eta espetxea genero erakundea ere badela agerrarazi dute hainbat ikerketa feministak.
|
|
2023
|
|
|
(Behin eta berriz astintzen ditu DOLORES eta AITA zein gainontzeko auzokideak,
|
baina
batek ere ez dio erantzuten. NAHIKARI kukurrukuka hasten da, gero eta indartsuago, gero eta gogotsuago, gero eta gorago.)
|
|
|
Herrera de la Manchako presondegiaren aurrean eman zutena, eta Madrilgo Revolver aretoan emandakoa. Bietan tentsioa nabaria zen,
|
baina
batez ere Madrilen. Faxistak sarrerako atetik metro batzuetara zain genituen egurra emateko prest.
|
|
|
Ramon Bareak zuzendutako Emaztea kapelarekin nahastu zuen gizona obraren errepikak, adibidez, bertan egin genituen.
|
Baina
batez ere, Cristina Quijera dantzari, koreografo eta irakaslearekin hartutako dantza garaikideko klaseak gogoratzen ditut. Garai batean, bera izan zen espazioaren bultzatzaile.
|
|
|
Zergatik? ”, berarekin lan egitea oso intentsua izaten zen. New Yorkeko American Theatre Wing eta American Laboratory Theatre n ikasia, bere influentziarik nabarmenenak Richard Boleslavsky, Maria Uspenskaia, Lee Strasberg eta Konstantin Stanislavski maisuak izan ziren,
|
baina
batez ere Sanford Meisner.
|
|
|
Denetariko sentimenduak edukitzen ditut.
|
Baina
batez ere sakratua delako.
|
|
|
Berez beti dago emozionatuta, beti daukagu emozio bat.
|
Baina
batez ere emozionatu behar dena ikuslea da. Emozioak beti daude hor, aktoreak ezin ditzake manipulatu, bestela jainkoak izango ginateke.
|
|
|
Emozioa gorputzeko atal guztietatik ateratzen da, egia da. Azalaren poroetatik, eskuetatik, oinetatik, paparretik, ahotsetik…
|
baina
batez ere begietatik. Begiak dira arimaren leihoak.
|