|
2000
|
|
|
Halere, esan dit, zerbait egin duzu. Eta tabernariak zuritoak ateratzen zizkigun tarte motz horretan lau zertzelada txiki eman dizkiot, mutil batekin eta neska batekin enrollatu naizela,
|
baina
batez ere mutilarekin. " Nire antza zuenarekin, ezta?", galdetu dit.
|
|
|
Eta harekin batera beste herrialde askotako doinuak.
|
Baina
batez ere Irlandakoak, iragan urteko udan pasatutako hilabete inguruak utzi zion zapore onaren fruitu ziren disko eta zintak. Bai, lurralde hark liluraturik utzi zuen Eider, eta miresmen horren lekuko ziren The Chieftains, De Dannan, Van Morrison, Mary Black, Christy Moore eta Davy Spillane, beste askoren artean.
|
|
|
Eta igual hirira joaten ere jakingo zutelako.
|
Baina
batez ere, eta hau zen garrantzitsuena, herriko zulotik ateratzen zekitelako.
|
|
|
|
Baina
batez ere etxeko atarian jesarrita dagoen gizonak eman dit atentzioa, zeren, lur berde esmeralda aurretik, itsaso koloreanitza atzetik, eta zeru beruna goitik, bera da paisaiaren oreka, bera eta bere arropa beltzak, eta bere pentsamendu gaelikoak. Aipatutako beste hiru elementuak hain dira neurrigabeak, hain amaigabeak, hain infinitu eta absurduak, ezen bere aulkitxoan jarrita lasai pentsatzen ari den gizon hori baita paisaia zoragarri hau orekatzen duena, paisaia hau existitzearen arrazoia.
|
|
2001
|
|
|
Nik animalia guztiak
|
baina
batez ere zakurrak laztanlaztan ditut. Laster zakurrez liburu bat idatziko dut.
|
|
|
Lukutik baserrira bidean bazegoen aintzira bat. Egunean zehar,
|
baina
batez ere iluntze aldera, padura alde hura igel hotsez betetzen zen, igelek ibar guztira zabaltzen zuten euren kantuaren oihartzun berdotza, kroak kroak kroak, hala aldarrikatzen zuten euren bizialdia.
|
|
2002
|
|
|
Paputxin ere bai
|
baina
batez ere Patxi oso lagun nuen. Beti nirekin.
|
|
|
bere haurtzaroko egun zoriontsuak, jaiotetxean, aita Jaxinto eta ama Pantxikerekin, amona Doloresekin eta bere ahizpa gazte Karmelerekin, baina baita egun zoritxarrekoak ere, edozein gaitzen eraginpean egin zituenak bereziki, baita griperik arinenarekin ere, gaitzak sortzen zion egoera orokor tamalgarriaz gain, Erramun Ibargoien herriko medikuaren injekzioen beldur izaten zelako; auzoan igarotako eskolako egunak, eta mojen ikastetxekoak, nondik bota baitzuten, Formación del Espíritu Nacionaleko señoritari azio sonatu hura egin ziolako; estudioak bukatu ondoren lanean hasi zen lehen eguna, eraikuntza enpresa batean, idazkari gisa; bere harremanak mutilekin: Edurekin...
|
baina
batez ere Sergiorekin eta Emmanuelekin, Granadako Alpujarretan, harik eta zorabio batean sartu zen arte, drogaz drogarako ibilaldian murgildurik.
|
|
2003
|
|
|
Horregatik ere hartu zuten disgustua.
|
Baina
batez ere disgustua hartu zuten ez zutelako alaba bulego batean nahi. Eta musikarik gabe.
|
|
|
Ez naiz oroitzen zer esan zuen baietz erantzun nionean, baina oraindik ikus dezaket gelatik irteten tristerik eta burumakur, ni neure penarekin utzita eta berak berea zeramala... Gabriel Arestik idatzia utzi zuen etarren amek asko sufritzen dutela semeak hiltzen dizkietenean,
|
baina
batez ere semeek hiltzen dutenean... " Arrosa zuri gorri idien apatsek zapaldua bezalakoak" direla andere errukarri horiek...
|
|
|
Nire gurasoentzat Joseba izan da nik ikastola uzteko arrazoia. Ainhoa eta zuek ere bai,
|
baina
batez ere Joseba. Nire gurasoek asko egin dute, asko saiatu dira Euskal Herrian txertatzeko, eta orain mukizu batek niri" española" deitzea, egia esan, oso fuertea da.
|
|
2004
|
|
|
gatazka zipriztin handirik ez du sorrarazten euskaltasunean bizi nahiak euskaldunen aldetik. Euskaldunak, badakigu, langile porrokatuak gara, hitzekoak,
|
baina
batez ere ergelak. Ergel otzanak.
|
|
|
–Gainera gure hizkuntzaren egoera larriaren errua besteei, kanpokoei boteaz, aitzakia bat ematen diegu euskaldunei beren burua zuritzeko eta bertan goxo egiteko. Auzi honetan errua batez ere euskaldunena dela, euskara bazterreratua, marjinatua dagoela,
|
baina
batez ere euskaldunek marjinatua dagoela ikustaraztea da kinka larri hone tatik ateratzeko biderik zuzenena?. 103
|
|
|
Kotxetik irten eta alboetara begiratu zuen. Badaezpadan gortinetara begiratu zuen,
|
baina
bat ere ez zen mugitu. Gero maleteroa zabaldu zuen, maletero txiki txikia baitu Isotta Fraschiniak, eta agertu ziren lau kaio, lau burutxo ezer ulertu ezinda, maleterotik kanpora begira.
|
|
|
Pentsamendu hori eta beste ehun izan zituen. Eta zuhaitzetik zintzilikatutako gorpuekin gogoratu zen,
|
baina
batez ere izen bat sartu zitzaion buruan, eta Roman zen izen hori. Ordutik aurrera ez zen gehiago arduratu heriotzarekin, erbestearekin eta bizitzak ekarriko zizkion beste aldrebeskeria guztiekin.
|
|
|
|
Baina
batez ere ekintza gosea zen Del Valleren motibazio nagusia. Bizitzaren jokoan fier jokatzeko erabakita zegoen.
|
|
|
Bartzelonara iritsi nintzenean asko lagundu zidaten urte batzuk lehenago bertaratutako Errealeko futbolari ohiek: Bakerok, Txiki Begiristainek, Alonsok, Artolak,
|
baina
batez ere Urrutik. Urruti oso gizon sinpatikoa zen –zer pena ematen didan hartaz iraganean hitz egin behar izateak, auto istripu batean hil baitzen, zoritxarrez, orain dela urte pare bat! –, eta lagunak berehala egiteko dohaina zuen.
|
|
2005
|
|
|
Esan behar dio ikusi egin duela?
|
Baina
batez ere, zer ari da gertatzen. Zer dago Ametsen buruan?
|
|
|
Bidean Mutsumi denda handi batean gelditu da, musika erostera. Bigarren eskuko produktu mota guztiak topatu dituzte han,
|
baina
batez ere musika, DVDak, bideoak, aldizkariak –haietariko asko, Naroak ikusi ahal izan duenez, pornografikoak, ia liburuak bezalakoak, azal batzuetan japoniarrek bondage rako duten joera agerian–, eta, zelan ez, manga piloa. Sail horretan ibili da Naroa batez ere, horrela jatorrizko Dragoi Bola eta beste asko esku artean izateko aukera izan duelarik.
|
|
|
Etortzen dira Carmen, Mila, Dolores.
|
Baina
batez ere Piedad etortzen da. Beti egoten da Piedad izeko Rosaren etxean, josteko gelan.
|
|
|
Musikari bat, konpositorea.
|
Baina
batez ere zoro bat. Zoroa zen Erik Satie, Sorin, gu biok bezala.
|
|
|
" Mesedez, mesedez." Eta horrek esan nahi du jokalariren bat ez dela oso inteligentea.
|
Baina
batez ere hau esaten du osaba Simonek: " Marrazaina dabil txarto, marrazaina." Partidu guztietan esaten du osabak hori.
|
|
|
Piedad oihalak ebakitzeko mahaiaren ondoan. Lore urdinak soinekoan; lore zuri batzuk ere bai,
|
baina
batez ere urdinak. Liburu bat dauka altzoan, esku bien azpian:
|
|
|
Bueno, asko falta zaizkigu, ze ez dauzkagu munduko intsektu guztiak kortxoetan.
|
Baina
batez ere bat falta zaigu. Baina bat hori ez da edozein.
|
|
|
Hori esaten du.
|
Baina
batez ere errugbiarekin dibertitzen da osaba Simon. Telebistan batez ere.
|
|
|
Izeko Martina da nire izeko bat eta izeko Rosa beste bat. Gero beste izeko batzuk dauzkat,
|
baina
batez ere dauzkat izeko Rosa eta izeko Martina.
|
|
2006
|
|
|
Dena dela, Ortega ez poeta surrealista eta ez soziologoa, filosofoa da; eta –batez ere– arazoa, Ortega-ren kasuan (eta hemen, saio honetan), hori problematiko askoa izanik ere, gizartearen eta historiaren teoria elitista bat, oligarkikoa, profesatu izatean baino gehiago, hori arrazaren teoriarekin datza. Ortega-k aldarrikatzen dituen eliteak intelektualak, politikoak, moralak bai,
|
baina
batez ere arrazialak dira. Berak elite buruzagientzat galdegiten duen goratasun intelektual, moral edo politikoa, arrazak ematen du.
|
|
|
Konstituzio bat, hizkuntza bat, patriotismo konstituzional bat. (" Un monarca, un Imperio, y una Espada" Antzinako Erregimendarraren lekuan,
|
baina
batez ere jarraipen zuzen zuzenean). Eta harreman aspaldiko guztiekin ere, euskaldun, galego edo katalanentzat orain artean" aberria" ez beste edozer gauza izan den betiko Espainia/ Gaztela hori, ez beti oroipen onekoa –euskaraz atsotiztegiak berak belzten zuena–, guztion aberri izatea da bat batean obligazio, eta gurtu eta maitatu egin behar da.
|
|
|
Bueno eta, bertan behera asaldatuz132; euskal esentzialismoa askoz lehenago zegoen larrutua, inoren eskandalurik gabe) Espainiaren zerizana, arima, karaktere betiraunkor batean etzanarazten zuen. Arima hori, zientzian, historian, Urre Mendeko teatroan, erromantzero eta atsotiztegietan bila eta bilatzen zena, idazleek (poetek, etab.,
|
baina
batez ere saio berrigileek, literatura espainolean saio modernoa abiatuz) beraiek kreatu dute literarioki, horien artean Ganivet –Unamuno rekin batera– gailentzen dela. Ganivet entzat arima espainola esentzialki zertzen duena da senekismoa (norbere duintasun sentimendu edo harrotasun bat eta balorea –" no dejarse vencer por nada extraño a tu espíritu") gehi kristautasunak izaera natural horri erantsi dion pietatea.
|
|
|
Nik halakoak egiten nituen txikitan. Eta gero marrazkietan denetik,
|
baina
batez ere soineko politak, era guztietako jantzi eta pitxiak.
|
|
2007
|
|
|
du bere kategorien arabera), bestetik, ordea, mundua, erloju bat gabe, abere bat edo arbola bat da, organismo bat; egina barik, egin egiten ari da etengabe, bizia da, berak dagi bera zer den. Izadia bera ez dago geldi, forma berriak sortzen ari da;
|
baina
batez ere gizadia dabil beti ibili, geldiezin. Iraganak badu bere pisua, baina oraina ez du iraganak determinatzen, etorkizunak baizik (askatasunak).
|
|
|
«Moisesek bere herriaren bihotza euren sorterri lurrari lotu zion». Lurra, mintzaira komuna, tradizioa, ahaidetasunaren zentzua, tradizio komuna, lege bat komuna libreki onarturiko «itun» bat bezala, faktore guztiok elkarrekin bilbaturik, beren literatura sakratuak sorturiko lokiarekin batera, gaitu zituzten juduak dispertsioan euren identitateari eusteko?,
|
baina
batez ere zerak: beren begiek beren sortetxe geografikora fokatuak jarraitu zutela?
|
|
|
Grimm-entzat, hastapenetako herri kolektiboa da balada eta ipuinen, autorea?. Egon daiteke hor herriaren mistika erromantiko bat;
|
baina
batez ere dagoena da, batetik, ikertzailearen perplexitatea eskuetako material errealak antzinate ainubeko autore posibleari buruz zehazki galdekatzeko, bestetik biltzailearen esperientzia, literatura hori ez dela jauregi eta erresidentzietan kausitzen, baina herritar xumeen supazterretan; handizuek, goi mailek, hori ez dutela bizi, ez sortu, ez gorde, baizik herriak bizi duela eta ezikasien ahot...
|
|
|
Arraza ariar jaukala, denborarekin, behin berak menperatu arraza burubeltz haiekin nahastuz joan ahala, beheratuz joan ei da bera ere arraza gisa, eta gaur giza tipo fisiko preariarraren ezaugarriak berriro gailentzen ari dira Europa osoan,
|
baina
batez ere haren ezaugarri moral eta intelektual eskasak,, dekadenteak?, egungo dekadentzia ekarriz. Arrazaren teoria, gehienetan, dekadentziaren teoriaren batekin eskuz esku joan ohi da.
|
|
|
bezeroak autoko atzeko atea danbatekoz itxi duenean kotxearekin nonbaitetik amiltzeko gogo kontrolaezina sentitu du. Denarekin akabatzekoa,
|
baina
batez ere bezeroarekin, bezeroaren biziarekin, ezagutzen ez duen arren. Autoan sartu den emakumea hiltzeko inpultsoa sentitu du, lagunek deskribatu bezala, berdin berdin.
|
|
2008
|
|
|
tiroa tiroaren atzetik, antzara multzo bat balitz bezala, esparruaren alde guztietatik. Bala ugarik eman zioten enbor etxeari,
|
baina
bat ere ez zen barrura sartu; eta, kea barreiatu eta ezereztu zenean, oholesiak eta inguruko basoek lehengo itxura baketsu eta huts huraxe zeukaten. Ez zen adar bat mugitzen, ez zen ageri gure etsaiak salatuko zituen moskete kanoi bakar baten distirarik.
|
|
2009
|
|
|
Inoiz bada, gaur dugu guk sutondorako gogoa. Ilunabarrak ere bai,
|
baina
batez ere sukaldean amak ari dituenek garamatzate barrura. Gaur zeharo ilundu baino lehen du amak karburoa biztu eta inoizko alaien du esan gabon.
|
|
|
Gandiagaren kasua, nik uste. Eta bestea kausi daiteke zentzua eduki ez daukala,
|
baina
batez ere galdera bera daukalako zirtzikatuta, hau zein den ere oso ongi ezin jakiteraino, zeini omen baitzion zentzuak erantzuten.
|
|
|
Caro Baroja, gorroto etniko? espainol tradizionalez mintzo da(, porque en España existen unos odios étnicos de los que no se quiere hablar por pudibundez, por táctica o por principios?) 9; gorroto eta mespretxu batzuk, gutxienez XVI. mendeaz gero topikoak 10.
|
Baina
batez ere XIX. mendeaz mintzo da, eta liberalismo espainol batez, liberalismotik asko ez daukana, agian besterik ez alderdi politikoaren kapa baino, motxegia barneko espiritu inperial zahar bat eta pentsamendu berri bat jakobinoa ezkutatzeko. Espiritu bat eta pentsamendu bat beti espainolista fanatikoa (puntarengoak liberalismo espainolean militarrak dira, ez intelektualak, ezta politikoak ere), berdin berdina agertzen dena behin eta berriro eskuinean zein ezkerrean, XIX. mendearen erdialdeko liberalengan bezalakoxea mende buruko sozialistengan; eta gero ere, darrai Caro Barojak,, cosas parecidas en cuanto a la lengua, la incivilización, etcétera [euskaldunenak], se repitieron de 1936 a 1939 y no en boca de radicales, sino de gentes de extrema derecha?
|
|
|
ez da beti demokrata eta fededuna eta ez abenturero heroikoa, ezpada euskararen herri ezjakin, menperatu eta otzandu, ahalketu hori, herri txikikoa edo baserritarra; oso erraz edozein harrokeriatan lainezten den horixe, lagunartean beti iskanbila batean mintzo ohi den ahoberoa, plazer espiritualagorik ez duena bazkari hannndi bat baino, eta segi zeuk nahi duzuna gehitzen?, beharbada txit maitagarri ez dena, baina Gandiagak horixe maitatu du eta horrekintxe identifikatu da. Gandiagak modernitatean pentsatzen du,
|
baina
batez ere herri horrengan pentsatzen du. Horrentzat nahi du fede berritu bat, nahi duen bezalaxe Euskal Herri berri bat, kultura berri bat, euskara berri bat.
|
|
|
Euskal Herria auzoa, kaikukeria; Madril, dotorezia, kultura, unibertsalismoa. Hori Unamunorengan, Barojarengan, eta, agian gaur ere bai,
|
baina
batez ere, garaiko literatura espainol guztian da horrela, probintziaren, laztanezkoa?
|
|
|
Psikiatrek ziotenez, gurasoen ezkontza hausteak betiko zauritu zuen haren nortasuna. Maiz bere onetik aterako zen,
|
baina
batez ere aitak New Yorketik Kaliforniara alde egin zuenez geroztik.
|
|
|
Nazkatuta zegoen odolarekin, tornuak hortzak txikitzen zituenean ateratzen zuen hautsarekin eta hauts horren usainarekin.
|
Baina
batez ere dentistarekin zegoen nazkatuta. Mundu guztiari ondo iruditu zitzaion lana utzi zuenean, umea zaintzeaz arduratuko zela erabaki zuenean.
|
|
|
Aulkiak, armairuak.
|
Baina
batez ere sofak.
|
|
|
Belauna neukan txarto, eta ukondoa ere bai. Aurpegian ere zerbait neukan,
|
baina
batez ere belauna eta ukondoa?
|
|
|
Madrilen, kazetariak bigarren konexioa egin du: . Distantzian ikusten dugu leherketa izan duen trena, eta txikizioa ikusten dugu,
|
baina
batez ere, gu gauden tokitik, ilaran dauden anbulantziak, hutsik sartzen direnak eta beteta atera. Hemen, jendearen artean, izugarrizko nahasketa dago.
|
|
|
Frontoira baino lehen, senarrak beti, gaur posturarik ez, laztana, euskaldunaren berba, zin dagizut?. Eta gero frontoitik dirurik gabe
|
baina
batez ere errudun sentituz etxeratzen zaio maiz. Bere burua umiliatu egiten du Danutaren aurrean, emaztearen errieta eta zigorra bilatzen du.
|
|
2010
|
|
|
Etengabe jarri genuen mahai gainean baldintza batzuk errespetatu behar zirela. Batetik, akordio batean daudelako,
|
baina
batez ere, ezin daitekeelako prozesu bat garatu solaskide garenok ez bagaude berdintasun baldintzetan. Ikusten genuen su etenaren ondoren gero eta arazo handiagoak geneuzkala solaskide gisa errespetatuak izateko.
|
|
|
Otegik eta Egigurenek oso kontakizun ezberdinak egiten dituzte Genevako bilerei buruz. Gertaeren azalpenetan badaude kontraesanak,
|
baina
batez ere bilera haien izaerari buruzko ikuspegiak dira kontrajarriak. Egigurenek aitortzen du bilerak egin zituztela eta luze hitz egin zutela, baina ezer ez zutela negoziatu defenditzen du.
|
|
|
Haserre Carlos Agirreren hiltzaileekin, oraindik nortzuk ziren jakin ez arren.
|
Baina
batez ere, eta hura zen bere ezinegonaren muina, haserre zegoen Mariorekin, bere ustezko lagunarekin. Ezin zuen ezkutatu, ernegatuta zegoen:
|
|
|
Meriendara arte, Omar ez zen bere familia euskaldunarengana itzuli. Bere herrikideen
|
baina
batez ere neskatilaren usainean eman zuen eguna. Omarrek belarrira hitz egiten zion, zaldi irabazlea zein izango zen esaten ariko balitzaio bezala, eta neskatilak umoreko jasotzen zuen aberastuko zuen informazioa.
|
|
|
Lan kontuak zirela-eta H.rekin bakarka biltzen nintzenetan, halako bulkada bat sentitzen nuen, neure izate guztia inarrosten zuena; borroka batean jardun behar nuen neure buruarekin, barneak eskatzen baitzidan eskuarekin haren eskua hartzeko, oinarekin haren oina kilikatzeko, ahoarekin haren ahoa laztandu, musukatu, hozkatzeko.
|
Baina
batez ere haren besoen artean egoteko, besarkada seguru eta eskuzabal baten babesa sentitzeko.
|
|
2011
|
|
|
ikusi bertzerik ez zegoen nola nenbilen ni?
|
baina
batez ere zu, Satur, batetik bertzera, orekari ezin eutsiz, aldoka maldoka!
|
|
|
|
Baina
batez ere Carlosen lehen amets honek GURI Carlosen nortasunaren eta egoera sonanbuluaren berri emateaz gainera (etakide guztien artean berari lanbrotuko zaizkio nabarien ametsaren eta errealitatearen arteko mugak), CARLOSI BERARI ere abisu bat emango dio, biziki garrantzitsua: etorkizuna iragarriko dio, uretan hiltzera doala.
|
|
|
Gaiari zeharka edo zuzenean helduz, euskal zinemari buruzko iritzia eman didate hurrengo zuzendariek ere. Bakoitzak bere ikuspegia du,
|
baina
batez ere, bakoitzak bere bidea egin du, orokorrean oso ikuspuntu pragmatikoa baitute zinemagileek: ekintza pertsonak dira, eta pelikulak sortzea izan da haien ekarpena; besteek juzgatu ditzatela.
|
|
|
Ama Lur en ostean, Nestor Basterretxeak eta Fernando Larruquertek bide bananduei heldu zieten,
|
baina
batez ere azkenak jarraitu zuen zinema mundura loturik. Besteak beste, Everestera joan zen 1974an, Tximist espedizioaren igoera errodatzeko,, zer da mendizale izatea??
|
|
|
Ezin zion bista gainetik kendu parean dutxatzen ari zen neskari; bikini zuria zeraman,, argala zegoelako berez,
|
baina
batez ere, gaztea zelako. Esku ahurretan, inurriztaturik biak, inoiz ez bezala, titi haiek estutzeko mira sentitu nuen, eta egitekotan izan naiz.
|
|
|
Izarok, ikusi bezain azkar erabaki zuen, ez zuela ezer jakin nahi piztia harekin. Tomas, ordea, hizketan hasi zitzaien, biei,
|
baina
batez ere Aneri. Hortzen artean 300 kiloko indarra egin zezakeela behar izanez gero munstro hark, esan zuen, eta Anek arretaz begiratu zion.
|
|
|
West ena gertatzean Jasone minduta agertu zen: West en izebarekin eskolan ibilitakoa zen, eta West ere ezagutu zuen umea zenean; izugarrikeria iruditu zitzaion,
|
baina
batez ere harritu egin zuela uste dut.
|
|
2012
|
|
|
–Bai, hor ere zuzen zaude,
|
baina
batez ere Alice Walkerren Kolore purpura. Badakizu, emakumearen kontrako bortxaren kontuagatik?
|
|
|
Bizileku horien artean badira janaria gordetzeko gelak, umeak zaintzekoak?
|
baina
batez ere bada gela komun bat, elkarte osoaren gela komunala, non egiten baitituzte beren beharrak. Arratoi sator larrugorriak homokoprofagoak dira (espezie bereko animalien gorotzak jaten dituztela adierazteko hitz dotorea edo fina da homokoprofago hori).
|
|
|
atzean utzi eta auzuneko beste etxaldeen inguruan kuskuseatzen ibili ziren.
|
Baina
batek ere ez zien eman halako hizketa gairik; guztiak itxita egoteaz gainera, udako bigarren etxebizitza kaxkar samarrak ziren gehienak, misteriorik gabekoak, nolabait.
|
|
|
Baina beste era batera gertatu zen, eta ez legoke gaizki nire kontakizunarekin topo egiten duten guztiek honako honi arreta berezia jartzea; alegia, askotan, gure bizitzan, ihes egin nahi izaten diogun zoritxarra, eta harrapatzen gaituenean gauzarik ikaragarriena iruditzen zaiguna, askotan, gure salbamenerako bidea edo atea izaten dela, eta handik eroritako nekalditik irten gaitezkeela. Nire bizitza adieraztezinean horren adibide ugari emango nituzke,
|
baina
bat ere ez uharte bakartian bizi izan nintzen azken urteetako egoeran gertatutakoa baino nabarmenagoa.
|
|
|
|
Baina
batez ere harritua zegoen, beste indiarra horren urrutitik nola hil nuen ez zekielako; eta eskua hari zuzendu, eta keinuak egin zizkidan harengana joaten uzteko; nik, nola edo hala, baimena eman nion joateko. Iritsi zenean, zer egin ez zekiela geratu zen hari begira; alde batera jiratu zuen eta gero bestera, eta balak bularrean egin zion zauriari begiratu zion, zirudienez han egin baitzion zuloa, eta ez zuen odol askorik isuri, odol-jarioa barrurantz izan baitzuen, eta, horrenbestez, zerraldo hilik zegoen.
|
|
|
Erakutsi nien guztiak, esan nien guztiak harri eta zur utzi zituen,
|
baina
batez ere kapitainak nire gotorlekua miretsi zuen, nire bizitokia oso ongi ezkutatu nuelako zuhaitz tartean; izan ere, zutoinak zuela hogei urte landatu nituenez, eta Ingalaterran baino bizkorrago hazten zirenez, baso txiki bat egin zitzaidan ordurako, eta horren adartsua, ezen ezin baitzen inondik ere igaro, alde batean utzi nion pasabide txiki eta bihurritik izan ezik.... Esan nion nire gaztelua zela, eta nire egoitza, baina banuela beste atseden leku bat mendialdean, printze gehienek zuten bezala, zenbaitetan atseden hartzeko erabiltzen nuena, eta beste batean hura ere erakutsiko niola; baina gure arazoa une horretan itsasontzia eskuratzeko ahaleginak egitea zela.
|
|
|
Oso erne entzuten zituzten beti nire hitzak gai horiei buruz hitz egiten nienean,
|
baina
batez ere beltzak erosteaz ari nintzenean; izan ere, garai hartan merkataritza mota hura ez baitzen oso ezaguna, eta ezagutzen zen neurrian, assiento bidez, edo Espainiako eta Portugalgo erregeek ematen zuten baimenen bidez egiten zen, eta salerosketa jende aurrean egin behar zen beti, horregatik oso beltz gutxi erosten ziren, eta erosten zirenak oso garestiak ziren....
|
|
|
Haietako gehienek, eta batez ere astronomi arloaz arduratzen direnek, fede handia dute astrologia judizialean 66, nahiz eta jendaurrean aitortzeaz lotsatu egiten diren.
|
Baina
batez ere harritu ninduena, eta zeharo ulergaitza egin zitzaidana, albiste eta politikarako duten joera bizia izan zen, etengabe ari baitira arazo publikoez galdezka, estatu arazoei buruz iritziak ematen eta suhar eztabaidatzen alderdien ideariumetako koma bakoitza. Egia esateko, joera bera ikusi izan dut Europan ezagututako matematikari gehienen artean, nahiz eta ezin izan dudan inoiz analogia txikienik ere aurkitu bi zientzia hauen artean; ez badu behintzat jende hark pentsatzen, zirkulurik txikienak handienak beste gradu dituelako, munduaren gobernu eta administrazioak ere ez duela eskatzen esfera bat maneiatu eta birarazteko behar den baino trebetasun handiagorik.
|
|
|
Konbentziturik zegoen (gero esan zidanez) ni yahoo bat nintzela, baina harriturik zeukan nire ikasteko gaitasunak, gizalegeak eta garbitasunak; kualitate hauek zeharo bateraezinak baitziren animalia haiekin.
|
Baina
batez ere nire jantziek txunditzen zuten gehien, gorputzaren parte ote ziren pentsatzen baitzuen bere baitan noizean behin; zeren eta ez bainituen inoiz kentzen etxekoak lo egon arte, eta goizean haiek esnatu baino lehen janzten nituen. Nondik etorria nintzen eta ekintza guztietan agertzen nituen adimen aztarna haiek nola lortu ote nituen jakiteko irrikaz zegoen ugazaba, baita nire istorioa neure ahotik entzuteko ere, laster gerta zitekeela uste zuena beraien hitz eta esaldiak ikasi eta esaten egiten nuen aurrerapen handiagatik.
|
|
|
Geure irletatik kanpo zer eginkizun genuen galdetu zidan, merkataritza edo hitzarmenen ondorioz edo geure ontziteriaz itsasertza babesteko ez bazen.
|
Baina
batez ere zur eta harri uzten zuena, bakealdian eta jende librearen artean mertzenarioen armada iraunkorraz 53 hitz egiten entzutea zen. Esaten zuen geuk erabakitako ordezkariek gobernatzen bagintuzten, ez zitzaiola buruan sartzen noren beldur ginen edo noren aurka egin behar genuen borroka, eta jakin nahi zuen ea ez al zitzaidan iruditzen etxe partikular bat ere bere jabeak eta seme alabek eta morroiek hobeto babestuko zutela, nola hala kaleetan errekrutatu eta gaizki ordaindutako dozena erdi zitalek baino, hauek ehun aldiz gehiago atera bailezakete jabeei zintzurrak moztuta.
|
|
|
|
Baina
batez ere otordu garaian izaten zuen ezin jasana, ezkaratzeko sala txiki hartan, berogailua kea zeriola, atea kirrinkaz, hormak izerditan, zorua ezkotua; bizitzako mingostasun guztia bere platerean zerbitzaturik iruditzen zitzaion, eta, saldaren lurrunarekin batera, bere arimaren zolatik igotzen zen beste hainbat garraztasun bafadaren gisa. Charlesi luze joaten zitzaion jaten; Emmak hur batzuk kurruskatzen zituen, edota, ukondoa tinkaturik, bere aiztoaren puntaz hulearen gainean marrak egiten jostatzen zuen.
|
|
|
Paul et Virginie irakurria zuen, eta banbuzko etxetxoaz, Domingo beltzaz, Leial zakurraz amets egina zen,
|
baina
batez ere anaiatxo zintzoren baten adiskidetasunaz, kanpandorrea baino altuagoko zuhaitz handietara zuretzako fruitu gorrien bila doanarena, edo hondarretan oinutsik korrika txori habia bat ekartzen dizunarena.
|
|
|
Grinak, garapenaren hastapenetan dauden ideiak besterik ez dira; bihotzaren gaztaroari dagozkio, eta ergela da bizitza osoan kilikatuko dutela uste duena: ibai bare asko zalapartatsuetan jaiotzen dira,
|
baina
batek ere ez du burrunbatsu eta apartsu irauten itsasoraino. Hala ere, sarri askotan, baretasun hori indar izugarri baina ezkutuko baten seinalea izan ohi da; sentimenduen oparoak eta sakonak ez du neurriz gaindiko sukarraldirik onartzen:
|
|
2013
|
|
|
Gurasoak banandu zirenean, aitak etxe bat erosi zuen Donostian eta bertako logela handiena liburutegi bihurtu zuen. Denetariko liburuak zituen aitak,
|
baina
batez ere historiakoak, garai eta aldi guztietakoak, erdaraz, euskaraz eta frantsesez. Donibane Lohitzunen zegoen liburu denda batera joaten zen asteburu batzuetan, Donostian aurkitzen ez zituen liburuak erostera.
|
|
|
–Josurentzat gehienak, baina bai aita eta amarentzat ere... Otorduetan eztabaidak izaten ziren,
|
baina
batez ere afalondoetan; hala ere, ni kanporatu egiten ninduten hala hasten zirenean, eta ezin jakin zehazki zer gertatzen zen. Gauza bakarra dakit:
|
|
|
–
|
Baina
batez ere, Oskarrena. Nire ustez haren erruz zaude orain zauden bezala.
|
|
|
Egoera huraxe eta jende huraxe ziren, itxuraz bederen, Darcy jaunarekin munduko zerikusirik txikiena izan zezaketenak, eta inora joateko gogo gutxien sortu behar ziotenak. Arin eta txoro, hainbat burutazio etorri zitzaizkion burura, horren guztiaren esanguraren gainekoak;
|
baina
batek ere ez zuen Elizabeth betetzen; eta, paper zati bat arineketan harturik, gutun laburra idatzi zion izekoari Lydiari itzuritakoaren azalpena eskatuz, baldin eta haien isil asmoek horretarako lekurik uzten bazuten.
|
|
2014
|
|
|
24
|
Baina
batez ere, eta historikoki: gizon zuri europarraren.
|
|
|
Zein naiz edo areago zein izan nahi dut galdera bai ala bai erantzun behar den horietakoa da eta maiz ezin zaio etxean buru egin, giroa hertsiegia baita, natura askatzailearen zaleei paradisu gisa saltzen zaien azken europar mutur hau izanik ere. Norberaren baitan dago herstura eta ezagutzen ez zaituzten kale eta pertsonek bistaratzen dizute maskara identitarioen atzean ari zarela etengabe, zure berezko habitataren aje eta kateez biluztuta lehentasunak perspektiban berrezartzen dizkizute eta zure bizitza kanpotik ikusarazten, desio duzuna
|
baina
batez ere desio ez duzuna defini dezazun, eta topiko huts klixe hits irudi badezake ere, zeure arrakalak neurtzen emango dituzun arren kanpoko egunetarik gehienak, beste bizitza beste lurralde beste pertsona batzuk posible direla, are, zure ibilbide bera egin ez duten jendeak existitu existitzen direla jabetzeak34 zerbait desataskatzen du, ezin dudan arren zehazki erantzun ez zer gertatzen den ez...
|
|
|
(Nirekin egingo duzu lo, hori da hautatu duen metafora, eufemismoa; hunkituta eta negarrez nengoke, kasik, neu ere zinikotzen hasia ez banintz,
|
baina
batez ere Y k laster erakutsiko didan soraiotasunaz ezer jakingo ez banu. Baina ez dezadan narratibaren legeekiko inkoherenteki joka, artean goizegi da tonu horretarako, artean amultsu gaude.
|
|
|
Kanpotik begiratuta aitzinekoen hain gisakoa izanik, barnean laga zituen arrastoetan diferentea izan zen erabat; samurra, samurrena. Agian, biok hastapenetik aitortu genuelako geure zaurgarritasunaren erraldoia, bigun bigun begietaratu ginelako, eltzean poliki borborka datzan untxiaren iztertxoak bezainbeste, arestiko mendeku gosea eta oihu garratzak eta fereka latzak
|
baina
batez ere mingostasuna miramendurik gabe ahaztuta. Talka egin izan genuen bakoitzean, nire kasuan unibertsitate ikasketek edo Y renean ezerezaren egonezinak probokatutako desherriratzeei astebururen bat lapurtu genien apurretan, koska bat harago barneratu ginen bata bestearen saihetsetan, alditik aldira pertsona ezberdinak baginen ere, igarotako minutuek eta minek taxutzen gaituztelako.
|
|
|
Familiarentzat ere gogorra izan zen onartzea; senide bat preso izatetik, orain senide bat preso eta beste bat ihes eginda zeuzkaten.
|
Baina
batez ere, babesa sentitu zuela gogoratzen du Joxeanek; bai kanpokoen aldetik, bai barruan lagun egin zituen euskal presoen aldetik ere. –Gogorrena, zortzi hilabete beranduago, Ismael berriro atxilotu zutela jakitea izan zen.
|
|
|
–Hara, hasi zaio orain mediku gaztea, emakumezkoa imajinatu dudana?, zuk daukazuna, hona ekarri zaituena, hematospermia bat da, esperman odola alegia. Hori da agerikoa, arrazoi asko izan ditzakeena, nahi baduzu azalduko dizkizut gero,
|
baina
batez ere, eta hauxe da orain inportanteena, beste gaitz askoren sintoma izan daitekeena, horietako batzuk arinak eta beste batzuk larriak. Zuk halako gaitzen bat ote duzun, hori da lehenbailehen argitu behar duguna.
|
|
|
Eta azkura.
|
Baina
batez ere barruan, badakidalako beste behin galdu dudala, beste behin ahaztu dudala etsaiaren kontrako guda dela hau, izaren eta ilunduraren kontrakoa, eta ez neure aurkakoa. Azkura.
|
|
|
Tan «natural», empero, es el acto de adhesión, como otro fenómeno psíquico cualquiera, o como la constitución fisiológica o anatómica, o la raza, o el territorio, o la lengua? 1786 Bigarren arrazoia da, delako eraspen hori (aberriari, historia nazionalari) ez dela ezer azkenekoa, azkenagoko beste zerbaitek baldintzatua baizik. Geure izaerak baldintzatua da (baldintza psikologikoa,, naturala?);
|
baina
batez ere García Morentek zeri atxikiaren izaera espirituala azpimarratzen du (esentzia nazionala): –la adhesión espiritual plebiscitaria, de que hablan Renan y José Ortega Gasset?
|
|
|
Née sous un climat pluvieux, empesée à l? étiquette des cours, façonnée avant tout à l, usage des classes élevées, cette langue est naturellement, et le sera toujours, antipathique aux libres allures, au caractère bouillant, aux moeurs, à la parole vive et imagée des Provençaux? 2461 Oharra Paris beti liberalean ez bide da gehiegi gustatu, hurrengo edizioetan desagertu egin da. Mireio, probentzala erreibindikatuz ere (oin oharrean!), maitasun istorio baten poema epiko lirikotatik ez zen pasatzen, guztiz garaiko gustu eztijarioaren modan2462 1867an Calendau poema eman du argitara, maitasun istorio bat bai,
|
baina
batez ere Probentzaren historiaren berreskurapena, eta deklaratukiago probentzalista: –car es tu la patrio e tu la liberta?.
|
|
|
ez kulturarik, zientziarik, adimenaren inolako zantzurik ageri dute, bidezkoa da europarren esklaboak izatea(. Of National Characters?). Kantentzat ere beltzak ezgauza dira pentsatzeko eta sentitzeko; alferrak dira, kiratsa darie, etab.; zurien eta beltzen artean fisikoki,
|
baina
batez ere espiritualki,, diferentzia esentziala, dago:
|
|
|
1098 Ib., 507 Adibidea ez da garbi garbia. De fakto, milandarren gogara bai seguru asko,
|
baina
batez ere Piemonteren eta Frantziaren gogara seguru, Milan armaz Austriaren menpetik askatu duena, ez kontsultaz, Piemonte izan da, Frantziak nazionalitateen printzipioaren izenean bortizki lagundua. Geffroy hala harrotzen da berak ere Mommseni erantzunez (loc. cit., 125):
|
|
|
Onartezina da Frantziaren uzi hori, baita Rhinaren ezkerraldeko herrialde alemanek Frantziarekin bat egin balute ere: Rhina berez alemana delako historikoki eta baita nazionalki ere, etab.,
|
baina
batez ere, bestela, avec une pareille ligne stratégique la France deviandrait bientôt dominante en Europe et prépondérante sur le globe? 982; eta ez luke atsedenik izango beste herrialde guztiak menderatuz eta absorbituz bukatu arte983 Frantzia bat Rhinaren jabetua, arrisku bizia litzateke Europarentzat, eta azkenean mundu guztiarentzat.
|
|
|
horri eskerrak deskubritu zuen mundu handi bat badagoela Antzinatetik eta Elizatik kanpora, eta gustu hartu deskubrimendu horri136 1841ean Chardonneteko Kolegio liberaletik Issy les Moulineauxeko Seminario austerora pasa da, Pariseko hego mendebalean, bi urtez filosofia egiteko. Hemen matematika, fisika eta natur zientziak ere ikasi behar dira,
|
baina
batez ere filosofia lantzen da. Renan beti bikaineko ikaslea da,, estudioekin obseditua?; metafisiko frantses klasikoez gainera (Descartes, Malebranche, Pascal), filosofia alemanaren ezagupideren bat egin du, eta oroz gain moralista eskoziarrak sakondu ditu (Th.
|
|
|
Hala ere, koitadu haren gorputza ateratzea lortu zuen azkenik. Bihotzak taupada egiten ote zuen entzun...
|
baina
bat ere soinurik ez zen bular hartan!
|
|
|
|
Baina
batez ere, Leonardo da Vinci. Eta haren Gioconda.
|
|
2015
|
|
|
Zementuaren kontra.
|
Baina
batez ere hori: hedatzen den kea, kea, kea.
|
|
|
Bihotzeko taupadak zenbatzen dituen besoko batekin korrika egiten duten emakume lirainak.
|
Baina
batez ere turistak: jazzaldira etorrita seguruenik, euriak atzera bota ez dituenak.
|
|
|
Bai, bigarren aukeretan sinesten dut. Baina orain agerian geratzen da behinola antolatu genuen gezurra, eta horrek mina ematen dit, zuri mina ematen dizulako,
|
baina
batez ere mina ematen dit urteen geruzak estalitako gure egoismoa agerian utzi duelako. Zu babestearren egin genuela erran dizut, baina ez da hori bakarrik.
|
|
|
Gutxi gorabehera, edozeinekin oheratu nintzen bolada hartan: institutuko mutil batzuekin,
|
baina
batez ere abesbatzako eta kontserbatorioko jendearekin. Udako ikastaroetan mundu guztia zoratzen zen apur bat, batez ere azken egunean, alkohola suelto ibiltzen zenean eta ikastaroan garatutako tentsio guztiak askatzeko momentua zenean.
|
|
|
Zerbait handia susmatzen nuen, eta usaimenak ez dit huts egiten. Agenteak bidali nituen Arkaniara, Enperadoreari zer interesatzen zitzaion iker zezaten...
|
baina
bat ere ez zen itzuli.
|
|
|
Konturatu naiz, inguruan mugitzen zaidan jendeak, nire adinekoek zein gazteagoek edo zaharragoek, ia denek dutela kalera begirako konpromisoren bat, norbere harantzago doana: dela droga, euskara, kirola, minbizia, ludopatia edo nahi duzuna...
|
baina
batez ere, euskararen inguruan mugitzen den munduaz konturatu naiz eta horretan murgiltzea erabaki dut.
|
|
|
Gosari oparoa, egunean gastatu duten kaloria kopuruaren neurrikoa.
|
Baina
batez ere lasaitasunerako unea, haurrik gabea, egun osoan izango duten bakarrenetakoa.
|
|
|
|
baina
batez ere begiradetan.
|
|
|
Oraindik ordu asko falta dira eguna bukatzeko, baina koltxoia eskatu duzu etzan ahal izateko. Gorputz osoa minbera daukazu,
|
baina
batez ere giltzurrunak, eta nekez egon zaitezke zutik. Bokadilloa eskaini dizute, baina uko egin diozu, eta, zeure buruari bake pixka bat emateko asmotan, koltxoiaren gainean jarri zara atseden hartzeko.
|