|
2001
|
|
|
Denbora barneko sentsua da, beraren bidez gogamenaren barne egoera begiesten da. Eta denbora espazioa baino orokorragoa da, zeren egia baita subjektuak kanpokoa den guztia espazioaren bidez eta barnekoa denboraren bidez jasotzen duela,
|
baina
baita ere kanpokoa den orok azkenean barne sentsura etorri duela subjektuak jaso behar badu.
|
|
|
Ongi etorri nire gogora!
|
Baina
baita ere maitagogoak ongi ala gaizki erabil ditzake adimena, nahimena eta oroimena, ahalmen landuak izan ala ez. Eta ongi ala gaizki erabil ditzake ahalmen horien emaitzak.
|
|
|
Galderen galdera horri —gizakia zer da? — aurkitu diodan nire erantzuna ez da irakurketa askoren ondorioa, nire berrogeita hamar urteko hausnarketa lasaien emaitza baizik. Kantek4 esandakoaren alderantziz, nik uste ulertua izango naizela,
|
baina
baita ere zuzendua, osatua eta gainditua, zorionez; gizakiari buruzko erantzun bakoitza mila galderen sorburu baita. Hau eskaintza hutsa da.
|
|
|
Argitu ezina, heldu ezina, adierazi ezina gizakiagan, maitamena da, bere neurririk gabeko sakontasunean. Maitasuna diren hautamena eta ezagumena dira gizakiaren ariketarik arruntenak;
|
baina
baita ere, maitamena bezala eta berarekin batera, gizakiaren misteriorik askaezinenak, ezagutezinenak.
|
|
|
maitatzea. Hori da etikak daukan argiaren
|
baina
baita ere ezinaren funtsa; ezin dela, egite zehatz baten ondoren, egilearen epaile izan, ezin duela baietsi maitari ala ez maitari jokatu izan duen. Izan ere, etikak ez du, jakituria gisa, gizakiaren egiteak epaitzeko inolako metro neurridunik.
|
|
2003
|
|
|
Uste dut Kuhnek aldi zientifikoez eta zientzi gizakiez duen tipologia garrantzizkoa dela;
|
baina
baita ere xehetasuna behar duela. Teoria nagusi baten menpe dauden aldi ‘normalduen’ eta ondoren ezohiko iraultzak izaten dituztenen bere eskema (‘paradigma’ bat, Kuhnen terminologian) astronomiari nahikoa ongi egokitzen zaiola dirudi.
|
|
2004
|
|
|
Gu, egia esan, ez gara ahaleginduko hemen argitzen bere pentsamenduaren funtsezko bi soslai hauetatik zein izango den behinena bere lanean. Ematen du oso benetan hitz egiten zuela Mersenneri esan zionean Meditazioetan bere fisikaren oinarriak bilduta zeudela,
|
baina
baita ere adierazten duenean arimak gorputzaz gaindiko bizitza duela. Edozein modutan, bi soslai horiek leku nabarmena izango dute Descartesen sisteman eta oso kontuan izango ditu nahitaezkoa egingo zaion errealitatearen diseinatze razional berri bati ekitean.
|
|
|
Errealizazioaren etika diogunean, errealizazio hitza Zubiriren oinarrizko eta funtsezko zentzuan hartzen dugu batetik,
|
baina
baita ere, bestetik, Cencillok ematen dion zentzu psiko integratzailean, bere obra antropologiko eta psikoanalitikoan sakonkiro azaldu duen bezala, bi zentzuok elkarren osagarriak eta argigarriak direlarik.
|
|
2007
|
|
|
Nabarmena da, beraz, Heraklitok gizakiaren definizio razionala ematen digula bere filosofiarekin.
|
Baina
baita ere polisaren antolaketa razionala, alegia, legearen ardatzaren inguruan eraikitzen den komunitatearena678.
|
|
|
Medikuntza tradizionalarekin hautsiz108 —ametsa, magia, jainko andereen kultua, otoitzak,
|
baina
baita ere dietak, purgak, soinketa eta farmakoak nahasten zituena— sortu ziren mediku kultuak, arazo teorikoez kezkatu eta, zehazki, filosofiaren proposamenekin engaiatu ziren109 Medikuntza eskolak antolatu ziren:
|
|
|
Helendarren kulturak giza bizitza zuzen, duin eta zoriontsua jarri zuen jomugatzat. Sokrates bat,
|
baina
baita ere Diogenes zinikoa, Aristipo Zirenekoa, Leuzipo —edo Demokrito— eta Epikuro, tradizio indartsu horren ondorio dira174 Hain gora jarri gabe ere, heziketa sistema arruntaren barruan espiritu berbera usaintzen da.
|
|
|
Hizkuntza baten —euskararen— berreskurapenak herri ekimenak behar ditu, jakina,
|
baina
baita ere lurralde bati loturiko hizkuntz politika sendo bat226 Bukatzeko, eta bestela, ohartarazi dezagun honakoa: euskaldunak —ia guztiak elebidun diren heinean— aldi berean eta nolabait badira, ere, espainol edo frantses hizkuntz komunitatearen kide, eta errealitate konplexu horrek, egiaz, inplikazio pedagogiko esanguratsuak ditu.
|
|
2010
|
|
|
Baina baldintza natural hori, aurrekoa bezala, ez da inolaz ere aurrebaldintza mugiezina. Hizkuntza ikerketaren eta arraza teoriaren arteko konfrontazio bizian argi eta garbi geratu da, bai, hizkuntza zirkuluek ez dutela inolaz ere bat egiten edonolako arrazen sailkapenekin,
|
baina
baita ere —horretaz gain— jatorriaren inguruko egiazko gertaerak ezin daitezkeela hizkuntza komunitateekiko erlazio kausal batean kontsideratu. Hori ederki asko ikusten dugu, batetik, antzeko jatorria dugun gizakiok hizkuntza komunitate ezberdinetan aurki gaitezkeela egiaztatzerakoan, eta, bestetik, jatorri komuna ere hizkuntza komunitatearen bidez zehazten dela atzematerakoan, ze ama hizkuntzaren esparruak funtsezko esanahia du bizitzaren eta ezkontzaren zirkulurako.
|
|
2011
|
|
|
Zu ez zara zeu, zenbaki bat zara, tresna bat Estatu geroz eta teknikoagoak manipulatua.
|
Baina
baita ere esaten dizu: itzul zaitezke berriro sorterrira —jatorrira—, Naturara, zure elkarmundura, ingurumundura; berriro egin dezakezu sakratuaren esperientzia, berriz ere mintza dakizuke Jainko bat," etorri datorren Jainkoa" (definizioz inoiz helduko ez dena, dena etorria izan, hots, ezeren fundamentu absolutua, ezeren asegurua, Jainko zaharraren moduan), inoren eta ezeren esku ez dagoen Jainkoa, etorkizunaren irekitasunaren guztizkoa zure aurrean.
|
|
|
Eta transzendentzia, hizkuntza poetikoaren erreinuaren ordez, Jainko ugari bixi bixien lekuan Natura bera bezalakoa, Ideia betierean aldaezin batekin betetzen da, Absolutuarekin, Hutsarekin. Are, edonolako trastez bete betetzen da transzendentzia ganbara baten maneran, han metatuz Ongia, Zuzenbidea eta Legea (ordena politikoa), Ederra, Maitasuna bera,
|
baina
baita ere Adiskidetasuna, Ausardia, Debozioa bezalako edozertasun guztiak giza bizitzakoak, orain denak Absolutu hari estekatuak, lurgaina bere baliozko orotatik biluztua utzi arte. Era honetan Dasein ikaratuak bere mugatutasunari, bere hauskorrari, ihes egin gura izan dio, pentsatze eta jardute orori fundamentu absolutuaren segurtasuna eman ustez.
|