|
2017
|
|
|
Funtzio nahi bada hizkuntzari lotua, herriari lotua, nahiz eta herria esatea pixka bat anbiguoa den,
|
baina
bai, Euskal Herriari lotua. Herrialde guztietako jendea biltzen da, eta bertsolariak ere halatsu, herrialde ezberdinetatik biltzen gara, euskarazko jardun bat da, sortzailea da, baikorra da, badaukagu horretan, eta lur hori lantzen aritzeko kontzientzia, beraz ez da karrera indibidual bat, edo ez hori bakarrik.
|
|
|
ez egote
|
baina
bai izate
|
|
|
Modernitateak oro har bai, ordea. Ez akaso Donostian,
|
baina
bai, adibidez, Alemania aldean. Hain zuzen ere, Donostiakoa nolabait hauspotu zuen Weimarko Errepublikako kultur iraultzaren baitan.
|
|
|
Eta larriena da, aurrekoa nahiko larria izanda, gutxi daukatenetako askok, gehiegik, gutxienekoa ere ez daukala. Hitz korapilo batean nabilela ematen du,
|
baina
bai zera: horiek dira benetako marra gorriak, miseria ez miseriatik bereizten dutenak.
|
|
|
Nolanahi ere, erantzun andana azkarra eta erabatekoa izan zen. Askok esan zuten" Honeymoon in cellar" plagioa besterik ez zela; ez agian lan bakar baten plagioa,
|
baina
bai Poeren irudirik ezagunenetako batzuk jasotzen zituena, eta esku ezin traketsaren eskutik, gainera. Zehatzagoa izan zen The Finger ezizenez sinatzen zuen kritikari entzutetsu batek, konpetentziako egunkari batean, noski:
|
|
|
Santxok ez zien kasurik egiten bere lagunei. Lagunek pentsatzen zuten ez ziotela minik egiten,
|
baina
bai, min handia egiten zioten nahiz eta Santxoren aurpegia aldatu ez.
|
|
|
Zortzi urte behar izan nituen, izerdi eta malko ugari isuritako zortzi urte, nire herrira itzultzeko. Apurka apurka, ogerlekoz ogerleko, zerbait aurreztea lortu nuen, inolaz ere ez txikitako ametsak asetzeko adinako dirutza,
|
baina
bai nire herrira itzuli eta familiari denboraldi batez lasaixeago bizitzeko aukera eskaintzeko adina, bederen.
|
|
|
Aragoiko lurretan sartuko gara. Ez da bide luzea
|
baina
bai arriskutsua. Soldaduek gelditzen bagaituzte, Salbaterrara goazen mandazainak gara, merkatariak, bakailaoa, gatza, eta ardoa saldu eta negua bertan pasatzeko asmoa dutenak.
|
|
|
Ximeno ez zen garaia
|
baina
bai sendoa eta indartsua, eta nonbaiten edukitzekotan indarra, eskuetan zuen. Aragoiarraren labanari esku batez eutsi eta bestearekin zintzurretik heldu zion, gogor.
|
|
|
Beste guztiek haserre begiratzen zioten arren, kobratzaile lelo hark ez zion inoiz ezer esaten, eta berak soldatari bidaiaren gastua kendu gabe amaitzen zuen hilabetea. Kobratzailea, ordea, ez zen bera bezain xuhurra,
|
baina
bai zuhurra. Mendekua astiro prestatu zuen.
|
|
|
Eroa da, behin kartzelatik itzuriz gero, berriz bihurtu nahi duena, eta bai, behin bide batean lapurtu dutenean, berriz handik iragan nahi duena ere. Halakoak animalia adimenik ez duenak baino adimen gutxiago du; zeren animaliak, bere adimen gabearekin ere, ez dira lehen gaizki heldu diren lekura berriz bihurtzen,
|
baina
bai bekatorea, bihurtzen da.
|
|
|
Alferkeriarekin batean egin zituen Sodomako hiri hark hain huts handiak eta bekatu kiratsak, non igorri baitzion Jainkoak, ez lur estaltzeko eta ez ur garbitzeko,
|
baina
bai su eta kar erretzeko eta zizpiltzeko.
|
|
|
Egitekoak egitekotan direnean, galdu gordean dabiltzanean, orduan eukazu zuk egundaino baino esperantza gehiago. Zeren orduan erakutsiko du Jainkoak bere botere handia, ez egitekoa hastean,
|
baina
bai premiarik handienean eta inondik erremediorik ez dela dirudienean. Zeren orduan da Jainkoaren faborearen eta laguntzaren sasoia eta puntada.
|
|
|
Zeren orduan da mena, orduan da mina, orduan da azken adina eta arrisku guztien gaineko arriskua. Eta nola hainbatik hainbatean ederrago baitzaizkio Jainkoari gaztetasuneko zerbitzuak eta obra onak zahartasunekoak baino, hala, beste aldera, zaizkio halaber itsusiago eta gaitziago zahartasuneko faltak eta huts eginak, gaztetasunekoak baino; zeren zahartasunekoak ez baitira jakin gabe, ignorantziaz edo esperientzia faltaz eginak,
|
baina
bai maleziaz, gaiztakeriaz eta gogoan erabakirik, begiak itsuturik bezala akometatuak eta obratuak.
|
|
|
Poenitentia vero non annorum numero censetur, sed amaritudine animi. Penitentzia ez da, ez, urteen kontuaz egiazko eta baliotsu egiten,
|
baina
bai bihotzaren barreneko doloreaz, urrikiaz eta atsekabeaz.
|
|
|
Aingeru gaiztoa behingoaz galdu eta gogortu zen betiko. Hala, bada, gu ere, ez behingoaz
|
baina
bai anitz bekatu eginez eta haietan ohituz galtzen eta gogortzen gara.
|
|
|
Bada, jakizu ezen gizon putazalea, gaztean beti hala izan dena, zahartzean ere eskuarki hala ohi dela, ez obraz,
|
baina
bai gogoz. Zeren gogoa beti da gazte, eta gaztetasuneko ohiturek zahartzean ere gogoa eskatzen dute.
|
|
|
Vitanda est ira, non solum moderationis causa, sed sanitatis. Begiratu behar da sobera haserretzetik; alde egin behar zaio kolerari, eta ez, ez, prestuki eta oneski beragatik,
|
baina
bai gorputzeko osasunagatik ere.
|
|
|
Ez da ahaide adiskiderik hara heltzen,
|
baina
bai Aingeru begirailea. Hark edukitzen dio on; hura dagokio aldakan; hark ez du uzten gorputzean dagoen bitartean.
|
|
|
Beraz, zeure bekatuaz egiten diozu zeure buruaz besteri ere kalte eta bidegabe, zeren, anitzetan ere zure bekatuagatik, besteak ere gaztigatzen baititu Jainkoak, ez gaztigu eternalaz,
|
baina
bai tenporalaz.
|
|
|
Eta infernuko pena hura ez zaie pena iruditzen, ez dute hura sentitzen,
|
baina
bai paradisukoa: hura sentitzen dute, hura soil zaie gaitzi, hartan laster unatzen dira.
|
|
|
Ez zuten kontsideratzen gatibualdi hartan iragaten zuten bizitza gaiztoa,
|
baina
bai eskuen artean zuten eskasia apurra edo desira desordenatua; eta halatan, bere lehengo tokira eta miseriara bihurtu nahi zuten. Zeren hau da Deabruaren malezia:
|
|
|
Eta ez zituen behin ere egin, Natan profeta mehatxatzera eta erantzuki egitera etorri zitzaion arte.
|
Baina
bai orduan, ahalkea garaiturik, egin zituen behar ziren ofrendak eta sakrifizio guztiak, eta gero haiekin batean erdietsi zuen barkamen. Zeren orduan ere, lege zahar idatzian ere egin behar ziren, bekatuak erremediatzeko ordenaturik zeuden ofrendak eta sakrifizioak.
|
|
|
Bekaturik egin ez duena ez da deusen beldur,
|
baina
bai penitentzia egiten eta bere bekatuak erremediatzen ari dena; hura beldur da, zinez bermatzen da, beroki maneiatzen da eta, hala maneiatuz, iragaten da anitzetan ere lehen justu izan dena baino aitzinago.
|
|
|
|
Baina
bai, azpia orbelez bete zedin
|
|
|
Urteak jin urteak joan, Maddik bere teman setati, jo ta ke, etxeko guztiak bete bete egin arte jarraitu zuen. Halako batean, gogaiturik, anaia gaztearen koadrilarekin joaten ahal zela erabaki zuten,
|
baina
bai zera!: hasi bai, baina amaitu beti berdin:
|
|
|
|
Baina
bai zera! Ez zirudien gerlari haiek aldian zeramaten tresneria zein janzkeragatik, eta zer esanik ez, egindako eskaintzengatik ezer baliotsurik erakusteko aukera edo gogoa zutenik.
|
|
|
Buhameak hala moduzko ehiztariak ziren, ez onak
|
baina
bai sarraskigileak, modu batean edo bestean, xederarekin edo ehiza modu krudelean burutzen iaioak. Noizbehinka ez gizaki ez abere diren halako piztiak harrapatzen zituzten eta horregatik bazekiten, oihanean bazirela kaüterak deiturikoak, negu gorrian beste otsoen taldeekin batera herrietara jaisten zirenak bazka bila, edozein bazka bila.
|
|
2018
|
|
|
MALEN. (Haserre ez,
|
baina
bai arduratuta.) Ai, Miel!
|
|
|
Edo arinkeriaz jorratua bada irakurleak bere egiten badu biktimaren mina, hots, biktimaren rolean jartzen bada irakurlea bien arteko distantzia ezabatuz, haren indarra deusezta daiteke. Charlotte Delbok (Vigneux sur Seine, 1913 Paris, 1985) ez zuen formula jakinik aipatu galderetarako,
|
baina
bai gidalerrorik: esaten zuenez, batek egin behar duena da" essayez de regarder, essayez pour voir".
|
|
|
Duela gutxi polemika sortu duen Donostiako autobus gidarien hizkuntza eskakizunaren gaian, inork galdetu al die langileei nola ikusten duten hori? Agian ez dute azterketarik egin nahi,
|
baina
bai eskertuko lituzkete baliabideak. Beraien lanean zentratutako formazio trinko bat, bezeroekin euskaraz hitzegin ahal izateko.
|
|
|
Ez dakit lan munduarena den euskararen elefantea, elefante bakarra, alegia (izan ere urliak arnasguneei buruz hitz egingo du, sandiak erabilera eskasaz, berendiak Ipar Euskal Herriko eta Nafarroako lege egoeraz...);
|
baina
bai, begi aurrean dugu eta ez da nolanahiko pakidermoa. EAEri buruz ari gara, jakina; artikuluaren haritik Ipar Euskal Herrian eta Nafarroan eskola munduan eta, lana franko egin behar baita, oraindik.
|
|
|
Azkenik, ez da nire asmoa mezu negatiborik ematea,
|
baina
bai prozesu mantsoa izango dela ikusaraztea. Egungo errealitatea, arrisku eta aukera berriekin ikusten ditut eta horiei aurre egiteko Patxi Saezek sortu duen ezinegon intelektual hau guzti horren onerako baino ez dut ulertzen.
|
|
|
* Batetik, kontsumitzaileen dekretua: laneko hizkuntza beharbada ezin da dekretu bidez arautu (batez ere, enpresa pribatuetan)
|
baina
bai enpresek eskaintzen duten zerbitzua bi eletan izan dadin. Kontsumitzailearen eskubideetan oinarrituta.
|
|
|
San Joan Zaharreko kapera Garazi eskualdeko Donibane hirian zegoen, gaztelupean, karrika nagusitik oso gertu. Ez zen sobera handia,
|
baina
bai zinez ederra. Berari itsatsita, zaldunon etxea zegoen, hau da, urte luzetan gure bizileku goxoa izan zena.
|
|
|
Beso luze luzeak zituen eta ibiltzean arrastaka zeramatzan. Ez zen oso garaia,
|
baina
bai sendo eta indartsua. Etxera hurbiltzean, Pello atera zen eta zakua burutik behera sartu zion.
|
|
|
Hamarrak hogei gutxitan herrian sartu ziren. Ez zen biziki handia,
|
baina
bai txukuna eta lorez ondotxo apaindua. Hirurogei bat etxe inguru ziren eta erdi aldean elizako kanpandorrea nabarmentzen zen.
|
|
|
Haiekin ezin aberats naiteke,
|
baina
bai gal dezaket neure arima.
|
|
|
|
Baina
bai atsegindu duzue zoroki ene kontra etsaia:
|
|
|
Ez nuen ikusi zer gertatu zitzaion amari,
|
baina
bai Kalakari bere behinolako zuhaitzean behera nola bota zuten. Eta beldur naiz hura ikusita poz ikara bat izan ez ote nuen.
|
|
|
Geziak lurrera erortzen zirenean berriro biltzen zituzten. Begi Gori ez nuen ikusten,
|
baina
bai entzuten zuhaitzean nonbaitetik orroka.
|
|
|
Ez dakit.
|
Baina
bai, badakit suerte handia izan nuela koliko harekin lurrean iraulika egin nituen orduetan jan ez nindutelako.
|
|
|
Eta horrela eman genuen loaldia egunsentian ihes egin eta eguerdi aldera, berriro ere zakilaxut esnatu ginen arte. Ginen diot, bai zeren oraindik ere, ez gaueko neurri eskergetan
|
baina
bai tente geneukan hirugarren hanka. Noiz bukatuko ote amesgaizto hura?
|
|
|
Ez diat gogoratzen baina bere bularrak bai, oso ondo gogoratzen dizkiat. Ez nizueke esanen zelakoak ziren
|
baina
bai... begien aurrean zauzkat. Andregai bat izan nian hamabi urterekin.
|
|
|
Gure mitoetan agertzen diren mundu honetako emazteen egoera aztertu ondoan, orain beste mundukoak izango ditugu mintzagai, hau da dibinitate femininoak, ikusi nahiz haien izateak zer ekar diezaiokeen jendeen sozietateari. Ikusia dugu tradizioko kondairetan azaltzen diren emazteak, ez beti
|
baina
bai gehienetan, gizonen menpe egoten direla, bai intelektualki, bai sozialki, gizonek dauzkatela agintea eta agintea ekartzen duten armak, bistan dena. Laburzki, emazteek egunero jasaten duten menpekotasuna (Teresa del Vallek ikertu eta nabari duen bezala), gure mito batzuetan ere ageri dela.
|
|
|
Batez ere ez da gehiago gogoratzen kondena baten ondorioz zebilela gelditu ezinik.
|
Baina
bai sinetsi nahi da gure jendartea ez zela sexista Mariren mirakuluz eta, bereziki, geroan ere ez dela izango, mitoaren ikasgaia barneratzen badugu. Hortaz, Mari da gure dibinitate nagusia, egiazki aldi honetan, eta Euskal Herriko leku gehienetan, ezezaguna izan zen tokietan ere, funtzio zehatz bat betearazteko gogoak bizi baitu.
|
|
|
231). Hasteko," naturaz" ez,
|
baina
bai" bortxaz" egiten da aukera, aurre historian behintzat: haur tikien ama baztertua izan zatekeen ehiza eta gerlatik bizi baldintzen bortxaz luzaz eman behar baitzuen titia eta biltze lanetara mugatuko zen.
|
|
|
Euskal mitologian erabili ohi diren izendatzez eta sailkapenez ohar zenbait egiten dira" Mari, mairuak" izenburu duen kapituluan. Eta azkenengoan, beharbada galdua dugun kausa baten aldeko argudio etsituak, ez horregatik okerrak,
|
baina
bai jasangaitzak jende askorentzat: hizkera sexista eta hizkera neutroa, ahozko tradizioan gehien bat.
|
|
|
Norabidea ez zuen aukeratzen.
|
Baina
bai kalkula zitezkeela norabide horiek. Bidetik alde eginez, sigi sagan, Uholde Handia irudikatzen duten koadroetako tximistak bezala, zirkuluak egiten zituen, eta zirkulu horiek estutuz zihoazen geldiro geldiro.
|
|
2019
|
|
|
Berriro ere udaberria heldu zen. Eta Thornton, Hans eta Petek ez zuten Txabola Galdua aurkitu,
|
baina
bai urre meategi bat. Han urrea, lurraren gainean ikusten zen.
|
|
|
Baina Buck, nagusitu zenean, denei hortzak erakutsi zizkien. Harritu ziren,
|
baina
bai obeditu ere.
|
|
|
Bada herrialde zehatz batekiko halako lotura sentimentala sentitzen duen gurasorik eta, jakina, herrialde zehatz horretara joko dute. Etiopian edota Madagaskarren adoptatu nahi duenak badaki txartel guztiak dituela bere seme alabaren azalaren kolorea ikatza bezain beltza izateko, eta era berean Ertamerikara joko duenak badaki txartel guztiak ez
|
baina
bai txartel asko dituela haurraren kolorea gure azal zuria baino ilunagoa izateko. Nork bere hautua egiten du eta denak dira zilegiak.
|
|
|
Ez dut esango gaizki pasa genuenik, ez bailitzateke guztiz egia izango,
|
baina
bai lehenengo bilera baino gogorragoa izan zela eta hor bai sentitu ginela interneteko foroetan irakurria genuen bezala. Hiru bilera izan ziren guztira.
|
|
|
Adopzioaren munduan esan ohi da gure seme alabak ez direla gure sabeletik jaiotzen mundura,
|
baina
bai, ordea, gure bihotzetik. Gure bihotzaren seme alabak direla arrapostu egiten diegu genetikari garrantzia gehiegi ematen dietenei.
|
|
|
Udaberrian izango zela diot gogoan dudalako eguzkiaren izpiak indar handiz sartzen zirela gure etxeko egongelan eta hori udaberrian eta uda partean besterik ez zen gertatzen. Donostiako alde zaharreko kale estuek horrelako gauzak dituzte eta zulo batean ez
|
baina
bai etxe ilun batean bizi ginela esan behar dut. Eta asteburua izango zen, telebista aurrean patxada ederrean geundela gogoratzen baitut.
|
|
|
Beijingeko egonaldia ez zen Chongqingekoa bezalakoa izango. Ez genekien nolakoa izango ote zen,
|
baina
bai ezberdina izango zela. Eta halaxe gertatu zen.
|
|
|
Ez dut hori esan nahi.
|
Baina
bai, ostirala oso egun txarra dela. Izan daitekeen txarrena.
|
|
|
Laster atera zuten kaja hura. Ez zen haundia
|
baina
bai sendoa. Garai batean.
|
|
|
Ahaleginak egiten zituen, esan dugun bezala liburuan begi belarriak jartzeko.
|
Baina
bai zera... Azkenean, aharrausika eginaz, alferrik zela pentsatu zuen.
|
|
|
Gero adeitsuago, han zeudenei su txikia eraikitzeko zer egin behar zuten adierazi zien. Argi eta garbi utzi zuen bera ez zegoela sua eraikitzearen aurka,
|
baina
bai erabaki hura batzarreak hartzearen aurka.
|
|
|
goian aipatutako datatik aurrera hilabete izango du Udaletxeak gatazka hau konpontzeko, edo bertzela, beharrezko neurriak hartzeko emakume honek lur hori utz dezan eta lehen bezala gel dadin, hainbeste denbora irauten duen gatazka honi irtenbidea aurkitu arte, emakume hau bera bakarrik ari delako lur hau erabiltzen inolako eskubiderik gabe eta bertzei min egiten,... bezala. Hau guztiarengatik herri osoa ordezkatzen duen Batzarre honek, eta Udaletxeari presiorik egin gabe
|
baina
bai arrazoi osoz bertze irtenbide batzuk hartuko dituela erabakitzen du.
|
|
|
Santiago Liniers zen ezkongaia. Gizonak ez zeukan dirurik, zorrak baizik,
|
baina
bai prestigioa. Fragata kapitaina zen eta Espainiako gobernuak bidali zuen Rio de la Platara ingelesen erasoetatik hiria defendatzera.
|
|
|
A, gauza bat, Nora: Mwezi andereak ez dut uste ingelesa dakienik,
|
baina
bai frantsesa.
|
|
|
Telebista guztietan eman zuten lubakikoaren albistea. Ez zuten esan nor zen
|
baina
bai afrikarra zela eta hogeita hamar urte ingurukoa. Erabat argia zen eta erlazionatuko zuen.
|
|
|
Bera bakarrik geratzen da buruzagiaren oinordeko. Esperantza handia da guztiontzat, ez bakarra,
|
baina
bai handia. Harribitxia da guretzat, eta hiltzaileek hori badakite; bizirik uzten badute egunen batean oso arriskutsu bihurtu dakiekeela badakite.
|
|
|
Aurreragotik ere hasita zegoen,
|
baina
bai.
|
|
|
" Lanbarketako auzoan bizi ginen, eta bertako larreetan aritzen ginen futbolean. Ez bakarrik futbolean, noski,
|
baina
bai nagusiki. Orduan ohikoa izaten zen neskak eta mutilak nahasian aritzea.
|
|
|
Gizarte moduan behar genuela esango nuke, garaiko gatazka politiko eta sozial guztien artean kohesio elementu bat izan zen futbola. Gu orduan ez ginen jabetzen, noski,
|
baina
bai nabaritzen genuen jendearen artean poz berezi bat kalean, herrian, eta baita eskolan ere, noski". Poz berezi hori definitzerakoan, argi dauka:
|
|
|
708 Humanitateak lantzeak aiurri artistikoak orekatu ohi ditu, urteen poderioz hunkipen eta laidoei aurre egiteko perspektibaren antigorputzak inkubatzen dituelarik, eta horrela beharbada ez ditu odol jarioak gutxitzen,
|
baina
bai ziur aski zauriak lehenago sendatzen eta orbantzen laguntzen duela.
|
|
|
|
baina
bai soroetan txorimalo izateko. Txikito!!!
|
|
|
Ostarteak eta hodeiak txandatzen ziren uztailaren 21 hartako zeruan. Ez zen egun eguzkitsua, hondartzara joateko horietakoa,
|
baina
bai egun ederra mendian edota herrietan barrena ibiltzeko. Arratsaldean emaztea eta biok Dantxarinetik barrena, eta Zugarramurdi eta Urdazubi gibelean utzirik, Baztanera hurbildu ginen.
|
|
|
Eta giltza madarikatuak ez du atea ireki. Ez du lehenengora ireki,
|
baina
bai bigarrenera. Loditzen da atea hezetasunarekin, esan duzu irribarre tristeaz.
|
|
|
Berwickek beste bi ikertzailerekin batera sinatutako artikulua ez da luzea
|
baina
bai zorrotza. Hasieran diotenez," Dediuk eta Levinsonek ohiz kanpoko bi aldarrikapen deigarri batu dituzte".
|
|
2020
|
|
|
Etxahun, beraz, poeta esan dezagun erromantikoa, ez akaso ikuspuntu teoriko batetik,
|
baina
bai ezinbestean praktikan, bizimodu hain makurra eraman zuenez testuetara. Ni indibidualaren goraipamena, nahi bada" Ni" aren literatura, baina 1850 aurretik, XIX. mendearen lehen erdian.
|
|
|
Alegia," kontzertuan pistola tiroa entzutearen modukoa izango litzateke sistema berria ezarri nahian dabiltzan norbanakoei buruz idaztea, horiek totalitariotzat, gaixotzat, inozotzat, eta abartzat hartu gabe". Eta ez dugu testua gehiegi biluziko,
|
baina
bai aurreratuko, hitzaurrean esaten den bezala," literatura eta iraultza binomioaren harreman gatazkatsua" aztertzen duela," eleberrietan politikaz jarduteko dagoen debeku eta auto debekuaren jatorria bilatuz eta aurkituz". Kontxo, behingoagatik, ez bakarrik galderak, erantzunak ere ematen ditu norbaitek, besterik ez bada eztabaidarako.
|
|
|
" Hiru eguneko arrotza eta arraina, usain gaitz direla". Bilakatzen direnak, adibidez, mitologia bat baino gehiagoren ez dugu esango birrintzaile,
|
baina
bai kontrapuntu, edo behintzat osagarri. Esaterako euskal baleazaleena:
|
|
|
Camembert helburu, beraz, gaur hemen Alonsori hizpide hartuko dioguna. Euskal karma zail bada sailkatzen (rapsodia gisa eman zuen idazleak berak), eskuartean dugun hau ez da hainbeste,
|
baina
bai gutxienez bitxi. Edaten du, minimo, bi txorrotatik:
|
|
|
Estetika du ausarta, diseinua dago poemaren, bildumaren menera, liburua bilakatuz eszenario multiplea. Eta liburua azkenerako da abentura bat, ez dakit Isturitzetik Tolosan barrurakoa,
|
baina
bai literarioa.
|
|
|
Eta ikusten dugu eskuetan dugun Ilusioaren ordaina hau ere, 99koa, 83ko haren edizio zuzendu eta eguneratua dela.
|
Baina
Bai... baina ez harekin gertatzen zenaren kontrara lehen argitalpenak kritika zorrotzak jaso zituen, edizio berridatziak irakurketa berri eskuzabalagoak, lehen ipuin bildumaren bigarren edizio honek ez dakit orijinala hobetzen duen, baina ez du emaitza bete beterik uzten. Edo, beste modu batean esanda, Iñaki Kamino estimatuak agerkari honetantxe 84an jaulki zituen laudorioek ez dutela ia 30 urteko galga gainditu.
|
|
|
Hartara, esan genezake, betetzen zuela Iban Zalduak bere blogean oso zailtzat jotzen duen hura: aldi berean esnetsu eta zopatsu izatea, salmenta handiak jarri nahi adina komatxo eta, tira, goi mailako kalitate literarioa ez dakit,
|
baina
bai kalitate literario nahikoa, kritikak ere nabarmentzeko modukoa.
|
|
|
Eta ekarri dut, ez duelako agian Martin Ugalderen 1961eko Itzailleak haren, generoan lehena, batasun tematiko eta estilistikorik.
|
Baina
bai, ipuinak moderno izan nahi zuen hartan, nobedadea ekarri zuelako, eta sartu zuelako generoa garaiari zegozkion bidezidorretan.
|
|
|
Edo egile nagusia, liburuan zehar agertzen baita, marrazkitua behintzat, kadrila bera. Ez zehazki Bainaren belaunaldikoa nahiz Pott taldearen bueltan ibili zen, adibidez, Capeau,
|
baina
bai akaso garaiaren izpiritua arnasten duena. Liburua 1979an argitaratu omen zen, nahiz hemen darabilgun bertsioa den 1988koa.
|
|
|
Jeu de Paumeren kontrako horrenbeste argudio irakurri ondoren, bistan da niri ez bezala, barkatu, Iban Zalduari, haren hitzetan behintzat," Jeu de Paumeneko protagonista den Galderri ez bezala(
|
baina
bai Savaterri, ordea), sofistak sinpatikoak iruditzen zaizkiola", zeren kritika dena sofisma handia da (parentesiak eta guzti) eta Galder liburuaren protagonistaren aburuak Fito liburuaren egilearen iritziekin identifikatu egiten dituela ezertan ez bereizi gabe.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, zenbait egunen buruan, botaka hasi nintzen gauerdian iratzartzen nintzelarik. Ez nengoen eri,
|
baina
bai gaizki. Ez nekien zer pentsatu, ez eta zer edota zeini zer esan ere, gau bat bestearen atzean oka eginez esnatzeak eraman ninduen inguruan nituen lagunei ene kasuaz galdetzera, ustean, hori ergelkeria!, nirea gauza arraroa izango zela eta, aldiz, hura harridura hura... lagun gehienei espetxerakoan antzerakoa gertatu zitzaiela adierazi zidaten.
|
|
|
" Errealitatean izan ere, Moderniarekin, bi printzipio absoluturen konfliktoa sortzen da: Foru Legearen subirania eta balio absolutua, batetik; bestetik, aldiz, Monarkaren aginpide, agian ez teorian,
|
baina
bai errealitatean, geroz eta gehiago absolutua; eta aurki baita teorian ere absolutua. Bi aginpide printzipio absolutuk ez daukate elkarren buruz buru koesistitzerik.
|
|
|
Merezi duela iruditzen zait. Noski, ez biblia bezala hartzeko,
|
baina
bai gogoeta egiteko. Euskaraz txukun idatzia gainera.
|
|
|
Linguistikoki eta kulturalki ez zen isolatzearen aldeko,
|
baina
bai lotura politikoak laxotzearen: " bere iritzia da Madrili buruz lehenagoko estekak laxotu eta independentzia gehiago lortu lukeela Euskal Herriak"; une berean euskal probintzien arteko harremanak tinkotu behar zirela zeritzon eta" Xahok baino lehen errebindikatu du euskal gorputz nazionala beregaindu eta gotortzea.
|
|
|
Besterik ez. Hortaz, urte haietan sabai hau ez zen burmuin sortzaileen arragoa baten aterpe izan,
|
baina
bai etengabeko ospakizun batena, ordutegi, epe edo iraungitze datarik gabekoa.
|
|
|
|
Baina
bai, azkenean, fartsa bat antzezten ari nintzela jabetu nintzen unea iritsi zen. Maisuki, hori bai, baina mundu guztiari gezurretan ari nintzen, nire buruari ere bai.
|
|
|
Fidel eta Paulen arteko intimitate istorioak esklusibotasun eta perspektibadun une indartsu bat izan zuen urte asko lehenago, biak beste pertsona ezberdin batzuk zirenean, ez arrautzatik irten berriko arrainkume batzuk,
|
baina
bai eratze prozesuaren erdian zeuden kadete pare bat, zeintzuei bizitzak oraindik ez zien bere lezio gogorrenak irakatsi. Intentsitate une hark garai hartan bizitza erdia zena iraun zuen, baina The Hillseko egoiliar baten ikuspegitik anekdota bat baino besterik ez litzateke.
|
|
|
Amaieraren arrazoiak, denborak ilundu bazituen ere, nahiko lausoak izan ziren orduan jada, haien bien bertsioak elkarren artean antzekotasunen bat izateko. Fidelek ez zuen inoiz argi izan elkarrekin apurtu zuten edo ez, ezta zein arrazoirengatik ere,
|
baina
bai gogoratzen zuela bikote bat edukitzea ez zetorrela bat berak garai hartan egin, bizi, ezagutu, esperimentatu nahi zuenarekin. Hala ere, aldi berean," nik ez dut ezer gehiagorik nahi" esaldia momenturen batean Paulek esan zuela gogoratzen zuen ere.
|
|
|
Ez, hori ez,
|
baina
bai etxe honetan benetan gertatutakoa ezkutatu dizuetela Taniak. Eta hori jakinda, zerbait gehiago ere ezkutatzen ari direla ziur gaude.
|
|
|
Ez nekien ba
|
baina
bai juduen kanporaketa suertatu zela orain dela bostehun urte edo, mila laurehun laurogeita hamabian, lehendabizikoz ere data dezaket nire amesgaizto hau, zertarako. Auskalo! Ezin duzu asmatu nola gaitzesten diodan erabaki horri, bidegabekeria galanta begitantzen zait, Erresumari kalteak besterik ekarriko ez dizkiona, bihotz bihotzez diotsut.
|
|
|
Noski ezetz,
|
baina
bai eta ezin hobeto Shararen esandakoaren muina oraingoan nik aurre egiten diot agure asko jakin honi, nire laguntzaile eta osagile eskuzabalari bera hemen jaio eta hemen hil nahi du, edonork uler dezake.
|
|
|
Sasiko halakoak! deiadar egin du Sharak Gure lurretik botatzeko ez dute eragozpenik,
|
baina
bai euren mediku alprojen orden benetan sendatzen dituen mediku juduarengana erreguka joateko.
|
|
|
Halaber, ez dago Algareriarantz bueltatzeko biderik, bertan bildurik zeuden gainerako komedianteak beren tenentearen oihuei erantzunez honaino tropelka datoz-eta. Alde egin behar dut hauteman berri dudan zirrikitu bakarretik, Fray Millan de Suso kalearen ilunpetik lasterka Anda Oñate Jauregiraino, orain inon ez dakusadan jauregiraino, hiriko harresiaren ondoko zurezko edota adreiluzko etxe txatxar batzuk baizik,
|
baina
bai ordea Fran Millanekin izkina egiten duen Arraindegi Kantoian bertan betiere egon den aurreneko harresiaren sarbide nagusiko burdin hesi erraldoia. Kantoian behera noa arrapaladan eta beldurrak nago hesiaren edo zentinelen lantza edota ezpaten kontra oldartuko naizen.
|
|
|
Oso zolia gure bizar sarriko okina, zirtoa estimatzen diot, benetan, baina ez dut gogo handirik denbora txorakerietan alperrik galtzeko, Amalia eta Alazne galdu egin zaizkit eta laster ez topatzekotan errua niri botako didate, noski; non sartu zara, mozkorrontzi hori, gu saihestu eta atoan edanari jo diozu. Ez dut gogorik,
|
baina
bai oruxoak edo eragindako gosea.
|
|
|
Horixe zen Danielen ofizio eta afizioa, eta horri esker ateratzen zuen bere bizimodua aurrera. Ateratzen zuena ez zen aberasteko hainekoa,
|
baina
bai eroso bizitzeko modukoa. Hori bai, arrunt nekeza, aste hondar guztietan horretan aritzen baitzen, han hemenka jotzen, eta aunitzetan baita gaueko ordu ttikietan ere.
|
|
|
Aurrerapausoa da. Horrekin ez da patriarkatuaren botere sinbolikoa deuseztatzen,
|
baina
bai leku bat egin amari: inon ez agertzetik bigarren lekuan agertzera pasatzen da.
|
|
|
Ez omen zen ezinezkoa.
|
Baina
bai, oso zaila.
|