|
2004
|
|
|
Gizakia ez da, beraz, bere balioen jabe.
|
Baina
Nietzscheren kritika zorrotzago eta sakonago da oraindik. Ez da aski gizakiaren konformismoa eta gogo alferkeria (alferkeria intelektual eta existentziala) salatzea eta agerian jartzea, balio ororen giza jatorria ikusi eta aitortu behar da, irudikeriei aurre eginez.
|
|
2006
|
|
|
Pasaia Bluesen betiereko itzulera ez da estoikoena, jatorrizko biribila suteorokorrak burutu ondoren lehenbiziko errepikapenak kalkatuko duela dioena, etagero bigarrenak, eta abar.
|
Baina
Nietzscheren zenbait arrazoibide badarabil ere, Nietzscherena ere ez da zehazki, Canok fisika modernoa aintzat hartu baitu.
|
|
2009
|
|
|
Harrituta geratu nintzen, modernitatearen ikurra antiplatoniko sutsua izatea baita. Bai, platonikoa naiz, baieztatu zuen,
|
baina
Nietzsche eta Marx digeritu ondoren. Oinak lurrean ondo finkatuta dituen platonikoa.
|
|
|
Ezagutzaren agerpenari eta haren izaerari dagokienez, 1873ko data duen
|
baina
Nietzsche hil ondoren argitaratu zen testua hartu du abiagune. Honela dio:
|
|
|
|
Baina
Nietzscherekiko horrek, ezaugarri orokorretan begiratua, ezkutatu egiten ditu Foucault eta Nietzscheren arteko desberdintasunak.
|
|
|
Hori" gainditzea", Schopenhauerrek arrazoimena lan horretarako ezabatuz lortuko du.
|
Baina
Nietzschek ere berdin egingo du. Eta Heideggerrek izateaz hitz egiteko objektuak ezin direla gauza bihurtu (edo kosifikatu) esango digu, horrela, arrazoimena kanpoan utziz berriz ere.
|
|
|
Batek daki zenbat irakurketa desberdin egin diren, zenbat harroputz postmoderno sortu den bera behar bezala ez irakurtzeagatik eta zenbat sortuko diren ere auskalo.
|
Baina
Nietzscheren" irakurketa on" batek jarraitzaile sutsu asko izatetik libratuko luke! Nietzscheren idatziak ez baitira gainbegiratuz irakurtzekoak; aitzitik, patxadaz irakurriz, irakurle atentuak mila tolesdura aurkituko ditu, eta ez zaio hain erraza izango interpretazio osotu bat ematea.
|
|
|
Azken horrek ez du ordea aztarna arrazistarik.
|
Baina
Nietzsche arrazista da, ez ordea juduekin. Alemanekin segur aski...
|
|
|
Hori guztia jakinda, erraz ondoriozta dezakegu Schopenhauerrentzat eternitatearen ideia tormentu ikaragarria dela.
|
Baina
Nietzscherengan, eternitatearen ideia izango da bizitzaren helburu ezaren pesimismotik salbatzen duena eta bizitzaren garaipenaren pentsamendura eramango diona. Horra hor bien arteko diferentzia garrantzitsua.
|
|
|
Hau da: A da A.
|
Baina
Nietzschek kontzeptua nola sortzen den gogorarazten digu:
|
|
|
Intuizioez ala kontzeptuez operatzen badu ere, gizakia, beti artista.
|
Baina
Nietzschek egiaren gainetik jakinduria ironiko tragikoa jarri dizu, bizitza kalumniatzaile eta razionalizatzaileengandik defendatzen duen instintu artistikoa: jakinduria dionisiarra.
|
|
2011
|
|
|
Pasaia Blues en betiereko itzulera ez da estoikoena, zeinaren arabera jatorrizko denboraren joan osoa sute orokor batek amaituko duen, eta ondoren lehenbiziko errepikapenak jatorrizko denboraldi hura kalkatuko, eta gero bigarrenak, eta abar.
|
Baina
Nietzscheren zenbait arrazoibide badarabil ere, Nietzscherena ere ez da zehazki, Canok fisika modernoa aintzat hartu baitu.
|
|
|
Oroit naiz nola, alderantziz, Nietzschek Kant trufatzen zuen, honen perpaus amaiezinak pisuak eta eskalapoiak zirelakotz! Ez dakit,
|
baina
Nietzschek Kanti zor zion metafisikaren heriotzaren iragarpena, Kantek ideki bretxan sartu baitzen alegrantziaz bere irrazionalismoa kantatzeko. Mais ceci est une autre histoire!
|
|
|
Bide oro beti da berbide, bost axola beste batek aurretik egina duen ala ez, Wittgenstein, bide ingeniari, pentsamenduaren topografo, eromenari lubakiak eginez hitzaren eromenari, hitzaren ez hitzaren lubakitik tiroka bide oro beti da berbide, eta lehen abiapuntuan ez dago pentsamendurik, amildegi beldurgarria baizik, eta, beraz, orduan, bide oro ez da berbide baizik eta ez bidearen berbide edo jainkoaren hedapena, Hegel: historia, lukainka lez, zatiz zati luzatua, eta norbait atzetik lukainkari hozkaka zatiak kenduz, jainkoa bera agian, naturaz bestetua espiritu absolutua, lukainka berriro espiritu absolutura [itzul dadin ez jatorrira, baizik eta hango hartara, non jaiotzen baita iturri oro, bera iturri izan gabe,
|
baina
Nietzschek jatorrian jatorriaren jatorria nahi du, [ez iturririk eza, jatorrira itzuli beharra, Sokrates bide nahaslearen [aurrekoetara gizakion diskurtsoa fartsa handi bat da azpiko argitasun erabatekoa estaltzen duena; argi iturririk gabeko argitasuna edo jainkoaren argitasuna biak bat bera dira niretzat, baina ez Hegelentzat, [ez Nietzscherentzat, elkarren kontrako bidetik biak ala biak fenome...
|
|
|
H. d., Nietzschek ere Sokrates/ Platonengandik gaurdainoko tradizio filosofiko guztia ilusio/ gezur baten historia bezala desmozorrotu du.
|
Baina
Nietzscheren metafisikaren kritikan irakurleak ongi bereizten ditu, ezagutzaren kritika, kontzientziaren kritika, kristautasunaren kritika, moralaren kritika, demokraziaren kritika, etab. Heideggerrek dena izatearen ahazturaren kritika unibertsalean urtu du, eta, gero, izatea ezer ez bada, kritika itxuraz guztiz sakon haietatik guztietatik ez dakizu konkretuki ezeren kritikarik geratzen den, ala&... Eta guri kezka gelditzen zaigu:
|
|
2015
|
|
|
Ahalmen ilusio eta nahia izugarria zuten; Nietzschek gera zitezkeen ikono guztiak, Jainkoa barne, hilda zirela aldarrika astindu nahi izan zuen nahi berbera.
|
Baina
Nietzschek argi zioen zein zen ordaindu beharreko bidesaria: balio berriak, zentzu berriak, handik aurrera, ezin izango ziren behin betiko finkatu.
|
|
|
❖ Nietzschek esan zuen," musikarik gabe, bizitza akats bat litzateke".
|
Baina
Nietzschek gaurko musika gehiena entzungo balu, eta Mozart edo Bach nola ezereztu dituzten ikusi, ziuraski aitzitik esango luke," bizitzarik gabe, musika akats bat da!". Eta inor ausartuko balitz zigortua izango litzateke!
|
|
|
Esaten da biktimari oinazearen handitasunak eta indarraren txikitasunak eragozten diola iharduki eragingarri bat garaiz asmatzea, tarte zabalegi horrek eragindako paralizatzeak bilakaraziko luke mendekati. Hau da ohiko ikuspuntua,
|
baina
Nietzsche ez dago ados.
|
|
2017
|
|
|
Hala, Obabakoak euskal mundu ruralaren trasunto gisa ikusi dute askok, literatura obrak hortxe aurrean dagoen zerbaiten deskribaketa balira bezala, armairu bat ere hortxe dagoen bezala bernizatuko duenaren zain.
|
Baina
Nietzschek zioen ez zegoela gertaerarik, interpretazioak baizik. Hau da, ez zegoela errealitaterik, errealitate baten edo mila errealitateren sorketa baizik.71
|
|
2021
|
|
|
Emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna zeukan Christinek barneratuta, egun inork zalantzan jartzen ez duen dogma,
|
baina
Nietzschek emakumeei buruz idatzi zituenak hartzen nituen nik gogoan. Maisu handiak barregarri bazeritzon bere garaiko emakumeek gizonen pare jartzeko zuten setari, gizarte hark emakumeei eskaintzen zizkien pribilegioei muzin eginik gizonen kopia izatea bilatzen zuten haietaz trufatzen bazen, gai izan behar nuen nik gure gizartearen oinarriak gezurtatu eta Christine nire azpikoa zela frogatzeko; ahaztutako garai zahar haien jakituria omentzeko.
|