|
2000
|
|
|
Gauzak horrela, nahiz eta XX. mendea arte itsaso, ozeano edo ibaietako baliabideak amaiezinak zirelako ustea izan, egunez egun haztegietatiko arrain gehiago jaten dugu, askotan konturatu ere egin gabe, gure etxe eta jatetxeetan. Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu,
|
baina
Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru hori% 4koa baino ez zelarik. Antzekoak esan genitzake erreboilo, izokin eta antxoari buruz.
|
|
|
|
Baina
Espainia bertako enpresa askok ere nazioartekoen jokaera bera du. Gallina Blanca Purinak adibidez, hamar hizkuntza erabiltzen ditu pentsuen osagaiak eta elikagarritasun balioak adierazteko.
|
|
|
Euskal Herriak bere ordezkaritza izan dezan nahi dugu. Maastritchteko eta Amsterdameko itunaren arabera ari gara; 200 artikuluaren arabera, gurea bezalako herriek eta beren gobernuek ordezkaritzak izan ditzaten,
|
baina
Espainiako gobernuak behin eta berriro ukatzen digu aukera.
|
|
2001
|
|
|
Bizi guztian mantenduko zuen printzipio bat ere orduan ezarri zuen: artelan espainiarrak lortuko zituen,
|
baina
Espainiako mugetatik kanpoko iturrien bitartez. Ez zion Espainiari bere ondare artistikoa ukatu nahi.
|
|
|
Orain dekretu berria gauzatu duten berdintsuak hasi ziren bere garaian euskara ahalik eta gehien zokoratu nahian. Betidanik aritu dira zeregin horretan,
|
baina
Espainiako Konstituzioak ematen zuen botere legegilea gauzatzen hasi ahala eman ziren lehenbiziko lege urratsak. 1980an Nafar Parlamentuan Foru Hobekuntzaren Eztabaidarako Oinarriak finkatzen ari zirenean, PSOEk euskararen ofizialtasuna defendatzen zuen Nafarroa osorako eta, egun bitxia badirudi ere, Victor Manuel Arbeloaren ahotik egiten zuen.
|
|
|
Parke tematikoek eragin dute sektore hori sendotu eta haztea; 50eko hamarkadan arrakasta izugarria izan zuten Estatu Batuetan,
|
baina
Espainiara duela sei urte iritsi ziren, Port Aventura ireki zenean.
|
|
|
|
Baina
Espainian ez da kontuan hartzen funtsezko gauza bat: erakunde horien bezero/ biktimek ez dute mafiak desegin daitezen nahi, horiengana jotzen baitute itsasartea zeharkatu eta etorkizun hobearekin amets egiteko.
|
|
|
Hauta nezake Tutera.
|
Baina
Espainiako historia ofizialetik begiratuko al dut orduko Tutera. Orduko euskaldun baten begirada birsortzen, asmatzen?
|
|
|
Haren iritziz, kontrolean, edaten jakitean heztea falta da, eta gizarte osoa inplikatzea ere falta da, eta abusuan eragina duten mutilen gurasoei isunak eta antzeko neurriak ezartzeaz hitz egiten denean, “neurri hau ez da gurasoei zigorra jartzetzat hartuko, arazoa konpontzen saiatzeko beste neurri gisa baizik, eta laguntza gisa ere bai”. Indarkeriari dagokionez, Urra konturatu da Espainiako gazte gehienak ez direla bortitzak,
|
baina
Espainiako gizarteak kontrakoa uste duela, hein handi batean, gazte hiltzaileen albisteek duten eraginari esker. Baina, hain zuzen, eta Arartekoaren arabera, iaz adingabeekin izandako 27.000 gertakarietatik, 10 bat bakarrik izan ziren kasu larriak, eta, Urraren arabera, aurreko urteko zerga memoria hartu eta, adibidez, 54 eta 58 urte bitarteko pertsona taldera joaten bada, “adin talde horrek hilketa gehiago egin dituela egiaztatuko da”.
|
|
|
Eta, bigarrenik, “benetan beharrezkoak diren erosketen zerrenda egitea eta horietako batzuk bidezko merkataritzako dendetara bideratzea”. Berme etiketa BM lankidetza tresna eraginkorra dela frogatu da,
|
baina
Espainian oraindik ere gainditu gabeko irakasgai asko ditu. Lehenbizikoa, ohiko merkataritza zirkuituetan sartzeko bidea zabaltzea, jendearengana iristeko eta benetako “zirkulu onuragarria” bultzatzeko:
|
|
|
Estatuen izaera biziki aldatzen hasia dugu, gero eta bizikiago, eta aldatze horrek ez dio onik ekarriko gure lege nortasunari. Jakina da Frantzian lehenago eta errutsuago dela joera hori,
|
baina
Espainian bertan jasoa zuen burua 1700 baino lehenago: hori ontzat hartzeko aski genuke Olivaresen politika bideez oroitzea.
|
|
|
Demokraziarekin batera, gizarte osoan euskara eta euskal kulturari (eta, azken finean, euskal nazionalismoari) kalte ordain motaren bat zor zitzaielaren mezua zabaldurik zegoen oso. Nazionalistak ez zirenak prest agertu ziren euskalgintzaren arloan beraien pentsakeraz haratago joateko,
|
baina
Espainiako Konstituzioaren eta Estatutuarentestuinguruaren barruan. Amore emate honekin gizartearen egituratzea abertzaleen eskuetan utzi zuten (bidenabar, indarkeria eta terrorismoaren arazoa" anaien artean" konponduko zutelakoan).
|
|
2002
|
|
|
Izan ere gure pilotarena paradigmatikoa da. Kirol baldintza guztiak betetzen ditu Euskadiko pilota federazioak nazioartekoan sarrera izateko,
|
baina
Espainiako eta Frantziako federazioek ez dute entzun ere egin nahi horrelakorik eta «betoa» jartzen dute mahai gainean, kantzelaritzak astindu eta mugitzeaz gain. Hauek ez daude Danimarkaren bide malgua jarraitzeko prest eta jeloskor jartzen dira beraien presentzia esklusiboari norbaitek itzal egin diezaiokeela pentsatze hutsarekin ere.
|
|
|
Itxura denez, jendeak gauzengatik borrokatu behar ez badu, ez du estimulu nahikorik. (...) Badakit lehen baino lehiakortasun gehiago dagoela eta aurrera egitea zailagoa dela,
|
baina
Espainiako Estatuan orain erreferentzia denak argi uzten du dena, ezta. Operacion Triunfo.
|
|
|
|
Baina
Espainian tortura badago, besterik da hori frogatzeko modurik baden, hori baita torturaren ezaugarrietako bat. Zer gertatzen da?
|
|
|
Herri baten garapenean garrantzi estrategikoa duenarlo honetan erabakiak hartzeko ahalmena, berriro ere, Madrilen etaParisen eskuetan dago. Hala ere, ikerkuntza politika BaskongadetakoEstatutuaren eskumen bat da, letraren arabera;
|
baina
Espainiak ez dutransferitu nahi izan. Horren ondorioz, Josu Jon Imazek onartu zuen
|
|
|
Beste kontu bat da Estatu batzuetan beste hizkuntza batzuk toleratuak izatea ala ez administrazio partikularizatuetan. Espainian, esate baterako, gaztelania da hizkuntza ofizial bakarra; beste kontu bat da, adibidez, katalaniera koofiziala izatea Katalunian edo euskara berezko hizkuntza izatea Euskal Autonomia Erkidegoan;
|
baina
Espainia, estatu moduan, elebakarra da: gaztelaniaz hitz egiten da.
|
|
|
1994an gertatu ziren. Gozoki hori Italian ekoizten zen,
|
baina
Espainian banaketa enpresa batek merkaturatzen zuen, eta enpresa horrek kioskoen eta beste saltoki batzuen eskura jartzen zuen, kontsumitzaileari zuzenean saltzeko. Gominola indarrean zeuden arauak betetzen zituen eta Albaceteko herri txiki bateko kiosko baten jabeari eman zitzaion.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Herrian gaindi,
|
baina
Espainiaz ari da.
|
|
|
Eta Setienek argitaratu berri duen «Ética y nacionalismo» ere bide beretik doa. Euskal Herrian saltzen omen da,
|
baina
Espainiako partean ezer ez. Espainiako prentsaren monotema garen euskaldunoi buruz ez omen dute ezer ikasi nahi bertan.
|
|
|
Unibertsitatearen asmoa ikasturte horretan bertan Donostiako Eskolako lehen mailako klase guztiak euskaraz ematea izan zen,
|
baina
Espainiako Ogasun Ministerioak irakasleen soldatak ordain tzeko beharrezkoa zen dirua eman ez zuenez, klaseak bertan behera geratu ziren. Egin,. Donostiako Irakasle Eskolan elebitasunari hegoak moztu zaizkio?.
|
|
|
Mendien Nazioarteko Urtea 2002an amaitu zen,
|
baina
Espainiako Batzordearen lanek oraindik ere jarraitzen dute. Hala, asteartetik aurrera, Valsainen (Segovia) bildurik daude inplikatutako sektore eta administrazio guztiak, Mendiak Babesteko Espainiako Gutuna egiteko.
|
|
|
Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) “mundu mehatxutzat” jotzen du, kutsatzeko duen gaitasunagatik. Oraindik ez da baieztatu Frankfurteko mediku bakartua pneumoniak jota dagoen,
|
baina
Espainiako, Italiako, Suitzako, Austriako, Frantziako, Belgikako eta Erresuma Batuko osasun arduradunek neurriak hartu dituzte aireportu nagusietan Asiatik datozen bidaiarien osasun egoera kontrolatzeko. Italiako agintariek kontrolak indartu dituzte Erromako eta Milango terminaletan; Zuricheko aireportuan, Suitzan, berriz, pneumoniak eragindako Asiako herrialdeetatik etortzen diren bidaiari guztiei azterketa medikoa egiten zaie herrialdean sartu aurretik.
|
|
|
Euskal izaera âserioa, zorrotza, latza eta oso jainkozalea omen denaâ postulatu jansenistetik arras gertu dagoela esan izan da.
|
Baina
Espainiako euskal probintzietan ez dago jansenismoaren figura aipagarririk, eta, esan bezala, fede bizia, barnerakoia, eta zorroztasun erlijiosoa ez ziren soilik jansenisten ezaugarri izan, garai hartako giro orokorraren ondorio baizik. L. Aspizu Larrañagak aztertu du (1987) jansenismoak Euskal Herrian izan zezakeen eragina, eta bat dator Tellechea IdÃgoras historialariak dioenarekin, garaiko jesuitak, frantziskotarrak eta abarrak ere zorroztasun moral handiaz jokatzen zutela gogoratzen duenean (1981: 119):
|
|
2004
|
|
|
Espainia barruan euskaldunak eroso egoteko formula bat da, alegia. Teknologia eta diru gehiagorekin,
|
baina
Espainia barruan.
|
|
|
" Diru paperetan eta txanponetan estatuaren izena hizkuntza ofizial guztietan ager dadila eskatu genuen. Ez dakigu zergatik
|
baina
España izena beste hizkuntza batzuetara eramateaz ez dute ezer ere entzun nahi Madrilen". Orain kanpaina geldirik dago," halabeharrez", baina 2008an berriz heltzeko asmoa du OMk," orduantxe emango baitiete baimena estatu guztiei beren txanponak aldatzeko".
|
|
|
Hirugarren adina paternalista eta, areago, peioratibo gertatzen da; aiton amona ez zaie gustatzen, gizartean duten funtzioa mugatu egiten baitu horrek, eta zaharra (viejo), berriz, hitz polita da
|
baina
Espainian ez horrela espainolean nolabaiteko mesprezuaren adierazle da.
|
|
|
Espainian badira horretarako itsas gune aproposak, hala nola Gibraltar itsasartea, Creus lurmuturra, Ebroko Delta, Galiziako hainbat zona, etc.,
|
baina
Espainiako kosta ez da egoki egokia, itsaso hondoak oso sakonak direlako.
|
|
|
Dekretuak zehazturiko edukiei erreparatuz, DBHko ikasgaian (ikasleek Gizarte izen laburtuaz deitu ohi dutena) munduko historiari dagozkio atal gehienak,
|
baina
Espainiari ere aski arreta eskaintzen zaio. Batxilergoko Mundu Garaikidearen Historian, aldiz, Espainia aipatu ere ez du egiten Hezkuntza Ministerioaren dekretuak.
|
|
|
Coca Cola taldeak iturriko ur araztua merkaturatzen du Erresuma Batuan,
|
baina
Espainian saltzen duena iturburukoa da.
|
|
|
2000 urtean, Osasun Sistema Nazionalak (SNS) hainbat antidepresiboren 16,5 milioi ontzi bildu zituen, eta kopuru hori igotzen jarraitu du azken hiruretan. Depresioaren eragina txikia da Espainian Europako gainerako herrialdeekin alderatuta,
|
baina
Espainiako Psikiatria Elkarteak egindako azterlan baten arabera, depresioa duten pertsonen ia erdiek tratamendua utzi dute depresioa hasi eta bi hilabetera.
|
|
|
Azterlan horren arabera, azken urteotan gutxitu egin da kanpotik datorren aurrerapen teknikoa, eta murrizketa hori ez du konpentsatu berezko ahalegin teknologikoak, “konparatiboki murriztua” izaten jarraitzen baitu, eta, gainera, funtsezkoak ez diren gaietan oinarritzen dela dirudi.
|
Baina
Espainiako ekonomiak garapen maila bat lortu du, eta horrek ezin du bere etorkizuneko hazkundea oinarritu beste nazio batzuek egiten duten ahalegin teknologikoan —beraiek baliatzen dira, eta garapen ertaineko herrialdeen eskura ere badago—, bere horretan baizik. Beraz, Miroren iritziz, premiazkoa da “anbizio handiagoko politika teknologiko berri bat, ikerketan eta garapenean inbertitzea ahalbidetuko duena, esparru berrietara zabalduko duena eta ideia eta berrikuntza berrien hedapena zabalduko duena”.
|
|
|
Agintariek gogor erantzun zieten, herrialdeko errealitate sozialarekin bat ez zetorrelako, seme bakarraren gurtza nagusi baitzen. “Txostena sortu zen ikusi zutenentzat,
|
baina
Espainian ere badira erraztasun gehiago, eskaerak bikoiztu egin dira urtero, eta Txinak ez du mugarik, bertan behera uzten baitira oraindik ere”, adierazi du Haurraren Defentsarako Elkarte Nazionaleko ordezkari batek. Urtero, 20.000 eta 100.000 neskatila bitarte uzten dira Txinan, Gobernuaren jaiotza politikaren ondorioz.
|
|
|
Neurria aurreko Gobernuak idatzitako gidarien erregelamenduaren zirriborroan sartu zen, baina Gobernuak ez zuen inoiz onartu. Lizentzia hori, Frantzia bezalako herrialdeetan, gidari hasiberriek bakarka abiatu aurretik bolantean esperientzia hartzeko balio izaten ari da,
|
baina
Espainian “jardunean ez zeuden hainbeste baldintza sartu ziren”, diote DGTko iturriek. Baldintza horien artean, azpimarratzekoa da gidariak 18 urte bete behar zituela.
|
|
|
Euskal abertzaletzat nuen neure burua,
|
baina
Espainiako selekzioan jokatu beharra nuen.
|
|
|
|
Baina
Espainiako komunikabideek beti errezeloz begiratu izan badigute ere –Euskal Herriarekin lotutako berririk txikienari Hiroshiman eta Nagasakin jaurtitako bonba atomikoen oihartzun mediatikoa ematen diotela, azken bolada honetan batez ere–, nik uste baino zabalkunde eskasagoa izan zuen berri hark.
|
|
2005
|
|
|
Denok ezagutzen ditugu gure herriaren arazoak, egoera, eta horren aurrean, astakeriak esaten dituzte, askatasun osoz, gainera; hori tragedia da. Bada gehiago, guk badakigu zer dugun hemen
|
baina
Espainiako Estatuan tertulia horiek eman ematen dira, eta hangoek duten informazio bakarra, askotan, hori da. Nolanahi ere, guk badakigu zer dagoen eta eurek esandakoarekin alderatuz, komedia sortzen da.
|
|
|
Zerbait lortu dugu, ez nahi genuen guztia,
|
baina
Espainiako Estatuko erreferendumak Euskal Herriko gizartea ezberdina dela baieztatu du berriz ere. Hori baieztatzea garrantzitsua zen.
|
|
|
Saenzen arabera, parlamentariek ez zuten argi zaintza partekatua zer zen eta Justizia sailean goi mailako postuak dituztenek bitartekaritza familiarra abokatuek egiten duten lana dela uste zuten. Bitartekaritza familiarra oinarrizko zerbitzua da hainbat herrialdetan,
|
baina
Espainian ez dago legeztatua. Tartean dauden interesei eta ezagutza faltari egotzi diete errua federazioko lagunek.
|
|
|
Nik ez dut inoiz epaileak partida zuzenean saltzeko korrupzio kasurik ezagutu. Baina badira zurrumurruak, ez Espainian,
|
baina
Espainiatik kanpo badira zurrumurruak.
|
|
|
Bizitza erdia eman zuen Kanbon, baina Bilbon ere bizi izan zen, Donostian, Madrilen, Toledon, Elchen, AEBetan, Kuban, Parisen. Euskal bizitza tradizionalari buruzko 5.000 marrazki inguru egin zituen,
|
baina
Espainiako Gerra zibila eta naziak Ipar Euskal Herrian ere jaso zituen bere marrazkietan. Horrez gain, 86 liburu, 20 argitaratu gabeak, ere ilustratu zituen.
|
|
|
Ildo horretatik, lehendakariak ziurtatu du azken proposamenek aldarrikapen deiturikoen itzulpenak aipatzen dituztela, dokumentu labur bat, asmakuntzak berriro zer duen esaten duena. Aldarrikapen horiek izango dira hizkuntza guztietara itzuliko den patentearen zati bakarra,
|
baina
Espainia eta Alemania ez dira iristen itzulpen denborari eta horien balio juridikoari buruzko akordiora. Alde batetik, Alemaniak informatiboak baino ez izatea nahi du, eta, bestetik, Espainiak ez.
|
|
|
Izan ere, anisakis parasitoa, beren esanetan, arrain gordina, marinatua edo gutxi prestatua hartuz gero soilik da arriskutsua. Egia esan, arrisku erlatiboa da,
|
baina
Espainiako kontsumitzaileak gutxi ezagutzen du, eta gero eta interes handiagoa du gastronomia berriak aurkitzeko, baita arrain gordina bere sukaldaritzaren oinarri gisa erabil dezaketenak aurkitzeko ere. Izan ere, badirudi argi dagoela kontsumitzaile batzuen elikadura ohitura berriek anisakis kasu gehiago eragin dituztela, eta hori kontrolatzea komeni dela, horretarako ezarritako araudia zorrotz kontrolatuz eta aplikatuz, eta kontsumitzaileari informazio gehiago emanez, bai agintariek bai operadoreek, batez ere arrain saltzaileek eta sukaldariek.
|
|
|
Madrilgo, Kataluniako eta Andaluziako erkidegoek milioi bat euro baino gehiago fakturatzen dituzte egindako lanaren bidezko ordainsaria bermatzen duten produktuak. Álvarezek adierazi zuen elikagai produktu horiek kopuru horretara iristeko arrazoi nagusietako bat kafea dela, “globalizazioaren ondorioak gehien pairatzen dituen produktuetako bat”,
|
baina
Espainian gehiago hedatu dela. Europako zenbait herrialdek 50 milioi euro baino gehiago fakturatzen dituzte urtean, hala nola Alemaniak, Herbehereek, Erresuma Batuak eta Suitzak, azpimarratu zuen Álvarezek, eta, ondoren, Danimarkak, Italiak, Suediak eta Espainiak.
|
|
|
Aiboa Casares eta beste 38 gazteren kontrako epaiketa goizeko 12:30ean hasi da, Jarrai, Haika eta Segiko 42 kideren aurkako 18/ 01 sumarioaren harira. Hasiera ordua 10:30ean jarrita zegoen
|
baina
Espainiako Poliziak espetxean zeuden bi gazte auzitegira eramateko agindua ez zeukan eta azken unera arte ez ditu gerturatu Espainiako Entzutegi Nazionalera. 111 urteko eskaera fiskala duen Asier Tapia ez da agertu epaitegian, beste bi gaztek egin duten bezala.
|
|
2006
|
|
|
Gernikako Estatutua EAEko boto emaileen %53ko baietzarekin onartu zen abstentzioa %40tik gorakoa izan zen eta bozkatu zutenen artean baiezkoa %90ekoa. Ibarretxe Plana Eusko Legebiltzarraren botoen %52arekin onartu zen,
|
baina
Espainiako Kongresuak eztabaidarako ere ez zuen onartu. Onarpen eza hau argudiatzeko PSOEk arrazoitu zuen marko juridiko politikoa aldatzeko oso gehiengo txikia zela %52ko hori.
|
|
|
gurea hiritartasun printzipioa da, beste hauek euren entelekia moduko horretan jarraitzen duten bitartean.
|
Baina
Espainiakoa bezalako estatuek horrelako arazoak dituzte, hain zuzen ez dituztelako euren hiritarrak ezagutzen. Gehiagotan entzun nahiko nuke Ramon Jauregik 1995ean esan zuena:
|
|
|
Dena zen sagardoari esker.
|
Baina
Espainiako inperioaren beherakadarekin bat gizarte hori hondarrezko gaztelua bezala erortzen da, akabo ontziolak, ez dago lehengo merkataritza, eta orduan hasten gara euskaldunak baserritartzen.
|
|
|
Barkatu, baina galdetu beharra daukat: Xabi Alonso the basque player,
|
baina
Espainiako selekzioarekin jokatzen. Ez zara deseroso sentitzen?
|
|
|
Baliteke aipatutako itzalketa eta tentsio gorabeherek kalitateari dagozkion betebeharrekoak urratu ez izana
|
baina
Espainiako 1955/ 00 Errege Dekretuan xedaturiko kalitate parametroak betetzen dituela justifika dezan eska dakioke konpainia horri.
|
|
|
Sektore honetako hazkuntzaren finkapenaren protagonista izan diren parke tematikoek joan den mendearen erdialdean sekulako arrakasta izan zuten Amerikako Estatu Batuetan
|
baina
Espainiara ez ziren iritsi bederatzigarren hamarkadara arte, Port Aventura inauguratu zenean.
|
|
|
Halaz ere, Frantzian bai
|
baina
Espainiak ez dauka foie grasari erants dakizkiokeen osagaien mota edota proportzioa, lantze prozesua eta gainerakoak orokortasun gutxi batzuk izan ezik arau litzakeen berariazko legeriarik.
|
|
|
Europar Batasuneko zuzenbideak behartu du arau hau ematera,
|
baina
Espainiako Zuzenbideak arau komunitarioa hobetu du, erditu aurreko azterketak ez ezik, erditzea prestatzeko teknikak ere aipatzen dituelako (Cabeza, 2000: 803).
|
|
|
Teknologia horrek aurrera egin du azken urteetan,
|
baina
Espainian moteldu egin da hazkunde izugarria izan ondoren.
|
|
|
Casciarik astean behin egiten du lan Orsai Han, egunero milaka irakurle ditu atzetik, eta hainbat esperimentu egin ditu: Leticia Ortizen egunkaria' goitik behera erortzen den arte Juan Dámaso, igarle A.
|
Baina
Espainiako ‘blogosfera’ ko lehen literatura izarra Almudena Montero madrildarra izan zen. ‘Antes Muerta Que Simple’ blogak literatura egiteko estilo berria ezarri zuen Sarean.
|
|
|
Espainiako ikasketak kontinentearen gainerako lekuetan onartzea, gaztelania ikastea (ingelesaren ondoren gehien ikasitako atzerriko hizkuntza) eta “beste arrazoi turistiko batzuk”. Herrialde igorlea
|
Baina
Espainia, ikasleen mugikortasunerako EBtik ia 19,9 milioi jasoko dituena, Erasmus ikasle igorle garrantzitsua da, hirugarrena Alemaniaren eta Frantziaren atzetik eta Italia, Polonia eta Erresuma Batuaren aurretik. Erasmus beka lortu duten ikasle espainiarrek onartzen dute esperientzia “aberasgarria eta bizigarria” dela, eta aukera bikaina dela horizonteak zabaltzeko, esperientzia berriak egiteko eta kontinentean zehar bidaiatzeko.
|
|
|
Izozkia da Espainian gehien preziatzen den elikagaietako bat, bereziki tenperatura igotzen denean. Europako iparraldeko herrialde hotz gehienetan edo Italian urte osoan kontsumitzen da,
|
baina
Espainian freskagarritzat jotzen da, eta horrek urtarokotasun handia ematen dio. Produktu hau kontserbatzeko funtsezko elementuetako bat tenperatura da.
|
|
|
Europako Batzordeak nekazaritzako laboreak biltzeko aurtengo aurreikuspena argitaratu du. Europako Batasunean zerealen, pataten, ekilorearen eta azukre erremolatxaren guztizko kopuruak murriztea aurreikusten du,
|
baina
Espainiari buruzko datuak joera orokorretik aldentzen dira, eta erakusten dute beren ekoizpenaren emaitzak mantendu edo are hobetu egingo direla iazkoarekiko. Ikerketa Zentro Bateratuak (JRC Zuzendaritza Nagusia) egindako azterketaren arabera, 2006ko kanpainan laboreak gutxituz joango dira, aurreko urtearekin alderatuta.
|
|
|
Britainia Handiko hainbat komunikabidek jakinarazi dutenez, Erresuma Batuko Elikagaien Estandarren Agentziaren azterketa baten arabera, salmonela herrialde desberdinetatik inportatutako 30 arrautza kaxetatik batean dago,
|
baina
Espainiaren kasuan proportzioa zortzitik batekoa da. Argitaratutako informazioen arabera, adituek sei arrautza edo gehiagoko 1.744 kaxa aztertu zituzten salgai Londresko eta Ingalaterrako ipar mendebaldeko denda edo supermerkatu merkeetan.
|
|
|
Ikusi dugu Espainian kualitate horiek, artean, zientzian, politikan, edonon falta direla. Euskal Herria eta Andaluzia ez, hori seguru;
|
baina
Espainia osoa ote da ez indoeuroparra. Filosofo madrildarra holakoxe samintasun metafisikoetan txirtxirtzen bizi den bitartean, kontsolamendu paregabekoa da E. Philipon baten liburua (nahiz" más aficionado que erudito" den), non ere aurkezten baita tesi berri berri bat, Iberiako biztanketa nola agitu bide zen.
|
|
|
Hizkuntza, pentsamendua, arraza, lurra, dena bat, dena osotasun bat.
|
Baina
Espainiak lurralde diferenteak dauzka, hizkuntza, arima, arraza diferenteak – bakoitza osotasun bat. Zer batasun da Espainiarena?
|
|
|
Iraultza deitu ohi dena, Europan, Frantziak egin ei zuen (ehun ken bat urte lehenagoko iraultza ingelesa –1688– ez da aintzat hartu ohi gure artean – gure kultura, frantsesaren kopia da).
|
Baina
Espainiak bere Iraultza deitu ohi dena abiatu zuenean, erresuma zaharrean ez zen gelditzen Antzinako Erregimenik iraultzeko: Errege familia Baionan zegoen, lurralde osoa Iraultzaren soldadu frantsesek okupatua, eta Cadizko hiria setiatua83.
|
|
|
De acuerdo con la teoría medieval del pacto, desenterrada oportunamente, las abdicaciones y cesiones de Bayona eran nulas, al no haber sido ratificadas por las Cortes" 87 Mendeak ziren, Espainian Gorteak existitzen ez zirena, edo ez zirena protokolarioak baizik.
|
Baina
Espainiako koroaz jabetzeko Napoleon-en jukutriaren aurrez aurre, errege izateko edo izateari uzteko orain Gorteen (nazioaren) onarpena galdatzea, jokaldi juridiko politiko abil bat zen, liberal konstituziozaleei bezain egoki kontserbatzaileei zetorkiena: erregetzaren legitimaziorako herriaren edo nazioaren inbokazioak berdin izan baitzezakeen irakurketa iraultzailea bezala ertarotarra, eta kasuan iraultzailea ezin zen izan praktikan88 Ideia moderno bat ertarotartuz, edo viceversa, Cadizko" Gorteetan" askaera bat asmatu da, alderdi kontserbatzaile nahiz liberala ase zitzakeena, teorian berdin baliagarria bientzat – edo praktikan bientzat berdin baliaezina.
|
|
2007
|
|
|
Alvaro Reizabal abokatuak hori bera salatu zuen bere defendatuari 12 urteko espetxe zigorra ekarri zion epaiketan. Ez da bakarra, Euskal Herrian oso hedatua dagoen ikuspegia dela badakigu,
|
baina
Espainian ere hedatzen ari dela adierazten digu Javier Praderak El Pais en idatzitako artikuluak. Egunkari honen lerro editorialean eragina duen horietakoa ei da Pradera eta, besteak beste, «La ley del talion» izenburuko artikuluan halakoa zioen Auzitegi Nazionaleko osoko bilkurak De Juanaren auzian hartutako azken ebazpenaz:
|
|
|
PPk argi eta garbi adierazi zuen: egin dira autonomia saioak, estatutuak, ongi,
|
baina
Espainiako Batasuna da printzipio funtsezkoa: 1 Autonomia deszentralizatzeko denez onartu beharreko fenomenoa da, baina autonomiak eta nazionalismoak bereizi behar dira.
|
|
|
Banatu daitezke,
|
baina
Espainiako Estatuko poparen barruan ahaztutako bi estilo garrantzitsuenak dira; eta beraien artean lotura oso handia dute. Bestalde, badira hainbat talde punk gisa izendatu arren, musika estiloz hardcore barruan ere sar daitezkeenak:
|
|
|
Etxe berrira iritsitakoan azterketa orokorra egin behar zaio ezinbestez, behar bezalako tratamendua egin dezan eta jatorriko herrian ohikoak diren(
|
baina
Espainian zeharo suntsituak izan diren edo oraino ezagun ez diren) gaixotasunen transmisioa galarazteko.
|
|
|
bat mingainean ezartzeko geroz eta ohitura handiagoa hartu dute
|
baina
Espainiako odontologo eta estomatologoek ohartarazi dutenez, praktika hori arriskutsua da: aho barrunbeak eta mihiak gaitzik nozitzeko arriskua izan dezakete, ahoan bakterio mordoa sartzen baita jatean, edatean, erretzean, gauzak murtxikatzean, etc.
|
|
|
Ur minero medizinalaAltzolako iturria, Elgoibar, Gipuzkoa0, 23 euro litroko, denetan merkeena.Etiketan osaketa kimikoa euskaraz bakarrik agertzen da,
|
baina
Espainian derrigorrezkoa da espainolez adieraztea.Mineralizazio txikikoa.Ez da egokia sodio gutxiko dietetan sartzekoa.Dastatze proban, 6,5 puntu; aldekoa, zapore xuabea; aurkakoak: ahoan utzitako sentsazioa.Bezoyamineral naturala.Mineralizazio oso txikikoa
|
|
|
Erraz prestatzeko modukoa, beste gauza gutxi bezain osasuntsua, dieta mediterraneoaren ordezkari arketipikoa, Andaluzian du jatorria
|
baina
Espainia osoan kontsumitzen da: etxeko errezetarik tradizionalenetako bat da gazpatxoa eta orain, presa eta erosotasunak nagusitu diren garai honetan, elikagaien industriak abilezia handiz atera du merkatura, etxean eginikoak baino gehiago iraun dezan ontziraturik, prezioan torlojoak gehiegi estutu gabe:
|
|
|
1995eko Legearen liberalizazio esperientzia, lehen esan bezala, oinarrizkoa izan da gaur egungo arauketa eratzeko, bide berari jarraitzen baitio; gainera, epea bost urtetik hiru urtera murriztu eta hiru urteko isilbidezko luzapenen sistema ezarri du. Europar Batasunaren barruan, gure inguruko estatuetan, iraupenaren puntu horri dagokionez, itunakkortasuna emateko denbora behar due egiteko askatasun osoa onartu da;
|
baina
Espainian hori egitea gehiegitxo dela pentsatu da, zalantzarik gabe, errentariak erabilitako kapitalak amortizatu eta enpresari ezinbesteko egonlako.
|
|
|
Amaitzeko, eta kalte ordainari dagokionez, Konstituzioak beti eta kasu guztietan egotea eskatzen du, hau da, ez desjabetzapen berezietan bakarrik, baita enpresen esku hartzea dagoenean ere, interes orokorrak hala eskatzen duenean (EKren 128.2 artikuluan ezarritakoaren arabera).
|
Baina
Espainiako konstituzio historian ez bezala, Konstituzioan inon ere ez da esaten kalte ordaina desjabetzapenaren aurrekoa izan behar dela, eta zenbatekoari dagokionez, desjabetutakoaren balio ekonomikoarekin bat etorri behar da. Desjabetze legeak balorazio modalitateak ezarri behar ditu.
|
|
|
Horren ondorioz, Gorteek ganbera bakarra izan zuten, Diputatuen Kongresu izenekoa. Konstituzioak eta 1933ko hauteskunde legeak ezarritakoaren arabera, diputatuak sufragio orokor, berdin, zuzeneko eta sekretuaren bidez hautatzen ziren, eta hogeita hiru urtetik gorako herritar guztiak hauta zitezkeen, sexua eta egoera zibila gorabehera, izen askodun barrutietan, gehiengoen hauteskunde sistema zuzendua erabiliz (gutxiengoei nolabaiteko ordezkaritza emateko), lau urterako(
|
baina
Espainiako konstituzio tradizioari jarraituz, legegintzaldi bat ere ez zen agortu); diputatuek ohiko parlamentu onurabideak zituzten (bortxaezintasuna eta ukiezintasuna, etab.).
|
|
|
Lehenengo eta behin, Konstituzioa bera egongo litzateke, antolamenduaren gorengo arau moduan, eta ondoren, lege lerruneko arau idatziak, erregelamendu lerruneko arau idatziak, ohiturak, printzipio orokorrak, jurisprudentzia, etab. Zuzenbideko estatu batean, iturri horiek zein diren, zein hurrenkerari jarraituz aplikatzen diren (hots, zuzenbideko iturrien lehentasun izenekoa) ezartzea eta horien arteko harremanak ezartzea funtsezkoa izan ohi da. Konstituzioan zuzenbideko iturri guztien arauketa aurkitzea izango litzateke logikoena,
|
baina
Espainian gauzak desberdinak dira: iturrien zerrenda eta horien lehentasuna Kode Zibilean daude, baina kode horrek ez du iturriei buruzko arauketa guztia ezarri; izan ere, 1978ko Konstituzioa indarrean sartzean, zuzenbideko iturriei buruzko guztiak aldaketa sakonak izan ditu.
|
|
|
Azkenik, nire ustean, gai bati ez diote irtenbide egokia eman, eta oso gai garrantzitsua da; ikerketarako obuluak emateari buruz ari naiz. Beste herrialde batzuetan, Britainia Handian, adibidez, galdeketa publiko handia egin da hori baimendu ala ez erabakitzeko,
|
baina
Espainian ez dut ikusi inolako ahaleginik egin denik horretan. Izatez, ez da aipatu ere egin.
|
|
|
Nonbait, anisakiosi kasuak areagotzen ari dira, eta horrek bultzatuta atera du errege dekretua Espainiako Ministerioak. Japonian eta Eskandinavian pertsona dezente gaixotzen dira,
|
baina
Espainian eta Euskal Herrian, nahiz eta arrain asko jaten den, oso kasu gutxi izaten dira.
|
|
|
Laboreak Babesteko Europako Elkartearen arabera, arazoa gero eta larriagoa da, eta desberdintasun handiak daude herrialdeen artean. Esate baterako, Polonian erabilitako pestiziden% 10 faltsuak dira,
|
baina
Espainiako Almeria aldean% 25eraino iristen da ehuneko hori.
|
|
|
Mundu ikuskeren diferentziok ez dira berdinak hizkuntza eta herri guztiekiko (Madame de Staël ek erreparatzen zuen, poeta alemanak ederki itzultzen zirela ingelesera eta oso trakets frantsesera) 1337; ez da berdin itzultzen edonondik edonora: euskaldunok ez omen gara indoeuroparrak,
|
baina
Espainia eta Frantziatik, itxura duenez, hagitz hurbilago
|
|
|
Laguntza zerbitzu gehiago behar dira. Ideala psikiatria geriatrikoko unitateak sortzea litzateke,
|
baina
Espainian ez dago hori horrela izango denik ere, berez garestia den osasun baten kostuak garestituko lituzkeelako», dio. Baina beste profesional batzuen artean, psikiatrak, geriatrak, lehen mailako arretako medikuak, psikologoak, gizarte langileak eta erizain espezializatuak ere trebatu lirateke.
|
|
|
Baina dena ez da hemen amaitzen, informazio gutxien dutenak baitira, Eurobarometroaren emaitzen arabera. Europako batez bestekoa 7,8koa da 1etik 10era bitarteko eskalan,
|
baina
Espainiako erantzunak 6,9ra iristen dira. Espainiako kontsumitzaileak dira animalien egoeraz gutxien arduratzen direnak; izan ere, inkestatutakoen %18k bakarrik aitortu du «inoiz ez luketela informaziorik bilatuko» animalien ongizateari buruz.
|
|
|
Arrazoi askorengatik amai daiteke ospitalean,
|
baina
Espainiako garrantzitsuenak haurdunaldiko eta erditzeko arazoen eta zirkulazio aparatuko gaixotasunen ondorio dira (gaitz kardiobaskularrak, hipertentsioa, gaixotasun iskemikoa eta abar). guztizkoaren %12, 9 eta %12, 8, hurrenez hurren. Horien atzetik digestio aparatuko arazoak daude (ospitalizazio guztien %11, 8), arnasketakoak (%10, 6) eta tumoreak (%8, 5).
|
|
|
ServInfo programa erabiliz, bi sistemen zirkulazioa konpara daiteke sistema bakoitzean unea.
|
Baina
Espainiako erabiltzaileek IVAO gehiago aurkituko dute komenigarria. Europarra denez, espainiar gehiago daude zure zerbitzariari konektatuta, eta, beraz, aukera gehiago hegaldian lagun hispanohableak egitea.
|
|
|
Baina garaiak behin betiko aldatu dira sektore horrentzat, eta gero eta adituagoa eta zorrotzagoa den bezero batek turismo eta ostalaritza jardueretan aritzen diren pertsonak profesionalizatzera behartzen du; profesional horiek ere gero eta prestakuntza hobea eskatzen dute.
|
Baina
Espainiako ostalarien prestakuntza behar adina zaintzen da. Espezializazio handiagoa Zalantzarik gabe, Espainiako sektore turistikoko kudeaketa eta zuzendaritza postuak kualifikazio handiko pertsonen esku daude, eta prestakuntza sendoa dute.
|
|
|
Iaz errenta gordin erabilgarriaren %125 izan zen, hau da, aurreko urtean baino hamar puntu gehiago, eta euroguneko herrialdeetako batez bestekoa baino 25 puntu gehiago, Espainiako Bankuaren urteko txostenaren arabera. Etxebizitza erosteko zorpetzea zertxobait gutxiago hazi zen,
|
baina
Espainiako familien zor osoaren gainean duen pisua %73, 4 da dagoeneko. Hipoteka bermea duten maileguak Espainiako Bankuak, nobedade gisa, nabarmendu du hipoteka bermea duten maileguak beste gastu batzuk finantzatzeko motel baina etengabe erabiltzen direla.
|
|
|
Pasiflora edo guaraná bezalako landare estraktuak dituzten elikadura osagarriak elikagaitzat hartzen dira estatu kide gehienetan,
|
baina
Espainian sendagaitzat hartzen dira.
|
|
|
Denek nahi dute ibilgailua egoera ezin hobean eduki oporretara arazorik gabe iristeko.
|
Baina
Espainiako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU) ohartarazi duenez, tailerreko bisita arazo iturri izan daiteke erabiltzaileentzat. Konponketaren gutxieneko bermea hiru hilabetekoa edo 2.000 kilometrokoa da.
|
|
|
Horiek dira etxebizitzen salerosketa agentziek higiezinen krisiaren aurrean gehien erabiltzen dituzten enpresa jardueretako batzuk.
|
Baina
Espainiako higiezinen panoraman indar handienarekin finkatu den estrategietako bat da alokairuko etxebizitza erosteko aukerarekin eskuratzea proposatzen duena. Hipoteka modalitate honekin, errentariek alokairuaren ordainketara bideratutako zenbatekoa hileko kuota bihur dezakete, etxea erosteko.
|
|
|
Opera ez,
|
baina
Espainiako bandarik onenak ikusitakoa naiz: Valentziakoa, Madrilgoa…
|
|
|
Senior mailako Igoera Fasea Colindresen (Kantabria) jokatuko baita. Sanlo EKT saiatu zen igoera fasea Elgoibarren antolatzeko gestioak egiteaz,
|
baina
Espainiako Eskubaloi Federazioak Kantabriara eraman du txapelketa.
|
|
|
Asmo handiko eginkizunak zituzten abian –Concordia karrikako pilotaleku hura berritzea, konparazione–,
|
baina
Espainiako jendeak indar handia zeukan Euskal Pilotaren Nazioarteko Federazioan eta, denak ere amets hutsak gertatzen ahal ziren laguntzarik ezean, zeren...
|
|
2008
|
|
|
Euskal Herrian Guggenheimek hamar urte egin ditu, gero Artium egin zen, leku txikiagoak ere badaude, KREA, Huarte...
|
Baina
Espainian ere azkeneko hamar urteetan sortu dira Musac eta Patio Herreriano adibidez. Leku askotan sortu izan dira, baita demandarik batere ez zegoen lekuetan ere.
|
|
|
Egin dezake,
|
baina
Espainiako Bankuak behin baino gehiagotan salatu du hori egiten duten bankuak ez direla ari ongi jokatzen; haren esanetan, dirurik ez duten kontuei ez zaie komisiorik kobratu behar.
|
|
|
Europako Banku Zentralak zaintzen du eurogunean dauden 12 herrialdeen ekonomia, eta Espainiari soilik erreparatzen badiogu, horrexegatik egon dira interes tasak hain apal; Alemaniarentzat edo Frantziarentzat egokiak izan zitezkeen interes tasa haiek,
|
baina
Espainiarentzat oso oso apalak izan dira, gehiegi.
|
|
|
Familiaren ardurak oraindik ere ez dira berdin banatzen emakumeen eta gizonen artean oso urrun gaude horretatik,
|
baina
Espainian 3/ 2007 Lege Organikoa onartu zutenetik, Emakumeen eta Gizonen arteko Benetako Berdintasunerako legea, bi gurasoek dute eskubidea denbora batez lan egiteari utzi ahal izateko; soldata osoa jasotzen jarraituko dute (dagokion oinarri arautzailearen arabera), eta lanpostua gordeko diete, baimena bukatzean berriz itzul dadin.
|
|
|
Lurralde Historiko bakoitzaren Batzar Nagusiek onetsi behar dituzte foru arauak,
|
baina
Espainiako antolamendu juridikoan, arauok ez dute lege lerrunik. Halako arauen izaerari buruzko autua korapilatsua da:
|
|
|
Espainiako Estatuan, aurten 88.000 bat etorkin kontratatu dituzte euren Estatuan.
|
Baina
Espainiako langabezia tasa altua dela eta, datu horrek behera egin du.
|
|
|
«creo que no nos costará mucho obtener todo esto. El Ministro de Educación Nacional y el de Asuntos Exteriores son patronos de nuestra fundación»400 Halaber, Heras ek esana zen ekimenaren alde zeudela «D. Alfonso Sala Conde de Egara y[...] representantes de la Diputación, del Ayuntamineto, de la Universidad, de la nobleza y de los industriales y comerciantes de Barcelona»401
|
Baina
Espainiara mundu osoko ikasleak erakartzeko asmoa zuen proiektu handiuste hura, bere aurreikuspenetan hasierako kapital gisa 11 milioi pezeta bildu nahi zituena eta katedra extrabagante sortzeko xedea zuena (indiar hizkuntza eta zibilizazio zaharrenak, egipziarrenak, hititenak, etruskoak, kanaandarrak, feniziarrak, sumeriarrak, etab.) ezerezean geratu zen. Askoz errazagoa izango zen ohiko unibertsitate baten baitan (Salamancan edo Madrilen adibidez) euskara katedra bat sortzea.
|
|
|
Gerra 1876an amaitu zen liberalen garaipenarekin. Euskal liberalek foruak mantendu nahi zituzten,
|
baina
Espainiako liberalek, Cánovas del Castillo-k gidatuta, abolizioa ezarri zuten, euskal lege zaharrak suntsituz. Alta, Cánovas del Castillo-k, kontzesio gisa, autonomia fiskal berri bat aitortu zien euskal probintziei, Kontzertu Ekonomiko izenekoa (1878tik).
|
|
|
Foruzaletasuna zen, baina oso erradikalizatua: oraindik onartu egiten zuen euskaldunen gurasoa historikoki Espainia izan zela,
|
baina
Espainiak hartu zuen jarrerara zentralistaren aurrean guraso horri uko egiten zion. Haustura planteatzen zen beraz, baina ez bere baitako helburu gisa, baizik gehiago egoerak ezarritako erreakzio moduan.
|
|
|
23). Manriquek Karlos V idazten duen lekuan, Joana. Eroa, ren eta Filipe. Ederra, ren semea, Alemaniakoa V.a,
|
baina
Espainiakoa I.a. Mugicak ere, kokapen geografikoa eta ingurugune fisikoa aipatzen ditu, Deba bailarako udalerrien sorkuntza azaltzeko:
|