|
2000
|
|
|
Gauzak horrela, nahiz eta XX. mendea arte itsaso, ozeano edo ibaietako baliabideak amaiezinak zirelako ustea izan, egunez egun haztegietatiko arrain gehiago jaten dugu, askotan konturatu ere egin gabe, gure etxe eta jatetxeetan. Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu,
|
baina
Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru hori% 4koa baino ez zelarik. Antzekoak esan genitzake erreboilo, izokin eta antxoari buruz.
|
|
|
Euskal Herriak bere ordezkaritza izan dezan nahi dugu. Maastritchteko eta Amsterdameko itunaren arabera ari gara; 200 artikuluaren arabera, gurea bezalako herriek eta beren gobernuek ordezkaritzak izan ditzaten,
|
baina
Espainiako gobernuak behin eta berriro ukatzen digu aukera.
|
|
2001
|
|
|
Bizi guztian mantenduko zuen printzipio bat ere orduan ezarri zuen: artelan espainiarrak lortuko zituen,
|
baina
Espainiako mugetatik kanpoko iturrien bitartez. Ez zion Espainiari bere ondare artistikoa ukatu nahi.
|
|
|
Orain dekretu berria gauzatu duten berdintsuak hasi ziren bere garaian euskara ahalik eta gehien zokoratu nahian. Betidanik aritu dira zeregin horretan,
|
baina
Espainiako Konstituzioak ematen zuen botere legegilea gauzatzen hasi ahala eman ziren lehenbiziko lege urratsak. 1980an Nafar Parlamentuan Foru Hobekuntzaren Eztabaidarako Oinarriak finkatzen ari zirenean, PSOEk euskararen ofizialtasuna defendatzen zuen Nafarroa osorako eta, egun bitxia badirudi ere, Victor Manuel Arbeloaren ahotik egiten zuen.
|
|
|
Parke tematikoek eragin dute sektore hori sendotu eta haztea; 50eko hamarkadan arrakasta izugarria izan zuten Estatu Batuetan,
|
baina
Espainiara duela sei urte iritsi ziren, Port Aventura ireki zenean.
|
|
|
Haren iritziz, kontrolean, edaten jakitean heztea falta da, eta gizarte osoa inplikatzea ere falta da, eta abusuan eragina duten mutilen gurasoei isunak eta antzeko neurriak ezartzeaz hitz egiten denean, “neurri hau ez da gurasoei zigorra jartzetzat hartuko, arazoa konpontzen saiatzeko beste neurri gisa baizik, eta laguntza gisa ere bai”. Indarkeriari dagokionez, Urra konturatu da Espainiako gazte gehienak ez direla bortitzak,
|
baina
Espainiako gizarteak kontrakoa uste duela, hein handi batean, gazte hiltzaileen albisteek duten eraginari esker. Baina, hain zuzen, eta Arartekoaren arabera, iaz adingabeekin izandako 27.000 gertakarietatik, 10 bat bakarrik izan ziren kasu larriak, eta, Urraren arabera, aurreko urteko zerga memoria hartu eta, adibidez, 54 eta 58 urte bitarteko pertsona taldera joaten bada, “adin talde horrek hilketa gehiago egin dituela egiaztatuko da”.
|
|
|
Eta, bigarrenik, “benetan beharrezkoak diren erosketen zerrenda egitea eta horietako batzuk bidezko merkataritzako dendetara bideratzea”. Berme etiketa BM lankidetza tresna eraginkorra dela frogatu da,
|
baina
Espainian oraindik ere gainditu gabeko irakasgai asko ditu. Lehenbizikoa, ohiko merkataritza zirkuituetan sartzeko bidea zabaltzea, jendearengana iristeko eta benetako “zirkulu onuragarria” bultzatzeko:
|
|
|
Estatuen izaera biziki aldatzen hasia dugu, gero eta bizikiago, eta aldatze horrek ez dio onik ekarriko gure lege nortasunari. Jakina da Frantzian lehenago eta errutsuago dela joera hori,
|
baina
Espainian bertan jasoa zuen burua 1700 baino lehenago: hori ontzat hartzeko aski genuke Olivaresen politika bideez oroitzea.
|
|
|
Demokraziarekin batera, gizarte osoan euskara eta euskal kulturari (eta, azken finean, euskal nazionalismoari) kalte ordain motaren bat zor zitzaielaren mezua zabaldurik zegoen oso. Nazionalistak ez zirenak prest agertu ziren euskalgintzaren arloan beraien pentsakeraz haratago joateko,
|
baina
Espainiako Konstituzioaren eta Estatutuarentestuinguruaren barruan. Amore emate honekin gizartearen egituratzea abertzaleen eskuetan utzi zuten (bidenabar, indarkeria eta terrorismoaren arazoa" anaien artean" konponduko zutelakoan).
|
|
2002
|
|
|
Izan ere gure pilotarena paradigmatikoa da. Kirol baldintza guztiak betetzen ditu Euskadiko pilota federazioak nazioartekoan sarrera izateko,
|
baina
Espainiako eta Frantziako federazioek ez dute entzun ere egin nahi horrelakorik eta «betoa» jartzen dute mahai gainean, kantzelaritzak astindu eta mugitzeaz gain. Hauek ez daude Danimarkaren bide malgua jarraitzeko prest eta jeloskor jartzen dira beraien presentzia esklusiboari norbaitek itzal egin diezaiokeela pentsatze hutsarekin ere.
|
|
|
Itxura denez, jendeak gauzengatik borrokatu behar ez badu, ez du estimulu nahikorik. (...) Badakit lehen baino lehiakortasun gehiago dagoela eta aurrera egitea zailagoa dela,
|
baina
Espainiako Estatuan orain erreferentzia denak argi uzten du dena, ezta. Operacion Triunfo.
|
|
|
Herri baten garapenean garrantzi estrategikoa duenarlo honetan erabakiak hartzeko ahalmena, berriro ere, Madrilen etaParisen eskuetan dago. Hala ere, ikerkuntza politika BaskongadetakoEstatutuaren eskumen bat da, letraren arabera;
|
baina
Espainiak ez dutransferitu nahi izan. Horren ondorioz, Josu Jon Imazek onartu zuen
|
|
|
Beste kontu bat da Estatu batzuetan beste hizkuntza batzuk toleratuak izatea ala ez administrazio partikularizatuetan. Espainian, esate baterako, gaztelania da hizkuntza ofizial bakarra; beste kontu bat da, adibidez, katalaniera koofiziala izatea Katalunian edo euskara berezko hizkuntza izatea Euskal Autonomia Erkidegoan;
|
baina
Espainia, estatu moduan, elebakarra da: gaztelaniaz hitz egiten da.
|
|
|
1994an gertatu ziren. Gozoki hori Italian ekoizten zen,
|
baina
Espainian banaketa enpresa batek merkaturatzen zuen, eta enpresa horrek kioskoen eta beste saltoki batzuen eskura jartzen zuen, kontsumitzaileari zuzenean saltzeko. Gominola indarrean zeuden arauak betetzen zituen eta Albaceteko herri txiki bateko kiosko baten jabeari eman zitzaion.
|
|
2003
|
|
|
Euskal Herrian gaindi,
|
baina
Espainiaz ari da.
|
|
|
Eta Setienek argitaratu berri duen «Ética y nacionalismo» ere bide beretik doa. Euskal Herrian saltzen omen da,
|
baina
Espainiako partean ezer ez. Espainiako prentsaren monotema garen euskaldunoi buruz ez omen dute ezer ikasi nahi bertan.
|
|
|
Unibertsitatearen asmoa ikasturte horretan bertan Donostiako Eskolako lehen mailako klase guztiak euskaraz ematea izan zen,
|
baina
Espainiako Ogasun Ministerioak irakasleen soldatak ordain tzeko beharrezkoa zen dirua eman ez zuenez, klaseak bertan behera geratu ziren. Egin,. Donostiako Irakasle Eskolan elebitasunari hegoak moztu zaizkio?.
|
|
|
Mendien Nazioarteko Urtea 2002an amaitu zen,
|
baina
Espainiako Batzordearen lanek oraindik ere jarraitzen dute. Hala, asteartetik aurrera, Valsainen (Segovia) bildurik daude inplikatutako sektore eta administrazio guztiak, Mendiak Babesteko Espainiako Gutuna egiteko.
|
|
|
Osasunerako Mundu Erakundeak (OME) “mundu mehatxutzat” jotzen du, kutsatzeko duen gaitasunagatik. Oraindik ez da baieztatu Frankfurteko mediku bakartua pneumoniak jota dagoen,
|
baina
Espainiako, Italiako, Suitzako, Austriako, Frantziako, Belgikako eta Erresuma Batuko osasun arduradunek neurriak hartu dituzte aireportu nagusietan Asiatik datozen bidaiarien osasun egoera kontrolatzeko. Italiako agintariek kontrolak indartu dituzte Erromako eta Milango terminaletan; Zuricheko aireportuan, Suitzan, berriz, pneumoniak eragindako Asiako herrialdeetatik etortzen diren bidaiari guztiei azterketa medikoa egiten zaie herrialdean sartu aurretik.
|
|
2004
|
|
|
Espainia barruan euskaldunak eroso egoteko formula bat da, alegia. Teknologia eta diru gehiagorekin,
|
baina
Espainia barruan.
|
|
|
" Diru paperetan eta txanponetan estatuaren izena hizkuntza ofizial guztietan ager dadila eskatu genuen. Ez dakigu zergatik
|
baina
España izena beste hizkuntza batzuetara eramateaz ez dute ezer ere entzun nahi Madrilen". Orain kanpaina geldirik dago," halabeharrez", baina 2008an berriz heltzeko asmoa du OMk," orduantxe emango baitiete baimena estatu guztiei beren txanponak aldatzeko".
|
|
|
Hirugarren adina paternalista eta, areago, peioratibo gertatzen da; aiton amona ez zaie gustatzen, gizartean duten funtzioa mugatu egiten baitu horrek, eta zaharra (viejo), berriz, hitz polita da
|
baina
Espainian ez horrela espainolean nolabaiteko mesprezuaren adierazle da.
|
|
|
Espainian badira horretarako itsas gune aproposak, hala nola Gibraltar itsasartea, Creus lurmuturra, Ebroko Delta, Galiziako hainbat zona, etc.,
|
baina
Espainiako kosta ez da egoki egokia, itsaso hondoak oso sakonak direlako.
|
|
|
Dekretuak zehazturiko edukiei erreparatuz, DBHko ikasgaian (ikasleek Gizarte izen laburtuaz deitu ohi dutena) munduko historiari dagozkio atal gehienak,
|
baina
Espainiari ere aski arreta eskaintzen zaio. Batxilergoko Mundu Garaikidearen Historian, aldiz, Espainia aipatu ere ez du egiten Hezkuntza Ministerioaren dekretuak.
|
|
|
Coca Cola taldeak iturriko ur araztua merkaturatzen du Erresuma Batuan,
|
baina
Espainian saltzen duena iturburukoa da.
|
|
|
2000 urtean, Osasun Sistema Nazionalak (SNS) hainbat antidepresiboren 16,5 milioi ontzi bildu zituen, eta kopuru hori igotzen jarraitu du azken hiruretan. Depresioaren eragina txikia da Espainian Europako gainerako herrialdeekin alderatuta,
|
baina
Espainiako Psikiatria Elkarteak egindako azterlan baten arabera, depresioa duten pertsonen ia erdiek tratamendua utzi dute depresioa hasi eta bi hilabetera.
|
|
|
Agintariek gogor erantzun zieten, herrialdeko errealitate sozialarekin bat ez zetorrelako, seme bakarraren gurtza nagusi baitzen. “Txostena sortu zen ikusi zutenentzat,
|
baina
Espainian ere badira erraztasun gehiago, eskaerak bikoiztu egin dira urtero, eta Txinak ez du mugarik, bertan behera uzten baitira oraindik ere”, adierazi du Haurraren Defentsarako Elkarte Nazionaleko ordezkari batek. Urtero, 20.000 eta 100.000 neskatila bitarte uzten dira Txinan, Gobernuaren jaiotza politikaren ondorioz.
|
|
|
Neurria aurreko Gobernuak idatzitako gidarien erregelamenduaren zirriborroan sartu zen, baina Gobernuak ez zuen inoiz onartu. Lizentzia hori, Frantzia bezalako herrialdeetan, gidari hasiberriek bakarka abiatu aurretik bolantean esperientzia hartzeko balio izaten ari da,
|
baina
Espainian “jardunean ez zeuden hainbeste baldintza sartu ziren”, diote DGTko iturriek. Baldintza horien artean, azpimarratzekoa da gidariak 18 urte bete behar zituela.
|
|
|
Euskal abertzaletzat nuen neure burua,
|
baina
Espainiako selekzioan jokatu beharra nuen.
|
|
2005
|
|
|
Denok ezagutzen ditugu gure herriaren arazoak, egoera, eta horren aurrean, astakeriak esaten dituzte, askatasun osoz, gainera; hori tragedia da. Bada gehiago, guk badakigu zer dugun hemen
|
baina
Espainiako Estatuan tertulia horiek eman ematen dira, eta hangoek duten informazio bakarra, askotan, hori da. Nolanahi ere, guk badakigu zer dagoen eta eurek esandakoarekin alderatuz, komedia sortzen da.
|
|
|
Zerbait lortu dugu, ez nahi genuen guztia,
|
baina
Espainiako Estatuko erreferendumak Euskal Herriko gizartea ezberdina dela baieztatu du berriz ere. Hori baieztatzea garrantzitsua zen.
|
|
|
Saenzen arabera, parlamentariek ez zuten argi zaintza partekatua zer zen eta Justizia sailean goi mailako postuak dituztenek bitartekaritza familiarra abokatuek egiten duten lana dela uste zuten. Bitartekaritza familiarra oinarrizko zerbitzua da hainbat herrialdetan,
|
baina
Espainian ez dago legeztatua. Tartean dauden interesei eta ezagutza faltari egotzi diete errua federazioko lagunek.
|
|
|
Nik ez dut inoiz epaileak partida zuzenean saltzeko korrupzio kasurik ezagutu. Baina badira zurrumurruak, ez Espainian,
|
baina
Espainiatik kanpo badira zurrumurruak.
|
|
|
Bizitza erdia eman zuen Kanbon, baina Bilbon ere bizi izan zen, Donostian, Madrilen, Toledon, Elchen, AEBetan, Kuban, Parisen. Euskal bizitza tradizionalari buruzko 5.000 marrazki inguru egin zituen,
|
baina
Espainiako Gerra zibila eta naziak Ipar Euskal Herrian ere jaso zituen bere marrazkietan. Horrez gain, 86 liburu, 20 argitaratu gabeak, ere ilustratu zituen.
|
|
|
Ildo horretatik, lehendakariak ziurtatu du azken proposamenek aldarrikapen deiturikoen itzulpenak aipatzen dituztela, dokumentu labur bat, asmakuntzak berriro zer duen esaten duena. Aldarrikapen horiek izango dira hizkuntza guztietara itzuliko den patentearen zati bakarra,
|
baina
Espainia eta Alemania ez dira iristen itzulpen denborari eta horien balio juridikoari buruzko akordiora. Alde batetik, Alemaniak informatiboak baino ez izatea nahi du, eta, bestetik, Espainiak ez.
|
|
|
Izan ere, anisakis parasitoa, beren esanetan, arrain gordina, marinatua edo gutxi prestatua hartuz gero soilik da arriskutsua. Egia esan, arrisku erlatiboa da,
|
baina
Espainiako kontsumitzaileak gutxi ezagutzen du, eta gero eta interes handiagoa du gastronomia berriak aurkitzeko, baita arrain gordina bere sukaldaritzaren oinarri gisa erabil dezaketenak aurkitzeko ere. Izan ere, badirudi argi dagoela kontsumitzaile batzuen elikadura ohitura berriek anisakis kasu gehiago eragin dituztela, eta hori kontrolatzea komeni dela, horretarako ezarritako araudia zorrotz kontrolatuz eta aplikatuz, eta kontsumitzaileari informazio gehiago emanez, bai agintariek bai operadoreek, batez ere arrain saltzaileek eta sukaldariek.
|
|
|
Madrilgo, Kataluniako eta Andaluziako erkidegoek milioi bat euro baino gehiago fakturatzen dituzte egindako lanaren bidezko ordainsaria bermatzen duten produktuak. Álvarezek adierazi zuen elikagai produktu horiek kopuru horretara iristeko arrazoi nagusietako bat kafea dela, “globalizazioaren ondorioak gehien pairatzen dituen produktuetako bat”,
|
baina
Espainian gehiago hedatu dela. Europako zenbait herrialdek 50 milioi euro baino gehiago fakturatzen dituzte urtean, hala nola Alemaniak, Herbehereek, Erresuma Batuak eta Suitzak, azpimarratu zuen Álvarezek, eta, ondoren, Danimarkak, Italiak, Suediak eta Espainiak.
|
|
|
Aiboa Casares eta beste 38 gazteren kontrako epaiketa goizeko 12:30ean hasi da, Jarrai, Haika eta Segiko 42 kideren aurkako 18/ 01 sumarioaren harira. Hasiera ordua 10:30ean jarrita zegoen
|
baina
Espainiako Poliziak espetxean zeuden bi gazte auzitegira eramateko agindua ez zeukan eta azken unera arte ez ditu gerturatu Espainiako Entzutegi Nazionalera. 111 urteko eskaera fiskala duen Asier Tapia ez da agertu epaitegian, beste bi gaztek egin duten bezala.
|
|
2006
|
|
|
Gernikako Estatutua EAEko boto emaileen %53ko baietzarekin onartu zen abstentzioa %40tik gorakoa izan zen eta bozkatu zutenen artean baiezkoa %90ekoa. Ibarretxe Plana Eusko Legebiltzarraren botoen %52arekin onartu zen,
|
baina
Espainiako Kongresuak eztabaidarako ere ez zuen onartu. Onarpen eza hau argudiatzeko PSOEk arrazoitu zuen marko juridiko politikoa aldatzeko oso gehiengo txikia zela %52ko hori.
|
|
|
Barkatu, baina galdetu beharra daukat: Xabi Alonso the basque player,
|
baina
Espainiako selekzioarekin jokatzen. Ez zara deseroso sentitzen?
|
|
|
Baliteke aipatutako itzalketa eta tentsio gorabeherek kalitateari dagozkion betebeharrekoak urratu ez izana
|
baina
Espainiako 1955/ 00 Errege Dekretuan xedaturiko kalitate parametroak betetzen dituela justifika dezan eska dakioke konpainia horri.
|
|
|
Sektore honetako hazkuntzaren finkapenaren protagonista izan diren parke tematikoek joan den mendearen erdialdean sekulako arrakasta izan zuten Amerikako Estatu Batuetan
|
baina
Espainiara ez ziren iritsi bederatzigarren hamarkadara arte, Port Aventura inauguratu zenean.
|
|
|
Halaz ere, Frantzian bai
|
baina
Espainiak ez dauka foie grasari erants dakizkiokeen osagaien mota edota proportzioa, lantze prozesua eta gainerakoak orokortasun gutxi batzuk izan ezik arau litzakeen berariazko legeriarik.
|
|
|
Europar Batasuneko zuzenbideak behartu du arau hau ematera,
|
baina
Espainiako Zuzenbideak arau komunitarioa hobetu du, erditu aurreko azterketak ez ezik, erditzea prestatzeko teknikak ere aipatzen dituelako (Cabeza, 2000: 803).
|
|
|
Teknologia horrek aurrera egin du azken urteetan,
|
baina
Espainian moteldu egin da hazkunde izugarria izan ondoren.
|
|
|
Izozkia da Espainian gehien preziatzen den elikagaietako bat, bereziki tenperatura igotzen denean. Europako iparraldeko herrialde hotz gehienetan edo Italian urte osoan kontsumitzen da,
|
baina
Espainian freskagarritzat jotzen da, eta horrek urtarokotasun handia ematen dio. Produktu hau kontserbatzeko funtsezko elementuetako bat tenperatura da.
|
|
|
Europako Batzordeak nekazaritzako laboreak biltzeko aurtengo aurreikuspena argitaratu du. Europako Batasunean zerealen, pataten, ekilorearen eta azukre erremolatxaren guztizko kopuruak murriztea aurreikusten du,
|
baina
Espainiari buruzko datuak joera orokorretik aldentzen dira, eta erakusten dute beren ekoizpenaren emaitzak mantendu edo are hobetu egingo direla iazkoarekiko. Ikerketa Zentro Bateratuak (JRC Zuzendaritza Nagusia) egindako azterketaren arabera, 2006ko kanpainan laboreak gutxituz joango dira, aurreko urtearekin alderatuta.
|
|
|
Britainia Handiko hainbat komunikabidek jakinarazi dutenez, Erresuma Batuko Elikagaien Estandarren Agentziaren azterketa baten arabera, salmonela herrialde desberdinetatik inportatutako 30 arrautza kaxetatik batean dago,
|
baina
Espainiaren kasuan proportzioa zortzitik batekoa da. Argitaratutako informazioen arabera, adituek sei arrautza edo gehiagoko 1.744 kaxa aztertu zituzten salgai Londresko eta Ingalaterrako ipar mendebaldeko denda edo supermerkatu merkeetan.
|
|
|
Ikusi dugu Espainian kualitate horiek, artean, zientzian, politikan, edonon falta direla. Euskal Herria eta Andaluzia ez, hori seguru;
|
baina
Espainia osoa ote da ez indoeuroparra. Filosofo madrildarra holakoxe samintasun metafisikoetan txirtxirtzen bizi den bitartean, kontsolamendu paregabekoa da E. Philipon baten liburua (nahiz" más aficionado que erudito" den), non ere aurkezten baita tesi berri berri bat, Iberiako biztanketa nola agitu bide zen.
|
|
2007
|
|
|
Alvaro Reizabal abokatuak hori bera salatu zuen bere defendatuari 12 urteko espetxe zigorra ekarri zion epaiketan. Ez da bakarra, Euskal Herrian oso hedatua dagoen ikuspegia dela badakigu,
|
baina
Espainian ere hedatzen ari dela adierazten digu Javier Praderak El Pais en idatzitako artikuluak. Egunkari honen lerro editorialean eragina duen horietakoa ei da Pradera eta, besteak beste, «La ley del talion» izenburuko artikuluan halakoa zioen Auzitegi Nazionaleko osoko bilkurak De Juanaren auzian hartutako azken ebazpenaz:
|
|
|
PPk argi eta garbi adierazi zuen: egin dira autonomia saioak, estatutuak, ongi,
|
baina
Espainiako Batasuna da printzipio funtsezkoa: 1 Autonomia deszentralizatzeko denez onartu beharreko fenomenoa da, baina autonomiak eta nazionalismoak bereizi behar dira.
|
|
|
Banatu daitezke,
|
baina
Espainiako Estatuko poparen barruan ahaztutako bi estilo garrantzitsuenak dira; eta beraien artean lotura oso handia dute. Bestalde, badira hainbat talde punk gisa izendatu arren, musika estiloz hardcore barruan ere sar daitezkeenak:
|
|
|
Etxe berrira iritsitakoan azterketa orokorra egin behar zaio ezinbestez, behar bezalako tratamendua egin dezan eta jatorriko herrian ohikoak diren(
|
baina
Espainian zeharo suntsituak izan diren edo oraino ezagun ez diren) gaixotasunen transmisioa galarazteko.
|
|
|
bat mingainean ezartzeko geroz eta ohitura handiagoa hartu dute
|
baina
Espainiako odontologo eta estomatologoek ohartarazi dutenez, praktika hori arriskutsua da: aho barrunbeak eta mihiak gaitzik nozitzeko arriskua izan dezakete, ahoan bakterio mordoa sartzen baita jatean, edatean, erretzean, gauzak murtxikatzean, etc.
|
|
|
Ur minero medizinalaAltzolako iturria, Elgoibar, Gipuzkoa0, 23 euro litroko, denetan merkeena.Etiketan osaketa kimikoa euskaraz bakarrik agertzen da,
|
baina
Espainian derrigorrezkoa da espainolez adieraztea.Mineralizazio txikikoa.Ez da egokia sodio gutxiko dietetan sartzekoa.Dastatze proban, 6,5 puntu; aldekoa, zapore xuabea; aurkakoak: ahoan utzitako sentsazioa.Bezoyamineral naturala.Mineralizazio oso txikikoa
|
|
|
Erraz prestatzeko modukoa, beste gauza gutxi bezain osasuntsua, dieta mediterraneoaren ordezkari arketipikoa, Andaluzian du jatorria
|
baina
Espainia osoan kontsumitzen da: etxeko errezetarik tradizionalenetako bat da gazpatxoa eta orain, presa eta erosotasunak nagusitu diren garai honetan, elikagaien industriak abilezia handiz atera du merkatura, etxean eginikoak baino gehiago iraun dezan ontziraturik, prezioan torlojoak gehiegi estutu gabe:
|
|
|
1995eko Legearen liberalizazio esperientzia, lehen esan bezala, oinarrizkoa izan da gaur egungo arauketa eratzeko, bide berari jarraitzen baitio; gainera, epea bost urtetik hiru urtera murriztu eta hiru urteko isilbidezko luzapenen sistema ezarri du. Europar Batasunaren barruan, gure inguruko estatuetan, iraupenaren puntu horri dagokionez, itunakkortasuna emateko denbora behar due egiteko askatasun osoa onartu da;
|
baina
Espainian hori egitea gehiegitxo dela pentsatu da, zalantzarik gabe, errentariak erabilitako kapitalak amortizatu eta enpresari ezinbesteko egonlako.
|
|
|
Horren ondorioz, Gorteek ganbera bakarra izan zuten, Diputatuen Kongresu izenekoa. Konstituzioak eta 1933ko hauteskunde legeak ezarritakoaren arabera, diputatuak sufragio orokor, berdin, zuzeneko eta sekretuaren bidez hautatzen ziren, eta hogeita hiru urtetik gorako herritar guztiak hauta zitezkeen, sexua eta egoera zibila gorabehera, izen askodun barrutietan, gehiengoen hauteskunde sistema zuzendua erabiliz (gutxiengoei nolabaiteko ordezkaritza emateko), lau urterako(
|
baina
Espainiako konstituzio tradizioari jarraituz, legegintzaldi bat ere ez zen agortu); diputatuek ohiko parlamentu onurabideak zituzten (bortxaezintasuna eta ukiezintasuna, etab.).
|
|
|
Lehenengo eta behin, Konstituzioa bera egongo litzateke, antolamenduaren gorengo arau moduan, eta ondoren, lege lerruneko arau idatziak, erregelamendu lerruneko arau idatziak, ohiturak, printzipio orokorrak, jurisprudentzia, etab. Zuzenbideko estatu batean, iturri horiek zein diren, zein hurrenkerari jarraituz aplikatzen diren (hots, zuzenbideko iturrien lehentasun izenekoa) ezartzea eta horien arteko harremanak ezartzea funtsezkoa izan ohi da. Konstituzioan zuzenbideko iturri guztien arauketa aurkitzea izango litzateke logikoena,
|
baina
Espainian gauzak desberdinak dira: iturrien zerrenda eta horien lehentasuna Kode Zibilean daude, baina kode horrek ez du iturriei buruzko arauketa guztia ezarri; izan ere, 1978ko Konstituzioa indarrean sartzean, zuzenbideko iturriei buruzko guztiak aldaketa sakonak izan ditu.
|
|
|
Azkenik, nire ustean, gai bati ez diote irtenbide egokia eman, eta oso gai garrantzitsua da; ikerketarako obuluak emateari buruz ari naiz. Beste herrialde batzuetan, Britainia Handian, adibidez, galdeketa publiko handia egin da hori baimendu ala ez erabakitzeko,
|
baina
Espainian ez dut ikusi inolako ahaleginik egin denik horretan. Izatez, ez da aipatu ere egin.
|
|
|
Nonbait, anisakiosi kasuak areagotzen ari dira, eta horrek bultzatuta atera du errege dekretua Espainiako Ministerioak. Japonian eta Eskandinavian pertsona dezente gaixotzen dira,
|
baina
Espainian eta Euskal Herrian, nahiz eta arrain asko jaten den, oso kasu gutxi izaten dira.
|
|
|
Laboreak Babesteko Europako Elkartearen arabera, arazoa gero eta larriagoa da, eta desberdintasun handiak daude herrialdeen artean. Esate baterako, Polonian erabilitako pestiziden% 10 faltsuak dira,
|
baina
Espainiako Almeria aldean% 25eraino iristen da ehuneko hori.
|
|
|
Mundu ikuskeren diferentziok ez dira berdinak hizkuntza eta herri guztiekiko (Madame de Staël ek erreparatzen zuen, poeta alemanak ederki itzultzen zirela ingelesera eta oso trakets frantsesera) 1337; ez da berdin itzultzen edonondik edonora: euskaldunok ez omen gara indoeuroparrak,
|
baina
Espainia eta Frantziatik, itxura duenez, hagitz hurbilago
|
|
|
Laguntza zerbitzu gehiago behar dira. Ideala psikiatria geriatrikoko unitateak sortzea litzateke,
|
baina
Espainian ez dago hori horrela izango denik ere, berez garestia den osasun baten kostuak garestituko lituzkeelako», dio. Baina beste profesional batzuen artean, psikiatrak, geriatrak, lehen mailako arretako medikuak, psikologoak, gizarte langileak eta erizain espezializatuak ere trebatu lirateke.
|
|
|
Baina dena ez da hemen amaitzen, informazio gutxien dutenak baitira, Eurobarometroaren emaitzen arabera. Europako batez bestekoa 7,8koa da 1etik 10era bitarteko eskalan,
|
baina
Espainiako erantzunak 6,9ra iristen dira. Espainiako kontsumitzaileak dira animalien egoeraz gutxien arduratzen direnak; izan ere, inkestatutakoen %18k bakarrik aitortu du «inoiz ez luketela informaziorik bilatuko» animalien ongizateari buruz.
|
|
|
Arrazoi askorengatik amai daiteke ospitalean,
|
baina
Espainiako garrantzitsuenak haurdunaldiko eta erditzeko arazoen eta zirkulazio aparatuko gaixotasunen ondorio dira (gaitz kardiobaskularrak, hipertentsioa, gaixotasun iskemikoa eta abar). guztizkoaren %12, 9 eta %12, 8, hurrenez hurren. Horien atzetik digestio aparatuko arazoak daude (ospitalizazio guztien %11, 8), arnasketakoak (%10, 6) eta tumoreak (%8, 5).
|
|
|
Iaz errenta gordin erabilgarriaren %125 izan zen, hau da, aurreko urtean baino hamar puntu gehiago, eta euroguneko herrialdeetako batez bestekoa baino 25 puntu gehiago, Espainiako Bankuaren urteko txostenaren arabera. Etxebizitza erosteko zorpetzea zertxobait gutxiago hazi zen,
|
baina
Espainiako familien zor osoaren gainean duen pisua %73, 4 da dagoeneko. Hipoteka bermea duten maileguak Espainiako Bankuak, nobedade gisa, nabarmendu du hipoteka bermea duten maileguak beste gastu batzuk finantzatzeko motel baina etengabe erabiltzen direla.
|
|
|
Pasiflora edo guaraná bezalako landare estraktuak dituzten elikadura osagarriak elikagaitzat hartzen dira estatu kide gehienetan,
|
baina
Espainian sendagaitzat hartzen dira.
|
|
|
Opera ez,
|
baina
Espainiako bandarik onenak ikusitakoa naiz: Valentziakoa, Madrilgoa…
|
|
|
Senior mailako Igoera Fasea Colindresen (Kantabria) jokatuko baita. Sanlo EKT saiatu zen igoera fasea Elgoibarren antolatzeko gestioak egiteaz,
|
baina
Espainiako Eskubaloi Federazioak Kantabriara eraman du txapelketa.
|
|
|
Asmo handiko eginkizunak zituzten abian –Concordia karrikako pilotaleku hura berritzea, konparazione–,
|
baina
Espainiako jendeak indar handia zeukan Euskal Pilotaren Nazioarteko Federazioan eta, denak ere amets hutsak gertatzen ahal ziren laguntzarik ezean, zeren...
|
|
2008
|
|
|
Egin dezake,
|
baina
Espainiako Bankuak behin baino gehiagotan salatu du hori egiten duten bankuak ez direla ari ongi jokatzen; haren esanetan, dirurik ez duten kontuei ez zaie komisiorik kobratu behar.
|
|
|
Europako Banku Zentralak zaintzen du eurogunean dauden 12 herrialdeen ekonomia, eta Espainiari soilik erreparatzen badiogu, horrexegatik egon dira interes tasak hain apal; Alemaniarentzat edo Frantziarentzat egokiak izan zitezkeen interes tasa haiek,
|
baina
Espainiarentzat oso oso apalak izan dira, gehiegi.
|
|
|
Familiaren ardurak oraindik ere ez dira berdin banatzen emakumeen eta gizonen artean oso urrun gaude horretatik,
|
baina
Espainian 3/ 2007 Lege Organikoa onartu zutenetik, Emakumeen eta Gizonen arteko Benetako Berdintasunerako legea, bi gurasoek dute eskubidea denbora batez lan egiteari utzi ahal izateko; soldata osoa jasotzen jarraituko dute (dagokion oinarri arautzailearen arabera), eta lanpostua gordeko diete, baimena bukatzean berriz itzul dadin.
|
|
|
Lurralde Historiko bakoitzaren Batzar Nagusiek onetsi behar dituzte foru arauak,
|
baina
Espainiako antolamendu juridikoan, arauok ez dute lege lerrunik. Halako arauen izaerari buruzko autua korapilatsua da:
|
|
|
Gerra 1876an amaitu zen liberalen garaipenarekin. Euskal liberalek foruak mantendu nahi zituzten,
|
baina
Espainiako liberalek, Cánovas del Castillo-k gidatuta, abolizioa ezarri zuten, euskal lege zaharrak suntsituz. Alta, Cánovas del Castillo-k, kontzesio gisa, autonomia fiskal berri bat aitortu zien euskal probintziei, Kontzertu Ekonomiko izenekoa (1878tik).
|
|
|
Foruzaletasuna zen, baina oso erradikalizatua: oraindik onartu egiten zuen euskaldunen gurasoa historikoki Espainia izan zela,
|
baina
Espainiak hartu zuen jarrerara zentralistaren aurrean guraso horri uko egiten zion. Haustura planteatzen zen beraz, baina ez bere baitako helburu gisa, baizik gehiago egoerak ezarritako erreakzio moduan.
|
|
|
23). Manriquek Karlos V idazten duen lekuan, Joana. Eroa, ren eta Filipe. Ederra, ren semea, Alemaniakoa V.a,
|
baina
Espainiakoa I.a. Mugicak ere, kokapen geografikoa eta ingurugune fisikoa aipatzen ditu, Deba bailarako udalerrien sorkuntza azaltzeko:
|
|
|
Bi herrialde horiek behera egingo dute etxebizitzen eskaria, baina desberdintasunak egongo dira. Ipar Amerikan" subprime" hipoteken ondorioz ez ordaintzeko arrisku handia dago,
|
baina
Espainian egoera horrek ez die eragiten Espainiako etxeei. Orientabide gisa, azken hilabetean," Ibex 35" delakoaren historian beherakadarik handiena izan den hilabetean, higiezinen balioen bilakaera nabarmen negatiboa izan da; izan ere, kapitalizazioaren galerak konpainia guztiei eragin die, 3.900 milioi euro jaitsi baitira, Inmobiliaria Colónimo buru dutela (2.700 milioi euro), Martinsa Fadesa (230 milioi) aurrean (320 milioi).
|
|
|
Igoera hori gorabehera, zifra Europako batez bestekoaren azpitik dago oraindik(% 20). Txostenaren arabera, Telefónicak banda zabalaren merkatua menderatzen jarraitzen du,
|
baina
Espainiako kontsumitzaileek prezio baxuagoak eta eramangarritasunerako erraztasun gehiago izan behar dituzte, neurri batean, azpiegituren eskumen maila handiari esker. Zehazki, Espainian 13,4 milioi eramangarritasun egin dira telefonia mugikorrean, eta 3,01 milioi sare finkoan.
|
|
|
Gainera, iaz zentrala lau hilabetez egon zen geldirik, hozte sisteman matxura larri bat izan zelako. Erakunde horien iritziz, “erreklamatzen den energia nuklearrari buruzko eztabaida ireki egin behar da,
|
baina
Espainiako estatuko erreaktore nuklearrek noiz eta nola uzten dioten lanari adierazteko”.
|
|
|
Aktibo horiek oso modan jarri dira azken urteotan, balore merkatuak astintzen dituzten zurrunbiloen aurrean; izan ere, epe ertainera izan daitezkeen goraldiez baliatzeko aukera ematen dute, baina, oro har (ez beti), kapitala bermatuta dute. Gaur, Lehman Brothersen ordainketa etenduraren aurrean, banku horrek jaulkitako eta bermatutako produktu egituratu bat,
|
baina
Espainiako erakundeek banatua, kontratatu zuten guztiek beren diruaren zati bat gabe utz dezakete. Norberarena defendatzea eta" subprime" hipoteken salmentan parte hartzen duten erakunde amerikarrekin erkaketak saihestea izan da Espainiako bankuen santu eta ikurra duela urtebete baino gehiagotik, Estatu Batuetan krisia hasi zenetik.
|
|
|
Ziurtagiriak Bai lanpostu batean sartzeko, bai unibertsitateko edo graduatu ondoko ikasketak atzerriko erakunde akademiko batean jarraitzeko, gero eta maizago egiaztatu behar da hizkuntza baten ezagutza, titulu edo ziurtagiri jakin baten bidez. Titulu edo ziurtagiri horrek hautagaiaren hizkuntza gaitasuna bermatzen du, batez ere ingelesa denean. Hainbat erakundek eskaintzen dituzte hizkuntza horretako ziurtagiriak,
|
baina
Espainian gehien erabiltzen eta ezagutzen dena Cambridgeko Unibertsitatea da. British Council en laguntzarekin, urtero 130 herrialdetan baino gehiagotan antolatzen ditu" Cambridge ESOL exams" izenekoak, sei ziurtagiri, oinarrizkoenetik aurreratuenera, zazpi urtetik gorako helduentzat eta haurrentzat.
|
|
|
Entitateek transferentzia batzorde batzuk ezartzen dituzte, eragiketa horiek sortzen ahal dizkieten gastuen itzulketan oinarrituta. Entitate bakoitzak bere komisioak arautzen ditu,
|
baina
Espainiako Bankuak ezarritako gehieneko zergak mugatzen ditu beti. Bezeroak aukera dezake transferentzia komisioa berak ordainduko duen ala, aldiz, onuradunak hartuko duen.
|
|
|
Horiek dira arrisku benetako, gure eskubide nazionalak berreskuratzeko. Kataluniaz eta Euskal Herriaz mintzo dira, bai,
|
baina
Espainiako zati bereizezin gisa, eta Espainia dute buruan, eta ez Katalunia edo Euskal Herria, «herrialde hau» dioten bakoitzean. Baina, ez, immigrazioak ez du, inolaz ere, pertsona horien emozio mendekotasunen errurik.
|
|
|
Espainiako Defentsa ministro Carme Chacon oraingoz ez da mintzatuko Indiako Ozeanoko piraten kontrako neurriei buruz Espainiako Kongresuan. EAJk eta CiUk eskatuta eman behar zituen azalpenak Chaconek,
|
baina
Espainiako Kongresuko Diputazio Iraunkorrak atzera bota du agerraldia. ERC IU IC taldearen botoa erabakigarria izan da, PSOErekin bat egin duelako; azkenean, aurkako 27 boto jaso ditu eskaerak, eta aldeko 25.
|
|
|
Euskal Herriak autodeterminazioa lelopean ezker abertzaleak deitutako manifestazioa eguerdiko hamabietarako hastekoa bazen ere, ordu laurdeneko atzerapenarekin ekin zioten manifestariek ibilbideari. Ez zegoen manifestazioa galarazteko agindurik,
|
baina
Espainiako Auzitegi Nazionaleko epaile Fernando Grande Marlaskak agindu argia emana zion Ertzaintzari: manifestazioaren amaierako ekitaldian EAE ANVko inork ez zuela hitza hartuko bermatu behar zuen.
|
|
|
Baina ezin da alarma pizten ibili egia ez diren albisteekin. Izan liteke energia nuklearra gustuko ez duen jendea,
|
baina
Espainiako zentral nuklearrek oso funtzionamendu ona dute, munduko onentsuenetakoa. Zerbait gertatzen bada, eta ondorioa bada ez duela arriskurik, analisia ezin da horren ezkorra izan.
|
|
|
Paradoxaren aldeko gustua antzematen zaio bere lan osoan. Hain zuzen ere Francoren diktadura erori ondorengo urteetan hartu zuen fama gure artean, Euskal Herrian egindako lagunengatik eta hainbat komunikabidetan idatzitako artikuluengatik,
|
baina
Espainiako Errepublikaren aldeko intelektual ezagunenetako bat izan zen.
|
|
|
Antonio Okendoren aita, Miguel Okendo Segura izan zen Okendotarrenean itsas armadarako grina sartu zuena. Haren semeak lortu zuen osperik ez zuen izan,
|
baina
Espainiako armadan eman zuen bizitza osoa. Gipuzkoako eskuadrako buruzagia izan zen eta Azore uharteetako setioan parte hartu zuen.
|
|
|
Espainiako Gobernuak onartutako bigarren neurri, berriz, gordailu bermatuen kopurua igotzea izan da. Aste honetan Bruselak 50.000 euroan finkatu du gutxieneko kopurua,
|
baina
Espainiak harago joatea erabaki du. Hala, titular bakoitzak finantza erakunde bakoitzean duen dirutik 100.000 euro beti egongo dira aseguratuta.
|
|
|
Bestalde, Marta Varelak, Mikel Gilen bikotekideak, haren egoera «larria» azaldu zuen: «Mikelek sendatu ezin diren gaixotasun larriak ditu,
|
baina
Espainiako Estatuak ez du aske utzi nahi». Gil bere buruaz beste egiten saiatu zen iragan astean.
|
|
|
Ostegunean aspaldian ez bezala gozatu zuten Osasunako jokalariek Nafarroako Erresumako zelaian,
|
baina
Espainiako Kopan Getaferi irabazitako norgehiagokak ondorio txarrak ere izan ditu gorritxoentzat. Roversio Rodrigues de Barrosek (Igarassu, Brasil, 1984) min hartu zuen eta zelaia utzi behar izan zuen herenegun lehen zatia amaitzeko minutu pare bat geratzen zirenean, eta beldur zutena baieztatu zuten atzo goizean Taxoaren:
|
|
|
Eta De Juanak, Espainian berarekin dagoen obsesioa ikusita, ez du baztertzen bertan bizitzen gelditzea. Lasai ikusten dute Iñaki de Juana,
|
baina
Espainiara itzultzeko batere asmorik gabe, eta are gutxiago kartzelara joateko baldin bada.
|
|
|
Edozein modutan, krisi ekonomikoa izan da Espainiako gobernuburuaren hizpide nagusia. 2009a urte zaila izango dela esan du,
|
baina
Espainiako Gobernuaren eginbehar nagusia krisiari aurre egitea izango dela, aurrera egiteko gaitasuna badagoela, eta krisitik ateratzea lortuko dela. Hala izan dadin lan egin behar dela azaldu du, baina Gobernuaren lehentasun nagusia horixe izango dela eta dagoeneko neurriak hartuak dituela.
|
|
|
Batetik, euskal sektoretako eta euskal leialtasuneko sektoretakoek ez dutelako halako arazoekiko ardura hartu; eta, bestetik, Espainiako Estatuak immigranteen bizileku eskubidearekiko eta lan eskubidearekiko duen kontrolagatik. Azken arrazoi horren ondorioz, Euskal Herrian dauden
|
baina
Espainiako Estatuaren mendeko diren laguntzarako erakundeak Estatuaren eta immigranteen arteko" bitartekari" bihurtu dira. Eta horrek, aldi berean, immigranteek Espainiako Estatuko lurraldetasunaren eta politikaren arloa Euskal Herrikoaren aldean gehiago entzutea eta ezagutzea eragin du.
|
|
2009
|
|
|
Baina ikusi behar zer dioen Espainiako Auzitegi Gorenak, ea nola ateratzen den" Botin auzia" eta" Atutxa auzia" ren sasi juridikoetatik.Ermuko Foroak eta enparauek argudiatuko dute EAEko Auzitegi Gorenak hankaz gora jarri duela Espainiako Gorenak Atutxa auzian erabaki zuena. Orduan ere auzia prozedura laburrekoa zen eta herri akusazioa bakarrik zegoen,
|
baina
Espainiako Gorenak ebatzi zuen aurrera jarrai zezakeela, auzipetzen zen ustezko delituak Botin auzian ez bezala ez zuela inongo pertsona zehatzik eragiten edo kaltetzen, Gorena bera baizik.
|
|
|
NBE KO Martin Scheinin kontalari bereziak ez du horrenbesterik esan ezta esango ere,
|
baina
Espainiak alderdiak legez kanpo uzteko duen legediaz pilatutako gomendioek nabarmen lotsagorritu lukete zuzenbide estatuan oinarritutako edozein gobernu. Ez da horrelakorik gertatuko Moncloan, are gehiago luzatutako gomendioek Espainian duten oihartzuna hutsaren hurrengoa denean.
|
|
|
Europaren aldeko mugimendurako Espainiako ordezkaritza federala sortu zenean, Madariaga haren presidente jarri zen eta idazkari nagusi Jose Maria Lasarte EAJko eta Eusko Jaurlaritzako kidea; Manuel Irujo, berriz, lehendakari-orde. Beraz, euskaldunen sailak berezko nortasuna gordetzen zuen,
|
baina
Espainiakoaren baitan.
|
|
|
Ikusi egin da hori,
|
baina
Espainian, adibidez, Ingurumen Ministerioari gastua murriztea izan da lehen urratsa.
|