|
2004
|
|
|
Pauline Bernardettek duda egin zuen. Buruak ezetz esaten zion, ezin zituela desobeditu komentuko erregelak, eta gainera ez zela hainbesterako, inguruetan ez zegoela hainbeste mendi, Altzuruku bera ere ez zela urruti gelditzen;
|
baina
bere bihotz guztiek, bere hamar txintxarriek, kontrakoa esaten zioten, babesa emateko mesede eskean etorritako jende hari.
|
|
|
La Vachek ez zuen gure tratabidearekin jarraitzeko asmorik erakusten. Ukuilura sartu nintzenean, begiratu ere ez zidan egin, edo hobeto esateko, begiratu egin zidan
|
baina
bere ohizko mezuarekin:
|
|
|
Ni bere lekuan egon izatera, harrika hasiko nintzatekeen balkoiaren aurka.
|
Baina
berak ez, berak nahikoa zuen kantatzearekin eta gora begiratzearekin.
|
|
|
Pazientzia galtzera zihoala iruditu zitzaidan.
|
Baina
bera jenioko behia bazen, ni ere bai.
|
|
2010
|
|
|
Jakina da Rawlsi bere lehendabiziko lan mardulak, 1971ko A Theory of Justicek, eman ziola sona filosofia politikoan berdintasuna eta askatasuna ezkondu nahi izan zituelako,
|
baina
bere ibilbidean arazo berriak aurkitu zituen. Hango zuzentasunaren teoriaren gaizki ulertu batzuk azaltzeko asmoz ekin zion zuzenketari.
|
|
|
Nirekin enamoraturik dago, horregatik ekarri ninduen hona.
|
Baina
berak ere suerte txarra dauka. Ez diot batere kasurik egiten." Gregoriori Barea esaten zioten, halako ezizena zuen familia batekoa zelako, eta hoteleko kafetegian aritzen zen kamarero lanetan.
|
|
|
Baina zutik jarraitu nuen, Virginiak marrubiren bat aurkitzen ote zuen, bere mugimenduak zaintzen. Ume bat bezala zebilen batera eta bestera, bizkor, etengabe belarrerantz makurtuz;
|
baina
bere gorputzak, ilun-bistan," hari beltza eta zuria bereizi ezin diren unean", sendoagoa ematen zuen, beteagoa; hogei urte izan ordez hamar gehiago balitu bezala.
|
|
|
Txikiak ginenean. Ohol gazteluak geneuzkan inguruan; ibaiak bereizi egiten gintuen mundutik; ilun-bistak babestu; aroztegi zaharrak hamaika ohantze eskaintzen zizkigun;
|
baina
berak ume jokatu nahi zuen nirekin. " Ba, ez badituzu nahi, uretara botako ditut", esan zidan marrubien ziria astinduz.
|
|
|
" Joan egin beharra daukat", esan nion.
|
Baina
berak ez zidan aditu. " Okik hemen gelditu du.
|
|
|
Eta gero, haserretu egin zinen. Zure aitaren koaderno hura erakutsi nizulako." Keinu bat egin nion isil zedin,
|
baina
berak hizketan jarraitu zuen: " Jakina, gaizki egin nuen.
|
|
|
Mutil baldar bat besterik ez da. Un garçon grossier, esango luke Genevievek bere semea den bezalakoa ikusteko gaitasunik balu." Bere ezbeharraz ohartarazi zuena neu izan nintekeela bururatu zitzaidan orduan;
|
baina
berak Amiani delako teniente baten emaztea aipatu zuen. " Ezagutzen duzu.
|
|
|
Aitarekin hobeto konpontzen naiz, esan dizut. Nik badakit zuri gutxi gustatzen zaizula,
|
baina
bere begiengatik da." Ukatu egin nuen buruaz. Berak zigarroaren kea kanporatu zuen ahotik, eta jarraitu:
|
|
|
Errepikapen hura bere arnasaren hotsarekin nahasten zitzaion, eta hots hura ere gero eta larriagoa zen. Baldarki egiten zuen lasterka,
|
baina
bere adineko zeinahik egin izango zukeen bezain azkar, edo are azkarrago; bere 115 kiloak 95 edo 85 bihurtu izan bailiran. Heriotza ziurretik ihes egin beharrak arindu egiten zizkion hankak, eta kemen trinko bat ematen.
|
|
|
Gero, kendu behazuna, gibela eta bihotza, eta erreta jan zuten".
|
Baina
bere kolkorako ari zen orain, konturatuta bere jokaeraren zentzu gutxiaz. " Frantziara iristen garenean neronek gonbidatuko dut langosta errea jatera", esan zion Juanek goitik.
|
|
|
Berriro ere bere mundualdian pentsatu nahi izan zuen, bere gurasoengan, bere anaiarengan, Ameriketan ezagututako hainbeste lagunengan.
|
Baina
bere gogoak, tontoki, egin berria zuen inbentarioaren datuak adierazten zizkion etengabe: bost olio zahagi, hamaika ardo zahagi, hamasei gaileta kaxa, hamarna kiloko hiru atun lata
|
|
|
" Egon zaitezte geldi! —hots egin zuen Ubanbek urduri— Non da neska hori, ordea?"" Toaila ikusten diat,
|
baina
bera ez", esan zuen Sebastianek urtegiaz harantz seinalatuz. Toaila zuria zen, eta gugandik berrogei bat metrora zegoen, eguzkiak sartzea lortzen zuen basoaren alderdi bakarrean.
|
|
|
Pentsaezina zen. Bera Ameriketan bizi zen,
|
baina
bere arima Obabako nekazariena bezalakoa zen horretan, antzinako lege bati jarraitzen zion: etxea ez zen auto bat balitz bezala saldu behar.
|
|
|
" Estebanek ere ez zekien igeri. Nik ikasteko esaten nion, ez zela zuhurra itsasoan ibiltzea igeri jakin gabe,
|
baina
bera lehengoetakoa zen alde batera, ez zuen bere burua piszinako ikastaroetan ikusten. Eta gero, barku batek jo zuen bera zihoana, Bretainiako kostalde horretan arrantzan ari zirela.
|
|
|
Bakoitzak ikusiko duela nola jokatu.
|
Baina
bera ez dutela bizirik harrapatuko. Informazio gehiegi daukala buruan.
|
|
|
Enplegatuek ulertu ezinean begiratzen zioten, eta azkenean alde guztietatik inguratzen gintuzten zuhaitz erraldoiak erakutsi dizkiote.
|
Baina
berak ez du amore eman. " Ez, normalak ez.
|
|
|
Ikara ematen du orain dela hiru mila urte inguru sortu zela pentsatzeak, eta ordu hartan ahuntz batek jan zezakeela osorik bere hosto xamurrekin batera.
|
Baina
bera ahuntzei gailendu zitzaien, erauntsiei, izotzaldiei, gizakiei. Eta hor dago, hazten ari da oraindik.
|
|
|
Izter erdirainoko blusoi zuriekin ibiltzen zen gehientsuenetan, edota behar baino hiru eta lau taila handiagoko jertseekin.
|
Baina
bere kasuan jendea ulerkorragoa zen. Pentsatzen zuten bere bizkar okerragatik janzten zela modu hartan, konkorrak disimulatzeko; ez, Joseba bezala, bere bizimodu aldrebesaren ondorioz.
|
|
|
" Dantzaldietara ondo jantzita joan, behintzat! Benetako musikari profesionala bezala!" Joan egin nahi zuen gelatik,
|
baina
bere hitz egiteko premia handiagoa zen. " Badakik non dauden nire txaketak.
|
|
|
" Gehiegi eskatzen didazu, Carmen!", esango zion jostundegitik aterarazi eta gero. " Ni ahalegintzen naiz adiskidetzen,
|
baina
berak beti bezala jarraitzen du, erantzun txarra besterik ez dit ematen. Kaliforniara joan nahi badu, utz ditzala hoteleko dantzaldiak eta joan dadila.
|
|
|
" Mutil zintzo askoa zen, ba —esan zuen Isidrok— Eta zaldizalea gutxi bezala. Nik eman nahi izan nion lana zerrategian,
|
baina
berak zaldiekin nahiago." Isilune bat egon zen, inork ez zeukan zer esanik. Edo linternadunak bakarrik:
|
|
|
Ez diot konfiantzarik, baina egarri handia daukat, gosea ez hainbeste, eta azkenean beragana joan naiz. Esan dit han ez dagoela urik,
|
baina
bere txabolaraino laguntzen badiot emango didala ura eta baita jateko zerbait ere. Oinutsik ikusi eta sumatu egin du gertatu dena.
|
|
|
Baina Papillon film hartatik omen zetorkiok. Lehengo egunean ez nian esan,
|
baina
berarekin egon ninduan La Habanan." Pentsatzen nuela esan diot, ez ninduela albisteak ustekabean harrapatzen.
|
|
|
Goizean leihotik ikusi dudanean ez zegoen hilda, beraz. Euriak botako zuen,
|
baina
bera altxa egingo zen berriro. General Sherman handia ez litzateke beste horrenbeste egiteko gauza.
|
|
|
" Nik badakit zergatik esaten duzun hori, Susanita —zuzendu zitzaion Martin— Zure aitak gerra galdu zuelako. Irabazi balu gehixeago gustatuko litzaizuke." Adrianen tonua imitatu nahi zuen,
|
baina
bera baldarragoa zen. " Kontuz gure lagunekin, Martin", esan zuen Adrianek Susana sofatik altxatzen zela ikusita.
|
|
|
Gainera mosie ebakitzen dute, mosie Nestor. Benetan, zerbait egin beharra daukagu." Barre egin nuen,
|
baina
bera kopetilun ari zen. " Zergatik ez zaizu gustatzen?"" Hamster baten izena da, zalantzarik gabe.
|
|
|
Ez nuen nahi gerraren gaian sar zedin.
|
Baina
berak ez zuen nire komentarioa aditu ere egin. " Faxistak Obaban sartu zirenean —esan zuen—, nire kide guztiek mendira jo zuten Agirreren armadarekin bat egiteko asmoz, baina nik Obaban bertan jarraitu nuen Alderdiak agindu hori eman zidalako.
|
|
|
" Orain ezin dut erabakirik hartu." Ez zuen euriak baino ozenago hitz egin, justu entzun nion.
|
Baina
bere bi eskuek indarrez estutzen zuten nirea. " Ondo ulertu badizut, merituak —merits— egitea beste aukerarik ez daukat." Burua nire sorbaldan erorita utzi zuen.
|
|
|
Ba, berak kontatu omen dio dena."" Poztekoa da etxeko norbaitek nigan konfiantza izatea", esan nion.
|
Baina
berak ez zuen aintzat hartu nire hitzen zentzua, eta ikasketen antolamendu berriaren xehetasunekin jarraitu zuen harik eta Lubis eta hiru neskak pabiloitik itzuli ziren arte.
|
|
|
Eta proposatu ere, proposatu zion nire lankide horrek San Frantziskoko argitaletxe batekin hitz egitea.
|
Baina
berak ez zuen aparteko interesik jarri. Jakina, ipuinak ez ziren zuen hizkuntza zahar horretan argitaratuko, baizik eta ingelesez, nik zuzenduta.
|
|
|
Susana, medikuaren alaba. Batzuek esango dute aukeran txikia dela, doi doi pasatzen baititu ehun eta hirurogei zentimetroak,
|
baina
bere gorputza leun leun doa oinetatik buruko ileraino, eta esan liteke alfareroak buztinezko ontzi bat egiten duen bezala izan zela neska hau egina. Batzuek" panpina" deitzen diote Susanari, baina oker, berak ez baitu panpinaren kaskarkeriarik.
|
|
|
ez aparteko leku batean, ikusezin, sonbreiruaren azpian gordeta, baizik eta agerian, miradorean, oso hurbil dantzaldira etorritako neska eta mutilengandik. Ezin nuen imajinatu nola banatuko zituen Adrianek orriak,
|
baina
bere aldartea ikusita modu nabarmen bat aukeratuko zuela iruditzen zitzaidan. Dantzaldia aurrera, pentsamendu izpiak pasatzen zitzaizkidan burutik, lainotxoak, zeinek baitzioten Miss Obabaren broma harekin neurririk gabe ari ginela, kasu egin behar geniola Lubisi gauzak ez nahasteko eskatu zigunean.
|
|
|
" Esan zioat Adriani, Morori piperrauts gehiegi ari zitzaiola sartzen.
|
Baina
berak zorro osoa hustu ziok. Eta nik esaten dudana:
|
|
|
" Horixe esan diot amari.
|
Baina
berak ni kastigatzeko gogoa zeukan, eta ez dit kasurik egin."" Okerren bat egingo huen eta, Sebastian", esan nion. " Nik ez, bikiek egin dute!", hots egin zuen berak.
|
|
|
Ez diat esaten Adrianengatik. Adrian oso astuna jartzen duk krokodiloaren kontu horrekin, eta gehiegi edaten dik, eta desastre bat duk,
|
baina
berak sufritu egiten dik, ezin dik gainditu bere elbarritasuna, eta lagun bezala berarekin egon behar diagu. Gainera, gaur bertan esan zidak aitak gosarian, Adrian tratamenduan jartzekotan omen zebilek Isidro, eta La Salleko psikologo harengana joan omen duk hitz egitera."
|
|
|
orain Munduari gainera Zapuztu aldaretikan Desgizona bera Gauza guzien daitezen Konpon fitenera
|
Bainan
berari etzaio Deus axola afera. izkutuegi darraien zientzia duzu kartofolia deritzana; badakizu jakin ere gauza aunitz aunitz gauza kausigabeak direla oraindino; gorderik haizeak zaintzen dituen kutxa urrunduetan; halarik ere eta argiro pentsatzeke hegoak eta zabaltzearekin baterat ediren ditazkezu hainbat eta hainbat sekret ixilpean utzirik izandu diraztenak; nere saihetserik eneuke sekula santa...
|
|
|
Aloña tabernara joan behar izan dut,
|
baina
bertatik ere kendu dute tabako makina; harrigarria. Esaten didate aldameneko Gure Leku taberna zaharrean aurkituko dudala.
|
|
|
Sabino Aranak oso azterketa zuzena eta modernoa egin zuen mintzairaren egoerari buruz,
|
baina
bere ideiek, asmatutako arauek eta hitzek praktikan bere jarraitzaileen artean sortu zuten garbizalekeria oso urrunduta zegoen hiztunen mintzairatik, mordoilo ulertezin bat sortuz.
|
|
|
Sarasak onartu zuen hala deitu izana,
|
baina
bere burua defenditu zuen Aretak lehenago egindako mehatxuagatik esan zuelarik: " Guizachar!
|
|
|
Horra arte bere ikustekoa du.
|
Baina
bere buruaren esplikatzeko erran zuen: " je ne suis pas Georges Freche moi".
|
|
|
Lasserre eskuindarrak afera esplikatu zuen erranez Labazee k ez zuela Euskal Herria maite.
|
Baina
berak bai. Zergatik?
|
|
|
Zer da txar pastoralean? Eni gauza guziak ez zaizkit gustatzen,
|
baina
berak gaitasun zerbait badu horren errateko. Nor da gai klika horretan horren ebaluatzeko?
|
|
|
Mezu haien edukia ez zuen kontrolatzen Dogoak,
|
baina
bere alabaren begitartean ikusten zuen ezkontzarako zurkaitzak lur onean landatuak zeudela, Estatuaren komenientziaz ez ezik, baita ezkontideen aldartearen arabera ere. Horrenbestez, ezteiak albait lasterren prestatu behar zirela pentsatu eta horren xehetasunak lotzeko agindu zien bere kontseilariei, Dalmaziako printzearekiko adostasunez, betiere.
|
|
|
" Bestalde pentsatu zuen geroago, egia da baita ere oso hitz gutxi egin duela Simeonek. Lotsagatik zela uste nuen lehen,
|
baina
bere jokabidea ez da izan mutil lotsatiarena. Beharbada erdipurdi moldatzen da italieraz eta horregatik bere zapo hizkera dardartia?
|
|
|
Zer dioen da gutxienekoa, berdin da arauak aipatzen dituen edo ipuinak kontatzen, baina ez da isiltzen. Orduan, haren hizkera hutsa da,
|
baina
bere nagusitasunaren eta boterearen errepresentazioa da, gainerakoen gainetik. Ez du inorekin elkarrizketarik nahi, besteen gainetik dagoelako.
|
|
|
" Guk ez genuen Kert ibaiaren marra pasatu nahi, muga ipini eta hantxe nahi genuen geratu,
|
baina
bertako kabilak oldar eta amorruz gainezka ikusirik, Melillari erasoko ziotela beldur izan ginen. Izugarria izango zen.
|
|
|
1906an, 24 urte zituela, Melillako Telegrama del Rifegunkarian idazten hasi zenean, espainiar sistema kolonialean integraturik zegoela ematen zuen,
|
baina
bere izkribuak denboraren argitan irakurririk konprenitzen da bestelako bidetik zihoala ordurako: Marokoko sultana frantziarren marioneta zela salatzen zuen etengabe; Espainiaren menpeko plazak onartzen zituen, baina Espainia bere posizioetatik kanpora Arrif aldera zabaltzea ez.
|
|
|
Trumoiak entzuten ziren orduan, oinaztargien ondoren, eta Ekaitza zen bai trumoien eta bai tximisten jabea, eta erakutsi bai
|
baina
bere sua ondo gordetzen zuen, berarentzat bakarrik.
|
|
|
Bere aita marinela izan zen, eta bere aitaren aita ere marinela. Itsasoaren ertzean jaio, marinel familia horretan, eta desadostasun edo protestarik gabe izan zen bera ere marinela, beste guztiak bezala, luzaroan,
|
baina
berari ez zitzaion hura inondik ere gustatzen.
|
|
|
Nasreddinek, kadia zen denboran, egun batean belarria lokailu batez estalita zekarren gizon bat hartu zuen entzutegian. Bazekarren gizon hark berekin, eta hitz handiekin salatzen zuen, beste gizon bat, hark
|
baina
bere errugabetasunaren aldarria egiten zuen.
|
|
|
Nasreddin beldur da, iragarritako moduan gertatu dela eta, herritarrek gizon hori ongi ez begiratu izanaz salatuko dutela, eta, ito ez
|
baina
bere burua urkatu duela itxura egin du: errekatik atera eta zuhaitz batean soka batetik eskegi du gizona.
|
|
2011
|
|
|
Etzuen ere, aitor dut, ahopaldi bakun eta berdina, nola baitzuen Duvoisin zenak. Bihurdikatu aire bat bazuken;
|
bainan
bere idorrean irets ahal zezaketenentzat, zer gozoa! Nork egundaino mintzatu du eta marratu lumaz, halako euskara bete, dena zain eta odol, oso, aberatsik?".
|
|
|
Ez du mokorik, baina saguak bezalako aho bat, hortzekin; luma orde, ilez du gorputza estalia; hegoak aldiz, ez lumarik, ez ilerik gabe, larru huts. Ez du arrautzarik erruten,
|
baina
bere iduriko kumeak sortzen ditu: kume horiek ez ditu ahotik ahora bazkatzen, baina bai bere esneaz hazten.
|
|
|
Madrila!
|
Baina
berak behin baino gehiagotan esana zidan: " Heuk nahi duan unibertsitatean!".
|
|
|
XIX. mendeari urtebete gelditzen zitzaion ozta, Richard Wilhelm ailegatu zenean, eta berea da, seguru asko, idazlanaren itzulpenik preziatuena. Egun, ia edozein hizkuntzatan irakur daiteke,
|
baina
bere bertsioa dago hainbaten oinarrian.
|
|
|
" Maitasuna argia bezalakoa da, ikusezina
|
baina
bere ondorioak inguruan dauzkagu, indar positiboa ematen du, gauza txikien aurrean hunkitzen erakusten digu, kontsumismo ergelean erori beharrean. Bizipozaren iturri da."
|
|
|
Orain ez, orain ezetz esango nioke. Nik Irinari esaten diot nork bere bizimodua egiteko, halaxe gordeko dela gure amodioa,
|
baina
berak ez dit batere axolarik egiten. Lehengo egunean, esaterako, gure ezkontza ezkutatzeko lanak izan ditugu, eta hark taberna batean bost ehun euroko eskupekoa utzi zuen.
|
|
|
Nire aldeko jendeak ezin zuen haren harridura ezkutatu, ez baitzuten emaztegaia ezagutzen. Interneten haren argazkiak ikusi bai,
|
baina
bertatik bertara ez. Behin etorri omen zen Baluartera, baina ez dago operazalerik Jon Kondaren gonbidatuen artean.
|
|
|
Bi kantek merezi dute halere nabarmentzea," Igelak" eta" Pigalle", lehenengoaren bi bertsio eta bigarrengoaren hiru grabatuta utzi baititu Achiaryk dagoeneko.43 Esan liteke bi poemok irentsi egiten dituela kantariak eta ematen diguna hitz eta irudietan oinarritutako dantza katartiko baterako gonbita dela. Era horretan, agian Mirandek berak amestu bai
|
baina
bere poemen arkitektura hertsian ezin lortutako nahia gauzatu egiten da. " Orain, aldiz,/ intzirika daude igel igelttoak,/ igel igeltto zoroak" errepika eta dantza alai zoroak dira.
|
|
|
berriro hutsetik hasteko aukeraren ilusioa piztu lezakeen lurralde hori, ez badiot gaizki ulertu.
|
Baina
berak Etiopia n irudikatua, bederatzi zirkulu barruan suertatzen da, eta zirkulu horiek esparru latzetara eramaten gaituzte: lehenengoak eta bigarrenak itsutu arte negar egitera; hirugarrenak sehaska kanten esparru kezkagarrira" Obabatxue, obabatxue" —; laugarrenak amodioaz eta erlijioaz burla ez egitera; gainontzekoak Etiopia inguruko kanpamentu erratuetan argi krudel baten abistatzera...
|
|
|
Epika antzu batetik lirika engaiatu batera ahaleginduz, bere itsasontzi xumearen oihalak harrotzen zituzten ekaitz bortitzak bideratzeko ahaleginean.
|
Baina
berak noizbait amestu zuen heroiaren bideak etxerakoa seinalatzen zuen. Ezinezkoa bilakatu zitzaion, ordea, Ithaka alderako itzulbidea.
|
|
|
Niretzat izango da, egun hauetan nik erabiltzeko. Bernardek badauka berea eta neskek ere badute bana, Jeanek ere badu bat, oso dotorea, ziklista profesionalek erabiltzen dituzten horietakoa,
|
baina
bere bizikleta oso argi esplikatu zidan lehen egunean— ezin da ukitu ere egin, berak bakarrik erabil dezake. Gazte denboran ziklista amateurra izan omen zen, eta lasterketa batzuk ere irabazi omen zituen, horregatik zaintzen du hainbeste bere bizikleta hura.
|
|
|
Silviek biolontxeloa daki jotzen eta Anickek oboea. Bernard gitarra jotzen ari da egun osoan etxean,
|
baina
bere benetako instrumentua bateria da. Zer gertatzen den?
|
|
|
Bernard eta biok denbora osoan egon gara eskuak astintzen ea horrela eulitzar haiek uxatzen genituen. Harrigarria, Tonon jaunak ez zuen ezer egiten euliak uxatzeko, edo ez dute bera molestatzen edota molestatzen dute,
|
baina
berari ez zaio inporta eta lasai asko jarraitzen du euren artean.
|
|
|
Claudioren sinpatia gustukoa zuen bezala, boxeolarien indarra ere gustukoa zuela pentsatu zuen. Borrokaldi ederra izanen litzateke hurrengo egunekoa, dudarik gabe,
|
baina
bere buruan beste plan batzuk zituen ordu bererako. Muratti en paketea poltsikotik atera eta zigarro bat piztu zuen.
|
|
|
Nora pentsakor geratu zen une batez. Marco mutil zintzoa eta maitagarria iruditzen zitzaion
|
baina
bere joko horietaz ez zuen deus ere jakin nahi. Zer egin nahi zuten Norrisekin?
|
|
|
Kazetaria Fabiok esandakoaren alde agertu zen. Bahiketa egiteko tenorean zailtasunak ikusten zituen,
|
baina
bere kontaktu batzuen laguntzarekin lortzeko aukera handiak zituztela adierazi zuen. Nora Miaorekin harreman profesional zintzoa hasia zuela azaldu zuen.
|
|
|
neska eder batena zein izaki izugarriarena. Belzebu horrek euskal tradizioari jarraituzez zekien euskaraz,
|
baina
bere laguntzaileak, Pirinioetako Sombreko Jaunak, bai ordea. Sombre edo Iluneko Jaunak neska bat, Orlandine, gatibu zuen bere gazteluan, eta urtean behin baino ez zihoan neska hori ikustera, horrek hamabost urteak bete zituen arte.
|
|
|
Elizondoko euskalduna da eta zuhaitz genealogiko baten jabea; pilotaria eta borrokalari trebea ere bai. Familiak ikasarazi nahi izan zion,
|
baina
berak pilotan aritzea gogokoago zuen. Behin batean liskar baten ondorioz beste mutil bat zauritzeagatik alde egin behar izan zuen, eta horrela ibili zen batetik bestera soldadu bilakatu arte.
|
|
|
Baina Carmenek nola ikasi du euskara? Ijitoak aitortzen duenez, Etxalarko euskalduna da, eta ijitoek Sevillara eraman zuten bahituta edo;
|
baina
bere asmoa Nafarroara, ama gaixoaren ondora, itzultzea da. Bere euskalduntasuna aitortuta ere, benetako arrazoia bestelakoa izan liteke.
|
|
|
Liburuari izena ematen zion neskak lau urte eta erdi baino ez zituela, liburutegiko haur liburu guztiak irakurrita zituen, eta, liburuzainaren aholkuz, heldu askok benetan irakurri gabe irakurri dituztela esaten duten liburu garrantzitsu horietako asko ere irakurri zituen. Isabellak bazekien ezin zuela bere burua Matildarekin konparatu,
|
baina
bere senak nolabait esaten zion gaur egun zeukan irakurzaletasuna oso txikia zenean irakurritako liburu hartako Matilda bezalakoa izan nahi izateari zor ziola; halako mimetismo baten eraginez harekin identifikatu baitzen, geroago beste hainbeste pertsonaiarekin, haragizkoak bezala paperezkoekin ere, gertatuko zitzaion gisa berean. Jolas moduko bat iruditzen zitzaion pertsonaien haragian sartzea, haiekin batera gozatu eta sufritzea, eta idazleak erabakitako paturantz lerratuz joatea.
|
|
2012
|
|
|
Ezpainak zabalduta zeuzkan, erdi barrez,
|
baina
bere begi puztuen barrua iluna zen, mamba sugearena.
|
|
|
—Nik ere atxilotu egin nahi dut —esan zuen Van Thiegelek Richardsonen umore berdinarekin. Lurrean etzanda jarraitzen zuen, kapelu zuria begietan,
|
baina
bere onera etorria zirudien. Garbi hitz egiten zuen ostera.
|
|
|
Parapetoaren paretik pasatzerakoan, jadanik lotuta zegoen mandrila begira gelditu zitzaion,
|
baina
bera poeman kontzentratuta zegoen eta ez zen ohartu. Beste mandrilak zeuden esparrura iritsi zenean, ordea, askari kapelu gorriak deika hasi zitzaizkion, eta haria galdu zuen.
|
|
|
Etxera itzuli zenean, bere anai arrebek lortu zuten dirua kentzea; ez ordea belarritakoen kutxatila, lurpean gordeta utzi zuena. Jo egin zuten, anaia hiltzaileak labana atera zion,
|
baina
berak, hoberenak bezala jokatuz, tinko eutsi zion sekretuari.
|
|
|
" Lurra ziega hezea bihurtzen denean, eta Esperantza handik ihesi doanean saguzarra bailitzan...".
|
Baina
bera hemen egon balitz, ez zian Esperantzaren saguzarra ikusiko, haren espektroa baizik. Yangambi latzagoa duk Paris baino, nahiz eta, alde batera, ederragoa ere baden.
|
|
|
Pasaeran, ofizial gazteen mahaiari egin zion so. Chrysostomek alkandoraren bi botoi zeuzkan askatuta; ez ohi bezala hiru edo lau,
|
baina
berak agindutako bakarra ere ez. Ahoa zabaldu egin zen agindua errepikatzeko, baina hankek ez zuten gelditu nahi izan, eta kristalezko aterantz eraman zuten.
|
|
|
Bihotzaren taupadek min egiten zioten zintzurrean. Korri egin nahi izan zuen etorritako bidetik, milaka argitxo berdeen ingurutik urrunduz,
|
baina
bere bi hanka luzeak egurrezkoak balira bezala mugitzen zitzaizkion.
|
|
|
Eta hori ez zegoen ondo. Van Thiegelek ez zuen biltegiaren ardurarik, eta horregatik ez zen kezkatzen,
|
baina
berak bazekien nolako balioa zuten galletek. Yangambin gauza asko zeuden, baina gozo bakarrak banana azukretuak eta kanabera eztiak ziren.
|
|
|
Yangambi postu militarra zen, eta noiznahi galdetzen zioten goi ofizialek, Lalande Biranek batez ere, ea berririk bazen. Berak ezetz erantzuten bazuen, eta gero kontrakoa jakiten bazen, berriak egon bazeudela
|
baina
berak isildu egin zituela, Gobernu Egoitzako ziegara bidaliko zuten zuzenean, edo are kastigu handiagoa pairatu zuen. Beraz, egia kontatuko zion Lalande Birani.
|
|
|
Kapitaina baino hobea —esan nahi izan zuen Van Thiegelek.
|
Baina
bere mihiak kakotuta jarraitzen zuen. Aitzitik, bere gorputzaren erdialdeko mugimendua indartsuagoa egin zen.
|
|
|
noski, katuarena. Hila zen aspaldi,
|
baina
berak maiz aipatzen zuen: " Hementxe egoten huen Bruno Zaharra etzanda.
|
|
|
" Barkatu, e, baina ez dut uste. Izan nuen katu bat, bai,
|
baina
bere izena ez zen esan duzuen hori. Nik uste dut nire katuak Gina zuela izena, Gina Lollobrigida".
|
|
|
Victor Moreno izango da seguruenik gure artean literaturari buruz liburu mardulenak egin dituena, gehien eta sakonen hausnartu duena literatura idazteak suposatzen duenaz. Egia da gure artean ez daudela literatura kritiko eta pentsalari gehiegi,
|
baina
bera izanen da apika onena eta zorrotzena. Victor Morenok lehendik ere badauzka kaleratuta funtsezko liburuak idazte eta irakurtze prozesuen gainean eginak, hemengo eskola, ikastetxe eta unibertsitate guztietako irakasleek ezagutu eta beren klaseetan erabili lituzketenak.
|
|
|
Hirugarren atal horri arreta berezia eskaini zion David Crystalek eta berak egindako zenbait kalkulu zehatz eta praktiko jakinarazi zizkigun. Zaila da orokortzea,
|
baina
bere ustez hizkuntza bakoitzerako, urtero 100.000 libera esterlinarekin, gauza asko egin daitezke. Ahalegin hori hiru urtez egiten bada, 3.000 hizkuntzarekin, 900 milioi libera esterlina behar lirateke egungo krisi egoeran eragin erreal bat lortzeko.
|
|
|
" Harriak eskuetan zituzten haiek ere gogoan atxiki ditu Mariak; handik egotzi nahi izan ditu, loa galarazten dioten mamu horiek behin betiko uxatuta lasaiago;
|
baina
bertara itzultzen zaizkio behin eta berriro: gorrotozko begiradak, bortizkeriaren hurbiltasunak erotuak, baita lizunkeriazko soak ere, maiz desiratu baina behin ere eskuetan hartzera ausartu ez diren irrika gai hori harrika akabatuta beren bertutean bermaturik geratuko direlakoan.
|
|
|
Begirada serioak tiratu dizkiete horregatik. Suerte ona izateko, Julianek,
|
baina
berak han jautsi behar duela, Merindadeen plazan. Adios erran eta zutitu da, beldur baita ez ote zaion iratsiko, zintzamaria larruazalean bezala, baina ekuadortarrak ondotik segitzea erabaki du.
|
|
|
Burubeltz, Pombo fite joan zatekeen handik,
|
baina
bere baitarik zekien gerla hura ez lezakeela huts egin, alde batera lerraturik ala bestera; eta espainolen aldera lerratzea ez zegoen pentsatzerik ere! Agramont-ek* zuhurki begiratzen zion heroien zerutik!
|
|
|
printzea igotzea, aulki eta guzti, jauregiaren gailur den dorrearen goi goiko pisura. Denek uste dute gizagaixoaren hil aurre aurreko eldarnioak direla,
|
baina
berak ederki daki zeren bila dabilen.
|
|
|
Inork ez du sumatu haren falta; hain da txikia!
|
Baina
bere leinuko beste inor ez da gelditu bere aitaren etxea defenditzera.
|
|
|
Eta ikusleria gorgarriarekin batera" Rodar y rodar!" oihu egitean, Karlos printzeari iruditu zaio kanta horrek zerikusi handia izanen duela berarekin,
|
baina
bere artean egin du ez dela hura tristezietarako une egokia, baizik eta lagunekin ongi pasatzekoa. Hortaz, gelditzen den Vasdepeñasko ardoa bota, eta Principe de Viana botila batzuk begiz jo eta haiei buruz abiatu da laster, ardo hori anitzez ere esker hobekoa baita beti.
|
|
|
...du noizbait, apal guzti guztiak hankaz gora jarri ondoren betiere, zeren bazirudien norbaitek besteen behakoetatik gordetzeko eginahalik egin ote zuen, eta hori ez zitzaiokeen harrigarria irudituko gazte urduriari, irakurri baitu bere aitonaren kaligrafia dotorearekin liburuaren azalean izkiriatutako mezu bat, eta mezuan erregeak onartzen du ezen fraideek nahi zuen liburua hautatzen utzi ziotela,
|
baina
berak, horretaz gainera, beste zenbait liburu gehiago ere eraman zituela hain liburutegi bikainetik, zeren zaiapean eta pelloteen azpian liburuak desagerraraztearen kontu hori oso berezkoa baitute printzeek eta buru koroatuek: beste edonor bezain trebeak izaten dira lapurtzen, bai beren menekoei, bai, arestian ikusi dugunez, turkiarrek setiatutako fraide grekoei...
|
|
|
Hasiera gogorra izan du partidak, eta frantsesak teknika landuaren bitartez egiten dio aurre nafarraren indar handiagoari. Egia da pilota astunagoa dela Filipek bere" jeu du paume" delakoan erabiltzen dituenak baino,
|
baina
bere eskua askoz ere ezpata pisuagoak mugitzen ohitua dago, eta ez zaizkio arrotz beste noble batzuei nezakarien maskur edo kailu irudituko litzaizkiekeen gogorruneak.
|
|
2013
|
|
|
Guretzat eta bere buruarentzat.
|
Baina
bere amak, nire izebak, ez zuen etsitzen. Ume normala balitz bezala tratatzen zuen, eta agindutako zerbait ez bazion egiten" Joan oilategira eta ekarri arrautzak", egoskorkeria iruditzen zitzaion, edo alfer kontua.
|
|
|
Zuhaitz Okerra Obaba errekako presa baten ondoan zegoen, eta hantxe zuen bere erdigune zehatza, bere Leku Nagusia, Adrian gazteak, Gipuzkoako zerrategi handieneko semeak. Haren bizitzan baziren beste leku batzuk ere, hala nola Donostiako La Salle kolegioa —han egin zuen batxilerra—, Bilboko Ingeniari Eskola —karrerako hiru urte—, edota Bartzelonako ospitalea —hainbat egonaldi—;
|
baina
bere buruak, bere oroimenak, saihestu egiten zituen, esku zuhurrak oholetik ateratzen diren iltze puntak bezala. Lekurik hurbilenak, berriz, herriko tabernak edo bere etxetik hiru kilometrora zegoen zinema, egunaren ertzetan baino ez zituen bisitatzen, goizeko lehenengo orduan edo arratseko azkenekoan, inorekin topo egiteko aukera gutxien zuenean.
|
|
|
Zuhaitza eta presa zerrategitik hirurehun bat metrora zeuden,
|
baina
berak ez zuen Beatriz han kokatzen. Herriko neskek beste jostaleku batzuetara jotzen zuten normalean, gehienetan goiko auzunera, eliza zegoen muinora.
|