|
2000
|
|
|
1953an Weinreich ek5 6 ikuspegi estrukturalistan oinarriturikhizkuntzaren egitura mailan ukipenaren eraginez azaleraturiko fenomenoak sailkatzeari ekin zionetik mende erdia joan zaigu eta, hein berean, ukipen fenomenoen azterketak asko aurreratu du.
|
Azken
bi hamarkadak izan dira alor honetako jorienak, baigaiari eskaini zaion arretagatik, eta bai gaiari behatzeko orduan jorratu diren ikuspuntudesberdinengatik ere.6
|
|
2001
|
|
|
Pertsonen bizimoduak eragina du (elikatze egoerak, nutrizio egoerak, ariketa fisikoak edo toxikoen kontsumoak).
|
Azken
bi hamarkadetan, ikerketa zientifikoak agerian utzi du" elikadura egokia", hau da, elikagaien bidez elikagai guztiak (karbohidratoak, proteinak, gantzak, bitaminak eta mineralak) kantitate eta kalitate egokian ematen dituena, osasuna sustatzeko bidea dela. Hala ere," nutrizio egokia" kontzeptu klasikoaren ordez" nutrizio optimoa" kontzeptua erabiltzen da, aurreko definizioaz gain, osasuna sustatzeko, ongizatea hobetzeko eta gaixotasunak garatzeko arriskua murrizteko elikagaien ahalmena ere barne hartzen duena.
|
|
2002
|
|
|
Funtsean ados nago esan denarekin.
|
Azken
bi hamarkadetan aurrerapauso izugarriak eman dira eta unibertso propioa gero eta osatuago bat dago, irakurle bakoitzaren beharrak asetzeko gero eta eskaintza zabalago bat dago merkatuan. Alabaina, gauzak proportzioan ikusi behar dira, eta irakurle naizen aldetik, kezka bat daukat:
|
|
|
Inportazioei dagokienez, horien joera gorakorrak esportazioenaren arrastoajarraitzen du gutxi asko.
|
Azken
bi hamarkadetan Hego Euskal Herriko inportazioen hazkundea oso inportantea izan da, eta munduko zein Europako Batasunekoigoerak gainditu ditu, urte batzuetan salbu. Igoera hori ulertzeko ere, esportazioenhazkundea esplikatzen zuten egiturazko arrazoiak berretsi behar ditugu:
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, hegazti horren populazioaren %50 galdu dela kalkulatzen da.
|
|
|
Adituen arabera, espezie horren banaketa eremua zatituta dago eta pixkanaka murrizten da.
|
Azken
bi hamarkadetako biztanleriaren galera ehuneko berrogeita hamarrekoa izan daiteke. Kantaurialdeko urogala murriztea eragin duten faktoreak dira hegazti honen habitatetan oso denbora gutxi irauten duen animalia honen babeslekuetan, eta zuhaitzetan oso denbora gutxi irauten du.
|
|
2004
|
|
|
Hauteskunde kanpainan zehar Perez izan da aukera gehien zituena eta orain ere hala da, nahiz eta Antiguedadek ezustekorako abilezia ere erakutsi duen.
|
Azken
bi hamarkadetan errektoretzarako izandako lehiekin erkatuta, oraingo ezustekoa bi euskaldun eta bi euskaltzale izatea izan da, eta biak eremu abertzaleak edo honen gertukoak hautatuak. Oraindik ere ikuspegi askotatik lotuegia dagoen unibertsitatean, epe motzean kudeaketa moldeetan aurrerapauso izugarririk ezin izango du eman irabazleak.
|
|
|
Teknikaren fiiosofiak filosofia positibistari egindakokritika axiologiko historikoa gehitu zion horri (Friedrich Dessauer, Lewis Mumford, Jacques EIluI, Hans Jonas, Ivan Illich, Carl Mitcham en pentsaeran).
|
Azken
bi hamarkadotan hala teknozientziaren soziologiak (David Bloor, Barry Barnes, Trevor Pinch, HarryM. Collins, Karin Knorr Cetina, Steve Woolgar, Bruno Latour), nola azken. Zientzia, Teknologia, Gizartea, ikerkuntzak, zientziaren eta teknologiaren balio epistemiko etasozialen irudia aldatu dute erabat (ikus Zientzia, Teknologia eta Gizariea).
|
|
|
Girona Dorrea kapera bere garaian desakralizatu zuen Kondal Hiriko Gotzaindegiak, beste helburu batzuetarako.
|
Azken
bi hamarkadetan, Kataluniako Unibertsitate Politeknikoko (UPC) informatikako ikasleak iritsi dira esparrura. “Ez genuen asko pentsatu behar izan.
|
|
|
National Geographic Societyk Explorer in residence izendatu zuen, eta National Oceanic and Athmospheric Administration (NOAA) erakundearen zuzendari zientifikoa izan da, Bill Clintonen agindupean.
|
Azken
bi hamarkadetan, ezinbesteko lana egin du itsasoan ekosistema eta baliabide naturalak hobeto ezagutzeko eta sarbide hobea ematen duen teknologia garatzeko. Haren kudeaketak arrakasta handiak izan ditu itsas santutegien babesean.
|
|
2005
|
|
|
Baina gaizkileen erregresioa tragedia azpilak hartzen ari den tokia Caspio itsasoa da, munduko kabiar onenaren sorlekua.
|
Azken
bi hamarkadetako erreserbak %90eraino jaitsi dira gehiegizko arrantzaren ondorioz. Errusia, Azerbaijan eta Kazakhstan, Turkmenistan eta Iranekin batera munduan merkaturatzen den kabiarraren zati handi bat ekoizten duten hiru errepublikek akordio batera iritsi dira harrapaketak murrizteko eta esturio populazioen gaineko presioa murrizteko.
|
|
|
1635 eta 1868 urteen artean, shogun agintaldian, debekatu egin zen azienda haztea, etapa horren ondoren berrezarri zena.
|
Azken
bi hamarkadetan, Kobeko idi haragia hain preziatua izan dute espezialistek eta gourmetek. Hala ere, Japoniak urtean 4.000 abelburu bakarrik zerbitza ditzakeela kalkulatzen da, eta, horregatik, hirugarren herrialdeek (Estatu Batuek, esaterako) interesa dute abelburu horiek larreetan aberatsagoak diren eta abere ekoizpen handiagoa ahalbidetzen duten eremuetan ustiatzeko.
|
|
|
Ikertzaileek aipatzen dute «behe eta bentromedia ildaskatuaren aurrealdeko aktibazioaren murrizketa», eta alderantziz lotzen da mendekotasunaren grabitatearekin. Mendekotasun bat arakatzen
|
Azken
bi hamarkadetan eta, bereziki, «garunaren hamarkada» deritzonean, nazioartean ahalegin handia egin den arren, laurogeita hamarreko hamarkadan gutxi dakigu mendekotasunen izaera biologikoari buruz. Faktore biopsikikoak, familiakoak, sozialak eta ingurumenekoak gaixotasun horien jatorritzat hartzen dira, eta biogenetikaren ikuspegitik gehien aztertutako mendekotasuna drogazaletasuna da.
|
|
2006
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan zehar, boteretik eragindako presioaren ondorioz, feminismoa ideologi eta borroka negatibizatua bihurtu da, gutxietsia. Aitzitik, feminismoa egunerokotasun handiko ideologia da, sexua oinarritzat hartuta, jendartearen antolakuntza hierarkikoen inguruan teorizatu eta bizi eredu berriak aldarrikatzen dituena.
|
|
|
Euskal Herriko Unibertsitateko Nazioarteko Lankidetza eta Garapenari buruzko Ikasketa Institutuak, Hegoak, bere garaian egin zuen Globalizazio ekonomiko, Eskubide sozial eta Lan Arauei buruzko seminarioaren emaitzak biltzen ditu Lan Harremanak aldizkariaren ale bereziak.
|
Azken
bi hamarkadetan nazioarteko ekonomia zein sakon aldatu den izan zen seminarioan aurkeztutako ideia nagusia. Beste Globalizazio baterako Tokiko proposamenak izenburuarekin egingo den kongresurako ate gisa egin zen seminario hura, Globalizazioa dela-eta proposamen alternatiboak aurkezterakoan gobernuz kanpoko erakunde, sindikatu, gizarte mugimendu eta ikerketa zentroek daukaten gaitasuna indartzeko asmoz.
|
|
2007
|
|
|
Nekazari txikiak bezala, erlategi txikiak asko urritu dira urteotan.
|
Azken
bi hamarkadotan, kofoinak laurden batean gutxitu dira eta erlezainak berriz lehengoen erdiak dira. Geratu diren handi askok, eztia alde batera laga eta beren xomorroak laborariei loraldi garaian alokatzetik ateratzen dute negozioa, polinizaziotik.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, asko aurreratu da depresioaren ikerketan. Baina, hala ere, depresioaren oinarri biokimikoa nahiko ezezaguna da.
|
|
|
Lurralde banaketa eta oreka mundu osoarenarazoa izan da betidanik, argi dago, baina interesatzen zaigu azpimarratzea nolabaiteko aldaketa hasi dela etorkizuneko atarian ate joka.
|
Azken
bi hamarkadetan, komunismoaren hondarrrak Hirugarren Munduko miserietara baztertuta, arteanjaun eta jabe agintean egona zen neoliberalismoak dirudunen eta pobreen artekodesoreka azken muturreraino nola eramaten duen ikusita, aske sentitzen direnintelektualen artean pentsamolde berriak ari dira sortzen. Sinesmenak, filosofiak, politologiak tentuz hartuta, fisikotasunaren bidetik argi gehiago pizten ari zaigu.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan garrantzia hartu duten berrikuntzaren adierazleetanekoizpen sistemak eskaintza zientifikoa eta teknologikoa bereganatzeko aukerariipintzen zaio arreta. Izan ere, artikulu zientifikoak, eskaintza teknologikoa etakalitatezko patenteak haziagatik, ezagutzak eta garapen teknologikoak ez duteautomatikoki tokia izaten merkatuan.
|
|
2008
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan tokiak tokiko merkatua asko indartu da. Gertu informazioa eskainiz, eta bertako hizkuntzan (batzuetan, tokian tokiko azpieuskalkia ere erabiltzen da), normalean astekariak diren aldizkari horiek guztiek oso irakurleria fidel bat bereganatu dute; gehienak ere dohainik banatzen dira eta herrietako publizitatea ere eskaintzen dute, zabalkunde geografiko handiagoko prentsan zail ager daitekeena.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan tokiak tokiko merkatua asko indartu da. Gertu informazioa eskainiz, eta bertako hizkuntzan (batzuetan, tokian tokiko azpieuskalkia ere erabiltzen da), normalean astekariak diren aldizkari horiek guztiek oso irakurleria fidel bat bereganatu dute.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, abian zegoen joera historikoa bizkortu eta tinkotu egin da. Egunotan ekonomiak duen nazioz gaindiko dinamika tinkoa da, eta ondorioz, ekonomialari asko mundu ekonomia bakarrez mintzo dira.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako irrati munduko aldaketek egitura orokorraren kontzeptu klasikoa eraldatu dute eta programazio orokorraren hiru aldaera sortu dituzte (Cebrián Herreros, 1995; Martí, 2004): mosaiko erakoa, bloke formakoa, eta, jarraitutasuneko azpieredua.
|
|
|
Karguaz jabetzean, GISSIren bandera zuritu du, eta horrek laburbiltzen du Italia bezalako herrialde batek bihotzeko eritasunen ezagutzari egiten dion ekarpena.
|
Azken
bi hamarkadetan, miokardioko infartua duten 60.000 paziente baino gehiagori buruzko saiakuntza kliniko handiak egin ditu GISSIk. GISSI 1ek bere garaian frogatu zuen tratamendu tronbolitikoak heriotza tasa murrizten duela miokardioko infartu baten ondoren.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadatan Frantziako Tourreko jarraitzailea izan denak ondo asko daki egutegiko lasterketa garrantzitsuena zein aspergarria izaten zen lehen erdian. Etapa lauari beste etapa laua, denak 200 kilometrokoak, eta monotonia aspergarria bi astez ia.
|
|
2009
|
|
|
Red.es ek deitu zuen lehiaketa, domeinu horien 20 urteurrena ospatzeko.
|
Azken
bi hamarkadatako 20 webgune saritu ziren, honako ezaugarri hauengatik: hedabideetan izandako oihartzun nabaria, jarraitzaile kopuru handia eta eguneratutako eta kalitateko eduki erakargarria.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, baina, hurbiltze enpirikoago bat ari da nagusitzen hizkuntzaren prozesamenduan, testu bilduma handien ustiaketan eta metodo estatistikoetan oinarritua. Ezagutza intuitiboan oinarritu beharrean, hizkuntza lagin erreal handiak, hau da, corpusak, erabiltzen dira hizkuntzaren ahalik eta kasu gehien kontuan hartzeko.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkada hauetan hamaika kluster sektorial eratu ditugu Euskal Autonomia Erkidegoan. Hamaika klusterretan 2.020 enpresa daude, EAEko garrantzitsuenetarikoak.
|
|
|
Josu Amezaga EHUko irakasle eta Soziologia doktoreak kultur aniztasunaren gaia ekarri du hizpidera lehen saioan.
|
Azken
bi hamarkadetan globalizazioaren ondorioz gertatu den etorkinen mugimenduaren hazkundeak debatea zabaldu du Europan, kolokan jarri baititu komunitate politikoa osatze aldera kultur ezberdintasunen inguruan 1970az geroztik garatu diren politika ereduak, akulturizazioan (Frantzia), segregazioan (Alemania) zein kultur aniztasunaren onarpenean (Erresuma Batua) oinarritutakoak.... Euskal Herria ez dago etorkinen jario horretatik kanpo, datuek erakusten dutenez:
|
|
|
Hamarkada pare bat atzera nagusi izan zelako erabat, inork ezin ziolako irabazi, eta Espainiako kirolaren ikur bilakatu zelako eta delako.
|
Azken
bi hamarkadetan, ordea, talde askok Real Madril menderatu dute; tartean, Baskoniak, eta hari irabaztea beste talde batzuei irabazteak baino balio handiagoa du.
|
|
|
Ordea, 1980ko hamarkadaren bukaeratik aldaketa epidemiologiko izugarria gertatu da.
|
Azken
bi hamarkadetan arrisku faktore batzuk sortu dira: gizentasuna, tabakoa, kirol falta...; eta Osakidetzan ditugun gaixoen %75ek faktore horien ondorioak dituzte:
|
|
|
Bultzada horretan eragin dute, baita ere, Z&Tren aurrerapenekiko gizarte mugimendu kritikoen agerpenak, horien onurekiko eszeptizismo gero eta handiagoak, eta gizarte aurrerapenaren eta zientzi aurrerapenaren arteko loturari buruzko ustea ahultzeak.
|
Azken
bi hamarkadotan, Z&T politiken demokratizazioari buruzko kezka gehitu zaie, herritarren parte hartzea sustatzeko asmo sendoa erantsiz: parte hartze horrek, eskuarki onartzen denez, zientziari buruzko herritarren ulerkuntza sakonagoan oinarritu behar du.
|
|
2010
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako bere artikulu eta agerraldi publikoetan eskuineko agintari askoren gertuko adiskide eta gogaide dela erakutsi du, Jose Maria Aznar Espainiako lehendakari ohiarena, besteak beste. Bereziki kritikoa da, aitzitik, Venezuela eta Kubako gobernuekin.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadotan musika klasikoak eman duen artista nagusienetako bat da Cecilia Bartoli, eta Herbert von Karajan, Daniel Barenboim eta Nikolaus Harnoncourt zuzendariekin egin izan du lan. 6 miloi disko baino gehiago saldu ditu, eta nazioarteko pop zerrendetan 200 aste baino gehiago egin ditu.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadotan musika klasikoak eman duen artista nagusienetako bat da Cecilia Bartoli, eta Herbert von Karajan, Daniel Barenboim eta Nikolaus Harnoncourt zuzendariekin egin izan du lan. 6 miloi disko baino gehiago saldu ditu, eta nazioarteko pop zerrendetan 200 aste baino gehiago egin ditu.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako nazioartekotze prozesuaren ondorioz, hainbat erronka berri azaldu zaizkio Mendebaldeko estatuen industri politikari. Batez ere, herrialde emergenteen lehia, deslokalizazio prozesua eta azken horiek ekonomia osoan izan duten eragina2.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkada hauetan, gero eta gehiago zabaldu da klusterren kontzeptua herrialde ezberdinetako industri politikaren planifikazio eta gauzatze mailan. Hauxa da klusterra definitzeko modu bat:
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, hirigintza basatiak, azpiegituren eraikuntzak eta poluzioak zortzi futbol zelai adinako azalera suntsitu dute Espainiako kostaldean, Greenpeacek salatu duenez, “Kosta ahala kosta suntsitzea” txostenaren hamargarren edizioan. Azken hamarkadako Espainiako itsasertzaren egoerari buruzko datuak aztertu eta biltzen ditu dokumentuak, eta oraindik egoera onean dauden eremuak “babesteko” ibilbide orria proposatzen du.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, kirol irakaskuntzak asko aldatu dira gure herrialdean. Lehen federazio nazionaletan ematen zen prestakuntza hori, Kirol Kontseilu Gorenak gainbegiratuta, gaur egun Espainiako hezkuntza sisteman integratuta dago, araubide bereziko irakaskuntzetan, eta horrek gainerako hezkuntza tituluen balio akademiko eta profesional bera ematen die titulazioei.
|
|
2011
|
|
|
Turista izatea erraza zaigu baina gure estresaz herrialde urrun batean gabetzeak zer eragiten die hango lur zein biztanleen bizi kalitateari?
|
Azken
bi hamarkadetako turismo masifikatua jasangarria al da. Lonely Planet gidan kontatuko ez dizkizuten erantzunak liburu txiki honetan topatuko dituzu.
|
|
|
NBIPk adierazi zuenez, petrolio ontzia handitzeak aberastasun handia ekarri zuen eskualde horretara, baina ingurumen mehatxuak ere eragiten ditu Caspio itsasoarentzat.
|
Azken
bi hamarkadetan, Caspio itsasoa askoz ere arrisku handiagora iritsi da petrolio ontzia eta gasa ustiatu eta garraiatzearen ondoriozko kutsaduratik. Urtean 10.000 itsas mugimendu inguru egiten dira eskualdean petrolioa edo produktu eratorriak garraiatzeko.
|
|
|
Ondorioz, demokrazia, giza eskubideak, askatasun indibidualak, eta oparotasun materiala, halako materialek osatzen dute eraikin moderno industriala.
|
Azken
bi hamarkadatan gogaitzeraino aipatu den hori: " Akatsak akats, gurea da posible den mundurik hoberena".
|
|
2012
|
|
|
Kontua da, liburuok jasotzen dituzten eduki berrienak 1990eko hamarkadakoak direla.
|
Azken
bi hamarkadatan zein ikerketa egin diren, alegia, historiografia feministak Euskal Herrian zein pauso eman dituen jakiteko garaia dela pentsatu du Gite Ipesek. Besteak beste, ikastaroa baliatu nahi dute horretarako.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, elikagai funtzionalak asko ugaritu dira, eta ohiko bihurtu ere egin dira gure dietan.
|
|
2013
|
|
|
" Agintariak gaizki ordainduak daude, haietako askok enpresa pribatuan askoz gehiago irabaziko lukete eta horregatik ongi dago haien soldatak igotzea".
|
Azken
bi hamarkadetan askotan errepikatu izan den argudioa da kargu publikoen soldata igoerak eman direnean. Oparotasun garaietako argudioa zen, krisiaren etorrerak orain estali egin duena.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan trazu zehatzeko marrazki errealista eta zuzenak egin dira ezagun Euskal Herriko hardcore eszenan. Kontzertuetako afixetan ikusten ditugu, diskoen azaletan edota fanzineetan, eta ez da zalantzarik, sinadurarik ez daramaten arren, grafista berak eginak dira denak.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan nazioarteko lankidetzara bideratutako GLOak 73 milioi haurren bizitza salbatu du, eta %90eko oinarrizko hezkuntzarako sarbidea bermatu du.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, Espainiako kostaldeak egunean zortzi futbol zelairen azalera galdu du. Hala adierazten du Greenpeacek egindako azterlan batek, ondare hori ondoen eta okerrago kontserbatu duten udalerriak aipatzen baititu.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan Espainian izan diren hirigintzako eragin txarrenen airetiko eta lurreko irudiak bildu dituzte
|
|
2014
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan ikusi dugu katalana pixkanaka arlo sozioekonomikoan sartu dela eta marka handiak hau barneratzen hasi direla. Hori oso garrantzitsua da.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan asko aldatu da Zumaia, eta hirigintza planek eragin handia izan dute kultur ondarean ere: industriarekin lotutako eraikinak galdu dira, garai bateko garbitokiak, ondare txikia ere bai...
|
|
|
Jendea milaka heldu Urdozera, Irisarrira, gazteek jargien egiteko lana zurginari beren sakelatik pagatzen, holako gauza harrigarriak ikasten dira Herellek toberez idatzi dituenetan, eta adigarria da beraz Baxenabartarren inkontzientean hitzak oraino duen indarra eta zergatik ematen diogun jendearen biltzeko ahala.
|
Azken
bi hamarkada hauetan baliatua izan da gauza ezberdinen izendatzeko, puska bat nola nahika, kitzika, salaketa, satira zerbait kukutzen zuten ber, gehienetan politika gaiez egia erran, Iholdiko famatu hura lekuko. Gauza horiei buruz, artxibo miatze, zahar elkarrizketatze eta testu desberdin hauen aztertze lana egiteke dago toberari norabide arrazoitu baten emateko, geroari buruz.
|
|
2015
|
|
|
Eurek ametsetan ere ikusi ezin zituzten aurrerapenak erakusten zizkien telebistak.
|
Azken
bi hamarkadetan lanera etorri diren herritarrek ere lagundu zuten ilusioa puzten: Espainian egindako diruarekin, etxe ederrak erosten zituzten itzuleran; astoaren lekuan markako autoak gidatzen zituzten; arropa dotoreak janzten; eta azken puntako sakelakoetatik mintzatzen.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan haririk gabeko komunikazioen gorakada ikaragarria bizi izan dugu, gero eta handiagoa bihurtzen ari dena. Honi aurre egiteko, haririk gabeko kanala aztertzekolanabes zehatza eta erabilgarria behar dela uste dugu.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, zuntz optikoan oinarrituriko sentsoreen artean Brillouin efektuanoinarritzen direnak interes handia sortu dute, tenperatura eta deformazioa monitorizatzeko dutengaitasuna dela-eta. Hauetatik, erabilitakoenen artean Brillouinen denbora eremua optikoarenanalisiaren (BOTDA) teknika erabiltzen dutenak daude.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan garrantzi handia eman zaio korreferentzia ebazpenari eta gai honen inguruan zentratutakokongresu ugari antolatu dira. Message Understanding Conference (MUC, 1995; MUC, 1998) kongresuetan korreferentziaren inguruko ataza espezifikoak antolatu ziren.
|
|
|
Metabolismo sozialari lotutako adierazleak dira hain zuzen ere EEren esparruari zentzurik hertsienean egokitzen zaizkionak.
|
Azken
bi hamarkadetan lan handia egin da gizarte metabolismoaren arloan, besteak beste, M. Fischer Kowalsky eta H. Halberl en eskutik. Gaur egun, gizarte metabolismoa Ekologia Industrialaren esparruan kokatzen da, nahiz eta ikasketa arlo horrek XX. mendearen hasieran izan zuen hasiera J. Popper Lynkeus en ekonomiaren material zein energia fluxuen analisiaren ekarpenarekin.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan erakunde publikoen aldetik espazio publikoaren defentsa kantitatearen aldetik egin bada ere, hirigintza plangintza orokorretan horrela jaso eta babestu da?, orain eskarmentuarekin ohartu behar dute kantitatea baino garrantzitsuagoa dela kalitatea, hots, espazio publikoak eraikitzerakoan hausnarketa handiagoa egin beharra dago alderdi bai funtzionalak bai estetikoak elkartuz eta uztartuz, askotan kantitateak, hots, espazio handiek gizatasuna barik kontrako sentimendua sortzen baitute, bakardadea, isolamendua.
|
|
2016
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, komunitate zientifikoaren interesa zenbait aplikazioren ezaugarrien araberako bateria edo kondentsadore elektrokimiko mota ezberdinen garapenean ardazturik egon da. Bateriak gai dira kondentsadoreak baino energia dentsitate handiagoak biltegiratzeko; tamalez, eskain dezaketen potentzia oso txikia da, eta biltegiratze prozesua guztiz itzulgarriak ez diren erreakzio kimikoen bitartez gertatzen denez, gailu horien iraupena ere ez da jasangarria.
|
|
|
Gaixotasun infekzioso guztien %75 animalietatik pertsonei transmiti dakieke (guztien %60 zoonotikoak dira).
|
Azken
bi hamarkadetan, gripe gripeak, arnas sindrome akutu zorrotzak (SAS), Ebolaren birusak edo Zikako birusak 100.000 milioi dolar baino gehiagoko zuzeneko kostuak izan dituzte. Irudia:
|
|
|
Eta ez dago, oraingoz behintzat, bertsio murrizturik, ezta haurrei egokitutako bertsiorik ere.
|
Azken
bi hamarkadetan, ordea, zazpi liburukiak (urte honetan beste bat batu zen, pertsonaian inspiratuta, baina beste autore batzuekin) adin txikikoen benetako legioak harrapatu dituzte. Beraz, Harry Potter ezin da aholku zerrenda honetatik kanpo geratu.
|
|
2017
|
|
|
Urte batzuk geroago iritsi zen Gu ta Gutarrak proiektua, lagun zaharrez eta bertso berriz osatua.
|
Azken
bi hamarkadetako euskal disko azpimarragarrienetako bat. Oraingo honetan, aretoen erosotasunetik kale kantoira salto egin dute Igor Elortza eta Unai Iturriaga bertsolariek, Josu Zabala eta Rafa Rueda musikariekin batera Kargak&Deskargak emanaldi berriarekin.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako ebidentzia zientifikoak erakutsi du alferrik dela lehia edo erraztea kontrajartzea. Teoria ekologikoak azkar asimilatu du elkarrekintza positiboen garrantzia, natura sokatiran aritzen dela aitortuz; batzuetan alde batera, besteetan bestera.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, euskararen erabilera, kezka iturria bihurtu da, eta gehienetan haur, nerabe eta gazteengan jarri da lupa auzi hau planteatzerakoan.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan haririk gabeko komunikazioen gorakada ikaragarria bizi izan dugu, gero etahandiagoa bihurtzen ari dena WSN (Wireless Sensor Networks), IoT (Internet of Things) eta 5Gsareen garapena dela eta. Sare guzti hauen hedatzea egokia eta optimoa ahalbidetzeko, haririk gabekokanala aztertzeko lanabes zehatza eta erabilgarria da 3D Ray Launching metodoa.
|
|
|
elektroi sakabanaketaren trantsizio berriak sor ditzake, eta elektroi fonoi elkarrekintza handiagotu.
|
Azken
bi hamarkadetan, horrelako joerak gainazaletan ematen direla egiaztatu da, bai alde teorikotik, bereziki lehen printzipioetan oinarritutako kalkuluei esker (Eiguren et al., 2003; Giustino, 2017), zeinexperimentalatik, batez ere angeluz bereizitako fotoemisio (ARPES ingelesez) teknikari esker (Hufner, 1995). Beraz, elektroi fonoi elkarrekintzak gainazaletan eragin nabarmena izan dezake.
|
|
|
Arriskuan daude habitata galtzea eta aldatzea, basoko suteak, gaixotasunak edo lehorteak, eta 2016an «Kaltebera» kategoriara pasatu da.
|
Azken
bi hamarkadetan biztanleriak% 28 inguru murriztu du. Klima aldaketaren mehatxu gehigarria hurrengo 20 urteetako murrizketa tasa handitzea espero da.
|
|
|
Urrun gelditzen dira denborak non ohikoa zen elkarte gehienok koordinatu eta ikasturte osorako aldarrikapenak, xedeak eta leloak finkatzea.
|
Azken
bi hamarkadotan izan ditugu ahalegin jarraitukoa eskatu diguten aldarrikapen komunak (zaintza sistema publikoa edo abortuaren ingurukoak, esate baterako). Baina, oro har eta baterako ekintza mailan behintzat, ez dago horrenbeste aurreikuspenik.
|
|
2018
|
|
|
1991n biztanle kopuruak goia jo zuen, eta hurrengo hamarkadan beherakada handia izan zuen.
|
Azken
bi hamarkadetan mantendu egin da bizilagun kopurua.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan burmuina ardatz duten ikerketak ugaritu egin dira zientzien arloan, eta humanitateetan ere indar handiz sartu dira alderdi neurologikoekin zerikusia duten ikuspegiak. " Eztanda neurologikoak" ez du lortu baztertzerik psikoanalisia, humanitateen planteamendu teoriko kuttunetako bat den hori nahiz eta psikoanalistek mesfidantzaz ikusten duten akademikoen esku hartzea beren esparruan, haien ustea baita psikoanalisia errazkeria handiz aipatu eta erabiltzen dela, eta neurri batean arrazoi dute.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan telebistak ahalegin handia egin du norabide horretan, eta egun bikaintasunera iritsi da. Datu biometrikoetan norberari bere ideia politikoak, bere erlijioa, bere hizkuntza, bere gustuak... sartzeko aukera eman zitzaionetik, biopantailetan norberari egokitutako mezuak, joerak, ikuspuntuak baino ez dira ikusten eta entzuten kanal bakoitzak dituen azpikanal ugarietan.
|
|
|
Baina inortxok ez du deus ere egin A ereduaren alde.
|
Azken
bi hamarkadetako datuek erakutsi digute euskararen aurkako erasoak eta mezuak etengabeak izan arren, lortu izan dela eredua Nafarroan %30aren bueltan egotea. Batzuek porrot bezala ikusten dute; bertze batzuok aldiz, arrakasta bezala.
|
|
2019
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan areagotu diren joera hauetatik gehienak lehen ere, neurri handiagoan ala txikiagoan, gertatzen ziren. Ia guztiak fenomeno unibertsalak baitira:
|
|
|
artikuluak mugarri bat jarri zuen eta eztabaida aberatsa zabaldu.
|
Azken
bi hamarkadetan, bestalde, ugariak izan dira lan munduaren euskalduntzearen inguruan egin diren ikerketak, aholkularitza enpresek landutako plangintzak eta beren beregi sortutako metodologiak, edo aurrera eraman diren era guztietako egitasmoak... Esperientzia metatu aberatsa sortu da.
|
|
2020
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, Iruñeko zortzi auzotan, elkarteek eskaini dituzte haur eta nerabeentzako Prebentzio Ekintza Komunitarioko Zerbitzuak (PEKZ), udalarekin sinatutako kontratu baten bitartez. Orain, eredu komunitario hori bertan behera utzi du Navarra Sumaren udal gobernuak PSNren babesarekin, trukean Coworkids izeneko programa martxan jartzeko, udalak zuzenean kudeatua.
|
|
|
Hain zuzen, moldeko ogiaren erosketak gora egin du ehunekotan, eta, gaur egun, pertsonako urteko kontsumoaren% 11 hartzen du.
|
Azken
bi hamarkada horietan, moldeko ogia ia erabat murriztuta egotetik gosarirako ogi txigortuak eta askarirako sandwichak egitera igaro da, eta erabilera zabalagora bideratu da: aperitiboak, ogi txigortuak, kanapeak… Hori, neurri handi batean, denbora horretan egindako hobekuntzengatik izan da, bai prozesuan, bai produktuaren formulazioan, eta horren ondorioz, eskaintza asko handitu da:
|
|
|
Ehunka urte eman dute lozorroan, ama lurraren babespean, eguzkiaren argia berriro noiz ikusiko zain.
|
Azken
bi hamarkadetatik hona, baina, harriak emeki emeki esnatzen ari dira, eta Eslava (Oibar harana) herriaren iraganaz mintzatzen hasiak dira. Izan ere, erromatarrek hiri handia eraiki zuten Santa Criz muinoaren magalean, baskoien lurraldearen bihotzean.
|
|
2021
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, eta batez ere azkenekoan, berdintasun faltsuaren ideiarekin batera, hainbat kontzeptu zabaldu dira: tolerantzia, normaltasuna eta abar.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan kanpina asko aldatu dela bistakoa da.Kanpina txikitzeko obra egin zenean egoera zailak tokatuko ziren, toki finkoa zuen jende bat partzelarik gabe geratu zelako. Liskarrak ere izan ziren, jende askorentzat oso berezia zelako kanpina.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadak oso garrantzitsuak izan dira minbiziaren tratamenduaren garapenerako. Terapia molekular gidatua eta immunitatearen kontrol puntuen inhibitzaileak garatu dira eta terapia zitotoxiko estandarrarekin batera minbizi mota desberdinen ohiko tratamendu bihurtu dira.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan aurrerapauso handiak gertatu dira minbiziaren tratamenduan. Izan ere, minbiziaren aurkako ohiko terapia zitotoxikoari (2 taula) terapia molekular gidatua eta immunitatearen kontrol puntuen inhibitzaileak gehitu zaizkio (1 taula).
|
|
2022
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan egin dituzten indusketen eta musealizazio prozesuaren ondorioz Amaiurko gazteluaren aztarnek hartu duten itxura, airetik ikusita. (Argazkia:
|
|
|
EEL Ereduaren planteamendua burutzeko oinarrizkoa izan den hirugarren eztabaida eremua Enpresaren Gizarte Erantzukizunaren (EGE) ingurukoa izan da.
|
Azken
bi hamarkadetan EGEaren erakundetze nabarmen bat gauzatu da europar testuinguruan (Europako Batzordea 2011), EGEaren inguruko diskurtso orokortu bat eta praktikara eramateko modu zehatz zenbait bultzatu dituena. Hala ere, EGEaren esanahiaren eta betebeharren inguruko eztabaida akademiko eta politikoak aurrera darrai, kontraesanez betea dagoen termino baten aurrean gaudela adieraziz; alor honetan inplikatuak dauden aktore sozioekonomikoen arteko botere borrokaren gune garrantzitsu bat bilakatu da egungo egitura ekonomikoen norabideak eta lehentasunak finkatzerako orduan (Gil Sánchez 2019).
|
|
|
Urteotan gaztetu egin dira udalerri euskaldunak, bai biztanle berrien iritsieragatik, bai biztanle horien eskutik jaiotzak ugaritu direlako.
|
Azken
bi hamarkadetan, erkidegoko jaiotza tasa baino handiagoa izan dute udalerri euskaldunek; diferentzia handiena artean izan zuten, biztanleriaren igoerarik handiena gertatu zen garaian. Azken urteotan, jaiotza tasaren jaitsierak bete betean jo du udalerri euskaldunetan ere, eta erkidegoarekiko diferentzia txikiagotu egin da.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, materialen ingeniaritzako aurrerapenei esker, oso partikula txikiak lortu dira, giza ilea baino 10.000 aldiz finagoak (1 nanometro). Nanopartikula horiek materia horrek eskala handian duen konposizio kimiko bera dute.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan Espainiako telekomunikazioen sektorean egin den fusiorik handiena izango litzateke: Vodafonek 2014an Ono erosi zuen, 7.200 milioi euroren truke; 2015ean, Orangek Jazztel erosi zuen, 3.300 milioirengatik; eta iaz Masmovilek gauza bera egin zuen Euskaltelekin, 2.000 milioiren truke.
|
|
|
Amaitzeko, Ikasle etorkinak eta eskola, elkarrekin hazten, ala Kultur aniztasuna eta eskola, elkarrekin hazten eta hezten?
|
Azken
bi hamarkadetan gure eskolen aniztasuna hazi egin da (eta ez kultur jatorriei dagokienez bakarrik). Orain dugun erronka da kopuruan haztetik elkarrekin hazi eta heztera pasatzea, ikasle talderik atzean utzi gabe.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako mobilizaziorik jendetsuena izan zela eta, enpresak uste du horrek agerian uzten duela lantegia ez dela «gatazkatsua». Eta ituna «berandu baino lehen» lortzeko nahia agertu du.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan beste batzuetan egin bezala, Al Sadrek herenegun iragarri zuen «behin betiko» erretiratuko dela politikatik, iritzita 2003an AEBek herrialdea inbaditu zutenez geroztik ez direla gai izan estatua erreformatzeko, eta, halaber, alderdi politikoei leporatu zien «ustelak» izatea. Horiek horrela, haren jarraitzaileak kalera atera ziren herrialde osoan, eta agintariek etxeratze agindua ezarri zuten.
|
|
|
Mendebaldar genero ordenaren aurkako erreakzioen indarraz ere ohartu ginateke.
|
Azken
bi hamarkadetan, independentzia politikoa eskuratu ostean gizonen autoritate patriarkala berretsi duten mundu islamiarreko lurraldeetatik heldu dira erantzunik deigarrienak. Emakumeak beloa janztera eta eremu publikoetatik erretiratzera behartu dituzten gizonak genero politika bat segitzen dute, politika antikoloniala segitzeko dituzten keinu berberen bidez. (Hau ez da islamaren halabeharrezko ezaugarria:
|
|
|
Terapeuta ekintzaileek sortzen dituzte tailerrak; parte hartzaileen ekarpena haien emozio eta esperientzien deskribapena da, eta taldearen onespena jasotzen dute trukean.
|
Azken
bi hamarkadetako terapia sekta ezagunek teknika horiek konbinatu dituzte lider baten personarekin, bai eta erritual eta jargoi bereizgarri batekin ere. Blyk hamarkada bat zeraman ezaugarri horiek tailerretan eta bestelako topaketetan eskaintzen Iron John argitaratu aurretik.
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan, Europar Batasunean abian diren eztabaidei esker, asko hitz egin da gobernantza onari buruz (Gagnon, 2015b: 5).
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetako biztanleria hazkundearen arrazoi nagusia migrazio saldo positiboa izan da. 2000 urtean Euskal Herrian estatutik kanpo jaiotako 67.692 pertsona zeuden (%2, 3); 2020 urtean kopurua 372.480 herritarrera igo da (%11, 7).
|
|
2023
|
|
|
|
Azken
bi hamarkadetan Europan neurtua izan den energia berriztagarrieri esker sortu elektrika hazkundea harrigarria izan da. Energia fotovoltaikoak eta eolikoak dute nagusiki garapen hori elikatu.
|
|
|
kortisola edo testosterona bezalako hormonen fabrika naturalak.
|
Azken
bi hamarkadetan izan den bulu bat (beste bat) sakon sartu da osasun arloan.
|