Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 230

2009
‎Iruditzen zait edozein irakurlek goza dezakeela Antzararen bidea irakurriz. Indarkeriaren gainean gogoeta egiten du, kasu honetan bai, indarkeria politikoa dugu?, eta eszenario politikoan zein gizartean duen eragina azaltzen digu. Azalpen horretan, galtzailearen irudia gako zaio Munozi.
‎Literaturak hartu du Historiak, Nietzschek hainbeste kritikatutako monumentuen Historiak, galdu duen lekua, eta espero zitekeen bezala, Fikzioa gaur egun Historia baino egiatiagoa, benetakoagoa, begitantzen zaigu. Muñozen eleberriak haratago joateko ahalegina egiten du, eta, Estik aipatu duenez, bertan azaltzen den biolentzia unibertsala ere izan daitekeela iradokitzen digu. Biolentzia guztiek bezala, hemengoak ere boterea suntsitzea du helburu (Arendt).
‎Ikusi dut fragmento bakoitza, baina osotasuna ez. Liburuak hari narratibo eta estilistiko gehiegi dituela uste dut; gauza gehiegi kontatu/ azaldu nahia zegoen eta «gehiegitasun» horrek liburuaren kontra jo du azkenean.
‎Zuek baino geroago sartu naiz foroan, eta nik aukeratutako liburua azaldu nahi dizuet, Lourdesek ere aipatua: Urre urdinaren lurrina.
‎umore mingots hori, horrela deitzerik badago, Mrozeken edo A. M. Homesen estilokoa. Askotan ez dakizu azaltzen dituen egoerekin («Etorkizuna» narrazioan agertzen dena, esaterako) barre ala negar egin zenukeen. Iruditzen zait hori duela berezko Zalduak, tragedia barregarri bihur­tzeko gaitasuna alegia.
‎Harrizko monumentuan azken hirurogeita bost horien izenak eta jaiotze nahiz heriotza datak grabatu eta, apaintzeko, Estatu Batuetako bandera eta ikurrina elkarturik eta lauburuak zizelkatu ziren. 2000ko uztailean Juan José Ibarretxe lehendakariak Boise bisitatu zuenean, Hardestyk hilerrian zehar eraman zezan eta egitasmoa azal ziezaion eskatu zuen, baita bisita horretaz profita­tu ere. Liz Hardestyren aitonak, Mateo Arreguik, bere maizterrak bizitzan nahiz heriotzan zaintzen zituen moduan, bilobak haien oroimen iraunkorra ziurtatu zuen, hiru urte eman zituelarik artxiboak arakatzen eta ikertzen, espezialistei elkarrizketak egiten, eta boluntario talde bat gidatzen.
‎gorpua ikusteko moduan uzteko gastuak, ehortziaren jantziak, garraioa, hil autoa, etab. Xehetasun horiek topa daitezke ehorzketa zerbitzuak eskaintzen dituzten enpresen artxiboetan, han agertzen baitira zerbitzuak eskatu zituen pertsonaren izena eta hildakoaren ehorzketa ordaindu zuenaren izena ere. Boiseko hileta zerbitzuetako artxiboetan behin eta berriz azaltzen dira honako izen hauek: Mateo Arregui, Benito Ysursa, Anunciación Jaio eta John Anduiza.
‎Joan Margaritek ezin hobeto azaltzen du poesiaren funtzionamendua eta zeregina: «Litekeena da poema on bat intentsitate kontua soilik izatea.
‎Artean, gizartearen hasieratik jaso den bezala (ubi societas, ibi ius; ubi ius, ibi societas), legeak hitzetan jarraituko du berea azaltzen eta agerrarazten, errealitate gordinean nahiz sorkuntza ederrean.
‎»Egun hartan, Ballaratera joateko utzi ondoren, astebetean edo ez nuen berriro ikusi. Inoiz baino aztoratuago azaldu zen. Bere erdia konpainia bati saltzeko asmoa zuela esan zidan.
‎–Ez du nik bezala gogoratzen, zalaparta ia ia gehiegizkoa zenean? azaldu zigun?. Lehengo garai haietan trebea izan beharra zegoen armekin.
‎Cechoripsky haren izena idaztean lehen letraren gaineko alderantzizko azentu zirkunflexua jan dute. Zirkunflexua ipini ala ez ipini, frantziar idazkarisa gazteak ez du asmatuko haren izena ongi ahoskatzen, baina entomologoak liluratu egiten du zeinuaren edertasuna azalduz –Erromako Inperio Santua, tximeletak eta Jan Hus en erreforma ortografikoa aipatuz, besteak beste?, eta topaketa laburraren hondarrean irribarre xamur bat agertuko da neskaren aurpegian gizonaren bihotza harrotasun malenkoniatsuz gainezka jarriz. Egoera hau ametsezkoa da munduan inor gutxik hitz egiten duen hizkuntza bateko hiztunentzat.
‎Ez kezkaturik, harriturik baizik. Xavik ezin zuen azaldu zergatia, baina jarrera horretan tematzen zen.
‎Babelgo Dorreak eta Jainkoaren zigorrak mila hizkuntzatan mintzatzera kondenatu gintuzten: horra gure desira zapuztua azaltzeko erabili duten istorioa.
‎enaren hegada geldituak, papar txuriak, batzuk binaka, besteak bakarka, airean zintzilik inoiz erori gabe. Harik eta amaren aurpegia lasaitu, irribarrea azaldu eta muxu bat ematen dion arte. Zoriontsua sentitzen da orduan mutikoa.
‎Eta hiru kanta horiek ziren Kantuz, Gaztetasuna eta zahartasuna eta Lore sortu orduko. Kantutegietan azaltzen ziren, bai­na Mikelek maite zuen askoz gehiago beste bertsioa. Eta, pentsa, Kantuz atera zuen 1980 urtean.
‎aurkitu nuen, Gernikara ematen duen Ajangizko gainaldeko elizako sakristian, hautsez betetako apal batean zegoen liburu batean aitonaren jaiotzaren eta bataioaren eskuzko idatzoharra, hain zuzen ere 1873ko Eguberri biharamunean jaio zela jasotzen zuena. Herrian nire aitonaz gogoratzen zen bakarra Klaudia izeneko emakume itsu bat zen, sutondoan bastoiari helduta isilik eserita egoten zen emakume bat, irratiaren konpainiari ere uko egiten ziona; izan ere, berak azaldu zuenez, bazituen bere oroitzapenak. «Badut beraren aditzea», esan zuen emakume xaharrak gure aitonaz; seme bakarra zen eta Urtsulatarren komentura sartu ziren arrebak ere ba omen zituen, baina Ameriketara joan zen.
‎Ez dugu uste hori denik kasua. Hain zuzen, liburuan pixka bat aurrerago eginez, Laxaltek azalduko digu nola aitari, Dominiqueri, Nevadako Sierran igaro zituen lehen egunak zinez gogorrak egin zitzaizkion, hango orografiak, arras idorra berau. Euskal Herrikoarekin batere zerikusirik ez zuelako; nola, agertokiaren zailtasunak zirela medio, artzainik trebatuenak ere ezgai ikusten zuen bere burua.
‎Nire azalpenak dianaren erdi erdian jo zuela esan zidan berak, baina hala ere, lainoek egiten zuten maindire zuriaren egitura azaltzen saiatu zen.
‎Etxeak, jendea, mendiak, hiriak, itsasoa, izarrak? dena gure begien aurrean azaltzen zaigu, eta gure buru barnean irudikatzen ditugu, zuek ikusten duzuen era berdintsura. Horregatik, guretzat oso garrantzitsua da liburuak eskura edukitzea.
‎Gaur egun, «borroka» hitza esanahi askoren baitan azaltzen da, askok eta askok beraien kaxatik ateratzen dute besteen kontra bota ahal duten harri bat balitz bezala erabiltzeko. Nik, ordea, nire bizitzaren hitzik garbien, argien eta gogorrenaren gezia bezala erabili nahiko nuke, munduaren aurrean ikurrina bat balitz bezala.
2010
‎Kazetaritza, berez, ez da objektiboa. Beste kontu bat da errealitatearen konplexutasuna bere horretan azaltzea , hots, gertaera inguratzen duten elementu guztiak (ez bakar batzuk) kontuan hartzea.
‎Esan bezala, Azurmendik gai askori oratu die eta garatu. Areago, sarritan ohartzen zara une horretan irakurtzen ari zaren gaia gorago ere azaldu dizula Azurmendik, lehenago ere jorratu duela, azken batean kasik obsesiboki interesatzen zaiola edo. Errepaso osoa egingo dio.
‎Horietako 17.era igotzen da egunero Phineas, duela 20 urte desagertu zen arreba, Sora, ba ote datorren zelatatzeko. Eleberriaren amaieran arreba azaltzeak , bere semearekin gainera, esperantzari leiho bat irekitzen dio Elorriagaren nobelan. Nahiko desorekatua iruditu zaigu eleberria, eta narratzaile nahiz erregistro desberdinak erabiltzen diren arren, zenbait atal, hala nola, lehenengoa, errepikakorrak iruditu zaizkigu.
‎Aukerak egon bazeuden: zenbait irudi (herriko nagusiek gazteentzako grabazioak pres tatzeko zuten joera, Liburu Brodatuko sarreretako batean azaltzen den bezala, edo teilatuetan asanbladak antolatzearen kontua) arras iradokitzaileak dira eta asko esan zitekeen haien inguruan, baina liburua antolatuta dagoen moduan anekdota bitxi besterik ez dira. Laburrean esanda, iruditzen zait forma edukiari gailendu zaiola.
‎Postkronikak liburuaz pare bat kontu, Kepak eta Estik haren objektibotasunari edo objektibotasun ezari buruz azaldu dituzten iritziak direla eta. Bertan irakur daitezkeen testuak ez dira edozein egunkaritan aurki ditzakegun testu horiek bezalakoak, kazetaritza estu, hotz eta despertsonalizatu batekoak.
‎Kepa, ez dut uste Postkronikak lan objektiboa denik. Hain zuzen, esango nuke idazle/ kazetariaren inplikazioa gakoa dela kontakizunean, ez baititu gertakariak besterik gabe azaltzen ; aitzitik, irakurleak liburuan protagonista diren pertsonen bizipenak bere egin ditzala, irakurlea hunkitu dadila laburrean esanda, saiatzen da. Aitortu behar dut Postkronikaken moduko liburuak irakurriak nituela aurretik eta, alde horretatik, ez nau ezustean harrapatu.
‎Beste muturrean dago agian Ugarteren istorioa, eta ez dakit Estibalitz hortik zihoan, baina iruditzen zait bere liburuak espero ez dituzun gertakariak, eta ezein kontalarik azaltzen edo esaten ez dizkizun gorabeherak integratzen dituela. Irakurleak atera behar ditu bere kontuak, ahal duen moduan.
‎Lerro gutxi batzuetan laburbildu dezakegu nobela baten edukia, baina laburpen hori ez da nobela. Horixe nuen buruan dena hitzez hitz azaldu beharraz ari nintzenean.
‎Bere laburtasunean (91 orri besterik ez ditu), handia iruditu zait Esnaolaren estreinako lana. Lan honetan ezin hobeto uztartuta azaltzen dira giroa (udako azken egunak, galerna gertu dela) eta pertsonaien arteko gorabeherak (berrogei urteren bueltan dabilen emakumea; adin txikiko neskatila batekin dabilen haren senarra; neskatilaren aita, bikotea uda igarotzen ari den hoteleko zuzendaria; neskatila bera). Galernak, Esnaolak liburu hasieran aipatzen duen bezala, udaren amaiera iragarri ohi du pertsonaiak dauden kostaldeko herrian, S.S. delakoan.
‎Beharbada, horren arrazoia liburuaren estiloa da, idazkera. Lourdes Otaegik arestian azaldu dizkigu liburuaren egiturari eta protagonistei buruzko hainbat argibide, eta besteak beste diosku estiloa «deigarri soila» dela, «bizia eta gaur egunekoa». Nire gusturako, hain zuzen ere horrexek lorrindu du liburua.
‎kritika desberdintzen dituela «kontatu» (tell) eta «erakutsi» (show) egiten duten liburuak. Hala, badira nobelak gauzak kontatu egiten dituztenak, eta beste nobela batzuek, ordea, gauzak erakutsi, azaldu egiten dituzte. Guri dagokigun kasuan, egia da Yurre Ugarteren lehen lan honek iradoki egiten duela (lanbro bat, eldarnio bat), baina kontakizun handi horren baitan istorio txiki bailara kontatzeko grina erakusten du liburuak, gertuko zaizkigunak, familia girokoak asko, intimoak, izeba harekin kafea eta galletak hartzen genituenekoak bezala.
‎Ildo horretan, irakurleari ondorioak bere kabuz ateratzeko askatasuna ematen zaio. Dena dela, pozten naiz, Aritz, gai hau aipatu duzulako, Eider Rodriguezen Katu jendea narrazio bilduma azaltzen lagunduko didalako.
‎Beste kontu bat ere aipatuko nuke, zelan azalduko dudan argi ez badaukat ere. Momentu batean, Aritz, aipatu duzu literaturak gainditu eta irauli lituzkeela topikoak eta klixeak.
‎Bukaera aldean John Huston azaltzen da, Joyceren ipuina zinemara eraman zuen zuzendaria. Besteren artean, The Life and Times of Judge Roy Bean izeneko filma zuzendu zuen, eta bertan hartz bat zerbeza edaten agertzen da.
‎Bazkalosteko adiskide giro horretan amodioari buruzko eztabaidan murgilduko dira, solasean maitasunaren eta bai sexuaren inguruko hainbat ikuspegi azalduz . Ez dago esan beharrik, horrelakoak debeku ziren euskaraz 1910ean.
‎Inguruan indarrean zeudenak ez bezalako kantuak entzunez, paisaia musikala zabaltzeko aukera paregabea izan zen. Everly Brothers, Sam Cooke, Brenda Lee, Cliff Richard and The Shadows, Donovan eta beste hainbat, garaiko puntakoren artean, 60ko hamarkadan barnatua jada, Dublineko pub batetik jalgia bailitzan, musika alaia egiten zuen taldea indartsu azaltzen hasi zen uhinetan: The Dubli­ners.
‎Ekainaren 30ean, pilota partida gehiago, exhibiziokoak barne; berriz ere hitzaldiak Unibertsitatean eta ondotik Club de Valeran («Euzkadi nazio bezala» eta «Euskalerriko erri kirol eta pilota modalidade ezberdinak» gaiez)? Hernandorenak kontatzen duenez, irlandarrek ez bide zekiten askorik Euskal Herriaren egoeraz, baina azaldu orduko aldekotasuna agertzen omen zuten. Hango prentsa ere euskal «enbaxadaren» oihartzun egin zen, ez ziren falta euskal egoerari buruzko zen­bait aipamen (3 eta 4 argazkiak. Karmel Leizaola Eskubiren artxibokoa?
‎Claptonek askotan pentsatu du horrek guztiak ba ote zeukan zerikusirik Londreseko metro geltoki batean behin azaldu zen grafiti erraldoi batekin: «Clapton
‎Mikelats Gorrotok idazten duenean, berak idazten du, pertsonaiak, ez nik. Azaltzen saiatuko naiz: nik ez dut ezizen bat sortu li­buruak ezkutatuta idazteko, beste pertsona/ pertsonaia bat sortu, baizik».
‎OtsalarGiro gori Tiempo ardiente izenordeaz sinatu zituen olerkiak hainbat urtetan zehar, 1954 eta 1977 urte bitartean. Gero, 1998an, Euskal Herriko Unibertsitateak lan poetiko guztien bilduma argitaratu zionean() goitizen horren nondik norakoa azaldu zuen harako hitzaurre hartantxe: «Otsalar erabili nuen izenordez nire olerkiok konprometigarriak zirelako.
‎Orduan, ezizena hartzea ez zegoen ondo ikusia. 1977ko Euskal idazleak gaur en Joseba Irazu moduan azaldu nintzen».
‎Zenbat iraungo ote du solasaldiak? Arrastorik ere ez dauka, baina oso ongi azaltzen ez dakien arrazoiak medio, irauten duen bitartean salbu sentitzen du bere burua. Zain jarraitu behar.
‎«Naturaren nondik norakoak azaltzean eta, bereziki, materia osatzen duten osagai oinarrizkoenen jokabidea deskribatzean, sarritan gure eguneroko esperientzian ikus­ten eta sentitzen dugunaz baliatzerik ez dago, oinarrizko partikula horien (quark, elektroi eta atomoak, besteak beste) jokabidea hain da ezberdina eta irudikaezina. Horrelakoetan, bada, Bohr fisikari aitzindariari jarraikiz, metaforara jotzen dugu.
‎Honaino Gantzarainek emandako erantzuna. Ba ote dago leku izpirik baikor azaltzeko –Dena esanda dago, dena da lapurreta, literaturak ez du ezertarako balio?
‎Deban dago; eta harrobi batek egunetik egunera gero eta gehiago itotzen du. Gizartea bere osotasunean haitzuloa babestearen alde azaldu zen. Bakar batzuek begiratu zuten beste aldera.
‎Iruña Veleiako indusketena, alegia. Hasiera batean hortxe azaldu ziren politikari, agintari eta hainbat aditu, esanez leku horretan aurkitutakoak guztiz bitxi eta apartekoak zirela. Aurkikuntza deigarri eta harrigarrienak euskararen alorrera zetozen, bertan aurkitutako ostrakek iraultza osoa zerkarkiotelako euskararen historiari.
‎ Azaldu da, ordea, agudo asko beste aditu talde bat aurrekoak esandakoa hankaz gora jarri duena. Hauentzat ez da iruzurrik egon eta dena da (edo izan daiteke) egia.
‎Hauentzat ez da iruzurrik egon eta dena da (edo izan daiteke) egia. Beste aukera bat eskatzen dute, dena gehiago azter dadin eta jarraitu dezaten indusketarekin horrelako eta antzeko pieza gehiago (benetakoak) azalduko direlako, agian. Azaldu diren euskarazko testuak direla-eta, benetakotasuna defendatzen dutenen artean Juan Martin Elexpuru doktorea dago.
‎Beste aukera bat eskatzen dute, dena gehiago azter dadin eta jarraitu dezaten indusketarekin horrelako eta antzeko pieza gehiago (benetakoak) azalduko direlako, agian. Azaldu diren euskarazko testuak direla-eta, benetakotasuna defendatzen dutenen artean Juan Martin Elexpuru doktorea dago. Berari galdetu diot esan diezadan nola dagoen egun, bere ustez, Iruña Veleiako auzi zalapartatsu hori.
‎Plaza erdian dagoen Giordano Brunoren irudia ikustean,, hementxe erre zuten, Lurra ez zela unibertsoaren erdigunea esateagatik?, azaltzen zigun taldeko zaharrenak. Aspalditxoan, Gasteizko Andra Mari Zuriaren Plaza zeharkatzen dudalarik, begitazioa egiten zait, Eliseo Gilen estatua ikusten dut orain gerra monumentua dagoen lekuan.
‎Iruñera joan zinen ikastera, aitaren etxera, eta gutxitan azaldu zinen Tafallara ha­rrezkero, gure amaren atsekaberako. Bizitzari lotu nintzaion ni bitartean.
‎Oinazearen ordaina askatasuna bertzerik ezin zitekeela izan iruditu eta molde zakarrean aritu nintzen neure baitako deabruarekin. Horrek familiari ere dena azaldu beharraz pentsatzera eraman ninduen. Psikoanalistari erran nion.
‎Nahi zuten programa berri bat egin, hamar atalekoa. Atal bakoitzean famatu bat edo azalduko zen, bere paisaiarik kutunenaz egindako erretratua osatu zuena. Bakoitzak bere paisaia aukeratu behar zuen, beraz, eta hantxe, paisaia horretan, kamara aurrean azaldu, nolabait present egin, paseoan ibiliz, bertako garai bateko lagunak aurkeztuz, etab?
‎Atal bakoitzean famatu bat edo azalduko zen, bere paisaiarik kutunenaz egindako erretratua osatu zuena. Bakoitzak bere paisaia aukeratu behar zuen, beraz, eta hantxe, paisaia horretan, kamara aurrean azaldu , nolabait present egin, paseoan ibiliz, bertako garai bateko lagunak aurkeztuz, etab?
‎Datu horiek hedabideetan zabaltzearen zuzeneko eraginak xehe eta zorrotz azaltzen dizkigun azterke­taren bat irakurri nahiko nuke noizbait. Pertsona helduen% 60k ez du sekula libururik irakurtzen.
‎Bertan, Steinerrek Le Philosophe lisant izeneko koa­droa azaltzen du, 1734koa. Alde batera utz genitzake irakurketaren gaineko kontsiderazio metafisiko edota transzendentalak, baina liburuari eta haren forma­tuari dagokienez gaur egun gertatu diren aldaketez hausnartzen duenean, errespetu faltara bultzatzen dute ikuspuntu etimologikotik zein pragmatikotik?, ezinbestean, konplizitate keinu bat eginen diogu maisuari.
‎441 ale salduak!!! Segituan azaldu dit kontua: 300 Eusko Jaurlaritzak erosi ditu.
‎Mutila minduta zegoen nirekin, oso minduta. Alferrik azaldu nion, lehenengo neskalagunari eta, ondoren, azkenean harekin elkartzea lortu nuelarik, nire adiskideari, beraren ezaugarri batzuk besterik ez nituela hartu pertsonaia osatzeko, ezaugarri horiek exajeratu nituela gero, ez zela inondik ere bera, pertsonaia bat baizik: alferrik azaldu nien, haiek ez zutelako sinetsi, eta nik ere, jakina, ez nuelako sinesten.
‎Alferrik azaldu nion, lehenengo neskalagunari eta, ondoren, azkenean harekin elkartzea lortu nuelarik, nire adiskideari, beraren ezaugarri batzuk besterik ez nituela hartu pertsonaia osatzeko, ezaugarri horiek exajeratu nituela gero, ez zela inondik ere bera, pertsonaia bat baizik: alferrik azaldu nien, haiek ez zutelako sinetsi, eta nik ere, jakina, ez nuelako sinesten. Kariñoz egindako erretratua zela aldarrikatzera iritsi nintzaion.
‎Nirea apeta literarioa zen: «La Côte Basque», jatetxe baten izena izateaz gain, Truman Capoteren narrazio baten izenburua baita, edo, hobeto esanda, bere Aintzat hartutako otoitzak eleberri burutugabearen atal batena, famatuenarena ziurrenik, 1975ean Esquire aldizkarian azaldu zena. Argitarapen hura eskandalagarria izan zen oso, ipuin edo atal hartan, bere estilo zorrotz eta ironikoan, AEBetako ekialdeko gizarte maila garaiko partaideen ohitura eta azpijokoen disekzioa egiten zuelako Capotek.
‎Eta oso latza baldin bada marjinatua izatea askoz larriagoa da, oraindik, zapaldu misera­blea izatea mundu arabiar eta musulmanaren baitan. Bigarren liburuan, Zaman Al Akhtaâ aw Al Shouttar (Le Temps des erreurs ou la Sagesse de la rue, Tiempo de errores) azaltzen digu bera izandako gaizkile analfabetoa nola bilakatuko den pixkanaka idazle, eta baita idazle ospetsu ere (bere lehen liburua Paul Bowles ek itzuli zion ingelesera eta Tahar Ben Jelloun ek frantsesera, eta gaztelaniazko bertsioaren hitzaurrea Juan Goytisolorena da). Aurrena maisu, ordea, eta, aldi berean, irakurle amorratua.
‎Oraingoan, poema hau birziklapen bat da. 2003 urtean argitaratu nuen Arnasa galduaren ondarea liburuan azaldutako poema baten birziklapena da, konkretuki Arribanteak izenburua zuenarena. Beraz, kasu honetan birziklapena deitu diot ariketa honi, baina funtsean dagoena norberaren poema baten hobetzeko nahia da.
‎Beraz, kasu honetan birziklapena deitu diot ariketa honi, baina funtsean dagoena norberaren poema baten hobetzeko nahia da. Poema berria da, garai bateko poema hartatik oihartzun sakon eta nabariak azaltzen baditu ere. Beste elementu eta ideia batzuk dauzka, berriak denak, baina giro, atmosfera eta leit motiv a antzinako berbera da.
‎Itsasoa, heriotza, hor dago, saihestezinezko elementua da, etengabe bertan blaiturik gaude, bere medioan barneraturik. Patua, berriz, nola edo hala eraiki behar dugun zerbait, edo bilatu, edo erditu, edo besterik gabe aurkitu, eta azken unean gazi gozoa izanik ere, ezinbestean onartu; esaldi batean azaltzen da geroago Bartleby ren keinua («Nahiago nuke egin behar ez banu/ baina ez daukat beste irtenbiderik»). Barne ahotsa aipatzen dut halaber, gure nortasuna eta gure zerizanaren oinarri dena, baina zerumuga zabalagoetara begiratzeko ahalmena izanda, maiz begi bistako begiratzera kondenatzen gaituena.
‎«Hilerriek asko sufritu dute garaiz hil ez zarelako» (hori measa? «okerrago»? hitzaren ñabardura bat azaltzeko ). Mol («pila, sorta») hitzaren adieren artean:
‎Comhar pin gconharsan «auzokoen arteko elkarlan sistema, auzolana» zen. Har itzazue gizartearen antolamenduaz hizketan ari diren base­rriaren idealista batzuk, eta laster azalduko da comhar norbaiten ezpainetan, eta meitheal handik gutxira (amerikarrentzat: esan men hill, baina azkar).
‎Harengana egin behar izan nuen, barre egin nion, xalo, mutu, eskua jasoz zer habil hemen itxuratzeko, «Benito?!», eta ez zidan belarrondokorik eman, bostekoa estutu zidan Eskola Nautikorako malda hasten den horretan, zauriz eta gogorduraz beteriko ahurrean. Handik hilabete gutxira prentsan hogeita hiru zituela azaldu zen, baina hamasei urteko ginen biok.
‎Aldian behin alanbratzailea azaltzen zen mendiko etxera, eltze konpontzailea, haren mailu txipiaren berdina edukiko du mutikoak noizbait, handitzen denean alanbratzailea izanen da, auzoz auzo ibiliko da pertzetan musika sortzen, eta beste batzuetan, maizago, santua etortzen zen, burutik oin estanpaz betea, Arantzazura zihoala erromes, ea berarekin joan nahi zuen, bizar horitu handi bat, non ote zegoen Arantzazu, zer ote zen, han non... Ez, ez zuen maite karrika, hortzalariagana joan zen egun hartan sufritu zuenak, oinazearen aurreko itxaronaldian, garrantzizko zerbait iragartzen zuen, baina zuztarra ateratzeak dezepzio handia ekarri zuen:
‎Erantzutea espero badu aspertuko da ederki, honi bai bai bairik ez. Zergatik ez dira azaldu Petra eta Exteban. Tira, mugi zaitez, aita gero etorriko da, gu orain joanen gara, trasteak etxe berrian jartzen hasteko.
‎Lur jo zuen Benitoren mailako azaldu nahirik, hantxe, Avenida del General Molako taxi geltokitik hur, igoa nintzen teilatuak, eta amak beso artean hartu zuen bere mutikoa La Voz de España-ren Terrible desgracia bularrean zanpatuz, «Ene, ene.?!», lurrikara bateko naufragoa balitz bezala: urragarrizko laztan bat Carmiñaren semeari, ni neu izan nintekeen gaztetxoari, orain, segur naiz, mastaren gorenera igota Grand Soleko hartan mila eta berrehun brazako osinean eskua jasorik adio eta mehatxu egiten didan hari be­rari.
‎Bidaia hartan, Charles de Foucauldek poema ugari kopiatu zituen, bai karabanan lagun zeramatzaten tuaregengandik bai bidean topatzen zuen jendeagandik. Bildumaren asmoa eta hastapena ondo azaldu zion Aita Guérini, 1907ko maiatzaren 31an egindako gutunean:
‎dokumentu ederrak dira gramatikarako eta hiztegirako. Gramatikarako, zalantzazko kasuetan adibideak atera daitezkeelako; hiztegirako, solasean normalean azaltzen ez diren hitz asko aurkitzen direlako. Hona heldu eta ordainsari txiki bat hitzeman dut poesiengatik.
‎Beste gertaera bat ere aipatzen da biografietan, Charles de Foucaulden tuaregekiko komunioa azaltzeko . 1908an, 50 urte zituela, baziren bi urte ez zuela Tamanrasseten euririk egiten.
‎Elu ag Bukheida, Tetok tribukoa, oraindik gerrarik egin gabeko mutil gaztea zen. Baina, poema berean azaltzen zuenez, bazuen gerran Jainkoa noren alde egongo zen ziurtasuna:
‎Henri Laperrinerentzat, Saharan barrena egiten ziren espedizio militarrak indar erakusketak ziren. Apprivoisement hitza erabiltzen zuen bidaiaren xedea azaltzeko , edo approvisionnement, eufemismoaren eta anbiguitatearen artean: «menderatu» edo «hezi» egin behar zen gizajende jazarlea, animalia basatia bezala; «ekipatu» eta «hornitu» ziren posizioak.
‎Kapitain frantsesak Frantziak Aljerian erlijio musulmanaren alde egindakoa azaldu zuen: mezkitak eraiki, pelegrinazioak antolatu, ramadan17 barauak ba­bestu?
‎Charles de Foucauld dago hantxe, tunika zuria, larruzko gerrikotik arrosarioa zintzilik; garau beltz handiak. Gaizki interpreta daiteke-eta, kapitain frantsesak zuriz jantzitako gizon hori Jainko Bakarraren zerbitzaria zela azaldu zuen, morabito kristau horrek bakardadea eta desertua maite zituela, tuaregen hizkuntza eta kultura ikasi nahi zituela:
‎Hiru aldiz ikusi dut eszenatokian. Oso ondo oroitzen naiz, behin, umoretsu, bere bizileku aldaketa nola azaldu zigun. Nonbait, Dublinen bizi zen azken urteetan.
‎Nonbait, herrimina izaten zuen, eta Orhiko txoriak nola, hala itzultzen zen idazlea jaioterrira. Haren obra irakurtzen badugu, Aljeria azalduko zaigu behin baino gehiagotan.
‎Halere, ez da zoritxarreko sentituko, ba ote du arrazoirik horretarako? Areago, ez du damurik edo errukirik azalduko : kontu horiek hutsalak dira.
‎1942an, itxuraz, antz handiko bi nobela labur azaldu ziren Frantzian. Bietan pertsonaia nagusia norabiderik gabeko gizon gazte bat zen, hiltzaile bihurtua.
‎Bere liburuen arteko mordo bat irakurri eta gero, ia sailkaezinak direla ohartzen gara. André Gide bera ere behin baino gehiagotan azaldu zen Simenonen lanaren alde eta 1947an Albert Guerardi idatzitako gutun batean «notre plus grand romancier aujourd' hui, vrai romancier» deitzen zion Simenoni.
‎Dirudienez, zapata denda batean lan eginez bizi izan zen idazle autodidakta hau. Liburu bi utzi zizkigun, lerrootan azaldu duguna, eta Larraundiko sendia nobela, 1968an argitaratu zena. Txori zaletasuna txikitatik zetorkion, eta 36ko gerlan preso emandako urte mingotsen ostetik etxera itzuli zenean, etzuen geiago izkillurik gura izan, ez txoririk ez gizonak iltzeko, txoriak goresten eta gizonak maitatzen bizi egunak eman baizik?.
2011
‎Eta handik, izango zen tokira. Honela azaldu dizkit Lopategik orduko ibilerak:
‎Kotxe azkarra ez zen izango, baina segurtasuna ezin zitzaion ukatu. «Sekula itzultzen, iraultzen ez zen kotxea zela, horixe zen esaldia», azaldu dit Josemari Iriondok. «Esan ohi zuten urdaiazpikoa zegoela lehenengo itzultzen zen dos caballosentzat».
‎Beti zorrotz eta egiaren aldeko, Retour de l. URRS idatzi zuen 1936an, Sobiet Batasunean egin bidaiak sortu zion dezepzioa eta nahigabea azalduz .
‎Alegia, Frantziaren arduragabekeriaz eskolatu gabeek egiten duten frantses txarra, parler petit nègre? frantses eskolatuak azaltzea , kalte ordain. Omenaldi?
‎Rho­daren kasuan, bere lagun minaren lehengusuarekin maitemintzen denean (bere bizitza filosofiaren guztiz kontra dagoen zerbait) ikusten dugu hori. Handiren kasuan, hirugarren Maria, falangista batekin ezkondu zena, aspaldi ezagutu zuen pertsonarekin batere antzik ez duela ohartzen denean azaltzen zaigu hauskorren.
‎Bizitza guztia bere estiloaren bila, bere «ni poetikoaren bila» ibili dela esan izan digu oriotarrak. Bilaketa horretan giltzarri izan dituen erabakiak, hala nola, euskarari nahiz ahozko tradizioari dagozkionak azaltzen ditu liburuak. Eta batez ere, idazlearen ofizioa da orriotan azaleratzen zaiguna, kritikari batentzat pagotxa diren hautu estetikoen azalpenak emanez.
‎Kepa, zuk ezagutzen duzun errealitate zatiarekin bat ez datorrelako 3 Mariak azaltzen duen errealita­tea irreala dela esatea gehiegikeria iruditzen zait. Are gehiago, ez dut uste nobelaren helburua denik Txuri eta Gorri edadeko emakume guztien erretratu direla esatea.
‎Are gehiago, ez dut uste nobelaren helburua denik Txuri eta Gorri edadeko emakume guztien erretratu direla esatea. Hain zuzen, nobelan bertan emakume eredu ezberdinak azaltzen dira, hala esaterik badago. Dena den, eta Marijok lehenago aipatu bezala, ezin zaigu ahaztu orain arte emakumeen ikuspuntua ez dela aintzat hartu euskal gizarteko arlo askotan.
‎Esti, ez dut esan 3 Mariak irreala denik, baizik eta niri neuri momentu batetik aurrera irrealitatearen sentsazioa sortu didala, eta pare bat adibide jarri dut hori labur azaltzeko . Nik ez diot emakumeen arteko elkartasuna posible ez denik, ez beldur ematen didanik onartzeak gizonik gabeko mundua posible dela.
‎Denbora plano ezberdinak sartzen dira gero jokoan: iragan urruna aitonaren haur garaiko gertaerak azaltzeko ; iragan hurbila Edwinen barkuaren auziaz, nerabe garaiko Nereaz aritzeko; eta orainaldia, aita alaben distantzia gero eta markatuagoa argitzeko. Hiru garaiok lotzen ditu abandonuak, boterearen erabilera itsuak, memoriaren jabetzak, jakin minak, inkonformismo puntu batek, kontakizun osoan zehar azalera egiten duten gaiek.
‎Aranbarriren nobelak aurreiritzietan ez erortzeko ahalegin handia egiten du: Edwin pertsona duina dela azaltzen zaigu, funtsik gabeak dira herritar askok haren kontra esanda­koak. Baina, azkenean, ororen pentsamenduan, baita Nerearenean ere (nahiz eta hari uko egiten saiatzen den) dagoen ideia iluna, hots, Edwinen sexu grina, hara non eta amaieran baieztatu egiten zaigun!
‎Edwin pertsonaiarena aipatu duzu, eta niri iruditzen zait hortxe ibili dela, ertz ertzean, marinelaren eta Nerea narratzailearen artekoari ez zaiola falta izan asko sokatik erortzeko. Baina, neurri batean, istorioa borobiltzen duen keinua ere bada, ordura artean Serenity Star zamaontziak, bertako marinelen aferak, herrian, familian, Nerea­rengan eragin duen lurrikara azaltzen duen bukaera iruditu zait, aurretik asma zitekeen bukaera, bide batez, edo ez, aurreiritzietan ez erortzeko ahalegin horrek bazter baitezake, irakurlearen baitan, askaera posible hori. Gauzak horrela, bat egiten dut hemen azaldu den iritzi orokorrarekin, hau da, eleberri eder askoa dela Zamaontzia, pertsonalki, aspaldian irakurritako txukunena.
‎Baina, neurri batean, istorioa borobiltzen duen keinua ere bada, ordura artean Serenity Star zamaontziak, bertako marinelen aferak, herrian, familian, Nerea­rengan eragin duen lurrikara azaltzen duen bukaera iruditu zait, aurretik asma zitekeen bukaera, bide batez, edo ez, aurreiritzietan ez erortzeko ahalegin horrek bazter baitezake, irakurlearen baitan, askaera posible hori. Gauzak horrela, bat egiten dut hemen azaldu den iritzi orokorrarekin, hau da, eleberri eder askoa dela Zamaontzia, pertsonalki, aspaldian irakurritako txukunena.
‎Ondo. Ala­baina, gogora zaitez eleberri horretako protagonistak ere «euskaltegira» bidali zituela egileak, eta inplizituki horrexek azaltzen zuela nobela horretako narratzaile trebe, sinestezin, hura.
‎Hori bai, idazleak tentsio horiek aintzat hartu eta buelta eman diezaieke tentsio horiek beraiek salatuz eta historia alternatibo bat proposatuz. Historia alternatiboa proposatzeak ez du esan nahi benetakoa ez denik edo izan ez daitekeenik; aitzitik, egilea pentsamendu hegemonikotik urrundu, eta historia beste ikuspuntu batetik (orain arte errepresentatua izan ez den ikus­puntua) azaltzen du. Aurreiritziez eta arrazakeriaz ari garelarik, iruditzen zait ezinbestekoa dela jarrera hori, baina, jakina, horrek ahalegin dekonstruktibo handia eskatzen du egilearen beraren aldetik, bere aurreiritziak mahai gainean jarri behar baititu lehenik.
‎Idaz­kera tonu berbera antzeman daiteke Mea culpa nobelan, eta esango nuke horixe dela liburuaren alderdirik aipagarriena. Gainerakoan, iruditu zait lana orrazketa sakon baten beharrean dagoela, atal batzuk (Facebookeko sarrerak, esaterako) desorekatuta azaltzen direlako.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Taula kopiatu
azaldu 98 (0,65)
azaltzen 80 (0,53)
azalduko 13 (0,09)
azaltzeko 13 (0,09)
azalduz 5 (0,03)
azaltzea 5 (0,03)
Azaldu 4 (0,03)
azaldutako 3 (0,02)
azaldu orduko 2 (0,01)
Azaltzen 1 (0,01)
azal 1 (0,01)
azaldu gabe 1 (0,01)
azaldu ondoren 1 (0,01)
azaltzeak 1 (0,01)
azaltzean 1 (0,01)
azaltzera 1 (0,01)
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia