|
2016
|
|
|
2.7 Berriemaileen eta korrespontsal berezien kroniketan, statementa, hots, kazetaria gertalekuanbertan
|
azaltzea
da sinadura. Horrez gainera, izen abizenak eta tokiaren izena idatziz ematendira.
|
|
|
Informazioetan
|
azaltzen
diren pertsonak identifikatzeko, kazetariak kargua/ lanbidea adieraz dezake, edo izen abizenak, edo datu biak. Izen abizenak ematen dituenean, kazetariak pertsonaren eta horren irizpidearen eta hizkuntzaren errespetuz jardun behar du.
|
|
|
ondoren
|
azaltzen
diren printzipio eta arau deontologikoak. Arauok, EiTBko zuzendariek eta arduradun editorialek ere bete dituzte, bai eta edozelako lankide direnek edo informazio edukiak ekartzen dituztenek ere.
|
|
|
guztiz ere,
|
azalduriko
prozesua bete ondoren profesionalak enpresarekin daukan kontratua bere aldetik deuseztatzea erabakiko balu, hitzarmen kolektiboan ezarritako kalte ordaina jaso luke; horrelakorik ezean, bidegabeko kaleratzeei dagokiena.
|
|
|
Eskubide horien bermatzailea denez gero, EiTBk zorrozki zainduko du albistean
|
azaltzen
diren pertsonak ez gutxiestea, haien izen ona ez kaltetzea edo haien sinesgarritasuna ez suntsitzea informazioetan zabaltzen diren mezuen edo esateko moduen bidez. Hari horretatik, zorrozki zainduko du webguneetako eta ingurune multimedietako erabiltzaileen jarduera, edukien eta iritzien sortzaile diren aldetik. Egin litekeen kaltearen balorazioan, protagonisten proiekzio publikoa hartuko da aintzat.
|
|
|
Kontu handiz jokatu da adin txikiko babesgabeekin, esaterako familiaren zaintza ez dutenekin, edo beste herrialde batzuetako gertaeren gaineko informazioetan
|
azaltzen
direnekin.
|
|
|
Portaera arriskutsuak edo arduragabekeria ez dira gazteen jokabide erakargarri eta berezko gisa
|
azalduko
.
|
|
|
Informazioak kontsumo mota desberdinak daudela agertu behar du (noizbehinkakoa, arazotsua eta mendekotasunezkoa), eta adikzioaren fenomenoa gizarte ingurune guztietan
|
azaltzen
dela.
|
|
|
Tratamendu informatiboak ez du estereotiporik sortu behar droga mendekotasunaren edo bestelako adikzioen inguruan. Hala, arazoa talde jakin batzuei lotuta
|
azaltzen
bada, informazioak prebentzio eragina galtzen du: arriskua beti da besterena.
|
|
|
1.2 Delinkuentziari buruzko berriak gertaeren kronikarekin lotzen dira sarritan, baina, egiatan, informazio bloke guztietan
|
azaltzen
dira. Berri horiek, delitu edo epaiketa bati buruz informatzeko ez ezik, gizartean portaera jakin batzuei buruzko debatea pizteko ere balio dute.
|
|
|
Delituzko jokabideak
|
azaltzen
dituzten irudiak zabaltzeko, interes informatiboa hartuko da kontuan beti. Aintzat hartuko da imitazio jokamoldeak sortzeko arriskua.
|
|
|
Konexioaren hasieran, zuzeneko emankizuna eragin duen informazioak zer garrantzi eta zer berezitasun dituen
|
azalduko
da. Oro har, espazioari eta denborari buruzko erreferentziak eman behar dira, hala nola «minutu gutxi barru hasiko da plaza honetan bertan...», «une honetan euria ari du hipodromoan...», eta abar.
|
|
|
Ez da egokia kazetariak gertaeretan parte hartzea edo bere iritzi eta gustuak
|
azaltzea
, salbu eta informazioa eta denbora pasa nahasten dituzten saioetan, edo ikus entzule gehienen atxikipen emozionala pizten duten ekitaldi handietan (adibidez, zenbait kirol gertakaritan).
|
|
|
Inkesta baten emaitzen gaineko informazioan, beti
|
azaldu
behar da ftxa teknikoa (unibertsoa, metodologia, errore marjina...), teleprinterra edo ahotsa erabiliz. Ikerketa egin duen enpresaren izena eta lana eskatu duen erakundearena ere aipatuko dira.
|
|
|
Bata albisteari, audioei, bideoei eta galeriei erantsiko zaie, eta informazioaren muina deskribatu du, arakatzaileetan (Google) agertzea errazteko. Bestea portadan
|
azalduko
da, eta internautaren arreta informaziora zuzentzeko helburua izango du.
|
|
|
Gaintituluak tituluak jasotako albistegaia
|
azaldu
edo jorratu egiten du. Interneten, albistea kokatzea du helburu, dela paperezko edizioetako atalen gisan, dela telebistan gaia edo lekua agertzen duten idazkunen gisan.
|
|
|
Ahal dela, ez da siglarik erabiliko, eta, erabiltzekotan, oso oso ezagunak izan behar dute. Beharrezkoa bada, siglen esanahia
|
azalduko
da.
|
|
|
Albistea edonork ulertzeko modukoa izan behar da. Ezohiko hitzak justifikatuta dagonean baino ez dira erabiliko, eta, orduan,
|
azaldu
egin dira. Ez da eufemismorik erabiliko, informazioa ez iluntzeko.
|
|
|
Orain arteko gomendioek berdin balio dute eitb.eus ideia bat bakarrik
|
azaltzea
paragrafo bakoitzean, esaldi laburrak erabiltzea, datua lehenestea izenondoen eta aditzondoen aldean, piramide irauliaren egitura erabiltzea (informazio garrantzizkoena lehen paragrafoan jarrita). Gainera, kontakizuna alferrik luzatzen duten digresioak baztertu egin behar dira.
|
|
|
Denboran luzatzen diren informazioen kasuan, albistearen amaieran beti erantsi da lehenago argitaratu diren albisteen titularren estekak. Esteka bakoitzaren xehetasunetan, argitaratze data
|
azaldu
da.
|
|
|
Ezin bazaie galdera guztiei zer, nork, noiz, non, nola eta zergatik erantzun, ez da inolako espekulaziorik egin behar, batez ere gertaeraren kausei dagokienez. Halako kasuetan, galdera oraindino erantzun barik dagoela
|
azalduko
da.
|
|
|
Kazetariak elkarrizketaren inguruko xehetasun guztiak
|
azaldu
behar dizkio elkarrizketatuari (formatua, tonua edo erregistroa, aurreikusitako iraupena...), eta zer gai jorratuko diren ere aurreratuko dio, baina ez dauka zertan eman galderak aldez aurretik, eta ez du onartu behar debekurik edo mugarik gaien inguruan.
|
|
|
Elkarrizketa posta elektronikoz edo idatzizko beste euskarri batean egiten bada, oso osorik gorde behar da. Garrantzizkoa da elkarrizketa zelan egin den
|
azaltzea
: aurrez aurre, telefonoz, posta elektronikoz edo beste modu batean.
|
|
|
Monotonia hausteko, funtsezkoa da kontakizuna zatika ematea, baina jarraitutasuna bermatuta. Gaurkotasun gai batek kronika luzea behar badu, hainbat formula baliatuko dira, hala nola aurkezleak egitea adierazpenen sarrera, edo kronikaren barruan
|
azaltzea
galderak egiten. Erritmoari eusteko, ahotsak txandakatu egin behar dira.
|
|
|
Egia ager dadin, herritarrek gertaerak ahalik eta zehatzen ezagut ditzaten, eta pertsonen eskubideak babestuta egon daitezen, informazioetan
|
azaltzen
diren atxilotuak zein egoera juridikotan (baldintzapeko kartzelan, kargu gabe aske, edo karguekin aske) geratzen diren jakinarazi behar zaie ikus entzuleei.
|
|
|
Pertsona bati EiTBren hedabide baterako iritzia edo adierazpenak eskatzen bazaizkio, garbi
|
azaldu
zaio bere hitzak zelan eta zertarako erabiliko diren, eta beren beregi jakinaraziko zaio zein saiotan, egunetan eta ordutan emitituko diren. Hitzok bestelako saio eta tarteetan erabil daitezke, horretarako baimena jasotzen bada.
|
|
|
Hedabideko zuzendaritzak uko egin diezaioke erantzuna emititzeari. Halakoetan, arrazoiak
|
azaldu
behar ditu, betiere legeriak ezarritakoari loturik15.
|
|
|
Biktimen hitzek bi alderdi izan ditzakete, bereiziak. Batetik, zuzenean kaltetutako gizabanako modura, lehenengo pertsonan hitz egin dezakete gertatutakoaz, eta euren mina
|
azaldu
. Bestetik, adierazpen politiko edo sozial bat egin dezakete, kritikekin, eskariekin edo aldarrikapenekin.
|
|
|
Izan ere, sarritan, sektoreko sindikatuek eta enpresariek egindako estatistikak ez datoz bat. Iturriei buruzko argibideak emateaz batera, datuak bat ez etortzeko arrazoiak
|
azalduko
dira.
|
|
|
Giza osasunaren edo ingurugiroaren kontrako mehatxurik
|
azalduz gero
, EiTBk larrialdi zerbitzu eta erakundeekin elkarlanean jardungo du eskuragarri dagoen informazio guztia berehala eta atzerapenik gabe zabaltzen, era horretara herritarrek ondorio eta kalte posibleak prebenitzeko eta murrizteko neurriak hartu ahal izan ditzaten.
|
|
|
Informazioa txosten, inkesta, ikerlan eta abarretan oinarritzen bada, egileak aipatuko dira, eta testuinguru egokian interpretatzeko behar beste xehetasun
|
azalduko
dira.
|
|
|
2.5 Informazio ekitaldia amaitutakoan, EiTBko kazetariak adierazpen gehigarriak eskatuko dizkioprentsaren aurrean
|
azaldu
den pertsonari euskarazko/ gaztelaniazko albistegietarako, ekitaldian aukerarik izan ez bada.
|
|
|
Nabarmentasun bereziko pertsonak eta/ edo adierazpenak eskaintzeko, funtsezko teknika da testuinguratzea irratian. Protagonistaren esanak zapaldu gabe txertatuko dira eta, aurretik, atzetik, edo aurretik eta atzetik, kazetariak bere hitzen bitartez
|
azalduko
du mezua.
|
|
|
Biktimen intimitatea eta mina zaindu, haien anonimotasuna gorde, eta kalte egin diezaieketen datuak isildu egin behar dira. Haien aurpegia ezkutatu egingo da, biktimak berak edo beraren senideek gertatutakoa ikusgai egiteko eta hedabideetan ateratzeko nahia
|
azaldu
ezean. (y, \
|
|
|
Informazio orokorra ilustratzeko bide publikoan dabiltzan pertsonak grabatzen direnean (baliabideplanoak), pertsonok ez ezagutzeko moduan egin behar da grabazioa, batez ere albisteak beroriekin zerikusirik ez badauka, edo gizarteak gaitzesten dituen jokaerak edo egoerak
|
azaltzen
badira.
|
|
|
Ez da sare sozialetan jasotako informaziorik zabaldu behar, foro publikoetan
|
azaldu
ez bada.
|
|
|
Artxiboko materiala erabiliz gero, argi eta garbi
|
azaldu
behar da teleprinter bidez edo ahoz, batez ere nahasteko arriskua badago.
|
|
|
Sare sozialak toki egokia dira gertaeren jarraipena zelan egiten den
|
azaltzeko
, eta ikus entzuleak EiTBren lan moldearen jakitun ipintzeko. Era horretako informazioek gardentasuna transmititzen dute, eta hedabidearen nahiz bertako profesionalen konplize egiten dituzte ikus entzuleak.
|