|
2008
|
|
|
Testu horretan Oteizak kontsideratzen zuen bere lanak aurreneko abangoardien segida izan behar zuela, garai historiko bakoitzean artea norabide zehatz bati jarraituz garatzen da eta. Artista gazteen, hau da, Oteizaren belaunaldiko artisten eginbeharra, eta batez ere artista amerikarren eginbeharra, aurreko artisten emaitzak jaso, aztertu, ondorioak
|
atera
eta garai berrien beharren arabera garatzea litzateke14 Arteak artista ezberdinen eskuetan duen garapen eta jarraipen horri Oteizak rigurosa continuidad creadora deitzen zion.
|
|
|
«Beste bat zen liburu hau. Beste hau Madrilen
|
aterako
da eta bertan uzten dut nire esperientzia pertsonalari buruz zor dudan lekukotasun puntuala arte garaikidean niri dagokidan ikerketaren barruan» (Oteiza, 2007a: 433).
|
|
|
eskuetan hartzen dugunean, galdera hau egin genuke: zein irakurketa edo zein ondorio
|
atera
ditzakegu orain. Gaur egun zer eskaini diezaiokete Oteizaren eskultura eta idatziek Oteizaren artelanetara lehen aldiz inguratzen den ikusleari?
|
|
|
Estrategia gaitasuna erabiltzen ez daude oso trebatuak. Berez
|
ateratzen
zaizkie ikasleei irtenbideak eta, hortaz, horien ezaugarri indibidualek aparteko garrantzia dute. Onenek bakarrik egiten dute aurrera, bestelako ikerketek erakutsi bezala (Idiazabal eta Larringan, 1999:
|
|
|
Metodologia kualitatiboa erabili dugunez, ezin ditugu orokortu gure lagin mugatuarekin lortutako emaitza eta ondorioak. Hala ere, erabilitako metodologiak gaztetxoen gaitasun komunikatiboaren argazki sakona
|
ateratzea
ahalbidetu digu, sakona ñabarduretan, sakona hiru hizkuntzen arteko harremanetan. Hortaz, artikulu honetan erakutsiko dugun argazkia baliagarria izan daiteke gure hezkuntza sistemaren argi ilunak ezagutzeko.
|
|
|
Bestetik, boterearen natura gatazkazalearen edo kontsentsuzalearen inguruko hausnarketatik abiatuta, enpoderamendu hori nola garatu behar den ulertzeko ideia garrantzitsuak
|
atera
ditzakegu. Alde batetik, gizarte batean dagoen boterearen batura aldakorra dela suposatzen badugu, eta uste badugu berau haz daitekeela baldin gizarteak bere osotasunean helburu komunei jarraitzen badie, orduan, aurretiaz baztertuta dauden pertsonen enpoderamendua gizartearen ordena sozial horren baitan gerta daiteke boteretsuenen boterean inongo kalterik edo murriztapenik suposatu barik (Mayo eta Graig, 1995).
|
|
|
Azkenik, subjektuetan zentratuta baina beste perspektiba batetik abiaturik, ezinbestekoa da berauen jarrera eta motibazio pertsonala aztertzea (Chambers, 1997). Metodologia parte hartzaile txukun bat izan dezakegu, baina finean hortik
|
aterako
dena, parte hartzaileen borondatearen esku dago beti.
|
|
|
Beraz, erran daiteke lehen liburua ez daitekeela osoa izaten ahal. Osotasun eskas horren froga da bigarren bertsio bat
|
atera
izana. A. Arkotxak ez ote zuen dagoeneko dena errana?
|
|
|
Baina poeta frantsesa neoplatonismo etsigarri horretatik laster
|
ateratzen
da. Bere misioak ez du gehiago izan behar edozein «Ideia» platonikoren bilaketa alferra, zeinetik Gizakia tragikoki bereizia izan baitzitekeen.
|
|
|
Septentrio ko sail hori berridazte baten berridatzia da, eta hain zuzen berridazketa mugagabeen berridazketa gisa agertzen da, paratestuak beste liburu batzuekin lotura egiten baitu: lehenik Bacon-en The Advancement of Learning eta Descartes-en liburu bat, nondik Daniel-en Liburutik
|
ateratako
aipu bibliko bat hartua baita; eta ondotik liburutegi oso bat, liburu zerrenda izugarri luze eta erreferentzia kartografiko andana baten bidez, Francis Bacon eta Johannes Dee k egina, azken horren liburu sortatik ateratakoak omen, Fabri de Pereiscen en hautuetan oinarriturik. «Sine nomine» azalpenak iragartzen duena da, beraz, jarraituko zaion testua jatorrizko testuaren hatzaren hatzaren hatza baizik ez dela, jatorrizko hura nahasia delarik ahoz transmititu ipuinetan («entzun dut», 84 or.) eta erreferentzia literarioetan (Pline aipatua da 74, 92, 94 or.; Greziako mitologia anitz aipatua da, bai eta hango filosofoak eta Biblia).
|
|
|
Septentrio ko sail hori berridazte baten berridatzia da, eta hain zuzen berridazketa mugagabeen berridazketa gisa agertzen da, paratestuak beste liburu batzuekin lotura egiten baitu: lehenik Bacon-en The Advancement of Learning eta Descartes-en liburu bat, nondik Daniel-en Liburutik ateratako aipu bibliko bat hartua baita; eta ondotik liburutegi oso bat, liburu zerrenda izugarri luze eta erreferentzia kartografiko andana baten bidez, Francis Bacon eta Johannes Dee k egina, azken horren liburu sortatik
|
ateratakoak
omen, Fabri de Pereiscen en hautuetan oinarriturik. «Sine nomine» azalpenak iragartzen duena da, beraz, jarraituko zaion testua jatorrizko testuaren hatzaren hatzaren hatza baizik ez dela, jatorrizko hura nahasia delarik ahoz transmititu ipuinetan («entzun dut», 84 or.) eta erreferentzia literarioetan (Pline aipatua da 74, 92, 94 or.; Greziako mitologia anitz aipatua da, bai eta hango filosofoak eta Biblia).
|
|
|
Hemendik laster, agian,
|
aterako
naiz berriz Kasanen erreinura joateko. Hil aitzin gelditzen zaidan ene azken gutizia Kogatra erreginaren ikustea baita.
|
|
|
Testuinguru digitalean muga geografikoak desagertu egiten dira, sareko irratiak unibertsaltasuna bereganatzen du eta estrategia interaktibo berriez baliatzen da entzule eta kontsumitzaile berrien bila
|
ateratzeko
.
|
|
|
Eskualduna astekariaren hurrengo hiru zenbakietan G. Berdekok Donibaneko erakusketaren iruzkin xehea argitaratu zuen, hiru zatitan banatuta (Berdeco, 1897a/ b/ c). Bestalde, irailaren 24ko zenbakian75, Donibane Lohizuneko kronikak Pariseko Etnografia Elkarteak jaietako hitzaldi guztiak liburu eder batean bilduta
|
aterako
dituela dio, eta, nahi izanez gero, 10 liberako harpidetza Arnaut Poxeluri bidali behar zaiola, Librairie Basquaisera, Gambetta kaleko bostera.
|
|
|
Inguruko herrietan egoera desberdinak izan ziren, batzuk hustu egin zituzten, bereziki abertzaletasunaren aldeko auzotarrak eta beste batzuetan ezinezkoa izan zen bertatik
|
ateratzea
baimenik gabe. Herritarrek, gainera, gurdiak prestatu behar izan zituzten soldaduak hornitzeko (Huidobro, 2005: 110).
|
|
|
Ezin ahaztu, azkenik, Legutioko erasoaldia bukatu arren, matxinatuek asko indartu zutela Iparreko frontea soldadu kopurua nabarmen igoz, 3.550etik ia 10.000ra 1937 urtearen hasieran. Nonbaitetik
|
ateratako
soldaduak izango ziren, batzuk kinta berrietakoak eta beste batzuk beste fronteetatik etorritakoak.
|
|
|
Lehena, gerran eta gerraostean jasotako errepresioak asko ahuldu zituela talde horiek, bai kide kopuruari dagokionez (bizirik geratu ziren asko gainera ez ziren itzuli Euskal Herrira), baita erakundeen sendotasunari dagokionez ere. Frankoren heriotzaren ondoren indartsu
|
atera
ziren sozialistek eta komunistek ez zuten gerra gogoratzeko asmorik, trantsizio politikoak eskatzen omen zuen adiskidetze politikaren ondorioz.
|
|
|
Franco hil ondoren Itxarkundia batailoiko jeltzaleak 1977ko urrian bertan bildu ziren eta beste hilarri bat jarri zuten gerra ostean eraikitako urtegiaren ondoan. Hilabete geroago, Legutio eta Urrunagako bide zaharrean afusilatu eta bertan lurperatu zituzten 15 gudariren gorpuak
|
atera
eta Legutioko kanposantura eraman zituzten. Hurrengo urteetan horrelako ekintzek garrantzia galdu zuten, eta EAJko kide garrantzitsua izan zen Jose Maria Otxoa de Txintxertuk aitortu duenez, EAJak ez du ezer egin gudarien eta Francok preso hartutako euskaldunen alde 1976tik aurrera66.EAEko kideak izan dira Legutioko erasoaldiaren oroimena ondoen gorde dutenak, Albertiako gailurrean jarritako oroitgarria urtero uztailaren hasieran bisitatuz.
|
|
|
3 Euskal Autonomia Erkidegoan etxebizitzak egiteko eraikuntza iraunkorreko gida
|
atera
zuen Eusko Jaurlaritzak 2006an.
|
|
|
Datuek eta estatistikek erakusten dute zein den herri biotako hizkera bilakabidea. Datuok inkesta edo itxi batetik
|
atera
dira, herri bakoitzeko heldu eta gazte banaren jardunetik6.
|
|
|
Lan honen bidez, Etxebarriko eta Bolibarko gaurko euskara parez pare jarri eta euren arteko aldea
|
ateratzeko
saiakera da eta, bide batez, herri bakoitzean belaunaldi batetik bestera zer nolako bariazio linguistikoa gertatu den aztertzekoa.
|
|
|
Hauetarik 120 galdera lexikoari dagozkio; 62 morfologiari (23 izen morfologiari eta 39 aditzari) eta 20 sintaxiari buruzkoak dira. Fonologia aztertzeko ez da galderarik egin, alor guztietan arakatuko da datuak
|
ateratzeko
asmoz.
|
|
|
Horregatik familiartean eta lagunartean egiten duten bezala egiteko esan zitzaien. Galdera edo esaldia entzun bezain laster lehena
|
ateratzen
zaiena bilatzen zela, alegia. Hala ere, metodologia honen bidez jasotzen diren emaitzak tentuz hartu behar dira, erregistro erdi formaleko datuak ere azaltzen direlako elkarrizketan zehar.
|
|
|
helduak berbetan nauen entzuotenin sata bat eta gazteak kontuk esaten nengun?. Gorago alderantziz agertu bada ere, oraingoan heldua da iragana orainetik abiatuta egiten duena, hau da, orainaldiko formari iraganeko n bat erantsita
|
ateratzen
den emaitza. Gazteak, aldiz, iraganeko erroa darabil horretarako.
|
|
|
Baina, pertsona guztiek ez dituzte aukera berdinak beren herrialdeetatik
|
ateratzeko
eta migrazio prozesu bati ekiteko. Ekialdeko europarrek eta latinoamerikarrek, Magrebeko emakumeek baino esker gehiago adierazten dute aukera hau izateagatik, F (2,192)= 3,40; p= 0,035 Antzekoa jazotzen da gaur egun duten satisfazio mailarekin, magrebtarrek satisfazio txikiena adierazten dute, eta latinoamerikarrek, berriz, handiena, F (2,132)= 6,85; p= 0,001.
|
|
|
Gaur egun, immigrazioaren feminizazioa gertatzen ari da, non emakumeak beren herrialdetik
|
ateratzen
diren lana bilatzeko helburuarekin, gizonak egiten duen bezala (Gregorio, 1997, 1998; Izquierdo, 2000). Hala ere, bigarren mailako arrazoiak aztertzean, prestakuntza hobetzea eta egonkortasun afektiboa lortzea agertzen dira; gizonen artean, berriz, askatasuna eta dirua (Izquierdo, 2000).
|
|
|
Emigratzeko arrazoietan migrazio prozesuan eragiten duten zenbait egoera topatu ditugu: familia egoera konplexuak, krisi ekonomikoak, jomuga diren herrialdeetan eraldaketa sozioekonomikoak, etab. Asko dira euren jatorrizko herrialdeetan familiaburuak eta horientzat familia aurrera
|
ateratzeko
aukera da emigratzeko egitasmoa, motibazio hauek, batez ere, latinoamerikarren taldean ikus daitezke. Gutxiago dira familia elkartzeko prozesuen ondorioz etortzen direnak.
|
|
2009
|
|
|
[33 ZLH] hiztegian 94 termino agertzen dira; horietatik% 22,34 hiztegiko sarreretatik
|
atera
dira; baina dagokion testuan ez bezala, hemen eratorpena da gehien erabili dena,% 30,85, hots,% 19,31 gehiago eta ondoren hitz elkarketa,% 19,15 Sintagmazioaren erabilera% 17,10 jaitsi da. Kasu honetan ere, neologismo ilunak testuan(% 5,98) baino maizago erabili zituzten:
|
|
|
Esan dezakegu, ez elementuaren kasuan, egileen joera bukaeran jartzea izan zela matxinada aurreko testuetan; ezin elementua ez zen agertu testu haietan. 1972ko testuan, ordea, gauzak nahasiago agertu dira eta, beraz, ondoriorik ezin dugu
|
atera
; adibideetan ikus daitekeenez, aukera guztiak eman zituen egileak. Gabe elementua gutxitan erabili zuten ezer ez esateko.
|
|
|
Behar hura Matematika arlora ere eraman zuten gutxi batzuek. Hori da, agian,
|
atera
dezakegun lehenengo ondorioa. Ikusita gaur egun ere zer gutxi idazten den Matematikari buruz euskaraz (testuliburuetatik haraindi), meritu handia izan zuten autore haiek.
|
|
|
Guztira 229 aditz jaso ditugu bederatzi testuetatik eta hiztegietatik; ondoren, Euskaltermeko terminoekin alderatu ditugu; eta horiek, Euskaltermeko datuen arabera, 64ra bildu ditugu. Testuetatik
|
atera
ditugun aditzak Euskalterm datu basean bilatu ditugunean, hutsune batzuk ikusi ditugu. Alde batetik, aditz batzuk arlo batzuetan agertzen dira, baina ez Matematika arloan:
|
|
|
Aditz terminologiko gehienak oinarrizko hiztegitik
|
atera
zituzten, 123 aditz terminologiko aukeratutako 229 aditzetatik(% 53,71); batzuk aipatzearren: batu, ebaki, geitu, kendu... gaur egun duten esanahi matematiko berarekin.
|
|
|
Esanahizko neologismoak, ordea, 42 aditzetan(% 18,34) aurkitu ditugu, guztiak zabalkuntza semantikoaren bidez sortuak. Adibidez, (ondorioa, emaitza)
|
atera
, (angelu bat) bete, (zenbaki bat) tolestu, erdibitu= «bi zati berdinetan zatitu» eta neurtu= «zatitzaile izan» kasuetan aditzen espezializazioa gertatu da eta esanahia matematikako gaietara zabaldu da.
|
|
|
Atal honekin bukatzeko, gaur egun erabiltzen diren aditzekin erkatu nahi ditugu egileek testuetan eta hiztegietan erabilitakoak; izan ere, egileek erabili zituzten eta gaur egun berdin erabiltzen diren aditzak badaude testu guztietan; hona hemen adibide batzuk: [13 ZYA] kendu, neurtu, zatitu; [14 ZIA] bikoiztu, geitu, zenbatu; [20 EZB] emon, erdibitu, ubildu?; [23 DAN] ebaki, ikutu, neutu?; [31 ARG] batu, erantsi eta [31 AIH] zenbatu; [32 ZJA] eratu, ma, eztu eta [32 ZJH] ondoretu; [33 ZJ2] emon, maeztu?, neutu?; [33 ZLI] laburtu, ordeztu eta [33 ZLH] zenbatu; [72 NEU]
|
atera
, jaso eta [72 NEH] eratu.
|
|
|
Ehunekoetan markarik gabeak sartu ditugu; horiek euskararen hiztegitik
|
ateratako
hitzak dira eta hemen termino bihurtu dira.
|
|
|
Ondorioak
|
ateratzeko
ezinbestekoa da aztertutako testuak bere garaian kokatzea, baita geure burua garai haiei begira jartzea ere. Gaurko ikuspuntutik aztertzeak okertzera eraman gaitzake.
|
|
|
Efemérides Vascas y Reforma de la numeración euzkérica (1880 urteetako. Euskal Erria? aldizkaritik
|
aterata
), La Gran Enciclopedia Vasca, Bilbo.
|
|
|
Testuen barnealdea deskribatu baino lehen, testuen kanpoaldeari begirada bat emango diogu. Izan ere, garrantzi handia du testuak bere testuinguruan kokatzeak, ondorio zuzenak eta baliagarriak
|
atera
nahi baditugu. Aukeratu ditugun bederatzi testuetatik zortzi Espainiako militar batzuen 1936ko matxinadaren aurrekoak dira, 1913 eta 1933 urteen artekoak.
|
|
|
Kopuru horietatik ondorio hauek
|
atera
ditugu:
|
|
|
Jarrerari buruzko informazioa oso modu antzekoan lexikalizatzen dute ingelesak eta euskarak, azterketa honetatik
|
ateratako
datuek erakusten dutenez. Hasieran esan dugun bezala, Jarrerazko aditz kopuru berbera erabiltzen da bi bertsioetan (9 aditz ingelesez eta 9 euskaraz), eta Pos1 da gehien erabilitako estrategia, hau da, Jarrerazko aditza informazio bera gordetzen duen Jarrerazko aditz baten bidez itzultzea (adb.:
|
|
|
Honela laburbilduko nituzke azterlan honetatik
|
ateratako
ondorioak:
|
|
|
Batetik, baieztatu egin da euskara aditz hizkuntza dela eta gainerako aditz hizkuntzek bezalatsu jokatzen duela Modua lexikalizatzeko orduan, hots, Modua adierazterakoan ingelesak baino aukera mugatuagoak dituela eta askotan informazio mota hori galdu edo neutralizatu egiten dela. Hala ere, azterlan honetatik
|
ateratako
datuek ez dute espero zen bezainbateko alderik erakusten bi hizkuntzen artean.
|
|
|
Lemaza inak
|
atera
|
|
|
Baina Talmyren ikerketetan oinarrituz Slobinek
|
atera
zituen ondorioak euskarari aplikatzerakoan, hainbat arazorekin egiten dugu topo, Iraide Ibarretxe Antuñanok hainbat artikulutan frogatu duen bezala (Ibarretxe Antuñano, 2004a; Prentsan).
|
|
|
Azterketa horretatik zenbait ondorio
|
atera
zituen Slobinek (2005). Batetik, aditz hizkuntzetara itzultzen duten itzultzaileek jatorrizko ingelesezko testuan baino Moduzko aditz gutxiago erabiltzen dituztela.
|
|
|
Mugimenduzko ekintzen lexikalizazioari dagokionez euskarak nola jokatzen duen ikusteko, eta satelite hizkuntza batean idatzitako testu bat euskarara itzultzean itzultzaileek topatzen dituzten oztopoei nola aurre egiten zaien aztertzeko, S. T. Coleridge ren The Rime of the Ancient Mariner (1798) poema hartu dugu batetik, eta bestetik Marinel zaharraren balada (1995), Joseba Sarrionandiak egindako euskarazko itzulpena. Orain arte ikusitako ikerketetan oinarrituz, hainbat hipotesi
|
atera
daitezke. Batetik, euskara aditz hizkuntza dela onartzen badugu, litekeena da euskarazko itzulpenean ingelesezko bertsioan baino mugimenduzko aditz gutxiago topatzea, aditz hizkuntzetan mugimenduari buruzko deskribapenak satelite hizkuntzetan baino estatikoagoak izaten baitira.
|
|
|
Modua adierazten dutenak (esaterako walk edo ibili), Bidea adierazten dutenak (approach edo hurbildu), Jarrera adierazten dutenak (kneel edo belaunikatu) eta Neutroak (go edo joan). 1 taulan ikus daitezke
|
ateratako
ondorioak.
|
|
|
abiatu, aideratu, ailegatu, aldendu, altzatu,
|
atera
, aurrera egin, buelta eman, bueltatu, ekarri, eraman, erori, etorri, geldierazi, geratu, gidatu, heldu, hurbildu, hurrindu, igon, inguratu, irten, itzuli, jarraitu, jarri, jeiki, pasatu, sartu, segitu (29)
|
|
|
Modu horiei esker, mugimenduzko ekintza bat modu askotara deskriba daiteke euskaraz: aditz sinple batez (etorri, ibili), aditz elkartu batez (igeri egin, buelta eman), aditz eratorri batez (aideratu, inguratu), sinonimoen bidez(
|
atera
, irten) eta inguruko hizkuntzetatik hartutako maileguen bidez (ailegatu, segitu).
|
|
|
«Ez da gurea sektore erosoa eta atsegina. Ez dut uste afiliatu asko izango dituenik sektoreak, ez baita medailak
|
ateratzeko
sektorea. Kasu batzuetan langileak eurak izan daitezke euren kontra egiten dutenak.
|
|
|
Inazio Arregi Goienako gerenteak, aldizkari espezializatuetan eta toki aldizkarietan enpresa mentalitatearen falta sumatzen du: «Batez bestekoak
|
ateratzen
baditugu, B1 eta B2 multzoetako enpresak oso dira txikiak, lauzpabost lagunekoak eta horietako askok ez dute enpresa mentalitaterik. Harremanak jendearen artean estuak dira eta zaila iruditzen zait lau txakurren truke batzuekin eta besteekin haserretzeko eta giro eskasa sortzeko prest egongo den norbait aurkitzea elkarte horietan.
|
|
|
Kontuan hartu behar da 3A grafikoan batez besteko kopuru horiek
|
ateratzeko
, aztertu diren hedabideetan beharrean ari diren langile kategoria profesional guztien batez bestekoak hartu direla kontuan.
|
|
|
Iritziak iritzi, hedabide bakoitzak beretzat propio eta modu indibidualean definitzen ditu ordainsariak eta gehienetan proiektua aurrera
|
ateratzeko
norberak ordaindu ahal dituen soldatak izaten dira, ez baitago euskal hedabide pribatuetan soldatak erregulatuko dituen gutxieneko marko juridikorik. Ordaindu ahal duen hori da hedabide bakoitzak markatzen duen duintasun maila Goienako gerentearen ustez:
|
|
|
LAB sindikatuko ordezkari Andoni Basaberen ustez, langileak prest daude baldintza eskasetan aritzeko hasieran, ilusioak iraun bitartean. «Unibertsitatean klaseak ematen nituen garaiko ikasle ohi bat aurkitu nuen, ikasle ona zen, matrikulak
|
ateratzen
zituen. Deustuko bingoan zebilela lanean esan zidan, bingoan diru gehiago irabazi eta ordu gutxiago lan egiten zuela eta ez zuela hedabideetara bueltatzeko asmorik.
|
|
|
8 Esaterako, Karrantza udalerritik
|
atera gabe
, 1628an San Ciprián parrokian maisu bati ordaintzeko obra pia bat fundatu zuen Fernando de Matienzo y Ahedok, artean Sizilian inkisidorea zenak. 1777an, Mateo José de Negretek, zeina Madrileko erregidorea izatera heldu baitzen, testamentuaren bidez Ranero hirian beste eskola bat fundarazi zuen.
|
|
|
Hasiera batean, erret babesa galtzearekin batera, izena eraldatu zitzaion, «Colegio Nacional» bihurtu zelarik. Mexiko hondatu duten gerra eta iraultzetan ere beste oztopo batzuk agertu zitzaizkion, baina guztietatik bizirik
|
atera
da, Mexikoko instituziorik zaharrenetariko bat izanik. 2.1.2 XIX. mendeko emigrazio berriaren harian:
|
|
|
Bispiru itz euskera gure asaben ele goxoan entzuteko gogo bizia agerrtu omenu Aragone zuen Gotzai yaun agurrgarriak. Edta [sic] zuek, Lendakari yaunak, ain goitik
|
atera
dan nai bikain ori ikusiaz, pozez beterik nigana yo duzute. Nik berriz, mintzalari motela ziñez izan da ere, uka ezin, nere errikideen eskari garbi oni bayetz esan bearr naita ez.
|
|
|
Euskal Herrian dagoeneko XVI. mendetik aurrera aurki ditzakegu adibideak, eta ez bakarrik Amerika edo Indietara joandako migratzaile «berezi»ekin. Azken horien artean euskal lurraldetik kanpora administrazioetako postu gorenen bat betetzera
|
atera
zirenak kokatzen ditugu: maila guztietako gobernatzaile eta agintari politikoak, apezpikuak eta Elizaren barruko beste agintaritza postuetako nagusiak, edo auzitegietako epaileak.
|
|
|
Zati honetatik
|
atera
dezakegun ideietako bat hau da: euskaldun batzuk beste batzuekin batzeko nahiarekin, euskal batasuna haustearen errudunak direla.
|
|
|
«Euskaldunak dira» amak siaskan erakutsitako sinistasunak eta eginbearrak, biotzean gordetzen dituztenak, aralar mendiko arkaitz artetik
|
ateratzen
dan ur cristal idurikoaren garbitasunarekin.
|
|
|
Ondorioren bat
|
atera
ahal izateko, hoberena da berau osatzen zuten pertsonei buruzko informazioa izatea, eta pertsonarik esanguratsuena Arnaldo Pedro Parrabére izango litzake36.
|
|
|
Nahiz eta krisi ekonomikoaren ondorioz azkar desagertu beharrean aurkitu, hala eta guztiz, haren biziraupen laburrean aldizkari bat
|
ateratzea
lortu zuten6 Bi saiakera hauen ondoren, Uruguai euskal etxerik gabe gelditu zen, beraz, hurrengo mendeko lehen hamarkada arte itxaron beharrean aurkituko gara euskal herritarrek beste erakunde bat sortu arte.
|
|
|
Azkenik 1911ko ekainaren 29an Centro Euskaro sortu eta beren estatutuak argitara eman zituzten. Bertatik
|
atera
daitezkeen ideia nagusiak hauek izango lirateke:
|
|
|
Euskarotik
|
ateratako
jendeak beste euskal etxe bat osatzearen beharra ikusi zuen, zeinetan Euskal Herriko zazpi lurralde historikoetako jendearen batasuna lortu nahi izan zuten. Egitasmoa aurrera eraman ahal izateko, Euskal Herriko jendeari eskutitzak bidaltzea erabaki zuten11.
|
|
|
10 1924 urteko apirilean Centro Eúskaro Españoleko kideek beren aldizkaria
|
ateratzea
erabaki zuten. Lehenengo zenbakian, euskal etxearen estatutuak azaltzen dira.
|
|
|
Aramendik egin zuen proposamena indartuta
|
atera
zen, beraz, esan dezakegu ez zela modu onean gelditu Bilbao jauna, bere proposamena (adin eta esperientziako jendea jartzea euskal etxearen buru) ez baitzuten bozkatu. Batzarrak beste puntu batzuk jorratu zituen, egun hartan mahiak aipatu beharreko gauzekin bukatu arte.
|
|
|
Batzarrak beste puntu batzuk jorratu zituen, egun hartan mahiak aipatu beharreko gauzekin bukatu arte. Orduan, batzarrari hitz egiteko unea utzi zitzaion Bilbao jaunari berriro beste proposamen batzuk egiteko eta denak aurrera
|
atera
eta gero, gaueko 22:30ean Euskal Erria euskal etxearen lehenengo batzarra amaitutzat eman zuten.
|
|
|
1912ko martxoaren 30ean euskal etxea sortzearen ametsa aurrera
|
ateratzea
lortu zuten13, horretarako lehenengo batzarra Club Españolean eginez. Bilkura horretan, beste gauzen artean, euskal etxearen izena erabaki beharrean aurkitu ziren:
|
|
|
Azkenik abuztuaren 4an Euskal Erriak bere egunkaria
|
ateratzea
erabaki zuen, zeinetan Arnaldo Pedro Parrabere jarriko zuten buru.
|
|
|
Hemendik hauxe
|
atera
dezakegu: Arnaldo Pedro Parrabére ez zen abertzalea, baina esan beharra dago euskal kultura edo euskaltzaletasuna sendo defendatu egiten zuela.
|
|
|
Enrique de Bilbaok, Euskal Erria euskal etxe berriaren lehenengo batzarrean egon ondoren, ideia bat
|
atera
zuen handik: euskal etxe berria EAJren ideologiatik sortutako euskal etxe bat izango zela.
|
|
|
Esandakoarekin, bi ondorio nagusi
|
atera
ditzakegu. Alde batetik, jendearen ustea da ikuspuntu desberdinak eztabaidatzeko foroak ez direla gorpuztu eta ikuspuntu bakar bat garatzeko asmoa egon dela3 Baina ikuspuntu bakarreko informazioa helarazteaz gain, ordea, ikuspuntu bakar horren informazioa ez da ondo jendartera zabaldu eta ahalegina egin den kasuetan informazio hori interesatua izan da.
|
|
|
abilezia komunikatiboen hobekuntza eta/ edo herstura ez arrazionalaren gutxitzea. Lehenengo objektiboaren harira The National Communication Association erakundeak (Morreale, Rubin eta Jones, 1998) jendaurreko kalitatezko komunikazio bat aurrera
|
ateratzeko
beharrezkoak diren zortzi konpetentziak identifikatu ditu: 1) audientziaren interesen eta beharrizanen araberako gai bat aukeratu, 2) ideia nagusia komunikazioaren hasieran aurkeztu eta bere sintesia bukaeran, 3) ideia nagusiaren garapena sarrerako gorputzean kokatu, 4) hasierako antolaketa definitu:
|
|
|
Seigarren arrazoia, «un ataque al pueblo de Dios» «Jainkoaren Herriaren aurkako erasoa» dela Sebastianen esanetan, ez dugu kontuan hartu ere eginen. Hau izan zen Sebastianen lehenbiziko erreakzioa, barnetik eta erraietatik
|
atera
zitzaiona, eta esaldiari kutsu gaiztoa dario. Jakin badakigu, XVI. mendean biziko bagina, Sebastian inkisidoreak sutara bidaliko gintuela, baino gaur egun hori ez da posible (hala espero dugu, bederen).
|
|
2010
|
|
|
Atal horietako bakoitzaren akabuan, berariaz informazio mota hori lortzeko galderetatik at ikusi duguna ere azalduko dugu. Horrezaz gain, nahiz eta fonologiazko galdera zehatzik ez izan, aipatuko dugu jasotako erantzunetatik
|
atera
daitekeena.
|
|
|
Badira, bestalde, helduaren erantzunik gabe gelditu diren galderak ere. Gazteak aitagiñarreba, amagiñarreba eta asperen eman ditu, eta helduari ez zaio ezer
|
atera
. Dena den, nahiko argi ikus daiteke hiru erantzun horietan (bai eta bestelakoetan ere) euskara batuaren eragina.
|
|
|
Datu asko ez badira ere, zenbait joera ikusten dira, hala nola eredu estandarraren eragina gaztearengan, heldua eredu zaharrari atxikiago, kultur aldaketaren zantzuak... Dena den, argitu beharra dugu, geroxeago ere
|
aterako
baitzaigu gaia, Tolosako euskara oso nabarra izan dela, eta ez dela berdin hitz egi (te) n kalean eta inguruko auzo edo baserrietan (ezta azken horien artean ere). Hortaz, ezberdintasun batzuk helduaren baserriko jatorriari eta gaztearen betiko kaletar izaerari zor zaizkiokeela uste dugu.
|
|
|
Gorago Tolosakoez esan bezala, ez dugu nahikoa datu ondorio erabatekorik
|
ateratzeko
, baina, ikusi ikusten da joeraren bat: heldua eredu zaharrari gehiago atxikitzen zaio eta mailegu gutxixeago darabil.
|
|
|
hizkuntza aldatzen ari da belaunaldiz belaunaldi eta euskara batuak (hezkuntzaren eta hedabideen bitartez) badu horretan zerikusirik. Aldaketa horren lekukotasunak bildu eta aztertzeko asmoz EUDIA ikerketa taldea sortu zen, eta hortik
|
atera
da, besteak beste, EAS proiektua. Horren ondorio da lan hau.
|
|
|
–Galdera horiek Euskararen Herri Hizkeren Atlasetik (EHHA) 3
|
atera
dira, hango 2.875etatik gure egitasmorako egokienak hautatuz.
|
|
|
Horrenbestez, ondorioren bat
|
ateratzeko
tenorea dugu:
|
|
|
Aurrezki kutxa batean nengoen, gutxi gorabehera zortzietatik hirurak arte,
|
atera
beharreko lanaren arabera, hilero 500 euro jasotzen nituen? (E 2:
|
|
|
Erosteko ahalmen handiagoa izango banu, polikiroldegian apuntatuta egongo nintzen, bidaiatu egingo nuke, poteatzera
|
aterako
nintzen, erosketak egitera? (E 3:
|
|
|
Berogarilurik ez dut eta noski ezin dut jarri, uste dut 600 euro balio duela eta nondik
|
ateratzen
dut nik diru hori, nondik? (E 7:
|
|
|
Etxeko leihoak ere jarri dizkidate, oso gaizki baitzeuden. Gauza hauetan laguntza eskatu behar dut, bestela nondik
|
aterako
dut nik? (E 7:
|
|
|
Datu pare bat emango dugu: Hegoaldean 146.772 gazte euskaldun daude, alegia, EAEko gazteriaren% 49,3 eta Nafarroakoaren% 16,49 Kontuan har dezagun, gainera, printzipioz mota horretako liburuak irakurtzen hasten direnak ikaslerik onenak izandakoak direla, hots, kultura kezka nabarmenak dituztenak eta, beraz, kalifikazio aski onak
|
ateratzen
dituztenak. Beraz, teorian badugu euskaraz argitaratu ahal izateko oinarri aski zabal bat.
|
|
|
Iruñea: Pamiela, 2004), edo Altafayllak
|
atera
zuen Tafallako historia elebiduna (Tafallaren historia/ Jose Mari Espartza Zabalegi; [itzulpena, Jose Mari Nuñez,. Itzuliz?]. Tafalla:
|
|
|
Eta berriz ere esango dut, ez ditut gauzak bere onetik
|
atera
nahi, ez dut orain eta hemen eztabaidatu nahi horrelakorik gertatu izan den Euskal Herriko unibertsitateetan azken hamarkadetan, ez, hauxe bakarrik da nire asmoa: seinalatzea euskal abertzaleek presio handi bat sentitu izan dugula gure gainean gure abertzaletasunaren kausaz.
|
|
|
bata, etengabe zalantzan jarri izan dela edozein historialari abertzaleren prestakuntza akademikoa, unibertsalki jakina baita abertzaleak mito nazionalak sortzeko, sinesteko eta zabaltzeko daukaten berezko joera irreprimiblea, eta bi, euskaraz idatzitako edozein gauza, berez, maila akademiko eskasekoa eta mito nazionalez kutsatua zegoela. Ohar bi horiek unibertsalki jakintzat eman izan dira, hala nola denok dakigun Eguzkia ekialdetik
|
ateratzen
dela.
|
|
|
Fraide ordenatzeaz bat (1967)
|
atera
zuen Historiako lizentzia Tolosako unibertsitatean (1969) eta irakasle gisa hasi zen lanean ordenaren ikastetxeetan. Beste garai batzuk izan baziren, Azkuerenak adibidez, agian horretan amaituko zen Manexen bizitza, baina 60etako Frantziak laster aukera berriak eskainiko zizkion engaiamendu sozial, politiko eta kulturaletan sakontzeko fraide hark erakusten zuen grinari.
|
|
|
4 Azken zenbakia, 35.a, 2006an
|
atera
zen; geroztik ez da beste zenbakirik argitaratu.
|
|
|
Lehena 1998an agerturik, laugarrena 2002an argitaratu zen eta hil zen unean franko aurretua zeukan bosgarrena, XIX. mendea tratatu behar zuena() 5; badirudi haren Iparraldeko lagunek lehentasuna eman ziotela bosgarren tomo horretarako falta ziren kapituluak osatzeari, horretarako zenbait historialariren laguntza eskatuz. Hurrengo urtean
|
atera
zen, hots, 2005ean6 Neurri batean esan dezakegu, nolabait, tomo horrek bete zuela Manexen oroitzapenezko liburu baten lekua eta, hartara, proiektu horretan erabili ziren indarrak gero eskas izan zirela Agirreazkuenagaren proiektuari ekiteko.
|
|
|
Ez dut lortu aipu hau inon egiaztatzea, baina nire oroimenaren txoko batean gordeta daukat aipagai dugun liburuaren sorreran paper biziki garrantzitsua jokatu zuela Jean Louis Miatiak, zeina Manexen lagun mina zen eta, tamalez, euskal kulturako eragileen artean hain ohikoa den bezala, bere bizitzako uneren batean denboraldi bat gartzelan pasatu zuen terrorismoarekin zerikusirik izatearen akusaziopean. Nire oroimenaren arabera, nonbait, gartzelatik
|
atera ondoren
Manexekin izandako elkarrizketa luze batean lortu omen zuen bera konbentzitzea proiektu horri ekiteko, alegia, Euskal Herri osoaren historia bat, ikuspegi abertzale batetik idatzia baina mota guztietako mito abertzaleetatik libre. Berriz errepikatuko dut, azpimarratzeko:
|
|
|
Komunikabideak informazio (edo desinformazio) iturri nagusiak dira eta indarkeriaren gaian pertsona erabili ohi dute. Euskal prentsan
|
ateratako
ikerketa batean, emakumearen indarkeriaren gaia jorratzeko orduan (Rodríguez, 2006) ikusi zen, galdetutako% 69,97rentzat komunikabideak zirela emakumeen aurkako indarkeriaren gaian informazio iturri nagusiak.
|
|
|
Badirudi arku zorrotzetatik sortzen diren lore handiek, flamak eta pinakuluek arrosa leihoa irensten dutela. Horren emaitza izan zen, hortaz, eraikin klasizista, arkitektura gotikotik
|
ateratako
elementuz apaindua.
|
|
|
Badirudi arku zorrotzetatik sortzen diren lore handiek, flamak eta pinakuluek arrosa leihoa irensten dutela. Horren emaitza izan zen, hortaz, eraikin klasizista, arkitektura gotikotik
|
ateratako
elementuz apaindua.
|
|
|
Azken batean, Bilboko zabalguneko tenplu horrek XIX. mendeko arkitekto eklektikoaren izaerari erantzuten dio. Mudejar estiloa definitzen duen materiala, adreilua, hartu eta gotikotik
|
ateratako
formekin libreki konbinatzen du.
|
|
|
1850etik XX. mendeko 30eko hamarkada arteko arkitekturak Teseo Minotauroaren labirintoan sartu zenekoa gogorarazten digu. Munstroaren aurkako borroka, idealaren aurka, eta ondoren mila gela, korridore eta zokotako esparrutik
|
ateratzeko
nahia; ondo irudiztatuko lukete Giovanni Battista Piranesiren kartzeletako espazio zatikatu eta estugarriek.
|
|
|
Canalek 1983an argitaratutako artikuluan Swainekin
|
ateratako
ondorioen berri eman zuen eta komunikazio gaitasuna beste lau gaitasunek osatzen dutela esan zuen: gaitasun gramatikalak, gaitasun soziolinguistikoak, gaitasun diskurtsiboak, eta gaitasun estrategikoak.
|
|
|
–Gai izango da zentroak edota Administrazioak eskatutako proiektuak aurrera
|
ateratzeko
.???. Gai izango da gainerako irakasleekin izan beharreko elkarrizketetan parte hartzeko.???. Gai izango da zentroko bileretan parte hartzeko eta jario maila egokia izango du.???. Gai izango da irakaskuntzaren inguruko gai abstraktuez hitz egiteko, baita bere iritziak emateko ere.???. Gai izango da irakasleekin, testuingurua kontuan izanik, hizkuntza maila ezberdinetako elkarrizketak mantentzeko.
|