|
2000
|
|
|
Paperezko zapia
|
atera
zenuen, ez dakit nondik,
|
|
|
|
atera
didazun begia,
|
|
|
kea
|
ateratzea
nire ongura horniei.
|
|
|
zeure hatzek
|
atera
zioten nire sexuari.
|
|
|
Haatik, sekula ere ez naiz
|
ateratzen
kanpora.
|
|
|
Karramarro ttiki bat
|
atera
zitzaidan
|
|
|
Nire ustea da, 30etako petrolioaren eta beste gai batzuen aurkikuntzak eskulan eskari handia sortu zuela bat batean, eta laborariak eskulan premia horretara bideratu zituztela trumilean, nekazaritza lurrak hustuta. Lehen urte haietan langile ugari behar zituzten, baina gero petrolioa
|
ateratzeko
ez da ia eskulanik behar. Langabezian geratu zen jende hura guztia, hirietan pilatuta, noraezean.
|
|
|
Langabezian geratu zen jende hura guztia, hirietan pilatuta, noraezean. Jendearentzat errazagoa zen, langabezian egonik ere, hirietan eskean bizimodua
|
ateratzea
, berriz nekazaritzara itzultzea baino. Esango nuke, Espainiarentzat Amerikara iristea eta han zegoena ustiatzea bezalatsu izan zela Venezuelarentzat petrolioa aurkitzea.
|
|
|
Rantxitoetan eta kalean ezer gabe bizi zirenek nola edo hala bizimodua
|
atera
behar zutenez, zeure autoa zaintzea eskaintzen zizuten. Zainduko bazizuten, ordaindu beharra zeneukan; eta haiek zaintzerik edo haiei ordaintzerik nahi ez bazenuen, akabo zure autoa; txasisik ere ez zenuen aurkituko itzulitakoan.
|
|
|
Santandertik Arroxelara joateko ontzia nola hartu genuen aipatu nuen nik. Taldean bazen adineko gizon bat nire kontakizunari adi, baina isilik, txintik
|
atera gabe
. Nire haurtzaroko ibilera modu haiek kontatu ondoren, ordea, hara non esaten didan gizonak:
|
|
|
Kara edo kruz pentsatu nuen txanpona airera botata. Kara
|
ateraz gero
, patuaren mandatua izango zen aurrera ez jarraitzea eta etxera itzultzea; halabeharrak derrigortuta bueltatuko nintzen... baina ez neure gogoz... duintasuna babestu behar nuen, badakizu. Kruz ateratzen bazen, aldiz, bidean aurrera jarraituko nuen.
|
|
|
Kara ateraz gero, patuaren mandatua izango zen aurrera ez jarraitzea eta etxera itzultzea; halabeharrak derrigortuta bueltatuko nintzen... baina ez neure gogoz... duintasuna babestu behar nuen, badakizu. Kruz
|
ateratzen
bazen, aldiz, bidean aurrera jarraituko nuen. Airetik erori zen txanpona... kara!
|
|
|
Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan. Txakur batzuek ospitalera
|
atera
nahi ninduten, baina arduradunak ezetz, berak konponduko zidala hura, eta ez ninduten inora atera.
|
|
|
Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan. Txakur batzuek ospitalera atera nahi ninduten, baina arduradunak ezetz, berak konponduko zidala hura, eta ez ninduten inora
|
atera
.
|
|
|
Gora joan ginen, galeriara, ziegetara, eta leihotik patiora begira jarri ginen. Handik ikusi genuen, taldeka zeuden presoak nola hurbiltzen zitzaizkion patio erdian bakarka zebilenari, eta nola hasi zitzaizkion denak labanak eta zorrozkiak
|
aterata
ziztaka, gorputz osoan: hanketan, sabelean, saihetsean sartzen...
|
|
|
Zilarrezko paperean bilduta gorde nuen, greba bukatutakoan usterik biziotsuenarekin jateko. Eta halaxe, grebaren ondoren apur bat susperturik, hasi naiz lehengusuaren gazta preziatua
|
ateratzen
, papera kentzen, eta... dena ustelduta! Jateko moduan ez behintzat.
|
|
|
Egiptologo batzuek hilobi batean antzinako telar bat aurkitu zutela zioen. Marfilezko plaketa batzuk aurkitu zituzten, launa zulorekin, eta haiekin egindako zapi zatiak; hortik
|
atera
zuten nola egindakoak ziren, zer marrazkirekin eta abar. Hura irakurriz hasi nintzen burua astintzen, tentatuta.
|
|
|
kartoi laukiak ebaki, launa zulo egin kantoietan, hariak zuloetatik pasa... Lehenengoan oker ibili nintzen hariren batekin, eta ez zitzaidan nik uste nuen marrazkia
|
atera
. Bizkor zuzendu nuen, eta baita asmatu ere neuk nahi nituen marrazkiekiko gerrikoak egiten.
|
|
|
Ziegetara etorri zitzaizkigun fusilekin apuntatuz. Ilaran
|
atera
gintuzten galeriatik kanpora. Harmailetan behera nindoala, egundoko kulatazo bi eman zizkidan txakur batek sorbaldan, eta bi zartada haietatik ezkerraldean eman zidana izugarria!
|
|
|
Francoren garaian kartzelero zirenak ezagutu ditugu gutxi edo gehiago, oraindik kartzelero direnak. Garai haietan preso egonak ere bai bakarren batzuk, oraindik labirinto hauetatik
|
atera
ezinik dabiltzanak, askatasunean irten arren, behin eta berriz zulo hauetara jausi direnak.
|
|
|
Kartzeleroa isilka ibili ohi zen galerian, ateetatik begiratzen, eserita edo etzanda harrapatzen zuenaren ateari ostikadak eta zartadak emateko. Bihotza eztarritik
|
ateratzeko
moduko sustoak ematen zizkizuten sasikume haiek.
|
|
|
Soinean generamanarekin
|
atera
gintuzten Carabancheldik, eta halaxe heldu ginen Puertora. Beraz, usategian ez geneukan ezer, ez aldatzeko janzkirik ez libururik ez kristorik.
|
|
|
1983ko uztailean
|
atera
ninduten Puertotik Alcalara, azken epaiketarako. Alcalan nengoela, urrian hain zuzen, Herrerara eraman zituzten Puerton zeuden adiskide guztiak.
|
|
|
Itxialdiko lehen sei hilabeteetan ez ginen txabolotik
|
atera
ezertarako. Ondoren erabaki genuen, dutxatzera behintzat jaistea.
|
|
|
Ostikoka, komuneko ateaz, ahal zenuenaz jotzen zenuen txaboloko atea, eman ahal guztian ematen. Lau moduluetako lagunak, denok ordu beretan eta batera ateak modu hartan kolpatuz, egundoko durundia eta zarata
|
ateratzen
genuen. Ziega barruan egonik eta atea jotzen ari zinela hain izugarria iruditzen ez bazitzaizun ere, kanpoan egonda, galerian edo behean, jasanezina bihurtzen zen, edozein erotzekoa.
|
|
|
Leiho batetik bestera luzatzen den lokarria zen karroa, muturrean poltsa lotu bat mugitzen zuena. Besoa
|
atera
eta ondoko leihora botatzen duzu, eta albokoak harrapatzen duenean tira diezaiola, eta hark hurrengoari, eta horrela galeriaren punta batetik besteraino. Liburuak, janaria edo behar dena pasatzen ahal da horrela.
|
|
|
Preso arriskutsu horiek izan ohi dira, hain zuzen, nolabaiteko klase kontzientzia daukatenak eta duintasun gehien dutenak, eta bizi baldintzen egoera gogorragatik gurekin txukunen konpondu ohi direnak ere bai, jakina. Preso horien eta gure artean enfrentamendua sortzen saiatu zen etsaia, baina gaizki
|
atera
zitzaien jokaldia. Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan.
|
|
|
Zumaiako hotel hartako egonaldia ezin dut zehaztu, baina laburra izango zen edonola ere. Presaka antzean
|
atera
ginen handik ere, Durangora. Iheslari multzo haiek igaro ondoren zartarazi zuten Zumaiako zubia.
|
|
|
Ez nintzen beti etxezuloan sartuta egon. Behin kalera irten eta galdu egin izango nintzen, eta ama nire bila
|
aterako
zen, pentsatzekoa denez. Arenalean aurkitu ninduen, ibaiaren ertzean eserita, hankak uretara nituela.
|
|
|
Bilbon, orduan, jendea ebakuatzeko prestaketak egiten eta jendea
|
ateratzen
ari ziren. Guk Santander aldera jarraitu genion ihesari, Laredotik.
|
|
|
Ja! Zelako ziztuan
|
ateratzen
ziren sutan berotzen zirenean! Dziu dziu dziu egiten zuten txistu.
|
|
|
Ezer esan gabe entzuten diogu Koldok eta biok. Mahaia garbitu dut, eta koadernoa eta luma
|
atera
ditut poltsatik. Prest nago dena idazteko.
|
|
|
Denbora luzean ibili da medikutan Castellonen, erresonantziak eta auskalo zenbat froga egin zizkioten han ospitalera eramanda. Azken hitzordu bat omen zeukan traumatologoarekin, kundan
|
atera
zuten egunean hain justu.
|
|
|
Zorte ikaragarria nuen horretan, bai horixe. Lagunak harrituta geratzen ziren;" gaur ezetz tarta hik
|
atera
!" esan zidaten behin; nik orduan: " zuek aukeratu karta!"; eta lagunek:
|
|
|
" eska ezak bateko ezpata!"; eta, halaxe, bateko ezpataren boletoa erosi nion. Norentzat
|
atera
zen goxokia. Niretzat, jakina.
|
|
|
Arraina partitzeaz gain, erosi ere neuk erosi behar izaten nuen batzuetan.
|
Atera
kontuak. Eta hori guztia hilean lau mila pezeta ziztrin irabazteko; eta Maria Victoriak beste bi mila, nire erdia.
|
|
|
Nik ez nion jaramonik egin hala ere, eta esertzera joan nintzen. Baina Eusebiok ikusi egin zuen arabiarrak gaiztoz begiratu zidala; eta ez hori bakarrik, arabiar hark sakelatik labanatxo automatiko bat
|
atera
zuela eta harekin mehatxu jolasean hasia zela. Andaluza arabiarraren atzean jarri, bere bandolero labana sakelatik atera eta, krak krak krak, ireki zion nabarmen erakutsiz.
|
|
|
Baina Eusebiok ikusi egin zuen arabiarrak gaiztoz begiratu zidala; eta ez hori bakarrik, arabiar hark sakelatik labanatxo automatiko bat atera zuela eta harekin mehatxu jolasean hasia zela. Andaluza arabiarraren atzean jarri, bere bandolero labana sakelatik
|
atera
eta, krak krak krak, ireki zion nabarmen erakutsiz. Kito... anaien arteko kontu bat balitz bezala.
|
|
|
Madrildarra bere chambre tik ez zen
|
atera
izango Parisen egin zuen denbora osoan.
|
|
|
Hala ere, kolegioko ikasle zaharragoen artean bazen bat Lonbide zeritzana, begitan hartua nindukana eta joka aritzen zitzaidana. Eskolaren azpian frontoia zegoen, eta behin, pilotan ari ginela, bat batean joka hasi zitzaidan Lonbide hori; Munduate
|
atera
zen nire defentsan, Oreretako apaiz izango zena. Eskola sasoia amaitu ondoren ere, lanean hasita nengoela, berdin jarraitzen zuen Lonbide horrek.
|
|
|
Dueñaseko presondegi honek La Moraleja du izena. Kontu, ipuin, fabula edo istorio batetik ondorio gisa
|
ateratzen
dugun irakaspena edo antzeko zerbait da moraleja. Horixe izan behar du.
|
|
|
Horixe izan behar du. Kartzela bakoitzean
|
atera
ditzakegu ondorio eta irakaspenak geure izateaz, kartzelaren funtzioaz, kartzeleroen lanaz... Horretara ezkero, egun bakoitzari aterako diozu bere ondorioa eta moraleja.
|
|
|
Kartzela bakoitzean atera ditzakegu ondorio eta irakaspenak geure izateaz, kartzelaren funtzioaz, kartzeleroen lanaz... Horretara ezkero, egun bakoitzari
|
aterako
diozu bere ondorioa eta moraleja. Urte hauetako historiaren ondorio eta irakaspena bi mailatakoa aipatuko dizut:
|
|
|
Alde pertsonalari dagokionez, berriz, hamazazpi egun egin ditut bidean, Castellondik modulu honetara. Sendagiletan nenbilen Castellonen, eta handik
|
atera
ninduten egunean, irailaren 13an, azken kontsulta izan behar nuen neurologoarekin. Kartzelako sendagilearekin, Hospital Provincialeko traumatologoarekin... ibilia nintzen.
|
|
|
Neurologoak plakak aztertzea eta ondorioak argitzea falta zitzaidan; horretarako neukan kontsulta irailaren 13an. Kontsultara eraman ordez, hona hurbiltzeko kundan
|
atera
ninduten. Hona heldu eta hamalaugarren egunean medikuak esan dit, Castellonera itzuli dudala azken kontsulta hori egitera.
|
|
|
Hona heldu eta hamalaugarren egunean medikuak esan dit, Castellonera itzuli dudala azken kontsulta hori egitera. Honetatik ere aise
|
atera
liteke beste ondorio bat Instituciones Penitenciarias eko sendagileek euskal preso politikookin duten etika deontologikoaz.
|
|
|
Mierarena zen hango industria nagusia, pinuei urratuak eginez lurrezko ontzitxoetan biltzen den erretxina alegia. Aguarrasa eta trementina
|
ateratzen
dira, besteak beste, pinuen erretxina horretatik. Erremolatxa ere asko egiten zen lehen; udazken beranduan edo neguan biltzen zuten.
|
|
|
Irakasle oso ikasia ez zuen izan behar emakume hark. Batuketa xumeren bat aginduko zizun arbelera
|
aterata
; eman dezagun, hamaika gehi hamahiru idatzi eta zenbat zen kontua egiteko agintzen zizula; eta zuk, berdin hogeita zazpi ipintzen zenuela;" ondo" esango zuen," ederki". Eta horrelaxe kontu guztiekin.
|
|
|
Gainera, gaizki
|
aterako
balitzait,
|
|
|
Duintasunez
|
atera
zaitezte kalera lantokitik
|
|
|
zaratarik
|
ateratzen
ez duten laztan likitsak,
|
|
|
Bizirik
|
aterako
banintz gela karratu honetatik
|
|
|
– Kasualitate handitxoa! –esan zuen mesfidati neskak, ezkerreko eskua atzera eraman, galtzen atzealdetik pistola bat
|
atera
eta pistolaren kanoia guri begira jartzearekin bat– Zipaioak zarete, ezta?
|
|
|
Alkandorako sakelan sartu nituen berehala buzoitik
|
ateratako
paperak, irakurtzeko betarik hartu gabe, lore moreekin batera. Ez nuen neskak orri hura irakur zezan nahi.
|
|
|
Bizkar zorrotik boltsa bat
|
atera
eta diru paper mordo handi bat erakutsi zigun. Harrituta geratu ginen dirutza hari begira.
|
|
|
Horregatik, isilik geratu ginen hirurok tarte luze batez, geure bizitzak laburtuko lituzkeen kanta labur eta xume bat entzun bagenu bezala. Alkandorako sakelatik Ulizarko buzoian jasotako liliak
|
atera
eta usaindu egin nituen, Marga gogoan.
|
|
|
Alkandorako sakelatik
|
atera
eta aerosorgailuaren ondoan utzi nituen bezperan Ulizarko buzoian jasotako liliak. Lehortzen eta zimeltzen hasita zeuden.
|
|
|
Lauaxetak bizkar zorrotik
|
ateratako
aterki handi baten babesean jarri ginen bide bazterrean auto stop egiten. Harrigarria zen Lauaxetak bizkar zorro hari ateratzen zion etekina.
|
|
|
Lauaxetak bizkar zorrotik ateratako aterki handi baten babesean jarri ginen bide bazterrean auto stop egiten. Harrigarria zen Lauaxetak bizkar zorro hari
|
ateratzen
zion etekina. Denetik zeukan han barruan.
|
|
|
Esaldi solemne bat behar nuen errematerako, baina solemne behar zuena barregarri samarra
|
atera
zitzaidan:
|
|
|
– Horretan behintzat Lizardik puska handia
|
atera
dizu. Ugariak dira haren bilobak.
|
|
|
1925ean hildako gizon baten izena zegoen idatzia harrian, iragandako urte luzeek ia ia irakurtezin bihurtzeraino higatua. Bizkar zorrotik argazki makina
|
atera
eta, zergatik edo zertarako jakin gabe, argazkia egin nion.
|
|
|
Isilik jaitsi ginen hasieran, jada arrats hautsek iluntzen hasia zuten bide estuan zehar, Lauaxeta aurretik eta ni haren ondoren. Mutitegi baserrira heldu ginenean, handik behera hormigoizko bidea zegoela-eta, Lauaxeta oinetakoak aldatzera geratu zen; zapata pare dotorea
|
atera
bizkar zorrotik eta, haiek jantzita, bota lokaztuak sartu zituen zapatak ateratako lekuan. Ez zegoen dudarik:
|
|
|
Isilik jaitsi ginen hasieran, jada arrats hautsek iluntzen hasia zuten bide estuan zehar, Lauaxeta aurretik eta ni haren ondoren. Mutitegi baserrira heldu ginenean, handik behera hormigoizko bidea zegoela-eta, Lauaxeta oinetakoak aldatzera geratu zen; zapata pare dotorea atera bizkar zorrotik eta, haiek jantzita, bota lokaztuak sartu zituen zapatak
|
ateratako
lekuan. Ez zegoen dudarik:
|
|
|
Bizkar zorrotik makina
|
atera
eta argazki bat egin nion neure hilarriari.
|
|
|
Marga besarkatzera jo nuelarik, ordea, haren bularren artean ezkutatu nuen burua eta malkoak
|
atera
zitzaizkidan, aspaldiko partez, oso aspaldiko partez.
|
|
|
Behin baino gehiagotan eskatu behar izan nion. Nolanahi ere, oraindik ez dut bidaiako argazki bakar bat ere eraman errebelatzera, eta ez dakigu Lauaxetaren irudia agertu ere egingo den asto gainean
|
atera
nion argazki horretan.
|
|
|
Harritzekoa ere ez zen, ederra baitzen neska basati hura, niri gustatzeko gazteegia aukeran baina. Momentuko patxada hura baliatu nuen Margaren gutuna alkandoraren sakelatik
|
atera
eta erdi ezkutuan irakurtzeko, ez zen luzea eta.
|
|
|
" Hogeita bost ogerleko, alajainkoa!", larritu zen Lauaxeta bere kautan, ezer esan gabe. Nondik
|
atera
behar zuen dirutza hura. Ordura arte ez zen txikikeria hartaz ohartu ere egin, baina dirurik gabe larri behar zuen inondik ere.
|
|
|
biak baldar, biak botatzarrekin, metro beteko zankadak eginez. Zabor pila batetik arratoi bat
|
atera
zelarik ile beltza espantuka hasi zen; rubioak inprekatu zuen ozenki. Gero biak pote huts bati ostikoak jotzen aitzinatu ziren.
|
|
|
Hala ziren hiriko legeak. Eta hala ere, hitzak hitz, Xanek Henri auzoan ez zela garbi
|
atera
zuen. Edo bazen, guztiarekin, inork ez zekiela, etxe haietako batean?
|
|
|
Alde batera parke txiki bat, beste aldera banakako etxeak. Lau estaiko etxe estu baten aurrean gelditu ziren, Lazarok patrikatik giltza sorta bat
|
atera
zuen. " Henriren etxea?", galdetu zion Xanek.
|
|
|
Xanek ez zuela behar adierazi zuen. Alabaina, ja Luzik nonondik gazta zati batzuk, ogi puxka bat
|
atera
zituen. Bizkitartean Lazarok, Xanek protestatu arren, kopa baztertu gabe, eskueran baso bat ardo ezarri zion.
|
|
|
" hemen egoteko esan du, gurekin bazkalduko duzula"; zerbait objetatu nahi izan zuen Xanek; alabaina, su gaineko lapikotik pir pir ari ziren indaben usain gozo gozoa zetorren; eta: " jan, jan", esan zion amatxik, labetik ogi xerra batzuk
|
ateraz
, gurina eta mermelada ere Xanengana bilduz;" gaur ere euriantza dago", esan zuen, arropen baldea jasota, leihoz kanpora begira. " Mmm", esan zuen Xanek, ja ogi puxka bat ahoan.
|
|
|
hain zuzen, Xan begira zuela nabarituz; eta hartara, ahalegintzen zen lana hobeto egiten, are gehiago nekatuz. Afan hartan, hauts pila
|
ateratzen
ari zen. Oroz gain, Xani haren janzkerak eman zion atentzioa:
|
|
|
Ez ote zuen gainera Henrik handik zetorrela behin auto istripu bat izan. Hala ere ondo
|
atera
zenean...".
|
|
|
" Ez eskerrik asko", esan zuen Xanek, ohitura zenez. Amatxik sukaldera sar
|
atera
egin zuen; handik heldu zela, nonbait zerbait antzemanik: " Edan duzu", esan zion aitatxiri:
|
|
|
" Ni ez", esan zuen sumindurik amatxik," hura"; heldu ziren bada aitatxigana gizaseme biak; han eta hemen apur bat ukitu, errutinazko galdera pare bat egin, aitatxik hinkik esaten ez zuenez, kamillan ezarri zuten; laga zuen aitatxik eramaten; agian ulertu zuen kontra egitearen alferra, gizaseme lar sendo eta propio lan hartarakoxe entrenatuak ziratekeenez; guztiaz ere, nabari zen haren begietan izua, noski, etxea behin betikoz lagatzeko izua, baina izu konkretuago bat ere, bertan behera erortzekoa:
|
atera
helduta, orain zutik, kili kolo zegoen amatxi ebitatzearren, kamilla apur bat okertu zutenez, aitatxik hanka bat paratu zuen lurrean; erizain handiak etzanarazi zuen;" suabe", eskatu zion amatxik. " Bazihoan-eta", defenditu zen erizaina.
|
|
|
" Tenorea heldu delarik", esan zuen amatxi zaharrak," despeditu egin behar da". " Tontakeriak, esaten ditunanak", esan zuen Mariak; hala ere amatxi zaharra lasai asko zegoen; haren begitartea argitu ere egin zen; nonondik galtzerdi bat
|
atera
, marmolezko arrautza baten laguntzarekin, hari orpoaldean petatxo bat paratzen hasi zitzaion;" hola bai hautsiko dun bista", egin zion Mariak eraso; berriz ere Xanen apoioa bilatu zuen; berari begira: " ilun honekin...", esan zuen.
|
|
|
" Gehiago?", harritu zen Maria; alabaina, Xanek berari eskaini ziolarik: " tira, nik ere ttantta bat hartuko dut", onartu zuen; amatxi zaharrak soineko pleguren batetik ogi kurrusko bat
|
atera
, kafetan beratu zuelarik, Mariak arbuioz begiratu zion: " ez zakinat nolaz ahal dunan orain...".
|
|
|
Xan amatxi zaharraren atzean, argiari begira zegoen. Hiru emakumeak amano zituela, haiengandik berex hala ere, Elik nonbaitetik orrazia eta guraizeak
|
atera
zituen.
|
|
|
Geuk ikusi genuen: burua lehertuta, belarritik odola zeriola"; amatxi zaharrak mahukatik zapiño bat
|
ateraz
zenbait malko xukatu zituen;" egun hauetan", segitu zuen Mariak," oso triste egon da. Beldur izan naiz ez egitekoren bat egingo ote zuen".
|
|
|
Haur hark, sudurra, begiak eta ahoa aurpegiaren erdi erdian, mofleteen artean ezkutatuxe zituena, ez oso polita inondik ere, aurki emakume sendoa xoratu egiten zuen. " Ikusten duzu?", esaten zion berarekin zen gizon mehatxari, miresmenez;" potolo potoloa da ta"; gero, bere poltsatik karamelo batzuk
|
ateraz
, ama gazteari eta Xani eskaini zien; eta, bere eskuturreko erlojuari begira: " berandu iritsiko gara", esan zuen.
|
|
|
beroa da, tximinia paretaz bestaldean duenez... eta eguzkitsua ere". " Eguzkia", esan zuen Xanek, leihora gehiegi arrimatu gabe," handik
|
aterako
da". " Ez, handik ateratzen da":
|
|
|
" Eguzkia", esan zuen Xanek, leihora gehiegi arrimatu gabe," handik aterako da". " Ez, handik
|
ateratzen
da": besoarekin beste norabide batera seinalatuz;" hura (Xanek adierazitako hura) hegoaldea da"; etxekoandreak leihoa ixtearekin, Xan fijatu zen gelako zorua nahikoa okertuta zegoela; ohol batzuk oso deterioratuta, kra kra egiten zutela zeuden;" oraintxe esango diot alabari ohea egiteko; nahi izanez gero, silla bat ekarriko dizugu".
|
|
|
Etxekoandreak bere ama zaharrari jaten ematen bukatu zuenean, berak plater txorkona sukaldera zeramala, alaba burlatiak amona jaikiarazi, korridorera ematen zuen atetik hara, salatik
|
ateratzen
lagundu zion. " Esan osabari etortzeko", esan zuen etxekoandreak.
|
|
|
Ama alabak beren mahai izkinan, hitz eten eta iheskorrak erabiliz, solasean ari zirela, mutilek berriz, isil antza jaten zuten, eta elkarri esaten zizkioten hitz bakanak, beragandik gertu izan arren, ahoa ertitxian eta erdibetean esaten zituztenez, Xanek ez zituen ulertzen. Azentuagatik hala ere, baina bai zuten jateko era basa samarragatik ere, mendiko mutilak zirela
|
atera
zuen; segurrenik, eguzkiaren aldeko erreka haietako batekoak. Lupo, Xanen ondoan, paretaren kontra zena, luzea zen, bizar motza zeukan eta, betazalak ia arras itxita zeuzkala, noiznahi lo jausi behar zuela zirudien.
|
|
|
" uholde izugarria zatorrek!". Raissak neskatila Xanen ondoan jarrarazi, botak erantzi, bera
|
atera
zelarik, hala neskatila, lotsagabe, nola zaharra, disimulo gehiagoz, Xani begira gelditu ziren. Zaharra betosko zegoen; noski Xanek jantzita zeuzkan arropak ikusi zituen, harrituta zegoen.
|
|
|
" Ura", eskatu zuen. Raissa berriz ere
|
atera
, baso erdi betea ekarri zion, orain bai Xanen aldamenean jarri zen. Alabatxoak esku biez basoari eutsiz, zurru zurru edan zuen; ura, arintxo edan zuen eta, aho ertzetatik isuri, kokotsetik behera ttanttaka zihoan; nahita egin zuen noski:
|
|
|
Agian lotsa, agian haserre; seguru aski ozpinduta zegoen, Xanek hain denbora gutxian, etxean halako posizioa hartu zuelako; eta Raissari, galde keinu bat eginez, hala nola: hau nondik
|
atera
duzu, esan nahiz bezala.
|
|
|
Pasako zaio", esan zuen Raissak eta, alabatxoaren atzetik, honek ikusi gabe, Xani zerbait kentzeko bezala, masailean laztan txiki bat egin zion. Bat batean jaiki,
|
atera
egin zen. Xan, neskatila gainean zuela, konfuso zegoen.
|
|
|
Emakumeak bizkar ematen ziola, ez zuelarik beraz ikusi, eta susmatuta noski, ikusiz gero nekez zuela berriz ere barkatuko, Xan zenbait segundoz kortina lodi baten atzean egon zen. Ordea, bi tipo behetik heldu eta une batez korridorearen erdian gelditu zirela, eta emakumeak, ikusiagatik, ez baitzien haiei erremuskarik egin, eta bestalde, bera gordean atzemanez gero askoz ere okerrago, edo behintzat oso trago txarra izango zela pentsatuz, Xan kortina atzetik
|
atera
zen. Emakumeak ikusi egin zuen; ez zen, izan ere, oraingoan haserretu, baina ezta harritu ere, Xan han zelako.
|
|
|
Kaleaz bestaldean, mendikume batean, lagun talde bat zegoen. Beste lagun batzuek enpresa txiki batetik makina bat
|
ateratzeko
ahaleginak egiten zituzten. Gizon bat, kaleko pobre bat akaso, galtza motzetan, makila batekin ur lohiari eragiten zion, zerbait ere bila.
|
|
|
Halako batean gizonak, berokia zabalduz, gerri gibeletik eskuturreko batzuk
|
atera
zituen. Istant hartan aditu zituen Xanek, handik ez urrun, tiro bi, garrasi batzuk.
|
|
|
Hala ere Xanek, laguntza eske, eskua jaso zuen; esan ere, esan nahi izan zuen: lagundu!, bere eztarritik ordea bele arrazka bat
|
atera
zen. Gizona, arriskua sumatuz, makurtu egin zen; eskua heldu nahian, Xan pilota bat eginda zegoela, besotik tira eginez arrastaka ibili zuen.
|
|
|
Baina hori guk jakin, azkeneko egunean jakin genuen. Gu harrituta geunden, inoiz ez zelako hemendik
|
ateratzen
; Goretiri egiten zizkion kaleko mandatuak, egun batean tabakoa ekartzea zela, beste batean gutun bat eramatea zela... baina guk ez genuen susmatu ere egiten... hala zebilenik. Beharrik ere noski.
|
|
|
Orduan esan zigun: joatekotan zela eta... erakutsi zigun"; hori esan eta, Bele jaiki, gibeleko patrikatik nabala bat eta burdinazko palanka bat
|
ateraz
, lurrean belauniko jarri, nabalarekin bi oholen arteko juntan arraspatzen hasi zen; Xan isilik, Lupo lo, Bele enpeinu handiz, mihia kanpoan zuela aritu zen hantxe; azkenean, kontuz kontuz ohol bat altxatu zuen; barrura begiratu zuen; hobeto ikustearren etzan egin zen; besoa zuloan sartuta, bazterrak haztakatu zituen;" ostias", esan zuen; jaiki egin zen, Lupogana joan, astindu egin zuen;... " Zer??", galdetu zuen Lupok, lomoker.
|
|
|
" Eta", esan zuen Xanek," zer zen ba barruan?". " Hori guk ez dakigu", esan zuen Belek;" baina,
|
ateratzeko
garaian, kontu handiz ibiltzeko esan zigun. Esan baitzigun:
|
|
|
Xan ere jaitsi zen, aterkiaren babesean, koska batean jarri zen, apur bat bere onera etorriz. Gero berriz, Belek obretako hesia azpitik igaro, obra barrenetik kable batzuk
|
atera
zituen. Orobat egin zuen Lupok, kapazo batean lan erreminta batzuk ekarri, kamionetan kargatu zituen:
|
|
|
Orain, eskegitakoan, Xani zerbait esateko bezala itzuli zen; ordea une hartan, eskaileratik jaitsita, traje eta korbataz jantziriko gizon bi agertu ziren; atezaina paper batzuen gainean aplikatu zen, oso lanpetuta egoteko itxurapenak eginez. Gizon haiek, edari makinatik kafe bana
|
ateraz
, kontu kontari, irri egiten zuten. Xanek egunkariko lehenengo orrialdeari behako bat eman zion.
|