|
2002
|
|
|
Lehenik eta behin, ugalkortasunaren portaera onari esker; horrela, indizeakhobetzeaz gain, kide
|
askoko
emakume belaunaldiak adinik ugalkorrenetarairitsiko dira.
|
|
|
Haurtzaroari buruz jarduteko garaian, arlo hori nahiko berria dela esan beharda, eta azken urte hauetan zenbait lan, hauetako
|
asko
emakumeek egindakoak, egiten ari direla horren inguruan. Berrikuntza sozialaren gaia jorratzean zenbaitlanek ez dituzte ahanzten haurtzaroari eta emakumeei zuzendutako asistentzia bideak, eta giza talde horien inguruko diskurtsoa eta trataerak.
|
|
|
Zientziak eta erlijioak berriro ere elkar adiskidetu behar dute, zibilizazio musulmanaren urrezko aroan bezala. Esparru
|
askotan
emakumearen berdintasuna defendatzera ere iritsi zen Abduh.
|
|
2003
|
|
|
Ondoan dago, berari bizkar emanda, baina loak hartu ezinean. Ez da inoiz hitz
|
askotako
emakumea izan. Jon mundura ekarri izanak, ordea, ausardia eman zion honetaz eta hartaz iritzi emateko, lehen bakanetan baino egiten ez zuena.
|
|
2004
|
|
|
Hori da atzo Madrilen eta Bartzelonan aurkeztutako “Emakumeen aurkako indarkeriarekin ez da jolasten” txostenetik ateratako ondorio nagusietako bat. Ikerketaren arabera, “bideojoko
|
askok
emakumeenganako rol eta estereotipo diskriminatzaileak sustatzen dituzte”. Baltàren arabera, bideojoko askok “emakumeak bigarren mailako roletara eramaten dituzte, edo erabateko ikusezintasunera kondenatzen dituzte”.
|
|
2005
|
|
|
Besteak beste, aipatzekoa da iragarki sexistaz inguratuta bizi garela (Juaristi, 1997). Hau da, usteztertu egiten dira hizkuntza sexistaren bidez. Alegia, hijo, niño, chico... salmentak handitzeko helburuarekin, iragarki
|
askotan
emakumeak baz
|
|
|
Aldaketak gertatzen ari badira ere, iragarki
|
askok
emakumeen eskubideak urratzen dituzte, hain zuzen ere, erakusten diguten munduan emakumeak bigarren mailako gizakiak direlako.
|
|
2006
|
|
|
Ahotsak ez da bat batean eratu.Adibidez, Martxoak 8ko plataforman ideologia
|
askotariko
emakumeak gaude eta manifestu bat idazten dugu urtero. Emakumeok honezkero hainbat ekimenetan parte hartu dugu, errazago biltzen gara gizonezkoak baino nonbait, geurezko joera dugu edo.
|
|
|
Triesteko dialektoan ariko zirela pentsatu nuen. Beha egon nintzen, orain batari eta gero besteari, eta ikusi nuen Umbertok atzerako halako bat eragiten ziola etxekoandreari, seguru
|
asko
emakumeak berak ere definitzen, edo aitortzen, ez zekien arrazoi gorde batek bultzatutakoa.
|
|
2008
|
|
|
Gizonezkoekin batera goaz, jakina, denok izan behar dugu erabakitzeko ahalmena. Urtero jardunaldiak ere egiten ditugu martxoaren 8aren inguruan, eta leku
|
askotako
emakume ijitoak etortzen dira esperientziak elkarbanatzeko.
|
|
|
Goizean lerden eta garbi ateratzen naiz etxetik, baina badakit gauean itzultzen naizenerako zikindurik sentituko naizela, ehunka eskuk laztandu, listuk likistu, ehunka begik gutiziatu izan banindute bezala.
|
Askotan
emakume arruntago baten larruan bizi nahi nuke, esan zuen eta zangoak gurutzatu zituen berriro, ni hitzik gabe utziz, harri eta zur, esan zuenagatik, noski, eta mugimenduaren dotoreziagatik ere bai, nola ez.
|
|
|
Arana Martijaren ustez sigla horien atzean Aurora Maria Azkue, Resurreccionen arreba, ezkutatzen da. Senidetasun horrek azalduko luke izena isilpean gordetzea (entxufe salaketarik ez sortzeko), eta hipotesi horren alde dago halaber testuliburuko lexikoa eta euskara mota Resurreccionek zerabilen mota berekoa izatea236 Beraz euskarazko lehen testuliburuetako bat Azkueren ekimenez idatzi eta argitaratu zen, eta seguru
|
asko
emakume batek idatzita237.
|
|
|
Eta emakumearen askapena. Gizonen faltan, familia
|
askotan
emakumeak etxetik kanpo lan egiten hasi ziren. Askatasun ekonomikoak bizimodua ere aldarazi zien.
|
|
2009
|
|
|
Enpresan ttanttaka ttanttaka baimen horiek denak batuz doaz.
|
Askotan
emakumea da onartu behar duena bien lana dela, eta ez bere barrutia, bera ezinbesteko sentiarazten duena. Niri enpresan haurdunaldiaz hitz egiten didatenean, behatza altxa eta esaten dut" nik hiru".
|
|
|
Enpresek haien gaitasuna eta dedikazio profesionala murriztu daitezkeela aurreikusten dute. Gainera, ikerketaren arabera,
|
askotan
emakumeen autoritatea ez da aitortzen. Horren ondorioz, emakumeak berak ez du mailaz igotzeko motibaziorik, eta enpresak ez du haiek mailaz igotzea gehiegi baloratzen.
|
|
|
Beharbada horregatik, gizon baino
|
askoz
emakume gehiago daude estadioan, Mousaviren alde Irango kulturako pertsona garrantzitsuak bertan direla egiten ari diren mitinean.
|
|
|
3 Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalak; Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalen Nazioarteko Itunak; eta Eskubide Zibilen eta Politikoen Nazioarteko Itunak aitortutako eskubideak errespetatu eta arautu dituzte prozesu demokratikoan barrena egin beharreko akordioek, baita gizabanakoen edo kolektiboen Giza Eskubideei dagozkien nazioarte mailako bestelako arauak ere, beste
|
askoren artean
Emakumeen Eskubideen Karta.
|
|
2010
|
|
|
Gizonezkoetan beherakada nabarmenenak digestio aparatuko (sabeleko eta hestegorriko) minbizietan eta Hodgkin en gaixotasunean eta leuzemiatan eman dira.Emakumeen kasuan, sabeleko, kolon eta ipurtesteko eta uteroko minbiziek eragindako hilkortasun tasak behera egin du, baina birikietako minbiziak gora egin du, eta orain urte batzuk baino
|
askoz
emakume gehiagok dute birikietako minbizia.
|
|
|
Kanpoko munduak zuk nahi duzuna egiten uzten ez badizu, zeuk eta zeuk bakarrik lortu behar duzu. Izan ere,
|
askotan
emakumeek ez dute euren burua ikusten erantzukizun eta botere karguak hartzen.
|
|
2011
|
|
|
Estimazio gutxirekin bai behintzat. Paradoxa gero tradizionalki ukatu zaizkion eremu asko eta
|
askotan
emakumea lekua egiten aritzea, eta sukaldaritzan bere berezko lekua gal araztea. Baina ez da hori gal arazi dioten gauza bakarra etxeko sukaldean jatekoa prestatzen ziharduen gure ama, amona eta izeba hari.
|
|
|
Haien askapen borroka ezagutzen saiatu nintzen. Duela urte
|
asko
Emakume Internazionalista taldetik emakume arabiarrak ekartzea lortu genuen: Argeliakoak, Marokoko Fatima Mernissi, saharrak...
|
|
|
Gizonek eta emakumeek begirada desberdinak al ditugu ba? Begirada pertsonalitatearen araberakoa dela ihardetsi dit, baina gizonek gizonekin egin duten moduan, emakumeek
|
askotan
emakumeengan jarriko dutela begirada, hobeto ezagutzen dituztelako. –Berdintasunaren alorrean mundua oraindik demokratikoa ez denez, ezin da gehiago zehaztu, bai nik eta bai zuk estereotipo asko ditugu jasoak begiradari buruz, zein modutan azaldu behar duten zineman emakumeek eta gizonek.
|
|
|
Jakitun izanik munduko herrialde
|
askotako
emakume eta haurren sufrimenduaz, bereziki zapalketa, eraso, kolonialismo, arrazakeria, arrotzen menderatzea eta atzerritarren zapalketaz,
|
|
2012
|
|
|
Ez dakitelako zer den aktibatzen dena.
|
Askotan
emakumeak ohituta daude indarkeria pila bat jasatera, eta horrekin bizi dira. Eta emakumeok badugu arazo bat:
|
|
|
Hori guztia aurrera eramateko, gaurko legeak egokitu eta betearazi eta mugimendu feministarekin elkarlanean ariko dela agindu du. . Emakumeen aldeko lege
|
asko
emakumeen parte hartzerik gabe egin dira. Herritarren, batez ere emakumeen, eskubideen alde lan egiten dela esaten da, baina ez dira kontuan hartzen.
|
|
|
Aztertutako hondoratzeetatik bitan emakume gehiago salbatu ziren gizonezkoak baino; tartean, Titanic famatuan. Beste hamaikatan, aldiz, gizonezkoak baino
|
askoz
emakume gutxiago irten ziren bizirik, eta beste bostetan antzeko kopuruak izan ziren. Dena dela, bizirik irauteko aukerarik handiena kapitainak eta eskifaiak izaten du.
|
|
|
Dei bakoitzarekin, Carmen, lankidea, hunkitu egiten zen. Telefonoz esaten genien nazionalitate
|
askoko
emakumeak zeudela, eta inork ez zigun trabarik ipini, pertsona zintzoa eta saiatua bazen, berdin zitzaiela nongoa izan".
|
|
2013
|
|
|
“Hasieran, batzar
|
askotan
emakume bakarra nintzen; hori aldatzen dabil”
|
|
|
Hasieran, batez ere, batzar
|
askotan
emakume bakarra izaten nintzen. Abeltzainen elkarteagaz, arrantzaleekin...
|
|
|
Alde hori handiagoa da ikasketa batzuetan: emakumeek besteen zaintza eta irudiarekin lotura duten ikasketak egiten dituzte gehien, baina orain arte gizonekin lotu izan diren ikasketa
|
askotan
emakumeen presentzia oso murritza da. Autoen mantentze lanetan, esaterako, ikasleen %2 inguru baino ez da emakumea.
|
|
|
Tabernetan egindako atentatuetako
|
asko
emakume batek eginak izan ziren. Lekukoek denetan itxura bereko emakumezko bat deskribatzen zuten, eta haietako asko, gainera, patroi berarekin egindako atentatuak izan ziren.
|
|
|
Hori diagnostiko goiztiarrari zor zaio, eta tratamendu hori ez da atzeratzen. Hala ere, abantaila hori arindu egiten da, neurri batean, herrialde garatuetan
|
askoz
emakume gehiagok ez dutelako seme alabarik: WCRF/ AICR txostenak zehazten du seme alabarik ez izateak areagotu egiten duela minbizi mota hori izateko arriskua.
|
|
|
Lekualdatutako pertsonak milaka dira, «babeslekuetarako sarbide eskasa edo batere ez, osasun zerbitzurik eta edateko urik gabe», azaltzen du Medikuak Mugarik Gabeko Medikuak. Ernna Rierinse zirujauak dio su armek edo matxetek eragindako lesio askori erantzun diela, eta «biktima
|
asko
emakumeak eta haurrak zirela». Gadziko elgorriaren eta poliomieliaren aurkako txertoa jarri diete 9.000 inguru inguru.
|
|
2014
|
|
|
Patricia Ponce Haurralde fundazioko zuzendariak aurkezpen ekitaldian azaldu zuenez, gizarteak oraindik barneratuta du dirua eta hori irabazteko egin beharreko lana" gizonen esparrua" direla: "
|
Askotan
emakumeok zailtasunak ditugu geuk etxean nahiz etxetik kanpo egiten dugun lanari merkatuaren araberako balioa jartzeko".
|
|
|
Kaleratu egin dituzte gorputzen erreibindikazioa, gorputzen beregaintasuna, unean unean erabakitzeko eskubidea, eta bizitzako gairik funtsezkoenak, hala nola sexualitatea eta ugalketa, baita ama ez izatea zein ama bakarka izatea ere?. Nabarmendu beharra daukagu, halaber, atzera diktadura frankistako eta nazional sindikalismoko garai ilunetarako itzulera eta inboluzio halakoa ezin irentsizkoa zaiela sektore
|
askotako
emakumeei, egiazko amets utopiko gisa bizitzea egokitu baitzitzaien beren gorputzen askapen garai hura, azkenean askoz ere askeago bihurtzeraino. Inkisizio katoliko eta frankistatik eratorriak izanik, oinarrizko gaiez erabaki ahal izatea, muga handiz bazen ere?, besteak beste sexu harremanez eta ugalketaz erabaki ahal izatea, aurrerapauso handiegia da orain hori inork guri kolpean kentzeko, eta, are gutxiago, jatorri susmagarriko eta ahaidetasun zein kidekotasun ideologiko are okerragoko ministro batek.
|
|
|
Garcillánen aburuz,, gizonezkoen edertasuna gero eta gehiago da saltzaileen jomuga. Enpresa
|
askok
emakumeentzat soilik egiten zituzten produktuak. Orain, enpresa horiek gizonak ere bezero gisa ikusten dituzte?.
|
|
|
Musika eta emakumeak gaia aipagai izatean, askotan ahotsa izaten damintzagaia, ahots moldea, ahots tinbrea, ahotsaren nortasuna. Hurrengo gogoetahauetan ere ohartuko gara orain arteko ekarpen
|
askotan
emakume kantarien ahotsezhitz egin izan dela31.
|
|
|
Irudia: The Hidden Collection Emakumearen gorputza haurdunaldiaren ondoren Gure egungo kulturan irudiari ematen zaion garrantziak presioak sortzen ditu,
|
askotan
emakumeengan kontzentratzen direnak. Batzuetan, «gorputz perfektuak» baino ez dira agertzen, hau da, komunikabideek hedatutako zenbait neurri eta ezaugarri betetzen dituztenak.
|
|
|
2014an ireki diren enpresa eta negozio
|
asko
emakume ekintzaileen eskutik egin dute. Enpresa txiki eta ertainek proiektu bat martxan jartzeko beharrezkoak diren maileguak eskuratzeko zailtasunak badituzte ere, zenbait ekimenek emakumeei laguntzea dute helburu, finantzaketa ildo zehatzen bidez. Proposamenak oso ugariak ez diren arren, erreportaje honetan ekintzaileei beren negozioa garatzeko behar den kapitala aurkitzen laguntzeko interesgarrienak azaltzen dira.
|
|
|
Lana soberan dugu baina enplegu duina falta zaigu. Erregimen orokorretik kanpoko eremu
|
askotan
emakumeak dira nagusi: etxeko lanak, baserritarrak, sexu langileak… Sektore feminizatuetan dira lanik prekarioenak.
|
|
|
Horrez gain, gerora euskal izendegi modernoaren sexuaren araberako bereizketa guztiz baldintzatu duen beste erabaki bat ere hartu zuen Satrustegik ziur aski, generoaren auziari dagokionez, nahiko modu inkontzientean: frankismo garaiko legedi zorrotzari iskin egiteko asmoz, toponimian oinarritutako izen ugari andre mariaren adbokazio gisa aurkeztu zituen baita hala ez ziren hainbat ere, eta, ondorioz, toponimo asko eta
|
asko
emakume izen direla finkatu zuen.
|
|
|
Baina, natural gisa agertzen den unetik, legitimaturik dagoen neurrian, nahi bezala aritu daiteke. Biolentzia sinbolikoaren bitartez, printzipio maskulinoaren arabera neurtzen da dena azkenik,
|
askotan
emakumeek beraiek ere amaitzen dutelarik oinarri maskulinoa defendatzen eta sostengatzen. Menperatuak amaitzen ohi du askotan diskurtso hegemonikoa onartzen eta berea egiten.
|
|
|
Paradoxikoa bada ere, batzuek zein besteek benetan egoera hori gustuko ez duten arren, logika elikatzen jarraitzen dute amaierarik gabeko zirkulu batean. Oraindik ere, gizon eta mutil
|
askok
emakumeengan naturala dena bilatzen duten neurrian, emakumeek ere gizon modu jakin batean izatera behartzen dute.
|
|
2015
|
|
|
Bihar goizean, esaterako, bigarren eskuko liburuak salduko dituzte, lortutako diruarekin Kolonbiako Arahuaco herriko haurrei bizikletak bidaltzeko. Gauean, berriz, armeniar herri afaria izango da, eta, igandean, jatorri
|
askotako
emakumeen arteko futbol partidak izango dira, zumardian.
|
|
|
Horri lotuta, batzuetan bertsolariari topikoa ez den pertsonaiarik ez zaiola bururatzen dio Lujanbiok, eta bururatuz gero ere kosta egiten zaio hori publikoari deskribatzea. Uxue Alberdik dioenez,
|
askotan
emakumeen paperak problematizatu egiten dira eta haserretik, aldarrikapenetik edo biktimitatetik kantatzera behartuta daude.
|
|
|
Bestenaz,
|
askoz
emakume gehiagok etxetik kanpoko lanari heldu izanak lan munduaren egituran dakarren aldaketa aztertzen du txostenak: EAEn dagoenekoz langileen %31, 70 emakumezkoa da.
|
|
2016
|
|
|
Denera 70 lagun atzemango dituzte eta ilaran lotuta eraman, oinez, Donostia eta Errenteriako kartzeletara bat bidean hilko da eta beste bat ihesari ekitean baionetekin larri zaurituko dute. Errenterian giltzapetutako
|
asko
emakumeak dira: Maria Antonia de Alberdi, 51 urte; Michaela de Larrañaga, 33 urte; Mari Josepha de Urquina, 38 urte; Ana Maria de Elorza, 50 urte; Maria Brigida de Arteaga, 26 urte haurdun zegoelako etxera bidalia …
|
|
|
Eta orain ere pentsio duinik gabe jarraitzen dute”. Hain zuzen, alzheimer gaixotasuna dutenen zaintzaile
|
asko
emakumeak dira, eta horiek ere gogoan dituzte.
|
|
|
" Erri
|
askotan
emakumeak gizonak ainbat eskubide ditu; ogibide guziak irikita dauzka, ta gizonarekin batean jauritzen ditu erriak".
|
|
2017
|
|
|
Eta kantutegi ofizialetatik sexuari buruzko jota gehienak ezabatu badituzte ere, asko dira jendearen memorian gorde direnak. Sexuari buruzko jota horietatik
|
askok
emakumeari irain egiten diotela. Kasu batzuetan garbi dago baietz.
|
|
|
Baina, gerora ere, gaur egunera arte?, estatua ez da alferrik saiatu emakumeei erreprodukzioaren gaineko kontrola kentzen, eta zer haurrek, noiz, non eta zenbatek jaio behar zuten zehazteko erabakimena edukitzen. Beraz, beren gogoaren kontra umeak izatera behartu dira
|
askotan
emakumeak, eta, beren gorputza, beren, lana, eta, areago, beren haurrak besterendu zaizkie, beste edozein langileri baino indar handiagoz (Martin 1987: 19).
|
|
|
–Adin
|
askotako
emakumeekin lan egiteak ikuspegi globala ematen dit, berta bertatik ikusten baitut belaunaldi bakoitzak izan duen jazarpena?, zioen nerabe kurduak. Zortea zuela azpimarratu zuen; familiak ez zuen ezkontzera behartuko, ez eta bestelako kargarik inposatuko, baina ezin zituen besoak gurutzatu abusu horiek ikusirik.
|
|
|
Oroitzapen mordo haren artetik, Natik bazihoala esan zionean nolako negarrak bota zituen etorri zitzaion burura: berak bazekien amodioaren pausoak hondamenditik hurbil daramala
|
askotan
emakumea, baina nola esan ezer ihesi dabilen mutila maite duen alaba bakarrari. Nola agindu, estazio tristeetako hotzen ordez, maite ez duen senarrarekin esposatzeko?
|
|
|
Batez ere bortxatua izan bazara. Ziur
|
asko
emakume ugari gaude kinka horretan: bortxatuak izan gara eta holako fantasiak izan ditugu aldez aurretik.
|
|
|
Horiek dira lan merkatutik aldentzen direnak, etxea eta seme alabak zaintzen lan egiteko, jakinik egun erdiko lanpostuetara baino ezin direla iritsi soldata onartezinekin. Gainera, enpresek kasu
|
askotan
emakumeak zigortzen dituzte (ama izateagatik edo izan nahi dutelako) txanda, jardunaldi, kategoria edo hautaketa prozesuetan aldaketak eginez. Genero aldea ulertzeko zifrak Irudia:
|
|
|
Espazioaren erabileran ere antzeman liteke matxismoa, beraz.Gure espazioak txikitu egiten dira, eta gizonezkoenak handitu. Jaietako oholtzak begiratzea baino ez dago, edo tabernan nork eta zein jarrerarekin okupatzen duen tokia (bultzadak, soinuak... askotan areagotzen dira gizonezkoek espazioa erabiltzeko jarrera gisa).
|
Askotan
emakumeen espazioak ez dira errespetatzen, eta alde egin behar izaten dute eroso eta errespetatuak sentituko diren leku bila. Emakumeoi hainbatek ume izaera ematen digute, erabakitzen jakingo ez bagenu bezala.Espazioa erabiltzeko moduen artean dago kalea bera ere:
|
|
|
1.381 pertsonari lagundu die guztira, 2016an, Gizakia Herritar Paris 365 Fundazioak. Horietatik %52, 7 gizonezkoak eta %47, 3 emakumezkoak. Esanguratsua da datua, handitu egin baita
|
asko
emakume kopurua: familia monomarentalak dira zerbitzua gehien erabiltzen dutenak.
|
|
|
Lehen esan dudanez, jakintza sortzeko espazio klasikoetatik aparte (modu autonomoan nahiz erakunde politiko edo sindikatuetan lan egiten duten talde edo elkarte feministak, koordinakundeak, plataformak, jardunaldiak, etab.), azken aldian, funtsezko hiru eremu iraunkor daude feminismoan, ekintza espezifikoak bideratzeaz gain mota
|
askotako
emakumeen (eta gizon batzuen) bilgune gisa dihardutenak, eta aukera ematen dutenak ezagutza eta ekintzailetza uztartzeko, modu asko eta interesgarrietan: (1) indarra hartzen ari diren graduondokoak eta masterrak; (2) Emakumeen Etxeak, non biltzen baitira emakume taldeak, berdintasun zerbitzuak eta jabekuntza eskolak{ 27}; eta (3) internet eta sare sozialak, baina ez dut testu honetan horretaz jardungo, ez baitut esparru hori sakon aztertu.
|
|
2018
|
|
|
Elorrion ia 400 errefuxiatu egon ziren, eta errefuxiatu haiek norbaitek artatu behar zituen. Eusko Jaurlaritzak gizarte zerbitzuak zituen, baina badakigu askok eta
|
askok
emakumeei esker iraun zutela bizirik. Sare hori argitara ateratzea garrantzitsua da.
|
|
|
nazien masa hilketetatik bizirik atera ziren juduen biloba izanda, kontzentrazio esparruak eta gerra hura ezagutu gabea, eskolan ikasi zuen zer izan zen judutarren esterminioa. Basakerien irudiak,
|
askotan
emakume biluziak protagonista zituztenak, klasean ikusarazi zizkieten sarritan besteak beste, Bergen Belseneko kontzentrazio esparruko hobi komun batean pilatutako milaka gorpuak edo Letonian naziek masiboki fusilatu aurretik biluzarazi zituzten emakumeak erakusten zitzaizkien ikasleei, judutarrek jasandakoaren berri emateko. " Holokaustoaren memoria pornografia bihurtu zuten, mundu guztiak arreta jartzen zuen gauza grafikoetan eta izugarrikerietan", esplikatu zuen Libskerrek.
|
|
|
Kasu batzuetan, Panaman esate baterako, amak ardura gutxiz jokatzen duelako hiltzen da umea, dantzaldi batera joaten delako bera umea ibaiaren ondoan utzita.
|
Askotan
emakume seduzitua da, gizonak abandonatzen duena erditze ostean eta, irtenbiderik ezin ikusirik, bakarrik eta errekurtsorik gabe, umea akabatzea deliberatzen duena. Beste batzuetan, emakume sumindua da, Medea hispanoa, abandonatu duen gizona zauritzeko maitasun apurtuaren fruitua akabatzen duena.
|
|
|
Emakume bakoitzak bizi duen egoera asko aldatzen baita, kasu batetik bestera.Sandrak adierazi bezala, ikuspegi erreparatzailea lehen unetik aplikatzearen beharra azpimarratu nahiko nuke nik ere.
|
Askotan
emakumea salatzera bideratzen baitugu, prozesu hori eramateko prestatuta ez dagoenean. Oso garrantzitsua da tresna ezberdinak emakume horien eskura uztea.Emakumeak elkartzeko gune gehiago sortu behar ditugula, horixe izan zen atera nuen beste ondorioetakoa.Sandra Barrenetxea.
|
|
|
Gure erosteko gaitasunak nabarmen egin du behera. Gehienok 700 euro baino gutxiago jasotzen ditugu, eta kasu
|
askotan
emakumeak eta alargunak gara. Pentsioek izoztuta jarraitzen dute gastuek gora egiten duten bitartean.
|
|
|
Egun haietan, ez zen zaila era horretako panfletoak topatzea elizetan. Komuna eratu zenetik, Pariseko tenplu gehienak itxita egoten ziren egunean zehar, eta Saint Roche ez zen salbuespena horretan; gauean, berriz, ireki egiten zituzten, baina ez fededunei kontsolamendu izpirituala eskaintzeko, baizik eta hiriko klub politikoetako kideak hartzeko,
|
asko
emakumez osatuak, euren bilerak bertan egin zitzaten. Batzuek josten eta beste batzuek bularra ematen zuten bitartean, honetaz eta hartaz eztabaidatzen zen han:
|
|
2019
|
|
|
Durangoko Landako Gunean 3.000 emakume baino gehiago elkartu zituen topaketak. Adin, arraza eta jatorri
|
askotako
emakumeak aurrera begirako erronkak zehazteko elkarlanean aritu ziren. Mugimendu feministaren barne egitura indartzea ezarri zuten helburu nagusi gisa.
|
|
|
Halakoetan gertatzen den moduan, emakumeen parte hartze txikia izan zuen proba horrek; larunbatean, berriz, horrenbeste emakume ikustea izugarria izan zen.
|
Askotan
emakumeok pentsatzen dugu triatloia ez dela guretzat, baina bada. Asko egin dezakegu guk ere.
|
|
|
Taldeetako parte hartzean esanguratsua da emakumeen presentzia. " Esperientzia
|
askotan
emakumeek betetzen dituzte ardura handien duten karguak, soldatapeko pertsona gehienak emakumeak dira eta batzordeetan ere ugariagoa da emakumeen presentzia", diote txostenean.
|
|
|
telebista. Makina bat lan egin dute gure solaskideek eta beste emakume
|
askok
emakume pilotariak lehen lerrora ekartzeko saiakeran, baina ez dute sekula halakorik lortu. Amarikak asmatu du, metxa piztu zuen eta erakunde publikoek eta enpresek txanpari heldu diote.
|
|
|
Hala esaten dute liburuek.
|
Askotan
emakume hauek zutaz maitemintzen dira. Eta orduan, nahita ere, ezin dituzu kobatik bidali.
|
|
|
irakurtzen dituen esaldiak errepikatzen dizkizu ozen.
|
Askotan
emakume idazleren baten izena aipatzen dizu, irakurketa taldean proposatutako liburu baten egilea, eta orduan ez zara ausartzen esaten ez duzula ezagutzen. Ez duzu betiko eztabaida ireki nahi, ea zergatik ez zaizun interesatzen emakumeek egindako literatura, ea zergatik ez diozun merezi duen garrantzia ematen.
|
|
|
Eta, egiaz, gizona transzendentzia gisa mamitzen da, proiektu gisa, baita emana zaion zerbaiten moduan hautematen baldin badu ere bere burua, pasibo moduan, euriaren eta eguzkiaren gorabeheren mendeko; orduan ere, espiritua eta borondatea berresten dira gizonarengan, bizitzaren nahasmenduaren eta kontingentziaren kontra. Modu
|
askotan
emakumeak hezurmamitzen duen arbaso totemikoa, izan animalia edo izan arbola, printzipio maskulino bat da, argiago nahiz lausoago; emakumeak haragizko existentzia iraunarazten du, baina elikatzaile hutsa da, ez sortzailea; ez du sortzen inolako alorretan; tribuaren biziari eusten dio haurrak eta ogia emanez, ez besterik; immanentziara kondenatua dago; gizartearen alderdi estatikoa baino ez dagoki... Gizona, berriz, funtzio batzuk beretuz doa, gizartea naturari eta giza kolektibitate guztiari zabaltzen dietenak; gerra, ehiza, arrantza baino ez dira gizonaren lanak izateko behar bezain duinak; gizonak kanpoko harrapakinak atzematen ditu, eta tribura ekartzen; gerra, ehiza, arrantza, denak dira existentziaren nolabaiteko hedadura, nork bere buruaz harago mundurantz jotzeko bidea; gizasemea da transzendentzia hezurmamitzen duen bakarra.
|
|
|
Errenazimentuan, dama nobleek eta emakume jantziek mugimendu bat sustatu zuten beren sexuaren alde; Italiatik iritsitako doktrina platonikoek espiritualizatu egiten zituzten maitasuna eta emakumea. Letratu
|
asko
emakumearen alde aritu ziren. Halaxe agertu ziren Nef des Dames vertueuses [Dama bertutetsuen itsasontzia], Chevalier des dames [Damen zalduna] eta abar.
|
|
|
jakina, arriskuan sentitzen da bere zakilean, zikiratuko duten beldurrez, baina beldur hori aiseago menderatzen da ezen ez neskatoak bere, barrenak? direla-eta sentitzen duen izu lausoa,
|
askotan
emakume bizitza guztian iraungo duena. Arrangura handia sentitzen du barrenean gertatzen zaion guztiarengatik; hasieratik, bera ilunagoa da baita bere begietan ere, eta biziaren misterio uherra sakonago barneratzen zaio gizasemeari baino.
|
|
|
Askotan ebakuntza ezin okerrago egiten denez, abortu
|
askok
emakumearen heriotza ekartzen dute.
|
|
|
–Mingarria da pentsatzea, idatzi du Micheletek? ezen gizona baino bakarrago egon ohi dela
|
askotan
emakumea, bikotean baino ezin bizi den izaki erlatibo hori. Gizonak nonahi aurkitzen du konpainia, nonahi sortzen ditu harreman berriak.
|
|
|
Termino zehazturik eman ez zaionez, plazerak infinitura jotzen du: nerbio edo bihotz nekeak edo asetasun psikikoak mugatzen ditu
|
askotan
emakumearen posibilitate erotikoak, eta ez asebetetze argi batek; emakumea gogobetetzen bada ere, akitzen bada ere, inoiz ez da guztiz askatzen:
|
|
|
Ez ahal da ezer gertatuko!?. Ezkontzan bertan,
|
askotan
emakumeak ez du haurrik nahi, ez dabil behar bezain ondo osasunez, edo zama astunegia litzateke bikote gaztearentzat. Ohaidearekin konfiantza erabatekorik ez badu, dela maitalea edo senarra, zuhurtziak geldiarazi egingo dio erotismoa.
|
|
|
Neska gazte gehienei, bizimodu lantsua ala kaskarina izan, aitaren etxetik atera gabe egon ala neurri batean ihes egiteko modua izan, gero eta eginkizun presazkoagoa zaie senar bat konkistatzea, edo, gutxienez, maitale serio bat. Kezka hori okerra baino okerragoa da
|
askotan
emakumeen adiskidantzarako. –Bihotzeko adixkideak?
|
|
|
Samurra, umila, etsi onekoa da emakume den aldetik, baina harroa eta menderagaitza, berriz, bere arrazaren, bere leinuaren izenean; halakoxeak dira Sygne de Coûfontaine adoretsua eta Tête d. Or eko printzesa, zeinak bizkarrean baitarama aita erailaren hilotza, eta ontzat jotzen baitu bizimodu bakarti basa baten miseria, gurutziltzatze baten nekeak, eta lagun egiten baitio Tête d. Or i hilzorian delarik, haren ondoan hil aurretik. Bakegile, bitartekari, halaxe aurkezten zaigu
|
askotan
emakumea: Ester, Mardokeoren aginduei otzana; Judit, apaizen esaneko; bere ahulezia, adore falta, lotsa gainditzeko gai da Kausaren leialtasunarengatik, berea baitu bere jaunena den heinean; halako indarra jartzen du bere abnegazioan, non tresnarik preziatuenetako bat bihurtzen baitzaio.
|
|
|
Neska gazteak askapena eta segurtasuna aurkitu nahi ditu, biak aldi berean, eta gizon baten besoetan ere aurki ditzake. Amodioaren suhartasuna igaro ondoren, neska gazteak amarenganako zuen sentimendu anbibalente bera izaten du
|
askotan
emakume zaharragoarenganako; haren nagusitasuna pairatzen du, eta hartatik libratu nahi du; bestea atxikitzen tematzen bazaio, haren, gatibua, izango da bolada batean; azkenean, ordea, ihes egingo dio, sesio bortitz batzuen ondoren edo lagun moduan; nerabezaroari amaiera eman dionez, heldu sentitzen da emakume normal baten bizimoduari ekiteko.
|
|
|
poztu zioten amodioetara. Gizonarekin desengainua harturik, emakumezko besoetan ibiliko da traizio egin zion maitalearen bila; Mari Alderrain, Colettek seinalatzen du nolako kontsolamendua ematen duten
|
askotan
emakumeen bizitzan boluptuositate gaitzetsiek: zenbaitek bizi guztia pasatzen dute elkar kontsolatzen.
|
|
|
Uste zabaldua da gizasemeak beren indibidualtasunean txertatu dituela indar espezifikoak; emakumeak, berriz, espeziearen esklaboa da. Pasibotasun huts gisa irudikatzen dute
|
askotan
emakumea: –Marie, etzan hemen; autobusa da gainean izan ez duen bakarra?; eskuragarri eta zabalik egonik, tresna bat da; emakumeak amore ematen dio, leun leun, durduzaren xarmari, eta liluraturik dago fruitu bati bezala heltzen dion gizasemearekin.
|
|
|
–Marie, etzan hemen; autobusa da gainean izan ez duen bakarra?; eskuragarri eta zabalik egonik, tresna bat da; emakumeak amore ematen dio, leun leun, durduzaren xarmari, eta liluraturik dago fruitu bati bezala heltzen dion gizasemearekin. Jarduera alienatu bati bezala begiratzen zaio
|
askotan
emakumeari: deabru bat du umetokian ostikoka, eta suge goseti bat baginaren barren barrenean, gizonaren haziaz enpo egiteko irrikaz.
|
|
|
Hala, %32.6en kezka nagusia daemakumeen kirolak ikustaraztea nahiko luketela. ...tsarekin amesten du, hori da, norbaitek lortzen badu munduko txapelketa batirabaztea, berak irekitzea berrien atala, eta ez Ronaldoren ile orrazkeraren aldaketa edo nolaailegatzen diren beraien kotxeetan entrenamendura. Kirolari horietako batzuk islatzen dute bestekezka bat (%12.75k) nahi du kirol informazioak soilik kirolaren inguruko informazioa ematea, eta ez kirolarien bizitzaren ingurukoa...,
|
askotan
emakumeei galdetzen diete mutilei galdetzenez dizkieten gauzak eta eremu pribatuarekin lotuta gainera. Gizonen kasuan hori ez da inoizgertatzen.
|
|
|
Leitzarrek, berriz, garbi dute «gure amona eta amek irabazitako espazio eta eskubideei gogor eusteko garaia» dela. «Agerikoa da nolako jarrera oldarkor eta erreakzionarioa dagoen esparru
|
askotatik
emakumeok boteretzearen aurrean». Eskualdean ere, «emakumeak esparru askotan zapalduak, erasotuak eta ikusezinak» direla salatu dute.
|
|
|
• [Mary] Bearden hitzetan," tradizionalki maskulinotzat jotako territorioetan sartuz gero, ez du axola emakume gisa hartzen duzun jarrera zein den", automatikoki aktibatuko dira mugatze mekanismoak. Hori dela eta dabiltza emakume publiko
|
asko
emakume hitza" mandeulia bailitzan" uxatu nahian, ez ditzaten saldo subordinatura murriztu, Woolf amorratu bainoago nahi luketelako izan Shakespeare puru.
|
|
|
Errealitate flexible eta aldakor baten aurrean, merkantzien kalitateak, produktuaren desberdintasunak eta pertsonalizazioak lehenengo planora salto egiten dute (Alonso, 2009: 146); merkantzien produkzioaren aurrean, horien distribuzio, salmenta, zein zerbitzuen eskaintza ekonomia eta merkatuaren erdigunean kokatzen dira, lan horiek
|
askotan
emakumeen esku geratuz (Beroud, 2010).
|
|
|
Testigantza bilketa hau horrexen erakusle da. Hori dela eta dabiltza emakume publiko
|
asko
emakume hitza “mandeulia bailitzan” uxatu nahian, ez ditzaten saldo subordinatura murriztu, Woolf amorratu bainoago nahi luketelako izan Shakespeare puru.
|
|
|
“Emakumeen ikusgarritasuna gizonezkoen desiraren neurrira egina izan da” (Nead, 1998). Gizon publikoaren osagarri rola bete izan du
|
askotan
emakume publikoak; kontrastean lehenengoaren ezaugarriak bistaratzeko erabili izan da bigarrena. Sexualitatearen eta erotikaren eraikuntza patriarkala betikotzeko mekanismoa da umore sexista, eta bertsotan ere gizartean hartzen duen forma bera hartzen du:
|
|
|
Iruditzen zait ez garela
|
asko
emakume nobelagileak, gai sozialak eta politikoak ere ukitzen dituelako... Nobela luze samar bat, konparatuta Aulki jokoa rekin...
|
|
|
" Historian zehar isilarazi diren emakumeen ahotsa izatea gura dugu, baita gaur egun dauden emakumeena ere. Aldarrikatzen dugu adin, sexu aukera eta jatorri
|
askotako
emakumeen jaiak direla. Uste dugu jai parekideak izan behar direla.
|
|
2020
|
|
|
Testuinguru honetan kontuan izan behar da, beraz, gizonezkoek kantatutako bertso poetiko eta abesti
|
asko
emakumeen adierazpenak direla. Horren adibidea da Garabêtê Xaco dengbêj armeniarrak abesten zuen Lawikê Metînê (Metîn mutikoa) kantua, Ainur abeslariak mundu osoko oholtzetan interpretatu zuena.
|
|
|
Emakume eta gizonen (eta are emakume eta emakumeen, eta gizon eta gizonen) arteko harremanak dira nagusi, harreman, nola deitu, batez ere afektiboak" Flirteatzea da gaur egun geratzen zaigun bide bakarra". Jatorri, kondizio, jaidura
|
askotariko
emakume eta gizonak, elkar ulertzera edo elkar ez ulertzera edo gutxienez elkarrekin interaktuatzera kondenatuta daudenak. Mundu guztia biltzen da hartara orriotan, mundu txiki bat, esan dezagun munduaren zabala har lezakeen mikrokosmos bat.
|
|
|
Horregatik, ezinbestekoa izango da kontziliazio politikak aldatzea eta, baimen parekoak emateaz gain, baimen transferiezinak lortzea. Hala ere, transferiezinak izateak arazoak ekar ditzake, familia
|
askotan
emakumeek gutxiago kobratzen dutelako eta gizonen soldata handiagoa den familietan gizonen baimenek etxeko diru sarrerak gutxitu ditzake; hortaz, kontziliazio politikak ezarritako neurriak derrigorrezkoak izan behar dira eremu pribatuan, hau da, enpresek ez lukete kontziliazio neurriak aldatzeko erabakimenik izan eta soldata berdina bermatu da baimena hartzen dutenentzat. Horrek esan nahi du lan sektore feminizatuak desagertu behar direla.
|
|
|
Erakunde publikoek (ikus III. Kapitulua) ez lukete zerbitzuen pribatizazioa eta azpikontratazioa onartu behar, horrek emakumeen lan karga handitzen duelako lan ordainduan eta ez ordainduan eta haien soldatak murrizten dituelako; hortaz, emakumeen kapital ekonomikoa eta sinbolikoa murrizten ditu eta biolentzia materiala eta sinbolikoa handitu. Bestetik, pribatizazioa eta azpikontratazioa egiten den sektore hauetako
|
askotan
emakumeak dira nagusi (erresidentziak, garbikuntza, eskoletako jantokiak, osasungintza,...) eta erakunde publikoek datu guzti hauek badituzte, ez da ezjakintasunetik egiten. Horregatik dira gure lurraldeetako erakunde publikoak patriarkatuaren birsortze mekanismoen parte, baina aukera dago birsortze horretatik ateratzeko eta kontrakoa egiteko, hau da, demokratizazio prozesuak abiatzea, hala nola, zerbitzuen pribatizazioa debekatuz azpikontratazioarekin batera.
|
|
|
Estatuak ez dituenean behar bezela bere gain hartu zaintza hauek,, garai berrietara? moldatzea esku pribatuetan, familien esku gelditu da eta familia askok etxeko eta zaintza horiek merkatuan kontratatu ditu, emakumeak (ze ia beti emakumeak izaten dira) kontratatu dituzte eta
|
askotan
emakume migranteak. Beraz, honekin zaintza kate globalak sortu eta garatu dira.
|
|
|
Baliabide polita, itxialdiko egunak datozkigun honetan. Urrutira gabe, gaur, 20:00etan, Etxeko uzta saioko Ramonek, Izen
|
Askotariko
Emakumeak eta Axi Bukowskik, «Bada umorerik euskal musikan?» galdera izango dute hizpide, Uxoa Anduaga, Gorpuzkingz eko Big Txiki eta Maite Arroitajauregi Mursego rekin.
|
|
|
Debekuak gorabehera, ogi zuriaren eskaera asko hazi zen merkatu beltzean. Ogiarekin estraperloan aritzen zirenetako
|
asko
emakumeak ziren. Nafarroatik Donostialdera eramaten zituzten Leitzaranen barrena Plazaolako trenean ezkutuan ogi zuria eta irina estraperloan saltzeko.
|
|
|
Erresistentziaren parte da estigma horri aurre egitea genero egokitasun eredu berriak eraikiz, eta, abiaburuan eredu hegemonikoaren araberako balioztatzea helburu izan arren, eraikuntza horren emaitza feminitate arau nagusitik aldentzen diren ereduak dira, hala nola emakume indartsu, erresistente eta beregaina. Nolanahi ere, ezarian eginiko ariketa da, eta
|
askotan
emakumeentzako ondorio emantzipatzaile urrikoa. Baina uste dut horren gaineko gogoeta eta praktika feministetan sakontzeak eredu askatzaileetarako bide oparoa zabal dezakeela.
|
|
|
Zenbait autorek seinalatuko dute langile hauen jarreraren atzean zegoen kontraesana: langile klasearen batasunean pentsatu beharrean eta guztientzako soldata duinen alde borrokatu beharrean,
|
askok
emakumeak lan eremutik kanporatzea defendatu zuten (Hartmann, 1980); gainera, ildo honetan lerrokatu ez ziren langile gizonak salbuespena izan ziren (Perrot, 1990).
|