|
2008
|
|
|
Goizean lerden eta garbi ateratzen naiz etxetik, baina badakit gauean itzultzen naizenerako zikindurik sentituko naizela, ehunka eskuk laztandu, listuk likistu, ehunka begik gutiziatu izan banindute bezala.
|
Askotan
emakume arruntago baten larruan bizi nahi nuke, esan zuen eta zangoak gurutzatu zituen berriro, ni hitzik gabe utziz, harri eta zur, esan zuenagatik, noski, eta mugimenduaren dotoreziagatik ere bai, nola ez.
|
|
2011
|
|
|
Gizonek eta emakumeek begirada desberdinak al ditugu ba? Begirada pertsonalitatearen araberakoa dela ihardetsi dit, baina gizonek gizonekin egin duten moduan, emakumeek
|
askotan
emakumeengan jarriko dutela begirada, hobeto ezagutzen dituztelako. –Berdintasunaren alorrean mundua oraindik demokratikoa ez denez, ezin da gehiago zehaztu, bai nik eta bai zuk estereotipo asko ditugu jasoak begiradari buruz, zein modutan azaldu behar duten zineman emakumeek eta gizonek.
|
|
2013
|
|
|
Tabernetan egindako atentatuetako
|
asko
emakume batek eginak izan ziren. Lekukoek denetan itxura bereko emakumezko bat deskribatzen zuten, eta haietako asko, gainera, patroi berarekin egindako atentatuak izan ziren.
|
|
2017
|
|
|
Baina, gerora ere, gaur egunera arte?, estatua ez da alferrik saiatu emakumeei erreprodukzioaren gaineko kontrola kentzen, eta zer haurrek, noiz, non eta zenbatek jaio behar zuten zehazteko erabakimena edukitzen. Beraz, beren gogoaren kontra umeak izatera behartu dira
|
askotan
emakumeak, eta, beren gorputza, beren, lana, eta, areago, beren haurrak besterendu zaizkie, beste edozein langileri baino indar handiagoz (Martin 1987: 19).
|
|
|
–Adin
|
askotako
emakumeekin lan egiteak ikuspegi globala ematen dit, berta bertatik ikusten baitut belaunaldi bakoitzak izan duen jazarpena?, zioen nerabe kurduak. Zortea zuela azpimarratu zuen; familiak ez zuen ezkontzera behartuko, ez eta bestelako kargarik inposatuko, baina ezin zituen besoak gurutzatu abusu horiek ikusirik.
|
|
|
Oroitzapen mordo haren artetik, Natik bazihoala esan zionean nolako negarrak bota zituen etorri zitzaion burura: berak bazekien amodioaren pausoak hondamenditik hurbil daramala
|
askotan
emakumea, baina nola esan ezer ihesi dabilen mutila maite duen alaba bakarrari. Nola agindu, estazio tristeetako hotzen ordez, maite ez duen senarrarekin esposatzeko?
|
|
|
Batez ere bortxatua izan bazara. Ziur
|
asko
emakume ugari gaude kinka horretan: bortxatuak izan gara eta holako fantasiak izan ditugu aldez aurretik.
|
|
2018
|
|
|
Kasu batzuetan, Panaman esate baterako, amak ardura gutxiz jokatzen duelako hiltzen da umea, dantzaldi batera joaten delako bera umea ibaiaren ondoan utzita.
|
Askotan
emakume seduzitua da, gizonak abandonatzen duena erditze ostean eta, irtenbiderik ezin ikusirik, bakarrik eta errekurtsorik gabe, umea akabatzea deliberatzen duena. Beste batzuetan, emakume sumindua da, Medea hispanoa, abandonatu duen gizona zauritzeko maitasun apurtuaren fruitua akabatzen duena.
|
|
2019
|
|
|
irakurtzen dituen esaldiak errepikatzen dizkizu ozen.
|
Askotan
emakume idazleren baten izena aipatzen dizu, irakurketa taldean proposatutako liburu baten egilea, eta orduan ez zara ausartzen esaten ez duzula ezagutzen. Ez duzu betiko eztabaida ireki nahi, ea zergatik ez zaizun interesatzen emakumeek egindako literatura, ea zergatik ez diozun merezi duen garrantzia ematen.
|
|
|
Eta, egiaz, gizona transzendentzia gisa mamitzen da, proiektu gisa, baita emana zaion zerbaiten moduan hautematen baldin badu ere bere burua, pasibo moduan, euriaren eta eguzkiaren gorabeheren mendeko; orduan ere, espiritua eta borondatea berresten dira gizonarengan, bizitzaren nahasmenduaren eta kontingentziaren kontra. Modu
|
askotan
emakumeak hezurmamitzen duen arbaso totemikoa, izan animalia edo izan arbola, printzipio maskulino bat da, argiago nahiz lausoago; emakumeak haragizko existentzia iraunarazten du, baina elikatzaile hutsa da, ez sortzailea; ez du sortzen inolako alorretan; tribuaren biziari eusten dio haurrak eta ogia emanez, ez besterik; immanentziara kondenatua dago; gizartearen alderdi estatikoa baino ez dagoki... Gizona, berriz, funtzio batzuk beretuz doa, gizartea naturari eta giza kolektibitate guztiari zabaltzen dietenak; gerra, ehiza, arrantza baino ez dira gizonaren lanak izateko behar bezain duinak; gizonak kanpoko harrapakinak atzematen ditu, eta tribura ekartzen; gerra, ehiza, arrantza, denak dira existentziaren nolabaiteko hedadura, nork bere buruaz harago mundurantz jotzeko bidea; gizasemea da transzendentzia hezurmamitzen duen bakarra.
|
|
|
Errenazimentuan, dama nobleek eta emakume jantziek mugimendu bat sustatu zuten beren sexuaren alde; Italiatik iritsitako doktrina platonikoek espiritualizatu egiten zituzten maitasuna eta emakumea. Letratu
|
asko
emakumearen alde aritu ziren. Halaxe agertu ziren Nef des Dames vertueuses [Dama bertutetsuen itsasontzia], Chevalier des dames [Damen zalduna] eta abar.
|
|
|
jakina, arriskuan sentitzen da bere zakilean, zikiratuko duten beldurrez, baina beldur hori aiseago menderatzen da ezen ez neskatoak bere, barrenak? direla-eta sentitzen duen izu lausoa,
|
askotan
emakume bizitza guztian iraungo duena. Arrangura handia sentitzen du barrenean gertatzen zaion guztiarengatik; hasieratik, bera ilunagoa da baita bere begietan ere, eta biziaren misterio uherra sakonago barneratzen zaio gizasemeari baino.
|
|
|
Askotan ebakuntza ezin okerrago egiten denez, abortu
|
askok
emakumearen heriotza ekartzen dute.
|
|
|
–Mingarria da pentsatzea, idatzi du Micheletek? ezen gizona baino bakarrago egon ohi dela
|
askotan
emakumea, bikotean baino ezin bizi den izaki erlatibo hori. Gizonak nonahi aurkitzen du konpainia, nonahi sortzen ditu harreman berriak.
|
|
|
Termino zehazturik eman ez zaionez, plazerak infinitura jotzen du: nerbio edo bihotz nekeak edo asetasun psikikoak mugatzen ditu
|
askotan
emakumearen posibilitate erotikoak, eta ez asebetetze argi batek; emakumea gogobetetzen bada ere, akitzen bada ere, inoiz ez da guztiz askatzen:
|
|
|
Ez ahal da ezer gertatuko!?. Ezkontzan bertan,
|
askotan
emakumeak ez du haurrik nahi, ez dabil behar bezain ondo osasunez, edo zama astunegia litzateke bikote gaztearentzat. Ohaidearekin konfiantza erabatekorik ez badu, dela maitalea edo senarra, zuhurtziak geldiarazi egingo dio erotismoa.
|
|
|
Neska gazte gehienei, bizimodu lantsua ala kaskarina izan, aitaren etxetik atera gabe egon ala neurri batean ihes egiteko modua izan, gero eta eginkizun presazkoagoa zaie senar bat konkistatzea, edo, gutxienez, maitale serio bat. Kezka hori okerra baino okerragoa da
|
askotan
emakumeen adiskidantzarako. –Bihotzeko adixkideak?
|
|
|
Samurra, umila, etsi onekoa da emakume den aldetik, baina harroa eta menderagaitza, berriz, bere arrazaren, bere leinuaren izenean; halakoxeak dira Sygne de Coûfontaine adoretsua eta Tête d. Or eko printzesa, zeinak bizkarrean baitarama aita erailaren hilotza, eta ontzat jotzen baitu bizimodu bakarti basa baten miseria, gurutziltzatze baten nekeak, eta lagun egiten baitio Tête d. Or i hilzorian delarik, haren ondoan hil aurretik. Bakegile, bitartekari, halaxe aurkezten zaigu
|
askotan
emakumea: Ester, Mardokeoren aginduei otzana; Judit, apaizen esaneko; bere ahulezia, adore falta, lotsa gainditzeko gai da Kausaren leialtasunarengatik, berea baitu bere jaunena den heinean; halako indarra jartzen du bere abnegazioan, non tresnarik preziatuenetako bat bihurtzen baitzaio.
|
|
|
Neska gazteak askapena eta segurtasuna aurkitu nahi ditu, biak aldi berean, eta gizon baten besoetan ere aurki ditzake. Amodioaren suhartasuna igaro ondoren, neska gazteak amarenganako zuen sentimendu anbibalente bera izaten du
|
askotan
emakume zaharragoarenganako; haren nagusitasuna pairatzen du, eta hartatik libratu nahi du; bestea atxikitzen tematzen bazaio, haren, gatibua, izango da bolada batean; azkenean, ordea, ihes egingo dio, sesio bortitz batzuen ondoren edo lagun moduan; nerabezaroari amaiera eman dionez, heldu sentitzen da emakume normal baten bizimoduari ekiteko.
|
|
|
poztu zioten amodioetara. Gizonarekin desengainua harturik, emakumezko besoetan ibiliko da traizio egin zion maitalearen bila; Mari Alderrain, Colettek seinalatzen du nolako kontsolamendua ematen duten
|
askotan
emakumeen bizitzan boluptuositate gaitzetsiek: zenbaitek bizi guztia pasatzen dute elkar kontsolatzen.
|
|
|
Uste zabaldua da gizasemeak beren indibidualtasunean txertatu dituela indar espezifikoak; emakumeak, berriz, espeziearen esklaboa da. Pasibotasun huts gisa irudikatzen dute
|
askotan
emakumea: –Marie, etzan hemen; autobusa da gainean izan ez duen bakarra?; eskuragarri eta zabalik egonik, tresna bat da; emakumeak amore ematen dio, leun leun, durduzaren xarmari, eta liluraturik dago fruitu bati bezala heltzen dion gizasemearekin.
|
|
|
–Marie, etzan hemen; autobusa da gainean izan ez duen bakarra?; eskuragarri eta zabalik egonik, tresna bat da; emakumeak amore ematen dio, leun leun, durduzaren xarmari, eta liluraturik dago fruitu bati bezala heltzen dion gizasemearekin. Jarduera alienatu bati bezala begiratzen zaio
|
askotan
emakumeari: deabru bat du umetokian ostikoka, eta suge goseti bat baginaren barren barrenean, gizonaren haziaz enpo egiteko irrikaz.
|
|
2020
|
|
|
Horregatik, ezinbestekoa izango da kontziliazio politikak aldatzea eta, baimen parekoak emateaz gain, baimen transferiezinak lortzea. Hala ere, transferiezinak izateak arazoak ekar ditzake, familia
|
askotan
emakumeek gutxiago kobratzen dutelako eta gizonen soldata handiagoa den familietan gizonen baimenek etxeko diru sarrerak gutxitu ditzake; hortaz, kontziliazio politikak ezarritako neurriak derrigorrezkoak izan behar dira eremu pribatuan, hau da, enpresek ez lukete kontziliazio neurriak aldatzeko erabakimenik izan eta soldata berdina bermatu da baimena hartzen dutenentzat. Horrek esan nahi du lan sektore feminizatuak desagertu behar direla.
|
|
|
Erakunde publikoek (ikus III. Kapitulua) ez lukete zerbitzuen pribatizazioa eta azpikontratazioa onartu behar, horrek emakumeen lan karga handitzen duelako lan ordainduan eta ez ordainduan eta haien soldatak murrizten dituelako; hortaz, emakumeen kapital ekonomikoa eta sinbolikoa murrizten ditu eta biolentzia materiala eta sinbolikoa handitu. Bestetik, pribatizazioa eta azpikontratazioa egiten den sektore hauetako
|
askotan
emakumeak dira nagusi (erresidentziak, garbikuntza, eskoletako jantokiak, osasungintza,...) eta erakunde publikoek datu guzti hauek badituzte, ez da ezjakintasunetik egiten. Horregatik dira gure lurraldeetako erakunde publikoak patriarkatuaren birsortze mekanismoen parte, baina aukera dago birsortze horretatik ateratzeko eta kontrakoa egiteko, hau da, demokratizazio prozesuak abiatzea, hala nola, zerbitzuen pribatizazioa debekatuz azpikontratazioarekin batera.
|
|
|
Estatuak ez dituenean behar bezela bere gain hartu zaintza hauek,, garai berrietara? moldatzea esku pribatuetan, familien esku gelditu da eta familia askok etxeko eta zaintza horiek merkatuan kontratatu ditu, emakumeak (ze ia beti emakumeak izaten dira) kontratatu dituzte eta
|
askotan
emakume migranteak. Beraz, honekin zaintza kate globalak sortu eta garatu dira.
|
|
|
Debekuak gorabehera, ogi zuriaren eskaera asko hazi zen merkatu beltzean. Ogiarekin estraperloan aritzen zirenetako
|
asko
emakumeak ziren. Nafarroatik Donostialdera eramaten zituzten Leitzaranen barrena Plazaolako trenean ezkutuan ogi zuria eta irina estraperloan saltzeko.
|
|
2022
|
|
|
Lagun talde hori ez dago Charles Lawrencerena bezain maskulinizatuta. Terapeuta
|
asko
emakumeak dira, eta ohiko ideologia feminismoaren aldekoa da. Are, generoaren inguruko gogoeta egon badago.
|
|
|
Orduan garatu zen genero politikaren baitan, besteak beste, abortu eskubideek eta abortu kirurgialariek erasoak jasan zituzten, diskriminazio positiboko programak eraitsi ziren," gizarte laguntzak jasotzen zituzten amak" deabrutzat jo zituzten, gizarte laguntzako neurriak atzera bota zituzten," permisibitatea" eta" bizi estilo homosexualak" erasotu zituzten eta aintzatetsi egin zen" familia tradizionala"; horrek genero erreformaren abiadura mantsotu zuen, inondik ere. Baina kanpaina horietako
|
askok
emakumeak izan zituzten buru, ez gizonak, eta emakumeen interesen aldekoak zirelakoan aurkezten zituzten. " Permisibitateari" dagokionez, hain zuzen, pornografiaren aurkako aktibista feministek eta eskuineko autoritarioek aliantza harrigarria garatu zuten, sexu industria komertziala kriminalizatzeko ahaleginean.
|
|
|
Kontrakulturaren hainbat aldetan, ni berriaren muina espirituala da. Sendalari batekiko harreman garrantzitsua presente egoten da maiz (esaterako, yoga irakasle bat edo akupuntore bat), eta horietako
|
asko
emakumeak dira. Erreforma osagarria da; bizitzako arlo guztietan azaleratzen da ni berria.
|
|
|
UGTk eta CCOOk erregulazio espedientea sinatu zuten, eta lau urte geroago, 1986an, bigarren bat. Erregulazio bakoitzean langile pila bati aurretiko jubilazioa ematen zioten, kalte ordaina ordainduta ehunka langile kanporatzen zituzten, haietako asko eta
|
asko
emakumeak. Ezkerraldea zatika erortzen ari zen, lurrikara hark enpresa handi guztiak harrapatu zituen".
|
|
|
Laurogeita
|
askotako
emakumea igo da autobusera. Gidaria atzerako ispilutik begira zain geratu da, eserlekura iritsi den arte.
|
|
2023
|
|
|
Noizbait pentsatu nuen emakume salbatzailea nintzela, jarrera bihozgabe eta enpatia gabeko horretatik aterako zintuena. Azkenean hori sinisten dugu
|
askotan
emakumeek, gure ardura dela maite dugun hori aldatzea, salbatzea, ezkutuko heroiak garela, isilean maite dugun pertsonaren eraldaketa lortuko dugunak. Berak edaten badu, gu izango gara edateari uztea lortuko duen maitasun hori; zakarra bada, gai izango gara haren oskolaren azpian ezkutatzen den barrualde sentikorra aurkitzeko...
|
|
|
1992ra arte, daira edo herrietako arduradun guztiak gizonezkoak ziren, eta auzoetakoak emakumezkoak. Gaur egun, berriz, alkate
|
asko
emakumeak dira, eta wilaya ko gobernadore postuetan ere emakumeak daude; gainera, egitura gorenetan, gero eta ordezkaritza zabalagoa dute; 52 parlamentaritik 21 dira emakumeak.
|
|
|
Era berean, ez da inoiz aipatzen ezen inbasio militarrek, mugetako segurtasun neurri gero eta gogorragoek eta mundu mailako finantza krisiek eragin lazgarria dutela
|
askotan
emakume eta neskatoen ongizatean. Horren ordez, gerrarako aitzakia gisa baliatzen da maiz Mendebaldearen laguntza, baita haren kostu humanitario ikaragarria zuritzeko tresna gisa ere.
|