|
2001
|
|
|
Esperimenturako aukeratu genuen gaia
|
lan
istripuak eta gaixotasunak izenekoa izan zen. Berez ez dirudi oso gai alai eta motibagarria, baina, gaur egun, zoritxarrez, gaurkotasun osoa duten testu ugari lortzeko aukera handia eskaintzendigu.
|
|
2003
|
|
|
Araudi berriaren arabera, 180 eguneko epea dago Europar Batasuneko araudian edo aldebiko hitzarmenetan, nazioarteko itunetan edo akordioetan jasotako prestazioak onartu eta ebazteko. Ezintasun iraunkorreko prestazioak, haien berrikuspenak, baliaezintasunik gabeko lesio iraunkorrak eta SOVI baliaezintasuna,
|
lan
istripuaren eta lanbide gaixotasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoen errekarguak eta eskubideak deklaratzeko egintzak ofizioz berrikusteko epea 135 egunekoa izango da. Gehienez ere 90 eguneko epea dago erretiro pentsioetarako (kotizaziopekoa eta kotizazio gabekoa) eta SOVI zahartzaroko pentsioetarako, heriotza eta biziraupen prestazioetarako eta SOVI alargun pentsioetarako, eskola aseguruak emandako prestazioetarako, eta kotizazio gabeko baliaezintasun pentsiorako.
|
|
|
Eskola beretik laneko istripuak prebenitzeko, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, Donostiako Easo Institutuarekin eta PAKEA
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuarekin batera, programa aitzindari bat jarri du abian Espainian, eta lan arriskuen prebentzioa kudeatzeko eskuliburu integratu bat emango die Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guztiei. Espainian laneko ezbehar kopuru handia dagoenez, gizarteak gero eta gehiago eskatzen du laneko istripuak prebenitzeko mekanismoen kalitatea hobetzeko eta areagotzeko.
|
|
|
Era berean, proposamen bat egin da, erretirorako eta amatasunerako kotizatu gisa ager dadin guraso batek seme alaba edo aurreko bat zaintzeko hartzen duen eszedentzia aldia. Aldi berean, eta PPren eta PSOEren arteko akordio baten arabera, enpresaburuek ezin izango dituzte beren enplegatuen
|
lan
istripuei eta lanbide gaixotasunei dagozkien gizarte kuotak atzeratu.
|
|
2004
|
|
|
Lege erreforma berriari esker, aurtengo urtarrilaren 1etik hasita, langile autonomoek aldi baterako ezintasunagatik prestazioak jaso ahal izango dituzte, bai gaixotasun arruntagatik bai eta
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalagatik ere, besteren konturako langileek ohi duten bezala.
|
|
2005
|
|
|
Horren ondorioz, oxigeno ekarpena murriztu egiten da, eta pazienteak ez dira horretaz jabetzen, eta logura eta gehiegizko nekea eragiten ditu egunez. Joaquín Durán Gasteizko Ospitaleko Loaren Nahasteen Unitateko arduradunaren iritziz, patologia horri inoiz ez zaio beharrezko arreta eskaini gaixotasun horren forma larrienak bizi kalitatea kaltetzen duenean eta trafiko edo
|
lan
istripuak eta gaixotasun kardiobaskularrak eragiten dituenean. OCUren aldetik, José María Gonzálezek azaldu duenez, herritarren %63k logalea duela onartzen du, eta %18k diote autoan lo hartzeko arriskua duela.
|
|
2006
|
|
|
Iragan den ekainean, Espainiako Gobernuak gizarte segurantzako
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalen mutuen funtzionamendua arautzen duen errege dekretu bat onetsi zuen kanpoko prebentzio zerbitzu gisa. Horrek prebentziozko jardueren pribatizazioa dakar.
|
|
|
Gainera, horrela mutuek gero eta eskumen handiagoa dute enpresa jardueren baitan. Hasieran bakarrik
|
lan
istripuak eta gaixotasun profesionalak tratatuagatik, gerora ohiko gaixotasunen ondoriozko bajen zatia lortu zuten ere, eta aipatutako dekretuari esker prebentzio zerbitzu pribatu bilakatzeko urratsa egin dute, Gizarte Segurantzarekin inolako loturarik izan gabe.
|
|
|
Aipatutako fusioaren ondorioz, La Previsora kontuan hartuta, Mutualia Euskal Herriko
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalen mutuen lider bihurtuko da, %35, 8ko merkatu kuota izango baitu 196 milioi euroko diru sarrerak izateaz gain. Bi datu horiek oraindik handiagoak izango dira Arabako mutuak bat egiten duenean Mutualiarekin.
|
|
|
Halaber, epaileak eskariaren berri emango dio Aseguruen eta Pentsio Funtsen Zuzendaritza Nagusiari, baldin etaterioari,
|
lan
istripu eta gaixotasun pro aseguru erakundeari buruzkoa bada; Lan eta Gizarte Arazoetarako Minisfesionalen mutualitateari buruzkoa bada, eta, Balore Merkatuko Nazio Batzordeari, baldin eta bigarren mailako merkatuan negoziatutako baloreak edo finantza instrumentuak jaulki dituen sozietateari buruzkoa bada.
|
|
|
...bilegio berezirik ez duten alokairuen ondoriozko kredituak, lanbidearteko gutxieneko alokairuaren hirukoitza ordaintzeke dauden alokairu egunengatik biderkatzean ateratzen den zenbatekoan; kontratuak azkentzearen ondoriozko kalte ordainak, legeak zehaztutako gutxieneko zenbatekoan, zenbateko hori kalkulatu denean lanbidearteko gutxieneko alokairuaren hirukoitza gainditzen ez duen oinarriaren gain;
|
lan
istripuaren eta lanbide gaixotasunaren ondoriozko kalte ordainak, eta lan osasunaren arloko betebeharrak ez betetzearen ondoriozko prestazioen gainordainak, horiek konkurtso adierazpenaren aurretik sortu direnean.
|
|
|
Ohikoenak parasitosi (paludismoa, eskistomatosia edo Chagasen gaixotasuna) eta hepatitis birikoak dira. Gainera, tuberkulosia, hiesa eta ugaltze eta sexu konplikazioak ager daitezke, eta, gainera,
|
lan
istripu eta arazo psikologiko ugari eragin ditzakete, jasaten duten higadura psikikoaren ondorioz. Hain zuzen, azken faktore hori funtsezkoa da, eta Madrilgo Ramón y Cajal Ospitaleko Gaixotasun Infekziosoen Zerbitzuko Medikuntza Tropikal eta Parasitologia Klinikoko Unitateko Rogelio López Vélezek adierazi du populazio horren osasun arazo askoren jatorria psikosomatikoa dela, bere egoeragatik.
|
|
2007
|
|
|
2
|
Lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen babesa eta aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoaren estaldura gauzatzeak erantzukizuna dakar, gertakizun horien ondoriozko prestazioen babesa bere gain hartu duen erakunde kudeatzailearentzat edo erakunde laguntzailearentzat, baldin eta prestazio horiek jasotzeko eskubidea sor dadin beharrezko kotizazio betebeharrak eta gainerako betekizun...
|
|
|
e) Langileari lanegun bat baino gehiagoz lan egiteko ezgaitasuna eragin dioten
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen zerrenda. Halakoetan, gainera, enpresaburuak egingo du artikulu honen 3 idatz zatian jaso jakinarazpena.
|
|
|
32 artikulua.
|
Lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuen prebentzio jarduna
|
|
|
Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek prebentzio zerbitzuen eginkizunak gauza ditzakete, euren baitara elkartutako enpresentzat, 31 artikuluko 5 idatz zatian xedatutakoa kontuan hartuta.
|
|
|
Enpresaburuen eta langileen ordezkariek parte hartzeko eskubidea izango dute, Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek aurreko lerrokadako eginkizunetan gauzatu kudeaketaren gaineko kontrolean eta segimenduan, abenduaren 30eko 42/ 1994 Legeak, zerga, administrazio eta lan arloko neurriei buruzkoak, 39bost artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Beregaineko Langileen edo Autonomoen Araubide Berezira biltzeko moduko bi jarduera edo gehiago aldi berean gauzatuz gero, araubide horretako alta eta kotizazioa bakarrak izango dira, eta interesdunak aukeratutako jarduera aintzat hartuta gauzatuko dira. Edozelan ere, interesdunak aukeratu badu
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak estaltzea, kontuan hartuko da erregelamendu orokor honen 47 artikuluko 3.1 idatz zatian xedatutakoa.
|
|
|
2 Aurreko idatz zatian xedatutakoa gorabehera, ulertuko da inorentzat lan zerbitzuak ematen dituzten langile atzerritarrak Espainiako Gizarte Segurantzaren Sistemara bilduta eta kasuan kasuko araubidean altan daudela,
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen ondoriozko gertakizunak babesteko. Hori ulertuko da, nahiz eta atzerritar horiek Espainian legez kanpo egon, lan egiteko baimenik ez izan edo baimen hori lortzeko betebeharretik salbuetsita izatea egiaztatzeko agiririk ez eduki.
|
|
|
Merkataritzako ordezkarien alta eskabidean jaso behar dira, erregelamendu honen 30 artikuluko 2.1 idatz zatiko datuez gain, enpresaburuaren edo enpresaburuen izena zein sozietatearen izena, eta
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak eta, hala denean, aldi baterako ezgaitasuna estaltzen dituen erakundearen izena
|
|
|
|
Lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak babesteari dagokionez, ez datoz bat enpresaburuek euren buruari begira dituzten betebeharrak, eta enpresaburu horiek euren langileei begira dituzten betebeharrak, erregelamendu honen 14 artikuluak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
2
|
Lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunen estalduragaitasunaren ondoriozko prestazio eko nahitaezkoa izango da Nekazaritzako Araubide Bereziaren aplikazio esparruko beregaineko langileentzat zein horien familiakoentzat. Estaldura horretatik salbuesten da aldi baterako eznomikoa.
|
|
|
4 Aurreko idatz zatiko babesaren aldeko aukera egin duten langileek
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin estali dute aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa, artikulu honetan eta osterantzeko xedapen osagarrietan ezatuak nahitaez onartu du estalrri baldintzetan eta ondoreekin. Mutze hori, abenduaren 7ko 1993/ 1995 Errege dekretuak onetsitako Lan istripu eta Lanbide gaixotasunen Mutuen Elkarlanari buruzko Erregelamenduaren 74 eta 75 artikuluetan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
4 Aurreko idatz zatiko babesaren aldeko aukera egin duten langileek lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin estali dute aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa, artikulu honetan eta osterantzeko xedapen osagarrietan ezatuak nahitaez onartu du estalrri baldintzetan eta ondoreekin. Mutze hori, abenduaren 7ko 1993/ 1995 Errege dekretuak onetsitako
|
Lan
istripu eta Lanbide gaixotasunen Mutuen Elkarlanari buruzko Erregelamenduaren 74 eta 75 artikuluetan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
5 Gizarte Segurantzaren Nekazaritzako Araubidean kokatutako artzainen, landazainen eta ehiza zein arrantza barrutietako zaintzaileen kasuan, horien ardura bada jabe batzuen edo gainerako titularren abelburua zaintzea, edo nekazaritza ustiategiak jagotea, az gaixotasunen babesa gauzatzeko betebeharra betetzearen gainean eta betebeken horiek erantzukizun solidarioa izango dute,
|
lan
istripuen eta lanbidehar hori ez betetzearen ondorioz eratorri ondoreen gainean.
|
|
|
Aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzeko aukera egin duten langileek Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin estali dute hori, artikulu honetantan ezarri baldintzetan eta ondoreekin. Mutuak nahitaez onartu du es eta osterantzeko xedapen osagarrietaltze hori, abenduaren 7ko 1993/ 1995duaren 74 eta 75 artikuluetan ezarrita Errege dekretuak onetsitako Lan istripu eta Lanbide gaixotasunen Mutuen Elkarlanari buruzko Erregelamenkoaren arabera.
|
|
|
Aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzeko aukera egin duten langileek Gizarte Segurantzaren lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin estali dute hori, artikulu honetantan ezarri baldintzetan eta ondoreekin. Mutuak nahitaez onartu du es eta osterantzeko xedapen osagarrietaltze hori, abenduaren 7ko 1993/ 1995duaren 74 eta 75 artikuluetan ezarrita Errege dekretuak onetsitako
|
Lan
istripu eta Lanbide gaixotasunen Mutuen Elkarlanari buruzko Erregelamenkoaren arabera.
|
|
|
3 Araubide berezi honetako langileek borondatez aukeratu badute araubide honen babes ekintzaren esparrura biltzea aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa, borondatez aukera dezakete, berebat, araubide horrek eskaintzen dien babes ekintza hobetzea. Horretarako, babes ekintza horretara bildu behar dute
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunen babesa, idatz zati honetan ezarritakoaren arabera bildu ere
|
|
|
Lanbide gertakizunak estaltzeko aukera egin duten langileek jarduera batzuk gauzatzen badituzte, eta jarduera horiengatik langile horiek araubide bakarrera bildu behar badira, eta estaldura bakarra izan behar badute, biltze eta estaldura horiek gauzatuko dira kotizazio epigraferik altuena aplikatzen zaion jardueraren arabera; aplikatu beharreko kotizazio epigrafe horiek izango dira
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunengatik Gizarte Segurantzan kotizatzeko primen tarifa berrikusi zuen abenduaren 29ko 2930/ 1979 Errege dekretuaren 2 eranskinean jasotakoak. Ondore horretarako, langileek Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusian aurkeztu dute eurek gauzatzen dituzten jarduera desberdinen gaineko adierazpena; adierazpen hori aurkeztuko dute aukera egiteko unean, erregelamendu honen 28 eta 37 artikuluetan ezarri baldintza eta ondoreekin.
|
|
|
2)
|
Lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak babesteko aukera eta, hala denean, aukera horri uko egitea gauzatuko dira aurreko 2 idatz zatiak aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa babesteko aukeraren eta aukera horri uko egitearen inguruan ezarri moduan, epeetan zein gainerako baldintzetan eta ondoreekin, eta ondoko berezitasunak kontuan hartuta:...
|
|
|
a)
|
Lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutua aldatzen denean, aldi baterako ezgaitasuna eta lanbide gertakizunak estaltzeko aukeraren ondoreak edo estaldura horri uko egitearen ondoreak sortuko dira mutuaren aldaketak ondoreak sortzen dituen datan.
|
|
|
4 Uztailaren 9ko 1867/ 1970 Errege dekretuaren 3 artikuluko beregaineko langileek eta armadoreek nahitaez hitzartu behar dute lan istripuek edo lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunen babesa, Itsasoko Gizarte Institutuarekin edo Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin. Beregaineko langileek eta armadoreek babes hori hitzartuko dute, eurentzat zein eurek enplegatu eta inorentzat lan egiten duten langileentzat.
|
|
|
Datu horien bidez erabateko informazioa eman behar zaie Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari eta erakunde kudeatzaileei; datu horien artean, bereziki, ondokoak egongo dira: ...ta aplikatu beharreko Gizarte Segurantzaren araubidea; langileari dagokionez jasoko dira horren izen eta abizenak, Gizarte Segurantzako zenbakia eta, hori eskatzeko modukoa ez den bitartean, Gizarte Segurantzaren afiliazio zenbakia, eta nortasun agiri nazionala edo horren baliokidea, egoitza, jarduera hasteko data, kotizazio taldea, kotizazioaren baldintza bereziak eta lagile horrek duen epigrafea
|
lan
istripuei eta lanbide gaixotasunei begira egin beharreko kotizazioen ondoreetarako.
|
|
|
(§5 3.1) (e)...
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak babesteko estaldura gauzatzeari begira
|
|
|
i) Prestakuntzarako kontratatutako langilearen Gizarte Segurantzaren babes ekintzara ondoko gertakizun, babesteko moduko egoera eta prestazioak bilduko dira:
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorritakoak; osasun laguntza, gaixotasun edo istripu arruntaren eta amatasunaren kasuetan; arrisku arruntek eratorri aldi baterako ezgaitasunaren eta amatasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoak; eta pentsioak. Era berean, Alokairuak Bermatzeko Funtsak eskainitako estaldurarako eskubidea izango da.
|
|
|
|
Lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak eta, hala denean, aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzen dituen erakundea aldatzen denean.
|
|
|
Agiri edo adierazpen horiek zehaztuko dute aukeratu den erakunde berria, lanbide gertakizunak eta, hala denean, aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa babesteko. Aukera hori egingo da erregelamendu honen 14 artikuluaren 4 idatz zatiak ezarri mugenren 61 eta 69 artikuluek ezarritakoare barruan, abenduaren 7ko 1993/ 1995 Errege dekretuak onetsitako
|
Lan
istripu eta Lanbide gaixotasunen Mutuen Elkarlanari buruzko Erregelamenduakin bat etorriz.
|
|
|
Elkarlan hori izango da erregelamendu honetan ezarritakoaren araberakoa, etaleen Gizarte Segurantzaren Araubide Be bere baitara bilduko ditu Itsasoko Langirezira bildutako langileei begira egin beharreko izapideak. Izapideok izango dira enpresaburuak inskribatzea, afiliazioa,
|
lan
istripuak eta lanbide gaixotasunak babesteko elkartze agiria gauzatzea edo gertakizun arruntek eratorri aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazioa estaltzea, tarifazioa, altak, bajak eta aldaketak. Hartara, araubide berezi horri begira, Itsasoko Gizarte Institutuak bere eginkizunak betetzeko behar besteko idatzoharrak egin ditzake erregelamendu honen 52 artikuluak aipatu fitxategi orokorrera bildutako erregistroetan.
|
|
|
Erregelamendu honen 14 artikuluko 4 idatz zatian xedatutakoarekin bat etorriz, ekainaren 29ko 4/ 1990 Legea, Estatuko 1990erako Aurrekontu Orokorrei buruzkoa, indarrean jarri zenean, Gizarte Segurantzaren 1974ko maiatzaren 30eko Lege Orokorraren testu bateginaren 204 artikuluko 2 idatz zatia aplikatzearen ondorioz,
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak Gizarte Segurantzaren erakunde kudeatzaile batekin babestuta zituzten enpresak erakunde horretatik bereiz daitezke. Helburu berarekin eta jarraitutasunarekin, enpresa horiek elkar daitezke Gizarte Segurantzaren lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin.
|
|
|
Erregelamendu honen 14 artikuluko 4 idatz zatian xedatutakoarekin bat etorriz, ekainaren 29ko 4/ 1990 Legea, Estatuko 1990erako Aurrekontu Orokorrei buruzkoa, indarrean jarri zenean, Gizarte Segurantzaren 1974ko maiatzaren 30eko Lege Orokorraren testu bateginaren 204 artikuluko 2 idatz zatia aplikatzearen ondorioz, lan istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak Gizarte Segurantzaren erakunde kudeatzaile batekin babestuta zituzten enpresak erakunde horretatik bereiz daitezke. Helburu berarekin eta jarraitutasunarekin, enpresa horiek elkar daitezke Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutua batekin. Elkartze horren ondoreak sortuko dira Gizarte Segurantzaren erakunde kudeatzailea uztea eskatu eta bigarren hilabeteko lehenengo egunetik.
|
|
|
Betebehar horren arabera, prebentzio ekintza egituratu behar da, horretarako beren beregi izendatutako langile baten edo batzuen jardunaren bidez, horretarako eratutako prebentzio zerbitzuaren bidez edo enpresatik kanpoko prebentzio zerbitzu baten bidez. Horrela, legeak bateragarri egin ditu, prebentzio jarduerak modu ordenatu eta formalizatuan gauzatzea eta egoera desberdinak aitortzea, egoera horietako bakoitzak dituen arriskuen garrantzia, konplexutasuna eta intentsitatea aintzat hartuta. Egin eginean ere, lege honek behar besteko aukerak ematen ditu,
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuen parte hartzea barne, prebentzio ekintza modu arrazoitsu eta malguan gauzatzeko. Gainera, bermatu egiten du aukeratutako antolaketa eredua behar bestekoa izatea, eta prebentzio eginkizunak dituzten langileen independentzia eta babesa, nahiz eta horiek prebentzio zerbitzu gisa ez antolatu.
|
|
|
Fundazio horren xede nagusia izango da laneko segurtasun eta osasun baldintzak hobetzeko jarduerak sustatzea, batez ere, enpresa txiki eta ertainetan. Fundazio horrek bere jarduerak gauza ditzan, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioak ondare jakin batekin zuzkituko du; ondare hori eratzen da
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek egindako kudeaketaren soberakinen gaindikinarekin.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren agiri sistemetan dauden inskripzioa,
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunen babesa, tarifazioa, aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazioaren estaldura, afiliazioa, altak, bajak eta aldaketak bat ez datozenean legeetan, erregelamendu honetan eta osterantzeko xedapen osagarrietan ezarritakoarekin, horrelaxe ondorioztatu delako Diruzaintza Nagusiak gauzatutako kontrol ahalmenetatik edo beste edozein inguruabarr... Neurri eta egintza horiek direla eta, Diruzaintza Nagusiak ofizioz berrikus ditzake bere egintzak, artikulu honetan eta hurrengoetan ezarri moduan eta norainokoarekin.
|
|
|
1
|
Lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunen babesa gauzatzea, edota kasuan kasuko tarifazioa edo, hala denean, aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoaren estaldura bidegabekoak direla adierazten denean, erakunde kudeatzaileak edo erakunde laguntzaileak, bidezkoa bada, elkartze edo estaltze agiri berria egingo du, gertakizun horiek babes daitezen bidezko erakundea... Elkartze edo estaltze agiri berri horrek ondoreak sortuko ditu, aurreko estalduraren gauzatzea edo aurreko tarifazioa bidegabeak direla adierazi duen ebazpena zein administrazio prozeduratan eman eta prozedura hori hasi denetik.
|
|
|
1 Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak eginkizunak ditu, enpresak inskribatzeari, kotizazio kontuak irekitzeari, eta, erregelamendu honetan ezarritakoaren arabera,
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak babesteko estaldura gauzatzeari begira. Horien inguruan, Diruzaintza Nagusiak zuzendaritza eginkizunak ditu, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioari proposamenak egiten dizkio, eta, orokorrean, kudeaketa zuzenean gauzatu eta kontrolatzen du.
|
|
|
2 Inskripzio eskabidea aurkezteko egintzan bertan, enpresaburuak agerrarazi du, bere langileei begira aukeratu duen erakunde kudeatzailea edo erakunde laguntzailea,
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunak babesteko, eta gertakizun arruntek eratorri aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzeko, erregelamendu honen 14 artikuluan eta hurrengoetan ezarri ondoreetarako.
|
|
|
Inskripzio eskabideek, komunikazioek edo
|
lan
istripuak eta lanbide gaixotasunak babesteko adierazpenek, edo gertakizun arruntek eratorri aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzeko adierazpenek ez badituzte artikulu honek aipatu datuak jasotzen, agindeia egingo zaie eskabide, komunikazio edo adierazpen horiek aurkeztu dituztenei, hamar eguneko epean akatsa ongi dezaten edo nahitaezko agiriak aurkez ditzaten.... Horrez gain, horiei ohartaraziko zaie agindua bete ezean euren eskaeran atzera egin dutela ulertuko dela, eta ofizioz egingo direlaletzari jakinaraziko zaio beti, kasuan ka bidezko jardunak.
|
|
|
Inskripzioa eskatzeko unean, inskripzio eskabidean bertan edo horri erantsitako adierazpenean, agerraraziko dira enpresaburuak aukeratutako erakunde kudeatzailea edota erakunde laguntzailea zein erakunde kudeatzaileak, gai horretan aplikatu beharreko arauekin bat etorriz; erakunde horien bidez, enpresaburuak bere zerbitzupeko langileak babestuko ditu
|
lan
istripuek eta lanbide gaixotasunek eratorri gertakizunetatik, eta langile horiei begira estaliko du gertakizun arruntek eratorri aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa.
|
|
|
Lanbide gertakizunak babesteko etarako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzeko, enpresabu gertakizun arruntek eratorri aldi bateruak mutua bat edo batzuk aukeratu dituenean, abenduaren 7ko 1993/ 1995 Errege dekretuak onetsitako
|
Lan
istripu eta Lanbide gaixotasunen Mutuen Elkarlanari buruzko Erregelamenduaren 61 eta 69 artikuluek ezarri betekizun eta norainokoarekin, orduan, interesdun erakunde laguntzaileak edo erakunde laguntzaileek gauzatuko dituzte elkartze agiri edo agiriak eta, hala denean, horien eranskinak, aipatu Elkarlanari buruzko Erregelamenduaren 62 eta 70 artikuluek, hurrenez hurren, ezarritakoarekin bat etorri...
|
|
|
...eko eta, hala denean, gertakizun arruntek eratorri aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoa estaltzeko, Gizarte Segurantzaren erakunde kudeatzaile baten aldeko aukera edo aukerak egin badira, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritzak edo horren administrazio batek tarifazioa egingo du enpresaburuak adierazitako lanaren edo lanen gainean; ondorenez,
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunengatik Gizarte Segurantzan kotizatzeko indarrean dagoen prima tarifaren araberako epigrafeak esleituko dira. Orobat, enpresaburuari bidaliko zaio horrela betetako agiriaren ale bat; agiri horretan jasoko dira esleitutako epigrafeak, eta enpresaburuari ohartaraziko zaio eskubidea duela agiri horretan jasotako datuen aurka kasuan kasuko aurretiazko aurkaratzea aurkezteko.
|
|
|
3) Enpresaburuaren aukera edo aukerak
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutua baten edo batzuen aldekoakkide horrek ezarritako informatika pro badira, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak interesdun mutuari edo mutuei bidaliko die enpresaburuaren inskripzioari buruzko informazioa. Informazio hori bidaliko da zerbitzu erzeduraren bidez.
|
|
|
Lan arloko epaitegiek eskatzen dituzten txostenak egitea, horiei
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen prozeduretan aurkeztu zaizkien demanden ondorioz.
|
|
|
Lan arriskuen,
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen gainean, prebentziorako arauak egitea zein horiek betetzen direla kontrolatzea, prebentzioa sustatzea, eta ikerketa eta ikuskatze epidemiologikoa egitea dela eta, lan, osasun eta industria arloetan eskumenak dituzten administrazioen jardunak koordinatzeko beharra sortzen da, langileen segurtasuna eta osasuna modu eragingarriagoan babesteko....
|
|
|
Prebentzio eta Birgaikuntza Funtsaren konturako ondarearekin hornituko da Fundazioa, bere xedeak bete ditzan; ondare hori eratuko da
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek egindako kudeaketatik etorri soberakinen gaindikinarekin. Ondare horren zenbateko osoak ez du gaindituko aipatu Funtsaren 100eko 20; zenbateko hori zehaztuko da lege hau indarrean jartzeko unean.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginaren 73 artikuluak aipatu
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek kudeaketa egiten dute. Kudeaketa horretatik etorri soberakinen gaindikinarekin Prebentzio eta Birgaikuntza Funtsa eratzen da, eta holamendu bidez zehaztutako zenbatekorren baliabideak erabiliko dira, erregean, Gizarte Segurantzaren lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek prebentzio zerbitzu gisa gauza ditzaketen jardueretan, lege honen 32 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginaren 73 artikuluak aipatu lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek kudeaketa egiten dute. Kudeaketa horretatik etorri soberakinen gaindikinarekin Prebentzio eta Birgaikuntza Funtsa eratzen da, eta holamendu bidez zehaztutako zenbatekorren baliabideak erabiliko dira, erregean, Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek prebentzio zerbitzu gisa gauza ditzaketen jardueretan, lege honen 32 artikuluan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Lan arriskuen prebentzio zerbitzuak arautuko dituen erregelamendua onetsi arte, ulertuko da Gizarte Segurantzaren
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutuek betetzen dutela lege honen 31.5 artikuluan jaso betekizuna.
|
|
|
|
Lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen tasa %25 murrizteko plana aurkeztu du Bruselak
|
|
|
Europako Batzordeak bost urteko plana aurkeztu zuen atzo, langileen osasuna hobetzeko eta produktibitatea handitzeko asmoz,
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen tasa %25 murrizteko. Vladimir Spidla Enplegu komisarioak esan zuen urtero EBn lau milioi lan istripu izaten direla, Europako ekonomiarentzat kostu handiak dakartzatenak.
|
|
|
Iturri batzuek diotenez, 15 milioi euroko iruzurra jasan dute, baina kopuru hori ez du berretsi Ustelkeriaren aurkako Fiskaltzak, kasua ikertzen ari baita. Gogoan izan behar da mutualitateak irabazi asmorik gabeko enpresa elkarteak direla, Gizarte Segurantzarekin
|
lan
istripuen eta lanbide eritasunen ondoriozko gorabeherak kudeatzen laguntzen dutenak. Enpresek ordaintzen dituzten kuoten bidez finantzatzen dira, lan jardueraren arriskuaren arabera, eta Gizarte Segurantzak haientzat biltzen ditu.
|
|
|
Normalean lortzen dituzten soberakinak Diruzaintzari itzultzen zaizkio. Mutua Universal bere errugabetasunaren alde
|
Lan
Istripuen eta Lanbide Gaixotasunen Mugenat Mutua Universal sortu zeneko mendeurrena ospatzen duenean gertatzen da eskandalu hori. Buruzagiek errugabetasuna defendatzen dute.
|
|
|
Kontsumoko Institutu Nazionalaren datu ofizialen arabera, etxea da norbanakoaren osotasun fisikorako lekurik arriskutsuenetakoa. Hala,
|
laneko
istripuak eta trafikoa aparte utzita, ezbeharren %57, 4 etxebizitzan bertan gertatzen da. Hala ere, Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (CEACCU) egindako inkesta baten arabera, espainiarren %80k ez du hori kontuan hartzen.
|
|
2008
|
|
|
LABek gaitzetsi egin du
|
lan
istripua eta elkarretaratzera deitu du astelehenerako udaletxearen aurrean
|
|
|
Heren Muruaga industria arlokoak
|
lan
istripuak eta lan ordu ez ordainduak aipatu ditu. Peio Etxeberri Aintxartek salatu du arduradun postuak dituztenei lan ordu gehiago eman dizkietela.
|
|
|
Miarritzen, aldiz, etzi aterako dira kalera sindikatuko ordezkariak. Herriko Etxearen aurrean bilduko dira, 18:00etatik aurrera,
|
lan
istripuen eta lan eritasunen biktima guztiak omentzeko.
|
|
2009
|
|
|
Joan den asteak argazki erreal bat utzi du:
|
lan
istripuen eta arduradun politikoen hipokresiaren ondorio diren langileen heriotzarena. Aste horretan Bilboko eraikuntza sektorean bi hildako izan ziren, horietako bat Udalaren obra publiko batean.
|
|
|
Bestalde, Uriartek bere sermoian
|
lan
istripuetan eta errepideetan izaten diren hildakoak eta emakumeen aurkako indarkeri mortala aipatu ditu. Halaber, Hirugarren Munduan gosez hiltzen diren umeak gogorarazi nahi izan ditu Donostiako Gotzainak.
|
|
|
Gobernuak egin duen sistema eredu mistokoa da, alegia, borondatezkoaren eta derrigorrezkoaren artekoa; langabezia sorospena jasotzeko autonomoek
|
lan
istripuengatik eta gaixotasunengatik dirua eman dute aldi berean; eta orain borondatezkoa da, kasu zehatz batzuetan izan ezik (ekonomikoki menpekoak direnen kasua).
|
|
|
3.907 euroko diru-laguntza lanaldi osoko kontratu bakoitzeko. Gizarte Segurantzako enpresa kuoten hobaria,
|
lan
istripuena eta lanbide gaixotasunena barne, eta baterako diru bilketaren kuotak, kontratuak irauten duen bitartean, zenbateko hauetan: % 70, 45 urtetik beherako langile kontratatu bakoitzeko; ezgaitasuna duten emakumeak kontratatuz gero,% 90; beste% 90, 45 urtetik gorako langile kontratatu bakoitzeko; eta, emakume ezinduak kontratatuz gero,% 100 Lanpostuak egokitzeko edo babes pertsonaleko baliabideak hornitzeko diru-laguntzak:
|
|
|
Lan arloko arau hauste eta zehapenei buruzko Legearen III. kapituluak arau hauslearen posizioaren eta izaeraren arabera banatzen ditu. Enpresariez gain, erakunde honek zehatu egiten ditu besteren konturako langileak, autonomoak, prestazioen onuradunak eta eskatzaileak,
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalen mutuak eta Gizarte Segurantzaren kudeaketan laguntzen duten beste enpresa batzuk. Arau hausteak arinak, larriak eta oso larriak izan daitezke.
|
|
|
Enpresaburuak behar diren prebentzio neurriak hartu ditu edo, bestela, lanpostu aldaketa erabaki. Lan baldintzen egokitzapena edo birkokatzea ezinezkoa denean, edo nahiz eta lanpostu horrek oraindik eragin negatiboa izan haurdun dagoen langilearen, fetuaren edo haur bularreko haurraren osasunean, langileak arrisku ziurtagiria eskatu behar dio
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuari. Hori tramitatzeko, ginekologoaren txosten medikoaz gain, enpresaren deklarazioa aurkeztu behar du, lanpostuko arrisku egoerari buruzkoa.
|
|
|
Hori gertatzen denean, enpresaburuak lan kontratua eteteko eskubidea du, eta, hortik aurrera, amak haurdunaldiko edo edoskitze naturaleko arriskuagatiko prestazioa eska dezake. Arriskua egiaztatzeko eskaerak eta sorospenerako eskaerak enpresak esleiturik dituen
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuaren bulegoetan kudeatu behar dira. Prestazioa ematen den ala ez adierazten duen ebazpena gehienez ere 30 egun naturaleko epean jakinarazi behar zaio langileari, prozesua hasten denetik hasita.
|
|
|
Mistoa izanen da, borondatezkoa eta derrigorrezkoa. Nahitaezkoa izango da
|
lan
istripuengatik eta lanbide gaixotasunagatik kotizatu behar duten ekintzaileentzat, hau da, ekonomikoki mendekoak diren autonomoentzat (diru sarreren %75 gutxienez bezero berarenak dira) eta ezbehar arrisku handiagoa duten jarduerak egiten dituztenentzat. Gaur egun, 539.338 langile autonomo daude kontingentzia profesionalengatik kotizatzen dutenak, nekazaritza sektoreko 176.000 langile autonomo barne.
|
|
|
Beraz, enpresaburuek zailtasun ekonomiko garaian hau da ekiditen duten lehen gastua. Hala ere, aipatzekoa da gero eta zordun gehiago dagoela
|
laneko
istripu eta gaixotasunen kotizazioen ordainketetan.
|
|
|
Berriki esku artean eduki dudan azterlan batek lanbide gaixotasunek eragindako hilkortasun eta erikortasunari buruzkoak adierazten duenez, munduan ehun milioi istripu izaten dira lantokian, lanbide gaixotasuneko 11 milioi kasu berri, eta 800.000 heriotza gertatzen dira lanak eraginda (100.000
|
lan
istripuengatik eta, gainerakoak, gaixotasunengatik).
|
|
2010
|
|
|
Nor demandatu: lan istripuagatiko demandetan demandatu behar dira enpresaburua, Gizarte Segurantzako
|
lan
istripu eta lanbide gaixotasunen mutualitatea edo Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala (aseguratzailea dena), Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala berme funtsa bezala, estaldura nahikoa ez dagoenerako edo kaudimen-gabezia dagonerako, eta Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusia, berraseguru zerbitzu bezala308 Lanbide gaixotasunagatiko demandetan, aldiz, demanda enpresaburuaren, aseguratz...
|
|
|
Pizgarrien zenbatekoa
|
lan
istripuagatiko eta lanbide gaixotasunagatiko kuoten %5 eta %10 bitartekoa izan daiteke.
|
|
|
Lan eta Immigrazio Ministerioak jakinarazi zuenez, Ministroen Kontseiluak errege dekretu bat onartu du, “laneko istripuak eta lanbide gaixotasunak direla-eta, “laneko ezbeharrak gutxitzen eta prebenitzen bereziki lagundu duten enpresei” kotizazioak murrizteko sistema ezartzen duena. Pizgarrien zenbatekoa
|
lan
istripuaren eta eritasun profesionalaren kuoten %5 eta %10 bitartekoa izan daiteke. Murrizketa horretaz baliatu ahal izateko, enpresek 5.000 euro baino gehiagoko kuota kopuru osoa ordaindu diote Gizarte Segurantzari, eskaera egin aurreko lau urteetan jarraian.
|
|
|
Ministerioak adierazi zuen pizgarri sistemaren finantzaketa Prebentzio eta Errehabilitazio Funtsaren kargura izango dela. Funts hori Gizarte Segurantzako
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuen kudeaketako soberakinen% 80rekin osatuko da. Pizgarriak eskuratu nahi dituzten enpresek eskaera aurkeztu dute urte bakoitzeko apirilaren 1etik maiatzaren 15era bitartean, beren gertakizun profesionalen babesa bere gain hartzen duen mutua edo entitate kudeatzailean.
|
|
|
10 egun baino gutxiagoko prozesuetan, pazientea lanera sar liteke, alta txostenerako beste bisitarik egin beharrik gabe. SemFYCren ustez ere garrantzitsua da Ikuskaritza Medikoarekin eta Gizarte Segurantzako
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuekin (MATEPSS) koordinazioa hobetzea, baliabide diagnostiko eta terapeutikoak hobeto erabiltzeko. Era berean, langileei informazioa emateko kanpainak egin behar dira, aldi baterako ezintasunaren erabilera arduratsuaren beharraz sentsibilizatzeko.
|
|
|
Gizarte Segurantzak ekitaldi honetan 107.376,63 milioi euro sartzea aurreikusten du kotizazio sozialen kontzeptuan. Diru sarreren zenbateko osotik,% 91,50 Gizarte Segurantzako erakunde kudeatzaileei eta zerbitzu erkideei dagokie, eta gainerako% 8,50
|
laneko
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuei. Ordainketei dagokienez, %92 entitate kudeatzaileek aitortu zuten eta %8 mutuek.
|
|
|
Prestazioa eskatzeko baldintzak Jarduera utzi eta langabezia kobratzeko eskubidea eskatzen duten autonomoek prestazio horiek kudeatzeaz arduratzen diren erakundeek eskatu diote Gizarte Segurantzako
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuari. Horien iraupena aldatu egiten da langabeziaren aurreko 48 hilabeteetan egindako kotizazio aldien arabera (gutxienez 12 jarraitu behar dira).
|
|
|
CCOOren hitzetan, bi langileek agonia iraunkor eta bukaerarik gabekoa jasan behar izan dute. Sindikatuak salatu du bai enpresek eta bai
|
lan
istripuez eta eritasun profesionalez arduratzen diren mutualitateek langileen kontrako prozedura judizialak behin eta berriz abiatu dituztela.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak, Confebask patronalak, CCOOk eta UGTk ekimena babestu dute; aldiz, ELAk eta LABek ez. Sindikatu abertzaleek azaldu dutenez, funts hori Araba, Bizkai eta Gipuzkoako
|
Laneko
Istripu eta Gaixotasun Profesionaletarako Mutualitateek metatutako soberakinek osatzen dute. Orain arte, dirua zuzenean eskuratzearen aldekoak ei ziren bai Osalan, bai Eusko Jaurlaritza, fundazioko leihatila horretara jo gabe.
|
|
2011
|
|
|
|
LANEKO
ISTRIPUAK ETA GAIXOTASUN PROFESIONALAK (2009ko urtarriletik abuztura)
|
|
|
Bazenekien.... Gizarte segurantzaren
|
lan
istripuen eta gaixotasun profesionalen mutualitateek kanpoko prebentzio zerbitzu moduan jardun dezakete beraiei atxikitako enpresetan (LAPLren 32 artikulua).
|
|
|
Gainera, 250 eta 500 langile artean ditu enpresak, eta horregatik bete behar du prebentzio zerbitzu propioa izatearen araua.Prebentzio funtzioak soilik izango dituen langile talde bat osatu behar du enpresak, eta funtzio horiek aurrera eramateko instalazio propioak eta bitarteko material egokiak behar ditu.Prebentzio zerbitzu propioak prebentzio plana diseinatzeko eta ezartzeko zereginak bete ahal izango ditu. Ezin badu prebentzio jardueraren bat egin, kanpoko prebentzio zerbitzu batera edo gizarte segurantzako
|
lan
istripuen eta gaixotasun profesionalen mutualitate batera jo dezake.
|
|
|
Zentro batean 55 langile ditu, eta bestean, 20.d) Hiru txandetako bakoitzean 300 langile dituen ospitalea.e) Prentsa kiosko bat duen langile autonomoa. ...itzuaren memoriaren berri izatea.e) Enpresako prebentzio plana abian jartzen parte hartzea.37 Esan adierazpen hauek zuzenak ala okerrak diren.. Arrazoitu zure erantzuna.a) Enpresari batek bere gain har dezake prebentzio jarduera, baldin eta lana zentroan bertan egiten badu eskuarki, eta ETE bat bada.b) Prebentzio zerbitzu propioko langileak enpresaren prebentzio jardueraz soilik arduratuko dira.c)
|
Lan
istripuen eta gaixotasun profesionalen EMJA mutualitateak kanpoko prebentzio zerbitzu moduan jardun dezake.d) 31 langile baino gehiagoko eta 49 langile baino gutxiagoko enpresetan, langileen ordezkariak adina prebentzio ordezkari izango dira.e) Segurtasun eta osasun batzordeek ekipoak erabiltzean izaten diren istripuen prebentzioa hobetzeko metodo bat susta dezakete.38 Sindikatuek aholkuak eman o... Hala bada, azaldu zer egiten duten.
|
|
|
Langileen osasuna kaltetu dezaketen arrisku faktoreez hitz egin dugu dagoeneko.Kaltea bi kategoriatan sailkatuko dugu:
|
lan
istripua eta gaixotasun profesionala.Bi kalte mota horiez gainera, lanetik eratorritako beste kalte batzuk ere izan ditzakete langileek; adibidez, lanean pozik ez egotea, estresa eta neke profesionala.
|
|
|
Galderak35 Azaldu zure hitzekin
|
lan
istripuaren eta gaixotasun profesionalaren arteko aldeak.36 Deskribatu zure sektore profesionalean izan daitekeen lan istripuren bat.. Adierazi zer arrisku faktorek eragiten duten.37 Mariak fatxadak pintatzen ditu. Lanean ari zen batean, fatxadaren erlaitzetik askatu zen harri batek buruan kolpatu zuen, eta ebaki bat egin zion.. Arrazoitu zergatik hartzen den gertaera hori lan istriputzat.38 Sailkatu kalte hauek, lan istripuak edo gaixotasun profesionalak diren kontuan izanik.a) Erizaintzako laguntzaile bat kutsatu egin da lan egiten duen ospitalean.b) Langile bat leiho batzuk garbitzeko erabiltzen ari zen eskailera mugikorretik erori da.c) Administrari batek hatza erre du ordenagailu eramangarri bat konektatzean izandako deskarga elektriko baten ondorioz.d) Metalurgia enpresa bateko langile batek arnasketa arazo kronikoak ditu.e) Enpresa bateko kontulari bat bulegoan erori da, garbitu berri den zoru bustia zapaltzean.f) Nekazari batek besoa moztu du gidatzen ari zen traktorea iraultzean. g) Diseinuko goi mailako teknikari batek buruko minak ditu lantokiko argiztapen txarraren ondorioz.h) Muntaketa kate bateko langile batek entzumen arazoak ditu, enpresariak emandako bitartekoak gaizki erabiltzearen ondorioz.39 Azaldu gaixotasun profesionalen taularen funtzioa.40 Azaldu zer sor daitekeen egoera hauetan:
|
|
|
Hasiera batean, ekimena minbizia zuten haurren gurasoentzat proposatu zen, baina parlamentuko talde guztien adostasunari esker, baimen ordaindu hori ospitaleratzea eskatzen duen beste edozein gaixotasun larritara zabaltzea erabaki zen. Kudeaketa eta ordainketa
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuari edo enpresak arrisku profesionalen estaldura hitzartuta duen entitate kudeatzaileari dagozkio. Adingabea zaindu ahal izateko, aldi baterako lan bajaren pareko soldata jasoko dute, lanaldiaren murrizketaren araberakoa, betiere denbora hori, gutxienez, ordutegiaren erdia bada.
|
|
|
“Erregimen orokorreko pentsioen eta autonomo baten pentsioen arteko zenbatekoan dagoen alde handi horren azalpena da hamar autonomotatik zortzik gutxieneko oinarriagatik kotizatzen dutela”, adierazi du Lorenzo Amor LAAko lehendakariak, “Egizu zugatik” kanpaina egin dutela gogorarazi ondoren, kolektibo hori kontzientziatzeko zer garrantzitsua den kotizazio oinarria diru sarreretara egokitzea. Haien ustez, autonomoek jakin behar dute kotizazioaren oinarritik zenbait eskubide daudela, hala nola erretiro, zurztasun edo alargun pentsioa, edo gaixotasun profesionala,
|
lan
istripua eta, iaztik, jarduera nahi gabe uztea.
|
|
2012
|
|
|
uztailean funts horretako 4.400 milioi euro erabili zituen pentsioak ordaintzeko, eta 400 milioi euro inguru geratzen zaizkio.
|
Lan
istripuen eta lan gaixotasunen mutualitateen soberakinekin osatzen dute Prebentzio Funtsa. Tomas Burgos Gizarte Segurantzako estatu idazkariak atzo esan zuen «tresna guztiak» erabiliko dituztela etorkizunean pentsioak ordaintzeko.
|
|
|
1 Titulazioaren perfil profesionalari lotutako kalteak, batez ere,
|
lan
istripuak eta lanbide gaixotasunak, sailkatzea eta deskribatzea.
|
|
|
Atxiloketa egin duen potentziak erantzukizun osoa hartuko du lan baldintzei, mediku laguntzari, soldaten ordainketari edo lan istripuengatiko edo gaixotasun profesionalengatiko kalte ordainen ordainketari dagokion guztian. ...loketa egin duen potentzia ez den nagusiaren artean, kontuan izanda potentzia honek duen betebeharra barneratuaren elikaduran dohainik laguntzeko eta bere osasun egoerak behar duen mediku laguntza emateko duen betebeharra.Hirugarren paragrafoan ezarritako lanetan iraunkortasunez enplegatutako barneratuek ekitatezko soldata bat jasoko dute atxiloketa egin duen potentziarengandik; lan baldintzak eta
|
lan
istripuengatiko eta gaixotasun profesionalengatiko kalte ordainak ez dira izango erregio berean izaera bereko lanagatik aplikatuko litzatekeenak baino txikiagoak.
|
|
|
Aurreko paragrafoetan aipatutako kasuetan, lan egitera behartuak izan diren pertsona babestuak, langile nazionalen lan baldintza berberak eta babes neurri berberak izango dituzte, bereziki soldatari, lanaren iraupenari, tresneriari, aurretiazko prestakuntzari eta
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalengatiko kalte ordainari dagokionez.
|
|
|
...dagoen lekuan bizitzen jarraituko du.Lana behar bezala ordaindu da eta langileen gaitasun fisiko eta intelektualen araberakoa izango da.Artikulu honetan adierazten diren lanak egin behar dituzten pertsona babestuei lan baldintzak eta babes neurrien inguruan okupatutako herrialdean indarrean dagoen legeria aplikatuko zaie, bereziki soldata, lanaren iraupena, tresneria, aurretiazko prestakuntza eta
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalengatiko kalte ordainari dagokionez.
|
|
|
Langabezia, gaixotasun baja, amatasun baja eta gainerakoen kopurua zehazteko, kotizazio osoaren oinarria kontuan hartuko da. Bigarrenik,
|
lan
istripuen eta gaixotasun profesionalen kasuetarako aintzat hartuko den datua LI eta GP kontingentzietarako oinarria izango da. Kontingentzia horien ordainketa osoa enpresari dagokionez, ez da kenkarien atalean azaltzen.
|
|
|
Fondoak 66.814,99 milioi euroko zenbatekoa izan zuen 2011ko abenduaren 31n, hau da, 2010 urtearen amaieran metatutako 64.375,14 milioi euroekin alderatuta, %3, 79ko hazkundea. “Pentsioen itsulapikoaren” hazkunde hori
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutualitateek gertakizun arruntengatik sortutako kudeaketa soberakinen ekarpenen (222,41 milioi euro guztira) eta Funtsak sortutako etekin garbien (2.217,44 milioi euro) ondorio da. Funtsaren 66.814,99 milioi euroak Barne Produktu Gordinaren (BPG) %6, 22 dira, eta “pentsiodunentzako aparteko segurtasun bermea dira” esan zuen Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak.
|
|
|
Kasu horietan, aurretik bizikidetza egonkorra izan bada, alargunak aldi baterako alargun prestazioa eska dezake, zegokion alargun pentsioaren zenbateko berekoa eta bi urteko iraupenekoa. Alarguntza pentsiorako eskubidea aitortzea INSSri (Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala), Itsasoko Gizarte Institutuari (itsasoko langileak direnean) eta
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuari (heriotza lan istripu baten ondorioz gertatu bada) dagokie. Alarguntza pentsioa izapidetzeko aurkeztu beharreko agiriak Alarguntza pentsioa izapidetzeko, jatorrizko agiriak aurkeztu behar dira, konpultsatzen den kopia batekin batera, nortasun agirietarako izan ezik, horietan nahikoa baita jatorrizkoa erakustea.
|