|
2003
|
|
|
Araudi berriaren arabera, 180 eguneko epea dago Europar Batasuneko araudian edo aldebiko hitzarmenetan, nazioarteko itunetan edo akordioetan jasotako prestazioak onartu eta ebazteko. Ezintasun iraunkorreko prestazioak, haien berrikuspenak, baliaezintasunik gabeko lesio iraunkorrak eta SOVI baliaezintasuna,
|
lan
istripuaren eta lanbide gaixotasunaren ondoriozko prestazio ekonomikoen errekarguak eta eskubideak deklaratzeko egintzak ofizioz berrikusteko epea 135 egunekoa izango da. Gehienez ere 90 eguneko epea dago erretiro pentsioetarako (kotizaziopekoa eta kotizazio gabekoa) eta SOVI zahartzaroko pentsioetarako, heriotza eta biziraupen prestazioetarako eta SOVI alargun pentsioetarako, eskola aseguruak emandako prestazioetarako, eta kotizazio gabeko baliaezintasun pentsiorako.
|
|
|
Eskola beretik laneko istripuak prebenitzeko, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, Donostiako Easo Institutuarekin eta PAKEA
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuarekin batera, programa aitzindari bat jarri du abian Espainian, eta lan arriskuen prebentzioa kudeatzeko eskuliburu integratu bat emango die Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guztiei. Espainian laneko ezbehar kopuru handia dagoenez, gizarteak gero eta gehiago eskatzen du laneko istripuak prebenitzeko mekanismoen kalitatea hobetzeko eta areagotzeko.
|
|
|
Era berean, proposamen bat egin da, erretirorako eta amatasunerako kotizatu gisa ager dadin guraso batek seme alaba edo aurreko bat zaintzeko hartzen duen eszedentzia aldia. Aldi berean, eta PPren eta PSOEren arteko akordio baten arabera, enpresaburuek ezin izango dituzte beren enplegatuen
|
lan
istripuei eta lanbide gaixotasunei dagozkien gizarte kuotak atzeratu.
|
|
2004
|
|
|
Lege erreforma berriari esker, aurtengo urtarrilaren 1etik hasita, langile autonomoek aldi baterako ezintasunagatik prestazioak jaso ahal izango dituzte, bai gaixotasun arruntagatik bai eta
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalagatik ere, besteren konturako langileek ohi duten bezala.
|
|
2005
|
|
|
Horren ondorioz, oxigeno ekarpena murriztu egiten da, eta pazienteak ez dira horretaz jabetzen, eta logura eta gehiegizko nekea eragiten ditu egunez. Joaquín Durán Gasteizko Ospitaleko Loaren Nahasteen Unitateko arduradunaren iritziz, patologia horri inoiz ez zaio beharrezko arreta eskaini gaixotasun horren forma larrienak bizi kalitatea kaltetzen duenean eta trafiko edo
|
lan
istripuak eta gaixotasun kardiobaskularrak eragiten dituenean. OCUren aldetik, José María Gonzálezek azaldu duenez, herritarren %63k logalea duela onartzen du, eta %18k diote autoan lo hartzeko arriskua duela.
|
|
2006
|
|
|
Ohikoenak parasitosi (paludismoa, eskistomatosia edo Chagasen gaixotasuna) eta hepatitis birikoak dira. Gainera, tuberkulosia, hiesa eta ugaltze eta sexu konplikazioak ager daitezke, eta, gainera,
|
lan
istripu eta arazo psikologiko ugari eragin ditzakete, jasaten duten higadura psikikoaren ondorioz. Hain zuzen, azken faktore hori funtsezkoa da, eta Madrilgo Ramón y Cajal Ospitaleko Gaixotasun Infekziosoen Zerbitzuko Medikuntza Tropikal eta Parasitologia Klinikoko Unitateko Rogelio López Vélezek adierazi du populazio horren osasun arazo askoren jatorria psikosomatikoa dela, bere egoeragatik.
|
|
2007
|
|
|
|
Lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen tasa %25 murrizteko plana aurkeztu du Bruselak
|
|
|
Europako Batzordeak bost urteko plana aurkeztu zuen atzo, langileen osasuna hobetzeko eta produktibitatea handitzeko asmoz,
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen tasa %25 murrizteko. Vladimir Spidla Enplegu komisarioak esan zuen urtero EBn lau milioi lan istripu izaten direla, Europako ekonomiarentzat kostu handiak dakartzatenak.
|
|
|
Iturri batzuek diotenez, 15 milioi euroko iruzurra jasan dute, baina kopuru hori ez du berretsi Ustelkeriaren aurkako Fiskaltzak, kasua ikertzen ari baita. Gogoan izan behar da mutualitateak irabazi asmorik gabeko enpresa elkarteak direla, Gizarte Segurantzarekin
|
lan
istripuen eta lanbide eritasunen ondoriozko gorabeherak kudeatzen laguntzen dutenak. Enpresek ordaintzen dituzten kuoten bidez finantzatzen dira, lan jardueraren arriskuaren arabera, eta Gizarte Segurantzak haientzat biltzen ditu.
|
|
|
Normalean lortzen dituzten soberakinak Diruzaintzari itzultzen zaizkio. Mutua Universal bere errugabetasunaren alde
|
Lan
Istripuen eta Lanbide Gaixotasunen Mugenat Mutua Universal sortu zeneko mendeurrena ospatzen duenean gertatzen da eskandalu hori. Buruzagiek errugabetasuna defendatzen dute.
|
|
|
Kontsumoko Institutu Nazionalaren datu ofizialen arabera, etxea da norbanakoaren osotasun fisikorako lekurik arriskutsuenetakoa. Hala,
|
laneko
istripuak eta trafikoa aparte utzita, ezbeharren %57, 4 etxebizitzan bertan gertatzen da. Hala ere, Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (CEACCU) egindako inkesta baten arabera, espainiarren %80k ez du hori kontuan hartzen.
|
|
2009
|
|
|
3.907 euroko diru-laguntza lanaldi osoko kontratu bakoitzeko. Gizarte Segurantzako enpresa kuoten hobaria,
|
lan
istripuena eta lanbide gaixotasunena barne, eta baterako diru bilketaren kuotak, kontratuak irauten duen bitartean, zenbateko hauetan: % 70, 45 urtetik beherako langile kontratatu bakoitzeko; ezgaitasuna duten emakumeak kontratatuz gero,% 90; beste% 90, 45 urtetik gorako langile kontratatu bakoitzeko; eta, emakume ezinduak kontratatuz gero,% 100 Lanpostuak egokitzeko edo babes pertsonaleko baliabideak hornitzeko diru-laguntzak:
|
|
|
Lan arloko arau hauste eta zehapenei buruzko Legearen III. kapituluak arau hauslearen posizioaren eta izaeraren arabera banatzen ditu. Enpresariez gain, erakunde honek zehatu egiten ditu besteren konturako langileak, autonomoak, prestazioen onuradunak eta eskatzaileak,
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalen mutuak eta Gizarte Segurantzaren kudeaketan laguntzen duten beste enpresa batzuk. Arau hausteak arinak, larriak eta oso larriak izan daitezke.
|
|
|
Enpresaburuak behar diren prebentzio neurriak hartu ditu edo, bestela, lanpostu aldaketa erabaki. Lan baldintzen egokitzapena edo birkokatzea ezinezkoa denean, edo nahiz eta lanpostu horrek oraindik eragin negatiboa izan haurdun dagoen langilearen, fetuaren edo haur bularreko haurraren osasunean, langileak arrisku ziurtagiria eskatu behar dio
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuari. Hori tramitatzeko, ginekologoaren txosten medikoaz gain, enpresaren deklarazioa aurkeztu behar du, lanpostuko arrisku egoerari buruzkoa.
|
|
|
Hori gertatzen denean, enpresaburuak lan kontratua eteteko eskubidea du, eta, hortik aurrera, amak haurdunaldiko edo edoskitze naturaleko arriskuagatiko prestazioa eska dezake. Arriskua egiaztatzeko eskaerak eta sorospenerako eskaerak enpresak esleiturik dituen
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuaren bulegoetan kudeatu behar dira. Prestazioa ematen den ala ez adierazten duen ebazpena gehienez ere 30 egun naturaleko epean jakinarazi behar zaio langileari, prozesua hasten denetik hasita.
|
|
|
Mistoa izanen da, borondatezkoa eta derrigorrezkoa. Nahitaezkoa izango da
|
lan
istripuengatik eta lanbide gaixotasunagatik kotizatu behar duten ekintzaileentzat, hau da, ekonomikoki mendekoak diren autonomoentzat (diru sarreren %75 gutxienez bezero berarenak dira) eta ezbehar arrisku handiagoa duten jarduerak egiten dituztenentzat. Gaur egun, 539.338 langile autonomo daude kontingentzia profesionalengatik kotizatzen dutenak, nekazaritza sektoreko 176.000 langile autonomo barne.
|
|
2010
|
|
|
Pizgarrien zenbatekoa
|
lan
istripuagatiko eta lanbide gaixotasunagatiko kuoten %5 eta %10 bitartekoa izan daiteke.
|
|
|
Lan eta Immigrazio Ministerioak jakinarazi zuenez, Ministroen Kontseiluak errege dekretu bat onartu du, “laneko istripuak eta lanbide gaixotasunak direla-eta, “laneko ezbeharrak gutxitzen eta prebenitzen bereziki lagundu duten enpresei” kotizazioak murrizteko sistema ezartzen duena. Pizgarrien zenbatekoa
|
lan
istripuaren eta eritasun profesionalaren kuoten %5 eta %10 bitartekoa izan daiteke. Murrizketa horretaz baliatu ahal izateko, enpresek 5.000 euro baino gehiagoko kuota kopuru osoa ordaindu diote Gizarte Segurantzari, eskaera egin aurreko lau urteetan jarraian.
|
|
|
Ministerioak adierazi zuen pizgarri sistemaren finantzaketa Prebentzio eta Errehabilitazio Funtsaren kargura izango dela. Funts hori Gizarte Segurantzako
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuen kudeaketako soberakinen% 80rekin osatuko da. Pizgarriak eskuratu nahi dituzten enpresek eskaera aurkeztu dute urte bakoitzeko apirilaren 1etik maiatzaren 15era bitartean, beren gertakizun profesionalen babesa bere gain hartzen duen mutua edo entitate kudeatzailean.
|
|
|
10 egun baino gutxiagoko prozesuetan, pazientea lanera sar liteke, alta txostenerako beste bisitarik egin beharrik gabe. SemFYCren ustez ere garrantzitsua da Ikuskaritza Medikoarekin eta Gizarte Segurantzako
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuekin (MATEPSS) koordinazioa hobetzea, baliabide diagnostiko eta terapeutikoak hobeto erabiltzeko. Era berean, langileei informazioa emateko kanpainak egin behar dira, aldi baterako ezintasunaren erabilera arduratsuaren beharraz sentsibilizatzeko.
|
|
|
Gizarte Segurantzak ekitaldi honetan 107.376,63 milioi euro sartzea aurreikusten du kotizazio sozialen kontzeptuan. Diru sarreren zenbateko osotik,% 91,50 Gizarte Segurantzako erakunde kudeatzaileei eta zerbitzu erkideei dagokie, eta gainerako% 8,50
|
laneko
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuei. Ordainketei dagokienez, %92 entitate kudeatzaileek aitortu zuten eta %8 mutuek.
|
|
|
Prestazioa eskatzeko baldintzak Jarduera utzi eta langabezia kobratzeko eskubidea eskatzen duten autonomoek prestazio horiek kudeatzeaz arduratzen diren erakundeek eskatu diote Gizarte Segurantzako
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuari. Horien iraupena aldatu egiten da langabeziaren aurreko 48 hilabeteetan egindako kotizazio aldien arabera (gutxienez 12 jarraitu behar dira).
|
|
2011
|
|
|
Hasiera batean, ekimena minbizia zuten haurren gurasoentzat proposatu zen, baina parlamentuko talde guztien adostasunari esker, baimen ordaindu hori ospitaleratzea eskatzen duen beste edozein gaixotasun larritara zabaltzea erabaki zen. Kudeaketa eta ordainketa
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuari edo enpresak arrisku profesionalen estaldura hitzartuta duen entitate kudeatzaileari dagozkio. Adingabea zaindu ahal izateko, aldi baterako lan bajaren pareko soldata jasoko dute, lanaldiaren murrizketaren araberakoa, betiere denbora hori, gutxienez, ordutegiaren erdia bada.
|
|
|
“Erregimen orokorreko pentsioen eta autonomo baten pentsioen arteko zenbatekoan dagoen alde handi horren azalpena da hamar autonomotatik zortzik gutxieneko oinarriagatik kotizatzen dutela”, adierazi du Lorenzo Amor LAAko lehendakariak, “Egizu zugatik” kanpaina egin dutela gogorarazi ondoren, kolektibo hori kontzientziatzeko zer garrantzitsua den kotizazio oinarria diru sarreretara egokitzea. Haien ustez, autonomoek jakin behar dute kotizazioaren oinarritik zenbait eskubide daudela, hala nola erretiro, zurztasun edo alargun pentsioa, edo gaixotasun profesionala,
|
lan
istripua eta, iaztik, jarduera nahi gabe uztea.
|
|
2012
|
|
|
Fondoak 66.814,99 milioi euroko zenbatekoa izan zuen 2011ko abenduaren 31n, hau da, 2010 urtearen amaieran metatutako 64.375,14 milioi euroekin alderatuta, %3, 79ko hazkundea. “Pentsioen itsulapikoaren” hazkunde hori
|
lan
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutualitateek gertakizun arruntengatik sortutako kudeaketa soberakinen ekarpenen (222,41 milioi euro guztira) eta Funtsak sortutako etekin garbien (2.217,44 milioi euro) ondorio da. Funtsaren 66.814,99 milioi euroak Barne Produktu Gordinaren (BPG) %6, 22 dira, eta “pentsiodunentzako aparteko segurtasun bermea dira” esan zuen Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak.
|
|
|
Kasu horietan, aurretik bizikidetza egonkorra izan bada, alargunak aldi baterako alargun prestazioa eska dezake, zegokion alargun pentsioaren zenbateko berekoa eta bi urteko iraupenekoa. Alarguntza pentsiorako eskubidea aitortzea INSSri (Gizarte Segurantzako Institutu Nazionala), Itsasoko Gizarte Institutuari (itsasoko langileak direnean) eta
|
Lan
Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuari (heriotza lan istripu baten ondorioz gertatu bada) dagokie. Alarguntza pentsioa izapidetzeko aurkeztu beharreko agiriak Alarguntza pentsioa izapidetzeko, jatorrizko agiriak aurkeztu behar dira, konpultsatzen den kopia batekin batera, nortasun agirietarako izan ezik, horietan nahikoa baita jatorrizkoa erakustea.
|
|
2013
|
|
|
Hau behar du:
|
Laneko
Istripuen eta Lanbide Gaixotasunen ondoriozko babesa kotizatzea eta estalita edukitzea. . Gainera, jarduera uzteagatiko gutxieneko kotizazio aldia beteta gutxienez 12 hilabete jarraian eta lana utzi baino lehen.
|
|
2016
|
|
|
Izapideak telematikoki ere egin daitezke, baldin eta ziurtagiri elektroniko bat badago, eta CEDOSSS (Gizarte Segurantzako gaixotasun profesionalen jakinarazpena) sistemaren bidez, alderdiak kontsultatu, aldatu eta alta emateko aukera ematen duena. Hori egiteko, erabiltzaile gisa baimena eduki behar da; izan ere, erakunde kudeatzailearentzat eta Gizarte Segurantzako
|
lan
istripu eta gaixotasun profesionalen mutualitateentzat pentsatuta dago. Irudia:
|