|
2015
|
|
|
375. " Euskal gizartea sufritzen ari den bortizkeria eta enfrentamendua gainditzeko gaiak duen garrantziaren neurriko borondate eta esfortzua jarri daitezela" eskatzen zien arduradun politikoei Jose Maria Aldaiaren bahiketaren karira
|
Lan
Harremanen Kontseiluan ELAk proposatu zuen testuak.
|
|
|
615. LABek LHKan ELAri emandako babesik esanguratsuena Ertzaintzako ordezkaritza sindikalaren gaian emandakoa izan zen: ertzainen errepresentazioaren zati bat finkatzeko, Ertzaintzako kideen artean sindikatu bakoitzak zuen afiliazioa neurtu behar zen, eta
|
Lan
Harremanen Kontseiluari zegokion neurketa hartaz arduratu behar zen hiru laguneko taldea izendatzea; UGT eta CCOOk izendapen hura boikotatzen zutenez, ezinbestekoa zitzaion ELAri LABen babesa gaiak aurrera egin zezan; tirabira luzeen ondoren azkenean LABek izendapenari bidea ireki zionean, elkarlanarekiko engaiamenduaren frogatzat hartu zuen ELAk, bazekielako erabakiak LABentzat zuen zailtasun si...
|
|
|
ELAren zuzendaritzaren iritzian, izugarrikeria ahalbidetu zuen laudoaren erantzukizuna, hein handian, hirugarren arbitroa izendatu zuen
|
Lan
Harremanen Kontseiluko presidentea zen Martin Auzmendiri zegokion; izan ere, beste bi arbitroak, bat, langileek, eta bestea, enpresak izendatuak izanik, hirugarrenari zegokion balantza alde batera edo bestera okertzea: hain betekizun erabakigarria enpresen aldeko profil nabarmena zuen pertsona baten esku utzi izana ez zion sindikatuak barkatuko LHKko presidenteari, aurrerago ikusiko den bezala.1114
|
|
|
|
Lan
Harremanen Kontseiluarekin haustura
|
|
|
ELAk jakin berri zuen lau urte lehenagoko Bizkaiko Harrobi eta Hormigoien hitzarmenaren karira izandako gatazkagatik patronalak bultzatutako zigor prozesuan ELAko bost militanterentzat hiru urte eta erdinako kartzela zigorra eskatzen zela; horretaz gain, erantzukizun ekonomikoen izenean, bost sindikaliston ondasun guztien bahiketa eta ELAren erantzukizun ekonomiko subsidiarioa galdatzen ziren. Nazio Batzordeak Cebek eta bere presidentea zen Vazquez Eguzkizaren sindikatuaren aurkako seta ikusi zuen, militanteen" kriminalizazioaren" bidez, ELAri egiten zitzaion erasoan, eta Cebekekin" harreman instituzional oro haustea" erabaki zuen; halaber, ELAk" eten egin zuen
|
Lan
Harremanen Kontseiluko parte hartzea", Cebek, Confebasken bitartez, bertako kide zela argudiatuta.
|
|
|
" patronalak alde bien artean ezinbestekoa den oinarrizko begirunea urratu du, eta hankaz gora jarri ditu negoziaziorako ezinbestekoak diren oinarrizko arauak. Jarrera hori aldatu ezean, ez gara haiekin hitz egiteko inon eseriko". 1125 Horrenbestez,
|
Lan
Harremanen Kontseiluko parte hartzea etenda utzi zuen inoiz erakundearen bultzatzaile eta euskarri nagusia izandako sindikatuak: bide instituzionalarekiko haustura prozesuaren mugarri esanguratsuena izango zen.
|
|
|
979. Lurraldekako lan hitzarmen sektorialen alde arestian izandako jarrera aldatua zuen ELAk. ...ndoni Kaierok nabarmendu duen moduan(" Sindicatos y Marco Vasco de relaciones laborales", Revista Internacional de Estudios Vascos, 44, 1, 1999, 89, www.euskomedia. org/ PDFAnlt/ riev/ 44/ 44089116.pdf), 80ko hamarraldian sektoreko hitzarmen probintzialen jarraitutasuna Langileen Estatutuak (1980) ahalbidetzen zuen zentralizazioaren aurkako harresi gisa erabili zuen ELAk; horrela, 1984an
|
Lan
Harremanen Kontseiluan ELA, CCOO eta Confebaskek sinatu zuten Gatazka kolektiboak konpontzeko prozedurari eta Negoziazio Kolektiboari buruzko Akordioaren 4 artikuluan, sinatzaileek komenioen jarraitutasunaren aldeko konpromiso argia hartu zuten: " negociar la actualizacion de los convenios colectivos existentes sobre la base de que a un convenio le sustituye otro".
|
|
|
|
Lan
Harremanen Kontseiluarekin haustura 310
|
|
|
1114. Caballitoko auzia ez zen interes gatazka arrunta:
|
Lan
Harremanen Kontseiluko presidenteak ondo zekien moduan zehaztasun osoz ezagutzen baitzuen gatazkaren nondik norakoa, oinarrizko eskubideen errespetua zegoen jokoan, batez ere arrazoi sindikalengatik eta greba eskubidea erabili izanagatik diskriminatua ez izateko oinarrizko eskubidea; greban zehar lau haizetara zabaldu zuen gerentziak grebalariak behin betirako lantegitik kanpo botatzeko deliberoa...
|
|
|
1114. Caballitoko auzia ez zen interes gatazka arrunta: ...zen baitzuen gatazkaren nondik norakoa, oinarrizko eskubideen errespetua zegoen jokoan, batez ere arrazoi sindikalengatik eta greba eskubidea erabili izanagatik diskriminatua ez izateko oinarrizko eskubidea; greban zehar lau haizetara zabaldu zuen gerentziak grebalariak behin betirako lantegitik kanpo botatzeko deliberoa, eta delibero bidegabe hori neurri batean betetzeko bidea eman zion enpresari
|
Lan
Harremanen Kontseiluko presidenteak izendatutako hirugarren arbitroak.
|
|
|
1991ean Lan Sailburua izan zen Ardanza lehendakariaren iraupen laburreko EAJ EA EE gobernuan. 2002tik
|
Lan
Harremanen Kontseiluko presidentea zen. ELAren azken urteetako bilakaerarekin oso kritiko azaltzen zen, nonbait, pribatuan.
|
|
|
Jose Maria Aldaiaren bahiketaren gaia
|
Lan
Harremanen Kontseilura iritsi zenean ere, antzeko erantzuna prestatu zuen LABek: kontzentrazioa deitu zuten egun bererako Kontseiluaren Bilboko egoitzaren aurrean, 360" gaina jo duen ustelkeria ekonomiko eta politikoa salatzeko".
|
|
|
Bere ildoari jarraitzen saiatu zen ELA Jose Maria Aldaiaren bahiketaren gaitzespena
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren gai zerrendan jarri zenean ere; bilkura egin baino astebete lehenago Confebaskekin adostu zuen Kontseilura eramango zuen agiri proposamena: bertan bahiketa gaitzesten zen, enpresaburuaren askapena galdegiten zen, familiari elkartasuna adierazten zitzaion, horrelako ekintzen ondorio gaiztoak nabarmentzen ziren, eta borroka armatua behingoz bertan behera uzteko exijitzen zen; agiriaren azken puntuak eskatzen zuen" euskal gizartea sufritzen ari den bortizkeria eta enfrentamendua gainditzeko gaiak duen garrantziaren neurriko borondate eta esfortzua jarri daitezela".
|
|
|
|
Lan
Harremanen Kontseilua maiatzaren 31n bildu zenean, ordea, Confebaskeko ordezkariek ez zioten eutsi hitzartutakoari, eta UGT eta CCOOkin363 bat egin zuten ELAk proposatutako testutik azken esaldia kentzeko; ELA ez zegoen amore emateko; bost orduz luzatu zen bilera, tentsio handiko giroan, kazetari eta kamerez gainezka baitzegoen Kontseiluaren egoitza txikia; azkenean, normalizazio prozesuaren prem... LABek, bere aldetik, ebazpenaren aurka bozkatu zuen eta" atzerapausotzat" jo zuen ELAren jokabidea.
|
|
|
Hala ere, ELAk ez dio instituzioetan parte hartzeari uko egingo, beti ere erakunde horietan bere autonomia eta ordezkaritzaz dagokion gehiengoa bermatzen baldin bazaizkio; hori izango da ELAk 1996an zehar Ramon Jauregi Lan Sailburuarekin Ekonomia eta Gizarte Kontseiluaren eta
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren inguruan mantenduko duen pultsuaren zioa.390 Azkenean pultsua irabazi egingo du ELAk, erakundeak arautzen zituzten legeak aldaraztea lortuko baitu; Jauregik ere etekin politikoa aterako dio ELArekin lortutako akordioari, hamabi urtez dike lehorrean egondako EGK uretaratzea lortuko baitu.391 CCOO eta UGT izango dira aldaketok okerren hartuko dituztenak:... ELAri mesede egitearren etxekoak saldu izana egotziko diote Jauregiri.
|
|
|
negoziazio esparruak babestu, prozedurak finkatu, mintzaideen arteko harremanak maiztu eta instituzionalizatu, eta negoziazioa faboratu eta bultzatuko zuten euskarriak ezarri; ikusi dugu ELAren afana ez zela hutsala izan: lan hitzarmen gehienak Euskadin negoziatzen ziren, sindikatu eta ugazaba elkarteak usu batzen ziren
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren gerizpean eta lan gatazkak bideratzeko prozedurak ere adostasunez ezarriak ziren; are gehiago, Espainiako Gorteek onartu berria zuten Langileen Estatutuaren 84 artikuluaren aldaketak urteetan xerkatutako berme juridikoa eskaintzen zion ELAren negoziazio esparruari.
|
|
|
Ardanza ez zegoen, baina, bere gidoian inolako aldaketarik onartzeko prest,
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren hamargarren urteurreneko ekitaldian egin zuen mintzaldian eragileei argi utzi zien bezala. Konponbiderako aukerak agortu nahian, ELAkoek azken saioa egin zuten jeltzaleak mahai anitzen irtenbideaz konbentzitzeko; alferrik, ordea:
|
|
|
ELA ere gertu zegoen bere esparrua defendatzeko; uste zuen, gainera, inguruabarra trantsizioaren hasieran baino aldekoagoa zuela, azken urtetako bilakaerak euskal esparruaren fabore egin baitzuen: sindikatu abertzaleen pisua Langileen Estatutua onartu zenean baino nabarmen handiagoa zen; 237 lurralde mailako lan hitzarmen sektorial gehienak finkatuak ziruditen; EAEri zegokionean bederen, urrats garrantzitsuak emanak ziren lan harremanen inguruko erakundetzean, batez ere
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren jarduerari esker; langileen artean eta, oro har, jendartean oso hedatua zegoen bertako lan baldintzak bertan negoziatu behar zirenaren ustea, eta inork gutxik ulertuko zuen ordura arteko eraikuntza edo ostalaritzako hitzarmen probintzialen negoziazioa Madrilek galaraztea.238 Aldeko giro hura baliatuko zuen ELAk Lan Harremanen Kontseiluak euskal gehiengo sindikal eta patro...
|
|
|
ELA ere gertu zegoen bere esparrua defendatzeko; uste zuen, gainera, inguruabarra trantsizioaren hasieran baino aldekoagoa zuela, azken urtetako bilakaerak euskal esparruaren fabore egin baitzuen: ...nak ziren lan harremanen inguruko erakundetzean, batez ere Lan Harremanen Kontseiluaren jarduerari esker; langileen artean eta, oro har, jendartean oso hedatua zegoen bertako lan baldintzak bertan negoziatu behar zirenaren ustea, eta inork gutxik ulertuko zuen ordura arteko eraikuntza edo ostalaritzako hitzarmen probintzialen negoziazioa Madrilek galaraztea.238 Aldeko giro hura baliatuko zuen ELAk
|
Lan
Harremanen Kontseiluak euskal gehiengo sindikal eta patronalak erabakitako negoziazio esparruaren aldeko ebazpena onar zezan, UGTen aldeko botoekin onartu ere.239
|
|
|
Berehala ikusi zen, tamalez,
|
Lan
Harremanen Kontseiluan onartutakoak gutxi balio zuela batzuentzat: sindikatu espainolen euskal adarrei zegokienean, UGTk estatuko markoarekin lerro lerro jarraitu zuen, EAEn zein Nafarroan; CCOO, bere aldetik, Nafarroan UGTen eskutik zebilen arren, EAEn jarrera propioa erakusten saiatzen zen eta," negoziazio artikulatua" bezalako proposamenekin, bertako eta estatuko markoen arteko oreka bilatzen; patronalak, bere aldetik, bertako esparruarekiko konpromiso gutxi erakusten zuen, Adegiren salbuespenarekin; 240 sindikatu abertzaleak ziren, azken finean, esparru propioaren aldeko hautu erabatekoa egiten zuten bakarrak.
|
|
|
Lehenengoan, agintariok esparru propioaren aldeko urrats serioak eman zituzten:
|
Lan
Harremanen Kontseilua sortu zuten, PRECO sostengatu, administrazioetan negoziazio kolektiboa garatu eta hauteskunde sindikalen jarraipenerako akordioa eta batzordea babestu zituzten, besteak beste. Azkenaldian, ordea, jarrera aldaketaren zantzuak hautematen ziren, batez ere PSOE Lakuara iritsi zenetik; 166 bazirudien Madrilekiko harremana normalizatzea zela lehentasuna, horretarako Estatuaren inposizioak onartu behar baziren ere.
|
|
|
Urtarrilaren 15ean
|
Lan
Harremanen Kontseiluan sinatutako Enpleguaren gaineko akordioak irekita utzi zuen lanaldiari buruzko eztabaida; Confebaskek ez zuen, ordea, lanorduen murrizketaz hitz egiteko inolako borondaterik erakutsi eta ELA, LAB, ESK eta EILASek grebara deitu zuten maiatzaren 21erako," 35 orduen eta soldata sozialaren alde". Berez sindikalismo abertzalearen influentzia eremura mugatuko zen grebak dimentsio orokorra hartu zuen Euskadiko UGTk berehala eman zion ustekabeko babesarekin; 778 oso bestelakoa izan zen Euskadiko CCOOn jokabidea, bazterrak nahasten ahalegindu baitzen eta ez baitzuen grebarekin bat egin haren kontra saiatutako guztia alferrik zela konprobatu zuen arte.779
|
|
|
Enpleguaren inguruko neurriak lantegiz lantegi eta hitzarmenez hitzarmen zehaztu zirela jakin arren, eztabaida orokorra ireki nahi izan zuen ELAk
|
Lan
Harremanen Kontseiluan, lekuan lekuko negoziazio eta akordioen erreferentzia eta lagungarri izan zedin; horrela, LABekin batera, enplegua sustatzeko neurriak aztertuko zituen lan batzordea proposatu zuen 1997ko uztailean. Confebaskek errotik moztu zuen eztabaida deseroso hura, Kontseiluan zuen beto eskubidea erabilita.
|
|
|
Enpleguaren aldeko proposamenaren eztabaidak urte osoa eraman zuen
|
Lan
Harremanen Kontseiluan, aurrera egiteko zailtasun handiekin; 612 azkenean, 1999ko urtarrilaren 15ean sinatuko zuten Confebaskek eta LHKn ordezkaritza zuten lau sindikatuek Enpleguari buruzko akordioa deitu zena. Akordioa lau ataletan banatzen zen:
|
|
|
Madrilgo akordioari langa jarri behar zitzaiola eta, heziketa iraunkorrari buruzko euskal akordio proposamena eraman zuen ELAk
|
Lan
Harremanen Kontseilura. Proposamenarekin bat egin zuten LABek eta Euskadiko CCOOk —ELAren kideak 1993 hartako berrindustrializazioaren aldeko kanpainan—, UGTk Madrilgo konsignari zintzo eutsi zion bitartean.
|
|
|
abertzaleen arteko elkarlana sustatu nahi zuen, alde batetik; bestetik, LAB gero eta presenteago zegoen ELAk bere lan sindikal behinena garatzen zuen eremuan: lan hitzarmenen negoziazioan, nola arlo instituzionalean, 1988tik
|
Lan
Harremanen Kontseiluko kide baitzen; azkenik, lan harremanen esparru propioaren aurrean CCOOn zalantzak eta UGTn aurkakotasuna ikusita, ezin egokiago letorkioke ELAri Lan Harremanen Kontseiluan eta lan hitzarmen gehienen negoziazioan nagusitasuna emango liokeen sozioa.
|
|
|
abertzaleen arteko elkarlana sustatu nahi zuen, alde batetik; bestetik, LAB gero eta presenteago zegoen ELAk bere lan sindikal behinena garatzen zuen eremuan: lan hitzarmenen negoziazioan, nola arlo instituzionalean, 1988tik Lan Harremanen Kontseiluko kide baitzen; azkenik, lan harremanen esparru propioaren aurrean CCOOn zalantzak eta UGTn aurkakotasuna ikusita, ezin egokiago letorkioke ELAri
|
Lan
Harremanen Kontseiluan eta lan hitzarmen gehienen negoziazioan nagusitasuna emango liokeen sozioa.
|
|
|
Lan harremanak instituzionalizatzeko bi eremu begiesten zituen ELAk: arlo pribatuko lan harremanena —negoziazio kolektiboari lotua,
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren bidez sustatu behar zena—, eta sortzen ari zen administrazio publikoko langileena.
|
|
|
Negoziazio kolektiboaren arloan ondo eutsi zitzaion, oro har, zentralizazioaren oldarrari, eta lan hitzarmenen esparru gehienak gorde ahal izan ziren.
|
Lan
Harremanen Kontseilua ez zen 1982ko iraila arte eratu, 145 baina, behin eratu eta gero, abiada onean hasi zen lanean: aurreikusi zitezkeen baino arazo gutxiagorekin adostu zen Barne Araudia, 146 eta 1984ko uztailerako lehen PRECOa (gatazken konponbiderako akordioa) sinatu zuten ELA, CCOO eta Confebaskek; PRECOk, gatazken konponbiderako prozedurekin batera, negoziaziorako konpromiso zehatzak jasotzen zituen; ELAren idazkari nagusiak" aurrerapauso kualitatibo handitzat" jo zuen" negoziazioa Euskadiko enpresa eta sektore guztietara eramateko" lagundu behar zuen akordio hura.
|
|
|
Diktadura luzearen ostean irekitako parada historikoa baliatu nahi zuen ELAk, eta horretara jarri zen deliberamendu osoz: marko berrian langileek bere lekua izan behar zuten, sindikatuaren eskutik, nola lan harremanetan, hala erabaki orokorretan ere; beraz, lan harremanen egituraketa negoziazio kolektiboaren eta
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren bitartez bideratzen ari zen bezala, Autonomia Estatututik sortutako erakunde publikoek ere sindikatuekiko harremanak egituratu behar zituzten, sindikatuen iritzia eta ekarpenek bere lekua izan zezaten haien jardueran.
|
|
|
ELAren konprometitzeko borondatearen adierazlea da erakundeekin lan egiteko eta erakundeak indartzeko erakutsitako ahalegina: sindikatuen parte hartze instituzionala sustatzeko proposamenak egin ditu ELAk, hala nola herri lanen jarraipenerako eta lan baldintzen hobekuntzarako batzordeak; Jaurlaritzaren pobreziaren aurkako planari ekarpenak egin dizkio;
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren jarduera bizkortzeko proposamenak aurkeztu ditu.
|
|
|
Esan behar da Nafarroako bazterketa gupidagabeak nolabaiteko barne kontraesana eragiten ziola ELAri: alde batetik Nafarroan lortutako presentzia nabarmenaren onarpena exijitzen zien UGT eta CCOOri; 194 bestetik, A hauspotutako elkarlanerako giroa aprobetxatu nahi zuen EAEn
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren jarduera azkartzeko eta, eragileen arteko itunen bidez, esparru propioaren egituraketan aurrera egiteko. ELAren EAEko" pragmatismoa" ez zen eramanerraza UGT eta CCOOn" joko bikoitza" aldi oro salatzen zuten Nafarroako militanteentzat.
|
|
|
ELArentzat kupulan egindako itunek —instituzioen eta eragile politikoen egindakoak, nahiz sindikatu eta ugazaben elkarteen artekoak— negoziazio kolektiboa mugatu egiten zuten, zeharo ordezkatzen ez zutenean. ELAk, berriz, negoziazio kolektiboa erraztu eta indartuko zuten tresnak adostu eta sustatuko zituen, hala nola
|
Lan
Harremanen Kontseilua edota lan gatazkak konpontzeko prozedurarako akordioa.
|
|
|
Madrilen prestatzen ari den legeriak lekarkeen negoziazio kolektiboaren zentralizazioa arrainari ura kentzea bezain hilgarria gerta ahal zaio ELAri; hortaz, sindikatua balizko lege erasoei eusteko moduko harresi faktikoa jasotzera premiatua dago; IV. Kongresuan idazkari nagusiak esan bezala," legearen bidetik ez bada, ekinaren bidetik egingo dugu hitzarmen guztiak Euskadin negozia daitezen".
|
Lan
Harremanen Kontseilua eta bertan landuko diren joko arau eta prozedurei buruzko akordioek109 lagunduko dute zentralizazioaren aurreko harresi hura sendotzen. Dena du, laster ikusiko baita —Langileen Estatuturako CEOE eta UGTen arteko isilpeko ituna ezagutzen denean— lan hitzarmenen negoziazioa zentralizatzeko asmoak ez direla ELAren irudipen hutsak.
|
|
|
ELArentzat Lan Harremanen Esparruaren sustapenean garrantzia handiko ardura dagokie Autonomia Estatutuak sortuko dituen instituzioei. Egia da Estatutuak ez diela lan harremanetarako eskumen legegilerik emango, baina Eusko Jaurlaritzak, horretara jarriz gero, asko egin ahal izango du betearazpen eta antolakuntza ahalmenak erabilita,
|
Lan
Harremanen Kontseiluaren sorrerarekin ikusiko den moduan; arlo publikoko langileen erregimenari dagokionean ere, bertako instituzioek euskal esparruaren alde jokatu ahal izango dute, esate baterako, ELAk aldarrikatzen duen lan hitzarmenak negoziatzeko eskubide osoa errekonozituz.
|
|
|
Dena den, zentralizazioaren erronkari itxuraz eutsi zitzaion: negoziazio esparru gehienen jarraitutasuna bermatu zen, eta hitzarmen gutxi izan ziren Madrila alde egin zutenak; esparru berriak ireki ziren, batik bat hedatzen ari zen arlo publikoan;
|
Lan
Harremanen Kontseilua abian jarri zen; 123 eta eragileen arteko akordioak bultzatu ziren, hala nola hauteskunde sindikalen jarraipenari124 eta gatazken konpontze prozedurari eta negoziazio kolektiboari buruzkoak.125 Egia esateko, Langileen Estatutuak negoziazioaren ixte giltza Madrilen jarri bazuen ere, orokorrean ez zen jariorik falta izan euskal esparruan.
|
|
|
LHK:
|
Lan
Harremanen Kontseilua.
|
|
|
109. Europan funtzionatzen zuten kontseiluen ereduari jarraitu zion ELAk. 1981ko irailean Eusko Legebiltzarrak legez sortuko zuen
|
Lan
Harremanen Kontseilua, eta honen barruan negoziatuko zen, besteak beste, lan gatazkak ebazteko akordioa (PRECO); ELAk proposatzen zuen eredu instituzionalaren erakusle argiak ziren biak hala biak.
|
|
|
122. Bizkaian Luis Olarraren elkartearekin zituen arazoak konpondu ondoren hartu ahal izan zuen parte Confebaskek
|
Lan
Harremanen Kontseiluan.
|
|
|
Arlo sindikalari dagokionean, nahiko harmonia onean aritu ziren ELA eta LAB
|
Lan
Harremanen Kontseiluan eta Hobetuzen; baita, oro har, instituzioen politika fiskal eta sozialen aurrean jarrera hartzerakoan ere; alta, harmoniari sesioa nagusituko zitzaion negoziazio kolektiboaren alorrean.
|