|
2000
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai
|
|
|
Euskarak jasandako erasoak bildu zituen
|
Joan
Mari Torrealdaik" El libro Negro del Euskara" lan ezagunean. " Artaziak.
|
|
|
Gogoan dut bertan tokatu zela egun hartan
|
Joan
Mari Irigoien ere eta bi idazleek hitz batzuk egin zizkiotela elkarri. Markek galtzarbean zekarren izenburuak harritu ere gintuen Joan Mari eta biok.
|
|
|
Gogoan dut bertan tokatu zela egun hartan Joan Mari Irigoien ere eta bi idazleek hitz batzuk egin zizkiotela elkarri. Markek galtzarbean zekarren izenburuak harritu ere gintuen
|
Joan
Mari eta biok. " Cod, A Biography of the Fish That Changed the World".
|
|
2001
|
|
|
" Lur bat haratago"
|
Joan
Mari Irigoienen azken nobela da. Liburuaren orri kopurua zein edukina dela-eta berriketa zenbait ekarri du euskal literaturaren munduan.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien altzarraren" Lur bat haratago" izan zen iazko Durangoko Azoka gehien inarrosi zuen nobela. 652 orriko liburu honek hainbat esamesa eragin zuen literaturazaleen artean.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoienen literaturaren bidean gibelera egin dugu une batez," Oilarraren promesa" lehen nobelaren garaira itzuli, eta oilar haren promesak nobela honekin loturarik ote duen jakin aldera.
|
|
|
25 urte dira
|
Joan
Mari Irigoienek Axular irakurri zuela eta beste horrenbeste Begoña emaztearekin bizi dela. Berari eskaini dio liburua eta hartara justizia egin ere, bere hitzetan.
|
|
|
Libertateari eskainitako kantu bat egin nahi izan du, baina ez da ziur hori lortu izanaz. Nobelaren protagonista Joanes Etxegoien bizitzaren aurrean nola halaxe agertu zaigu
|
Joan
Mari ere liburuaren aurrean, zalantzatsu liburuari egin dakiokeen abegiari buruz.
|
|
|
Espainiako komunikabideetan euskalgintza osoa auzitan jartzeko fenomenoa ematen ari dela eta, horren azterketa egiteari ekin dio" Jakin" aldizkariak bere 123/ 124 zenbakian. Horretarako, batetik,
|
Joan
Mari Torrealdaik eginiko" iritzi argitaratu" horren bilketa zabala eta azterketa eskaintzen du. Eta bestetik, fenomeno horren jatorriari eta eraginari buruz Luis Barinagarrementeriak, Gabi Basañezek, Andolin Eguzkitzak, J. Iñaki Etxezarretak, Joxerra Garziak, Jorge Gimenezek, Iñaki Irazabalbeitiak, Jose Angel Irigarayk, Mikel Irizarrek, Xabier Isasik, Xabier Kintanak, Joan Mari Larrartek, Xabier Mendiguren Bereziartuk, Jose Luis Mendozak, Olatz Osak, Fernando Perez de Viñasprek, Estebe Petrizanek, Jose Maria Rodriguezek, Iñaki Uriak, Jose Manuel Orrozek eta Andres Urrutiak pentsatzen dutena.
|
|
|
Horretarako, batetik, Joan Mari Torrealdaik eginiko" iritzi argitaratu" horren bilketa zabala eta azterketa eskaintzen du. Eta bestetik, fenomeno horren jatorriari eta eraginari buruz Luis Barinagarrementeriak, Gabi Basañezek, Andolin Eguzkitzak, J. Iñaki Etxezarretak, Joxerra Garziak, Jorge Gimenezek, Iñaki Irazabalbeitiak, Jose Angel Irigarayk, Mikel Irizarrek, Xabier Isasik, Xabier Kintanak,
|
Joan
Mari Larrartek, Xabier Mendiguren Bereziartuk, Jose Luis Mendozak, Olatz Osak, Fernando Perez de Viñasprek, Estebe Petrizanek, Jose Maria Rodriguezek, Iñaki Uriak, Jose Manuel Orrozek eta Andres Urrutiak pentsatzen dutena.
|
|
|
Azkenengoan, besteak beste, hauexek hartu dute parte: Juan Gonzalez Andres,
|
Joan
Mari Irigoien, Xanti Zapirain, Gazteluene Bertso Eskola, Manuel Zapirain, Antxon Agirre Sorondo, Josu Tellabide, Alaitz San Roman, Angel Calvo, Iñigo Landa Ijurko, Juan Carlos Lizarazu, Arantxa Benito, Joxerra, Imanol Inziarte, Larraitz Garmendia, Javier Lorenzo, Segundo Garin eta Pelegrin Gonzalezek.
|
|
2002
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
Jorge Gonzalez Aranguren idazleak egokitu du gaztelerara
|
Joan
Mari Irigoienen «Lur bat haratago», euskarazko literaturak gaur arte ezagutu duen nobelarik luzeena. XVII. mendean kokaturik zegoenez, berak burututako Etxegoietarren istorioa, Axularren hizkera gogorarazten zuen euskara erabili zuen Joan Mari Irigoienek hura idazterakoan.
|
|
|
Jorge Gonzalez Aranguren idazleak egokitu du gaztelerara Joan Mari Irigoienen «Lur bat haratago», euskarazko literaturak gaur arte ezagutu duen nobelarik luzeena. XVII. mendean kokaturik zegoenez, berak burututako Etxegoietarren istorioa, Axularren hizkera gogorarazten zuen euskara erabili zuen
|
Joan
Mari Irigoienek hura idazterakoan. Eta nobelaren garaira egokituz egungo irakurlea ez gehiegi nahasteko ahalegin bera egin du orain Jorge Gonzalez Arangurenek ere «Lur bat haratago»ren gaztelerazko bertsio hau osatzerakoan, Espainiako literaturaren Urrezko Mendea bezala ezagutu den hartan erabili ohi ziren hizkeren ukituak emanaz «Una tierra mas alla»n azaltzen duen prosari.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
JOAN
MARI IRIGOIENEN AZKEN POEMAK
|
|
|
Dokumentu garrantzitsuren bat izenpetu beharrez gero, hobe adi egotea letra ñimiñoetan agertzen den zehaztasunari, itxuraz ez dirudien arren haietantxe egon ohi baita zizelkaturik agindutakoaren benetako esanahia. Eta antzeko zer edo zer egitea proposatzen dio
|
Joan
Mari Irigoienek bere azken poema liburuaren balizko irakurleari, letra txikitan ezartzean barren barrenetik ateratzen zaizkion gogoeta horien gezirik zorrotzenak. Gauzak horrela, begiak behartu behar baditu ere, zentzumenak erne eduki ditu «Letra txikiaz bada ere» poema bilduman adierazten dena bereganatu nahi duen orok, letra arruntaz ematen zaion mezua borobiltzen duten txikitasun horietara jarriz.
|
|
|
Gauzak horrela, begiak behartu behar baditu ere, zentzumenak erne eduki ditu «Letra txikiaz bada ere» poema bilduman adierazten dena bereganatu nahi duen orok, letra arruntaz ematen zaion mezua borobiltzen duten txikitasun horietara jarriz.
|
Joan
Mari Irigoien ez datorrelako bat munduko izugarrikerien aurrean burua harrien azpian ezkutatzen dutenekin, ostruken antzera, eta are gutxiago beste aldera so egiten dutenekin. Izan ere, Joan Mari Irigoieni ez zaio zorion bigunik interesatzen, izugarrikeria guztiak aintzakotzat harturik eraiki nahi ditu bere esperantzak.
|
|
|
Joan Mari Irigoien ez datorrelako bat munduko izugarrikerien aurrean burua harrien azpian ezkutatzen dutenekin, ostruken antzera, eta are gutxiago beste aldera so egiten dutenekin. Izan ere,
|
Joan
Mari Irigoieni ez zaio zorion bigunik interesatzen, izugarrikeria guztiak aintzakotzat harturik eraiki nahi ditu bere esperantzak. Horrela aitortzen du bere poema liburu honen hitzaurrean bertan, izugarrikeria eta esperantza hitzak letra txikiaz agertzen diren horretan.
|
|
|
1909an Emeterio Arresek Habanan idatzitako «Arratsaldean» poematik hasiz, XXI. mendean Ramon Saizarbitoriak idatzitzako «Rossettiren obsesioa»raino, idazlan ugarik izan du Donostiarekin lotura. Besteak beste, Ramon Intzigarairen «Donosti atalak», Agustin Anabitarteren «Goiz hartan», Jean Etxepareren «Berebilez», Orixeren «Estropadak», Nemesio Arizmendiren «Faxistak Donostian», Joseba Zubimendiren «Donosti gaixoa», Antonio Valverderen «Zuloaga plaza», Jose Anjel Irigarayren «Errandoren amodiozko ametsa»,
|
Joan
Mari Irigoienen «Altza», Joxe Austin Arrietaren «Manu militari», Txillardegiren «Haizeaz bestaldetik» edota Arantxa Urretabizkaiaren «Saturno»k.
|
|
|
Elkarreko standaren aurrean ikusi dut nire burua ostera. Begiak noraezean ditut hainbeste berrikuntzen aurrean; Koldo Izagirreren" Idi Orgaren Karranka" eta" Metxa esaten dioten agirretar baten ibili herrenak", Gotzon Garateren" Zakurra zeure laguna",
|
Joan
Mari Irigoienen" Ipuin batean bezala" eta Jon Arretxeren" Ekialdeko mamua" lanak ikusi ditut bertan.
|
|
|
Antologia osoa lau argitaralditan banatu da eta esku artean dudana da azkenekoa. Tartean Jon Mirande, Mikel Lasa,
|
Joan
Mari Irigoien, Rafa Egiguren, Tere Irastortza, Joseba Sarrionandia, Jon Arano, Juan Kruz Igerabide, Luigi Anselmi, Karlos Linazasoro eta Juanjo Olasagarreren poesiak bildu ditu Koldo Izagirrek.
|
|
2003
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
Zoritxarrari irri bat edo beste osteko gai izaten ahalegindu nahi du «Ipuin batean bezala»
|
Joan
Mari Irigoienen azken nobelako protagonistetako batek, eta badu arrazoirik franko horretarako: izan ere, maitasun kontuetan ia ia etsita zegoela ezagututako bere bihotzeko emakumeari eta elkarrekin izan zuten alabari gertatuko zaien ondoeza ez baita nolanahikoa!
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko 6 aretoko Juan del Olmo epailearen autoaren arabera, honelako erabakiak hartu zituen Ministerio Fiskalak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga, Txema Auzmendi, Xabier Alegria eta Pello Zubiriarentzat baldintzarik gabeko espetxeratzea. Martxelo Otamendi, Fermin Lazkano, Inma Gomila eta Luis Goiarentzat aldiz, aske uztea bermea ezarrita.
|
|
|
Eusko Jaurlaritza ere aipatua da, euskarazko egunkari bat bideratzeko burutu zuen inkesta soziologikoaren karietara. ARGIA aldizkari hau aipatua da ere, proiektuaren hasieran parte hartu zuen Joxemi Zumalabe tarteko, baita
|
Joan
Mari Torrealdai eta Txema Auzmendi ere, bestalde. Jarraian, Bidarten atxilotutako ETAko «aparatu politikoa»ren Jose Luis Alvarez Santacristina «Txelis» arduradunari harturiko dokumentu bat du hizpide.
|
|
|
Pello erraietan, Luis, Martxelo, Fermin eta Inma buruan eta Txema, Xabier biak, Iñaki eta
|
Joan
Mari bihotzean ditudala, sentitzen dudana hitzez adierazteko gauza izango ote naizen beldur, ekiten diot zeregin honi. Eta barka biezait Maloresek ez baldin badut menderatzen ez dudan ofizio honekin asmatzen, gorputza hitzatan baino musika sonante batean baitabilkit traboka.
|
|
|
Argieroen talde gogoangarri hartan Pellorekin batera euskarazko prentsan lehenengo pausoak ematen lagundu zidan Iñaki ezin nezakeen lau hormen artean imajinatu," Egunkaria" ko eguneroko lanera etorri ezinik. Eta" Jakin" en lau urtez maisu izan nuen
|
Joan
Mariri eskuburdinak jartzen ari zitzaizkiola pentsatzea jasanezina egin zitzaidan.
|
|
|
Hogeita bost urteko eskarmentua du
|
Joan
Mari Torrealdaik urtero euskal liburugintzaren azterketa egite kontu horretan. Eta «Jakin» aldizkariaren 134 zenbakian, besteak beste, 2001 urtean euskaraz argitaratutako liburuen katalogoa eskaintzeaz gain, urte horretan sortu ziren euskal liburuen ekoizpenaren azterketa eta balorazioa ere osatu du, honako alderdi hauek landuz:
|
|
|
|
JOAN
MARI TORREALDAI
|
|
|
Beatrizen ardura nagusia bi haurrak babestea da orain.
|
Joan
Mari heldua eta gogorra dela dio, baina haurrak txikiegiak direla gertatutakoa ulertzeko.
|
|
|
Beatrizek nabarmendu digu
|
Joan
Mariren eta familiakoen partetik beraiek babestu dituzten guzti guztiei eskerrik beroenak luzatzeko.
|
|
|
... nola ez ditut ezagutuko, bai
|
Joan
Mari Torrealdai, bai Txema Auzmendi, bai Iñaki Uria, bai Pello Zubiria, bai.... nola ez ditut ezagutuko. Nik hasieratik esan nuen, Jaurlaritzaren izenean egin nuen balorazioan, zenbaterainoko mindura sortu zuen euskaldun askorengan euskal munduan erreferente izan direnak atxilotuak ikusteak.
|
|
|
|
Joan
Mari Larrartek, Jon Sudupek eta Luis Alberto Aranbarri" Amatiño" k bere iritzia eman digute gertatutakoari buruz eta Eusko Jaurlaritzako Kultura sailburu Miren Azkarate elkarrizketatu dugu. Martxoaren 11n elkarrizketatu genuen Miren Azkarate.
|
|
|
|
Joan
Mari Larrartek, «Egunkaria»ren langileen bozeramaileak, honako oinarriak aipatu ditu egunkari berria gauzatzeko: euskalduna eta euskaltzalea, nazionala, baterakoia, zabala, independentea alderdi politikoengandik, independentea erdarazko komunikabideengandik, ez instituzionala, diruz lagundua, militantea, profesionala eta berria.
|
|
|
INFERNUA izan dela, horixe diote Txema Auzmendik eta
|
Joan
Mari Torrealdaik Guardia Zibilaren eskuetan inkomunikaturik komisaldegian bizi izandako egunak deskribatzerakoan. Auzmendi hilaren 14an atera zen libre Soto del Realeko espetxetik eta Torrealdai 15ean, biak bermepean.
|
|
|
Bernardo Atxaga, Ramon Saizarbitoria, Anjel Lertxundi,
|
Joan
Mari Irigoien izenen ondoan joan dira beste batzuk (orain" tropelean" esan beharra omen dago): Aingeru Epalza, Joxemari Iturralde, Edorta Jimenez, Laura Mintegi, Harkaitz Cano, Ixiar Rozas, Ur Apalategi, Iban Zaldua eta poetak:
|
|
2004
|
|
|
Del Olmo epailearen aginduz, Euskaldunon Egunkariak ETArekin lotura omen zuela eta, egoitza denak itxi eta 10 lagun atxilotu zituen Guardia Zibilak: Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga, Pello Zubiria, Xabier Alegria, Fermin Lazkano, Luis Goya, Txema Auzmendi eta Inma Gomila. Hauen etxeak, Ikastolen Elkartea, Jakin aldizkaria, Euskalgintza Elkarlanean Fundazioa eta ARGIAren egoitzak miatu zituzten.
|
|
|
Xabier Alegria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, eta Pello Zubiriari espetxe zigorra jarri zien del Olmok. Martxelo Otamendi (30.000 euroren truk), Inma Gomila (18.000 euro), Luis Goya (12.000 euro) eta Fermin Lazkano (12.000 euro) fidantzapeko askatasunean utzi zituen.
|
|
|
Hemeretzi inputatuek behin behineko askatasuna dute. Eta
|
Joan
Mari Torrealdaik kontatzen duenez: «Gainera horrelaxe bizi dut psikologikoki ere, behin behinekoa bezala.
|
|
|
Izan ere, Egunkariaren zorrak kitatzeko beharra baitago.
|
Joan
Mari Torrealdai ere bat dator: «Aukera landua, borrokatua da, dena esan behar da.
|
|
|
«Zorigaiztoko erabakien artean, alegia, egunkari bat ixtea, agian izan daiteke erabaki on bat». Hala ere,
|
Joan
Mari Torrealdaik kontatzen duenez: «Gogorra da hil dizutenaren gorpua lurperatzen norbera ibili beharra!»
|
|
|
Plana onartzeko epea otsailaren 20 artekoa da. «Data kontutan estu eta larri jarri gaitu epaileak», kexu da
|
Joan
Mari Torrealdai.
|
|
|
Bi aipatzekotan: Martxelo Otamendi kartzelako atarian torturak salatzen azaltzen dena, edota
|
Joan
Mari Torrealdai, guardia zibilez inguratuta, esku-burdinak jantzita kotxean sartzen dutela ageri dena.
|
|
|
Egunkaria auzian nortzuk auziperatuko dituen eta nortzuk ez zehaztu du Juan del Olmo epaileak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Pello Zubiria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga eta Xabier Alegriak epaitegietan egin diete aurre Del Olmoren akusazioei; hori guztia oraingo bidetik, bidea izan luzea izango baita. Inma Gomila, Luis Goia eta Fermin Lazkano aske dira, baina azken honek bere garaian jarritako bermepeko askatasunean jarraitzen du.
|
|
|
Gernikatik New Yorkera Berlinetik pasatuz, argitaratu berri da euskaraz Jose Antonio Agirreren liburua. Beste bat bada,
|
Joan
Mari Torrealdairena, zaharragoa, Martin Ugalderi buruzkoa: Andoaindik Hondarribira, Caracasetik barrena.
|
|
2005
|
|
|
Bestelako bat nabarmendu nahi nuke: Imanol Murua," Gipuzkoako Alkate" izana,
|
Joan
Mari Torrealdairen hitzetan. Ez baita ohikoa politikarien artean, distira urriko ekimenei setati laguntzea.
|
|
2007
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik Noticias de Gipuzkoan: «Euskal literatura hobetu egin da(...) Akatsen bat aurkitzekotan, literatura funtzionalago bat ere genukeela esango nuke nik, prestigio gehiago eta guzti(...) Gure herriko analfabetismo funtzionala ezagututa (hau da, euskaraz irakurtzen jakin bai baina praktikatzen ez duena) eleberri eta irakurgai irakurterraz gehixeago estimatuko nituzke».
|
|
2008
|
|
|
Bestea da mundua idazteko askatasun handiz jokatu duela dio
|
Joan
Mari Irigoienek. Istorioa XX. mende hasieran kokatua bada ere, gaur egungoa du narratzailea eta aurreko mendeaz duen ezagutza erabiltzen du istorioa kontatzeko.
|
|
|
Hori dela eta, eta beste faktore batzuen eraginez, Altzako euskararen egoera kezkagarria zen garai hartan. Altzan euskararen egoera zein zen hobeto ulertzeko
|
Joan
Mari Irigoien idazle altzatarrarengana jo eta haren ikuspegia bildu dugu: " Altzan giro euskalduna bazegoen arren, ez uste euskaraz asko hitz egiten zenik.
|
|
|
Dena den, Altzako ikastetxeetako haurrak Herri Ametsa, Altza Herri Ikastetxea, Herrera eta Oletakoak izango dira, hein batean, euskarari bizia eman diezaioketenak.
|
Joan
Mari Irigoien idazle altzatarrak hala esan du: " Kanpoko jatorria duen jendeaz inguraturik bizi naiz.
|
|
2009
|
|
|
Zortzi lagun daude inputatuta Egunkariaren auzi ekonomikoan: Auzi nagusian ere epaituko dituzten
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendi, Joxe Mari Sors (Egunkaria SAko administrazio kontseiluko kidea) eta Ainhoa Albisu, Mikel Sorozabal, Begoña Zubelzu eta Fernando Furundarena (Egunkaria SAko administrazio langileak).
|
|
2015
|
|
|
Ordea, 2013ko urrian, osasun arazoak zirela eta, erretiroa hartu zuen.
|
Joan
Mari Irigoienek esklerosia pairatzen du eta jarduna gutxitu behar izan du. Hala ere, idazten jarraitzen du.
|
|
2018
|
|
|
Euskaraz argitaratu dituen azken bi saiakerek Pako Suduperen Telesforo Monzon, aristokrata abertzalea eta Hektor Ortegaren Tretatxu, lapurren gobernadorea zeresana eman dute bigarrenari buruzko erreportajea publikatu zuen Urko Apaolaza Avilak ARGIAren 2.599 zenbakian. Zer esanik ez
|
Joan
Mari Torrealdairen Asedio al euskera k, duela 20 urteko El libro negro del euskera osatzera etorri den 400 orrialdetik gorako bolumenak.
|
|
|
Pertsona, alegia. Gu baino ikasle zaharragoak ziren, berriz,
|
Joan
Mari Lekuona, Juan Mari Aranalde, Joanito Dorronsoro, Hiazinto Fernandorena Setien... Ni, adibidez, Hiazintok zuzendu ninduen, geroago, nire bidean.
|
|
2019
|
|
|
Euskararen kate hautsiak. Hizkuntza zapalkuntzaren memoria (Dabid Anaut, Euskal Memoria Fundazioa), Koldo Izagirreren Autopsiarako frogak (Susa),
|
Joan
Mari Torrealdairen El libro negro del euskera (Ttarttalo)... bada jazarpena jaso duen literatura, badira bortxa jasan duten euskaldunen lekukotasunak. Beste kontu bat da dagoena zenbateraino zabaldu den, zenbateraino iritsi den euskal herritarrengana.
|
|
|
Zeruko Argia ko lanekin batera, Jakin ekoak ere aipagai ibili zituen Kanblongek arestian aipatu artikuluan,
|
Joan
Mari Torrealdai eta Karlos Santamaria ere aipura ekarriz. Zuzen zuzenean eta bertatik bertara ezagutu baitzuen Rikardo Arregi Joan Mari Torrealdaik, Jakin aldizkariko lanean ordurako.
|
|
|
Zeruko Argia ko lanekin batera, Jakin ekoak ere aipagai ibili zituen Kanblongek arestian aipatu artikuluan, Joan Mari Torrealdai eta Karlos Santamaria ere aipura ekarriz. Zuzen zuzenean eta bertatik bertara ezagutu baitzuen Rikardo Arregi
|
Joan
Mari Torrealdaik, Jakin aldizkariko lanean ordurako.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai, Joxe Azurmendi, Rikardoren anaia Joseba, Anjel Lertxundi… bat baino gehiago hurreratu dira Rikardo Arregiren idatzietara, haren pentsamendu edo estiloa aztertzera, hark oraingo egunean hartuko lituzkeen balizko bideak zeintzuk genituzkeen igartzeko ahaleginak egitera. Ez da, alabaina, lantegi erraza, aski korapilo bihurria baizik, Rikardo Arregiren gogoak ibili ohi zituen bide zailak bezainbat.
|
|
|
Eta, hor, beste monumentu bat,
|
Joan
Mari Torrealdaik Rikardo Arregiri hil aurretxoan egindako elkarrizketa Rikardo Arregi, gizona eta garaia liburuan, Alfabetatzearen hasieran, Rikardo, alfabetatze mugimenduaren gainean.
|
|
2020
|
|
|
Zuzendaritzan Pedro Altamira Etxabe ere bazegoen, EAJren" iturgina" Zelaietaren hitzetan, Ertzaintzaren Laguntzarako Atal Teknikoko (UTAP) zuzendaria izana 1991n dimititu egin zuen arte. Barne Sailburu berriak,
|
Joan
Mari Atutxak," sakrifikatutako" goi karguetako bat izan zen Altamira, Eusko Jaurlaritzako Joko eta Ikuskizunen zuzendaria zen Jose Joaquin Portuondorekin batera, Ertzantza. ¿ Heroes o villanos?
|