|
2000
|
|
|
TORREALDAI,
|
Joan
Mari: –Euskararen zapalkuntza()?.
|
|
|
TORREALDAI,
|
Joan
Mari: El libro negro del euskera.
|
|
|
Azken urteotan euskarak izan duen zapalkuntzaz irakurri beharrekoa da
|
Joan
Mari Torrealdairen El libro negro del euskera (1998), Ttarttalo argitaletxeak plazaratua, inork ez dezan pentsa euskararen debekuak gure asmakizun hutsak direnik, irakurleak hor aurkituko baititu anitz agiri.
|
|
|
170 KALAMIDADEEN LIBURUA,
|
Joan
mari irigoien
|
|
|
188 HAUTSA ETA MAITEMINA,
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
204 LUR BAT HARATAGO,
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2002
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2003
|
|
|
Baina egun hauetan egunkariek gehiegi aipu duten beste lagun baten,
|
Joan
Mari Torrealdairen euskal idazle eta liburu zerrendak errepikatzen ez gara orain hasiko.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
Eta bi zaldikoa berriro hartu, eta etxera itzuli naiz, joan eta etorri, etorri eta joan,
|
Joan
Mari bainaiz ni, baita Etorri Mari ere, eta, batez ere, Auskalo Mari... etxeko atea ireki, ama bedeinkatua agurtu, ama bedeinkatua besarkatu, Azpildarrak Elkartean bilera bat, sinesten ez dudan bilera normalki, tabernan baxoerdi bat hartu, eta etxera ostera, afaltzen dudan bitartean telebista ikusi, film bat adibidez," Canon", el canon de la misa, pozik dago etxean amona Felisa!...
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2004
|
|
|
Arantzazuko euskal harrobitik ateratakoak. Bateko, Joseba Intxausti; besteko,
|
Joan
Mari Torrealdai. Honezkero badira urte batzuk Intxaustik euskalgintzaz egindako balorazio hau argitara eman zenetik.
|
|
|
Euskaltasunaren labirinto politikoetan, edo politikotasunaren zirrikitu euskaldunetan ibili ondoren, egin ditzagun atal honetako azken lan hondarrak. Azken hitza
|
Joan
Mari Torrealdairi emango diogu. Euskalgintzaren autonomia aldarrikatu izan du aspaldidanik honek.
|
|
|
Beraz, hemen ere gogaide izan behar. Oraingoan
|
Joan
Mari Torrealdairekin: –¿ Quién puede extrañarse que tras siglos de machacar al euskera y a su comunidad lingüística desde la escuela hasta la tumba, desde el Estado, los periódicos, la intelectualidad, la Iglesia, tras haberse insistido en su inutilidad y torpeza, tras tanta represión, persecución, vejación y burla, quién se extrañará, repito?
|
|
|
Sentimendu hauek ari dira irakiten Altzako ingurumari kulturalean eta nazionalean bere nortasuna bihurritu behar izan duen idazlearen buru bihotzetan.
|
Joan
Mari Irigoienez ari gara, noski: –Egia da espainiarrek beren inperioa galdu zutela, baina inperioa ez da kontzeptu geografiko soila, psikologikoa ere bada, eta bigarren ikuspuntu honetatik espainiarrek oraindik ere, oro har, inperio bat daramate beren inkontzientean, beren burua espainiar nazionalistatzat ez duten horiei ere noiznahi azaleratuko zaiena.
|
|
|
Beste horrenbeste gertatzen da, ordea, hizkuntza erregistro jasoetan ere. Pentsamendu landuaren alorrean, hain zuzen, gauzak antzeko,
|
Joan
Mari Torrealdaik behinola zioskun bezala. Egunoroko bizimodu arrunta erdaldundu bazaigu, zer ez zaigu gertatuko jakintzaren eta informazioaren gizartea omen den honetan?
|
|
|
1977 aldera euskal idazleen artean egindako inkesta batean
|
Joan
Mari Torrealdaik idazle horien jarrera eta usteak aztertu nahi izan zituen auzi honi buruzkoan nola zebiltzan jakiteko. –Kultura politizatzearen alde edo kontra, besterik gabe, oso osoan, bereizkuntzarik eta ñabardurarik gabe, agertzen diren idazleak, gutxi batzuk dira.
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria ren hamargarren urteurrenean
|
Joan
Mari Torrealdaik irakurri zuen agiritik honako puntu hau ekarri nahi nuke hona: –Komunikazio esparru aski bat osatu behar du euskarak eta berdin euskal nazio nortasunak.
|
|
|
532
|
Joan
Mari Torrealdai: Hemen pentsamendua erdaraz sortzen da, Argia, 1990/11/18.
|
|
|
653
|
Joan
Mari Torrealdai: Txakolina bezalakoa da euskalgintza:
|
|
|
68
|
Joan
Mari Torrealdai: El libro negro del euskera, 1998, Ttarttalo, 10.
|
|
|
74
|
Joan
Mari Irigoien: Inperio bat inkontzientean, Egin, 1995/11/3.
|
|
|
381
|
Joan
Mari Torrealdai: Hamar urte eta hamaika egiteko, Euskaldunon Egunkaria, 2000/12/21.
|
|
|
177
|
Joan
Mari Torrealdai: Beldur naiz euskalgintza ez ote zaigun zuloz betetzen ari, Gara, 2003/2/21.
|
|
|
207
|
Joan
Mari Torrealdai: Soluzio bakarra, euskalgintza autonomiaz konfiguratzea da, Euskaldunon Egunkaria, 2001/4/29.
|
|
|
Ahozko euskararen erabilera diglosikoaren azpijanak barrutik higaturik baldin bagauzka, beste horrenbeste gertatzen zaigu idatziaren ekoizpenean. Ekoizpen honen osotasunik ezak,
|
Joan
Mari Torrealdaik laster argituko digun legez, euskaldun izatearen muga izugarria islatzen digu. Giza bizitzaren alderdi asko eta asko, pentsamenduaren eremu franko, kulturaren adar ugari, antzutuak baititugu geure izatearen iturrian bertan.
|
|
|
698
|
Joan
Mari Torrealdai: Euskal idazleak, gaur, 1977, Jakin, 474.
|
|
|
699
|
Joan
Mari Torrealdai: Ibidem.
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2005
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8.Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2006
|
|
|
1989 urtean, oso gaizki eta konorterik gabe nengoela,
|
Joan
Mari Lekuona apaiz adiskideak estremauntzioa eman zidan. Ni artean agnostikoa nintzen, baina nire emazteak eskatu zion.
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2007
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2008
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2009
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Lekuonak esan du, oraingo euskal poesian dagoela,, poeta onak, oso onak, eta Gandiaga?. Guztizko egokiak, adiskidearen omen hitzok.
|
|
|
Gizonaren liberazioarentzat kate eta eragozpen bat?. Edonola ere, Rikardo Arregirekin nik baino harreman gehiago
|
Joan
Mari Torrealdaik izan zuen. Eusebio Osaz pertsonalki mirespenezko oroipenik onena daukat:
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
Wall Street Journal en erasoa bultzatu dutenak bat datoz
|
Joan
Mari Torrealdaik El libro negro del euskara n jasoriko ideia honekin: –Euskal Herrian ez dugu benetako bakerik izango harik eta guztiok erdaraz mintzatzen garen arte.?
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2010
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2011
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri © Elkarlanean S.L. Donostia 2011
|
|
|
duela egon behar, azpiesateko modu sibilino bat bezala hartu behar dugu haren ukoa?... Felix Cañada Vicinay, Egunkaria auzian
|
Joan
Mari Torrealdairen abokatua, Tomás y Valienteren ikasle min mina eta adiskidea zen, eta hura munduko pertsona zintzoena eta maitagarriena bezala gogoratzen zuen, demokratizazioaren aldezleena, etab. Torturan, sinesten ez, dutenak ez dira gaiztoak eta fanatikoak bakarrik.
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
Zabarkeria, kausa izan aurretik, bere kausak eduki dituen ondorioa izan da?.
|
Joan
Mari Torrealdai, El libro negro del euskera, 1998, Ttarttalo, 9 or.
|
|
|
–Amets historikoa aurrera doa?.
|
Joan
Mari Torrealdai, Berria,.
|
|
|
Baina ezin da onartu euskara eskubide subjektudun izatea eta are gutxiago kultura modernoaren hizkuntza?.
|
Joan
Mari Torrealdai, El libro negro del euskera, 1998, Ttarttalo, 9 or.
|
|
2012
|
|
|
Umorea izan da heriotzari aurre egiteko parapeto moduko bat askotan.
|
Joan
Mari Irigoienek harribitxi distiratsua idatzi zuen, poema polit bat bere eskelarik Diario Vasco egunkarian ez jartzeko esanez.
|
|
|
8 Komunista.com
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|
|
|
duela egon behar, azpiesateko modu sibilino bat bezala hartu behar dugu haren ukoa?... Felix Cañada Vicinay, Egunkaria auzian
|
Joan
Mari Torrealdairen abokatua, Tomás y Valienteren ikasle min mina eta adiskidea zen, eta hura munduko pertsona zintzoena eta maitagarriena bezala gogoratzen zuen, demokratizazioaren aldezleena, etab. Torturan, sinesten ez, dutenak ez dira gaiztoak eta fanatikoak bakarrik.
|
|
|
Berriz ere atxilotuak, torturatuak: Iñaki Uria (bera ere ene ikaslea lehenago, maisua orain),
|
Joan
Mari, Martxelo, Xabier?, eta hainbat eta hainbat gazte urtean zehar, neskak eta mutilak, torturatuak izan direla alfer alferrik salatzen, inpotentziarik absolutuenean, Picassoren. Guernica, ko irudi hori bezala, ez dagoen zeru batera bi besoak luzatuz giza puskailetatik, inon entzungo ez den garrasi mutu desesperatu batekin. 2003 da.
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com.
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|
|
2013
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien (Altza, 1948) ingeniaria da ikasketaz eta idazlea lanbidez, hainbat eleberri gogoangarriren egilea: Oilarraren promesa (1973), Poliedroaren hostoak (1983), Udazkenaren balkoitik (1987), Babilonia (1989), Consummatum est (1993), Kalamidadeen liburua (1996), Lur bat haratago (2000), Ipuin batean bezala (2002), Odolean neraman (2004), Ur arreak, ur garbiak (2011) eta" Orbetarrak" trilogia:
|
|
|
Hari biek, halabeharrez, bat egiten duten arte. Ez da ohikoa arma trafikoa gaitzat hartzea eleberri batean; irakurlearen gogo bihotzak inarrosteko asmo osoz egin du
|
Joan
Mari Irigoienek, eta helburu horri begira erabili bere artearen tresna guztiak. Hiru ezaugarriok nabarmendu daitezke egilearen lanean:
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
8 Komunista.com
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien (Altza, 1948) ingeniaria da ikasketaz eta idazlea lanbidez, hainbat eleberri gogoangarriren egilea: Oilarraren promesa (1973), Poliedroaren hostoak (1983), Udazkenaren balkoitik (1987), Babilonia (1989), Consummatum est (1993), Kalamidadeen liburua (1996), Lur bat haratago (2000), Ipuin batean bezala (2002), Odolean neraman (2004), Ur arreak, ur garbiak (2011) eta" Orbetarrak" trilogia:
|
|
|
Hari biek, halabeharrez, bat egiten duten arte. Ez da ohikoa arma trafikoa gaitzat hartzea eleberri batean; irakurlearen gogo bihotzak inarrosteko asmo osoz egin du
|
Joan
Mari Irigoienek, eta helburu horri begira erabili bere artearen tresna guztiak. Hiru ezaugarriok nabarmendu daitezke egilearen lanean:
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
2014
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien (Altza, 1948). Ingeniaria da ikasketaz eta idazlea lanbidez.
|
|
|
Urunia hiriburu fantasiazko bezain errealean kokatu du
|
Joan
Mari Irigoienek gazte literaturako eleberri hau, non boterearen gehiegikeriak salatzen dituen, parodiaren eta ziriaren bidez. Batetik, alkate megalomano bezain autoritario bat agertzen da, udaltzainburu eskumakila alboan duela; bestetik, kalean pintatzen duen gazte bohemio bat, bere txakurrarekin bizi dena eta adineko alargun bat lagun duena. Eta tartean, hainbat abentura barregarri eta gogoeta hausnargarri.
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
2015
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien (Altza, 1948). Prosagile gisa nabarmendu bada ere, euskal eleberrigile handieneta koa izateraino, poesian ere eman ditu hainbat liburu.
|
|
|
©
|
Joan
Mari Irigoien Aranberri
|
|
|
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|
|
|
8 Komunista.com
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|
|
|
44 Pistolak eta epistolak
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|
|
|
Ez da ahaztekoa Martxelo Otamendi zuzendariak, Soto del Real espetxetik atera berritan, zuzenean telebistaz egindako galdera: ?[
|
Joan
Mari] Torrealdai bezalako 60 urteko gizona, euskal kulturaren patriarka, egurtu badute, zer ez diote egingo telefono kabina bat erretzeagatik atxilotzen duten 20 urteko gazte bati??. 139
|
|
|
8 Komunista.com
|
JOAN
MARI IRIGOIEN
|