|
2000
|
|
|
Iloba horren haurrak ere ekartzen dituzte. Beste iloba, Txemi, kartzelan dago, eta hura bisitatzera ere
|
joan
behar izaten dute. Eta ezin denera iritsi.
|
|
|
Amaren ahizparen etxera gindoazen Tolosara, baina han ere gerra mugimenduak izan, eta egun gutxi egin genituen. Trena hartu eta Donostiara
|
joan
behar izan genuen. Egun batzuetako kontua zirudienak luze jo behar zuen.
|
|
|
Bidea dago hemendik bisitetako egoitzara. Modulutik irten eta espaloi modukoan aurrera
|
joan
behar duzu, kiroldegiaren ingurutik igaro eta aurrera, espetxearen erdiguneko dorre handia ezkerrean lagata. Hormetan egindako pinturak ikusiko dituzu, paisajeak:
|
|
|
Urtebetera Bravo doktoreak aztertu ninduen, erradiografiak eta abar eginda: ostera sanatoriora
|
joan
behar nuela! Lehendik animoso ez banenbilen, lur joa geratu nintzen hori entzutean, eta pikutara bidali nituen sendagile guztiak.
|
|
|
Bazkaldu ere bertan egiten genuen. Bazkalondoan zigarro bat erretzeko edo halako zerbaiterako asti apur bat izan nahiez gero, ahalik eta bizkorren
|
joan
behar zenuen bazkaritarako ilarara. Azken aldean gertatzen bazinen, denbora gutxiago otordurako.
|
|
|
Oroitzapen historikoen aldetik ere, ez zegoen gertutasun handirik: Franco eta Hitler elkartu ziren lekutik gertu geunden eta Antoine Abbadiaren bizitoki eta behatoki astronomiko izandako etxearen inguruetaraino
|
joan
behar genuen.
|
|
|
Isilune baten ondoren,
|
joan
beharra zuela adierazi zigun. Besarkatu eta musu eman zidan ezpainetan.
|
|
|
Batasunak egin eban, hain zuzen be, eraginkor gudarion suhartasuna guk bizi izan genduan gudan. Telesforo Monzon euskaldun handiak, 1936ko Euzko Jaurlaritzako Gobernazio sailburu izan zanak, ederto esan eban legez, Maltzagaraino alkartuta
|
joan
behar dogu guztiok, bidean eroritakoak otoitzaren laguntzaz lurperatuz, ezinduei lagunduz, alkarri animoak emanez, alkar maitez eta alkarri euskaraz berba eginez. Horixe da nik zuek ataka gaizto honetan ikusirik esaten deutsuedana, horixe dozue nire mezua, apala eta borondate onekoa, baina tinko eta sendoa, geure ikurrin doneari eusten deutson eskuak behar dauen lakoa...
|
|
|
Neure baitako oinaze zahar batekin lotutako bihotz borroka bat iradoki zidaten hitz haiek. Hitz haiei kasu egitera, Tolosatik gertu zegoen herri batera
|
joan
behar nuen. Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat batean.
|
|
|
Berez ez genuen Altzoko herrigune nagusiraino
|
joan
beharrik baina, denbora nahikoa genuenez, hango taberna batean lukainka mutur bana jan eta baxoerdi bana hartzea erabaki genuen. Irratia zuten jarria tabernan, eta halako batean PiLT taldearen" Hil da Jainkoa" kantua hasi ziren ematen.
|
|
|
Eskailera ilun zegoen, elektrizitateak
|
joan
behar izan zuen. Erdiko pisuan, korridorean, emakume garbitzailea lurra fregatzen ari zela, Xanek, ohartu gabe, zoru bustia zapaldu zuen.
|
|
|
" Baina ni...", kejatu zen Leo. " Urrutira
|
joan
beharrik ez daukak", esan zuen Bonifaziok," aski duk hona berriz ez azaltzea". " Eta nora joango naiz?", esan zuen Leok.
|
|
|
" Urruti al dago?". " Joan nahi al duzu hara?", galdetu zion Belek;" bihar alde hartara
|
joan
beharrak gara. Kamionetan eramango zaitugu, nahi izanez gero".
|
|
|
Ezin erretiratu behintzat. Eguna argitzearekin salda hartu genian, gero zortziak aldean, Henrik lanera
|
joan
behar zian eta, bueltan gentozela, Pitita atzean lo gelditu zuan eta, autobian mantso mantso, istripua izan zuan-eta, gure ondo ondoan gaseosak zeramatzan kamioneta bat gelditu zuan. Arrimatu hadi pixka bat, esan zidaan Henrik.
|
|
|
" Goazen", esan zuen. Ahizpa jaiki zelarik, Xan ohartu zen hura haurdun abantzatuxea zela;
|
joan
behar zuten, menturaz, ospitalera oraintxe. Xan ere jaiki zen.
|
|
|
Gero, nonbait mobiletik beste dei bat izan zuen eta, teilatutik zalu zalu jaitsi zen Gari. " Hi, behera
|
joan
behar diat", esan zuen," biltegian ura sartzen ari duk eta; hik jarriko al dituk teilak...?". " Nire kontu".
|
|
2001
|
|
|
" Harri koxkorra ditek hok bihotzaren partez!". Don Ferminengana joatea bakarrik falta zuten, baina indarrik aski ez eta amak
|
joan
behar izan zuen. Joan baldin bazen joan zen, ongi lotsatua bueltatu ere bai.
|
|
|
– Gerrara
|
joan
behar duk. Ez duk muga pasatu nahi?
|
|
|
Londresen jaioa naiz, esplikatu zuen Berlusgoñik, arbasoak errusiarrak zituen Parisko aristokrata judutar baten seme nagusia; txikitatik eduki dut letra inprimaturako joera oso errotua; familiatik datorkit. ...ziren ere, Firenzetik propio etorritako inude batek ematen zizkidan italierazko eskolak, eta ikastetxe frantses batean ikasten nuen; buruz oso betea ez zen osaba batek irakurtzen zizkidan Bibliaren pasarterik adierazgarrienak polonieraz; sei urte nituenean buruz nekizkien Dostoievskiren nobela gehienak, errusierazko bertsioan edo galegozko itzulpenean; zortzi urte nituenean nire familiak Berlinera
|
joan
behar izan zuen, aitaren lan arazoak zirela medio, eta han, ezinbestean, alemanarekin familiarizatu nintzen; baina nire egiazko pasioa serbokroaziera zen, nire lehen amoranteak, Belgradeko opera kantari batek ohean hitz egiten zidan hizkuntza. Hori Tuaregekin bizitzera joan baino lehen izan zen; islandieraz eta moldavoz defenditzen naiz, Reyjavikeko azentu markatuegia dudala leporatzen didaten arren.
|
|
|
Aske utzi behar banauk lehenbailehen izan dadila, hire morroiaren hats nardagarriak erabat zorabiatu baino lehen bederen. Barrura
|
joan
behar badut, agian afalordura iritsiko nindukek. Horrenbestez, utzi hire erretolika merkeak alde batera eta zirt edo zart egintzak behingoz!
|
|
|
Lotara
|
joan
behar dugu maitea, amaitu da jolasa.
|
|
|
txandaka
|
joan
behar izaten zuten lau anaia nagusiek,
|
|
|
|
joan
behar duzue, ez da sarea bota behar
|
|
2002
|
|
|
–
|
Joan
beharra zaukanat. Arrazoia huen, ohea estuegia dun.
|
|
|
– Barkatuko didazue, lagunok, baina ezagun bat agurtzera
|
joan
beharra daukat.
|
|
|
Mila esker. Bilbora
|
joan
beharra daukat, eta pentsatu dut... zer iruditzen zaizu bisita egiten badizut. Hamaiketan, bai.
|
|
|
– Azkar batean
|
joan
behar duk entrenura, baina badaukak denbora apur bat berba aspertutxo baterako?
|
|
2003
|
|
|
Gaixotu egiten naiz zuloan behera
|
joan
behar dudala pentsatze hutsarekin esan, eta leihoa zabaldu du Damianek, arnas bila. Erraza izango da, zaude lasai.
|
|
|
Amaitu dutenean, lo egin nuke, esan du Damianek, bihar goizean lagun batekin
|
joan
behar dut eta itsasora. Zoaz lasai erantzun dio emakumeak, hementxe aurkituko nauzu, itzultzen zarenean.
|
|
|
Habiatik irten egin behar du. Poliklinikara
|
joan
behar du bihar, eztarriko munstroa errotik ken diezaioten. Kartzinoma ezkataduna behingoz desager dadin.
|
|
|
Baina Jaione, itxaron apur bat. Ertzaintzara
|
joan
behar dugu lehenbailehen. Ez dago beste irtenbiderik.
|
|
|
–Ea ba bihar dena konpontzen den –ez nion besterik esan Buruk esandakoaz–
|
Joan
beharra zaukaat.
|
|
|
Gau erdian itolarria egin zitzaidan. Handik behera bota nituenen artean arimaren zati bat ere
|
joan
behar zitzaidala uste izan nuen. Sinbadek zer zela zekien Elena ez zela etorriko, ez zitzaidan galdera egitea otu.
|
|
|
Haren ostean egundoko misioa eman zidaten. Bisitariak aipatu zidan herrira
|
joan
behar nuen. Barkatuko didazue herriaren izena ez aipatzea.
|
|
|
" Noiz
|
joan
behar dek?",
|
|
|
" Nora
|
joan
behar duzu ba bestela?" erantzungo du
|
|
|
|
joan
behar du idazleak irakurleen bila.
|
|
2004
|
|
|
" Berandu da, etxera
|
joan
behar dut".
|
|
|
Ama, aitaren heriotza goiztiarraren erru bila, lehendabizi aita berarengan, ondoren semearengan, azkenean herriarengan, laido hura ezin garbiturik bizitza osoa suspirioka,, marmarrean, mahukatiko pañueloari zintzaka, tristura hari guztiari jirabiraka bizi izan zitzaion emakume ia ezezagun hura. ...oiz elkar konprenitu, baina, noizbait ere, harmoniaren antzeko bat lortu bagenuen, atxilotu gintuztenetik hil zen arteko lau urte haietan lortu genuen; ez lengoaia eta esperientzia konpartituaren elkar ulertzeak sor dezakeen harmonia, edo maitasun agerikoak ezberdintasun guztiak barkatu eta gaindituz eman dezakeena, ez; baizik eta bizimodu berdinak, eskaileretan gurutzatzean bakoitzak zein aldetik
|
joan
behar duen jakiteak, esaterako, edo adostu gabean bakoitzaren zereginak zein diren jakin eta betetzeak bezalako gauzek sorturikoa. Egunerokoan sortu dantza harmoniatsua".
|
|
|
Bazterrek ez zuela ulertu azaldu nahi zion, baina gidariak ez zion betarik eman. 20 leihatilara
|
joan
behar zuela billetearekin erreklamazioa egitera; barkatzeko, lasai egoteko, agertuko zirela-eta.
|
|
|
" Zuek, bitartean, zer ekintza egin dezakegun pentsatzen
|
joan
behar duzue. Non jo, informazioa bildu.
|
|
|
Mekaguenlaputa hotelera
|
joan
behar nian. Trajez jantzirik ikusiko naik, eta ergela naizela pentsatuko dik.
|
|
|
" Aber zer esaten duen honek. Nik polideportibora
|
joan
behar dut orain. Hamarrak dira; aber eguerdirako...
|
|
|
Basaburun, bi edo hiru eraman dituztela; Kakoren berri bakarrik zekien berak... Bueno;
|
joan
behar diat horren bila..."
|
|
|
" Ez; zerera
|
joan
behar diat... Martutenera; kartzelara, alegia."
|
|
|
" Hi haiz elementua... Bueno, hi,
|
joan
beharra zaukaat..."
|
|
|
" Noski
|
joan
behar zuela eta... Saiatu omen dira zuekin kontaktuan jartzen baina, inork ez omen zuen telefonoa hartzen."
|
|
|
" Ixilik egon hadi, esan zuen gozo gozo Mandik, Lezoraino
|
joan
behar izan diat eta arbola honen bila;" harresiaren ondoan utzi zuen arbola.
|
|
|
" Ahizparen etxera ez al zineten
|
joan
behar?"
|
|
|
" Atzo
|
joan
behar zuen Billabonako enpresa batera, komertziala behar zutela anuntzio bat ikusi zuela eta... Ez dakit; horretarako kotxea da noski."
|
|
|
" Bai, esan zuen honek, nik ere
|
joan
beharra daukat... Bueno, pottoki...
|
|
|
" Udaletxera
|
joan
behar dut. Pikutak esan dit.
|
|
|
" Zera egongo duk. Astigarragara, kortxo batzuk hartzera
|
joan
behar nian eta, ezin izan nauk iritsi. Krixton tapoia zagok."
|
|
|
Ez dut urrunegi
|
joan
beharrik
|
|
|
Ez dut urrunegi
|
joan
beharrik
|
|
2005
|
|
|
Halatan, agorril hondarrean, Pierraren emazteak hirugarren haur bat munduratu zuen, ganbarako hormak odolez perdukatuz. Eta gizonak gerlara
|
joan
behar! Halako durduza bulta bat sumatu zen baserrian:
|
|
|
Etsamina lortu bezain laster, leku bat hitz emana zitzaion kantonamenduko hiriburuan sortzear zegoen haurtzaindegian. Martinaren lagun mina zen Elisek informatika jorratzen zerraikan eta, hirukotea osatzearren, Josyk garbitzaile enpresa batean kausitu zuen hondarrean behin behineko lana; egunero herritik
|
joan
behar zuen berrogeita hamar kilometrotara. Hargatik, etxean muin kurruska eta senarra Etxarritik itzultzen zela beha egoteari bide aspergarri hura nahiago zuen.
|
|
|
–
|
Joan
behar genuke New Yorkeko kusiengana.
|
|
|
Auhena apalesten zitzaion eskualde aberatsetako laurden munduari. Karrikan Yvesek biltzen zituen egunkari zenbaitetako elkarrizketatuek zioten hemengo jendeak beti pleini zirela, ez zekitela pobrezia zer zen, horretarako Afrika zolara
|
joan
behar zela, beraiek nola, morala egile burges horiek bazekitelako!
|
|
|
Goizetan ordea, Rachelen sukaldera lanera abiatu aurretik, gaueko gizon hazi txortolak xahatzen zituen eta mirailaren aitzinean bermatzen zen, plazer tresnatzat zeuzkan urrezko ilairea zein itsasoko uhinen kulunka mamitsuzko bularren astuna preziatzeko. Baina
|
joan
beharra zeukan: Eva iratzartuko zen.
|
|
|
–
|
Joan
behar zara ala?
|
|
|
Eta osabak ezetz, bukatua duela ukuilukoa, eta larrera
|
joan
behar duela, edo Anastasiorengana. Orduan badaki osaba ostatura joango dela, eta eskailerarekin hasten da.
|
|
|
Baina arrazoi zuela uste dut. Oporretara joan nahi dut,
|
joan
behar dut, eta itzulpenek –nireek– ez dute askorako ematen. Artikuluaren diruarekin egun batzuk hartu eta hiribururen bateko pentsio merke batean emango dut astebetea.
|
|
|
Desenkusatzen hasi zen. Garai oso zailak izan zirela, bonba jarri zietela behin erredakzioan, deklaratzera
|
joan
behar izan zutela hainbat artikulurengatik, berak depresioak izan zituela, eta arazo asko gero lana aurkitzeko, eta kazetaritza hitza ez zuela entzun ere egin nahi. Gero berreskuratu zuen gorbata, eta tente jarri zen.
|
|
|
Jendarmeriara
|
joan
behar nuke lehenbailehen, ez duzu uste?
|
|
|
Jendarmeriara
|
joan
behar nuke.
|
|
|
Hanka egin dut, inori deus esan gabe... Jendarmeriara
|
joan
behar nuke, bestela nire bila etorriko dira erratza eta lanabesak latorrizko bainuontziaren ondoan aurkitzen dituztenean. Ikaratuta nago, jauna!
|
|
|
Ez genuen galtzeko denborarik izaten, herio batean zihoakigun astia, larrualdiaren ondorengo elkarrizketak egiten zitzaizkigun labur. Berak lanera
|
joan
behar izaten zuen gero, edo senarra etorriko zen beldur izaten zen, edo nik utzitako arrastoak ezabatzeko denbora zuen –beti itzultzen da kontzientzia krimenaren lekura–, edo, beharbada, egun hartan haize gutxi zebilen kanpoan eta beldur zen leihoak denbora gehiagoz zabalik izan ote zituen baldin eta sexu usaina uxatuko bazuen hain haize gutxiko egun estanko batean.
|
|
|
Ezustean, Parisera baino lehen tanatoriora
|
joan
behar izan nuen arratsaldean, zoritxarrez. Tia Celia zerraldoan, jendea inguruan negarrez.
|
|
|
– Rosaliak ziok lehenbailehen
|
joan
behar duala tabernara.
|
|
|
Banandu egin ginen, leku desberdinetan ipini ginen laurok, lau ginen bai, Sotero ere gurekin etorri zen, apez guztiei" pago zaharra eta txikota berria" eman behar genielako ustean tematua zen arren, entzun ere ez omen zuen nahi aho gezurti hartarik jalgitako ezer. Telesforo Monzonek hitz egin zuen lehenik, hangoa amaituta Tolosara
|
joan
beharra omen zeukan, horregatik bera lehenik, Madrilek behin eta berriz ukatzen zuen autonomiari buruzko hitzaldia ematera. Mintzaile egokia zen, ez zuen zabarkeriaren beharrik bera baino burgesagoak ez ziren politikari espainiarrak zafratzeko, gogotik txalotu zuten.
|
|
|
Zer esan zinan amak ezkondu baino lehen, gizonek ez dutela nahi izaten emaztea lotan gelditzea beraiek lanera
|
joan
behar dutenean. Ez ohera itzultzeko aginduz, irri batean baizik, bikote gazteen burlakeria gaiztoan, hala uste zuen, baina Anak masaileko bat eman zion.
|
|
|
– Aurrena atelierrera
|
joan
behar diagu, lanpara hartu behar diat.
|
|
|
– Liverpoolera
|
joan
behar diat.
|
|
|
Hor guardiak zaudek zelatan, hildakoetan anaia edo semea edo laguna ote daukaten ikustera joaten direnak identifikatzeko, ulertzen duk? Noski, horregatik
|
joan
behar duk hik, hi ez haute ezagutzen. Joan hadi eta beha ezak Juan kamarada hildakoetan dagoen.
|
|
|
Bidean, Agintaritzako Urbieta jaunak zeraman Andoni besotik helduta bazter samar, auzi sakonen bat zerabilten. Ez naiz oroitzen non bazkaldu genuen, sarda polita bildu ginela bai, eta gero, berak jo eta jendeak dantza egiten zuela," Chamberlain horri adarra jotera
|
joan
behar ei juagu!" esan zidan belarrira, eta zenbait asteren buruan, nik ez nekien putz egiten ez eragiten baina, musikari plantan azaldu nintzen Bristol-en Andoni Olabe lagun nuela edo, zuzen esanda, haren uberan. Gauez ontziratuta eta bokalea argiak amata eginda iraganez, benetako itsasoratzeak egiten diren gisan.
|
|
2006
|
|
|
Alde? ez baitzen estreinako aldia, nora
|
joan
behar duzu ba?
|
|
|
Lan bila joanda, esan du Meltxorrek, bitarteko morroiak ebitatu behar dira, burura
|
joan
behar duzu, beti burura.
|
|
|
Tolok eta Mendozak
|
joan
beharra zuten, bitartean vodka eskatu genuen, Mendoza berriz ere gugana etorri eta niri:
|
|
|
Hartan ari ginela, etorri zen Mandi, Anselmoren anaia, tipo lasai lasai bat. Jakin zuenean zertaz ari ginen, esan zigun berak ere aditu zuela salerosi haien berri, baina, bere ustez, horretarako haraino
|
joan
beharrik ez genuela, hemen ere bazekiela berak bazegoela halako elizako aldarean inork zaintzen ez zuen gurutze barroko balio handiko bat. Hala ere, berak uste, gaur egun arte trafikoa baino animaliena errazagoa eta berdin etekin handikoa dela:
|
|
|
Egotea dute!... Amak esaten du, nola nagoen ikusteko besterik ez bada, eguneko klubera
|
joan
behar nukeela; eta nik: Badira etxean nik baino premia gehiago dutenak.
|
|
|
Anjelek beste koadrila bat zerbitzatzera
|
joan
behar izan du.
|
|
|
Eurak, Joxan eta beste lankide pare bat, oso gutxitan joaten ziren hara. Eta
|
joan
behar zutenean di da bateko kontua izaten zen. Joan, pieza utzi eta ahaztu, besterik ez.
|
|
|
Egia, aita semeen arteko lehenengo hitzetatik bata ere ez nuen ulertu, ez bainien jaramonik egin. Lakura joateko lehenik eta behin taldeko besteak zain genituen hotelera
|
joan
behar genuen eta, harainoko tarteak kendu behar zigun denbora kalkulatzen ahalegindu nintzen. Hitz askorik esan beharra eduki barik joan ote nintekeen, horren kontuak ateratzearren.
|
|
|
Beste garagardo bati ekin artean begiratu dut hori. Gerrara
|
joateko
behar diren motiboez gogoetan. Country honek gerran dihardu-eta.
|
|
|
Hona iritsi ginenean ostirala zen eta, etxeko andreak gau hartarako plana proposatu zigun. Ezinbestez
|
joan
behar genuela dantza egitera.
|
|
|
oinezkook ezkerretik
|
joan
behar dugu
|
|
|
zuriak eta beltzak ikusteko ez da mendira
|
joan
beharrik
|
|
2007
|
|
|
Diccinok aitortzen zidan gu trenez baino azkarrago iristen zirela kontu horiek guztiak
|
joan
behar genuen hurrengo herri edo hirira, eta kaltea baino, mesede ikaragarria egiten ziola esamesak ikuskizunari.
|
|
|
Edota kalean pausoa noraezean galduta, begiak zakarrontzietako altxor ezinezkoaren bila jarrita. Nora
|
joan
behar dut nik inor ez badago nire esperoan. Zure Olympus txikiak itzuli dit bizitza.
|
|
|
Denok lasaiago biziko gara orain, ez zaizu iruditzen?... Tira, presatuta nabil,
|
joan
beharra daukat. Gero arte.
|
|
|
Zuzendaritzatik presazko lan bat agindu diote Edurneri. Honek, norabait
|
joan
beharra duelako aitzakiaz, neska etorriberriari agindu dio.
|
|
|
– Ez ziren ausartu zu esnatzen. Eta gaur oso goiz
|
joan
behar izan dute lanera.
|
|
|
Hori dun. Etxetik
|
joan
beharra neukala esanez etorri zitzaidanan, beren semea bizitzera zetorrela eta abar. Baina hainbeste urtez maizter egoteagatik eskubideren bat baneukala jakin ninan, eta azkenean ofizioko abokatua hartuta irabazi ninan epaiketa...
|
|
|
Nik, aldiz, bularreko koxkorra dut gogoan. Gaur medikuarenera
|
joan
behar izan dudala ere ez du oroitzen Pedrok. Oso triste nago.
|
|
|
Lanera
|
joan
beharra daukat, Abegi SA ditxosozko hori garbitzera. Ea hurrengo egunetan nola moldatzen garen aitaren etxean.
|
|
|
Kontu gehiago ere bazeuzkan eta, hitz bertze, Iruñeko ekimenari buruzkoak ekarri zituen solasera. Ez omen zen ahalegin faltarengatik izan, baina gauzak ez
|
zihoazen
behar bezain ongi. Bihotzetik bihotzera adierazi nahi zion bere nahigabea.
|
|
|
Ia automobilik ez zebilen bidean eta aldian behin, bizpahiru palmondoren erdian, oasia ematen zuen gasolindegiren bat uzten zuten gibelean. Azken kilometroetan, hiritik hurbil, ausarki zebilen automobila, eta mantsoago
|
joan
behar izan zuten.
|
|
|
argitaratu berria zuten Biografía mardul bat, La guerra de guerrillas, Cheren argazkiekin osatutako albuma, Diario de Bolivia eta Casa de las Américas aldizkariak Julio Cortazar, Harold Pinter, Mario Benedetti eta abarrek bere heriotzaren ondoren idatzitako soslai eta olerkiekin argitara eman zuen zenbaki berezia. Erakusgai paratzeko egokiak izaten ahal ziren, baina bere liburu dendako apaletan, urrun
|
joan
beharrik gabe, bazeuden oraino maileguan jasoko zituen bortz haien arteko pare bat bedere.
|
|
|
– Hemendik
|
joan
beharra dugu, Joakin. Ez dago argitasunik, ez al zara ohartzen?
|