|
2008
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoienek (Altza, 1948) Bestea da mundua eleberria aurkeztuko du datorren astean, Orbetarrak izeneko proiektu luze bateko lehen alea, XIX. eta XX. mende bitarteko saga baten historia kontatzen duena. Hona pasarte bat.
|
|
2009
|
|
|
Izenak ematen hasita, gisakoa izango da epaimahaikideen berri ere jakinaraztea; idazle eskarmentudunak aritu ziren hasieran lan horretan:
|
Joan
Mari Irigoien, Andoni Egaña, Aingeru Epaltza, Xabier Mendiguren Elizegi; gero, berriz, egile gazteak eurak, aurretik sari bera jasotakoak gehienak: Julen Gabiria, Jasone Osoro, Unai Elorriaga, Karmele Jaio, Xabier Etxeberria, Igor Estankona.
|
|
|
–Irabaztearen primek jokatu dutenendako bakarrik ez, plantila osorako behar dute izan?. Eta onartu egin zen idazlea izateko futbola utzi zuen
|
Joan
Mari Irigoienek lideratu zuen proposamena, Sanseko jokalaria zen. Direktiboek ezin izan zuten espirituaren argudioa bihurritu:
|
|
|
Zigor doblea da, ezin dugu onartu!? Milaka mutil entrenatutako bati entzun nion berak inoiz ezagutu zuen jokalaririk onena
|
Joan
Mari Irigoien izan zela. Nik Joan Mari ikusia edukiko nuen umetan Santa Barbara ondoko zelaietan jokatzen, edo beira fabrikako zumitzaren ondoan, Altzan.
|
|
|
haren espiritua piztu nahi omen du. Baina Pela Arzakekin eta
|
Joan
Mari Irigoienekin bildu ordez, kantu baten bila omen dabil, irudiren batzuei txertatuta, mutilak, motibatzeko, zelairatu aitzin, huraxe ikus entzunarazita.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoieni egokitu zitzaion lagun minari buruz hitz egitea, eta duela lau urte Euskal PEN Klubak ere Torrealdai omendu zuenean eskatu zioten hitzaldia ekarri zuen gogora. Zer gutxi aldatu diren gauzak lau urteotan, zoritxarrez, Foruko seme kuttun hori, euskara gero eta zapalduagoa, euskal herritarrak halatsu, hik zer esanik ez...
|
|
|
ELA, LAB, CCOO, ESK, EILAS, EHNE eta Hiru sindikatuetako ordezkariak egon ziren. Paul Rios Lokarriko koordinatzaileak ere parte hartu zuen, baita Joxean Lizarribar EKTko administrazio kontseiluko lehendakariak eta Joanmari Larrarte EKTko kontseilari ordezkariak, Koldo Tellitu Euskal Herriko Ikastolen Konferedazioko lehendakariak, eta
|
Joan
Mari Irigoien, Anjel Lertxundi, Kirmen Uribe eta Hasier Etxeberria idazleek, eta Maialen Lujanbio bertsolariak ere, besteak beste.
|
|
2010
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
Ez da oraindik helduko plazara azken orduko ezustekorik ez baldin bada bederen Ramon Saizarbitoria idazten ari den nobela, baina aurtengo udazkenak eta Durango Azokak irakurlearen eskuetan jarriko duenari erreparatuz gero, berehala ikusten da badirela aurten ere kontsakratua tituluaren jabetzat jotzen diren idazleak liburu berrien egileen artean: Joseba Sarrionandia, Koldo Izagirre,
|
Joan
Mari Irigoien, Arantxa Urretabizkaia, Xabier Montoia, Miren Agur Meabe, Patxi Zubizarreta, Mikel Hernandez Abaitua... Horiekin batera, libururik liburu obra gero eta sendoagoa osatzen eta erakusten ari diren idazleak daude:
|
|
|
Francisco Herrero biolin jotzailea lagun dutela, Joan Margarit,
|
Joan
Mari Irigoien, Castillo Suarez, Juanra Madariaga, Juanjo Olasagarre eta Karmelo Iribarren poetek parte hartuko dute Pentsamenduaren Poesia jaialdiaren aurtengo errezitaldian, etzi, 19:30ean, Donostiako Viktoria Eugenia antzokiko Club aretoan.
|
|
2011
|
|
|
Baina nola bizi dute idazleek beraiek belaunaldien kontua. Sentitzen al dute euren burua belaunaldiren batek ordezkaturik. Belaunaldietan sailkatzeak zein eragin izaten ote du euren obraren ezagutza eta zabalpenean. Durangoko Azokara eta gisakoetara hurbiltzeko «lotsati» zen garai batean
|
Joan
Mari Irigoien (Altza, Donostia, 1948), baina denborarekin ulertu eta onartu zuen irakurlearekin aurrez aurreko harremana izatea beharrezkoa ez ezik polita ere badela. Lehen ordutik Elkarren erakusmahaian zen atzo, aurten argitaratu duen Ur arreak, ur garbiak nobela jendarteratzeko asmoz.
|
|
|
Goizeko lehen orduetatik nabari zen aurreko egunetan baino mugimendu handiagoa. Eguerdi parterako jendez beteriko eltze beroa zen Landako gunea, eta lapiko horretan orotariko osagaiak, musika eta literatur munduko jende andana, orduerdiroko emanaldiak Ahotsenean (zuzenekoak musikan eta solasaldiak literaturaz), idazle (Iban Zaldua, Jon Arretxe,
|
Joan
Mari Irigoien, Pako Aristi, Mariasun Landa, Jose Manuel Olaizola Txiliku, Harkaitz Cano, Fernando Morillo, Asel Luzarraga?) nahiz musikariak (Rafa Rueda, Anari, Su Ta Gar, Esne Beltza?) euren lanak sinatzen eta saltzen. Baina, oroz gain, jende andana azokako korridoreetan aurrera eta atzera, zer ikusiko, zer erosiko, norekin hitz egiteko aukera izango.
|
|
2012
|
|
|
Honako hamalau pertsona hauek dira ekimenaren deitzaileak: Naroa Iturri, Txaro Arteaga, Nekane Altzelai,
|
Joan
Mari Irigoien, Inaxio Kortabarria, Xabier Morras, Pello Iraizoz, Julio Soto, Juan Maria Feliu, Martxelo Otamendi, Andoni Egaña, Peio Dufau, Josu Juaristi eta Ramon Labaien. Hamalauak ezin izan ziren egon atzoko agerraldian, baina gehienak bai.
|
|
|
Gaixo dauden 14 presoak etxera lelopean deitu dute martxa, eta gaur, 11:00etan, abiatzekoa zen. Hamalau pertsona ezagunek egin zuten martxarako deia, tartean Txaro Arteagak,
|
Joan
Mari Irigoienek, Inaxio Kortabarriak, Martxelo Otamendik, Andoni Egañak eta Ramon Labaienek. Atzo, luzatu egin zen deialdiarekin bat egiten dutenen zerrenda.
|
|
2015
|
|
|
Gaitz ankerrak besteren platerean imajinatzen ditugulako beti, geure muinean daramagun superniaren aginduz. Ni, gizaki hautatua bainaiz neure baitarako, eboluzioaren saria, halako okerrik merezi ez duena, hil artean bizi egingo dena.Pertinenteak dira
|
Joan
Mari Irigoienek bere poema liburu argitaratu berrian egin dituen bi galderak, garai onean datoz: «Zergatik niri?», larriminak jo zueneko ezinaren eta amorruaren adierazgarri, eta «zergatik ez niri?», gaixotasuna onartu eta harekin aurrera egiteko bide oinazetsuan makulu izan duena.Denok izan gaitezke Joan Mari Irigoien, zu, hura, neroni, eta, beldurtzen hasita, baita geure haur kuttun akatsik gabeak ere.
|
|
|
Ni, gizaki hautatua bainaiz neure baitarako, eboluzioaren saria, halako okerrik merezi ez duena, hil artean bizi egingo dena.Pertinenteak dira Joan Mari Irigoienek bere poema liburu argitaratu berrian egin dituen bi galderak, garai onean datoz: «Zergatik niri?», larriminak jo zueneko ezinaren eta amorruaren adierazgarri, eta «zergatik ez niri?», gaixotasuna onartu eta harekin aurrera egiteko bide oinazetsuan makulu izan duena.Denok izan gaitezke
|
Joan
Mari Irigoien, zu, hura, neroni, eta, beldurtzen hasita, baita geure haur kuttun akatsik gabeak ere. Baina denok ez dugu halako hautu egiatirik egingo.
|
|
2021
|
|
|
Poliedrotik poliedrora. Berreskura dezagun 1983an
|
Joan
Mari Irigoienek (besarkada bat Joan Mariri), errealismo magikoaz kutsaturik, idatzi zuen Poliedroaren hostoak eleberrian ageri den pasarte bat. Nobelan bi familien arteko liskarra azaltzen da.
|
|
2022
|
|
|
Joxean Artzeren olerkiena bata, eta Grezia eta Erromako emakumezko poetena bestea, Maite Lopez Las Herasek apailatua. Ibilbide luzeko idazleen artetik, Itxaro Bordak ondu du poesia lan berria, frantsesez eta euskaraz, eta
|
Joan
Mari Irigoienek Sorgin argien ehizan aurkeztu berri du. Amua atera eta hiru urtera, Aritz Gorrotxategik Uda betea n (Elkar) jaso ditu azken olerkiak, eta, azken lanetik hamahiru urtera, Urtu aurretik ekin itzuliko da Xabi Borda.
|
|
|
Horiekin batera, beste hamaika testu bildu dituzte: Zubizarreta bera, Irati Jimenez,
|
Joan
Mari Irigoien, Yolanda Arrieta, Pako Aristi, Amaia Hennebutte, Castillo Suarez, Fernando Morillo, Jasone Osoro, Iñaki Zubeldia, Aitor Arana eta Joxemari Iturralde idazleak, eta Naroa Ogando euskara irakaslea ageri dira sinaduretan.
|
|
2023
|
|
|
Hunkidura sakonekoak izan dira tarte asko. Imanol Irigoienek —haren koadro bat ageri da aurtengo azalean—
|
Joan
Mari Irigoien anaiaren tintazko erretratu bat jarri du mahai gainean, eta haren altzoan irakurri ditu bi poema: bat anaiarena —gaixotasun larri bat du duela hamar urtetik—, eta berea, bigarrena.
|
|
|
bat anaiarena —gaixotasun larri bat du duela hamar urtetik—, eta berea, bigarrena. Ainara Maiak, berriz,
|
Joan
Mari Irigoienek 1999tik 2022ra bitarte Hatsara bidali dituen olerkien zatiekin osatu du Joan Mariren Hatsa. Liburuen zozketan, Bernhard J. Mathieuten Lehenbiziko harria eleberria egokitu zaio Joan Mariri, eta anaiak eramango dio etxera.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien Joan Mari Finishgoien izatera iritsi da, berak bere ohiko umore zabalez aurreikusi zuen bezala. Hori idatzi zuenean gaitzak harrapatuta zegoen, bazekien ez zuela luze iraungo bizirik, baina orduan ere indarra izan zuen minen, ezinen eta beldurren gainetik pasarazteko, estraperlista abil baten antzera, irribarrea.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien hil dela jakitean, pertsona etorri zait gogora idazlea baino lehenago eta indar handiagoz. Eta esaldi tipiko itsusi samar hori:
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoienekin zeundenean, bakarka, lagunartean zein ekitaldi publiko edo ofizialean, beti sentitzen zenuen egon behar zenuen lekuan zeundela, eta horrek ondo sentiarazten zizun.
|
|
|
Baina hau egunkari bat da, eta
|
Joan
Mari Irigoienen heriotza idazle izan zelako da aipagai, euskal literaturaren historian arrastoa utzi duen idazlea. Arrastoa, adibidez, bere bihotzeko Altza omenduz Oilarraren promesa nobelan, gaurkotasunik galdu ez duen salaketa soziala eginez; Aurrerago, Poliedroaren hostoak mugarri bat izan zen bere garaiko euskal literaturan, gure barruko zein kanpoko Elizalde eta Ibargoyen guztiak hobeto ezagutzeko eta ulertzeko bide landu eta gozagarria.
|
|
|
74 urterekin hil da
|
Joan
Mari Irigoien idazlea (Altza, Donostia, 1948), gaixoaldi luze baten ondotik. Gutxika gutxika itzali da, baina jakina da hark urteetan ondutako literatur lanak ez direla nolanahi iraungiko aurrerantzean ere; ez kultur munduaren muinean, ez handik kanpokoan ere.
|
|
|
Politika ez al zen literatura? Zenbat hautagaik irakurri du
|
Joan
Mari Irigoienen liburu bat. Oilarraren promesak egiten dizkidate ala ni naiz Babilonian bizi dena?
|
|
|
Aspaldiko liburu bati heldu diot
|
Joan
Mari Irigoien hil den honetan; haren lehenengo nobelari: Oilarraren promesa (Gero, 1976).
|
|
|
Oharra: Nahaste borraste honi buruz argitasun pixka bat eman zigun (zendu berria dugun)
|
Joan
Mari Irigoienek. Bere omenez, hona ekarri nahi ditut berak asmatutako hitz joko hauek:
|