|
2008
|
|
|
Jendea topatzen jarraitu zuen bidean, eta haiek agurtzen. Orduantxe iritsi zen
|
Joan
Mari Olano Amnistiaren Aldeko Mugimenduko kidea agurtu zuen, esate baterako.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoienek (Altza, 1948) Bestea da mundua eleberria aurkeztuko du datorren astean, Orbetarrak izeneko proiektu luze bateko lehen alea, XIX. eta XX. mende bitarteko saga baten historia kontatzen duena. Hona pasarte bat.
|
|
|
|
juan
mari olano
|
|
|
Jose Elorrieta ez ohiko sindikalista da. «Merkantileko sindikalista» deitu zion atzo
|
Joan
Mari Torrealdai Jakin aldizkariko zuzendariak aurkezpenean. Izan ere, Elorrietak ekonomia ikasketak egin zituen Deustuko unibertsitatean.
|
|
|
Agur kutsuko hitzaldia eskaini zuen ELAko idazkari nagusiak ehun bat lagunen aurrean, BERRIA egunkariak eta Martin Ugalde Kultur Parkeak elkarlanean antolatutako foroan. ...Manu Robles Arangiz Fundazioko zuzendari ohi Fernando Iraeta, EAJko GBBko eta BBBko lehendakari Joseba Egibar eta Andoni Ortuzar, Aralarreko koordinatzaileorde Jon Abril,, Koldo Gorostiaga EHko eurodiputatu ohia, Elkarreko arduradun Joxe Mari Sors, Xabier Mendiguren Bereziartu Kontseiluko idazkari nagusia, Gipuzkoako Ikastolen Elkarteko lehendakari Arantza Manterola eta EKTko Joxean Lizarribar eta
|
Joan
Mari Larrarte.
|
|
|
Josanton Artze poeta, Jose Anjel Irigarai... BERRIA egunkariko Martxelo Otamendi eta
|
Joan
Mari Larrarte ere han ziren. Andre bat irten zen, malkoak xukatzen, eta Miren Azkarate Jaurlaritzako kultura sailburua haren atzetik:
|
|
2009
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai. Idazlea
|
|
|
Izenak ematen hasita, gisakoa izango da epaimahaikideen berri ere jakinaraztea; idazle eskarmentudunak aritu ziren hasieran lan horretan:
|
Joan
Mari Irigoien, Andoni Egaña, Aingeru Epaltza, Xabier Mendiguren Elizegi; gero, berriz, egile gazteak eurak, aurretik sari bera jasotakoak gehienak: Julen Gabiria, Jasone Osoro, Unai Elorriaga, Karmele Jaio, Xabier Etxeberria, Igor Estankona.
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko Eloy Velasco epaileak Egunkaria ko auzi ekonomikoarekin aurrera jarraitzea erabaki du,
|
Joan
Mari Torrealdairi, Txema Auzmendiri eta I, aki Uriari deklarazioa hartu ostean. Hiru inputatuei deklarazioa hartu eta hurrengo egunean eman du erabakiaren berri.
|
|
|
Horrenbestez, hamar egun barru jakingo dira Dignidad y Justicia herri akusazioak eta Fiskaltzak
|
Joan
Mari Torrealdairen, I, aki Uriaren, Txema Auzmendiren, Jose Mari Sorsen, Fernando Furundarenaren, Mikel Sorozabalen, Bego, a Zubelzuren eta Ainhoa Albisuren kontra zigorra eskatzen duten edo ez, eta zigorra eskatzen badute zer zigor eskatzen duten. Aurreko aldian eskatutakoa berresten baldin badute, orotara 184 urteko espetxe zigorra eskatuko dute.
|
|
|
Egun erabakigarriak izanen dira Egunkariaren auzi nagusirako baita bertan inputatuta dauden zazpi lagunentzat: Martxelo Otamendi, I, aki Uria,
|
Joan
Mari Torrealdai, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga, Xabier Alegria eta Pello Zubiria. Haien defentsak, I, igo Iruin eta Jose Maria Elosua abokatuek, auziaren artxiboa eskatu dute Botin auzian oinarrituz.
|
|
|
Zortzi dira diru kontuak faltsutzea eta zerga iruzurra egin izana egotzita auzipetu dituztenak: Auzi nagusian ere auzipetuta dauden
|
Joan
Mari Torrealdai, I, aki Uria eta Txema Auzmendi, eta Joxe Mari Sors, Ainhoa Albisu, Mikel Sorozabal, Bego, a Zubelzu eta Fernando Furundarena. Joan den maiatzean, Torrealdai, Auzmendi eta Uriari sumario honetan lehen aldiz deklarazioa hartu ondoren, auziarekin aurrera jarraitzea erabaki zuen Eloy Velasco epaile instruktoreak, epaiketarako beste pauso bat emanda.
|
|
|
–Irabaztearen primek jokatu dutenendako bakarrik ez, plantila osorako behar dute izan?. Eta onartu egin zen idazlea izateko futbola utzi zuen
|
Joan
Mari Irigoienek lideratu zuen proposamena, Sanseko jokalaria zen. Direktiboek ezin izan zuten espirituaren argudioa bihurritu:
|
|
|
Zigor doblea da, ezin dugu onartu!? Milaka mutil entrenatutako bati entzun nion berak inoiz ezagutu zuen jokalaririk onena
|
Joan
Mari Irigoien izan zela. Nik Joan Mari ikusia edukiko nuen umetan Santa Barbara ondoko zelaietan jokatzen, edo beira fabrikako zumitzaren ondoan, Altzan.
|
|
|
Milaka mutil entrenatutako bati entzun nion berak inoiz ezagutu zuen jokalaririk onena Joan Mari Irigoien izan zela. Nik
|
Joan
Mari ikusia edukiko nuen umetan Santa Barbara ondoko zelaietan jokatzen, edo beira fabrikako zumitzaren ondoan, Altzan. Baina ez daukat halakoren akordurik, eta damu naiz.
|
|
|
haren espiritua piztu nahi omen du. Baina Pela Arzakekin eta
|
Joan
Mari Irigoienekin bildu ordez, kantu baten bila omen dabil, irudiren batzuei txertatuta, mutilak, motibatzeko, zelairatu aitzin, huraxe ikus entzunarazita.
|
|
|
|
Joan
Mari Larrarte. EKTko zuzendari nagusia
|
|
|
Egunkaria auzia n auzipetutako
|
Joan
Mari Torrealdaik Euskaltzaindia: Ekin eta Jarrai liburua aurkeztu zuen, orobat.
|
|
|
Egunkaria auziko auzipetuen aldeko banderatxoa ere present izan zen manifestazioan. Indarrak bilduz, euskararen ofizialtasuna ez ezik, bidegabekerien bukaera lortzeko urratsa zela adierazi zuen
|
Joan
Mari Larrarte EKTko kontseilari ordezkariak. Ondoko asteotan Egunkaria auziko auzipetuen alde eginen diren mobilizazioetan parte hartzera deitu zuen.
|
|
|
Euskarazko hedabideen izenean,
|
Joan
Mari Larrarte EKTko kontseilari ordezkariak, BERRIAren jardunaz gain, Interneteko ataria eta Hitzen hedapena nabarmendu zituen. Kanpaina egin bitartean, prentsa idatziak ale gehiago banatuko ditu Ipar Euskal Herriko kioskoetan.
|
|
|
Beste ahalegin bat eskatu zuen atzo
|
Joan
Mari Torrealdai Egunkaria auziko auzipetuak. 2003ko otsailaren 22an, Egunkariaren itxiera salatzeko Donostian egin zen manifestazioaren argazkia ekarri zuen gogora.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai Euskaldunon Egunkariako administrazio kontseiluko presidentea zen. Eta haiekin batera, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Xabier Oleaga eta Txema Auzmendi epaituko dituzte Auzitegi Nazionalean laster hastekoa den auzi saioan.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga eta Martxelo Otamendiren kontrako epaiketa abenduan hastea espero da, Madrilen, Auzitegi Nazionalean. ETAko izatea egotzita epaituko dituzte, baina, fiskala epaiketa egitearen kontra dago, ez baitu uste horretarako arrazoirik dagoenik.
|
|
|
Letren errepublikatik iritsitako babesa eskertu du
|
Joan
Mari Torrealdaik, Dabilen Elea saria jaso berritan
|
|
|
Liburuen behatokiarekin eta bibliotekarekin egiten dut amets, eta zuekin egon nahi dut, libre, hemen.
|
Joan
Mari Torrealdaik hunkituta eta txalo zaparrada luze baten oihartzunarekin eskertu zuen atzo Dabilen Elea saria, Antton Olariaga iazko irabazlearen eskuetatik jaso zuenean.
|
|
|
Euskaltzain osoak letren errepubliken omenalditzat jo zuen saria, eta kide guztien babesaren adierazpen publiko bezala. Beste ezeren gainetik, hori jaso baitzuen
|
Joan
Mari Torrealdaik atzo gauean. Ehundik gora lagun bildu ziren ekitaldian, eta bertan elkartu ziren idazle eta euskal argitaletxe garrantzitsuenetako ordezkari guztiak gerturatu zitzaizkion besarkada bat eman eta animo hitzak eskaintzera.
|
|
|
Espainian honelako jendea zigortu egiten badute, zer egin dezakegu buruan garun apur bat eta bihotzean justizia zantzurik ñimiñoena daukagunok? Bada, saritu[...] Beraz,
|
Joan
Mari eta euskal kultura zintzo demonio zabaltzen eta hedatzen ibili zareten, zabiltzaten eta ibiliko zareten Euskaldunon Egunkaria ko lagunok, maite zaituztegu!.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoieni egokitu zitzaion lagun minari buruz hitz egitea, eta duela lau urte Euskal PEN Klubak ere Torrealdai omendu zuenean eskatu zioten hitzaldia ekarri zuen gogora. Zer gutxi aldatu diren gauzak lau urteotan, zoritxarrez, Foruko seme kuttun hori, euskara gero eta zapalduagoa, euskal herritarrak halatsu, hik zer esanik ez...
|
|
|
Beste ezerren aurretik, baina, laguna du Irigoienek Torrealdai, eta biak
|
Joan
Mari izenez abizena konpartitzeko eskaintza luzatu zion, Torregoien eta Irialdai izan gaitezke, biok anaituta. Hik aukeratu.
|
|
|
Hauxe esan nahi dut garbi guztion aurrean:
|
Joan
Mari Torrealdai terrorista bada, ni... terroristekin bat!.
|
|
|
Akusatuen aulkian bost gizon eseriko dira:
|
Joan
Mari Torrealdai, Egunkaria ko Administrazio Kontseiluko presidentea, Jakin aldizkariko zuzendaria, euskaltzain osoa; Iñaki Uria, Egunkaria ko kontseilari ordezkaria, Hamaika telebistako zuzendari nagusia; Txema Auzmendi, Egunkaria ko Administrazio Kontseiluko idazkaria, urteetan Herri Irratian jarduna, jesulaguna; Martxelo Otamendi, Egunkaria ko zuzendaria, BERRIAko zuzendaria; eta Xabier Oleaga... Hamalauna urteko espetxe zigorra eskatu dute akusazioek bostentzat, ETAko kide direla leporatuta.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdai. Egunkaria ko Administrazio Kontseiluko lehendakari ohia
|
|
|
Etzi aurkeztuko da
|
Joan
Mari Torrealdai Auzitegi Nazionalean, beste lau auzipetuekin batera. Euren aurkako frogarik eza dute defentsa onena, baina epaiketa non jokatzen den ikusita, babesgabetasunaren beldur dira.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik akusazioaren galderei erantzun die asteartetik aurrera Espainiako Auzitegi Nazionalean, Madrilen. Han abiatuko da Egunkaria ren aurkako epaiketa.
|
|
|
Milaka arrazoi ditugu Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi eta Xabier Oleagaren askatasuna exijitzeko. Baina arrazoi horiek pilatuz, beste preso guztien askatasuna aldarrikatzeko bidean, herri osoa martxan jartzeko unea dugu.
|
|
|
Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Xabier Oleaga eta Txema Auzmendi epaitzen hasi ziren atzo. Zein da zure iritzia?
|
|
|
Kezkatuta daude. Kezka horren berri eman du
|
Joan
Mari Torrealdaik bigarren saioaren amaieran, auzipetu guztien izenean. Saioa amaitu eta hurrengo saiorako jakinarazpena auzitegian bertan jaso ondoren, labur hitz egin du Torrealdaik komunikabideen aurrean, ondoan gainerako lau auzipetuak dituela.
|
|
|
Egunkaria ez dugu libertatean ikusiko; orain zortzi urte lurperatu zuten eta ez da berriro kaleratuko. Itxieraren bueltan sorrarazi zituzten kalteak ez dituzte erreparatuko; kalte ekonomikoak, familiarrak, kulturalak, sozialak; Martxelo,
|
Joan
Mari, Txema, Xabier eta Iñakiren gorputz eta barrunbeetan utzitako zaurien ebakiondoak hor geldituko dira entre el recuerdo y la memoria.
|
|
|
Hotz egiten zuen atzo. Duela zazpi urte, guardia zibilek Euskaldunon Egunkaria itxi eta atxilotuta Madrilgo Tres Cantos kuartelera eraman zituztenean ere, hotz handia zela gogoratu du
|
Joan
Mari Torrealdai auzipetuak, manifestazioaren amaieran hitza hartu duenean. Hotza egiten zuen bakarturik, ostikoka eta irainka ibili gintuzten leize zulo ilun hartan.
|
|
|
ELA, LAB, CCOO, ESK, EILAS, EHNE eta Hiru sindikatuetako ordezkariak egon ziren. Paul Rios Lokarriko koordinatzaileak ere parte hartu zuen, baita Joxean Lizarribar EKTko administrazio kontseiluko lehendakariak eta Joanmari Larrarte EKTko kontseilari ordezkariak, Koldo Tellitu Euskal Herriko Ikastolen Konferedazioko lehendakariak, eta
|
Joan
Mari Irigoien, Anjel Lertxundi, Kirmen Uribe eta Hasier Etxeberria idazleek, eta Maialen Lujanbio bertsolariak ere, besteak beste.
|
|
|
Manifestazioaren burua Zabalburura iristean amaiera ez zen ikusten. Buruan, asteartean Auzitegi Nazionalean epaitzen hasi ziren Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi eta Xabier Oleagak eusten zioten Egunkaria libre! leloari, Egunkaria ren aurkako auzi ekonomikoan egonik aurrerago epaituko dituzten beste auzipetuetako batzuekin batera.
|
|
|
Manifestazioaren burua Bilboko udaletxera iritsi zenean,
|
Joan
Mari Torrealdaik auzipetuen izenean irakurri zuen adierazpena da honakoa:
|
|
2010
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien
|
|
|
Ez da oraindik helduko plazara azken orduko ezustekorik ez baldin bada bederen Ramon Saizarbitoria idazten ari den nobela, baina aurtengo udazkenak eta Durango Azokak irakurlearen eskuetan jarriko duenari erreparatuz gero, berehala ikusten da badirela aurten ere kontsakratua tituluaren jabetzat jotzen diren idazleak liburu berrien egileen artean: Joseba Sarrionandia, Koldo Izagirre,
|
Joan
Mari Irigoien, Arantxa Urretabizkaia, Xabier Montoia, Miren Agur Meabe, Patxi Zubizarreta, Mikel Hernandez Abaitua... Horiekin batera, libururik liburu obra gero eta sendoagoa osatzen eta erakusten ari diren idazleak daude:
|
|
|
Baina izan ziren gu baino idazle zaharragoak, gu oso ondo hartu gintuztenak: Koldo Izagirre, Ramon Saizarbitoria, Ramon Etxezarreta, Joxe Azurmendi,
|
Joan
Mari Torrealdai... Euskara eta euskal literatura asko maite zutelako, garai hartan euskal idazlerik ia ia ez zegoelako, eta beharbada beren hasierako ahalegina gogorarazten genielako, laguntza handia eman ziguten.
|
|
|
1990etik 1993ra bitartean idatzitako agiri horietan, Egunkaria ri buruz hitz egiten da. Baina, fiskalaren arabera, agiri horietatik ezin da ondorioztatu
|
Joan
Mari Torrealdai, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga, Iñaki Uria eta Martxelo Otamendi akusatuak ETAko kide direnik, ezta haren laguntzaile izan direnik ere, inondik ere ez. Izan ere, testu horiek beste batzuek idatziak direla dio.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik egin duen azterketa jaso du Jakin aldizkariaren 176 zenbakiak
|
|
|
Euskaraz nahiz bi hizkuntzatan, 2.483 liburu argitaratu ziren 2008an,
|
Joan
Mari Torrealdaik Jakin aldizkariaren 176 zenbakian argitaratu duen azterketaren arabera. Produkzioak gora egin zuen beraz, 2007an baino 348 titulu gehiago kaleratu baitziren.
|
|
|
Auziaren oihartzuna handia izan da hemen, zein kanpoan.
|
Joan
Mari Torrealdaik, Iñaki Uriak, Txema Auzmendik, Martxelo Otamendik eta Xabier Oleagak ez dute ahazteko jasotako babesa. Gaurko ikuskizunaren bitartez hori adieraztea dute xede.
|
|
|
Euskal kulturgintzari buruzko irakaspenak orain artean. Nekane Goikoetxea, Aitor Zuberogoitia, Aitzpea Leizaola, Paulo Iztueta, Jon Irazabal, Dionisio Amundarain,
|
Joan
Mari Torrealdai, Antxon Narbaiza, Gotzon Barandiaran.
|
|
|
Francisco Herrero biolin jotzailea lagun dutela, Joan Margarit,
|
Joan
Mari Irigoien, Castillo Suarez, Juanra Madariaga, Juanjo Olasagarre eta Karmelo Iribarren poetek parte hartuko dute Pentsamenduaren Poesia jaialdiaren aurtengo errezitaldian, etzi, 19:30ean, Donostiako Viktoria Eugenia antzokiko Club aretoan.
|
|
2011
|
|
|
Baina nola bizi dute idazleek beraiek belaunaldien kontua. Sentitzen al dute euren burua belaunaldiren batek ordezkaturik. Belaunaldietan sailkatzeak zein eragin izaten ote du euren obraren ezagutza eta zabalpenean. Durangoko Azokara eta gisakoetara hurbiltzeko «lotsati» zen garai batean
|
Joan
Mari Irigoien (Altza, Donostia, 1948), baina denborarekin ulertu eta onartu zuen irakurlearekin aurrez aurreko harremana izatea beharrezkoa ez ezik polita ere badela. Lehen ordutik Elkarren erakusmahaian zen atzo, aurten argitaratu duen Ur arreak, ur garbiak nobela jendarteratzeko asmoz.
|
|
|
Goizeko lehen orduetatik nabari zen aurreko egunetan baino mugimendu handiagoa. Eguerdi parterako jendez beteriko eltze beroa zen Landako gunea, eta lapiko horretan orotariko osagaiak, musika eta literatur munduko jende andana, orduerdiroko emanaldiak Ahotsenean (zuzenekoak musikan eta solasaldiak literaturaz), idazle (Iban Zaldua, Jon Arretxe,
|
Joan
Mari Irigoien, Pako Aristi, Mariasun Landa, Jose Manuel Olaizola Txiliku, Harkaitz Cano, Fernando Morillo, Asel Luzarraga?) nahiz musikariak (Rafa Rueda, Anari, Su Ta Gar, Esne Beltza?) euren lanak sinatzen eta saltzen. Baina, oroz gain, jende andana azokako korridoreetan aurrera eta atzera, zer ikusiko, zer erosiko, norekin hitz egiteko aukera izango.
|
|
2012
|
|
|
Honako hamalau pertsona hauek dira ekimenaren deitzaileak: Naroa Iturri, Txaro Arteaga, Nekane Altzelai,
|
Joan
Mari Irigoien, Inaxio Kortabarria, Xabier Morras, Pello Iraizoz, Julio Soto, Juan Maria Feliu, Martxelo Otamendi, Andoni Egaña, Peio Dufau, Josu Juaristi eta Ramon Labaien. Hamalauak ezin izan ziren egon atzoko agerraldian, baina gehienak bai.
|
|
|
Gaixo dauden 14 presoak etxera lelopean deitu dute martxa, eta gaur, 11:00etan, abiatzekoa zen. Hamalau pertsona ezagunek egin zuten martxarako deia, tartean Txaro Arteagak,
|
Joan
Mari Irigoienek, Inaxio Kortabarriak, Martxelo Otamendik, Andoni Egañak eta Ramon Labaienek. Atzo, luzatu egin zen deialdiarekin bat egiten dutenen zerrenda.
|
|
2013
|
|
|
Baina egiari bere bidea[...]». TXILLARDEGI Idazlea«[...] Baina, nahas mahas horretan,
|
Joan
Mari Torrealdairen irudiak hartu du gaina. Bai behintzat nire memorian.
|
|
|
Izan ere, datozen hilabeteetan ICANNekin kontratua sinatuko du PuntuEus fundazioak, domeinuaren administrazioa, kontrola eta kudeaketa bere gain hartzeko; proba teknikoak ere egin dituzte,. eus martxan jar daitekeela ziurtatzeko. Iratxe Esnaolak eta
|
Joan
Mari Torrealdaik fundazioaren izenean azaldu dutenez, lehen mailako domeinu orokorra izango da. eus, hizkuntza eta kulturaren atalekoa. Hain justu, horrek atzeratu du prozesua, erabilera orokorreko domeinuen alorrean ia 2.000 eskari jaso baitzituen ICANNek iaz.
|
|
|
Alferrikako lana izan liteke, kontaduria aspergarri eta hutsa seguru asko, baina jo dezagun zenbakietara. Jo dezagun, esaterako,
|
Joan
Mari Torrealdaik 1997an argitaratutako Euskal Kultura Gaur liburura, datu zehatz eta zorrotzetan oinarritutako lan mardulera. Han dago beharbada inoiz egin den euskal idazletzari buruzko argazki osatuena eta hura izan daiteke, beraz, orduko errealitatea zein zen hobekien isla dezakeen bilduma.
|
|
|
Duela bost urte, 2008an, goia jo ondoren 2.597 titulurekin, azken urteetan beheraka egiten ari da euskarazko liburuen produkzioa, pixkanaka pixkanaka bada ere,
|
Joan
Mari Torrealdaik Jakin aldizkariaren 198 zenbakian Euskal liburugintza 2012 izenburua duen azterketan emandako datuen arabera. 2012an 2.005 titulu argitaratu ziren, 2011n baino 241 gutxiago.
|
|
2014
|
|
|
Zortzi lagun daude zain: Joxe Mari Sors, Mikel Sorozabal, Fernando Furundarena, Ainhoa Albisu, Begoña Zubeltzu,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Txema Auzmendi. Fiskaltza da akusazio bakarra, Dignidad y Justicia elkartea prozeduratik kanpo geratu baitzen, Egunkaria ren aurkako auzi nagusia amaitu eta Espainiako Auzitegi Nazionalak ebatzi zuenean auzi ekonomikoa deiturikoak «delitu terroristekin» zerikusirik ez duela eta Gipuzkoan epaitu behar zela.
|
|
|
«Egun handia» izan zen atzokoa Egunkaria ko auzipetuen «bizitza pertsonaletan», haien izenean
|
Joan
Mari Torrealdaik Andoainen (Gipuzkoa) adierazi zuenez: bukatu da Egunkaria auzia, eta «eskerrak» emateko unea iritsi zitzaien.
|
|
|
Sarrerako atean oraindik itxieraren marka dago.
|
Joan
Mari Torrealdairen hitzek eman zioten hasiera saioari eta auzipetu zein euren senideen adierazpenak bildu zituzten. Torrealdaik diskurtsoan Egunkaria auzia memoria historikoaren parte izatea ezinbestekoa dela azpimarratu zuen.
|
|
2015
|
|
|
Kontrara, txikitasunaren bertutea ere bada zeure burua beti zalantzan jartzea eta hobetzea. Hegemonian dagoenak ez du horren beharrik.Talde berriarekiko eta Jakin en etorkizunarekiko konfiantza agertu du beti
|
Joan
Mari Torrealdaik, aurreko zuzendariak. Baina kezka bat ere erakutsi du:
|
|
|
Gaitz ankerrak besteren platerean imajinatzen ditugulako beti, geure muinean daramagun superniaren aginduz. Ni, gizaki hautatua bainaiz neure baitarako, eboluzioaren saria, halako okerrik merezi ez duena, hil artean bizi egingo dena.Pertinenteak dira
|
Joan
Mari Irigoienek bere poema liburu argitaratu berrian egin dituen bi galderak, garai onean datoz: «Zergatik niri?», larriminak jo zueneko ezinaren eta amorruaren adierazgarri, eta «zergatik ez niri?», gaixotasuna onartu eta harekin aurrera egiteko bide oinazetsuan makulu izan duena.Denok izan gaitezke Joan Mari Irigoien, zu, hura, neroni, eta, beldurtzen hasita, baita geure haur kuttun akatsik gabeak ere.
|
|
|
Ni, gizaki hautatua bainaiz neure baitarako, eboluzioaren saria, halako okerrik merezi ez duena, hil artean bizi egingo dena.Pertinenteak dira Joan Mari Irigoienek bere poema liburu argitaratu berrian egin dituen bi galderak, garai onean datoz: «Zergatik niri?», larriminak jo zueneko ezinaren eta amorruaren adierazgarri, eta «zergatik ez niri?», gaixotasuna onartu eta harekin aurrera egiteko bide oinazetsuan makulu izan duena.Denok izan gaitezke
|
Joan
Mari Irigoien, zu, hura, neroni, eta, beldurtzen hasita, baita geure haur kuttun akatsik gabeak ere. Baina denok ez dugu halako hautu egiatirik egingo.
|
|
2016
|
|
|
Eta lehenago batzuek euskarazko egunkariaren proiektu bikain eta beharrezkoa aurrera eramateagatik kartzela eta bortizkeria jasan duzue.
|
Joan
Mari Torrealdaik 1998 urtean El libro negro del euskara n euskarak mendeetan zehar izandako politika errepresiboari buruz batutakoak baino beltzagoak jasan dituzue zeuen haragian berak eta besteok. Eta ez dago krimen horiengatik ez beste batzuengatik kartzelaturik.
|
|
2017
|
|
|
Idazleen bilkura izan zen Ermuan. Akordatzen naiz
|
Joan
Mari Torrealdai han ikusia, frantziskotarra orduan, abitu eta guzti, eta Gabriel Aresti, eta Xabier Kintana. Jende asko!
|
|
|
Ez dakit, ordea, jende askoren arreta piztuko lukeen. Gainera, ez dakit kalitatearen langa pasatuko lukeen.Ez duzu uste ekarpen are handiagoa egin zenezakeela horren diskretua eta apala ez bazina?
|
Joan
Mari Torrealdaik esan zidan duela gutxi: «Juanjo, apaltasun hori harrotu ezazu pixka bat».
|
|
2019
|
|
|
Gaur, 15:30ean inauguratuko dute; eta bihar eta etzi, 09:00etan hasiko dira ekitaldiak.Gaur, asteazkenaAreto nagusia. Irekiera ekitaldia,
|
Joan
Mari Torrealdai, Nekane Balluerka, I, aki Zabaleta, Markel Olano eta Jon Insaustiren hitz hartzeekin. Segidan, Gotzon Arrizabalagaren kontzertua eta Joseba Zulaikaren, Miren Azkarateren eta Pruden Gartziaren 45na minutuko hitzaldiak.Bihar, ostegunaA gela.
|
|
2020
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik egindako 2017ko euskarazko argitalpenen zerrenda eta hari buruzko interpretazioa ere badakartza zenbakiak, eta, soziologo eta Jakin Fundazioko lehendakariak dioenez, datuek erakusten dute Euskal Herrian erabiltzen diren euskarazko testuliburu gehienek «curriculum espainola» daukatela muinean.
|
|
|
Gaur duela hamazazpi urte, 2003ko otsailaren 20an, Guardia Zibilak egoitza itxi zion Euskaldunon Egunkaria ri, euskara hutsezko kazeta bakarrari, Espainiako Auzitegi Nazionalaren aginduz. Hamazazpi urte Andoaingo Martin Ugalde parkeko egoitzan eta Gasteizko, Iruñeko eta Bilboko ordezkaritzetan giltzarrapoa jarri zutela. ETArekin lotura zuelakoan itxi zuten kazeta, eta atxilo hartu zituzten Xabier Alegria, Txema Auzmendi, Inma Gomila, Luis Goia, Fermin Lazkano, Xabier Oleaga, Martxelo Otamendi,
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria eta Pello Zubiria. Zazpi urte geroago heldu zen auzipetuen absoluzioa.
|
|
2021
|
|
|
Poliedrotik poliedrora. Berreskura dezagun 1983an
|
Joan
Mari Irigoienek (besarkada bat Joan Mariri), errealismo magikoaz kutsaturik, idatzi zuen Poliedroaren hostoak eleberrian ageri den pasarte bat. Nobelan bi familien arteko liskarra azaltzen da.
|
|
|
Poliedrotik poliedrora. Berreskura dezagun 1983an Joan Mari Irigoienek (besarkada bat
|
Joan
Mariri), errealismo magikoaz kutsaturik, idatzi zuen Poliedroaren hostoak eleberrian ageri den pasarte bat. Nobelan bi familien arteko liskarra azaltzen da.
|
|
|
Aldizkariaren amaieran, Euskal kulturgintza 2018 izenburupean, 2018ko liburugintzaren azterketa jasotzen du aldizkariak.
|
Joan
Mari Torrealdaik urtez urte liburugintzan egindako lanari jarraipena ematea da Jakin en asmoa, eta Xabier Eizagirre aldizkariko erredakzioburua arduratu da ikerketa egiteaz. Ordutik bi urte igaro badira ere, euskal liburuen ekoizpenaren bidea zein den erakutsi nahi izan du azterketaren bitartez.
|
|
|
Baina herri hain indartsu eta demokratiko eta baketsuko seme izan banintz, beharbada ez nuen irteteko beharrik ere izango!». Martin Ugaldek
|
Joan
Mari Torrealdairi esana da. Sorterritik kanpo 22 urte egin ondoren Ugaldek familia hartuta Euskal Herrira itzultzeko izan zituen arrazoi nagusietako baten tamaina erakusten du esaldiak.
|
|
|
Uztailaren 31n urte bat beteko da
|
Joan
Mari Torrealdai kazetari, idazle eta euskaltzalea zendu zenetik, eta hura gogoratu eta egin zituen ekarpenak balioan jartze aldera, bidelagun izandakoek omenaldi berezia egingo diote datorren ostiralean, Andoaingo (Gipuzkoa) Martin Ugalde parkean. Lorea Agirre Jakin aldizkariko zuzendariak adierazi du omenaldi bat «zor» ziotela Torrealdairi:
|
|
|
«Sektore oso desberdinetako eragileekin aurkezten ari gara ekainaren 19ko ekitaldia, askotariko eragileekin egindako lanaren emaitza delako, eta horixe erakutsiko dugulako». Hain zuzen, harekin izan ziren atzo
|
Joan
Mari Larrarte Elkar taldeko ordezkaria, Leire Elizegi Bizipoza eragileen bilguneko koordinatzailea, Ander Etxeberria Mondragon Taldeko hedapen kooperatiboko arduraduna eta Pilar Lekuona Gipuzkoako Erizainen Elkargoko lehendakaria.
|
|
|
Baina bere obra baino garrantzitsuagoa izan da pertsona bera. [...] Aiora, Oihane eta Marijori barkatzeko eskatu behar diegu eta eskerrak eman, haiekin igaro behar zituen ordu asko Josebak guri eman zizkigulako»(
|
Joan
Mari Torrealdai).
|
|
|
|
Joan
Mari Torreldairen' Egunkaria. Gizarte zibilaren arrakasta' liburuaren barrenak laburtu ditu Joanmari Larrartek Andoainen, Imanol Muruaren gidaritzapean eta entzule andanaren aitzinean.
|
|
|
Hitzaurre batek eta zortzi kapituluk osatzen dute
|
Joan
Mari Torrealdaik zendu aitzin idatzi eta Joanmari Larrartek ondotik txukunduriko Egunkaria. Gizarte zibilaren arrakasta liburua.
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdairenaren moduko ibilbide luze bezain oparo bat nekez laburbildu daiteke hiru orduko jardunaldi batean pisuzko hainbat ekarpen albora utzi gabe, baina atzo Martin Ugalde parkean aipatutakoekin argi geratu zen zeintzuk izan ziren haren izaera eta eginiko lanaren ezaugarriak: euskararen eta kulturaren autonomia, herri ekimena, militantismo profesionala, bokazio bateragilea, nazio ikuspegia, egituratzea, transmisioa...
|
|
|
gizarte zibilaren arrakasta): «Euskal kazetaritzan,
|
Joan
Marik eta bera bezalakoek irekitako ateei esker daukagu orain daukaguna».
|
|
|
Martxelo Otamendi.
|
Joan
Mari Torrealdai. Iñaki Uria.
|
|
2022
|
|
|
Herri ekimenez sortutako proiektua da BERRIA, bere garaian Euskaldunon Egunkaria izan zen bezala.
|
Joan
Mari Torrealdairen esanetan, Egunkaria «gizarte zibilaren arrakasta» izan zen, eta BERRIA ere halaxe da. Egunero BERRIA egin, irakurri, zabaldu, lagundu edota babesten dugunon ondarea da.
|
|
|
Joxean Artzeren olerkiena bata, eta Grezia eta Erromako emakumezko poetena bestea, Maite Lopez Las Herasek apailatua. Ibilbide luzeko idazleen artetik, Itxaro Bordak ondu du poesia lan berria, frantsesez eta euskaraz, eta
|
Joan
Mari Irigoienek Sorgin argien ehizan aurkeztu berri du. Amua atera eta hiru urtera, Aritz Gorrotxategik Uda betea n (Elkar) jaso ditu azken olerkiak, eta, azken lanetik hamahiru urtera, Urtu aurretik ekin itzuliko da Xabi Borda.
|
|
|
Horiekin batera, beste hamaika testu bildu dituzte: Zubizarreta bera, Irati Jimenez,
|
Joan
Mari Irigoien, Yolanda Arrieta, Pako Aristi, Amaia Hennebutte, Castillo Suarez, Fernando Morillo, Jasone Osoro, Iñaki Zubeldia, Aitor Arana eta Joxemari Iturralde idazleak, eta Naroa Ogando euskara irakaslea ageri dira sinaduretan.
|
|
|
' Zer ari zara esaten?'. Jakin era deitu nuen, eta
|
Joan
Mari Torrealdairi esan nion: ' Hi, Juan Mari!
|
|
|
Hark ere omendu zituen hiru lagun, Kontseiluaren ibilbidean kide izandakoak:
|
Joan
Mari Torrealdai, Joxe Mari Auzmendi eta Isidro Ioldi. «Zaudeten lekuan zaudetela, jakin Kontseiluak bizirik jarraitzen duela».
|
|
|
Parisen soziologia ikasketak burutu, eta Euskal Herriratzean ekin zion
|
Joan
Mari Torrealdaik euskal liburugintzaren zenbakiak biltzeari. 1976an ekin eta 2017ra arte, urtero, helburu birekin:
|
|
2023
|
|
|
Hau elkarrizketa baten parte da, eta horretan jende asko identifikatzen dut, liburuan bertan: Joxe Azurmendiren lana, Joseba Gabilondorena,
|
Joan
Mari Torrealdairena, Jule Goikoetxearena, Iratxe Retolazarena, Mari Luz Estebanena... Gaur egun gertatzen ari den eztabaida bati ekarpena egin nahi dio liburuak.
|
|
|
1
|
Joan
Mari Torrealdai (Forua, Bizkaia; 1942 2020ko uztailaren 31). Egunkaria ko Administrazioko Kontseiluko lehendakari eta euskal kulturgintzan erreferentzia diren hainbat lanen egile izan zen.
|
|
|
Ordurako, kazetaren hamar arduradun edo arduradun ohi atxilotuta zeuden:
|
Joan
Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Txema Auzmendi, Martxelo Otamendi, Pello Zubiria, Xabier Oleaga, Xabier Alegria, Fermin Lazkano, Luis Goia eta Inma Gomila. Gainerako langileek pixkanaka jakin zuten albistearen berri.
|
|
|
«Harrigarria da Euskal Herrian, hainbeste pairatu den toki batean, zentsuraren gaiak hain presentzia gutxi eduki izana», harritu da Ana Gandara, EHU Euskal Herriko Unibertsitateko MHLI Memoria Historikoa Literatura Iberiarretan ikerketa taldeko kidea. Euskal Herrian zentsuraren ikerketari heldu zion lehena
|
Joan
Mari Torrealdai izan zen. 1936ko gerraren hasieratik 1983ra arte euskal liburuei Espainiako Gobernuak ezarritako zentsura aztertu zuen:
|
|
|
Ikusi gehiago:
|
Joan
Mari Torrealdairen omenezko liburua
|
|
|
|
Joan
Mari Torrealdaik ez zituen txosten polizial horiek eskura izan, «orain» egin dituztelako publiko. Beste batzuk oraindik ezin dira kontsultatu, «sekretu ofizial» baitira oraindik ere.
|
|
|
Hunkidura sakonekoak izan dira tarte asko. Imanol Irigoienek —haren koadro bat ageri da aurtengo azalean—
|
Joan
Mari Irigoien anaiaren tintazko erretratu bat jarri du mahai gainean, eta haren altzoan irakurri ditu bi poema: bat anaiarena —gaixotasun larri bat du duela hamar urtetik—, eta berea, bigarrena.
|
|
|
bat anaiarena —gaixotasun larri bat du duela hamar urtetik—, eta berea, bigarrena. Ainara Maiak, berriz,
|
Joan
Mari Irigoienek 1999tik 2022ra bitarte Hatsara bidali dituen olerkien zatiekin osatu du Joan Mariren Hatsa. Liburuen zozketan, Bernhard J. Mathieuten Lehenbiziko harria eleberria egokitu zaio Joan Mariri, eta anaiak eramango dio etxera.
|
|
|
bat anaiarena —gaixotasun larri bat du duela hamar urtetik—, eta berea, bigarrena. Ainara Maiak, berriz, Joan Mari Irigoienek 1999tik 2022ra bitarte Hatsara bidali dituen olerkien zatiekin osatu du
|
Joan
Mariren Hatsa. Liburuen zozketan, Bernhard J. Mathieuten Lehenbiziko harria eleberria egokitu zaio Joan Mariri, eta anaiak eramango dio etxera.
|
|
|
Ainara Maiak, berriz, Joan Mari Irigoienek 1999tik 2022ra bitarte Hatsara bidali dituen olerkien zatiekin osatu du Joan Mariren Hatsa. Liburuen zozketan, Bernhard J. Mathieuten Lehenbiziko harria eleberria egokitu zaio
|
Joan
Mariri, eta anaiak eramango dio etxera.
|
|
|
|
Joan
Mari Irigoien Joan Mari Finishgoien izatera iritsi da, berak bere ohiko umore zabalez aurreikusi zuen bezala. Hori idatzi zuenean gaitzak harrapatuta zegoen, bazekien ez zuela luze iraungo bizirik, baina orduan ere indarra izan zuen minen, ezinen eta beldurren gainetik pasarazteko, estraperlista abil baten antzera, irribarrea.
|