|
2012
|
|
|
Jatorrizkoa bera baño obea da irakurtzeko. Uste degu Apaolaza-k
|
bazekiela
zer egiten zuan. Lasto kentze orrek ez dio nobelari kalterik egin, mesede baizik (San Martin 1962:
|
|
2013
|
|
|
Eskaintzen daukuten bakea laburra liteke.
|
Badakite
zerk egin dioten huts oraikoan, zeren eskasiak ez dituen utzi beren chedeen bethetzerat, gu guzien zafratzerat. Zenbeit urthez bil letzazkete ausarkian orai eskastu zaizkotenak, eta berriz laster haste liteke gerla.735
|
|
2016
|
|
|
Halakoa da nire bizia. Nik ez
|
dakit
zer egin.
|
|
|
(Nigarrez ari dela). Bo, ez
|
dakit
zer egin, baina otoi otoi, nehori ez aipa nire salaketak!
|
|
2020
|
|
|
Hura ez zuten misionestek galdu ahal izan edo tolerantzia egin zuten. Eta orduan sorgina jiten zen zaldiz; zaltuts, batere zelarik gabe ez deus ere; lauhazka eta; ez
|
dakit
zer egiten zuen baina beti ere; artatzen zituen hausikiak. Hortaz aparte, ni nintzen lekuan Saint Louis ko ingurutan lanean ari, gaineratekoa galdua zen.
|
|
2021
|
|
|
15.2.1b Izen sintagman zenbatzaileren bat azaltzen denean (ikus 16 kapitulua): Gizon askok parte hartu zuen biltzarrean; Ez
|
dakit
zergatik egiten duzun horrenbeste lan; Bost liburu irakurri behar dituzue ikastaroan zehar.
|
|
|
Lehenbizikoa Iparraldean erabiltzen da, behe nafarreraz eta zubereraz, eta bigarrena, gaur egun hedatuagoa bada ere, batez ere bizkaierazko testuetan ageri da, baina XX. mendean gipuzkerazko idazle batzuek ere erabiltzen dute: Nik ez
|
dakit
zer egin aurrerantzean (Etxeita); Ez dezagun Jaungoikoaren izena jagoitik aipa ere, beldurrekin eta humilitatearekin baizen (Leizarraga). Egungo testuetan ez du ia lekurik jagoitik adberbioak, baina aurrerantzean gehiago erabiltzen da.
|
|
|
16.2.2i Balio inpertsonalarekin ere erabiltzen da, Hegoaldean bakarrik: Batek
|
daki
zer egin holakoetan!; Eta esango didazu ez direla horiek bat txoratzeko gauzak? (A.
|
|
|
(A. P. Iturriaga); Nola basoan beti egonda gauden, batek ez
|
daki
zer egin (Soroa); Batek mundura etortzean/ izaten du haurtzaroa/ haur garelarik beharrezko da/ bere amaren beroa (Uztapide): Honelako gizonarekin erromeriara joatea baino hobe luke batek ez dakit zer egin!
|
|
|
P. Iturriaga); Nola basoan beti egonda gauden, batek ez daki zer egin (Soroa); Batek mundura etortzean/ izaten du haurtzaroa/ haur garelarik beharrezko da/ bere amaren beroa (Uztapide): Honelako gizonarekin erromeriara joatea baino hobe luke batek ez
|
dakit
zer egin! (J.
|
|
|
13.8.2d Batzuetan adjektiboa ere hartzen du sintagma bihurkariak: Ez
|
daki
zer egin bere buru gaixoarekin; Neure buru triste honek ez dit onik ematen. Bide batez, kontura gaitezen hemen ergatiboan doala neure buru esamoldea.
|
|
|
Subjektu huts hori dela eta, aukera aukerakoak dira perpaus osagarri jokatugabeak adierazpen inpertsonalak, generikoak edo subjektu zehaztugabekoak egin nahi direnean: Horregatik erabaki zen etxea ixtea; Aberatsa izateak ez dakar zoriontsu bizitzea; Nola
|
jakin
zer egin?
|
|
|
Beste batzuetan, galde hitza barnean duten osagarrietan, partizipio burutua edo aditzoina emanaz eratzen dugu forma jokatugabea: Gaur ez
|
dakizu
zer egin fantasiekin (Oñederra); Haurtzarotik gaur arte beti kasu egin zuen, zer erran, zer pentsa, zer nabari, nola ibil, nola joka utzia ez izateko (Borda).
|
|
|
459): Paperak, ez dakit nola galdu dituen; Alabak, ez
|
dakit
zer egin nahiko duen; Sendagile horrekin, esaten dute ez direla inoiz ere operatuko20.
|
|
2023
|
|
|
Karlos V.a, bestalde, nardatua zen hain indartsu izan zen errege horrekin, ez
|
zekien
zer egin harekin, preso atxikitzeak ez baitzuen oihartzun ona Europako beste erregetzeen artean. Horrela, aterabidea bilatu nahian, Margarita Madrila joan zen.
|
|
|
Zoritxarrez! Jainkoa maitea, ez
|
dakit
zer egin Uste dut azkenean hilko naizela, Hau ez nezake gehiago jasan.
|