|
2007
|
|
|
Beste aldetik, Prefekturako baimena lortzeko zenbait oztopo gainditu behar izan zituen La, ttek, prefekturaren nagusiak
|
jakin
nahi baitzuen nortzuk ziren argitalpenaren diru emaileak, artikulu frantsesik bazutenentz, ea edonork idatzi ahal zuen aldizkarian, etab.:
|
|
2008
|
|
|
GIZONA nor den
|
jakin
nahi duenak, lasai irakur dezake BAT GIZONAri dagokiona.
|
|
|
Idazlan honetan ez dut haren biografia eginen, irakurleak bestalde aur kitzen baititu
|
jakin
nahi dituen xehetasunak1 Gaiari buruzko ohar beharrenak eginen ditut, doi doia.
|
|
|
kontuoi jaramonik ez egitean, gure utzikeriarekin, azken buruan, euskaldunok kultura eta zientziarako erdara horien nagusitasuna bermatu besterik ez dugu egiten, gure hizkuntza, aldiz, bigarren mailako, gutxi gorabeherako tresna eta zale gutxi batzuentzako bitxitzat zokoraturik, eta gauza serioak zehatz
|
jakin
nahi ditugunean, erdara horietara jotzea nahitaezko bihurtzen.
|
|
|
–Pinudi horrek zenbat balio du?? galdetzen dugunean, hortaz, pinuen> (saltzeko prest jarritako pinuen) salmenta prezioa zenbatekoa den
|
jakin
nahi dugu, ez pinu ak dauden lur sailak> zenbat balio duen. Horrelakoetan, hortaz, pinudia> dio gunean, pinu multzoa, > pinuak?
|
|
|
Obra zaharren berri izan eta kontsultatzeaz gain, atzerrian zeuden euskalaritza lanak euskal erakunde publikoek eskura zitzaten saioak ere egin zituen Azkuek. Hola, 1894 aldera, Fidel Sagarminagak gomendio txartel bat idatzi zion Azkueri Victor Collins irlandarra har zezan281 Collins, Bonaparte printzearen fondoen katalogoa prestatzen ari zen, eta euskarazko obrak zein euskalkitan zeuden
|
jakin
nahi zuen. Azkuek kontsultari erantzuteaz gain, Collins en bidez jakin zuen printzearen biblioteka salgai zegoela.
|
|
2010
|
|
|
Gai bati buruzko azterketa bat kudeatzeko corpus bat behar da, analisiaren abiapuntua eta aztergaia izanen den datu multzoa. Gure kasuan
|
jakin
nahi genuke Ipar Euskal Herrian euskara ikasten duten jende helduen ezaugarriak zein diren, nahiz soziodemografikoak eta demolinguistikoak, nahiz hauen motibazioak eta helburuak, eta ikasle hauen artean bereziki etorkin helduen ezaugarriak.
|
|
|
Ikastolen sustatzaileek, beraz, ez
|
zekiten
nahi zuten hura zen ala ez; ez zuten argi eskola berri eta ezberdina sortzeko abenturak zer emango zuen. Baina, garaiko belaunaldi berrizalearen ezaugarri, oso garbi zuten desio ez zutena:
|
|
2012
|
|
|
Zerrenda luzatzen jarraitu beharrean, autore horien lanek Sarrionandiarengan nolako eragin eta arrastoak utzi dituzten aztertzeari lotuko gatzaizkio jarraian, iurretar idazlearen lanetan itzulpena eta sorkuntza nola uztartzen diren erakusteko xedez. Sarrionandiaren lanetako harreman intertestetualei eta autoreen oihartzunei buruz gehiago
|
jakin
nahi duenak Azkorbebeitiaren liburura jo dezake, baita han ematen diren beste iturri batzuetara ere: Kortazar, Aldekoa, Markuleta, Mendiguren, Iturralde, Ordorika...
|
|
|
227 Mitxelenak kritika nola ulertzen zuen
|
jakin
nahi duenak jo beza Pérez Gazteluren lanera (1995b), lan horretan ongi baino hobeto azaltzen baitu Mitxelenak kritikaz duen ikusmoldea.
|
|
|
Bestetan, berriz, adi egon du irakurleak, harako hark? edo, bestek, en atzean inor ezkuta ote daitekeen
|
jakin
nahi badu. Beste batzuetan, azkenik, batere markarik gabe botako ditu besteren hitzak edo beste norbaitek erabili dituen irudiak bere egingo ditu.
|
|
|
Harreman mota honetaz gehiago
|
jakin
nahi duenak jo beza Banfield (1973), Partee (1973), Cram (1978). Aztertzaile horiek, oro har, enuntziatu markoan agerian, esplizituki, agertzen ez den erakusle bat ikusten dute:
|
|
|
83 Kohesioaren inguruan egin diren gogoeta ezberdinen berri
|
jakin
nahi duenak jo beza Garzia Azkoagaren (2004) lanera.
|
|
|
Gainera, berariaz multzo berean sartzen ditu kohesio mekanismo guztiak, kohesioa/ konexioa bereizkuntzarik egin gabe. (Kohesioa/ konexioa bereizketaz
|
jakin
nahi duenak jo beza Idiazabal & Larringan (1998) lanera.
|
|
|
– Baina, hau
|
jakin
nahi genuke poliziak bezala, nola gertatu dira gauzak. (ZIN:
|
|
2013
|
|
|
Gure lanaren helburua ez da izan jakitea ea euskaldunek gerla egitea onartu zuten ala behartuak sentitu ziren. Guk
|
jakin
nahi dugu Eskualduna ren jarrera bi teoria horietatik zeinetara hurbiltzen den gehien. Jarrera abertzalea agertze hori, soldaduek frantses on gisa gerla egiten zutela errate hori, Péronneko taldearen teoriarekin lot dezakegu.
|
|
|
Ez zuen inporta ostiraleko berriak bezperakoa baliogabetzen bazuen. Irakurleek gerlako berriak egunez egun
|
jakin
nahi zituzten, hala galdegin omen zuten, Eskualduna k 1914ko abenduaren 11ko zenbakian azaldu zuenaren arabera.
|
|
|
Informazio Atal horren eginkizuna zen zuzenean Armadatik zetozen berrien biltzea, zentralizatzea eta zabaltzea. Kazetariek zerbait
|
jakin
nahi bazuten, Informazio Atal harengana jo behar zuten, Atal hark zinezko iragazki lana egiten zuen.
|
|
|
Propagandak hein batez baizik ez zuen funtzionatu, bere kontra ere itzuli zen. Alabaina, gerlan zebiltzanek egiazko berriak
|
jakin
nahi zituzten, bai gerlako berri orokorrak, baina baita beren herrialdeko berriak ere.
|
|
|
gerlatik urrun bizi zirenek? ere berriak nahi zituzten, haien soldaduak zertan ziren
|
jakin
nahi zuten; agiri ofizialak ematen zituen xehetasunak orokorregiak ziren haientzat, eta ez zuten beren semeen, senarren edo aiten unitateei buruzko informaziorik eskuratzen.
|
|
|
Soldaduen kezka ere hurbilekoa zen hein handi batez. Bistan da
|
jakin
nahi zutela gerla nondik nora zoan, bereziki beste lekuetan. Baina beren herriko berri ere jakin nahi izaten zuten.
|
|
|
Giroaren kokatzeko balio zuten, elementu guztien ezagutzeko, ez bakarrik gerlari buruzko informazioak emateko. Hain segur, herritarrek
|
jakin
nahi zuten beren seme, aita, senar edo anaiak zertan zebiltzan, eta informazio horiekin zerbait gehiago jakin zezaketen.
|
|
|
«Airea» hitzarekin, hala ere, berriak baino gehiago zekartzan Eskualduna k. Ez zen hainbeste ageri herrian zer gertatzen zen
|
jakin
nahi zutela, baizik eta lerro haien bitartez, beren herria hurbilago sentitzen zutela eta hurbiltasun hori bilatzen zutela. Hain zuzen, astekariari Euskal Herriko herrietako berrien igortzeko eskatzen zioten, oroz gainetik.
|
|
2016
|
|
|
KOXE:
|
Jakin
nahi nuke zer ageri behar den hunarat ekarri, etxe berri baten altxatzeko, diru laguntza ukan dezadan.
|
|
2021
|
|
|
Hala berean, ezin dira gutxietsi autoreek erabilitako iturriek dakarzkieten arriskuak, ezaguna denez, Antzinaroko geografoak eta historialariak ez zirelako egon liburuetan aipatzen dituzten paraje guztietan eta, ondorioz, horiei buruz zerbait izkiriatu behar bazuten,
|
jakin
nahi zutenaz berriemaileei galdetzea besterik ez zutelako. Aski arrunta da kolonietan bizi ziren edo egon ziren herrikideak edota bidaiariak informatzailetako baliatzea eta, noski, askotan haiek ez zuten ezagutzen bizi izandako edo egondako herrialdeko mintzaira.
|
|
|
21 Gai honetaz gehiago
|
jakin
nahi duenak irakur dezake Azkarate 2009.
|
|
|
Egitasmoari buruz zerbait gehiago
|
jakin
nahi du. erdi
|
|
|
Baita zehar galderetan ere: Etorri ote den
|
jakin
nahi nuke; Mutu egon da telebistan berria entzun duten arte, eta ez daki orduan ere zerbait esan ote dion (Jon Muñoz); Ta ikusiko ezetedozun uste izan dozunean (Agirre). Bizkaiera literarioan ete aldaera ageri da.
|
|
|
Alegiazko kedun adizkiekin, aukeran izaten da ko prospektibokoa eranstea edo nahi soila erabiltzea: jakin nahiko luke,
|
jakin
nahi genuke. Corpusetako datuek erakusten dute gehiago erabiltzen dela nahi luke moldea.
|
|
|
Egia da, hala ere, galdetu, nahi (izan) eta behar (izan) direnean gobernatzaile, aditza edozein modutan doalarik ere, ea ager daitekeela: Galdetu zigun ea irakurri genuen Thomas Mooreren poesia, edo Sir Walter Scott eta Lord Lyttonen obrak (Aldasoro); Gazteak
|
jakin
nahi zuen ea gidaririk behar nuen, edo ea" karro" bat alokatu nahi nuen, edo ea gau zoragarri bat pasatzeko beste edozein gauza behar nuen (Jon Muñoz).
|
|
|
Galdegaiguneko bahori ipin daiteke zehar galderetan ere aditz sintetikoaren aurrean: Aita Mokoroak badakien ala ez, nik ez dakit (Mitxelena); Ikusi behar da ea herri honetako biztanleek euskara salbatzeko borondaterik baduten (Herria); Eta, hartara, zinez
|
jakin
nahi nuke ba ote dauden Izpirituan bi motatako erabakiak, Irudimenezkoak batzuk, Libreak besteak (Xarriton). Baina ez da beharrezkoa; adibide horiek gramatikalak izango lirateke bagabe ere.
|
|
|
Baina edo ere zilegi da zehar galderetan aukera bat adierazten duten bi osagai juntatzeko, batez ere Hegoaldean: Ez dakigu ekonomikoa edo kirol zigorra izango den, baina zigorra jarriko digute (Berria);
|
Jakin
nahi nuke zuek erretzen duzuen edo ez (Joxerra Garzia).
|
|
|
Zehar galdera egiazki galdera denean, ezezagun gisa ematen den osagai hori identifikatzea eskatzen da: Jaun Marcel, orainokoan isilik izan zaitugu, eta
|
jakin
nahi nuke zuk ere zer irizten diozun (Irigoien); Zuzenean galdetu zidaten zer herritakoa nintzen (M. Mujika). Gainerako zehar galderetan, adizki nagusia nolakoa den, hala interpretatzen da.
|
|
|
34.5.2.3i Alegiazko aldiko adizkiekin protasirik gabeko perpausak ere aurki daitezke: Gogotik zerbait edan nezake;
|
Jakin
nahi nuke zer ordu den. Baldintzazko perpausik gabe, esan ote daiteke baldintzadun perpausak direla?
|
|
|
Gisa batez, bai, zeren pentsa baitezakegu perpaus hori isildua dela eta inplizituki hor dela: (aukera izanez gero), gogotik zerbait edan nezake; (nik ez dut erlojurik baina norbaitek balu),
|
jakin
nahi nuke zer ordu den. Beste batzuetan (Nondik zatozen jakin nahi nuke; Gatza emango zenidake?), jendetasunari dagozkion ohiko jokabideen arabera, kontsideratzen dugu nork gure nahiak eta eskaerak solaskideei agertzerakoan zeharkako moduak egokiago edo direla, eta protasirik agerian eman gabe, ondore perpausei dagozkien alegialdiko adizkerak erabiliz, nolabait sortzen dugu zeharkakotasun edo jendetasunezko urruntasun hori (ikus § 26.6.2.3).
|
|
|
(aukera izanez gero), gogotik zerbait edan nezake; (nik ez dut erlojurik baina norbaitek balu), jakin nahi nuke zer ordu den. Beste batzuetan (Nondik zatozen
|
jakin
nahi nuke; Gatza emango zenidake?), jendetasunari dagozkion ohiko jokabideen arabera, kontsideratzen dugu nork gure nahiak eta eskaerak solaskideei agertzerakoan zeharkako moduak egokiago edo direla, eta protasirik agerian eman gabe, ondore perpausei dagozkien alegialdiko adizkerak erabiliz, nolabait sortzen dugu zeharkakotasun edo jendetasunezko urruntasun hori (ikus § 26.6.2.3).... Aditz modalekin (behar izan, nahi izan) bereziki nabarmentzen dira joko horiek, maiz solaskideen nahiak, esperantzak, kontseiluak, eta abar adierazteko baliatzen baitira, edo baita gaitzespenak egiteko ere:
|
|
|
Batzuetan perpaus beregainak elkartzen dira: Badakizu, edo
|
jakin
nahi duzu nola? (Agirre Asteasukoa); Egia da, edo ez, edo ta nik amets egin ote dut?
|
|
|
Esan daiteke, edozein modutan, menderagailua daraman adizkia mendeko perpausaren azken buruan ipintzeko joera dagoela idatzizko euskaraz: Entzun dut [tren hau igandeetan Orion gelditzen dela]/ [Tren hau igandeetan Orion gelditzen dela] entzun dut;
|
Jakin
nahi dute [autobusa igandeetan zer ordutan izaten den]/ [Autobusa igandeetan zer ordutan izaten den] jakin nahi dute. Dena dela, mendeko perpausaren elementuren bat edo beste aditzaren eskuinera atzeratzea posible izaten da, ahozko erregistro informaletan batez ere.
|
|
|
Esan daiteke, edozein modutan, menderagailua daraman adizkia mendeko perpausaren azken buruan ipintzeko joera dagoela idatzizko euskaraz: Entzun dut [tren hau igandeetan Orion gelditzen dela]/ [Tren hau igandeetan Orion gelditzen dela] entzun dut; Jakin nahi dute [autobusa igandeetan zer ordutan izaten den]/ [Autobusa igandeetan zer ordutan izaten den]
|
jakin
nahi dute. Dena dela, mendeko perpausaren elementuren bat edo beste aditzaren eskuinera atzeratzea posible izaten da, ahozko erregistro informaletan batez ere.
|
|
|
Hori errazago gertatzen da, gainera, mendeko perpausa aditz gobernatzailearen eskuinean doanean: Entzun dut [tren hau Orion gelditzen dela igandeetan]/? [Tren hau Orion gelditzen dela igandeetan] entzun dut;
|
Jakin
nahi dute [zer ordutan izaten den autobusa igandeetan]/? [Zer ordutan izaten den autobusa igandeetan] jakin nahi dute.
|
|
|
Hori errazago gertatzen da, gainera, mendeko perpausa aditz gobernatzailearen eskuinean doanean: Entzun dut [tren hau Orion gelditzen dela igandeetan]/? [Tren hau Orion gelditzen dela igandeetan] entzun dut; Jakin nahi dute [zer ordutan izaten den autobusa igandeetan]/? [Zer ordutan izaten den autobusa igandeetan]
|
jakin
nahi dute.
|
|
|
30.2.1a Perpaus osagarriak honako hauek adierazteko erabiltzen ditugu, besteak beste: iritziak (ez dut uste bilerara garaiz iritsiko naizenik), ezaguerak (ezagun du gazteak garena; nora joan diren
|
jakin
nahi dugu), jarrerak (eskerrak garaiz etorri zaretela; oporretan nora joan erabaki behar dugu), suposizioak (demagun 1990 urtean gaudela), edo nahiak (lasai bizitzea opa dizuet; bakean bizi zaitezten nahi genuke). Baina norbaitek berariaz esan edo nolabait aditzera eman duena aipatzeko ere erabiltzen da baliabide hori, aipamena komunikazio aditz baten mende ezarrita:
|
|
|
Informazio eske gabiltza. Bi adibide horietan aldez aurretik dakigu ez zarela autoz etorri, baina ez dakigu zergatik, eta horixe
|
jakin
nahi dugu. Edo badakigu ez duzula norbaitekin hitz egin nahi, baina ez zehazki norekin, eta horixe galdetzen dugu.
|
|
|
Hitz horiek badute berezitasun bat aski markatua, gainerakoekin erkaturik: ingurune horretan zer esanahi duten
|
jakin
nahi badugu, perpaus horretatik kanpo, beste perpausen batean, dagoen informazioa hartu behar dugu kontuan, bestela ezin baitira interpretatu. Euskaltzaindiaren Hiztegiak hola definitzen du hala ere esapidearen esanahia:
|
|
2023
|
|
|
Henrikek bere haserrea erreginaren gainean erorarazi zuen eta zartako eman omen zion erranez: " Anderea, sobera
|
jakin
nahi duzu!".
|
|
|
Nire atsoak
|
jakin
nahi luke Zer oinaze duen.
|