|
2000
|
|
|
Galdera hauei erantzuteko, bi mailatan banatuko dugu analisia. Lehenik hiruerreferentzia eremu nagusi hartuko ditugu (Euskal Herria,
|
Espainia
eta Frantzia), biakunitate ezberdin gisa ala lotuta erakusten ote diren ikusteko, eta zein gaitan nagusitzenden erreferentzia eremu bakoitza. Bigarrenik, Euskal Herriaren barnera begiratuta, maila ezberdinak (herrialde bakoitza, Euskal Autonomia Erkidegoa, Hegoaldea etaIparraldea, eta Euskal Herria bere osotasunean) zein gairen inguruan osatzen direnaztertuko dugu.
|
|
|
lurraldearen ikuspegitik begiratuta, Euskal Herriaren irudi beraosatzen dute egunkari biek, herrialde eta herrialdez gaineko egitate bakoitzari antzekopisua emanez batak zein besteak. Horrekin batera, arreta bera ematen diete Euskal Herritik kanpo gertatutakoei, bai
|
Espainia
eta Frantzian bai mundu zabalean gertatutakoeidagokienez.
|
|
|
Erreferentzia eremu nagusiak (Euskal Herria,
|
Espainia
eta Frantzia) egunkarietanzein gairen inguruan egituratzen diren ikusi ostean, azter dezagun orain nola eraikitzendiren Euskal Herriaren barneko erreferentzia eremuak. Hots, jakin nahi duguna hauxeda:
|
|
|
EUSKALDUNONEGUNKARIA eta GARA. Bi egunkari hauek, aurrerago ikusiko ditugun aldeak dituztelarik, mundua dute bigarren erreferentzia eremu, eta gaur egun Euskal Herria barneanhartzen duten bi estatuak(
|
Espainia
eta Frantzia) ez dituzte erreferentzia eremu esangu
|
|
|
Bada gure artean, hirugarrenik, sentsibilitate estatutista dei diezaiokegun jarreraren aldekorik; horien arabera, gaur egun ezagutzen diren Gutun autonomikoek ezartzen duten marko juridiko politikoak nahiko lurraldetasun administratibo ezartzen dute eta, beraz, Euskal Herriaondo definiturik dago komunitate berezitutan. Bada gure artean, era berean, EuskalAutonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren artean harreman soziopolitiko bat onartuarren,
|
Espainiak
eta Frantziak administratutako Iparraren eta Hegoaren artekoharreman zuzenik eta arauturik onartzen ez duenik. Bada gure artean, azkenik, euskalnazionalisten konstrukzio kontzeptuala onartzen duenik ere, hots, mapa politiko administratiboa mapa linguistiko kulturalaren gainean modu isomorfikoan ezarrikolukeena.
|
|
|
Deskonexio horretan, modudesberdinez dihardu Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan. Lehenean (EAEn) albistegi berezitueta autonomikoa eskaintzen du; bitartean, bigarrenean (Nafarroan), ordu berean, telesail bat eskaintzen du.Gainera, EAEren eguraldi mapa horretan,
|
Espainia
eta Frantziako estatuek beren administrazioen menpedituzten lurraldeak kolore diferentez azaltzen dira.
|
|
|
Horretan, eragin mediatikoak foma berezia hartzen du, estatu indartsuenekinposatu nahi duten errepresentazioa islatzen eta ezartzen baitute hedabideek, moduerrutinazko batean. Euskal Herriak, kasu, beste bi nazio indartsurekin lehiatu behar dumediatikoki, eta, botere harremanean ez ezik sare mediatikoan ere gutxitua agertzendenez, gertaera, pertsonaia, toki eta momentu garrantzitsuak
|
Espainiaren
eta Frantziaren ikuspegi nazionalaren arabera ematen zaizkio antolatuta eta eraikita, hedabiderik nagusienen eskuetatik behinik behin.
|
|
|
Horregatik, orain pairatzen ditugun, konstrukto? tamalgarri hauek (gure kasuan,
|
Espainia
eta Frantzia) bainoeskaintza hobea egiteko gai izan behar dugu, eta gainera, gaur egungo politikagintzan oinarriztapen homologatu bakar bihurtu den koska gainditzea lortu: batere birjinala ez den herri borondatea.
|
|
|
Martin Aranburu (EA): Alderdi abertzaleok, elkarrekin, planteamendudemokratiko bat egiten baldin badugu, inori eskubiderik kendu gabe baina gauregun ez daukanari emanda, eta guk nahi dugun etorkizuneko Euskal Herria horrelakoa izango da
|
eta
Espainia eta Frantziarekin horrelako erlazioak izango ditu esatenbadugu. Quebec-en egin duten modura?, eta lege agintaldi batean (guk epea jartzen dugu) Gobernu espainiarrak hori onartzen ez badu, ekin diezaiogun beste bidebati. Zergatik ez du Gasteizko Legebiltzarrak subirano deklaratzen bere burua?
|
|
|
Lehenik, konkista Estatuaren ekintza publiko gisa hartu behar dela uste dugu, ezpertsona batek bere kabuz egiten duen ekimen modura. Beraz, konkistatzaileaz dugunean, ez zaigu interesatzen Zesar edo Hernan Cortes edo Napoleonnolakoak ziren deskribatzea, Erroma,
|
Espainia
eta Frantziako estatuak edo inperioaknolakoak ziren baizik, eta benetako subjektu konkistatzaileak Estatu hauek zirelaadierazi nahi dugu.
|
|
|
Azken 40 urteetan zehar, hainbat euskaldun armak hartzera, hainbeste gose greba, hainbeste sakrifizio eta lan hartzera eraman duen gatazka, ez daizan sexuen ustiaketa edo klase sozialen borroka, zapalketa nazionala baizik. Gainera, gatazka hori
|
Espainia
eta Frantziarekin dugu. Beraz, borroka honetan, Espainia etaFrantzia etsairik handienak zaizkigu soziologikoki de facto gaur.
|
|
2002
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako estatuetako tren konpainia nagusiak (RENFE etaSNCF) ibilbide luzeko trafikoaz arduratzen dira, eta horiek ustiatutako lineen bidez, geure lurraldeaz harago iristen direnak, estatu horietako hiri nagusi eta Europarekiko lotura bermatzen da.
|
|
|
Horren atzean dago, zalantzarik gabe, lizentziatu euskaldunak geroeta lehiakorragoak izatea munduan. Hala ere, ezin dugu ahantzi Euskal Herrikounibertsitateak ez direla oso erakargarriak izaten
|
Espainia
eta Frantziako doktoreentzat, eta EHUko lanpostu deialdi batera baino askoz jende gehiago aurkeztuohi dela, esate baterako, Bartzelonako Unibertsitatekoetara. –
|
|
|
|
Espainiak
eta Frantziak beti oztopatu dute gure herriaren garapena egituraketa maila guztietan, eta unibertsitatearen arloa ere horren adibidea da. Era horretan, historian zehar euskaldunok ikasketa unibertsitarioak burutzeko asmoa izanik, atzerrira joan behar izan dugu.
|
|
|
Herri baten egituraketan oso garrantzitsua da unibertsitatearen antolaketa. Zoritxarrez, EuskalHerriak ez dauka bere burua antolatzeko aukerarik ez unibertsitate arloan, eztabestelakoetan ere,
|
Espainiak
eta Frantziak ukatzen baitigute eskubide hori.Horrela, gaur egun indarrean dauden unibertsitate ereduek ez dituzte EuskalHerriaren behar kulturalak, linguistikoak, sozialak, zientifikoak, ekonomikoak... asetzen, eredu horiek interes arrotzen zerbitzuan jarrita baitaude.
|
|
|
Horrez gain, ezin dugu ahaztu hezkuntza unibertsitarioan legeriak eta markojuridikoak duten eragin nabarmena.
|
Espainiako
eta Frantziako Konstituzioak, EAEko Autonomia Estatutuak eta Nafarroako Foru Hobekuntzak, LRUk eta gainerako Lege organiko eta errege dekretuek lehendik ere mugatzen eta oztopatzendute Unibertsitate propio eta euskaldunaren eraikuntza; baina Madrilgo Gobernutik ezarri nahi zaizkigun Lege berriek ezinezkoa bihur dezakete asmo hori, ereduunibertsitario bakarra inposatuz....
|
|
|
|
Espainia
eta Frantziako koroen menpe zeuden lurralde desberdinen artekoakziren hitzarmen haiek, eta ez ziren euskal lurraldeetara murrizten. Besteak beste, Lapurdi, Baiona, Gipuzkoa, Bizkaia, Capbreton go baroiherria, Bordele, Bretainiaedo Kostaldeko Lau Hiriak (Santander, San Vicente de la Barquera, Santoña etaCastro Urdiales) hitzarmen horietako partaide izan ziren edo izan nahi izan zutennoiz edo noiz.
|
|
|
Kasuistika zabala da. Gure kasu hurbilean, euskarak badu bere espazio geolinguistiko eta kulturala, lurralde fisiko administratiboetatik at. Urrunera joan barik, euskarak badu espazio bat
|
Espainian
eta Frantzian: Nafarroako Foru Erkidegoan, Pirinio Atlantikoetan eta Euskal Autonomia Erkidegoan; baina urrunera ere jo dezake euskarak:
|
|
|
Urrunera joan barik ere, gure artean. Euskal Herrian? eta inguru hurbilean?
|
Espainian
eta Frantzian, borroka politikoak hildako ugari utzi ditu bidebazterrean azken urteotan.
|
|
2003
|
|
|
1818an Bilboko Merkataritza Eskolaren sorrerari Nafarroako Medikuntza, Kirurgia eta Farmazia Erret Kolegioarenak jarraitu zion(). Hemeretzigarren mendeko
|
Espainiako
eta Frantziako legedi liberalek, ordea, hezkuntza eredu berria ekarri zuten, eta unibertsitateen sorrera eta garapena estatuaren menpe geratu ziren. 1857ko Moyano Legearen ondorioz, Hego Euskal Herriko lurraldeak inguruetako unibertsitateei atxikirik gelditu ziren:
|
|
|
gobernuen ezetz sistematikoarena, Eliza Katolikoaren unibertsitate pribatuen eraginarena eta gizartearen aldarrikapenaren ahultasunarena. Alde batetik,
|
Espainiako
eta Frantziako erregimen politikoek ezetza eman zioten unibertsitate izena merezi duen egitura sortzeari, mugaren bi aldeetako gure lurraldeetan. Bestetik, unibertsitate pribatuen garrantziak gure artean beste muga bat ezarri du, nahiz eta inoiz esan den moduan, Elizak egindakoaren ondorioa baino gehiago, beste batzuen hutsuneen ondorioa izan unibertsitate publikorik ez izatea.
|
|
2004
|
|
|
Espainiaren mendean jasaten zuen zapalkuntza krilikatu zuen eta Kubazein Filipinen independentziaren aldeko borrokarekin bat egin zuen (eta horregatik kartzelan sartu zuten).
|
Espainiaren
eta Frantziaren aurkako borrokalari magrebiarrak zorionduzituen eta, garaian garaikoa, XIX. eta XX. mendeen arteko antinperialista izan zela esandaiteke. Gazterik hil bazen ere (hogeita hemezortzi urterekin) seiehun prentsa artikulu, hogeita hamahiru olerki sorta eta hamalau liburu idatzi zituen.
|
|
2007
|
|
|
Ekoizpen guneak, logikoki,
|
Espainiakoak
eta Frantziakoak dira garrantzitsuenak, bai kopuruz baita ahalmenez ere. Bi gune nagusi horietaz aparte, Italian, Polonian, Txinan eta Marokon ere ekoizten dugu.
|
|
|
Lurraldearen banaketapolitiko administratiboaren arabera, hiru zati nagusi ditugu: EAE, Nafarroa etaIparraldea, bi estatupean(
|
Espainia
eta Frantzia). Hizkuntzari dagokionez, hainbateskualde arautegi ezberdin daukagu, Nafarroa Garaia hiru zatitan banaturikbaitago eta Trebiñu Gaztela Leongo autonomia estatutupean.
|
|
|
Aldaerak gorabehera, oinarrian dagoen tesi hegemonikoaren morroi dira ideologia aukera hauek: herri bakoitzaren kultura autonomiaren aldeko planteamenduaren hegemonia izaera aldeztu ordez, de facto testuinguru hurbilean(
|
Espainia
eta Frantzia) eta nazioartekoan nagusi diren kulturabalioen ezarpenaren aurrean men egiten dute. Eta kritikarik egiten baldin bada, etaintelektuala izateko hori egin beharra dagoenez, kultura joera hegemoniko asimilatzailearekin (kultura inperialistarekin) zuzen zuzen sartu gabe, gaindeterminatuak dauden xehetasun eta bitxikeria hutsalen lainopean estaliko digute zinezkoarazoaren muina.
|
|
|
orain arteko nazio estatuen totalitarismoaren jarraipen gisa uler dezakezu globalizazioaren berdinkeria.
|
Espainiaren
eta Frantziaren eta beste estatukolonizatzaile eta inperialisten jarraipena da Ameriketako Estatu Batuen eskutikdatorkiguna: ez dakit bada zergatik harritzen eta larritzen diren gure auzokideditugun frantsesak eta espainiarrak globalizazioaren aurrean.
|
|
|
Eta hau diogunean, ez garagarai bateko kontuez ari.
|
Espainiak
eta Frantziak hezurmamitu duten nazio estatuaren eredua estatu totalitarioa dela esatean, gaur eta hemen bizi bizirik dagoenbarne logika hiltzaileaz ari gara. Horrela, bada, Madrilen edo Parisen indarreanegon daitekeen erregimen eta gobernu motak funtsean ez dauka zerikusirik auzihonekin.
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan biztanle autoktonoek bi estatu ezberdinen legediakpairatu behar dituzte:
|
Espainiakoak
eta Frantziakoak. Autoktonoek diot, izan ere, bi estatu horietatik etorritakoak naturalki daude gustura haientzat natural direnegituretan.
|
|
|
Mundu ikuskeren diferentziok ez dira berdinak hizkuntza eta herri guztiekiko (Madame de Staël ek erreparatzen zuen, poeta alemanak ederki itzultzen zirela ingelesera eta oso trakets frantsesera) 1337; ez da berdin itzultzen edonondik edonora: euskaldunok ez omen gara indoeuroparrak, baina
|
Espainia
eta Frantziatik, itxura duenez, hagitz hurbilago
|
|
2008
|
|
|
Beste lurralde batzuetan, ordea, erregeak berak ordaintzen zituen gerren ondorioz sortutako zorrak. Beraz, abagune baketsuetan sistema hau onuragarria bazen ere, zama latza bihurtzen zen gerragaraietan, zeren, foru herrialdeak lehen lerroan kokatzen zirenez,
|
Espainiako
eta Frantziako erregeen artean nahi baino maizago gertatzen ziren guduen lehen pairatzaileak Gipuzkoa eta Nafarroa izaten baitziren. Alde bateko zein besteko gudarosteen horniketak eta zerbitzuak, eta herritarren artean eta beraien ondasunetan eragindako kalteek (hilketak, atxiloketak, bortxaketak, erbesteratzeak, erreketak, zerga bereziak, ondasunen bahiketak?) foru erakundeen zorpetze zikliko bat eragiten zuten, eta herrialde mailako ogasuna oraindik garatu gabe zegoenez, udalerriak izaten ziren defizitari aurre egitearen arduradunak.
|
|
|
–
|
Espainiako
eta Frantziako Estatuetan letra etzan lotuaren aldeko apustua egiten da. Lurralde, berriz, lotua ez den letraren alde egiten dute, bereziki script letraren alde daude.
|
|
2009
|
|
|
Europako Espazio Agentziak (ESA) hamazazpi bazkide ditu (Alemania, Austria, Belgika, Danimarka, Finlandia,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuak, Grezia, Irlanda, Italia, Luxenburgo, Norvegia, Herbehereak, BritainiaHandia, Suedia, Suitza, Kanada eta Hungaria). Horrenbeste kide direnez, web guneko informazioa hainbat hizkuntzatan aurki daiteke.
|
|
|
Aurrez izaniko saioak gorabehera, telebista nagusiki II. Mundu Gerraz geroztik sartu zen, abiada bizian sartu ere?
|
Espainia
eta Frantziako etxeetan (ikus horri buruz gehiago in Basterretxea, 1997). Liburu honetako ikergaiari helduta, 1971ko iraila jar dezakegu euskarazko telebistaren abiapuntu modura68 Hona zelan azaltzen duen kontua Xipri Arbelbidek (2002:
|
|
|
Ez litzateke liburuaren argitalpena ulertuko urte haietan
|
Espainiako
eta Frantziako erresumen mende ez zegoen Nafarroako Erresuma izan ez balitz. Ingurumari berean, handik urte batzuetara (1571) Biblia euskaratuta argitaratu zen, Juana Albretekoa Nafarroako Erreginak, Joanes Leizarraga fraideari egindako mandatuz, Nafarroan protestantismoa hedatzeko.
|
|
|
Ez ahaztu, orobat, Iraultzak euskarari eta euskararen munduari egindako erasoa, patois deklaratuz. 1794ko
|
Espainiaren
eta Frantziaren arteko Konbentzio Gerrak ere ez zuen giroa hobetuko.
|
|
|
Kazeta honen helburu nagusia ere, hortaz, informatiboa zen; Goitino saiatu zen lehen zenbakitik bertatik ematen, AEBetako informazioaz gain, Europakoa(
|
Espainia
eta Frantziakoak, baina bereziki, irakurleen jatorriagatik, Ipar Euskal Herriko albisteak), eta baita Ameriketako beste lurralde batzuetako berriak ere. Publizitatea ere bazeukan, Escualdun Gazetak bezainbeste.
|
|
2010
|
|
|
Hartu zituzten zereginen artean zeuden baita ere, iheslariei jana eta agiriak ematea. Hain zuzen, janaren gainean Alberto Onaindiak, Paristik, lehendakariaren aginduz Elizako agintarien artean mugan bizi zen egoerajakinazten ziharduenak, Mateo Mugica Gasteizko gotzain ohi atzerriratuari, otsailaren 2an, egun bi lehenago
|
Espainia
eta Frantziaren arteko marran euskalagintariek bakarrik, 10.000 bazkari eta 3.000 gosari bero banatu zituztela kontatuzion4 Valladolideko kalonjearen datuak handiegiak izan daitezke, baina muganzen euskal ordezkaritzaren lana erakusten dutelakoan nago.
|
|
2012
|
|
|
Ondo baino hobeto dakite memoria, gertakari eta tokietanzehaztuta, lehen mailako alderdia dela nortasun hori berresteko. Gure kasuan, Katalunian bezala,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuen menpeko jendartean bizi gara.Badakigu jakin zein baketsuak izan ziren egoera honetara iristeko prozesuak: gerrak, okupazioak, biztanleriaren lekualdatzeak, hizkuntzaren eta kulturaren jazarpena, erakunde propioen ordezkapena, etab. Albert Balcells ek dioenez (2008), memoriada, gertakariak zein tokiak?
|
|
|
Menpeko nazioek nazioarteko hitzarmenean subjektu politiko gisa lekua izatekoasmoa badaukate, izen eta abizenekin, ahots eta boto eskubidearekin?, argi izanbehar dute (dugu) estatu propio baterako sarbidea edukitzea nahitaezko baldintzadela hori lortzeko. Era berean, estatu menderatzaile «izendaezinak» makurraraztekogaitasunak, dudarik ez izateko, gure kasuan
|
Espainia
eta Frantzia, kohesio sozialoso indartsua behar du.
|
|
|
«menegin, baina ez da betetzen». Horren adibide dira
|
Espainiak
eta Frantziak inposatutakonahitaezko errekrutatzeei eginiko ukatzeak. «Kintak» dira (Esparza, 1994):
|
|
|
Aniztasuna kudeatzeko modu demokratikoenaeredu kontsoziazionala izan daiteke, baina eredu hori, nazio eta kultura desberdinak moduorekatuan kudeatzeko aukera ematen duena? ezin da edozein ingurune politikotan aplikatu.Eredu horrek ingurune politiko egokia behar du,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuek eskainiezin dutena. Hasteko eta behin, haien tamainagatik, orain biltzen dituzten nazioen artekodesorekagatik, eta, batez ere, estatu bi horietan mendez mende nagusitu den kultura politikojakobinoarengatik.
|
|
|
Horrela, euskalkohesioa indartuz Europako ardatz atlantikoa bera indartzen da eta Europarakobehar beharrezkoak bihur gaitezke euskal herritarrak eta euskal lurraldeak. Horrenaurrean
|
Espainia
eta Frantziako ama estatuak argudiorik gabe geratzen dira EuskalHerriko herrialdeen arteko harremanak mugatzeko eta trabatzeko. Alderantziz, Europaren ikuspegitik euskal herrialdeen arteko harremanak sustatzea positiboada eta horretarako behar diren tresnak eskaintzea (mugaz haraindiko lankidetza, euroeskualdea...) normaltzat joko da.
|
|
|
Nolanahi ere, independentziaren bide materialak hainbat arrisku ere izanditzake. Izan ere, ama estatuek euskal kohesioa lortzeko tresnak eskainiz gero, hainbat herritarrek independentzia formalaren beharra zalantzan jar dezakete.Bide hori izan da Kanadak erabili duena Quebec-eko mugimendu independentistariindarra kentzeko, baina Quebec-eko eta quebecois en harremana Kanadarekinez da Euskal Herriak
|
Espainia
eta Frantziarekin duena, eta Kanadan dagoendemokrazia kultura ere Espainian eta Frantzian dagoena baino handiagoa da,, nazio aniztasunaren kontzeptuari dagokionez29 Independentzia materialarenbidez alderdi formala moteltzeko arriskua hor dago, baina arrisku hori kontrolatzeagure esku dago eta ez beste inoren esku, agerian utziz mendetasun egoerak berezdakartzan mugak....
|
|
|
Nolanahi ere, independentziaren bide materialak hainbat arrisku ere izanditzake. Izan ere, ama estatuek euskal kohesioa lortzeko tresnak eskainiz gero, hainbat herritarrek independentzia formalaren beharra zalantzan jar dezakete.Bide hori izan da Kanadak erabili duena Quebec-eko mugimendu independentistariindarra kentzeko, baina Quebec-eko eta quebecois en harremana Kanadarekinez da Euskal Herriak Espainia eta Frantziarekin duena, eta Kanadan dagoendemokrazia kultura ere
|
Espainian
eta Frantzian dagoena baino handiagoa da,, nazio aniztasunaren kontzeptuari dagokionez29 Independentzia materialarenbidez alderdi formala moteltzeko arriskua hor dago, baina arrisku hori kontrolatzeagure esku dago eta ez beste inoren esku, agerian utziz mendetasun egoerak berezdakartzan mugak.
|
|
|
Euskal ordezkariek
|
Espainiari
eta Frantziari Quebec ekodoktrina aplikatzea eskatuko liekete eta bide orri bat adostuerabakitzeko eskubidea gauzatzeko.Ondoren, adostutako baldintzetan egin litzatekeerreferendum bat eta baiezkoa gaindituz gero, euskalerakundeen eta Espainia* eta Frantziako** estatuen artekonegoziazio prozesu bat zabalduko litzateke.Bide honi jarraituz gero, nazioarteko ezagutza errazagolortuko litzateke, baita ... demokraziarenbabesa autodeterminazio prozesuetan.Zailtasuna, berriz, Kanadaren diktamenak baldintza zehatzakzehaztea estatuen esku uzten du eta horrek atzerapenak etazailtasunak sor ditzake.
|
|
|
Azpimarratu beharra dago, aske erabakitzeko eskubidea aitortzea ez dela izanbehar euskal lurraldeek
|
Espainiako
eta Frantziako estatuez bestelako gehiengonazional bat edukitzeagatik edo ez edukitzeagatik; aldiz, bertan bizi diren pertsoneidagokie lurralde horien geroa erabakitzea. Horixe da lurraldeko biztanleen nahiaazpiratzeko mehatxurik erabiliko ez dela ziurtatzeko modu bakarra, bertakogehiengoak kanpoko gehiengoekin disolbatuta (adibidez, goragoko mailakoak: estatu mailakoak).
|
|
|
argi dago zuzenean jo behar dela nazioartekoesparrura, bi ama estatuetatik kanpo. Zentzu horretan, berebiziko garrantziahartuko du euskal unibertsitateetan, esaterako,
|
Espainiako
eta Frantziako dinamikakorporatiboetatik at, harremanak nazioarteko eremu akademikora zuzentzen badira, inongo bitartekaritzarik gabe.
|
|
|
Dena den, indarrean dauden eta oraindik ez dauden erakundeetatik abiatzengaren neurrian, eragin paradigma «parte legitimoa»ren kategoriatik abiatzen da: desagertze bidean egon litzatekeen «abertzale (edo hobeki, lehen esandugun moduan, «euskal nazionalista») kategoriatik. Izan ere, eragin paradigmahau beste estatuen sistema politikoaren baitako jarduera bezala gauzatzen baita,
|
Espainiako
eta Frantziako demos «normatiboa»ren barneko atal legitimo gisa: euskal herritarra, Espainiako edo Frantziako herritarraren adiera gisa.
|
|
|
Esaterako, kaltetzearenustea ez da berdin errotuko eliteen eredu ideologiko nagusia neoliberal amorratuabada edo gizarte eredu sozialaren aldekoa. Gurean, bistan da, Euskal Estatuarenaldeko interesa eta, hortaz,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuen mendekotasunarenarbuioa, erabat lotuta daude euskal eliteen artean egon daitekeen lehia ideologikoari.
|
|
|
Multzo garrantzitsuak daude frantziartasunean, espainiartasunean eta euskalherritartasunean, eta ez dirudi denak poztuko dituen proposamenik sortuko denik.Jendearen identitateari dagokion arazo batek konponbide berezia luke, eta konponbide demokratikoa jendearen iritziari bide emanda, eta gehiengoakerabakitzen duenari kasu eginda bakarrik gerta liteke, gure ustez. Autodeterminazioeskubidean oinarrituta, erreferendumak erabakiko luke
|
Espainia
eta Frantziaz gain, ea estatu berria osatuko litzatekeen Euskal Herrian.
|
|
|
Horrekin batera, arestian aipatu dugun Estatuetatik abiatutako immigrazioak (eta 1950 immigrazio aldia igarota,
|
Espainia
eta Frantziatik gertatutakofluxu etengabea) pisu handia dauka Euskal Herriko gizartean,% 20ren inguruan.Horrekin batera, Estatuetatik etorritako gurasoetako bat edo biak dituztenak aipadaitezke,% 24 inguru baitziren 2001 ean (Aztiker, 2006: 117).
|
|
|
Modu ofizialean etorkintzat
|
Espainia
eta Frantziaz kanpokoak soilik hartzendirela kontuan izanda, Euskal Herriko portzentajea(% 7,2) Espainiakoa(% 12,3) baino baxuagoa da, baina Frantziakoa(% 5,8) baino altuxeagoa; eta EuroparBatasunekoaren(% 6,5) antzekoa (Eurostat, 2011). Izan ere, nazioarteko immigrazioak Europako mendebaldean Euskal Herrian baino lehenago indarra hartu zuelakontuan hartu behar dugu.
|
|
|
2.1 Aurrekaria:
|
Espainia
eta Frantziatiko immigrazioa
|
|
|
Hemen oso garrantzitsua da ulertzea aurretik aipatu ditugun kultur fenomenoak (kultur zapalkuntza, kultur inperialismoa, eta globalizazioa) bakoitza aurrekoa ezabatu gabe ezarri direla, bata bestearen gainean pilatuz. Horrela, kultur inperialismoarengaraiak ez zuen ekarri, Euskal Herrian,
|
Espainia
eta Frantziatik pairatzen genuenkultur zapalkuntzaren ezabaketa; hori berdin berdin mantendu zen, baina erronkaberri bati egin behar zion aurre euskal kulturak: eredu anglosaxoien erasoari, alegia.
|
|
|
Zertara dator, beraz, lurraldearen eta estatuaren artean indartu nahi dugunlotura? Bada, estatuaren aldeko oraingo apustua krisi egoera batean gertatzenda, Euskal Herriko herrialdeetan,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuetan, Europa
|
|
|
Kulturalki Herrialde Katalanenzati, politikoki bi estaturen artean kokatzen da:
|
Espainia
eta Frantzia, zein bainozein zentralistagoa. Alde horretatik, zailago aterabide bateratu bat emateko.
|
|
|
1 Gu, gizaki askeok, herri askeen konfigurazioaren alde gaude, EuskalHerri independentearen barruan, hau da
|
Espainiako
eta Frantziako estatuzapaltzaileetatik banandua.
|
|
|
1 Gu, gizaki askeok, herri askeen konfigurazioaren alde gaude, EuskalHerri independentearen barruan, hau da
|
Espainiako
eta Frantziako estatuzapaltzaileetatik banandua.
|
|
|
Mikel Buesaren txostenak, azkenik, agerian uzten du Euskal Herriarenindependentzia, estatu burujabea izatea, arazo politikoa dela eta ez arazoekonomikoa. Auzia da
|
Espainiako
eta Frantziako estatuek onar ote dezaketenEuskal Herriaren erabakitzeko eskubidea, eta prest ote dauden herriaren erabakiaerrespetatzeko. Hori da auzia, ez besterik.
|
|
|
politikoak dira Euskal Herria Europar Batasuneko 28 estatuaizatea eragozten dutenak. Euskal Herriak lortuko balu
|
Espainia
eta Frantziaren nahizentralista eta unionistak gainditzea, ez luke inolako zailtasunik izango ekonomikokiorekatutako eta sozialki garatutako estatu bat izateko.
|
|
|
EHko lurraldea zatituta dago bi estaturen artean, hots,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuen artean, eta lehenengoaren barnean lau autonomia erkidegoren artean (EAE, Nafarroa, Gaztela Leon eta Kantabria); bada, zatiketa horren eraginez, EHkezin gauzatu dezake Nazioaren ikuspuntutik sortzen zaizkion beharren araberakopolitika ekonomikoa. Era horretan, bere izaera periferikoa indartzen da, Espainiakoeta Frantziako estatuen aldean, estu lotuta baitago izaera konstituzionaleko zentralismoari.
|
|
|
Europar Batasunetik datozen moneta politikaren eta politika ekonomikoareneraginez,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuen eskuetan zeuden eskumenbatzuk Europako Banku Zentralera eta Banku Zentralen Europar Sistemarapasatu dira (Maastrichteko Itunaren 108 artikulua). Gogoratu behar da, denadela, soberaniaren eskualdatze edo ordezkapen hori guztiz borondatezkoadela estatuentzat (EBko herrialdeen artetik, 13k soilik dute euroa; adibidez: Britainia Handia ez zaio sistemari atxiki, bere moneta soberaniari eusteko), eta itun libre baten bidez egiten dela; Euskal Herriak, aldiz, ezin du horiegin, zeren Espainiako eta Frantziako estatuek hitzartzen dutenaren mendebaitago.
|
|
|
Europar Batasunetik datozen moneta politikaren eta politika ekonomikoareneraginez, Espainiako eta Frantziako estatuen eskuetan zeuden eskumenbatzuk Europako Banku Zentralera eta Banku Zentralen Europar Sistemarapasatu dira (Maastrichteko Itunaren 108 artikulua). Gogoratu behar da, denadela, soberaniaren eskualdatze edo ordezkapen hori guztiz borondatezkoadela estatuentzat (EBko herrialdeen artetik, 13k soilik dute euroa; adibidez: Britainia Handia ez zaio sistemari atxiki, bere moneta soberaniari eusteko), eta itun libre baten bidez egiten dela; Euskal Herriak, aldiz, ezin du horiegin, zeren
|
Espainiako
eta Frantziako estatuek hitzartzen dutenaren mendebaitago.
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako estatuak dira aurrekontu politikaren jabe bakarrak.Halaber, bi Estatuek erabakitzen dute, neurri batean, atzerriko inbertsioen etaeuropar funtsen banaketaz. Horrelako zerbait gertatzen da kanpo merkataritzarensektore garrantzitsuan, eta horrek badu eragina euskal ekonomian, zeren osojarduera mardula garatzen baitu sektore horretan.
|
|
|
Jarraian, nekazaritza, industria eta zerbitzuei, batez ere finantza azpisektoreari, dagozkien zenbait alderdi aztertuko dira, haien ahuleziak eta alde onak kontuanharturik.
|
Espainiako
eta Frantziako krisi ekonomikoaren funtsezko ezaugarri batzukseinalatuz, krisialdiak Euskal Herriko ekonomiari nola eragingo dion aztertuko da.Gaurko eta biharko ekonomia eta gizarte mailako erronkei aurre egiteko estrategiabezala, Euskal Estatua aukera ona ote den balioestea da ikerketa honen helburua.Horretaz gainera, datozen urteotarako zenbait hausnarketa eta proposameneskainiko dira....
|
|
|
Jarraian, nekazaritza, industria eta zerbitzuekin zerikusia duten alderdi batzukaztertzen dira.
|
Espainiako
eta Frantziako ekonomiaren krisiaren funtsezko ezaugarribatzuk aipatzen dira, baita krisiak euskal ekonomian dituen ondorioak ere. AzterlanaEuskal Estatua sortzeko aukeraren ikuspegitik egin da, hau da, aztertu dugu eaEuskal Estatua sortzea estrategia eraginkorra ote den oraingo erronka ekonomikoeta sozialei aurre egiteko.
|
|
|
2
|
ESPAINIAKO
ETA FRANTZIAKO EKONOMIAREN KRISIARENEZAUGARRIAK
|
|
|
Azkenik, ikusiko dugunez, bidegurutzearen aurrean kokatzeko aukerak funtseanalda daitezke eskumenen arabera eta, zehazki, gako diren ondoko alderdietangure herriak erabakitzeko ahalmenik daukan edo ez, horren arabera, funtsean,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuen eskumena diren horietan?:
|
|
|
Nolanahi ere, orientazioa oso garbia da.
|
Espainiako
eta Frantziako estatuetatikgure eguneroko bizitzan ezartzen diren demokraziek gure garapena eragozten dute, eta kateez lotzen dute gure askatasuna. Haien iturrien urak ez du balio gure egarriaasetzeko.
|
|
|
Lan harremanen eta gizarte babesaren ikuspegitik ere, beharrezkoa dugu. Egungo egoerak,
|
Espainiako
eta Frantziako estatuen menpe, ezdigu uzten gure kultura eta errealitate sozioekonomikora egokitutako eredu propioagaratzen. Lan honetan, Euskal Estatuaren behar hori azaltzen saiatuko gara.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, euskal nazio nortasuna hobesten dutenen artean ere, hauda, euskal nazionalismoaren baitan dauden ekimenen artean ere, elkartasun eza da ezaugarririkadierazgarriena, Euskal Selekzioaren inguruko liskarrek aditzera ematen duten gisara. Ondorioz,
|
Espainia
eta Frantziako estatuek Euskal Herriaren nazio ordezkaritzari ezarritako eragozpenazbatera, euskal nazioaren nolakotasunaren barneko gogoeta sakonagoari bide ematen dio kirolak.
|
|
|
, (2015): Bidea errazagoa da
|
Espainia
eta Frantzia ez dauden lekuetan, Berria, otsailaren10a. Elkarrizketa egilea:
|
|
|
ingurugiroaren gainean maila globalean. Muga administratiboak eta politikoak direla eta, Pirinioetakolurraldea bi herrialdeen artean dago banaturik(
|
Espainia
eta Frantzia). Honek esanguratsuki mugatu duzonalde osoko ingurumen kalitatea bere osotasunean aztertzeko egin izan diren lanen kopurua.
|
|
|
gobernuaren dikurtso publikoetan, komunikabideen presentzian, botere ofizialak integratutako ikur berrietan (bandera indigena, arropak, musikak?) (Uharte, 2013c). Arlo horretan, Latinoamerikako zenbait herrialde irakaspen zuzenak ematen ari da eta Europan oso zentralistak diren estatu batzuek(
|
Espainiakoa
eta Frantziakoa, esate baterako) ikas lezakete.
|
|
2019
|
|
|
|
Espainiako
eta Frantziako txostenetan arakatzen aritu beharrean, gainera, sarritan horiek alderagarriak ezdirenean?, geure datu propioak sistematikoki batzeko azpiegitura sortzea ezinbestekoa zaigu.
|