|
2000
|
|
|
Orduan, Jainkoaren ahotsa entzun zen lorategi hartan.
|
Bere
seme Anjeli deitzen zion, eta ni ez nintzen ausartzen. Arrosak, liliak eta San Jose loreak.
|
|
|
Orduan Jainkoaren ahotsa entzun nuen lorategi hartan.
|
Bere
seme Anjeli deitzen zion.
|
|
2001
|
|
|
Justizia Jauregiaren atzealdean, ezkutu samarrean, aita bat
|
bere
semea zigortzen ari da, zartailuz. Aita izerdi patsetan dago; semea, eserleku batean etzanda, bizkarra agerian duela, garrasi txikiak eginez.
|
|
|
Ez al gara denak berdinak? Ez al gara denak jainko
|
beraren
seme. Zergatik ez duzu zuk orduan lana egiteko eskubiderik izango?
|
|
|
Gizaldi berria. Txillardegi eta
|
bere
seme Leturia hartzen ditut egia horren lekuko, gurea baino hobea, jatorragoa, iruditzen zait zenbait aldetatik.
|
|
|
Ez baita gehiegi saiatu egilea sinbolo horren alderdi onak, gizon den aldetik? jasotzen, aitzitik badirudi eginahalean jardun duela
|
bere
seme hori belzten, itxuratxartzen eta oinperatzen. Eta halaz guztiz, bere erorian eta narrasean, ez ote digu eredu gisan aurkezten?
|
|
2002
|
|
|
ez baitu nigan
|
bere
semea ezagutzen,
|
|
|
Gizartearen aldetik, urte luzeetan enantzu handiko guraso militanteak izan ditugu gure inguruan. Militante eraginkorrak, berak hasi direlako zenbaitetan hizkuntza ikasten, edo militante pasiboak, berek egin ez zutena ororen gainetik
|
bere
seme alabek egin dezaten nahi dutelako, gogozko tokian maldarik ez delakoan eta hizkuntza osmosi bidez beretuko dutelakoan. Horrexegatik matrikulatzen dituzte euskal eskoletan.
|
|
|
Sinboloa baita garrantzizkoa, ez azpian dagoena, eta hortaz, kuota betetzearekin aski baita. Batek erdaraz aldarrikatzen duenean euskararen garrantzia, inoiz ere ahaleginik txikiena egin gabe berak edo
|
bere
seme alabek euskara ikas dezaten, sinbolo gisa erabiltzen du euskara. Produktuek, herri honetan, elebiko azala behar dute.
|
|
|
Zuzenketak, ordea, beldur naiz, horren bueltan amaitzen dira. Zeren egia baita lehenago Hoiek ez dituk kaballuak, hoiek zaldiak dituk esan ziokeela aitak edo amak
|
bere
semeari (alabari ditun esango zion bietan), honek kaballu hitza erabiltzen zuen bakoitzean. Baina gaur egun, zer gertatzen da gaur egun?
|
|
2003
|
|
|
Semeari hitz emana zion noizbait Reala ikustera eramango zuela. Atotxan egon ziren batean Ramonek gauza bera esan zion
|
bere
semeaz, eta hurrengo partidura umeak eramatea erabaki zuten. Baina Ramon eta bere semea bakarrik joan ziren.
|
|
|
Atotxan egon ziren batean Ramonek gauza bera esan zion bere semeaz, eta hurrengo partidura umeak eramatea erabaki zuten. Baina Ramon eta
|
bere
semea bakarrik joan ziren. Andres egun horretantxe eztulaldi makur batek jo zuen, eta medikuarenera eraman behar izan zuten presaren presaz.
|
|
|
Gogoan du ordukoa. Telefonoak jo zuen halako batean, orain eseki berri duen telefono horrek berak, eta gizon ahots ezezagun batek jakinarazi zion, poliziaren izenean,
|
bere
semea atxilotuta zegoela. Berak, egia esan, ez zuen horrelakorik espero.
|
|
|
Garai batean den dena kontatzen zion-eta. Betidanik hitz egin izan du gehiago
|
bere
semearekin Josebarekin baino.
|
|
|
Tanatoriora joan behar da gorpua ezagutzera?". Berak lehenengo begiratuan ezagutuko luke
|
bere
semea, aise ezagutu ere, eskuturreko berderik eta belarritakorik gabe, gainera.
|
|
|
Hiruk  edo ukabila gora jasota zeukatean, hiri horren inozoa iruditzen zaian jarrera hartan âegia esateko, urteak dituk abertzaleen parafernalia hori guztia barregarri samarra iruditzen zaialaâ, eta neska batek âMariasunekâ ume txiki bat, hilabete eskasekoa, besoetan zian. Umea kamerara begira jartzen saiatzen ari zuan, presoak âInaziokâ
|
bere
semea ondo ikus zezan.
|
|
|
Baña escututearren euren asmuac, ez eveen sentimenturic eracutsi; eta alan eranzun eutseen Erregueri au ecin eguin leitequeala lelengo Siquen go guizon guztiac circuncidau ezic, edo ebaguiten ezpeeven aragui zatichu bat gorputzeco alde minbera baten. Etorri zan pozic onetara
|
bere
semearen guraaria eguiterren. Baya ¿ cer yazo zala uste dozue?
|
|
|
Sartuten dira Jacob en semeac Siquen go urian irugarren egunean, ceinetan egozan guizon guztiac ala edo minez beteric. Ilten dituez Erreguea eta
|
bere
semea, ilten dituez guizonac, ezteutse parcatuten agura, andra, ez ume chiquerrai bere, iruliten dituez etseac, su emoiten deutse erriari, eta gueratuten da galduric eta dan dana ondatu ta acabauric Sinquengo uria. (Zabala, B: 149)
|
|
|
1816 eta 1845, Baserritaar nequezalientzaco escolia: Juan Jose Mogel(), Markina Xemeingo parrokiako apaizaren liburua22 Aitak
|
bere
seme alabei ematen dizkien 13" erakusaldi" z osatua da. Elkarrizketa forma du, baina emaztea eta gaztetxoen ahotsak etxeko buruaren bakarrizketa luzeei arrazoia emateko baino ez dira ageri.
|
|
|
Neure biotz osuagaz dirautsadaz Doña Blanca Franzijaco Erregiñac
|
bere
seme Luisi esan eutsazan berba oneek: Naijago zendukedaz illik ikusi, neure semia, zeure bizitza guztijan pekatu mortal bakar bat egingo dozula jakin baño.
|
|
2005
|
|
|
"... pobreziak, langabeziak eta gizarte desintegrazioak, sarriegi, bakartzea, baztertzea eta bortizkeria ekartzen dituzte. Gero eta nabarmenagoa da jende askoren ziurgabetasuna, batez ere egoera zaurgarrian dagoenarena, bere etorkizunari zein
|
bere
seme alaben etorkizunari buruz".
|
|
2006
|
|
|
Antzinako Lodzeko Ehun eta Larruen Estatu Lantegia guztiz eraberritu behar zutela jakin bezain laster, taldeak ohiko gestioak egin zituen udaletxearen eta Kultura Ministerioaren aurrean, eta txosten bat eskatu zion haientzat lan egiten zuen unibertsitateko katedradun ohi bati. Baina, horretaz gain,
|
bere
semearekin hitz egiteko eskatu zioten Oskarri; agureak ez zuen nahi, ezezko biribila ematekotan izan zen, baina azkenean taldekoek konbentzitu egin zuten.
|
|
|
Eztabaida bortitza izan zuten, antza: Oskarrek, behintzat, ez dio inori kontatu nahi izan zehazki zer gertatu zen
|
bere
semearen bulegoan pasatu zituen bi ordu haietan. Faktoria suntsitzen eta habearte berriak eraikitzen jarraitu zuten, arkitektura ondarea babesteko lege eta araudi guztien gainetik jauzi eginez:
|
|
|
Gau hartan neure buruari galdetzen nion ea zergatik ez zidan nire aitak lagundu. Gizon hura gai zen
|
bere
semea uretara botatzeko eta unean bertan kaio zauritu bati laguntzeko. Nahiarekin norbait hiltzerik balego, aitak gau hartan utziko zion arnasa hartzeari.
|
|
|
Badirudi galdera metafisikorik sakonenak pizten zaizkiola han, bere printzipiorik oinarrizkoenak ere kolokan jarriz, eta etxera itzultzean dena aurkitzen duela zegoen hartantxe. Bueno," zenbat koskortu den gure mutila!" esango du Jon besoetan hartzen duenean, baina oihaneko landareari dagokion era bere berean berezkoa balu bezala edo
|
bere
semeak haztea. Azken bolada honetan pentsatu ohi dut Mikelek Afrikan duela etxea eta hona bidaiatu besterik ez duela egiten.
|
|
|
Eta
|
bere
semeari. Zer adierazi nahi izan dit gure begiradek topo egin dutenean ispiluan?
|
|
|
Einstein, baina, fisikaz ari zen. Egia da, Einstein fisikaz ari zen beti,
|
bere
semeak ezagutzeko ardura hartzeko denborarik ere ez baitzuen izan ia. Hala ere, herentzia ederra utzi zion Eduardi...
|
|
|
Behin aitari entzun nion konpontxo egingo zuela faxistekin, bestela ez zela ulertzen aske gelditu izana hain aise, baina amonak berehala isilarazi zuen aita, zuk zer ote dakizu esan, eta Kurten prestutasuna goraipatuz. Iloba ere ez izateko, amona Erikak
|
bere
semeari baino begirune gehiago zion Kurti.
|
|
|
Hamasei urte dituzu, gehi bat, hamazazpi; Ingok orain izango lituzkeenak, esa  ten zuen amak, eta begirada galtzen zitzaion iraganera begira. Ematen zuen bere oroitzapenetako leku ezkuturen batean biltzen zela Ingo
|
bere
semearekin.
|
|
|
Hermannen amak karrera eman nahi zion
|
bere
seme bakarrari, alarguna izan arren ez zuen-eta diru premiarik: jostun soldataduna izana zen Gehsmack dendetan, eta mihi gaiztoek zioten Alderdiak eskuzabal saritu ziola mutu geratu izana senarra hil zenean.
|
|
|
Vermeer ek bere koadroetarako baliatu zuen eszenatxotzat har zitekeen, izan ez balitz frau Gerdaren atzean zegoen kandela gorri batek argiztaturiko argazki batengatik: argazkian,
|
bere
semea, mendiko soldadu jantzian eta bi eskiri zutik eusten ziela.
|
|
2007
|
|
|
Gogora etorri zitzaion Igorren gorpua identifikatzera eraman zuten egun hura. Gela hotz hartan sartu orduko jakin zuen ohatila hartan zegoena
|
bere
semea zela. Oroitzapen hura ohi baino errazago uxatu ahal izan zuen, ordea.
|
|
|
Irudi ezagun batek sentimenak gatibatu zizkion atzera berriz:
|
Bere
semea dirudiena. Igor. Dioni??
|
|
|
Amorrua ematen zion inor
|
bere
semearen bizi-nahiaz eta adoreaz aprobetxatu izanak. Zenbat egun eman zituen morroi betipozak auzoko elkarte horretan kartelak eta pankartak prestatzen!
|
|
|
oparitua. Kontua da eskumuturreko haren bidez ezagutu zuela
|
bere
semea leherketa gertatu eta bi egunera, poliziak Saloura eraman zuenean.
|
|
|
Tiradera bat ekarri zioten estalkia altxatu eta aurpegia, bakarrik aurpegia, erakutsi baino lehen.
|
Bertan
semeak leherketa gertatu zenean soinean zeramatzan hainbat gauza zeuden; hala nola zapatilla belztu bat, belarria falta zuen gerriko bat, alkandora zarpa urratu batzuk eta, mordoilo haren guztiaren azpian, eskumuturreko arrosa. Hura nahikoa izan zitzaion Igor ezagutzeko.
|
|
|
Harekin berriro egoteko behar gorria sentitu zuen auto hartan ihes egin zionez geroztik. Hark baino ez zion hitz egingo
|
bere
semea izandakoaz.
|
|
|
Halere, Igorrek hala nahiko zukeela sinetsita, errautsak bertan haizatzeko asmoa semearen lagunei jakinarazi zienean, harritu egin zen ikusirik den denek bazekitela toki haren berri. Orduan konturatu zen zein gutxi ezagutzen zuen
|
bere
semea, eta, batik bat, zein arrotz egiten zitzaion haren mundua. Aitzitik, lagun haietako askok, egun hartan, aurretik ezagutu balute bezala agurtu zuten, maitekiro?" Iepa, Eli.
|
|
|
Ez zuen ezagutu erakutsi zizkioten argazkietako bat bera ere. Denak ziren NANeko argazkiak, biharamunean egunkariek aterako zuten
|
bere
semearena bezalakoak. Tartean, Amaiarena eta harekin batera sanferminetara joandako beste hainbatenak ere egongo ziren, baina trantze hartan arrotzak ziren guztiak.
|
|
|
Uretatik irten berria dirudi. Harengana jiratu du burua gazteak, eta
|
bere
semea ez dela konturatu da, argazkiko gazte irribera baizik. Esku tzarrak belaunen gainean dauzka, eta azkazalak zikin zikin, nonbait aztaka ibili izan balitz bezala.
|
|
2008
|
|
|
Hamasei urte inguruko mutil bat sartu da nire bagoi berean.
|
Bere
semea izango da ziurrenik. Sudur berdina dute.
|
|
|
Halaxe da: XX. mendea tristeki hasi zen Euskal Herriarentzat, Frantziarekin eta Britainia Handiarekin batera Gerla Handian sartu eta milaka euskal soldadu lubakietan gorpu gelditu zirelarik; Euskal Herriko plaza edota eliza guztietan dago, azaldu diet, sarraski horren oroigarriren bat, handia edo txikia, udalerritik heriotzara abiatu ziren
|
bere
seme guztien zerrendarekin. Anchorageren erdigunean, bide batez esanda, badago, bi Mundu Gerren eta Vietnamgoaren erorien omenezko oroitarrien ondoan, berriago bat, War Against Terror delakoarena hain zuzen ere," Terrorearen Aurkako Gerrarena", irailak 11ren ondorengo Afganistango eta Irakeko inbasioetan hildako anchoragetarren izen abizenak biltzen dituena.
|
|
|
Andromakak
|
bere
seme Astianakte dakar besoetan. Taltibio mezulariak ohartarazten die Odiseoren aginduz harresitik behera botako dutela, horrela agindu baitu Odiseok berak.
|
|
|
[Abraham gure baitan I.] Abraham jainko beldurtia
|
bere
seme maite Isaaki lepoa mozteko prest mendi gain batean. Ipuin zaharra.
|
|
|
Biak posible hitzez; biak inposible izatez. Eta gure Ama Heriotza larri,
|
bere
seme alu honen esanak jasan ezinik.
|
|
|
edo tontoa nahiago, alferra edo lapurra baino. Aiten eskola da hori, baina ez semeena, eta ezta aitak
|
berak
seme huts zirenekoa ere.
|
|
|
Bada herrialde zehatz batekiko halako lotura sentimentala sentitzen duen gurasorik eta, jakina, herrialde zehatz horretara joko dute. Etiopian edota Madagaskarren adoptatu nahi duenak badaki txartel guztiak dituela
|
bere
seme alabaren azalaren kolorea ikatza bezain beltza izateko, eta era berean Erdialdeko Amerikara joko duenak badaki txartel guztiak ez baina bai txartel asko dituela haurraren kolorea gure azal zuria baino ilunagoa izateko. Nork bere hautua egiten du eta denak dira zilegiak.
|
|
2009
|
|
|
Atsegin eta egokiro erantzuten zien mahaiaren inguruan zeuden auzokideei, irribarre egiteko egundoko ahaleginak eginez, eta, gogoan zerabiltzalarik aldi berean loradendak hilabete amaieran pasatuko zuen faktura, gau hartan amaitu ziren xanpain kutxak, La Caravelleko lorezainen soldatak, bere gaixotasuna, azken ordua, eta, gauza guztien gainetik, baita Darioren gainetik ere,
|
bere
semea, bere semea, Daniel txikia, ia probatu ere ez baitzuen egiten jartzen zioten janaria eta Dario eta Elinorrengan iltzatzen baitzuen bere begirada sutsua, gorrotoz eta mespretxuz betea.
|
|
|
Atsegin eta egokiro erantzuten zien mahaiaren inguruan zeuden auzokideei, irribarre egiteko egundoko ahaleginak eginez, eta, gogoan zerabiltzalarik aldi berean loradendak hilabete amaieran pasatuko zuen faktura, gau hartan amaitu ziren xanpain kutxak, La Caravelleko lorezainen soldatak, bere gaixotasuna, azken ordua, eta, gauza guztien gainetik, baita Darioren gainetik ere, bere semea,
|
bere
semea, Daniel txikia, ia probatu ere ez baitzuen egiten jartzen zioten janaria eta Dario eta Elinorrengan iltzatzen baitzuen bere begirada sutsua, gorrotoz eta mespretxuz betea.
|
|
|
, kasinoaren ondoan eraikitako luxuzko hotel berriko jabea zen. Nizan zuen bizitokia, Sainte Réparate elizaren atzean, eta hantxe bizi zen
|
bere
semea. Gaixorik zegoen hogei urteko gazte hura, eta haren aitak jo zuen Dariorengana, azken erremedio gisara, beste guztiak huts egiten duenean petrikiloarengana, belagilearengana jotzen dugun bezala.
|
|
|
Han entzuten zituen barreka gela komunean... eta gustura alderatuko zuen bere haurra besteenekin. Ez zen izango berea bezain haur ederrik,
|
bere
semea, bere Daniel bezain ederrik, ez hura bezain bizkor eta azkar edoskiko zuenik, ez gorputz hain ondo formaturik, ez harenak bezalako hankatxo arinik, ez hain esku perfekturik. Dariok, alabaina, gela partikularra nahi zuen emaztearentzat, konforta, lasaitasuna, luxua.
|
|
|
Daniel bakarrik entretenitzen zen aspalditxotik. Zapuztia eta isila ari zen bihurtzen pentsatzen zuen Dariok, nahiz eta jakin ia egunero elkartzen zela
|
bere
semea Claude eta Sylvie Wardesekin.
|
|
|
Zorioneko hitzak... Bai, hamazazpi urte zituen
|
bere
semeak; estu hartzen dira adin horretan besteen zorrak, besteen penak. Eta hain zen ona eta eskuzabala!
|
|
|
Goizean zehar, ordea, kobratzaile batek ez omen zituen letra batzuk aurkitzen, eta Amañako etxera bertara joan omen zen, Mariori ea non zeuden galdetzeko asmoz. Ama, etxeko atea ireki eta bankuko gizona ikustean, izutu egin omen zen, eta benetan sinetsi omen zuen, desagertutako letrak
|
bere
semeak lapurtu zituela. Horraino, gertatutakoa.
|
|
|
Inork ez zuen ulertu aita, ni neu ere besarkatzen ninduen biluzik, baina ez zegoen ezer itsusirik hartan; batzuetan, elkarrekin egiten genuen lo, eta berak laztandu eta besarkatu egiten ninduen, baina kontaktua bihotzetik sortzen zitzaion, mugarik gabeko gupidaz, Gandhijiri bezala, hura ere neska gazteekin etzaten omen zen, maitasun unibertsalak eta bateratze gupidatsuak soilik bultzatuta. ...ipen gardenez egiten zuen, eta ur jauziaren azpian banan banan sartzera gonbidatzen gintuenean ere berdin jokatzen zuen, bera hantxe zain, ur garbigarriaren jauzipean, gu noiz besarkatuko, mantram doinuan bilduta; esperientzia mistiko ahantzezinak izan ziren guztiontzat, baina mingain gaiztoek asmo lizunak ikusi zituzten maitasun unibertsala besterik ez zegoen hartan; adin txikiko mutil baten aita
|
bere
semearen bila agertu zen halako batean, esamesak entzunda, nire aita jipoitu zuen, eta aitak ez zuen kolperik itzultzeko keinurik ere egin, gizon hark salaketa jartzeko mehatxua egin zion, baina ez zuen egin azkenean, semea eskandaluan ez nahastearren eta familiaren izen ona babestearren, horrexek baino ez zion ardura, eta hartantxe geratu zen kontua, gazteak zentrotik aldendu egin ziren, nire ai...
|
|
|
tortolosak, tangrama, paperezko arropak janzten zitzaizkion maniki antzeko egurrezko panpina... Hil zenean, etxeko partxis eta antzara jokoa ere neuri eman zizkidaten
|
bere
seme alabek. Uste dut nonoiz kontatuko nizula, igande arratsalde askotan, eguraldi ona egiten zuenean lorategian eta txarra zegoenean salan, partxisean eta antzara jokoan aritzen ginen biok biotara, geure gauzez hitz egiten genuen bitartean.
|
|
|
Kandelaren bat piztuko zuela ez dakit noren alde esaten zionean baten batek, kandelak, piztekotan, bizien alde piztu behar zirela eta ez hilen alde, erantzuten zion doña Mercedesek.
|
Bere
seme alabek uste zuten plomuak erre zitzaizkiola, ulertzen didazu, ezta?, burua galtzen hasi zela euren ama. Ez dakit argi zer gertatu zen.
|
|
|
Sasoi hartan pentsatzen nuen kalte egiten ziotela diruak eta ondasunek; orain konturatzen naiz ez ziotela kalterik egiten, min baizik. Sekula ez zidan txarto berba egin
|
bere
seme alabez. Nork bere bidea egin behar zuela esan zidan haiei buruz zeozer aipatu zidan gutxietan.
|
|
|
Zuk ez duzu halako arazorik izaten, ezta?) Etxe hartan edozein urtarotan egiten zuela hiltzeko giro egokia esan dut, doña Mercedes hiltzera joan zela Busturiara uste dudalako. Lehenago esan bezala,
|
bere
seme alabekin edo haien bizimoduarekin bat ez zetorrelako joan zen Busturiara bizitzera, eta, horrekin batera, hiltzera ere bai. Pozik hil zela iruditzen zait niri.
|
|
|
Gaurko gazteak ikusten ditudanean euren seme alabatxoekin olgetan eta berbetan, hori dela edukatzea konturatzen naiz. Badakit, esate baterako, nik neuk eman ez niona emango diola Anderrek
|
bere
seme edo alabatxoari. Zure nebak bezala, zu ere bakarrik haziko zinelakoan jokatu nuen, bestelakorik gerta zitekeenik burutik pasatu ere egin gabe.
|
|
|
Kontua da ez zaituztedala guztiok berdin maite. Ama batek
|
bere
seme alaba guztiak maite dituela esan ohi da, ez duela bata bestea baino gehiago maitatzen. Nire ustez, gezurra da hori.
|
|
|
Zuzenbidea ikasi zuen, Diputazioan ari da lanean eta familia osatzen hasi berria da berrogeitazak aldean dituela. Ondo baino hobeto irabazi arren, ez dago Igualatorioan sartuta,
|
bere
seme alabak eskola nazionaletara edo (nola deitzen zaie orain?) publikora eramango dituela dio eta ez dakit nik halako beste zenbat gauza esan eta egiten dituen. Haien mundua niretik ezberdina da baina euren artean ere bada alde nabarmenik, euren janzkerei, autoei, bizimoduei... begiratzerik baino ez dago.
|
|
|
[74] Vigoko guraso batek
|
bere
semeak irakaskuntza osorik gaztelaniaz jasotzeko eskubidea exijitu zuen. Galiziako Justiziako Auzitegi Nagusiak, ordea, 2007an emandako epai bidez ukatu egin zion eskubide hori helegitea jarri zuen gurasoari.
|
|
|
" Ez al daukazue egiteko ezer?", esaten zigun gure aita zenak irakurtzen ikusten gintuenean. Nire amaginarrebak" mugitu zaitezte alferrik badarik ere!" esaten zien, txikitan,
|
bere
seme alabei irakurtzen ikusten bazituen.
|
|
|
Orain gutxi Elena Lakaren Esan eta izan blogean irakurri nuen
|
bere
seme Oierrek izena aldatu nahi zuela, ez itsusia zelako, ezta arrotza zelako ere: umeena iruditzen zitzaion.
|
|
|
Galderen ziztada etengabeak luzatu dio lepoa han goreneko Amari ere.
|
Bere
semea utzi digu zerraldo, behera begira. Honen begi baketsuak besterik gelditu al zaigu gure arterako?
|
|
2010
|
|
|
Irakasle horri astakeria hura esan zion ikaslea gaur egun kartzelan dago, Hernanin ertzain batzuk hil zituen komando bati laguntzearen akusazio pean. Haren aita pertsonalki ezagutzen ez nuen arren, kalean gelditu ninduen behin,
|
bere
semeaz hitz egiteko, ETAren su etena zela medio ea laster etxeratuko zuten ala ez galdetzeko, ea niri zer iruditzen zitzaidan. Hainbeste istorio triste.
|
|
|
Harrezkero behin baino gehiagotan gelditu izan nau kalean," badakizu nor naizen?"," gogoratzen al zara nitaz?" edo horrelako esaldiren batekin; azken aldiz ene doktorego tesiaren argitalpena Donostiako udaletxean prentsa aurrean aurkeztu baino pittin bat lehenago, bulebarrean. Haren ustez gazteegi engainatu zutelako zegoen
|
bere
semea kartzelan, eta hori gertatu zela ama oso gazte hil zitzaiolako, eta bera, kamioilaria izaki, gutxitan egoten zelako etxean. Urte askoan bere semea kartzelako ETA kide gazteena izan zela ere esan zidan, eta bitartean ezker abertzaleko buruzagiak oso ongi bizi zirela, berak askotan ikusi zituela lasai lasai poteatzen.
|
|
|
Haren ustez gazteegi engainatu zutelako zegoen bere semea kartzelan, eta hori gertatu zela ama oso gazte hil zitzaiolako, eta bera, kamioilaria izaki, gutxitan egoten zelako etxean. Urte askoan
|
bere
semea kartzelako ETA kide gazteena izan zela ere esan zidan, eta bitartean ezker abertzaleko buruzagiak oso ongi bizi zirela, berak askotan ikusi zituela lasai lasai poteatzen. Bidaia asko egiten zuen alabarekin kartzelara, eta beldur zen egunen batean ez ote zuten istripuren bat izango.
|
|
|
Txikitan entzuten nuen gehiena aitak ipintzen zuen klasikoa zen. Gainera, aitari asko gustatzen zitzaion
|
bere
seme alabekin laukoteak osatzea abestiak modu polifonikoan kantatzeko, oso atsegin zuen nork zein tonu kantatu behar zuen agintzea. Eta horrela egiten genituen bidaiatxoak gure Seat 600 txikian, kantu kantari.
|
|
|
Osasunagatik edo uste du berak. Bere ama hernaniarra zen, José Adarraga gozogilearen alaba, baina Gasteizko giro erdaldunagatik edo gure amonak ez zien euskaraz inoiz hitz egin
|
bere
seme alabei, eta gure aita Gasteiza zeharo euskaldunduta itzuli zenean ere erdara hutsez segitu zion mintzatzen. Errepublika garaia zen eta aitak oso ondo gogoratzen du maisuak euskaraz egiten ziela Larrauleko eskolan.
|
|
|
ETAren gainbehera nabarmenaren hasiera izan zen. Urte batzuk geroago Yoyesen ahizpa bat ikusi nuen gaiaz hitz egiten telebistan, eta esan zuen frankismoaren garaian ezinbestekoa bazen ere,
|
bere
seme alabak jaten zituen munstro bat bihurtuta zegoela ETA. Egongo ziren gero beste momentu esanguratsu batzuk, Gregorio Ordoñezen hilketa adibidez (Yoyesen familiaren lagun handia zen eta Donostiako udaletxean Ordoñezek bezala lan egiten zuen ezker abertzaleko zinegotzi batek horren ondoren politika mundua utzi zuela gogoratzen dut), edo Miguel Angel Blancorena.
|
|
|
Hain zuzen ere, arrazoi horrengatik begietan zituen arazoez hitz egin zidan, garai hartako fokuak oso txarrak zirelako, oso kaltegarriak begietarako.
|
Bere
semeaz ere egin zidan berba. Literaturaz oso gutxi.
|
|
|
Abertzaletasuna, berriz, Gurutzen amaren ekinbidearen aldetik zetorkien. Berorrek lortu zuen herriko elizan
|
bere
seme alabentzako euskarazko doktrina ematea, Leon XIII Aita Santuaren sasoitik etorri eta Itsasondon" doktriña berrie" izenez ezaguna zen doktrina herriko apaiza karlista erdaltzaleen gogo eta iritziaren aurka. Baserriz baserri ere ibili izan zen baserritarrek euren seme alabei euskarazko izenak ipin ziezazkieten ahaleginetan.
|
|
|
Stefan Zweig idazle austriarraren Ezezagun baten eskutitza liburua irakurtzen eta komentatzen pasatu zituzten aurreko bi asteak. Ipuin luze edo nobela labur honetan hilzorian dagoen emakume batek
|
bere
seme bakarra izan zenaren aitari eskutitz bat idazten dio. Kontatzen dizkion hamaika gauzen artean oso gaztetan ezagutu zuenetik berarekin seko maiteminduta gelditu zela kontatzen dio; denboraldi batean ikusterik izan ez bazuen ere, aurrerago elkar topatu eta abentura bat izan zutela, honen ondorioz haurdun gelditu eta berari ezer esan gabe aurrera nola egin zuen semearekin eta nolako bizimodu latza egin zuen, semea nola oso gazterik hiltzen zaion eta bera baino askoz zaharragoa den gizon baten anparoan bizitzera pasatzen den xehatzen dio, beste gauza askoren artean.
|
|
|
Gauza bat esango dizuet, ez zen oinazeak eragindako negarra, ez zen goseak eragindako negarra. Ama batek badaki
|
bere
semearen hizkuntzari antz ematen. Haiek ez ziren ohiko marruak, emozioak eragindakoak baizik.
|
|
|
Mariano Oubiñak, bukatu aurretik, deklarazio bat egin nahi zuela esan du: oso ondo iruditzen zaiola udal langileei uniformea jartzea baina higieneari buruzko kontuetan malguagoa izan behar zela, batzuentzako zikina dena besteentzako naturala delako eta, inork zalantzarik baldin bazuen, Positorekikoak utzitakoan Arretxe andrea
|
bere
seme Alfonsorekin nobiotan ibili zela, nahiz egun elkarrekin ez ibili. Eta besterik ez bazegoen, bera bazihoala jubilatuen etxera saldatxo bat hartzera.
|
|
|
Gure zineman, derrigorrez filma" txukunak" izan behar ziren. Bestalde, gurasoentzat ere abantaila handia zen
|
bere
semeek igande osoa ikastetxean igarotzen zutela jakitea.
|
|
|
Aldaera hau oso ziurra ez denez, ez dut itsatsiko. Oiartzungo Arixluxietako Manuel 1974an hil zen oso oker ez banago; baina
|
bere
seme Loentxok Berdabioren inguruko kondaira oso ongi oroitzen du, ume umetan aitari sarritan entzun eta gero. Doinua, berriz, ez hain ongi; baina berarekin hiru aldiz elkarrizketatu ondoren argi ikusten dut Laxaroren lehenengo eta Batixtaren bigarren aldaeraren oso hurbilekoa dela; erritmoa, berriz, J.M. Lekuonak erabiltzen duen berbera da.
|
|
|
Baina orain Ameriketan duen
|
bere
seme Bautista Elizaldek, hala aitortu omen zion gero, inori ez esateko erregutuz:
|
|
|
Eta hona, berriz ere," diru berriya" ren kontu bera, Añarbe Beheko Laxaro Iparragirrek
|
bere
seme Luisi kontatua Errenterian, 2005eko uztailaren hondarrean:
|
|
|
Bataiatu zuen ur harexek berberak. Eta zenbat aldiz aditu ote die
|
bere
seme alabei" bihar betti biharra nun/ nuk", medikutara, lanera, tratura, festara, feriara, merkatura, amodiotara, mundura...
|
|
|
Zirena zirela, honatx kontu polit askia, Berdabioko zerrilapur haietaz Añarbeko Laxaro Iparragirrek
|
bere
seme Luis errentariarrari kontatua, 2005ko uztailaren atzenean, eta Agustin Mendizabal ikerleak bidalia, bere borondate on guziarekin:
|
|
|
Beren doinu eta guzi ikasi nahi izatera, ikus Agustinek berak maisuki aztertuak Euskaltzaindiak Juan Mari Lekuonari egindako omenaldi liburuan [79]. Hona haietako bat, Añarben bizi izandako Laxaro Iparragirreri
|
bere
seme Luisek jasoa [80]:
|
|
|
Dena den, harrigarria da nola iltzatu zitzaion sinesmen hori. Lehen Mundu Gerran
|
bere
semea hil ondoren, semearekin komunikatzeko nahiak bultzatu zuen Doyle sinesmen horretara eta zenbait sektetan aritzera. Egonezina baretu behar zen, nola edo hala.
|
|
2011
|
|
|
Alarguna zen; bera arduratzen zen etxaldeko martxaz; ahulgune bakar bat zeukan: zentzua galtzeraino maite zuela bere bilobatxoa, hamabi urteko neskatoa,
|
bere
seme zaharrenak, ehiza istripu baten ondorioz hil zenak, neskame batengandik izaniko sasiko alaba.
|
|
|
Hizketan ari zen bitartean
|
bere
semeari begiratzen zion, bost urteko mutikoa, ederra eta mardula, bere adats horailarekin, zutik, estudioaren aurreko atari zabalean. Mutikoa bizkarrez zegoen, neguko ilunabar grisa argitzen zuten kaleko farolei begira.
|
|
|
Baina ez da hori dena: bihotzean iltzaturik daukan arantza," idazleak" ez du lortuko handik erauztea, ezpada, urte asko pasatu eta gero,
|
bere
semearenean iltzatzeko, inkontzienteki bada ere. Transmisioa deitzen diogun hori ez ote da gero antzinako madarikazioen beste izena?
|
|
|
Troia suntsitu zenean (K.a. ko 1179 urtean, kronistek diotenez), Eneasek Cartagora jo zuen, bertako erregina Elisa Dido-rekin ezkondu zen eta Tulio izeneko seme bat izan zuen. Handik lasterrera, Eneasek Italiako Napol era egin zuen alde
|
bere
semeekin, Escanio eta Tuliorekin, alegia. Tuliok seme bat izan zuen bertan, Bruto.
|
|
|
Diogenis erregina eta
|
bere
semeak iritsi zirenean, Asturiasko konde baten aurkako guduan buru belarri murgildurik aurkitu zituzten bertakoak, eta bizkaitarren alde jarri ziren berehala borrokan. Oso iaio eta trebe ziren Diogenisen semeak guda kontuetan eta bizkaitarrei hainbat irakaspen eman zieten.
|
|
|
Eta lortutako akordio honekin, Hermengoa kapitaina are indartsuago eta errotuago geratu zen Bizkaiko lur haietan. Berak eta
|
bere
semeek etxe berriak eraiki zituzten, hala nola, Aretxabaleta, Basabil, Mandabil...
|
|
|
Horrelako liskar ugari izan zuten batzuekin eta besteekin, lehorrean zein itsasoan, eta horietako batean zendu zen Froon, harkaitzetan behera erorita.
|
Bere
seme Froizek hartu zuen orduan buruzagitza. Froiz Leongo etsaien aurkako borroka batean hil zen eta bere seme Lope Urtizek jaso zuen agintea.
|
|
|
Bere seme Froizek hartu zuen orduan buruzagitza. Froiz Leongo etsaien aurkako borroka batean hil zen eta
|
bere
seme Lope Urtizek jaso zuen agintea.
|
|
|
Jau Zuria hil zelarik,
|
bere
seme Munio Manso Lopez izendatu zuten Bizkaiko jaun. Munio Leongo Ameninarekin ezkondu zen eta Iñigo Ezkerra izeneko semea izan zuen berarekin.
|
|
|
Horietako batean, ordea, Munio Manso preso hartu zuten mahomatarrek. Berehala izan zen Bizkaiko jaunaren etxean gertatuaren berri, eta
|
bere
seme Iñigo Ezkerra, artean mutil gaztea, aitaren askatzera joateko prestatzen hasi zen. Baina amaordea bidera atera zitzaion maltzurkeriaz esanez:
|
|
|
Biharamunean, gazteak goiz jaiki ziren, azkar gosaldu eta egunaren lehen argi printzekin utzi zuten Losako etxea. Neskame batek, ordea, estudiantearen gelan gertatutakoa kontatu zion etxeko jaunari eta honek
|
bere
semeak bilduta honela esan zien:
|
|
|
Han Unzuetako dorrea berreraiki zuen eta gotortu.
|
Bere
semea ere Zelinos izenaz bataiatu zuen eta, aita bezalaxe, mairuen aurkako gerran ibili zen gogotsu, Alfonso IX.aren alboan, Alarcosen eta Navas de Tolosan, besteak beste.
|
|
|
Horrela ba, Gomez Gonzalez barruan geratu zen sua itzaltzen eta beretarrak biltzen. Haien artean
|
bere
seme Juanikote aurkitu zuen, larri zaurituta; Gomez Gonzalez zalditik jaitsi zen eta Juanikoteri eman zion. Butroiko jauna jabe zen egoeraren larriaz, baina bazuen handik bizirik ateratzeko esperantza bat:
|
|
|
Ez zuen inor aurkitu han bere zain, baina suaren garrak inguratzen ari zitzaizkiola eta bere burua galdua ikusi zuenez, aurrera jarraitu zuen ganboarrekin topo egin arte. Hauek, Gomez Gonzalez alde egina zelakoan, kartsuki eraso zieten hiritik ateratzen ari ziren oinaztar haiei, eta bertan borroka latzean hil zituzten Butroiko buruzagia bera,
|
bere
seme Juanikote eta Presebal iloba, beste askoren artean.
|
|
|
Gomez Gonzalezen heriotzaren ondoren
|
bere
seme Juan Alonso Muxikakoak hartuko zuen oinaztarren buruzagitza, eta aitaren bidetik jarraitu zuen, aitzakia beharrik gabe ganboarren aurka nonahi eta noiznahi gerra eginez. Baina harrigarria bada ere, kronista askok Gomez Gonzalezen izena darabilte Juan Alonsorenaren lekuan, oinaztarren buruzagia berpiztu edo berraragitu balitz bezala.
|