|
2000
|
|
|
Hau da, etxean eta kalean herriko euskaraz dabilen ume lekeitiarrari, bermeotarrari edo gatikarrari eskolaurretik
|
bere
ordura arteko euskaratik horren urrun dagoen batuan egin behar ote zaio. Xabier Amurizak eztabaida etxera eroaten dela dio:
|
|
|
Aste batzuk geroago, abenduaren 22 eta 23an bildu ziren berriz semearekin Iparraldean. "
|
Berak
ordua jartzen zuen eta hara gindoazen gu, ezin ginen gure kabuz joan". Garaiko klandestinitate kontuek ala eskatzen zuen eta etxebarriatarrek ere hala egiten zuten.
|
|
|
Antza denez, Bayern 3 sintonizatzen duten gehienak, bidaiatzeko asmotan edo bidaia egiten dabiltzanak izaten dira. Beraz, ez da batere iraunkorra eta homogeneoa entzuleen kopurua egun desberdinetako ordu berean, ezta egun
|
bereko
ordu desberdinetan ere.
|
|
|
nola Sarako erretoreak Etsai zeritzan deabruarekin ikasi zuen Salamancako haitzuloetan, norat joan baitzen Teologiaren eta magiaren ikasterat, bere anaia batekin eta bertze lagun batzuekin, eta nola, ikastekoak ikasi ondoren, ikasleetarik batek geratu behar izan zuen deabruaren zerbitzuan, beronekin egin tratuaren arabera; eta ikasleek hartarakotz zotz egin zuten, eta Axularren anaietarik batek geratu behar izan zuen; eta, orduan, anaiaz urrikaldurik, Axularrek erran zion deabruari ezen geratuko zela bera, haren orde; eta, anaiaren orde han berean geratzen zelarik, manatu zion deabruak Axularri ezen atera zezala ura osin batetik, baliaturik galdara batez, zeinak baitzuen hondoan galbahe bat, eta manatu zion, halaber, ezen, noiz eta galdetzen baitzion non zegoen, ihardets zezala Axularrek: " Hemen nago!"; baina, orduan, nola gartzela hartarik eta trabailu ezin nekeago hartarik ihes egin nahi baitzuen, bururatu zitzaion Axularri ezen bi hitz haiek irakatsi behar zizkiola galbaheari; eta irakatsi zizkion Axularrek galbaheari bi hitz haiek eta, hala, Etsai urrun samar ikusi zuèn egun batean, pentsatu zuen ezen hura zela
|
bere
ordua, eta entseiatu zen, ondorez, handik itzurtzerat eta ihes egiterat; eta bazihoan Axular kanporantz, eta galdetu zion deabruak: " Non hago?", eta galbaheak ihardetsi zion:
|
|
2001
|
|
|
Ezinda A. Lertxundiren 90eko eleberrigintzaz jardun Obabakoaken argitaratzeak oriotarrarengan eragin zuen gogoeta bazter utzita. Izan ere, astindu hark ez baitzuenLertxundi Obabakoaken itxurako lanik idazten jarri; ordea,
|
bere
ordura artekoibilbidea etenarazi zuen eragin hark. Obabakoak argitaratu eta gutxira,. Obabarengarrantziaz?
|
|
|
Ba, haserretu zen
|
bera
orduan, zure arazoa, Miren, zera da, erromantikoegia zarela. Eta zu putakumeegia, erantzun nion, eta beste ezer gaineratu ezinik, negarrez oraindik, bira eman eta handik atera nintzen, funtzioaren zain geratu zen jendearen begiradetatik ihesi.
|
|
|
Arantxaren kontura itzuli nahi du berak. Pisura lehenbailehen aldatzeko asmoa zuen
|
berak
orduan. Hori ez zekien.
|
|
|
L: Errepika iezazkidazu oraintxe
|
bertan
orduan, Eduardo...
|
|
2002
|
|
|
Ahalmen izugarria du, noski; baina haren kemenak bere legeak ditu, eta horiei men eginez,
|
bere
orduak zeharo neurtuak ditu. Toki jakin batean atzo ura noraino heldu zen, ba dakigu, eta zein ordutan.
|
|
|
Mahasti jabeek eta ardao egileek euren erresumina agertu gura izan dabe idatzi haretan. Izan be, edari bakotxak dauka bere errola, egitekoa eta
|
bere
ordua. Egarri haundietan, ura edan.
|
|
|
natura, gizakiaren lana naturaren laguntzaile izatetik, natura gizakiaren lanaren laguntzaile (morroi) izatera pasatuz. Horrenbestez,
|
bere
ordura arteko oinarri fisiko naturaletikdeslotu zen ekonomia.
|
|
|
“Ezkongaien ezkontzari buruzko argazki erreportaje bat profesional bati enkargatzeak, bere albumetan enkoadernatutako argazkietan islatuta geratu behar duenak, emaitza betebeharra du”, hau da, epaileen arabera, aparteko produktu bat egin eta aurkeztu behar du, eta, are gehiago, ezkontza bat bezain une garrantzitsua den pertsona baten bizitzan. Argazkilariak minuta osorik hartu zuen, eta, estilo oso pertsonala erabiltzeaz gain, argazkietan akats teknikoak zeudela eta erreportajearen zati bat emazteak egin behar izan zuela alegatu zuen,
|
bera
ordu berean beste erreportaje batean zegoelako. Aitzakiarik ez da baliozkoa epaimahaiarentzat, uste baitu “kalitatea kaskarra izateak, orokorrean hartuta, kontratuaren frustrazioa agerian uzten duela”.
|
|
2003
|
|
|
Baina" euskal" mezeari emongo deutsoz
|
bere
ordurik onenak. Mezearen" Egunerokoa" euskeratzeko berarizko batzordea sortu zan Bizkaiko Eleizan, Aita L. Akesolo buru zala.
|
|
|
Lehenengoak, adituen arabera, ez dira hain ohikoak, baina azken urteetan trafiko istripuen hazkundearekin zuzenean lotuta egon da. Hernia diskalik ager ez dadin, adituek bizkarrezurrarentzat arrisku handiena duten uneetan, hala nola objektu astunak altxatzen edo garraiatzen direnean edo leku
|
berean
ordu asko egoten direnean, postula neurriak hartzea gomendatzen dute. Igeriketa da hernia jasateko arrisku handiena duten pertsonentzako medikuek gomendatzen duten kirola.
|
|
|
Ondo gogoratzen naiz. Auzo  ko apeaderora joaten ginen Manu, Demi eta hirurok, eta
|
bertan
orduak eta orduak pasa  tzen genituen, trenei begira, edo hara eta hona, firin faran". Hasiera hartan nazkatzeraino entzun behar izan zenituen kontu horiek berberak, eta amaren asperdurarekin bat egin zenuen.
|
|
|
Tori paperak. Baina bazekien
|
bere baitan
ordua iritsi zitzaiola. Behar ordua preseski.
|
|
|
Bai, Véroniquek galdegin zion ea ez zen sekula ohartu nola ibiltzen diren trenak eta kamioiak auto berriz leporaino kargaturik, atzera eta aurrera, inorako helbururik gabe. Ezetz esan zion
|
berak
orduan. Autoak garraiatzen maiz ikusten zituela, egunero nahi beste, baina beti pentsatu izan zuela helburu batekin zebiltzala auto berri haiek kamioi gainetan, tren gainetan.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, zer izan zen
|
bere
ordu arteko bizitza. Besteekiko lehia etengabea:
|
|
|
Pertsona horien %65ek oinazea eta astuntasuna sentitzen du hanketan beti edo sarritan, eta %24k noizean behin. Jarrera
|
berean
ordu asko ematen dituztenen %36k orkatilen hantura nabaritzen du, eta %86k, berriz, ikusten du beroak okerrera egiten duela. Kalkuluen arabera, 300.000 lagunek baino gehiagok jasaten dute aldaketa hori, eta udako sintomak okertu egiten dira.
|
|
|
Zuzenegiak. Algaraz erantzuten zidak
|
berak
orduan, dantza askean behar bezala egin ahal izateko, lotuan behar dela ikasi lehendabizi. Gizon ona da Karrika, purrustero xamarra, aukeran.
|
|
|
Bere istorioa kontatzeari ekin dio hitzen hodian daukan pasabide meharretik nola edo hala: apolitikoak ziren etxean, baina bazuten miliziano zaurituak sendatu izan zituen osaba medikua, horregatik atxilotu zuten, haren klinikako txoferra zelako, hemeretzi urte
|
berak
orduan, ireki dute ziegako atea gauean, esan dute bere abizena, irteteko," fusilatzera, badakik", presondegitik atera baino lehen kaperara daramate, han zen presondegiko apeza, Urriza, presoak konfesatzen ari," gu baino izutuago zegoan hura", eta txapelokerrak patioan zain, gauerokoa, jendea Hernaniko hilerrira eraman eta beruna emateko," osaba zegoan kaperan", hark ... Eta ondotik, alegia Aitzolen torturatzailea hemen bertan edukitzea deus ez balitz bezala," Oso negu gogorra izan zuan hogeita hamaseikoa, hemen hezetasun handia zaukaagu neguan, ikusiko duk", orduan harrapatu omen zuen petxuko hau, eta ez" eritegiko monjek dioten moduan" zurrutean galduta dabilelako.
|
|
2006
|
|
|
Eredu hori teorikoki guztiz zuzena bada ere, praktikan ez litzaiguke baliagarria suertatuko; izan ere, kokaleku bakoitzak
|
bere
ordu propioa edukiko luke; eta ez ginateke batere ondo moldatuko gure artean geratzeko. Adibidez, mendebaldera km bakar bat higitu ondoren, ordularia 3 segundoz aurreratu genuke!
|
|
|
Aurreko azpiatalean azaldutakoarekin lotuz, hauxe aurkitzen dugu: izar ordua berdin astroaren igoera zuzena gehi
|
bere
ordu angelua. Lehenengoa ezaguna badugu, eta bigarrena zuzenean neurtu ahal badugu, izar ordua erraz kalkula dezakegu.
|
|
|
Ber begi ilun eta basati haiek. Baina gure begiak gurutzatu zirenean beste mundu bateko sentsazioa ukan nuen; eta
|
bera gabe
ordu arte nola bizi izan nintzen galdetu nion neure buruari. Mendeetan elkartu ezin ziren bi jende bezalakoak ginen... eta sua ni baitan sentitu nuen, ene beste ni a pizten.
|
|
|
Itotzera balihoa bezalako aurpegia jarri zuen une batean. Izututa, askatu egin nuen, eta
|
berak
orduan" segi, segi" esan zidan hasperen batez. Segi egin nuen, beraz, are indar handiagoz, amaiera hurbilari igarriz, eta hantxe etorri zen, plop, agurearen dardarizo eta arnasotsen artean, eskua likindu zidan isurki lirdinga hura, biziaren iturritzat goretsi ohi duguna, neure bizian lehenengoz ikusten nuena.
|
|
|
Sarjentuak irizten zion
|
bera
ordurako nahiko su itzalita zegoela bere bizitzan, eta sobra ere, berriz larrua suari eskaintzen hasteko.
|
|
2007
|
|
|
Farra gutxioko egiña
|
beraz
orduak asko lanean, ala ere aurki arkitutzen naiz xoxa gutxikin poltsian.
|
|
|
1 Errentamendua agortu eta hurrengo sei hilabeteetan, errentaria udalerri
|
berean
ordu arteko jarduera bera egiten hasten bada, kalte ordainak barnean hartuko ditu lekualdatze gastuak eta aurreko lokalarekin alderatutako bezeria galerak erakarri kalteak. Bezego sei hilabeteetan izandakoa.ria galera hori kalkulatzeko, kontuan hartuko da jarduera berriaren lehenen
|
|
|
da698 Kant-ek batzuetan badu abantaila bat, eta da,
|
bera
ordura arte barbarotzat edukiriko hizkuntza alemanaren normalizazio kulturalean kontzienteki ahalegintzen ari baita (hori bera ez da esangura bakoa), parentesi artean alemanezko bere kontzeptuen itzulpen latinoak ematen dituela segurantziarako. Hala, biak bereizi eta definitu ondoren, Volk (populus) eta Nation (gens) dela, abisatzen du699 Hain zuzen Zizeron-ek «gens, natio, lingua» esaten zuen. Kant-ek oso ongi menderatzen du latina?, hirurak sinonimotzat hartuz (De off.
|
|
|
Handik atera dira mantak, sorgailuak, ura arazteko makinak eta janari errazioak laguntza mota hori behar duten herrialdeentzat. “Gure izateko arrazoia larrialdi batean ahalik eta azkarren esku hartzea da,
|
bertara
ordu batzuk lehenago iristeak bizitza gehiago salbatzea esan nahi baitu”, esan zuen Giuseppe Sabak, Elikagaien Mundu Programaren (IEP) oinarriaren arduradunak, laguntza agentziarik handienak, 3.000 milioi dolarreko urteko aurrekontuarekin. Hala ere, haren esku hartzea ez da nahikoa.
|
|
|
Hasperen egin zuen.
|
Bera
ordu horretan banku bateko bulegoak garbitzen egon ohi zen. Asteburuak horretarako baliatzen zituen, momiekin egiten zuen lanak ez baitzion hilabete bukaeraraino iristeko adina ematen.
|
|
|
" Oraindik hemen, ama?", esaten zion amultsuki, auskalo nondik zetorrela, salan topo egiten zuten bakanetan, eta telebista itzaltzen zion.
|
Bera
ordurako dezente kolokatua zegoen, eta apenas kasu egiten zion betiko musikarekin hasten zitzaionean: " Noizbait nagusi putakume horri lanbasa ipurtzulotik sartu diozu!".
|
|
|
Enpresari berriak bere ideiak, bere etorkizuna, bere dirutxoak,
|
bere
ordurik gabeko lana eta buruhausteak eskaintzen dizkigu. Lehenbiziko fruitua lanpostu berri bat sortzea da:
|
|
2008
|
|
|
" Gaurik tristeena da hau, banoalako eta ez naizelako itzuliko". Liburu honetan protagonistak kontatuko digu
|
bere
ordura arteko bizitza bikotea, semeak eta etxea utzi aurreko eguna nola pasatuko duen eta denbora horretan izango dituen gogoetak gurekin konpartituko ditu.
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote zuen munduan bazegoela beste errealitate bat ere,
|
berak
ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia, emakumea, batez ere, itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago?
|
|
|
« Pilotari bideak
|
beraz
ordutik, gazte gazterik? »
|
|
|
Izan ere euzkeráfilo ilun hartan, argi geratu ez arren, asmo populista hura inplizitu zihoan. 320 sabindarrak 1902ko urtarrilotsail artean mobilizatu baziren, eta ez lehenago, ez zen izan Arana Goiri Gabonak arte ez zelako besteen maniobrez ohartu eta
|
beraz
ordura arte ez zuelako erreakzionatu, baizik 1902ko urtarrilean ireki zelako atxikimenduetarako arauzko epea. Jatorrizko planaren egutegia segituz, deialdia 1901eko irail amaieran egin izan balitz orduantxe mugituko zituen abandotarrak bere jarraitzaileak.
|
|
|
Bartzelona El Prat aireportua, berriz, Europako aireportuetako 14 postuaren eta 15 postuaren artean dago, baina atzerapenen ehunekoa Espainiako hiriburuarena baino 23,6 puntu handiagoa da. Hau da, bi aireportuetako hegaldien ia laurdena ez da ateratzen edo ez da iristen
|
bere
ordura. Eta are okerragoa:
|
|
|
Pazientzia handiagoa baldin baduzu, erre itzazu gaztainak labean: berotu 200&fraq14; C tara eta eduki gaztainak
|
bertan
ordu laurden bat, hor nonbait. Merezi.Edorta Agirre.
|
|
|
Hiru izaki haiek gehiago iruditu baitzitzaizkion Reginari, artean ere, amets batek hartuak, beste ezer baino. Edo onartu egingo behar ote zuen munduan bazegoela beste errealitate bat ere,
|
berak
ordura arte ezagutu zuèn egunerokotasunetik kanpo eta gizakia –emakumea, batez ere– itzal bat izatera kondenatzen zuèn errealitate grisetik haratago. Halaxe zirudien.
|
|
2009
|
|
|
Lehen ekintza politikoa izan zen herri hizkuntza segurtatzea 101 lege famatuaren bidez. Gogoan genuen, Quebecen gertatzen ari zena Euskal Herrian ere gerta zitekeela.
|
Beraz
ordua zela etxera itzultzeko. Hori bera izan zen Txillardegik eman zigun aholkua:
|
|
|
Momentu hauetan (arratsaldeko 6etan
|
bertako
ordua) kanpamendu basean daude jada, oso nekatuta. Garrantzitsuena hirurak ondo daudela da.
|
|
|
Hala ere, mingostasunik batere gabe bai, ezi ezti, baina ia eguneroko kontua izaten du, sikîra ailegauta balego nere ordué?,, goiko hori nerekin ahaztuta dôla ematen do?, edo antzeko esaldiren bat. Hil nahian bizi da,
|
bere
orduari itxaroten. Halako batean alaba gazteenak galdera egin dio:
|
|
|
Sarrerako ate zuloan galdua zuen begirada, ordea, gauaren hasieran bezala.
|
Berak
ordura arte nahikoa egin zuela iritziko zion, noski. Niri irakasle tonua gaizki ateratzen zitzaidan baina.
|
|
|
Tarte txiki bat behar izan nuen adarra jotzen ari zitzaidala ulertzeko.
|
Berak
ordurako mahai gainean zuen kafesnea. Nik ere irribarrea marraztera behartu nuen neure burua, oraindik ere inozoagoa izan nintekeela argi gera zedin.
|
|
|
desestaliz zihoan neurrian, nazka eta higuina gailendu zitzaion Domingori, ez bakarrik sarjentuaren aurkakoa, estamentu militar osoaren aurkakoa ere bai; han, izan ere, burazagiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak?, aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino???, berak ere, maila batean, onartuak zituenak, ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun??, baina testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak? zeren, galdera bat egitearren,
|
berak
ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
|
Une hartan, baina, ez zuen, Teofilo Mariak uste bezala, Domingok hitz egin, Damasok baizik; Damaso, izan ere, isilik zihoan, anaien hizkimizkiak entzuten, zetatarren aurkako bataila hartan protagonista bera izan zen arren; berak bazekien, ongi jakin ere, bere balentria kasualitatearen fruitua izan zela maila handi batean, amildegi baten aurrean itsuak bakarrik ematen baitu pauso bat aurrera? eta bera ere, betaurrekorik gabe, itsu baitzegoen une hartan, gero zorte ikaragarria izan bazuen ere, bere ezusteko erreakzioan Abelardo harrapatu baitzuen, betean harrapatu ere, hura k.o. utziz; bazirudien, beraz,
|
bere
ordua iritsia zela, besteen errekonozimendua jasotzekoa, txalo eta zorion, baina ordu hura ere iritsi orduko joan zitzaion, antza, konortea galdu orduko ostu baitzion Abelardok protagonismoa, Damasok handik bizpahiru minutura berreskuratu zuena Abelardo bere onera etortzean: hura, baina, ez zen jada gauza bera, jantzi berria eta adabakiz josia gauza bera ez diren bezala; bizitza osoan horrelako memento baten zain egon, etxeko bigarrena baitzen Damaso, azken batean:
|
|
|
Handik aurrera, Teofilo Mariaren eta taldearen ahaleginak izugarriak izan ziren, Teofilo Mariarenak, batez ere; izan ere, zer egin zuen
|
berak
ordura arte?; aitaren ondoan goxo bizi, bolizko dorre batean sartuta, langileekin zerikusirik ez zuèn munduan, haiek agurtu ere gabe eta haien begietara ere begiratu gabe, ezta aurrean gertatzen zitzaizkionean ere; jarrera hura, maila batean, aitaren estilo pertsonalaren ondorioa ere bazen, hartarako izendatu baitzuen Nazario Orbek, bere garaian, konfiantzazko lan-talde tekniko bat, tartean zeud... gerrari buruzko edozein gidaliburuk esaten zuen hori; aldi berean, baina, aitaren estiloa soilagoa ere bazen neurrian, gurutzatuak eta zaldunak iraganeko kontutzat zituen Nazariok?, gehiegizkotzat behar zuen honek semearen jarduna, nahiz eta Pedro Lakanda eta Martin Belzunzeren iritziak gero eta Teofilo Mariaren aldekoagoak ziren:
|
|
|
Ongi ikasi zuen, bai, Damasok lezioa, inoiz ahaztuko ez zuena: hitzak bere tokia eta
|
bere
ordua behar duela ikasi zuen, ordain gaiztorik ez izateko; egia zen gero ikasleen onespena jaso zuela bere ausardiagatik, baina, pasatutako kalbario hartatik, une larriak geratu zitzaizkion batez ere Damasori, bere bakardadea eta bere estutasuna, belarri minberen minberatasunean?, beste irudi guztiak, harrotasunarekin edo bere balizko heroitasunarekin lotuak, bigarren eta azken planoan utzirik.
|
|
|
|
Bere
ordua zen, bai, Nazario Orberena eta haren garaipenarena, baina bere seme hura. Domingo, potroak ukitzen ari zitzaion, zinez, showa lapurtzen ari ez zitzaion, bada!
|
|
|
putakumeak!??, Domingori anarkisten aldeko jarrera inkontziente bat pizten baitzitzaion, anarkistak zer ziren ez zekien arren; orain ere ez zekien gehiegi: bazekien erradikalak zirela, dena ala ezer ez?, eta horrek erakartzen zuen, baina ez zuen bere burua politikan sartuta ikusten,
|
bere
ordura arteko munduak beste batzuk izan zirelako, agian; Domingok, beraz, ahaztuak zeuzkan nerabezaroko historia haiek, ustez, baina, aitarekin eztabaida hura izan zuenean, denborak atzera egingo balu bezala sentitu zen une batez, barruan aitaren aurkako oihua eta erreboltaren oihua berritzen zitzaizkiola, gutxieneko zentzu batek haiek isilarazten bazizkion ere segidan.
|
|
|
Pizarrori eta Almagrori, Valdiviari eta Hernán Cortési, era esplizituago batean?, baina bakezko eszena bat irudikatzen zuelako edo, bere eskua aitarena eta Teofilo Mariarena estutzen, agur begirunetsu batean, agur berorik ezean?, hantxe gelditu zen; bi anaien arteko eztabaida hartan, ordea, Teofilo Mariak, anai arrebetan lehena izateko jaio zenak, Domingo makurtu bati soilik eman ziezaiokeen eskua, halako eran, non horregatik ekin baitzion, beharbada, ekin zion bezala, hitza ezpata bihurtuz, haren begiei suminaren sua zerien? eta
|
bere
ordura arteko tonu oldarkorrari eutsiz:
|
|
|
Horrek osasun gastua dakar eta gaixoari kalte egiten dio. Teknika berri bati esker, azterketa
|
bera
ordu erdian eta sedazio lokalarekin egin daiteke, eta horrek gaixotasuna azkar detektatzeko aukera ematen du. Minbiziaren diagnostiko azkarrak gaur egungo azterketak ospitaleetan eta ikerketa erakundeetan jartzen ditu.
|
|
|
" Nik nahiago dut beroa baino euria egitea, Behobian egin zuen moduan", adierazi zuen Iker Larreak. Baina ez da gauza
|
bera
ordu eta erdiko lasterketa egitea, edota hiru ordu bustita ibiltzea", gaineratu zuen Aratz Losadak. Oñatikoak ez du arrazoirik falta, eta gainera, euriak baino haizeak kalte handiagoa egin dezake, batez ere Kontxako tartean.
|
|
|
Handik aurrera, Teofilo Mariaren eta taldearen ahaleginak izugarriak izan ziren, Teofilo Mariarenak, batez ere; izan ere, zer egin zuen
|
berak
ordura arte?; aitaren ondoan goxo bizi, bolizko dorre batean sartuta, langileekin zerikusirik ez zuèn munduan, haiek agurtu ere gabe eta haien begietara ere begiratu gabe, ezta aurrean gertatzen zitzaizkionean ere; jarrera hura, maila batean, aitaren estilo pertsonalaren ondorioa ere bazen, hartarako izendatu baitzuen Nazario Orbek, bere garaian, konfiantzazko lan-talde tekniko bat –tartean... gerrari buruzko edozein gidaliburuk esaten zuen hori; aldi berean, baina, aitaren estiloa soilagoa ere bazen neurrian –gurutzatuak eta zaldunak iraganeko kontutzat zituen Nazariok–, gehiegizkotzat behar zuen honek semearen jarduna, nahiz eta Pedro Lakanda eta Martin Belzunzeren iritziak gero eta Teofilo Mariaren aldekoagoak ziren:
|
|
|
|
Bere
ordua zen, bai, Nazario Orberena eta haren garaipenarena, baina bere seme hura –Domingo– potroak ukitzen ari zitzaion, zinez, showa lapurtzen ari ez zitzaion, bada! Eskarmentua eman behar zion mutil lotsagabe hari, lehenbailehen eman ere, argi eta garbi ikus zezan han nork agintzen zuen!
|
|
|
Domingok aurrerago ere egin zezakeen, apika –hiltzailetzat eta kriminaltzat zituèn konkistatzaileei egurra ematen has zitekeen, esaterako: ...a eta Teofilo Mariarena estutzen, agur begirunetsu batean, agur berorik ezean–, hantxe gelditu zen; bi anaien arteko eztabaida hartan, ordea, Teofilo Mariak, anai arrebetan lehena izateko jaio zenak, Domingo makurtu bati soilik eman ziezaiokeen eskua, halako eran, non horregatik ekin baitzion, beharbada, ekin zion bezala, hitza ezpata bihurtuz –haren begiei suminaren sua zerien– eta
|
bere
ordura arteko tonu oldarkorrari eutsiz:
|
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin...!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: ...ia ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino"... –, berak ere, maila batean, onartuak zituenak –ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun? –, baina testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak... zeren, galdera bat egitearren,
|
berak
ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
|
putakumeak!" –, Domingori anarkisten aldeko jarrera inkontziente bat pizten baitzitzaion, anarkistak zer ziren ez zekien arren; orain ere ez zekien gehiegi: bazekien erradikalak zirela –dena ala ezer ez–, eta horrek erakartzen zuen, baina ez zuen bere burua politikan sartuta ikusten,
|
bere
ordura arteko munduak beste batzuk izan zirelako, agian; Domingok, beraz, ahaztuak zeuzkan nerabezaroko historia haiek, ustez, baina, aitarekin eztabaida hura izan zuenean, denborak atzera egingo balu bezala sentitu zen une batez, barruan aitaren aurkako oihua eta erreboltaren oihua berritzen zitzaizkiola, gutxieneko zentzu batek haiek isilarazten bazizkion ere segidan.
|
|
|
...zen arren; berak bazekien, ongi jakin ere, bere balentria kasualitatearen fruitua izan zela maila handi batean, amildegi baten aurrean itsuak bakarrik ematen baitu pauso bat aurrera... eta bera ere, betaurrekorik gabe, itsu baitzegoen une hartan, gero zorte ikaragarria izan bazuen ere, bere ezusteko erreakzioan Abelardo harrapatu baitzuen, betean harrapatu ere, hura k.o. utziz; bazirudien, beraz,
|
bere
ordua iritsia zela, besteen errekonozimendua jasotzekoa, txalo eta zorion, baina ordu hura ere iritsi orduko joan zitzaion, antza, konortea galdu orduko ostu baitzion Abelardok protagonismoa, Damasok handik bizpahiru minutura berreskuratu zuena Abelardo bere onera etortzean: hura, baina, ez zen jada gauza bera, jantzi berria eta adabakiz josia gauza bera ez diren bezala; bizitza osoan horrelako memento baten zain egon –etxeko bigarrena baitzen Damaso, azken batean:
|
|
|
Ongi ikasi zuen, bai, Damasok lezioa, inoiz ahaztuko ez zuena: hitzak bere tokia eta
|
bere
ordua behar duela ikasi zuen, ordain gaiztorik ez izateko; egia zen gero ikasleen onespena jaso zuela bere ausardiagatik, baina, pasatutako kalbario hartatik, une larriak geratu zitzaizkion batez ere Damasori –bere bakardadea eta bere estutasuna, belarri minberen minberatasunean–, beste irudi guztiak –harrotasunarekin edo bere balizko heroitasunarekin lotuak– bigarren eta azke...
|
|
|
grina handirik gabekoa da
|
bera
orduan,
|
|
2010
|
|
|
Multinazionalak bertan behera utzi zuen operazioa frogetan akats bat atzeman ostean. Atzo, ordea, frogak amaituta eta emaitzak aztertuta, ingeniariek lanak abiatu zituzten 21:00etan(
|
bertako
ordua) eta 33 orduren buruan amaitzea espero dute.
|
|
|
Zin egidazu, erotu egingo naiz-eta, bestela!?; beste, baina? bat ere bota nion, baina
|
berak
orduan: –Inori ez, Ernestina, inori ez!?; eta nik baietz esan nion, eta baiezko hari kateatuta bizi izan naiz, oraindik ez dakit ongi edo gaizki egin nuen?; gaur, ordea, arazoa azaldu didazunean, ezin izan dut gehiago:
|
|
|
[IV 97] Badatorquio lasterca becatari gaisoari
|
bere
ordua, Norgana biurtuco da becatari tristea trance onetan. (?) Biurtuco ote da Apostoluetara?
|
|
|
Eskola orduak mugatuak dira. Askotan besterik uste izaten bada ere, eskolatik kanpora pasatzen ditu ikasleak
|
bere
ordu gehienak. ereduan dabilen ikasle batek, esate baterako, esna edo iratzarririk dagoen orduen %14 inguru pasatzen ditu ikasgelan, ez gehiago, euskararekin kontaktuan.
|
|
|
Azalpena eta datu ematea izan da horretan guztian nagusi. Bada
|
beraz
ordua, Jagon sailetik jasotako enkargua kontuan izanik hezkuntza/ hizkuntza alorrean urteotan egindako bideaz eta lortutako emaitzez balio irizpenik egiteko. Ondo egin al dira gauzak, EAEko eskola munduan, azken mende laurdenean?
|
|
|
Luis Mari Manterola, getariarra. Mariñela izan zen urte luzez; gero, itsasontziak utzi eta jatetxe batetako parrillaren gidaritza hartu zuenean, modelismoaren mundura hurbiltzen hasi zen
|
bere
ordu libreetan. Ontzien maketak egiten benetako artista dugu Luis Mari!
|
|
|
Hamar urtekoak umeak ginen garai baten, eta gaur egun aurre nerabe dira. Hamalau urterekin etxetik urrutiago egon ohi zen institutura joaten ginen, eta orduantxe hasten zitzaigun mundua aurpegi aurrean agertzen,
|
bere
ordura arteko mugak apurtzen. Gaur egun, ordea, makina bat toki desiragarri ezagututa iristen dira adin berberera, dela oporretan, telebistan, filmetan edo interneten elkar hartuta ibili eta gero.
|
|
|
|
Bera
orduan, erdi totelka, lantegiko gorabeheraren bat kontatzen hasten zitzaidan, baina hark bukatzerako beste ezagunen bat agurtu behar izaten nuen, eta bizkarrean txaplako bat emanda hurren arte esaten nion.
|
|
|
Entzun didazu? Zin egidazu, erotu egingo naiz-eta, bestela! ’; beste ‘baina’ bat ere bota nion, baina
|
berak
orduan: ‘Inori ez, Ernestina, inori ez! ’; eta nik baietz esan nion, eta baiezko hari kateatuta bizi izan naiz, oraindik ez dakit ongi edo gaizki egin nuen...; gaur, ordea, arazoa azaldu didazunean, ezin izan dut gehiago:
|
|
|
Hiruron arteko solasa Sara Xianen gainekoa izan zen, gehien batean, Teresarengatik baino gehiago, Juana Marik zuen interesagatik. Teresak kontatu zuenez, bizitzako pasadizorik onena izan zen alabaren bila egin zuen bidaia fisiko eta sentimentala, berarekin izan zuen topaketa, alabaren besoek nola hartu zuten, lehenengo momentutik ama berriaren berotasuna saihetsetaraino sartuta sentitzen zuela eta
|
bere baitan
ordu arte irudikatzerik ez zeukan dimentsio berria nola deskubritu zuen. Hitz gutxitan esanda hala zioen, alaba biologikoa Sara Xian adina maite ahal izango zuela baina gehiago ezinezkoa zela.
|
|
|
Laguntza behar du baina ez daki zer egin. Herrira ezin du betaurreko bila jaitsi, haurrek ezin dutelako ikusi; telefonoz ezin dio inori laguntzarik eskatu, mendian horrelakorik ez dagoelako; eskutitz bat bidal dezake betaurrekoak behar dituela esanez, baina ziur erantzuna ez litzaiokeela Gabon Gaua baino lehen iritsiko eta
|
berak
ordurako lan guztia egina eduki behar du. Sutondoan jarri da, gaztainak atera ditu danbolinetik, errekatik hartu du ur trago eder bat eta pentsatzeari eman zaio.
|
|
|
Obsesioa ona da, esperientziari gailentzen bazaio, esaten du berak. Brown' s Requiem en
|
bere
ordura arteko zakur bizitzaz hitz egiten zuen. 1985ean, The Black Dahlia n bere amaren kasua kontatzen zuen.
|
|
|
Iritsi gara puntu honen amaierara, non —Anularen hitzak erabiliz—" konpetentzian oinarritutako hizkuntz ezagutza aztertzen duen psiko linguistikari" eta" aktuazioan oinarritutako hizkuntz portaera aztertzen duen hizkuntza psikologiari" arreta eskaini diegun248 Kontua da, hasieran aipatu bezala, bi horien arteko ezberdintasuna ez dela eta ezin daitekeela erabatekoa izan, ze, azken batean, aztergaia bat eta bera da —" giza hizkuntz gaitasuna" —, nahiz eta bertan azpigai eta perspektiba ezberdinak zehaztu daitezkeen. Zentzu horretan uler daiteke berriagoa den psiko linguistikak, askotan, zergatik hartzen duen
|
bere baitan
ordura arteko hizkuntza psikologia, horrela hura kontzeptu orohartzaile bihurtzen delarik. Horren lekuko dira Lyonsen honako hitzak:
|
|
|
" Zer gertatu den jakin nahi nikek", esan nion. Ramuntxo mugaren beste aldean zebilela esan zidan
|
berak
orduan, alde egin zuela bere amaren hiletara baimenik eskatu gabe, eta larrutik ordainduko zuela traizio hori. Kezka handi bat sortu zitzaidan" traizio" hitza entzutearekin batera:
|
|
|
Eta Miranderenak, berriz, ba denei antzera, morboarengatik zitzaizkion erakargarri, nahiz ez zituen beti osorik ulertzen. Euskal Idazleen Elkartea sortu zenean, laurogeiko hamarkadaren hasieran, erabaki zuen
|
bere
ordua iritsi zela. Olerki bilduma bat osatu eta argitaratzea lortu zuen.
|
|
|
Espainiako Narratiba Sari Nazionala 1989an Atxagak eskuratu zuenean, Manuk erabaki zuen berriro iritsi zela
|
bere
ordua. ETAren aldeko euskal idazleenak egin zuen eta garbi zegoen zein bandotik idaztea komeni zen.
|
|
|
Ordea, buruaz ezetz egin zidan, nigandik urrunduz. Bere eskua nire bularraldean jarriz astiro etzanarazi ninduen,
|
bera
ordura arte egondako toki berotuan. Gero, armairura hurbildu eta bertatik hainbat bufanda atera zituen.
|
|
2011
|
|
|
ETB 2n larunbat arratsaldean eskainitako La fuerza del valor filma arratsaldeko pelikularik ikusiena izan zen eta
|
bere
ordu tartean nagusitasuna lortu zuen, %15, 1eko audientzia zatiarekin. Paul Feig zinegilearen zuzendaritzapean, La fuerza del valor Ann Holm idazlearen eleberri ezagunaren egokitzapena da.
|
|
|
Bestalde, ETB igandeko pilota emankizunak ere audientzia nagusitasuna lortu zuen
|
bere
ordu tartean, Xala Barriola eta Bengoetxea VI Albisuk Eibarren jokatutako bibitako txapelketako norgehiagokari esker. Emanaldiak bataz besteko 136.000 ikus entzule izan zituen eta euskaldunen artean %21, 6ko audientzia zatia lortu zuen.
|
|
|
Eta niri, nekaturik nagoen ilunabarretan, ez zait askorik kostatzen triste itxurak egitea.
|
Berak
orduan, irakurtzen ari den aldizkaria lurrean utzi, eserita nagoen lekura etorri, lepotik heldu eta belarrian kilimak egin ohi dizkit mingainarekin, eta ez du onik izaten barrez jartzen nauen arte. Nik beragatik egiten dut barre, beragatik uzten ditut triste itxurak eta, gogorik ez badut ere, beragatik etzanarazten dut alfonbraren gainean indarrez eta arroparen bat kentzen saiatzen natzaio, jakitun aski dudala Karla erdi biluzik ikustea gogoa pitz dakidan.
|
|
|
Egia aitarik gabe geratu zirela eta ama
|
bere
ordura arteko rolean egun hartan bertan galtzera zihoazela, putada bat agian,, baina ez dakit zergatik estandarretik ateratzen den guztiak drama konponezina behar duen, trauma, zergatik izan behar duen errudun bat; asmatuko dute guztiari zentzua emango dion narrazio sinesgarriren bat. Tira, egitea espero ez zuten hausnarketa zenbait egin zuten, ez gehiago, eta klase ertaineko haurtzaro baten ondoren bazuten nahikoa baliabide aurrera egiteko, bakoitza koadrila banarekin gainera.
|
|
|
Zergatik ez? , galdetu zidan
|
berak
orduan.
|
|
|
Jauna, Jainkoa, infinitua... harago dagoena, nik esaten dut" harago dagoena". Rilke poetak, Rainer Maria Rilkek,
|
bere
Orduen liburuko poema batean oso ongi esaten zuen, oso polita den poema batean, esaten dio Jainkoari, esaten du Jainkoa dela beti bazterreko salan dagoena, bazterreko gelan. Esaten du:
|
|
|
Argizariaren koloreko jarri zen derrepente Belen.
|
Bere
ordura arteko kezka ez zihoan hortik. Bat batean jabetu zen ez zela txantxetako kontua, huskeria hartatik eratorritako kaltea uste baino handiagoa izan zitekeela Fontecharentzat.
|
|
|
Hori ofizialki jakin baino hiru egun lehenago, gurasoen etxera alde egin zuen Patriciak. Aste gutxiren buruan, hankaz gora jarri zitzaion
|
bere
ordura arteko bizimodua.
|
|
2012
|
|
|
" Haren omenez botako dugu txupinazoa.
|
Bere
orduetan botatzen zituen suziriak, eta lan hori kentzen zigun gainetik". Gainontzean, aurreko urteetakoaren modukoa izango da jai egitaraua.
|
|
|
" Haren omenez botako dugu txupinazoa.
|
Bere
orduetan botatzen zituen suziriak, eta lan hori kentzen zigun gainetik".
|
|
|
Kartzelan piztutako sutetik ihes egin ezinda hil dira Comayaguan (Honduras) gutxienez 357 lagun. Oraindik ez dago argi zerk eragin zuen astearte gaueko hamaiketan hasi?
|
bertako
ordua, eta suhiltzaileek goizaldeko hiruretan itzali zuten sua.
|
|
|
Horrek guztiak, azken buruan, ondorio jakina dakar: herri jakintzaren baitako, eta
|
bere
ordura arteko hizkuntzan sortutako, mezuen etengabeko gutxitzea eta ahultzea.
|
|
|
Mundu ikuskera osoan eta, askotan, eguneroko berbetan, eguneroko hizkeran.
|
Beretzat
ordura arte arrotzak ziren jende moduekin tratatu behar izaten du aurrerantzean, baEuskaldunak euskaldunekin euskal giro sendoan bizi diren lekuetan, gurasoen hizkuntza belaunez belaun eskuratzen den lekuetan, hizkuntzaplangintzarik eta inolako interbentzio berezi (zenbaitentzat" xelebre") rik gabe diharduten ingurumenetan, horietan dago euskara bizien. Hor du euskarak osasunik hoberena.
|
|
|
Halaber, Euskal Selekzioak eta Tunisiak elkarren aurka jokatutako neurketa audientzia buru izan zen
|
bere
ordu tartean, bataz besteko 139.000 ikus entzulerekin. Euskal Telebistako lehenengo kateak zuzenean eskaini zuen partida 20:45etik aurrera eta %15, 3ko audientzia zatia lortu zuen.
|
|
|
Bestalde, ETB joan zen igandean eskainitako binakako pilota txapelketa finalak
|
bere
ordu tartean nagusi izatea lortu zuen. Xala Laskurain eta Titin III Merino bikoteak elkarren aurka jarri zituen finalak eta bataz besteko 169.000 ikus entzule izan zituen Euskadin eta bere eragin eremuan.
|
|
|
–Eta zein da egia horren funtsa? , galdetzen zidan
|
berak
orduan.
|
|
|
Egilea Krishnamurti zen. Irakurtzen hasi eta lehen orrian geratu egin zen, orririk pasa ezinda, hitz haien musika
|
bere
ordura arteko eraikuntza mental osoa desegitera etorri balitz bezala: –Bakarrik zaude?.
|
|
|
Eta berak Telmo adoratzen du, bere lau urteko semea. Telmo da
|
bere
ordu, minutu eta arnasaldi guztiak bereganatzen dituena. Familia bakarreko etxe batean bizi dira, lorategian plastikozko zabua dute, eta udan plastikozko igerilekua muntatzen dute Telmorentzat.
|
|
|
Tragedia honetatik, adibidez, ideiak gaitzesten zituen, baina estiloa miresten zuen; gogamoldea madarikatzen zuen, baina zertzelada guztiak txalotzen zituen, eta pertsonaien kontra haserretzen zen, beraien diskurtsoaren alde suhartuz. Pasarte handiak irakurtzen zituenean, liluratu egiten zen; baina pentsatzen zuenean ponteigelek hartatik beren kaparrerako abantaila ateratzen zutela, etsipenak jotzen zuen, eta, bere burua trabatzen zen sentimendu korapilo honetan, aldi berean nahi izango zukeen bere bi eskuez Racine koroatu eta
|
berarekin
ordu laurden luze batez eztabaidatzea.
|
|
|
Ogueta jainkoa zen orduan, ¡ un dios! Eta
|
berak
orduan: «Con la zurda soy mejor».
|
|
|
gerra eta politika ezberdinek gogor jo zuten Ordena eta Probintzia Erlijiosoa, eta Esklaustrazio orokorrak ez zuen barkatu(). Larreari ere
|
bere
ordua iritsi zitzaion, 1839ko urriaren 1ean. Ondoko urteak fraide sakabanatuenak izan ziren, mende laurden bat eta gehiagoan (173 or.) 10.
|