2001
|
|
Gure organismoak 40 mantenugai behar ditu osasuntsu egoteko. Elikagai guztiek ez dituzte, beraz, ez da beti gauza
|
bera
jatea komeni. Gozatu zure bazkariez senitartekoen eta lagunen lagun artean, eta erreparatu besteek jaten dutenari.
|
2004
|
|
Kafetegia: tabernako zerbitzuak eskaintzen dituen establezimendua, edozein ordutan prezio bidez, jendearentzat irekita dagoen bitartean eta lokal
|
berean
jateko, plater sinpleak edo konbinatuak. Edaritegia:
|
|
Ez dago orain inguru hartan eta orduan ez zegoen landare baliabide handirik. Haurrek gauza
|
bera
jaten zuten txikitatik. Amak, noski, bularra ematen zien, baina txiki txikitatik muskuilu haragia ematen zieten pixka bat, murtxikatzen has zitezen.
|
2005
|
|
Hala ere, larruazalean orban gorrixkak izaten dira, eta horrek koadro alergiko baten susmagarri izan daiteke. Sintoma horiekin batera, pertsonak adierazten du bere familia osoak jaten duen gauza
|
bera
jan duela eta, seguruenik, ez duela botikarik hartu, edo inoiz alergiarik adierazi gabe kontsumitzen dituenak direla. Familiak ez du inolako sintomarik izaten edo, gehienez ere, beste pertsona batek izan dezake eraginik.
|
2006
|
|
Izan ere, Aro Modernora arte, emakumeak ez zuen ez platererako ez adabururako eskubiderik, senarragandik edan eta plateretik jaten baitzuen. Felipe V.aren garairaino ez ziren sartu protokoloan berrikuntza garrantzitsuak, eta deigarrienetariko bat zen bere emazteari mahai
|
berean
jaten uztea, eta horrek nahasmen handia eragin zion Espainiako gorteari. Erregearen segurtasuna" Salva" izeneko errituala erregea pozoitzea saihesteko ezarri zen Janari errealaren funtsezko arazoetako bat, erregea asebetetzeaz gain, bere osotasun fisikoari kalterik ez egiteko neurri guztiak hartzea zen, nahita egin ala ez.
|
2007
|
|
Besteak beste, hestebeteak, gazituak eta onduak (urdaiazpikoa, adibidez) eta urdaitegiko produktu egosiak (mortadelak, urdaiazpiko egosia, fianbreak, pateak eta saltxitxak). Osagai berak Produktu horien guztien osagaien irakurketa zehatza besterik ez da egin behar, benetan ia gauza
|
bera
jaten ari dela ulertzeko, nahiz eta teorian desberdinak izan. Haragiaren eratorri askok osagai berberak dituzte, baina proportzio desberdinetan.
|
|
Era berean, guztiek dituzte osagai berdinak txerri gibeleko pateekin. Osagaien irakurketa zehatza nahikoa da ia gauza
|
bera
jaten ari dela ulertzeko. Normalean, fabrikatzaileak proportzioekin jokatzen du produktu desberdinak lortzeko.
|
|
Nerbioen egoera berezi bat, bizitzan aldaketa garrantzitsu bat, zoritxar bat edo zerbait ospatzea, besteak beste, janarian espero eta nahi den plazera bilatzeko behar adinako kitzikapena eragiten duten baldintzak dira. Ez zaio garrantzi handiagoa eman behar noizbehinkako portaera iragankor bati, inguruabar pertsonal jakin batzuei erantzuten dienari, baina gehiegikeriaren ondoren bai sentitzen dela janaria neurriz kanpo eta aldi
|
berean
jateak eragindako ondoeza. Portaera hori elikaduraren nahaste larria bihurtzen da kontrola galdu eta maiz gertatzen denean.
|
2008
|
|
Beti elikagai
|
berak
jatea izan daiteke elikadura nahastearen aurreko urratsa.
|
2009
|
|
Latatik
|
bertatik
jatea izaten da onena, hezur eta guzti, kaltzio asko izaten baitu hezurrak (300 mg, 100 gramo bakoitzeko; egunero mineral horretatik hartu behar denaren herena).
|
2010
|
|
Begiak iruzur egiten digu, eta beti iruditzen zaigu plater sakon batek janari gutxiago duela, beste edozein ontzi txikiagok baino, nahiz eta bietatik koilarakada kopuru
|
bera
jan.
|
|
Ez da harritzekoa, egoera jakin batzuetan, pertsona talde batek gauza
|
bera
jan badu ere, batzuek elikagaien toxiinfekzioa izatea eta beste batzuek ez. Ondorioak ere ez dira berdinak guztientzat.
|
|
Imagen: Victoria Rachitzky Barazki horiek guztiek joko handia ematen dute, bakoitzak
|
bere aldetik
jateko adina nortasun baitu. Baina horietako batzuk konbinatuz gero, emaitza gazpatxo freskagarria edo Kataluniako eskalibada zaporetsua izan daiteke.
|
2011
|
|
Arrainak eta itsaskiak oso galkorrak eta erraz kutsatzekoak izaten dira, eta prestatzen diren egun
|
berean
jan behar dira.
|
|
Era berean, kontsumitu ez diren produktuak erabil daitezke zopak, entsaladak, enpanadillak eta postreak egiteko. Ez da beharrezkoa egun batzuetan gauza
|
bera
jatea. Irudimen pixka batekin, soberakinak janari oso erakargarri bihurtzen dira.
|
2012
|
|
Bakterio infekzio baten berri eman dezaketen abisu batzuk gorakoak eta beherako anomaloak dira. Ez da harritzekoa txakurrak aldi
|
berean
jateko gogoa galtzea. Edozein sintoma izanez gero, albaitariarengana jo behar da.
|
|
Animaliaren nortasunari ere begiratu litzaioke, alderdi hori funtsezkoa izan baitaiteke asmatzeko. Ez dute era
|
berean
jaten Bichón Maltés delikatuak baino txakur glotoi bat, askotan burua katiluaren barruan sartzen duena. Janaria modu desordenatuan irensten duen txakur komiloi baterako ontzi bat hautatzean, egokia da ertz goratua duen ontzi bat aukeratzea, animaliak eragin ditzakeen ohiko janari zipriztinetatik babesteko.
|
|
2 Txakurra aspertuta dago pentsuarekin, edo gustuko ez duen dieta aldatu du. Txakurrak ere beti janari
|
bera
jateaz nekatzen dira. Horixe uste du Miguel Ibáñezek, animalien portaeran aditua den unibertsitateko adituak.
|
|
gehiago sartzen ez denean edo gustuko ez duen zerbait jatera behartzen dutenean, eta gainean haserretzen eta oihukatzen dutenean. Mehatxu, oihu edo xantaiekin jatera behartzen bada ere, haurrek gauza
|
bera
jaten dute. Janaria ahoan sartu eta gero, okada eragin.
|
2013
|
|
Irtenbide ona izaten da bazkaria etxetik eraman eta lantokian
|
bertan
jatea.
|
|
" Aspertu egiten nau beti haragi
|
bera
jateak"
|
|
Nola jan, otordu bakoitzean, lekaleak zerealekin, fruitu lehorrekin edo haziekin, nutrizio eta gastronomian aditua izan gabe? Egia esan, ez da beharrezkoa elikagai horiek otordu
|
berean
jatea: gorputzak elikagai guztietatik eta zelulen hondakinetatik datozen aminoazidoen erreserba izaten du, eta, beraz, proteina bat kontsumitzen dugunean, bere aminoazidoak erreserban daudenekin elkartzen dira.
|
|
Ez da elikagai gutxiago jatea. Urak eta zuntzak (modu naturalean agertzen da begetal horietan) handitu egiten dute plateren bolumena; beraz, kaloria gutxiagoko kantitate
|
bera
jan daiteke (plater sakon bat, ogitarteko bat). Eta jatea atsegina izan behar da ahalegin horrek zentzua izan dezan eta pentsamoldea eta elikadura ohiturak alda daitezen, abantaila hauek eskaintzen ditu, besteak beste, eguneroko menuetan fruta eta barazkien presentzia handitzeak:
|
|
Benetan gose naiz, edo, egia esan, zaporearen edo elikagairen baten aldeko gogoa da? Beti ordu
|
berean
jateko gogoa sartzen zait? «Urdailak» elikagai jakinen bat eskatzen badu, medikuak bere burua behatzea eta une bakoitzean inbaditzen dioten sentsazioak ezagutzea iradokitzen du.
|
|
Jateko era eta elikadura hauteskunde batzuk daude, hain sustraituta daudenak, ezen bat ere ez baita zalantzan jartzen. Hala ere, zenbait urtetan zenbait elikagaik huts egiten badute, esan daiteke hilabeteak igaro ahala pisua irabazi dela, nahiz eta «beti gauza
|
bera
jan aspalditik». Egunero edo egunero elikagaien ahultasunak zein diren antzematea da lehen pausoa kontzientzia hartzeko eta aldaketa eta bizi ohitura hobeak lortzeko aldaketa hasteko.
|
2014
|
|
Etxean egindako maionesak sortzen ditu toxikatze gehien urtero, eta neurriak hartu behar dira halakorik ez gertatzeko; egindako egun
|
berean
jan behar da, eta soberan gelditu dena bota.
|
|
Mineralen artean, burdina eta zink maila haragi gorria baino txikiagoa da, baina fosforoaren eta potasioaren iturri garrantzitsuagoa da. Oilaskoa gustukoa ez badu, edo beti gauza
|
bera
jaten badu, indioilarra aukeratu daiteke. Azken urteotan, gero eta gehiago sartzen ari da dietan.
|
|
Horregatik, funtsezkoa da dietan aspertzea saihestea. Hala, adibidez, thirmix dieta behar duten indibiduo askok amaitzen dute egunero gauza
|
bera
jaten dutela. Hala ere, palatabilitatea eta testura aldaketak ez daude elkarren kontra.
|
2015
|
|
Batzuetan sustraia kontsumitzen da, bestetan hostoak, fruituak edo haziak. Landareak biltzen diren egunean
|
bertan
jatea komeni da, turbulentzia eta kolorea gal ez dezaten. Hozkailuan gorde daitezke bi eta hiru egun bitartean, ontzi itxi batean.
|
|
Oro har, lehen urratsak ahosabaien bidez egiten dira, pixkanaka trinkotasun handiagoko produktuak sartuz joateko. Bizi urte aldera, haurrek pertsona heldu baten ia gauza
|
bera
jan dezakete. Amaren esneak hobeto prestatzen du hesteetako hesteetako flora Ipar Carolinako Unibertsitatean eta Emoryko Unibertsitatean lan egiten duten zientzialariek, Estatu Batuetan, bederatzi haurren garapena aztertu zuten, bi astetatik 14 hilabete arte.
|
|
Aldatu kontsumitzen den fruta eta barazki mota. Ez da beti gauza
|
bera
jan behar.
|
2016
|
|
Beherako akutua duten adin txikikoek azukre ezer hartu ezin dutenez, zenbait gurasok ez dute azukrerik sartu behar ahotik hartzeko disoluzioan, arriskutsua baita. Ikusten denez, beherako akutua duen haur batek nahaste hori aurkeztu aurretik jaten zuen gauza
|
bera
jan dezake, jateko duen gaitasunaren arabera. CDBrentzat, hori askoz ere gomendagarriagoa da elikagaiak ezabatzea baino.
|
2017
|
|
Aurrez berotu besterik ez da egin behar jateko, ohiko labean edo mikrouhinean, eta ez dute eskatzen manipulazio handirik (ontzian
|
bertan
jateko modua ematen dute hainbatek).
|
|
Gaztarik samurrenek, aldiz, %40ko gantz proportzioa dute, hobeto jasaten dute izoztea eta produktua gutxiago aldatzen da. Gazta zati txikitan, birrinduan edo ziri txikitan izoztea komeni da, praktikoagoa eta azkarrago desizoztuko delako, baina baita unean
|
bertan
jatea errazagoa izango delako ere. Film paperean bildu edo izozte poltsa batean jar daiteke, airea kentzeko.
|
2018
|
|
Beraz, bai, alda daiteke, nahiz eta agian ez pentsatu bezala. Adibidez, gaur egun gauza jakina da, besteak beste, mundu guztiak ez duela berdin erantzuten elikagai
|
berak
jatearekin, lo gabezia edo atsedenak nabarmen eragiten dio pertsonen energia gastuari, eta pisua aldatzea hormona ondorioak ditu (gantz ehuna edo tiroide hormonak). Gure inguruko baldintzak ere ezagunak dira, hala nola hotzarekiko esposizioa pertsona horrek metabolismo basalean gastatzen duen energia kantitatea alda dezakete, edo, are gehiago, zenbait kondiziotan entrenatu.
|
2020
|
|
“Duela 35 edo 40 urte, kakotxoak jatea eta freskagarriak edatea ohiz kanpokoa zenean, oraindik ere zentzua zuen urtebetetzeetan jatea, egun berezia baitzen. Baina kontzeptu hori galdu egiten da hilero zenbait urtebetetzetan edozein larunbatetako gauza
|
bera
jaten denean”, adierazi du. Urtebetetze osasungarriagoa egiteko ideiak Baliteke garaia izatea menuaren eskaintza aldatzeko eta nutrizio aldetik gomendagarriak bezain aberatsak diren elikagaiez gozatzeko:
|
|
Horrela, familia egingo dugu eta haien onurez gozatuko dugu. Familiako janariak leku eta denbora
|
berean
jatea baino zerbait gehiago direlako. “Guraso garenez, seme alabak eskolan, lagunekin, substantzien kontsumoarekin, janariarekin… arazoak izaten ari diren identifikatzen laguntzen digu.
|
|
“Akuikulturakoak txikiagoak eta helduagoak izaten dira, eta horrek eragina du haien zaporean, arrainek jaten dutenaren araberakoa baita hein handi batean. Izan ere, arrain haztegikoek ez dakite gutxiago, beti gauza
|
bera
jaten dute eta zaporea estandarra da. Arrain basatiek dagoena jaten dute”.
|
2021
|
|
Osagai zerrendarik ez duten produktuetan, kontsumitzailea ere babesten da, “barruan” jarri behar baitu, eta ondoren substantzia arazotsuaren izena. Gure kultura gastronomikoan, kakahueteak fruitu lehorren testuinguru
|
berean
jaten dira, mokadu gisa edo platerak aberasteko, baina botanikoki lekaleak dira. Horregatik, alergenoen zerrendan kakahueteak fruitu oskoldunetatik bereizita agertzen dira (“fruitu lehorrak” deitzen diogu).
|
2022
|
|
Ez da horrela. Ez da gauza
|
bera
jatea eta edatea Laranja bat jaten dugunean, azukreak elikagaiaren matrizearen barruan egoten dira, zelulen barruan eta zuntzarekin batera. Hori dela eta, zuku bat edaten dugunean baino gutxiago erabiltzen dira, non azukreak modu librean dauden.
|
|
Eta zer gertatzen da sei hilabetetik aurrera haurrei ematen zaizkien pureekin? Adin horiei purean, birrinduta edo erdisolidoan dauden elikagaiak eskain dakizkieke, baina horrela egiten bada, sendotasuna pixkanaka handitzea gomendatzen da, 12 hilabeteren buruan familiako gainerakoen elikagai mota
|
bera
jan dezaten (saihestu egin behar dira kontrako eztarritik eraman dezaketenak eta adin horretarako gomendatu ez direnak). Pureen kontsumoa luzaroan luzatzen ez bada, horietatik datozen azukre libreen eragina ez da oso nabarmena.
|
|
Baina elikagaiak planetaren beste muturretik ekartzeak oso karbono aztarna handia uzten du, eta gutxiago ezagutzen diren tokiko produktuak ahaztera behartzen ditu. . Arrantzako eta Akuikulturako Produktuen Merkatuaren Europako Behatokiak (Eumofa) adierazi du espainiarrok ia beti arrain
|
berak
jan nahi ditugula (legatza, bakailaoa, sardinak, mihi arraina eta izokina). Hori dela eta, kalak estutu egiten dira, eta, denboralditik kanpo egonez gero, arrantzatutako espezieak milaka kilometrora botatzen dira.
|
|
zapore, testura eta lurrin berriak aurkitu eta probatzea, murtxikatzen hastea (oraindik hortzik ez badu ere) eta, azken batean, ahosabaia heztea. Horretarako, jan ditzakegun frutak eskain diezazkiokegu, baita
|
berak
jan ditzakeenak ere (betiere norbaitek gainbegiratuta), hau da, eztarria trabatzeko arriskurik ez dutenak. Komeni da mahats osoak edo sagar gordina saihestea, baina beste batzuk ere erabil daitezke, hala nola udarea edo banana.
|
2023
|
|
Beti gauza
|
bera
jaten aspertzen zara. Artikulu honetan, menu oso eta askotarikoen hautaketa proposatzen dizugu, hilabete osoan probatu eta gozatzeko.
|
|
Horiei guztiei etxean egin dezakegun etxeko elikadura gehitu behar zaie. Txakurrek eta katuek gauza
|
bera
jan dezakete. Ikusi dugunez, zakurren eta katuen elikadura nahiko desberdina da.
|
|
Ausartu zaitez Gabonetan light menu batekin Eguberrietan beti gauza
|
bera
jan izan baduzu, proba ezazu light menu batekin! Askoz arinagoa eta originalagoa, frutekin, barazkiekin, arrainekin eta haragiekin egina, modurik osasungarrienean.
|