|
2000
|
|
|
Liburuaren aintzin solasean Ruper Ordorikak gogoratu egiten du" ez zaigu (la) komeni ahaztea egileak beti edukitzen duela obra helburutzat, sartu bide diren bitarteko guztiak onerako dituela baldin eta xede horrekin bat egiten badute." (6 or.) Aitzpea Azkorbebeitiak aipatzen du zenbait kritikok poema horien lirikotasuna, literaturtasuna eta indarra azpimarratzen dutela. Sarrionandiaren epe honetako kartzelako poemei, liburu honetakoei eta Marinel Zaharrak en zeudenei," poesia militante" edo" konprometitua" bezalako etiketak jarri izana Azkorbebeitiak arbuiatzen du, aurreiritzietan oinarritzen direlako bere ustez, gaiaren erabilerak obraren asmoa
|
bera
ez baitu ukatzen. Lan literarioa" planteamendu ideologiko horren alde egiteko bitartekotzat erabiltzen omen baita eta" konpromezu" horren zerbitzutan jartzen." (J.S.Irakurketa proposamen bat, 76 or.)
|
|
2001
|
|
|
Nobela honetako protagonistaren antzera, erremediorik gabe ohetik mugi ezinik dagoen Malone beckettiarrak ezin du" ni" esan, baina, aldi berean, ezin du
|
berataz
ez den ezertaz hitz egin. Ene Jesuseko protagonistak ezin du istoriorik asmatu, azken batean, bere buruaz beste ezertaz ez baitu hitz egiten.
|
|
|
" Eta Ulisses... Baina
|
bera
ez zen Ulisses. Jaun Zuriano zen, Elantxobera itzultzen"
|
|
2002
|
|
|
Egia da aspaldion euzkerea gure etxeko berbetea izatetik urrundu zala, atsekabez dinot, baina itxaropide sendoa dot, eskerrak hurrengo ikastaro 1979/ 80 garrenetik gorakoan elebitzaz abiatzean, eta eskerrak berebat enkarterri ikastolen ahalegin egokiari, gure lurreko umeak eta gazteak gure aurretikoen berbeteaz barriro jabetuko dirala. Besterik ezer
|
bere
ez.
|
|
|
|
Beraz
ez egin ba, orreri bape jaramonik, abertzale gastiok, Jaungoikua, gura ezpa dabe, Sabin be eztabe gura ixango ta. Ixar barri bat, agertu da emen bana gixaxua, amatauta.
|
|
|
Orain, emakumiak gixonak baxen gogotxu ekin biarko dabe aberri lanetan. Gixaldi onetako 31 urtiotan, abenda buztartubak buru yaube egiten ikusi doguz; euren eskubidiak galtzen bat
|
bere
ez ostera. Ezta zorakerija ezta bildurgarrija, ezta gurari lortu eziña gure Aberrija azkatu nai ixatia.
|
|
|
Par. Bata ezta, beraz, nihon ere,
|
beregan
ez bertzerengan ere ezpaita izaiten ahal.
|
|
|
Par. Horra ba: bata, ez
|
beregan
ez bertzerengan ere ezin diteke izan.
|
|
|
Par. Hunela bada, tipitasuna ezta ezertan ere aurkhituren, ez osoan ez osoaren zathian ere ezpait dateke; eta hunelatan, tipitasuna
|
beregan
ezik, ezer ere eztateke tipitasunaren muinkide denik.
|
|
|
Eta parkatu. Baina ez dozu lehen lez,
|
berea
ez dan lekuan ipiniko. Mojak be, gonak laburtu egin ditue.
|
|
|
Menpekoak, ez dabe ezagutzen sarri askotan, euren ordezkari goikoa. Artu emonik bein
|
bere
ez dabe izan. Eskariak goian sortzen dira ta erabagiak bere bai.
|
|
|
Nik
|
bere
ez.
|
|
2003
|
|
|
Beste hainbeste esan daiteke pertsonaion ahoz jalgitzen diren eritzi esaerez: asko behintzat, idazlearen pentsaera munduarekin bat datoz guztiz, eta euren inguruko pasadizurik asko ere,
|
berari
ez bada, ezagutzen zuen norbaiti gertatuak dira.
|
|
|
Neskäak ez zuan farrik egin.
|
Berak
ez zion sinestuerazo behar Iziartxuri sentimentala zanik.
|
|
|
Hau betiko tinkatuta geratu zan Iziartxuren irudimenean eta
|
beretzat
ez zegoan munduan mozkorti bat baino izaki nazkagarriagorik.
|
|
|
Apurke apurke" itten dire gauzek. Gaur zure aurreen ezpadaude erresaten, gero atzean
|
bere
ez... pozik egoteko da.
|
|
|
Alde batetik, Eleizeak argi ta garbi dinosku: eleiztarrak, mundu hau hobetuteko eskaintzen direan bideetan, askatasun handia dauke, bide bat zein beste bat aukeratzeko; Eleizeak
|
berak
ez dau bide bakar bat ezarten. Bakotxak berak ikusi dau zein dan biderik zuzenena ta egokiena, herriarentzat mesedegarriena.
|
|
|
Zer deritxazu horri? esango deust, beharbada, irakurleren batek, liburua
|
bera
ez dodala aztertu ta.
|
|
|
Ez horixe! Canon Romanum horren testua
|
bera
ez zan luzeegia, baina oinarrizko itzulpen bakar batera heltzeak eztabaida luzeak eta lau bost ekitaldi luze ta gogor eskatu euskuzan. Nekeak neke eta eztabaidak eztabaida badakizu, nork bere opilari sua, bakotxak bereari eutsi gura!, lortutako frutua mesedegarria izan zan guztiondako, eta argi ta garbi ikusi genduan horixe zala aurrerantzean be gure jokabiderik zuzenena:
|
|
|
nire euskerazko eskutitzei gure amak erderaz erantzuten eutsen! Nireak oso ondo ulertzen zituan, nik berbeta argia eta erreza erabilten nebalako; baina
|
berak
ez eban inoiz euskeraz idazten ikasi eta, horregaitik, erderaz erantzun behar, huts bat baino gehiago sartzen ebala, batez be ortografian. Dakizunez, ez da hau gure kasu bakarra:
|
|
|
Abadegeien eskabidea aintzat eta ontzat hartu eban Ugalde jaunak, eta bere baimena emon be bai. Baina isilpean ibilteko eskatu euskun, zarata handi barik,
|
berak
ez ikusi egingo ebala... Bildur zan, antza, goragokoren batzuk horren barri izango baeben, ezetza ta debekua etorriko ete jakuzan, eta hortik gure erretorearen bildurra eta gu kontuz ibili beharra.
|
|
|
" Nor da gizon hau? Berak nire ispiluan begiratzen dio bere buruari, baina
|
berarenak
ez dit ezer itzultzen..." Hala ere erantzunaren zain zeukan.
|
|
|
Zergatik jarri ete naz holan?
|
Berak
ez dau hainbeste esan, bere alabeak kurtsoa zelan daroan itaundu bakarrik...". Hori guztia hausnartzen zihoala Unax ikusi zuen, ikastetxetik orduantxe irteteko.
|
|
|
Hemendik orain hiria dakusat, hor behean, erdi lo, amets..., zahartuta, berritu nahi arren. Aspalditik lepoa emanda bizi naiz, eta ahotsen bat entzuten banuen, neure argiak
|
berak
ez zidan ikusten uzten. Baina gaur begiak zorrotzak dauzkat, edo beste era batera esanda:
|
|
|
Besteak mutu geratu ziren, inork zer esan ez zekiela. Patxik, botatakoa
|
berari
ez zitzaiola heldu ikusirik, zigarroa piztu zuen, hasierako ikara igaro nahian. Urkok Ainara estutu zuen besoen artean hura lasaitzeko edo.
|
|
|
Berarentzako ikasle berezi zarala, horretan zalantzarik ez, hori berak be onartu dau eta, baina nire ustez zugaz maitemintzen hasita dago.
|
Berak
ez dau gura zuri ezer jazo dakizun, eta gainera berak erantzi ez bazinduzan, lotsa handia deutsulako izan da Ainhize dardaraka zegoen.
|
|
|
Min egin eustan, erditik apurtuko nintzala uste neban, eta birikak lehertu arte oihu egin dot berriro negarrari eutsi, etenaldi bat, eta aurrera jarraitu zuen. Baina
|
bera
ez da gelditzen izan, zoratutako animalia bat zala emoten eban... Ainhizek ere ahoan zeukan bihotza, irten nahirik.
|
|
|
Dena dela, hori, arreba berak ezagutzen zuen bezala ezagututa, errazagoa zen Ainhizeri zegokion plana nondik nora eraman jakitea baino.
|
Berak
ez zuen inoiz etsi, eta gura zuen guztia, Etsairen laguntza behar bazuen ere, lortzen zuen. Ez zegoen mugarik ez oztopo handiegirik...
|
|
|
Ez, niri ez deustazu esan beharrik; egitekotan, gustetan jatzulako izan daitela... Dana dala, ez legoke txarto; seguru nago
|
berak
ez leukela zalantzarik eukiko onartzeko.
|
|
|
Berarentzako penko bat nahikoa litzake, beraz, pentsaizu bi. Gainera
|
berak
ez daki Kultura Klasikoa txiripaz gainditu dodana. Gaur gitxienez, urten barik lotuko naz, zigortuta, bihar be bai, eta datorren astean ikusi.
|
|
|
Ez,
|
berak
ez jeustana eragotziko, ez najona ondo ezagutzen, eta gainera, uste genduan lez, asko gustau jakona ideia hori. Ederto jabilna dana.
|
|
|
Ainhizek askoz arinago zuen burua, hegan bezala, Unaxen etxera joango zen eguna inork ez ezerk izorratuko ez ziola bere buruari aginduta. Jakin balu ere, ez zuen ardura handirik hartuko, Joxe gehien mindu zuena, egun hartan
|
beraren aldetik
ez galderarik ez bestelako hitzik ez entzutea izango bazen ere.
|
|
|
Ez zuten berehala ikastolatik bidaliko? Baina
|
bera
ez zen izango burua nahastuko zuen bakarra. Hobe zen Joxeren amorrua erabiltzea, batez ere azken orduetan pairatutakoak eztanda egiteko bidea eskatzen bazion.
|
|
|
Hasieran" ez" lotsati bat esan zuen, baina berehala aldatu zuen" ederra da" etsitu batekin. Lehenengo egunean Unax ez zen haraino ausartu, eta orain lehenengo aldiz sentitzen zuen
|
berea
ez zen esku bat han laztan eta jostari. Babesten zuen kotoizko ehuna blai, atzamar batez alderatu, eta beste batek bide labainkorra aurkitu zuen neke handirik gabe, artean estua eta hertsia, Ainhize marru baten urtu zela, burua zoratu beharrean holako sentipen berri eta bortitzpean.
|
|
|
Korapilo ederrak askatu behar izan dodaz zure buru labirintu horretan. Esan behar deutsut inoiz
|
bere
ez zala nire asmoa izan zu mintzea. Hainbeste gauza dago nire bihotz pozointsu honetan...
|
|
|
Arantxak, Unaxen ondoan orduek zeru garbian hegaka, berriro ez itzultzeko aldentzen diren koloreetako puxiken forma hartzen zutela sentitu zuen, askatu dituen umearen begi goseberen gainetik. Eta
|
berak
ez zuen ume hura izan nahi, ez zien zorioneko une haiei ihes egiten utziko.
|
|
|
Ezin dot ezer egin horren aurka. Baina agindu be, ezin deutsut ezer agindu, saiatuko nazanik
|
bere
ez. Baina hil behar badot, halan izango al da, zure ondoan hil gura neuke.
|
|
|
Unaxek ondo zekien baina, hori
|
bere esku
ez zegoela, eta bere patuaren jabe zen izarrari otoika hasteko prest ere ez zegoen, inondik inora.
|
|
|
Bai, lagunak ondoan behar zuen, eta berak ere bai hura; Karmelek haurdun ez zegoela jakin zuen artean egon ziren bezala, guztiz bat eginda. Isiltzea ez zen betiko izango,
|
beraz
ez zuen zertaz arduratu... Baina, berak Unaxekin dezepzioa hartzen bazuen?
|
|
|
Harroputzori! Karmelek ez zion entzun, baina susmatu zuen zertaz ari zen,
|
beraz
ez zion galdetu ere egin.
|
|
|
Azkenean gertatu behar ebana gertatu zan, eta gainera egokiena, baina badago oraindino beste bat, gogoan gorde dodana. Orain ez neuke neurea beragaitik aldatuko, pentsau
|
bere
ez, baina beragaitik sentidu nebana hor lotu zan eta gaur be oraindino hortxe dago, beste modu baten baina.
|
|
|
Euren hankak bata bestearen ondo ondoan zeuden eta iaia gizonaren eskuak nahi gabe izterra laztandu zion, baina milimetro bategatik baino izan ez bazen ere, ez zuen itxarondako ukitua nabaritu. Gizon hura harrizkoa zen, edota haren arrebak gezurra esan zion eta
|
bera
ez zitzaion batere gustatzen. Gainera ezinezkoa zitzaion arreta jartzea, Karmelerekin hitz egindakoa artean gogoan zuelarik.
|
|
|
Buru arinagotuari ala bihotz nagiari jarraitu?
|
Berak
ez zuen lehenengo urratsa eman behar. Baina lehenengo urratsa Unaxek emanda zeukan; orduan, honek hartutako bideari lotu zitzaion?
|
|
|
Ez, holan bat batean egin ezkero, arraroa eretxiko deutso, eta
|
berak
ez dau gauza arrarorik pentsau behar. Bihar hemen emongo deutsazu, gainera bihar ni ez naz egongo, baina astelehenetik aurrera ez zara hemendik agertuko...
|
|
|
Ez, goazen arin baino arinago, hor dagoana Patxi da. Zorte apur bategaz
|
berak
ez gaitu ikusi, kriston atxurra dauka eta. Ala, altza eperdiori mobidarik euki baino lehen.
|
|
2004
|
|
|
Don Trifon ta beronen zerbitzariak Andoniren etxera joan direnean, tiroka hartu omen dituzte eta, tiro hotsean ekitaldi gogor bat egin ondoren, Andoniren aita atxilotu egin dute. Andoni
|
bera
ez dute atxilotu. Iges egin omen du txifa txakur mozorro bat jantzirik.
|
|
|
Andoniren gurasoak eta arreba bakarrik topatu dituzte haren etxean, Andoni
|
bera
ez.
|
|
2005
|
|
|
Begiak itxiko ditu surretatik sartutako mina biguntze aldera. Ez ditu ezelan be surziloak itxiko, horrek heriotza erakarriko leuskiolako, eta
|
berak
ez ditu Sahel herrialdeak zeharkatu, harea erauntsiek surra ia zarratzen eutsiela, ez da hareatzan markatutako heriotza arrastoetatik iges ibili, itsasoaren urdina noiz ikusiko, surziloak libratuko deutsazan itsas brisa noiz arnastuko, ez dau ez horren ibilbide luzea egin orain, oraintxe bertan, arrotz artean hilteko, itxita dituan begiak betiko itxiko deutsazan esku lagunik ez daukan unean hilte...
|
|
|
Hurrengo goizaldean zerbait susmau neban barru barruan, desbardin nintzaneko sentimentu bat edo. Jakin banekian, frogatu egin nebalako, hankak bardinak zirana luzeran,
|
beraz
ez nintzala aurrerantzean herrena izango. Horrek zuzenetsi eikean sentimentua, holan ninotsan neure buruari, baina neure burua ez zan konbentzituta gelditu, sentimentu berberarekin jarraitzen neban eta.
|
|
|
Non baina itsas laminen antzera itsasotik deika ibilten ei diran musok?
|
Berak
ez ditu ikusi, ez ditu ikusten, duda egiten dau honezkero ikusiko dituanik be. Eurok barik, euren eskuek bereari eragin eta erabili ezik ez dago ezer patxadazkorik idazterik.
|
|
|
Izan eitekean baita, bere irudimen emonkorraren gehiegikeriaren eraginez, bere burua ipar iparraldeko biztanletzat hartuta, harexek eroango leuken bizimodua eroala sinestuta bizi izatea be. Zergaitik ez pentsau, hamaikagarren hipotesi modura,
|
berak
ez eukala bere burua ipar iparraldekotzat jota, aldrebes baino, lurburuan bizi zan bateren batek bere burua bilbotartzat hartu ebala ilunik bako gau amaituezin baten eta horrexegaitik lorik egin ezinik egoala gauak joan eta etorri.
|
|
|
Tarte luzeak, beraz, beren artean. Horrek pentsaraz liezaguke
|
beren artean
ez dagoela inolako batasunik. Baina ipuinek dakartzaten izenburu azpiei erreparatzen badiegu, konturatuko gara denek molde jakin bati jarraitzen diotela.
|
|
|
Zenbait hilabetetako haurra etxean utzia zuelarik. Libertatea
|
bera
ez da beraz baitezpadakoa zorionarentzat. Gorputzeko libertatea bederen.
|
|
|
Egia da dirurik gabe galduak gintezkeela. Jesusek
|
berak
ez ote zuen diruzain bat, Judas. Bizkitartean Los Angelesetan nintzen batez, metrotik ateratzean gizon bat ari zen paper hedatzen.
|
|
|
Etxauz, Baionako apezpiku euskaldunak
|
berak
ez ote zuen sorginetan sinesten? 1610ean Baionako kolegioko sei zuzendari hil ziren bata bestearen ondotik, denbora laburrik barne.
|
|
|
Jendea Kristoren gana erakartzea kirola baliatuz etorbide bezala, jendek zerbait entzun dezaten giristino fedeaz. Erromako burulehenak
|
berak
ez zukeen hobeki erranen. " Egun oroz otoiz egiten dut eta Biblia irakurtzen." Zuk ere bai irakurlea?
|
|
|
Apez bat izendatua delarik nonbaiteko erretor, herritar guziek onartzen dute beti? Arras ongi ezagutzen dut herritar andana baten iritziaren kontra egin izendatze bat, apezetxea
|
bera
ez baitzioten apezari utzi nahi. Kazetetan polemikak izan baitziren aldeko eta kontrakoen artean.
|
|
|
Ezkonduak diren gizonetan beste baten gibeletik joaten direnak badiren bezala. Bainan eskandalek ez lukete daukaten pizurik Elizak
|
berak
ez balu sexua kasik sakratu egiten. Apeza sakratuago, apeza gorago eman eta erorikoa handiago.
|
|
|
Batere ez zelarik aterabide horren alde, Paulo VI.a burulehenak
|
berak
ez du baztertzen apez behar gorrian, apezpikuekin mintzatu eta222 Oraiko hau ez bada behar gorria zertaratu behar dugu behar gorrian garela onartzeko?
|
|
|
Iparraldean mugatzen naiz. Erroman
|
berean
ez zen besterik ikusten Elizako Burulehenekin. Bi Conti de Segni izan dira Burulehen, bi Savelli, bi Fieschi, bi Orsini, bi Borgia, bi Piccolomini, bi Della Rovere eta orotan txapeldun Medicis tarrak lau Burulehenekin!
|
|
|
" Zer egin diot bada Jainkoari horrelako batek joa izateko?"" Jainkorik balitz ez litake horrelakorik gerta." Blasfemioa zaiote hori zenbaiti. Bainan hitz horien erratea
|
bera
ez ote liteke Jainkoan sinesten dugula aitortzeko molde bat. Ez zaizkigu Mohamed edo Buda heldu gogora, ez eta deabrua, bainan Jainkoa.
|
|
|
Asma ezazue hamasei urteko neska bat erdiminetan, herritik urrun eta azkenean bere haurra, behi eta ardien artean ukaitera bortxatua. Asma ezazue zenbait hilabete geroago, haurra bizkarrean (astoz erakusten dute margolariek, bainan nondik izanen zuen asto baten erosteko dirua?) ihesi joatera bortxatua,
|
berak
ez zekielarik norat.
|
|
|
Mundu zibilizatu guzian demokrazia delarik martxan bere on gaitz, itzal argi eta gora-beherekin, Elizako arduradunek demokrazia predikatzen dutelarik aho beteka... bestentzat, Elizak
|
berak
ez du delako demokrazia praktikatzen. 1849an, Pio IX.ak bere estadoak berreskuratu zituen Frantzia eta Suitzako soldadoen laguntzari esker.
|
|
|
Testamentu Berriak
|
berak
ez daukala egia osoa hona bi etsenplu. Gaur egun nork egin litzazke bere Jondoni Paulok efesoarrei emazteaz erraten zituenak:
|
|
|
Elizan ere badakigu horren berri. " Eleizeak
|
berak
ez dau bide bakar bat ezartzen. Bakotxak berak ikusi dau zein dan biderik zuzenena eta egokiena, herriarentzat mesedegarriena" 72 zioen halere Karmelo Etxenagusiak.
|
|
2006
|
|
|
Beste inor ikusi ez eta teontzi laranja bati galdetu eutsan nora joan eitekean lurralde miresgarri haretan, hain dirdiratsua eta erakargarria zirudian haretan. Baina teontzi laranjak harriduraz jaso ebazan bekainak eta lurrunezko hasperen sakona itzuri eban sur luzetik, ez eban ezer esan, ezer
|
bere
ez; beharbada, pluf edo buf soil bat entzungo eban Aliziak. Untxiak barriro be urten eutsan bidera eta Aliziak, Alizia zalako, jarraitu egin eutsan.
|
|
|
San Bernardo horreetarikoa zan, tristurea aurpegian eta alboan mezu bat: "
|
Berak
ez leuke inoiz egingo". Une berean, ia instintiboki, begiradea barriro egunkarira zuzendu eban.
|
|
2007
|
|
|
|
Beraz
ez naiz ni bersolaria kanonigoa gutxiago, bañan ala ere entenditzeko naikua det nik esango.
|
|
|
Umeak inguruan euki dauz, eta seina bizkarrean loturik. Eskolako kontuen inguruan jardun dogu; alabeak ez dauela ikasi gura eta
|
berak
ez dakiala zelan eragin... halako baten esan deust ea gura dodan umea atzean imini. Eta niri begiak iretargia lez imini jataz:
|
|
|
Ordu asko igaroten dauz bakarrik, eta barriketarako gogoa euki dau. Parkeko ganerako zaindariak parkean zehar ibilten badira be,
|
bera
ez da sarreratik mobiduten. Bulegotxuan egoten da, eta ingurua polita izan arren, gogor egiten jako hileko egun guztietan han egon beharra, hamar eguneko oporrak noz ailegauko itxaroten.
|
|
|
zuriak eta indigenak. Taxian sartu nintzanean pentsau neban bera indigena edo ondorengoa zala, baina argi gura izan eban adierazo
|
bera
ez dala indigena, espainolen ondorengoa baino. Guk ikusten doguna eta eurek espiluan ikusten dabena ez datoz bat.
|
|
|
Kuartua txiki txikia da, patio zikin batera joten dau bentaneak. Kuartua
|
bera
ez dago zikin, baina garbiagoetan egonda nago. Dutxa bat hartu behar dot ezertan pentsau baino lehen.
|
|
|
Kitxuaz egiten dabe, baina guk euskereagaz daukaguzan arazoak daukiez. Prestigio gitxi daukala esan deuskue, gazteek ez dabe euren gurasoek beste egiten, eta euren berbakerea
|
bere
ez dala horren aberats. Hiztun gitxi daukien hizkuntzetako txakurrak ortozik beti.
|
|
2008
|
|
|
Asterrika pasau eta Milloira bidean Ergaiz izeneko etxearen onSan Pedro parrokiak batzen dau bere ondoan herriko kaskoa. Ni elizara hasi nintzanean obretan ebilzan sute bat izan zalako. doan ei ziran hamaikak aldean eta, abadea
|
bera
ez zan izango baina segidako talde baten erreguzko kantua heldu jakun belarriraino:
|
|
|
anaietako batek ur parrastada ederra goiko salako zulotik.
|
Berak
ez dau gogoan izango, baina guk bai. Bihurri samarra zan orduan Eduardo.
|
|
2009
|
|
|
Zu ikustea beste gauzarik, maite, ez nuen desira; taktuan bidez sentitzen dakit,
|
beraz
ez zaitez kupira.
|
|
|
Gure lekuko batek esan zigun eran: alkondarak garbitu
|
bere
ez.
|
|
|
Konturako, kumea kenduta zeukan ardi esnetsuari arrazon ipintzen zitzaion.
|
Berea
ez zen arkumeari jaten eman ziezaion ahalegintzen ziren. Ahalegin arrakastatsua izaten zen batzuetan eta ardiak berea ez zen kumea onartzen zuen.
|
|
|
Berea ez zen arkumeari jaten eman ziezaion ahalegintzen ziren. Ahalegin arrakastatsua izaten zen batzuetan eta ardiak
|
berea
ez zen kumea onartzen zuen.
|
|
|
Artzaintza ibiltariaren zergatia lantzarren premia da, ardiei jaten emateko. Eremu geografiko
|
berean
ez da egoten ardientzako urte guztirako janaririk. Ondorioz, beste inguru batera joan beharra izaten zuen artzainak bere artegiari jaten emateko.
|
|
|
1920 urtean jaiotako berriemaile batek, lehenagoko denboretan ortusantua elizaren atzeko aldean zegoela jakinarazi zigun.
|
Berak
ez du ortusantu zaharra erabiltzen ezagutu; arteragokoak izan ei ziren han enterratuak. Bestetik, antzina hildakoak eliza barruan hobiratzen ote zituzten susmoa batu dugu beste lekuko batzuen artean.
|
|
|
Eta Triskili, sagardorik munduan bazan be gogoan euki barik, arrapalada baten heldu zan suetera. Zein eta, txarria
|
bera
ez zan, ba, ezkaratzean ebilena?! Talo guztiak jan, esne lapikoa ostikopean erabili, aulki bat apurtu, eta luze egoan gure txarria, inoizkorik zoriontsuen, lozorroan.
|
|
|
Zein burubide hartu ebala uste dozu, Klaudi?
|
Berak
ez ebala lanik egin gura eta, lurpera bizirik eroan egiela agindu eutsen auzokoai.
|
|
|
Ez ete eutsien zor, ba, sabelari euren sendotasuna eta bizia?
|
Beragandik
ez ete eben hartzen, ba, sendagaia, ibili eta lan egiteko. Hobe eben alkarreri lagunduaz bakean bizi.
|
|
|
Ene bada!
|
Bera
ez zan, ba! Garbiñe bera!
|
|
|
Edozelan be, hizkuntza altxor aberatsaz hornidua egoan ordurako. Baina horrek ez dau kentzen, dialogoetan, monologoetan, gogoetetan edo egiten dituan konparantzetan darabilzan esakera eta irudi asko bere bereak edo
|
bere ingurukoak
ez izatea; berak ume eta mutikotan entzun, bizi eta beragandu eban hurreko berbeta horretakoak, esan gura da.
|
|
|
Baina diabruren bat ebilkon, antza, atzetik gure Txantoneri adarra jo gurarik.
|
Berarentzat
ez zan egon errukirik: barre egin eutsien ugari eta gero kartzelaratu.
|
|
|
Nik ez dakit Petrak zergaitik ez eustan esango gehiago,
|
berak
ez ekialako ez zan izango, baina. Dana dala, beste zeozeren susmoa laster hartu neban.
|
|
|
Baina,
|
berak
ez ekiala, baebilen beste pizti bat be jantzan nahiko hurrean. Eta ez uste barre algaraz ebilenik.
|
|
|
Mutil ona egoan Don Bixente! Erbia hobeto atrapetako sasiartean ezkutau, eta
|
bera
ez zan izan, ba, Kukubeltxuren erbi. Sorgin sorgina halakoa atrapetan baeban atrapau!...
|
|
2011
|
|
|
Askoz ere hilgarriago gertatzen denik: ezereza, aipu (ez on, ez txar) bat
|
bera
ez jasotzea, gardena izatea, hau da, inortxo ere ez izatea letren errepublikan, enbaxadorerik ez izatea irakurleen aurrean. Hustasuna.
|
|
|
Orain arte aurkeztu deutsuedazan argazkiak ni jaio aurrekoak dira eta
|
beraz
ez jagokoz nik ezagutu neban Busturiari.
|
|
2012
|
|
|
Gaur dala bihar dala Doniane, etzi san Juan biharamone, gure soloan zaporik ez, satorrik
|
bere
ez, sugerik bere ez.
|
|
|
Gaur dala bihar dala Doniane, etzi san Juan biharamone, gure soloan zaporik ez, satorrik bere ez, sugerik
|
bere
ez.
|
|
|
Alargunek, andrazkoek, bizi guztirako lutua eukiten eben; gurasoena urte bi, neba arrebena urtebete eta izeko osabena hiru hile inguru. Lekukoen esanetan, euren gazte denporan lutua ia ia kendu
|
bere
ez eben egiten, batarena kendu orduko besteren bat hilten zalako. Andrazkoek baltzik jazteko tintau egiten eben erropa guztia, astegunekoa bere bai, eta inoz lehenengo egunetarako inok itxikoa bere izaten zan.
|
|
|
Lekukoen esanetan, baserrikoek ez ei dabe goserik pasau; ez ei dabe komenentzia handirik euki jateko jeneroetan, baina goserik
|
bere
ez. Kaleko jenteak, ostera, orturik eta ganadurik ez eukieran, gerraostean gorriak ikusi ebazan.
|
|
|
Gure barriemoileek behin eta barriro esan deuskue, lehenagoan auzokoen arteko alkartasuna neurribakoa zala, eta gaur, ostera, alboan bizi dana ia ezagutu
|
bere
ez dogula egiten.
|
|
|
beste harri bi, txikerragoak, trabes jarrita; bata eguzkiaren alderditik eta bestea kontrako aldetik. Munarriak dirala eta ez dirala makina bat haserrekuntza izan da gure auzoetan, eta hemendik aurrera gehiago egongo dirala dinoe gure lekukoek, gaurko gazteek munarriak non dagozan
|
bere
ez dakielako.
|
|
|
Abaroetaldeko (Abotaldeko) crrckca, Gorostietako (Gostitako) crrckca, Zearpeko (Zierpeko) crrckca, Agarreko errekea, Urzabaletako (Urzabaltako) errekea... Lekukoen esanetan, lehen erreka handiak ziran horreek eurentzat, baina orain erdi tapauta dagoz eta ia ikusi
|
bere
ez dira egiten.
|
|
|
Herrian asfaltauta egozan bide bakarrak, Gernikara, Bermeora eta Bilbora joiazan kaminoak ziran. Horregaitik mutilak kamino horreetan ibilten ziran goitibeherakaz eta olgetan, autorik ia igaro
|
bere
ez zan egiten eta. Beste bide guztiak estartak, estratzak ziran, eta basaz beteta egozan euria egiten ebanean.
|