|
2000
|
|
|
Felipe Juaristiren aburuz," Giro itxia da nagusi. Protagonistak, leihorik ez aterik gabeko etxeetan bizi dira, beren baitan bildurik,
|
berak
ez direnaz mozorroturik, ispilua dutela askotan lagun bakarra. Baina mozorroak, azken finean, haragia edo larrua baino benetakoagoak izan ohi dira." (Pergola 37)
|
|
2003
|
|
|
Garai horretan ezagutu bide zuen Madrilen Jon Bilbao, gero gudari kapitaina izango zena. Oskillasok
|
berak
ez zuen soldadutzarik egin; belarriko gorragatik libratu zen. Familiako inor ere ez zen soldadutzara joan, ez aita, ez bere anaiak.
|
|
|
Alde batetik, Eleizeak argi ta garbi dinosku: eleiztarrak, mundu hau hobetuteko eskaintzen direan bideetan, askatasun handia dauke, bide bat zein beste bat aukeratzeko; Eleizeak
|
berak
ez dau bide bakar bat ezarten. Bakotxak berak ikusi dau zein dan biderik zuzenena ta egokiena, herriarentzat mesedegarriena.
|
|
|
Hutsune hori zergaitik ete zan jakin gurean, eskutitz bat egin ei eutsan San Martin adiskideari, eta baita honek erantzun garbia emon be:
|
berak
ez zituala holako liburuak bere listan sartzen, baina ez aintzat hartzen ez zitualako, horren ardurea beste norbaitek hartu ebalako baino...
|
|
|
Euskaltzaindiak
|
berak
ez euskun zuzenean erantzunik emon; euskaltzain baten esku itxi eban erantzuna, eta, nire memoria oker ez badago, Alfontso Irigoien izan zan euskaltzain hori. Euskera aldizkarian argitaratu zan.
|
|
|
nire euskerazko eskutitzei gure amak erderaz erantzuten eutsen! Nireak oso ondo ulertzen zituan, nik berbeta argia eta erreza erabilten nebalako; baina
|
berak
ez eban inoiz euskeraz idazten ikasi eta, horregaitik, erderaz erantzun behar, huts bat baino gehiago sartzen ebala, batez be ortografian. Dakizunez, ez da hau gure kasu bakarra:
|
|
|
Abadegeien eskabidea aintzat eta ontzat hartu eban Ugalde jaunak, eta bere baimena emon be bai. Baina isilpean ibilteko eskatu euskun, zarata handi barik,
|
berak
ez ikusi egingo ebala... Bildur zan, antza, goragokoren batzuk horren barri izango baeben, ezetza ta debekua etorriko ete jakuzan, eta hortik gure erretorearen bildurra eta gu kontuz ibili beharra.
|
|
|
Hemendik orain hiria dakusat, hor behean, erdi lo, amets..., zahartuta, berritu nahi arren. Aspalditik lepoa emanda bizi naiz, eta ahotsen bat entzuten banuen, neure argiak
|
berak
ez zidan ikusten uzten. Baina gaur begiak zorrotzak dauzkat, edo beste era batera esanda:
|
|
|
Ez, niri ez deustazu esan beharrik; egitekotan, gustetan jatzulako izan daitela... Dana dala, ez legoke txarto; seguru nago
|
berak
ez leukela zalantzarik eukiko onartzeko.
|
|
|
Berarentzako penko bat nahikoa litzake, beraz, pentsaizu bi. Gainera
|
berak
ez daki Kultura Klasikoa txiripaz gainditu dodana. Gaur gitxienez, urten barik lotuko naz, zigortuta, bihar be bai, eta datorren astean ikusi.
|
|
|
Ez,
|
berak
ez jeustana eragotziko, ez najona ondo ezagutzen, eta gainera, uste genduan lez, asko gustau jakona ideia hori. Ederto jabilna dana.
|
|
|
Arantxak, Unaxen ondoan orduek zeru garbian hegaka, berriro ez itzultzeko aldentzen diren koloreetako puxiken forma hartzen zutela sentitu zuen, askatu dituen umearen begi goseberen gainetik. Eta
|
berak
ez zuen ume hura izan nahi, ez zien zorioneko une haiei ihes egiten utziko.
|
|
|
Ez, holan bat batean egin ezkero, arraroa eretxiko deutso, eta
|
berak
ez dau gauza arrarorik pentsau behar. Bihar hemen emongo deutsazu, gainera bihar ni ez naz egongo, baina astelehenetik aurrera ez zara hemendik agertuko...
|
|
|
Ez, goazen arin baino arinago, hor dagoana Patxi da. Zorte apur bategaz
|
berak
ez gaitu ikusi, kriston atxurra dauka eta. Ala, altza eperdiori mobidarik euki baino lehen.
|
|
2005
|
|
|
Begiak itxiko ditu surretatik sartutako mina biguntze aldera. Ez ditu ezelan be surziloak itxiko, horrek heriotza erakarriko leuskiolako, eta
|
berak
ez ditu Sahel herrialdeak zeharkatu, harea erauntsiek surra ia zarratzen eutsiela, ez da hareatzan markatutako heriotza arrastoetatik iges ibili, itsasoaren urdina noiz ikusiko, surziloak libratuko deutsazan itsas brisa noiz arnastuko, ez dau ez horren ibilbide luzea egin orain, oraintxe bertan, arrotz artean hilteko, itxita dituan begiak betiko itxiko deutsazan esku lagunik ez daukan unean hilte...
|
|
|
Izan eitekean baita, bere irudimen emonkorraren gehiegikeriaren eraginez, bere burua ipar iparraldeko biztanletzat hartuta, harexek eroango leuken bizimodua eroala sinestuta bizi izatea be. Zergaitik ez pentsau, hamaikagarren hipotesi modura,
|
berak
ez eukala bere burua ipar iparraldekotzat jota, aldrebes baino, lurburuan bizi zan bateren batek bere burua bilbotartzat hartu ebala ilunik bako gau amaituezin baten eta horrexegaitik lorik egin ezinik egoala gauak joan eta etorri.
|
|
|
Egia da dirurik gabe galduak gintezkeela. Jesusek
|
berak
ez ote zuen diruzain bat, Judas. Bizkitartean Los Angelesetan nintzen batez, metrotik ateratzean gizon bat ari zen paper hedatzen.
|
|
|
Etxauz, Baionako apezpiku euskaldunak
|
berak
ez ote zuen sorginetan sinesten? 1610ean Baionako kolegioko sei zuzendari hil ziren bata bestearen ondotik, denbora laburrik barne.
|
|
|
Jendea Kristoren gana erakartzea kirola baliatuz etorbide bezala, jendek zerbait entzun dezaten giristino fedeaz. Erromako burulehenak
|
berak
ez zukeen hobeki erranen. " Egun oroz otoiz egiten dut eta Biblia irakurtzen." Zuk ere bai irakurlea?
|
|
|
Ezkonduak diren gizonetan beste baten gibeletik joaten direnak badiren bezala. Bainan eskandalek ez lukete daukaten pizurik Elizak
|
berak
ez balu sexua kasik sakratu egiten. Apeza sakratuago, apeza gorago eman eta erorikoa handiago.
|
|
|
Batere ez zelarik aterabide horren alde, Paulo VI.a burulehenak
|
berak
ez du baztertzen apez behar gorrian, apezpikuekin mintzatu eta222 Oraiko hau ez bada behar gorria zertaratu behar dugu behar gorrian garela onartzeko?
|
|
|
Asma ezazue hamasei urteko neska bat erdiminetan, herritik urrun eta azkenean bere haurra, behi eta ardien artean ukaitera bortxatua. Asma ezazue zenbait hilabete geroago, haurra bizkarrean (astoz erakusten dute margolariek, bainan nondik izanen zuen asto baten erosteko dirua?) ihesi joatera bortxatua,
|
berak
ez zekielarik norat.
|
|
|
Mundu zibilizatu guzian demokrazia delarik martxan bere on gaitz, itzal argi eta gora-beherekin, Elizako arduradunek demokrazia predikatzen dutelarik aho beteka... bestentzat, Elizak
|
berak
ez du delako demokrazia praktikatzen. 1849an, Pio IX.ak bere estadoak berreskuratu zituen Frantzia eta Suitzako soldadoen laguntzari esker.
|
|
|
Testamentu Berriak
|
berak
ez daukala egia osoa hona bi etsenplu. Gaur egun nork egin litzazke bere Jondoni Paulok efesoarrei emazteaz erraten zituenak:
|
|
|
Elizan ere badakigu horren berri. " Eleizeak
|
berak
ez dau bide bakar bat ezartzen. Bakotxak berak ikusi dau zein dan biderik zuzenena eta egokiena, herriarentzat mesedegarriena" 72 zioen halere Karmelo Etxenagusiak.
|
|
2007
|
|
|
Umeak inguruan euki dauz, eta seina bizkarrean loturik. Eskolako kontuen inguruan jardun dogu; alabeak ez dauela ikasi gura eta
|
berak
ez dakiala zelan eragin... halako baten esan deust ea gura dodan umea atzean imini. Eta niri begiak iretargia lez imini jataz:
|
|
2009
|
|
|
10 Felizianak
|
berak
ez eban hartuko beste biderik, etxakolako inoz etorri ni baino gurao dauenik. Propietario bat agertu jako baina ez dauko gogorik, hagaz ezkondu behar dauela eragin dautse bururik.
|
|
|
Nik ez dakit Petrak zergaitik ez eustan esango gehiago,
|
berak
ez ekialako ez zan izango, baina. Dana dala, beste zeozeren susmoa laster hartu neban.
|
|
|
Baina,
|
berak
ez ekiala, baebilen beste pizti bat be jantzan nahiko hurrean. Eta ez uste barre algaraz ebilenik.
|
|
2015
|
|
|
Santistebanek Muñozi erantzuten zion
|
berak
ez zuela zinez faxismoa defendatu, baizik eta euskara defendatzea faxistatzat hartzen bazen ez zuela arazo handirik bere burua modu horretan izendatzeko. Euskara, jatorriz, egoera diglosikoan zela eta menostua zegoela gogorarazten zuen, erdaldun bat lagunartean egotea nahikoa zela gainontzeko guztiak erdarara igarotzeko.
|
|
|
Baina gauza bat egoan helburu lez gure artean: abadeak
|
berak
ez dauzala egin behar egitekoak. Abadeak eragin, ez egin; erderaz esaten zana, hacer hacer.
|
|
2017
|
|
|
Ez dirudi, ordea, BNYB k atzerrian eragiten omen duen efektu hori hain sendoa denik. Sally Perret irakasle estatubatuarrak, kasu, argi azaldu digu
|
berak
ez duela Gabilondok seinalaturiko indiferentzia sumatu Uriberen lanean.103 Espainiarra barik hark nobela euskalduna irakurri duela dio, munduan barna BNYB ri harrera berbera egin zaiola seinalatuz, hau da, Uribek" euskal idazle modura egindako lanagatik etxeko zein nazioarteko onarpena erdietsi" duela.104 Euskal idazle modura. Perret ek argudio teorikoak ere ematen ditu iradokitzeko BNYB ren itzulpenek izan badutela atzerriko audientziengan euskal kultura zein nortasunari buruzko irudi parekideago bat sorrarazteko gaitasuna.105 Gabilondok zein Atutxak darabilten marko teoriko kritiko postestrukturalistatik begiratuta ere, ez dago nire ustez batere arazorik onartzeko BNYB k, arestian seinalatu esentzialismo humanista gorabehera, esentzia barik aztarna modura barreiatzen ari dela euskal diferentzia munduan barna.106
|
|
2019
|
|
|
...den Mikele Abandoren oroitzapenez gain, hainbat dira Hanbreko bost kideek gerrako pasarteak errepikatuz egiten dituzten kontaketak, Calvo Sotelo edo Carrasco jeneralaren heriotzak, Samuel bakailao kargamentuaren arduraren pasadizoa, Klaudiaren anaien gerra ibilerak, etab. Era batera edo bestera, protagonistak atsegintasuna aurkitzen du haien narrazioak behin eta berriro entzunik, aitortzen duenez,
|
berak
ez duelako erabat galdu umeek ohi duten gustua, historia bera behin eta berriz entzuteko: " Ez dakit zergatik, beharbada ez naizelako erabat heldua, kontua da kontakizun baten emanaldi desberdinen arteko xehetasun eta ñabardurak atzematea atsegin dudala, askotan; kontaketa, historia bera baino nahiago, esan nahi dut" (23).
|
|
|
Euskaraz idazten duenean aske sentitzen da, bere lana onartua dagoela eta bere irakurlea oso fidela izaten omen da, ikasia, beste hizkuntzetan ere irakurtzen duen horietarikoa (261). Euskadi irratian Ganbara programan egindako elkarrizketan (2017/01/20), adibidez, aipatzen du
|
berak
ez duela publikatzeko inolako anbiziorik. Asko kostatzen omen zaio testua publikatzera eramatea eta ez du presarik izaten idazterakoan.
|
|
|
Hala ere, azpimarratu behar da, ironia horren bitartez maiz zeharka esaten dituela konturik interesgarrienak edota autokritikarik gogorrenak. Esate baterako, Beltranek esaten dionean
|
berak
ez duela emaztea barkatu, esaten dio berak ezin uler zezakeela. " Ez dakit zergatik pentsatzen zuen hori, aristokrata ez naizelako edo artean Florak adarrik ipini ez zidalako" (9).
|
|
|
Beraz, inozo samarra da berak egiten duen zerbait beste batek egiten duenean kritikatzea. Hala ere, narratzaile ez fidagarri horrekin loturik,
|
berak
ez du zeloak sentitzen dituenik esaten. Halako baieztapena soilik eleberriko pasarte batean adierazten du, Florak haien gelan maitasun kanta tristeak entzuten zituenean:
|
|
|
Honela, Juan Martinek amodio kontuetan dituen miseriak aztertzen dira eta Olaziregik lan horretan azpimarratzen duen bezala, berak badaki margolari prerrafaelitek margolaritzan bezain higuingarri jokatu duela emakumezkoekin," edo beste hitzetan esateko, ez dela gauza izan emakumezkoen desirari aurre egiteko" (525). Hori dela eta, etengabe prerrafaelitak defendatzen ahaleginduko da, Victoriak etengabe ideia horrekin erasoko duelarik,
|
berak
ez baitu Rossetti inolaz ere maite. Badirudi Juan Martinek artearen bidez eta literaturaren bidez jasotzen dituela bere sariak, baina baita bere zigorrak ere.
|
|
|
Teorian jakitun handia da jaki goxoenez eta errezeten gorabeherez, baina egunerokoan emazteak egiten ez badio,
|
berak
ez du entsalada bat ere prestatzen, aurretik osagai denak emazteak ez badizkio garbituta eta lehortuta prestatzen hark amaitu ditzan:
|
|
2021
|
|
|
Canok idatzitako ipuina da Promisziutatea, eta Eibarko Txonta auzoko txoko eta bazter desberdinetara eraman zuen Mon ek horma irudien bitartez. Bideoak
|
berak
ez du audio bidezko azalpenik, baina sorkuntzaren berri emateko eta, halaber, ikasleak azpigenero honetan nolabait kokatzeko balio du. Helburuak hainbat dira:
|
|
|
Baina kasu haretan be, Maitek trebetasun itzela erakutsi eban, nire hutsuneak leuntzeko. Baekian bateorako gozokiak erostea eta eroatea aitabitxiren ardurea zala, baina
|
berak
ez eukan konfiantzarik nik halango ardurarik hartuko nebanik, eta berak erosi eta eroan ebazan gozokiak.
|
|
|
Denporeagaz" hotzitu" batetik, eta bestetik, osatzetik laster, bere lehengusina Petraren zorigatxa jazo, kontua da Teresa Beobideko umeak eta etxea jagoten etorri zala, bere ama Bonifaziak bialduta. Argi dago bere bizitzarako karga handi bat hartu ebala, baina
|
berak
ez dau sekula" kargatzat" agertu. Bere berbetan," halantxe zala ta pozik".
|
|
|
Eztakit zegaitik esat" ostien hori! Ze
|
berak
ez ei eukan ezelako pribilegiorik, eta behar egiten eban beste bere adinekoek baino gehiago. Ama Basili oso agintedun andrea izan da, baina bai behargina be.
|