|
2000
|
|
|
Deseroso sentitzen zen, eta bat batean berealdiko izu batek jan zizkion begiak. Bizarra egiteko makina zuen eskuetan hartuta, tinko, eguneroko lan horri ekiteko asmoz; baina menderatuko ote zituen
|
bereak
ez ziren esku haiek. Ez al zen arriskutsuegia esku ezezagun haiekin bizarra kentzea?
|
|
|
aurreko astean ez bezala, astelehen buruzuri euri  tsu sortu berrixean aldaketa fisikoak agertu ziren berriz ere Brown jaunarengan, kanpoko aldaketak esan nahi da, anatomiari zegozkionak. Pixa eginean ari zela gertatu zen, eta ez zion ukimenak eman azken mudantzaren berri, ezta entzumenak ere; ikusmenari esker jabetu zen zintzilik ageri zen haragi zati burumakurra ez zela bere betiko bihotzeko maitea,
|
berea
ez zelako erdaindua eta ez zelako horren beltza eta horren lodia eta horren luzea, estilizatuagoa baizik, harmoniatsuagoa. Orduantxe, eta estreinakoz, porrotaren zapore garratza sentitu zuen ezpainetan, eta erokeria bat egiteko aukera dantzatu zuen garunetan, konprenitzekoa da.
|
|
|
" zeure baitaz oroitzea da". Eta, horren segidan, adierazi zuen
|
bera
ez zela bizi izan, ez zelako bere buruaz oroitu nahi. " Zer oroigarri izan dezaket neure buruaz?", galdetu zion erretorikoki bere buruari, eta galdera hori aprobetxatu zuen lehen aipatu dizkizuedan astakerien berri emateko.
|
|
|
Ez diot minik egin gura", errepikatzen zidan larrusendo hark, niri minik eragin ez balit bezala). Hurrengo egunetan,
|
berak
ez zuen gaia berriro ere hizpidera ekarri nahi izan, esan beharrekoa esana zegoela adierazten zidan, maite ninduela errepikatzearekin batera. Eta harrezkero noraezean ibiltzen hasi nintzen, bakarrik, nahiz eta Teresaren laguntasuna ezinbestekoa gertatu zitzaidan:
|
|
|
Bidailagunok txandakatu egiten gara gidariaren alboan joateko. Gidariak kopilotuari eskuratzen dion lehenengo gauza" Road Atlas" bat izaten da, han begiratu, eta errepide egokia hautatzen lagun diezaion, izan ere
|
berak
ez baitu errepidea nahi bezain ongi ezagutzen. Horrez gain, kopilotuak musikaz eta aire egokituaz ere arduratu behar izaten du.
|
|
|
Bestalde, eta bileran aurrera, Luis peta bat biltzen hasi da eta, ezkutuka jardun badu ere, Danek denon aurrean nonbait, bigarren aldiz eta zakar hartu dio kargu.
|
Beragatik
ez dagoela arazorik, baina agentziaren agindu zorrotza dela taldean drogarik ez hartzea; ez, behintzat, bera aurrean dela. Eta berez aski ozpindua zegoen gure arteko giroa, are gehiago zapuztu da.
|
|
|
Ruben eta biok bakarrean ibiltzen ahalegindu gara, baina ezin izan dugu Tom gainetik kendu. Rubeni Tomen pistolarena kontatua nion eta honek, zeharka, EEBBetako arma kontuak ekarri ditu hizpidera; Tomek, ordea, argi baino argiago utzi du armak defentsarako erabiltzeari ongi iritzi arren,
|
bera
ez dela batere zalea eta ikusi izan dituen gutxitan hilkutxa hotz baten antzera utzi dutela... (baina, zer mila sorgin!, niri dagoeneko ez zait axola Tomek zer egiten duen edo Karmelok zer esaten duen, niri orain Ruben axola zait:
|
|
|
Malo, malo, malo! Presidenteak
|
berak
ez badakizki gure lehen presidenteen izenak, gureak egin du! hasi da fiskala (T) espantuka.
|
|
|
Baina Teresarekin batez ere Karmelori eman nion musuaz mintzatu naiz, eta Rubenekiko sentitzen dudanaz, eta, nire harridurarako,
|
berari
ez zaio hain kontraesankorra iruditu, aski normala baizik.
|
|
|
Baina, esan bezala, ez diot deitu eta, beraz, ezin bada jakin bera zer moduz dagoen. Teresak, Dabid bihotzera tiro egin zidan gansterra dela oroitarazi dit (noski, Chicagon nagoelako esango zuen hori);
|
berak
ez dauka hori zertan oroitarazi, nik hainbeste badakit, baina aldi berean ezin dut ahantzi elkarrekin igaro ditugun urteak, urte gehienbat atseginak. Ez dakit:
|
|
|
Orain, ordu ttikitan, hori guztia hartu dut Adela eta Esther turismo sexuala egiten ikusi ditudalako: Adela eta Karmelo belarretan etzanak zeuden eta tarteka bi zigarroren mutur goriek, atxikia ematerakoan, elkarrengandik oso hurbil zeudela erakusten zuten; Esther eta Ruben, ordea, bazter bateko eserleku batean bistatu ditut, elkarrengandik urrunago eta soilik solasean arituko balira bezala (beharbada ongi egin nuen Chicagon
|
berarekin
ez afaltzen). Ez dakit, baina berriro ere estrainio samar sentitzen hasi naiz.
|
|
|
Dan.
|
Bera
ez ezik, furgoneta berean New Yorketik San Frantziskora joatekoak garen gainerako bidailagunok ere hantxe ezagutu genuen elkar (falta den hamahirugarrena Bostoneraino ez omen zaigu elkartuko) eta, kasualitatez, hegazkinean nire alboan etorri zen mutil adeitsu eta, nola esango nuke, erakargarria, Karmelo, bidaia hau bera egitekoa da. Eta, ez dut ukatuko, pozten naiz.
|
|
|
Egia da gezurra esan nuela, baina ez nahitara, jende askoren konfiantza ez zapuztearren baizik. Nik ez nion batere beldurrik egia esan, eta barkamena eskatzeari; baina era
|
berean
ez nituen gure nazioaren oreka eta aitzindaritasuna kolokan jarri nahi.
|
|
2001
|
|
|
Maritxuk txirristik
|
bere
ez.
|
|
|
Maritxuk kolorezko hari eta lazu asko eukan salgai. Eta eroslerik, inor
|
bere
ez.
|
|
|
Ba aita zana, oraindino, kanpoan zala izan zan hori, eta gure amak, dirurik
|
bere
ez orduan   eta, pentsatu, sutegian bizitzen egon ginan hiru ume txiki txiki eta bera etxe barria egin arte, beno ba, dirurik bere ez eta, zelan edo halan, ezkontzako soinekoa soltatu, eta zati bategaz gure ahizta nagusiari soinekoa eta besteagaz berarentzat gona egin zituan, luturako. Ni txikia nintzela eta, ba, ezer bere ez niri.
|
|
|
Ba aita zana, oraindino, kanpoan zala izan zan hori, eta gure amak, dirurik bere ez orduan   eta, pentsatu, sutegian bizitzen egon ginan hiru ume txiki txiki eta bera etxe barria egin arte, beno ba, dirurik
|
bere
ez eta, zelan edo halan, ezkontzako soinekoa soltatu, eta zati bategaz gure ahizta nagusiari soinekoa eta besteagaz berarentzat gona egin zituan, luturako. Ni txikia nintzela eta, ba, ezer bere ez niri.
|
|
|
Ba aita zana, oraindino, kanpoan zala izan zan hori, eta gure amak, dirurik bere ez orduan   eta, pentsatu, sutegian bizitzen egon ginan hiru ume txiki txiki eta bera etxe barria egin arte, beno ba, dirurik bere ez eta, zelan edo halan, ezkontzako soinekoa soltatu, eta zati bategaz gure ahizta nagusiari soinekoa eta besteagaz berarentzat gona egin zituan, luturako. Ni txikia nintzela eta, ba, ezer
|
bere
ez niri. Gure aita zanak ezin ba holakorik jakin, baina igarri bai, ondo baino hobeto igarri bere, ez zala hemen aukera handirik egongo, eta halako tela baltz dotore dotorea ekarri eutsan gure amari.
|
|
|
Aitak sutean erreko zela esaten zuen. Amak, ordea, ezetz,
|
berak
ez zuela sekula ere jaitsi dendara... Gaur arte.
|
|
|
" Neu
|
bere
ez.
|
|
|
Bizkortxo zan, oraindino. Hurrengo domekan
|
bere
ez. Hirugarrenean.
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! esan baitzezakeen, euskararekin ari zelaâ egitea zailago baita; alegia" la lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik
|
beragatik
ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako, gure kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
|
hemen mila zortziehun eta laurogei aldean franko gauza aldatzen dira, Abbadieren euskal jaiekin, Donostiako Euskal Erria aldizkariarekin, bigarren karlistada bukatu zen bezala bukatzearekin eta abar. Gero berriz mila bederatziehun inguruan, Arana Goiri eta Azkue zirela bide (nahiz biak bide
|
beretik
ez ibili, ezta gutxiago ere, nolabait helburu batera jotzen dute), gauzak franko aldatzen dira berriz ere eta gero gerra ondoren ere bai. Hizkuntzaren betiko abiada aski ezaguna da:
|
|
|
2 Urte horiexetan argitara zen Bilbon Eguna egunkaria; haren idazpuruak, dudarik gabe(" Aranda estu ta larri Oviedon", e.a.), gogoan dauzkate batzuek, nik baino hobeki. Gure konpainian gogotik bilatzen zuten
|
berak
ez bestek ekartzen zituen albisteengatik," besteek" Ciempozuelos hartu zutelakoa adibidez, harik eta zentsurak, berri emateko jarioez ohartuta, moztu zituen arte (K.M.O.).
|
|
|
Izan ere, Jainkoaren bila abiatu ziren biak eta ez zuten atsedenik hartu heriotzako orduan baizik. Bide batetik eta
|
beretik
ez zirela ibili esango didate noski, ez zela sekula Orixe bide nagusitik baztertu ez errebelatu bilaketa luze horretan. Ez naiz nor, ez dago esan beharrik, auzi hori erabakitzeko.
|
|
|
Nire ustekabeko poza inori azaldu beharrik ez dut: euskaldun askok, neurri
|
berean
ez bada ere, nabaritu baitute bere barrenean. Hona non sortu zaigun bat batean, idazle trebea ez ezik, askozaz gehiago behar  duguna:
|
|
|
1 Ez dirudi deus berririk atera zuenik grafia kontuan edo deus guti, ezer atera bazuen. Aurkeztu zituen apurrak
|
berak
ez ziren beti ontzat emanak izan eta Kardaberaz dugu besterik gabe diodanaren lekuko.
|
|
|
Hobeto mintzatzeko, Kimikak, eta Literaturak orobat? ohi duen eran, hain larrimin hutsezkoa egin du, non ezinak
|
berak
ez baitu atzeraraziko. Guri, ohitura lagun, egunoroko huskerietan murgiltze nagiak, halabeharrari amore egiteak ematen digun eraman indarraz zeharo erantzi du.
|
|
|
Etxepareren liburua urria da, laburra, egia, baina penagarria iruditzen zaigu hemen urri laburra, beste askoren luze ugaria bezainbat, edan gura ase baino lehen ahitzen baita iturriaren emana.
|
Berea
ez da, gainera, poesia huts soila, edertasun biluziaren ispilu izan nahi lukeena, baizik eta arrea, lohia, giza gorputz arimen hondar zikinak, urre izpiz nahasiak, igeri daramatzan erreka. Horrek ere ez du, ordea, berez ezer esan nahi.
|
|
|
Nik uste dut, eta zenbat ere gehiago irakurtzen dudan are sendoago uste dut, gure Etxepare igo zela, zegokion neurrian eta begiz jo zuen bidez, diodan maila horretara eta iritzi hori berori dute oraingo gehienek. Darion herri bertso eta herri hizkera usaina
|
bera
ez zaigu, ezta gutxiagorik ere, Oihenarti bezain nardagarri: Etxepareren neurtitz batzuen oihartzuna (ala ez ote da alderantziz?) Azkuek Zaraitzun bildurikako kanta zahar batean hauteman zuen Lafonek, eta gure literaturaren lehen gurasoak darabilen mintzaira erraza da beti, bizia, sarkorra bere laburrean(" Haren haurrak eta eniak aurride oso lirate"), neurriaren molde gogorrak behin ere trabatzen ez duena.
|
|
|
Are  gehiago, sortu baino lehenagotik. Eleizalde zenaren izen maiteak baditu zenbait kutsu,
|
berak
ez baitzituen bere usteak, iritziak eta joerak ezkutuan gorde sekula. Nolanahi ere den, badakizu zuk nik bezain ongi ez zebilela haren muinetan zuk susmatzen dituzun jokabide makur horien aztarrenik.
|
|
|
ez dakizuela, asmorik onenarekin, zenbait aldiz, zein bide hauta. Pentsatzekoa dirudi
|
beraz
ez ote daitekeen beste horrenbeste hizkun  tza baten egoerarekin gerta. Batez ere, orain arte, luzaroan gainera, erabili diren sendabideek ondore onik izan ez dutenez gero.
|
|
|
Are trinkoagoa eta ezkutuagoa deri  tzat nik behintzat. Daraman hitzaurreak
|
berak
ez du agian behar adina argitzen horren esanahi sakona.
|
|
|
Ero etxera daramate bukaeran, burutik egin duelakoan. Ez zeukan beste biderik ez
|
berak
ez egileak. Hori edo bere burua hiltzea.
|
|
|
18 Hor sartzen dira harako izan, izaera, izate, den dena dena da haiek eta horien gisakoak. Poesian euskarak
|
berak
ez ezik, erdarak ere izan dezakeen eskuaz bestetan mintzatua naiz," Gabriel Arestiri" izena zeramaten lerro batzuetan: Egan 1964, 157 Lizardiren poemak eta gero aipatuko dudan Axularren pasarte bat (Lk.
|
|
|
osoa, gure interpretazio kaxkarregiak oso izan daitezkeen neurrian. Eta horretarako obra
|
bera
ez ezik, eta obra horren egilea gainera, testuinguru zabalagoan  dugu aztertu: bere aldeko eta aldiko giza giroan.
|
|
2002
|
|
|
Horregatik sartu irten iskanbilatsu hura. Horregatik ez zuen
|
berak
ez guardia zibilekin ez poliziekin topo egin bidean. " Artean kuartel  barruan zeudelako", amaitu zuen gogoeta, juxtu sarrerako guardiak ostera atetzarra ixten ari ziren momentuan.
|
|
|
Baietz ihardetsi zuen bere kolkorako, merezi zuela alegia, nahiz Manuel eta bera sekula lagun minak ez izan. Paulo eta Txantoi anaiak bai, haiek baziren Manuelen lagun min. Baina
|
bera
ez. Berak askoz lagunago zituen Trauko eta Kandido, esate baterako.
|
|
|
Ba nik hala entzun dinat. Haren tabernaren ondoan droga ibiltzen zela, bai, baina
|
berak
ez omen zinan ezer jakin nahi esaten du aparatudunak, eskua jasotzen duelarik  beste aldetik doan neska bat agurtzeko. Besteren baten bila joan, eta hanka sartu.
|
|
|
atzera!, eta, haietako bi miatzen ari direlarik gorpuaren inguruak, beste bi ertzainek plastikozko zerrenda zuri gorri bat jartzeari ekiten diote, lurrean datzana jendearengandik bereizteko. Murmurioaren hesiak, hasieran xehe, gero zalapartatsu, zerrendak
|
berak
ez bezalako muga jartzen du hildakoaren eta nire artean. Zerrendak urrundu egiten nau hildakoarengandik eta jendearen jakin minak eta murmurrak nahastu.
|
|
|
Lekukotasunetan ez da parekatzerik. Gero,
|
berea
ez zuen norbaiti bururatu zitzaion" ohizko" rekin hastea eta, ikusten dudanez, Atxagak ere segitu zion, antza, berak ere kanpotik ikasia baitzuen hitza. Beraz, alde batean zegoen tradizio osoa, bestean dozena erdi horiek, tartean Euskaltzaindia, eta aldamenean Bernardo, denak" sukaldetxotara" ari ote garen, bere buruarekin hatz egiten.
|
|
|
nekatzen eta gogaitzen gaituzte. Ironia eta, hein txikiago batean, sarkasmoa eta umore beltza, horren aurrean erreakzionatzeko bide dira, testuaren gaia gatazka
|
bera
ez denean ere. Ironia, neurri batean behintzat, umore konplizea da, irakurlearekin nolabaiteko konplizitatea bilatzen duena, baina, aldi berean, kritikatutako objektuarekiko lotura edo konplizitatea edo are maitasuna ere erakusten duena (eta gogoan artu, Linazasorok aipatu bezala, ironiaren lehenengo baldintza autoironia dela...).
|
|
2003
|
|
|
Eta nik, alde batera, Kepa bezalakoa izan nahi nuen. Baina nik ere banituen ez
|
berari
ez aitari sekula santan esango ez nizkiokeen gauzak. Kepari ezin nion, ezin nion, zera, Adelarena  aitortu...
|
|
|
Gainerakoak kezkak baino ez dizkio ekarri. Ez,
|
berak
ez zuen inondik inora halakorik espero, hori emazteari sekula aitortu ez dion arren. Gau oso bat esna egon ziren, orain dauden modutsuan, esan nahi eta ezinean.
|
|
|
Baina aitak ez zion orain besteko kasurik egiten garai hartan, ez eskua sorbalda gainean hainbestetan jarri ere. Garai latzak zirela errepikatzen zioten behin eta berriro gurasoek, auskalo zein gerra aipatu ere bai, eta
|
bera
ez zela etxeko ume bakarra. Maria arrebatxoa hor zegoen, eta amaren sabeletik laster irtengo zen ninia ere bai.
|
|
|
Bizi-poza zuen, bai.
|
Berak
ez bezala. Berak lanean  baino ez daki.
|
|
|
Orain jada ez dago horrekin arazorik, egunero pure nazkagarri hori besterik ez diote-eta ematen. Baina
|
berak
ez du azkar jaten, ez horixe. Hogeita hamar aldiz mastekatzen du ahoan sartzen duen guztia, aitak, nork eta aitak, behin esan zion bezala.
|
|
|
|
Berak
ez zuen inoiz neskamerik ikusi bere etxean. Emaztea, berriz, txikitatik jarria dago zerbitzura.
|
|
|
Hautu politikoa ez da termino horietan planteatzen. Borroka armatuaren egiturak ez duela munduaren esplikatzeko ahalik ohartu bezain laster, Spectres de Marx liburu ikaragarrian Derridak marxismoak
|
berean
ez zuela gehiago funtzionatzen negar hegian aurkeztu zigun bezala, armarik gabe eta legea zutabe asmatuko bide da biharko Euskal Herria.
|
|
|
Musu pare bana eman genizkion irabaz  leari eta gazteluak apurtzeari ekin genion. Ez zen kexurik izan, Hilario bitxiarena izan ezik, esan gabe ezin gelditu eta esan egin baitzuen gazteluak modu hartan zanpatzea lizunkeria bat iruditzen zitzaiola, eta
|
bera
ez zegoela prest eszena kondenatzailea grabatzeko. Â Pitokeria, lizunkeria eta eszena kondenatzaileen artean, gauza da Hilariok nahikoa nahasiak ginduzkala.
|
|
|
¿ Ce aleguin eguiten dozue lagunac batutearren libretaco emon gura deutsuen arimaco eriotzatic? Ecer
|
bere
ez: gueien gueienez eguin cenduana da, esan motel motel, ta erdi esanean gueldi egoteco, alangoric ez eguiteco, baya zuec gura eguite, ta ichi eguiten.
|
|
|
Eta zer esanik ez, matxinatzeko asmotan baldin badabil. Behin eta berriz gogoratzen da, umiltasunarekin batera, obedientzia dela bertute kristau nagusia, eta Errege absolutua eta gainerako agintari nagusiak Jainko ahalguztidunaren onespenaz ezarriak direnez, horiei ez obeditzeak, Jainkoari
|
berari
ez obeditzea esan nahi duela. Agintariak gaiztoak balira ere, etsipenez jasan behar ditugu:
|
|
|
Gu pobreak izan gara, pobreak etxe barruari begiraturik, eta pobreak esportaziorako. Herri atzeratu deitu izan digute; urte askotan bestek eraman duten pauso
|
berean
ez garela joan ulertu gura dut. Beharbada hala izan da.
|
|
|
Ez baldin bagara, ez gara; existentzia bera da dudazkoa, euskararik ezean. Baina, izan, bagara;
|
beraz
ez da hori arazoa eta ardura; bihar nola izan eta zertarako izan, baino. Hots, nola izan euskaldun eta nola izan euskaldun mundu globalizatuaren esparruan.
|
|
2005
|
|
|
Horregatik, neguko igande arratsalde hotz eta euritsu hartan, Idoia eta biok beheko auzoko gozotegian txokolate beroa hartzen ari ginela Adela sartzen eta salmahaira hurbiltzen ikusi nuelarik, bihotza iraulkatu zitzaidan.
|
Bera
ez zen ohartu han geundenik, eta nik beste aldera begiratu nuen.
|
|
|
Bat batean, Marro ikusi nuen plazan sartzen, zerri baten moduan ibiliz, gero eta gizenago baitzegoen.
|
Berak
ez ninduen ikusi, ustez. Aurrera jarraitu nuen, eta, kolpetik, Adelarekin egin nuen topo aurrez aurre; aztoratu egin zen, eta" zu hemen, Joantxo?" galdetu zidan, estutasunetik irteteko edo.
|
|
|
Joxe Mari eta biak orain ez ziren joaten ordea manifestazioetara eta ETAko presoen alde antolatzen ziren bilkuretara, ez halaber kartzelatik irteten zirenei edo atzerritik itzultzen zirenei egiten zitzaizkien omenaldietara; Julio hil zutenetik hori. Ana kulturako zinegotzi aritu zen urte askoan, harik eta hautesle zerrenda desegin eta Herri Batasunak berea aurkeztu zuen arte; ez zioten gehiago deitu, edo apika
|
berak
ez zuen nahi izan zerrenda hartan parte hartu.
|
|
|
Adelari droga lortzen jarraitu beharra neukan, oraingoz.
|
Berak
ez zidan uzten nik ordaintzen, eta epeka itzultzen zizkidan gastuak, hutsik egin gabe. Batzuetan, zaldun ibiltari ero bat sentitzen nintzen, eroen lurretan barrena; zer ziren, bestela, drogaren lurrak?
|
|
2006
|
|
|
Tira, zalantza baino, seguru dago:
|
bera
ez da Jorgeren adiskiderik handiena. Baina zertarako engainatu du bere emaztea, lagunari ezin badio kontatu?
|
|
|
eraikin berria, altzairua eta kristala, neoizko iragarki ikusgarria, lau izar hori handiak, kasik urbanizatu gabeko ingurua. Xehetasun bat
|
bera
ez zuen falta. Eta zin egiten dut ez nuela lehenagotik ezagutzen, ez nuela ezein iragarki edo herri telebistako publierreportajetan ikusi, ez nuela ideia ñimiñorik ere eraikin horren itxuraz, ezta interes berezirik ere hartan, Aintzanek bere aferaren babesleku izan zela kontatu zidan arte behintzat.
|
|
|
Gustatu zaio, etxea
|
bera
ez bada ere logela hau bai, behin  tzat. Zergatik ote?
|
|
|
" Hitz ematen didazu aldatuko duzula marmola?". Erabaki genuenetik,
|
berak
ez zidan behin ere aipatu sukaldeko obrak egin beharreko kontua. Noizbehinka, gogoratzen zitzaidanean, barka eske hurbiltzen nintzaion sukaldeko obrak artean hasi ez izanagatik.
|
|
|
Existitzen al da grabitatea? Grabitatea
|
bera
ez dugu ikusten baina bai bere eragina, eta ondorioak. Eta ondorioekin bizi al gaitezke?
|
|
|
Ederki ulertu zuen aitaren azalpena.
|
Bera
ez zen belardietako elefante handia. " Ni basoetako elefante txikia naiz".
|
|
|
Chillidari ere forgeron basque deitzen zioten, euskal errementaria. Baina
|
bera
ez zela artisaua esaten omen zuen, bera ameslaria zela aitortzen omen zuen. Hori adierazteko egingo zuen, beharbada, bere Ametsen ingudea eskultura lana.
|
|
|
|
Berari
ez dio minik ematen etxea saldu, eta beste batera joateak, berri edo zahar batera, berdin berdin baitzaio. Berarentzat ez da esanguratsua Jon bertan jaio izana.
|
|
|
Berari ez dio minik ematen etxea saldu, eta beste batera joateak, berri edo zahar batera, berdin berdin baitzaio.
|
Berarentzat
ez da esanguratsua Jon bertan jaio izana. Niretzat hori garrantzitsua da, eta oso esanguratsua.
|
|
|
Ordu onean! Terrenoaren jabeak esaten ez ziek ba ez ninduela ezagu  tzen, erosle asko zebilela terreno paregabe haren atzetik eta
|
bera
ez zela terrenoa erosi nahi zuten guztiekin gogoratzen. Bestalde, ezinezkoa omen zuan nik aipatutako hitzordura ez agertzea, berak beti betetzen zuela emandako hitza.
|
|
|
Airosoa ederra bainoago, geldiezintasun urduri baten jabe zen, beti zeukan zerbait egiteko. Ezin baitzituen desordenua eta zabarkeria eraman, aise urduritzen zen halakoetan eta aiseago urduritzen zituen ingurukoak, baina
|
bera
ez zen horretaz ohar  tzen. Nik uste dut bizitzak ekarri zion arrangura isilarazteko zela hain aktiboa, eta gerrak ekarritako gainbehera soziala, Ingoren heriotza eta aitarekin ezkondu izana sartzen nituen nik, denak batera, arranguraren zakuan.
|
|
|
Nik beti esaten diot hobe duela ikasten jarraitzea, gero ere hor egongo dela armada, baina
|
berak
ez du entzun ere egin nahi horrelakorik!
|
|
|
Gainera, itxura grotesko samarra ematen zion bibotetxo bat zeukan. Eta
|
bera
ez bada?, pasatu zitzaidan burutik. Barkamena eskatzekotan nengoela, hor non esaten didan frantsesez:
|
|
|
Ingurura begiratu izan balu, konturatuko zen bere gelako neska bakarra zela.
|
Bera
ez zegoen, ordea, ingurura begira txikikeriatan denbora galtzeko. Berak helmuga argi zeukan.
|
|
|
Hartzeko merezitako atsedenaldia.
|
Berak
ez zuela atsedenaldirik nahi, ordea. Berak etekina atera nahi ziola bere eskarmentuari, bere bizitzari.
|
|
|
Baina zure izena ez zuen besteona bezala ahoskatzen. Eta aldapan gora
|
berea
ez zen motxila bakarra eramaten zuen nik dakidan bat gehiegi ez nekatzeko. Eta ez nintzen ni.
|
|
2007
|
|
|
Jesusi atentzioa eman zion neskak agurrari egin zion erantzun eskasak.
|
Bera
ez zen izan, baina, neskaren aldarte ilunaz ohartu zen bakarra.
|
|
|
Baina
|
bera
ez zen lagunaren jarreraz ohartua zen bakarra, Demetriok buelta eman, eta, makilaz apuntatuz, mehatxu egin baitzion, ozen, denek entzuteko moduan:
|
|
|
–
|
Bera
ez al da auzo honetan bizi? –bi ametako batek, agureari begira.
|
|
|
–Agurearen etxezuloa ere egoki duzu, mundutik apartatu nahi baduzu.
|
Berak
ez du dagoeneko kalea zapaldu nahi, zahar etxe batera eramango ote duten beldurrez. Etxea lubaki eginda bizi omen da.
|
|
|
–Jornaleroak lanean, bai, baina
|
bera
ez. Bera gurdiren baten azpian luze botata egongo duk, mozkorraldia lo pasatuz!
|
|
|
Batzuek diote iparraldeko frontean hil zela. Hala ere,
|
berak
ez du sekula bere balizko iloba hartaz hitz egin.
|
|
|
Diotenez, Septentrio aldetik zetorren Rodeseko Hospitaliako zalduna.
|
Berak
ez zekiela  zerek tiraturik, mendixkaren gainean urrundik ageri zen gazteluaren aldera joana zen. Bere baitan ziotson ganbara bat utziko ziotela gauaren iragateko, zaldiz lekoak eta lekoak kurri ibili ondoan, pausatzeko emaia handia baitzuen.
|
|
|
Nación vascongada eta nación vizcaina esapideak, euskaldun guztiak biltzen zituztenak, nafar euskaldunak barne, Aro Berrietan noiznahi eta non nahi azaltzen dira. Gaineratu behar da Erregimen Zaharrean" nazio" kontzeptua ez zegoela loturik subiranotasunari, erregea baitzen subirano bakarra, eta
|
beraz
ez zela kontu politiko bat. Damaso aita santua IV. mendean eta Prudentzio Troyesko apezpikua IX. mendean natione omen ziren hispaniarrak.
|
|
2008
|
|
|
Leiho handia da nire gelakoa, Victoriar estiloko etxe guztietakoa bezala. Leihotik begira gelditu naiz bosten bat minutuz; kanpora begira, baina ezer ikusi gabe, pentsatzen baina aldi
|
berean
ez dago pentsamendurik nire buruan. Eta bat batean, aurrez aurreko etxera begiratu dut, eta nire gelakoa bezain leiho handia dago, gortinak aldamenetara botata.
|
|
|
" A, ba egin". Baina
|
berari
ez zitzaion bururatzen.
|
|
|
Crissek
|
berak
ez du gustuko hegaz egitea. Trenez joan zen Errusiara.
|
|
|
Sirak alabengatik galdetu zien.
|
Berak
ez zuen Meret ezagutzen, baina berehala igarri zuen poztasun iturri bat zela inguruko guztientzat. Frieda nagusi eginda zegoen.
|
|
|
Ezkonduta zegoen, eta ume bi zituen. Ohean bata bestearen ondoan etzanda zeuden batean, argi utzi zion
|
berak
ez zuela familia inolaz ere utziko.
|
|
|
–Beti pentsatu dut Mathewk mila aldiz eskatu zidalako abortatu nuela. Baina azken batean, haurdun geratu nintzen, jakinik
|
berak
ez zuela umerik nahi. Beraz, nik jarri nuen nire burua egoera horretan.
|
|
|
" Elkarrekin egon ginen, mendi elurtuz inguratutako leku batean". Eta
|
berak
ez zekien nola esan, Gabon zaharra lagunekin Chicagon mozkortuta pasatzeko asmoa zuela. " Jende guztia maite dut, esan zidan esnatu ginenean?, autobusean doan jendea maite dut, kalean gurutzatzen dudan jendea maite dut, zu maite zaitudan modu berean".
|
|
|
Esan zidan ez zuela nigan konfiantzarik, eta ezin zuela nirekin umerik izan. Beste planeta batean bizi naizela eta
|
berak
ez zekiela planeta horretan bizi nahi zuen. Horrela izatekotan, hoberena joatea zela esan nion.
|
|
|
–
|
Bera
ez, esan dio Sr k H ri.
|
|
|
–Begirada hori ezagutzen dut;
|
bera
ez.
|
|
|
Eta Sr k dantzalekuan esan zizkion hitzak: "
|
Bera
ez". Zergatik ez?
|
|
|
Bere lagunak munstro bat dela pentsatzen al du?
|
Berak
ez al du inoiz maitemintzeko eskubiderik. Inoiz emakume zirimola horretatik atseden hartzeko aukerarik?
|
|
|
Porro batzuk erre ditu film bat ikusten zuen bitartean eta gosea sartu zaio. H k galdetu nahiko dio zergatik esan zion hain ziur"
|
Bera
ez". Esaldi horrek ez diola lorik egiten uzten.
|
|
|
Gutun azal bat daramat poltsan. Oporretan joan aurretik, Crissek mesedez eskatu zidan gutuna bidaltzeko,
|
berari
ez ziola denborarik ematen. Crissek postaz bidalitako argazkia gogoratu dut.
|
|
|
Nor ari da bere kontra. Hau guztia zerbaiten seinaletzat ulertu behar badu, nork erabaki du
|
berak
ez duela hamabietan Berlinen egon behar. Nola egin bere kontra dagoen hori baino indartsuago izateko, bere kontra dagoena Berlinerako bidean doan autobus bat desagerarazteko gai bada.
|
|
|
Gutun pertsonalen bat egongo ote den, norbaiti sekreturen bat kontatzen dionik ote dagoen tartean.
|
Berari
ez dio inork gutunik bidaliko. Inork ez daki motxila hartuta nora joan den S.I.
|
|
|
Eurek ezin dute igarri tripan ume bat daramala. Eta
|
berak
ez daki nola esan. Ez daki zer egin umearekin.
|
|
|
Buruaren ezezkoaz erantzun dit. Gero, irribarrea eskaini dit tarte luze batera, imintzioa eta irribarrea egin dituena pertsona
|
bera
ez balira bezala, batetik bestera eszenatokiz eta denboraz aldatu izan balitz bezala. Asaldatu egin naiz.
|