|
2000
|
|
|
Hainbat urte pasatu ditu Euskal Herriak etengabeautodeterminazio eskubidea aldarrikatzen, eta zentzu horretan bereziki azpimarratubehar da ezker abertzaleak jorratutako lana, urte askotan bakarrik aritu delako autodeterminazio eskubidea era duin eta koherentean aldarrikatzen, orain gurekin batera gauza bera aldarrikatzen ari diren horiek Euskal Herriaren hitza mugatzen zuenmarko batean etengabe murgildurik egon ziren bitartean, Euskal Herriaren kalterako denbora galtzen. Edozein kasutan, gaur indar abertzaleak denak hein
|
berean
esaten ari gara Euskal Herriak baduela erabakitzeko ahalmenik. Baina, guretzat behintzat, hori ez da nahikoa: Euskal Herriak bere hitzaeta erabakiak hartzen hasteko garaia iritsi da.
|
|
|
Barne Eredu hauek etengabe birmoldatuak izaten dira, eta batzuetan, guztizeraldatuak ere; baina aldi
|
berean
esan daiteke sendoak direla jadanik adingoiztiarrean. Gehiago zehaztuz, bost urte dituztenerako (Bowlby, 1988) haurgehienek nahiko garatua dute amari edo ordezkoari buruzko Barne Eredua, etaeredu honek ahalbidetzen dio harekin harreman egokiagoak edukitzen, amarenjokabideak aurresaten laguntzen dion heinean.
|
|
|
Aside edoaparteak, aktoreak aparte batean sentitzen duena adierazten duenean. Doblea, aktoreak sentitu baina adierazten ez duena ni laguntzaile batek adierazten duenean (double in) edo
|
bere ordez
esaten duenean (double out). Rol aldaketa, protagonistaarazoa eragiten dion antagonistaren paperean jarri eta bera balitz bezala adieraztendenean.
|
|
|
Nonbait egotekotan ez dago atzean, aurrean baizik. Txillarrek bainohobeto inork ez daki zenbateraino dagokion Joneri
|
berari buruz
esaten ari den hainbatgauza.
|
|
|
Bidarrain
|
berean
diote (Arana 1986, 108) Saindiaren harpeko bidea hetsi zutelaauzo etxekoek, Harrusekoek, hara joaten ziren beilariei dirua ordainarazteko edo, betiere hango sosak hartu zituztela eta Saindiak punitu zuela etxekanderea. Jarririk omenzegoen arratsean supazterrean, senarraren beha, eta denbora gaizto egin zen.
|
|
|
Diskurtso operatzaile edo diskurtso markatzaileei buruzko bibliografia irakurtzeak ezdigu askorik lagunduko bi izenen artean aukeratzeko orduan, izan ere, bati buruz lekubatean esaten den gauza
|
bera
esaten da besteari buruz beste leku batean. Badirudi, bada, autore bakoitzak bere terminologia eta azalpenak darabiltzala.
|
|
|
Protagonistak ezagututa, badirudi Ondarroan Aranguren eta Lasak emandakoMisioa (Arakama parroko zegamar karlistaren gidaritzapean) euskaraz eman zela (1941eko azaroan); eta are segurtasun osoagoarekin gauza
|
bera
esan daiteke D.Garmendiak San Ignazioko Parrokian emandako Sortzez Garbiaren bederatziurrenaz.Egia Atotxan ere bederatziurren bera goizeko elizkizunean euskaraz egin zen, databerean (1941eko abenduan) (Cronica: I, 558).
|
|
|
Estatuak izan behar zuen hezkuntza sistema antolatzearen ardura.67 Zentzu horretan, adibidez, irakaslearen aukeraketak izugarrizko garrantzia izango zuen Condorcet en iritziz, ez baitzuen uste, beste arrazoien artean, irizpide, lokalek? inongo baliorik izan behar zutenik; Estatua arduratu litzateke oposizio sistemaren bideaz, irakasleek funtzionario estatusa izango luketelarik (noski, irakasleek Estatuaren kontrolpean egon lukete) 68 Gauza
|
bera
esan daiteke herritarren irakaskuntzari buruz (berdina oinarrizko eskoletan) edota erabili beharreko liburuei dagokionez (irakaskuntzaren lehenengo hiru mailetan); horrek guztiak ere botere publikoaren pean luke izan.
|
|
|
Gauza jakina da, edozein hezkuntza politikak ikuspegi ideologikoari erantzuten diola, eta orduan jokoan zegoena eliteen formazioa zen, gizarte berriaren eraikuntzarako funtsezkoa zen klase nagusiarena hain zuzen. Beste modu batean esanda, Estatu modernoaren eraikuntzaren erronkari erantzuteko, burgesiaren oinarri politiko ideologikoak finkatu behar ziren, eta Estatuak kontu handia izan zuen hori horrela gertatu zedin (kontuan izan behar da institutuek Estatuaren aldetik jasotako mimo berezia) 217 Gauza
|
bera
esan daiteke goi mailako irakaskuntzari dagokionez, izan ere aurrenekoak, oraintxe bertan genioenez, funtsean zubi funtzioa betetzen du.
|
|
|
Labur esanda, Antzinako Erregimenarekiko lotura hautsi eta Estatu berria eraikitzea. Izan ere, Gil de Zarate ek
|
berak
dioen moduan,. La instrucción... estriba en ella la base más firme de todo sistema político? 152 Helburu horretara zuzendu zen epealdi hartako antolakuntza sukarra, eta diogunaren adibide batzuk aipatzearren, hona hemen Estatu Nazio espainiarraren eraikuntza prozesuan guztiz garrantzitsu suertatu izan diren. Ministerio de Fomento, hark hartutako bi erabaki:
|
|
|
Ez luke zentzurik izango oinarrizko irakaskuntzari heltzeak, etorkizunari begira ematen den aurre pausoa ez bada behintzat, bigarren mailakoarekin lotuko ez balitz; eta gauza
|
bera
esan genuke, unibertsitate mailako irakaskuntzari dagokionez. Edo, beste era batera esanda, ez dago eraikuntzarik edifizio osoa eraikitzeari heltzen ez bazaio.
|
|
|
Op.; 383). Gauza
|
bera
esan daiteke Cossio ren lanaz ere (COSSIO, M.: Op.; 58).
|
|
2001
|
|
|
Familia estrategia hori Gartzia Santxez-ek, Antso Gartzes enanaiak, gidatu zuela susma daiteke. Claudio Sanchez Albornoz ek uste zuen, aurreko dinastia egotziahal izateko, Antso Gartzes ek estatu kolpe baten bitartez eskuratu zuela aginpidetza, Leon goAlfontso III.aren eta Pallars ko kondearen laguntzaz baliaturik; baina, egileak
|
berak
zioenez, horihipotesi hutsa baino ez da: ik. Sanchez Albornoz, Claudio (1985):
|
|
|
alde batera utzi, baina gertaera politiko eta belikoen berri ematea ez danahikoa. Lan honen izenburuak
|
berak
dioenez, X. menderako, erresuma berri batosatu zen Iruñeko lurretan, geroago, XII. mendetik aitzina, Nafarroako erresumaizen ofiziala hartuko zuena. Zer nolako ezaugarriak zituen monarkia hark. Antolamendu politiko edo. Erdi Arorako hitz anakronikoegia ez bada?
|
|
|
Lasagabasterren aburuz, euskal eleberrigintza zuzenean igaro zen erromantizismoohiturazaletik modernotasunera, hots, errealismoaren etapatik igaro gabe. Eta,
|
berak
dioen legez, «hain zuzen, errealismoa da genero gisa eleberria heldutasunerairitsi dela adierazten duen markagailua»1 Izan ere, Lasagabasterren iritziz, eleberriaren eta errealismoaren arteko lotura ontologikoa da, eleberriaren azkenhelburua, azken hitzaren zentzu bikoitza besarkatuz, «errealitatearen sinbolizazioeta errepresentazio forma bat»2 ematea baita. Zerk oztopatu du, bada, hain luzazeuskal eleberrigintzaren bitarteko errealitatearen errepresentazio edota sinbolizazioa?
|
|
|
Alabaina, tradizioa onartzen denean, ez da tradizio horri gatibaturik geratzekoonartzen. Sarrionandiak betidanik defendatu duenez (bere lehen lanetik bertatik: ikuskera honen emaitza da-eta IGB), nork bere tradizioa bilatu eta eraiki behar du.Alegia, testu orok bere erroak aurreko testuetan dauzkala esaten entzun diogu, baina erroak?
|
berak
dioenez, ez dira lotuta geratzeko:
|
|
|
Planteatu eta baieztatu den ereduak erakusten duen bezala, euskararen erabilera bultzatzeko, euskararen presentzia edo euskaldunen trinkotasuna ziurtatzeada oro har funtsezkoena subjektuen testuinguruan. Horrekin ez dugu ezer berririkesaten, euskal testuinguruan eta euskararen egoerari buruzko ikerketek eten gabehori
|
bera
esan dutelako, batez ere azkeneko epealdian burutu direnek.
|
|
|
Fisikaren ikuspuntutik aztertuta, kolorea eta uhin luzera baliokidetzat har daitezke. Gauza
|
bera
esan genezake entzumena deskribatzean, hots, musika notari bibrazio bat dagokio, eta, beraz, frekuentzia eta energia bat. Deskribapen fisikoa nahiko zehatza daukagu.
|
|
2002
|
|
|
Honek lurraldearen antolaketaren, ingurumenaren eta garapen jasangarriarenalorretan jorratu beharreko ildo nagusiak finkatzen ditu; azpiegitura eta ekipamendu handien kokapenerako irizpideak jartzea ere berari dagokio; politika sektorialaskotarikoak koordinatu eta
|
bere
esanetara egokitzeaz arduratzen da; bizigune edo. Pays direlakoetan eta hiri sareetan antolatzen du lurraldea; eta administrazioenkokapena, inbertsio publikoak eta etxebizitzak gauzatzeko irizpideak ematen ditu.. Pays hitzak interes ekonomiko eta sozialen komunitate bat eman nahi duaditzera, eta batasun geografiko, kultural, ekonomiko eta sozialaren isla da. IparEuskal Herriko hiru herrialdeek, ikuspuntu juridiko administratibotik,. Pays batosatu zuten 1997an.
|
|
|
Arestian argitaratutako lan historiografiko batean, Jose A. Garcia deCortazar mediebalistak zioenez, Espainian, 1968tik aurrera argitaratu da historiaz egindako ikerlanen %95 eta agiri bildumen %80 Geure lurretara begiratzen badugu, mutatis mutandis, Hego Euskal Herrian, behintzat, gauzakoso antzera gertatu dira. Zerrenda bibliografiko bat begiratzearekin nahikoa duguhazkunde prozesu horretaz jabetzeko1 Beraz, nik neuk, zuhurki jokatuz, izenburuak
|
berak
dioen bezala, hobeto ezagutzen ditudan alderdi eta alor tematikobatzuetara mugatzea nahiago izan dut.
|
|
|
Liburu hau, oraindik erabat burutu gabe dagoen ikerketa handiago batenparte bat da. Egileak
|
berak
dioen bezala, bi historialari frantsesen lanetan oinarritzen da ikerketa eta dokumentuen analisia bideratzeko. Historialari horiek GuyBois eta Maurice Berthe dira.
|
|
|
erabiltzean (Clavero, 1986), garaiko egitura politikoakgaraiko errealitateari dagozkion kontzeptuen bidez aztertzeko beharra ikusaraztendigu. Gauza
|
bera
esan dezakegu, gizarte hartan gertatzen ziren talde ezberdinenarteko harremanak ikertzeko Jose Maria Imizcoz Beunza k proposatzen dituenperspektiba berriez (Imizcoz, 1995).
|
|
|
Horixe
|
bera
esan daiteke aniztasun geografikoari buruz. Asiako mugimenduantikolonialista baten barruan agertzen den nazionalismo batek zer ikusirik otedauka faxismoaren ideologia nazionalista zanpatzaile eta totalitarioarekin?
|
|
|
...dute oraindik azterketa sistematikorik ezagutu, baina nahiz eta lan sakabanatuak izan, eremu horrekin lotura zuzena duten gai batzuk ikertuta daude, hala nola zenbait inprentaren sorrera, zenbait pertsonaia ospetsuren liburutegiak, Leizarragaren itzultzaile eskola, Larramendiren lan literarioaeta euskararen aldeko lana, alfabetatze mailak Oñatin (protokolo notarialetatik abiatuta) 8, etab. Gauza
|
bera
esan daiteke haurtzaroaren historiari buruz, nahiz eta argitaratu diren Valverde-ren (1994) eta Ramos Martrnez en (1989) lan garrantzitsuakaipatu behar diren, bietan haurtzaro abandonatua ardatz nagusitzat hartu delarik.
|
|
|
Neurri batean edo bestean, salbuespenik gabe, denok gara komunitate bateko edo besteko kide. Nor
|
berak
dioena dioela, inor ez dago komunitate jakin batekiko lotura harremanen mundutik kanpo (1998: 48). 68
|
|
|
Beraz, irakasle horrek proposatzen duen definizioa oso zabala da eta errealitate ezberdinei erantzuten die;
|
bere
esanetan, giza taldeek, instituzioek edota diru gutxiko talde ekonomikoek bultzatzen dituzten emisorak dira eta uhinak erabiltzen dituzte, horretarako baimenik izan ez arren (Ibidem: 12).
|
|
|
Kulturak ematen digu mundua bera ulertzeko teilatua eta babesa. Kulturak
|
berak
esaten dio gizakiari nora begiratu eta nora ez.
|
|
|
Pentsamendua, Peirce autoreak
|
berak
esan ohi zuenez aurreiritzietan oinarritzen da, aurrekonprentsioan, aurreulermenean?; eta aldez aurretiko lan horretan, bere toki preminentea du ulertarazleak, bera baita ezer eta dena ulertzeko giltza. Informazioaren gizartean, duda, pentsamenduaren oinarria?
|
|
|
Ezdiozute eceri lotsaric gorde; ez gendeen arteco legue artuei, ez Bialquiñai (Embaxadores) ez etsayai. Igaro ciran egunetan Julio Cesar ec, paquetzeco bere Soldaduen artean jaiqui zan iscambilla, ta machinada osoa, etorri nai etzutela
|
bere
esanetara, etzuen bururic ausi, ez mihia moteldu, ez bere eztarria laztu jardun luceaquin: bacarric aitatu zuen zoli itz au, Erromarrac; eta beingoan paquetu ta etorri ciran bere escura.
|
|
|
Horrela berritu egin zen egoera larria erromatarren kanpamenduan, soldaduen istiluekin eta kontsulen ezadostasunarekin, Paulok Senpronioren eta Flaminioren ozarkeria botatzen baitzion aurpegira Varroni, eta Varronek Paulori bere aldetik, gudalburu beldurti eta epelen eredu aipagarri bezala aurkezten baitzion Fabio. Gainera jainkoak eta gizona jartzen zituen testigu bezala, Hanibalek ordurako Italia berez hartuta izatearen errurik ez zuela
|
berak
esanez, lotuta baitzuen bera bere kideak, eta kendu egiten baitzitzaizkien burdina eta armak haserrez borrokan egin nahi zuten soldaduei. Hausnartu gabeko eta burugabeko borrokara bidali eta han uzten zituzten gudasailei zerbait gertatuz gero, berak ez zuela batere errurik izango baina edozein ondorioren arduradun izango zela zioen.
|
|
2003
|
|
|
Zer esan parte hartzeari buruz? Espainiar Estatuaren ibilbide demokratikoanoso erreferendum gutxi egin dira (frankismotik trantsizioa bideratu zuen ErreformaPolitikoarena 1976an; Konstituzioa onartzekoa 1978an; OTANen segitzekoa1986an) eta denak oso egoera berezietan, honekin alderatze aldera, behintzat.Gauza
|
bera
esan daiteke Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) Autonomia Estatuaonartzeko egin zen erreferendumaz (1979an). Hala ere azpimarratzekoa da parte hartze elektorala ikertzerakoan ikusten dugula OTANen inguruko erreferendumak (kontsulta tematiko bat, erabaki zehatz bat eskatzen duena) ehuneko ia baxuenaduela (%59, 42) bitarteko serie elektoralean, 1989ko europar hauteskundeek soilik parte hartze baxuagoa eduki zuten (Astorki Hualde, 1994).
|
|
|
Ikerle horrek garrantzi berezia ematen die ekologismoaren aldarrikapenei gizarte globalean identitate lokal berri horien egituratze prozesuan.
|
Berak
dioenez azken hamarkadetan tokian tokiko erkidegoek eta berenerakundeek, lehen auzotarren mugimenduan espresatzen zirenek InguramenarenDefentsarako mugimendu indartsua gorpuztu dute. Castellsek egiten dituen tipologietan agertzen dira ere NIMBYak, espazio propioaren defentsan aritzen direnak, helburu moduan osasuna eta bizi kalitatearen mantentzea daukatenak eta identitatea erkidego lokalean topatzen dutenak.
|
|
|
–Euskal Herri osoa maite dut, Boroa aipatu dizut hemengoa naizelako baina ez dutzentral termikorik nahi, ez hemen, ez inon. Ezkerraldean gauza
|
bera
esaten dute?. (E1)
|
|
|
Energia sortzeko modu guztiak ez dira berdin ateratzen egoera liberalizatuan.Hidroelektrikak eta nuklear zaharrak (Zorita, Garoña...) kostu aldakor txikiakdituztenez alde ederra hartzen diete adibidez lur azpiko ikatza erretzen dituztenei.Eta gauza
|
bera
esan daiteke inbertsioen aldetik instalakuntza berrietan, non ziklokonbinatuko zentralak adibidez merkeago ateratzen diren haize errota eolikoen parean, 50 milioi pzta/ MW lehengoetan eta 120 milioi/ MW azkenengoetan.
|
|
|
Horixe
|
bera
esan daiteke Euskadiko eta Nafarroako Autonomia Erkidegoetakogobernuen jokabideaz. Eusko Jaurlaritzak 1996an 3E Plan Energetikoa idatzizuen, non beste gauzen artean hauxe aipatu zen:
|
|
|
Bigarren jarrera Koldo Mitxelenaren iritzietan oinarritu zen23 Lehenago ikusi dugunez,
|
berak
esandakoak toki berezia merezi du, irakasle horrek euskaltzaleen artean zuen ospeagatik, Salamankako Unibertsitateko Katedraduna zelako eta Unibertsitatearen aldeko kanpainaren bultzatzailea izan zelako24 Mitxelenaren ustez, unibertsitatea edukitzeak zuen lehentasuna25; Euskal Herri osoa hartuko zuen unibertsitate bakarra eta ofiziala. Barrutiaren aldeko kanpainaren bultzatzaile nagusia bera izan arren, bigarren mailan jarri zuen Nafarroa bertan sartzea, oinarrizkoa eta premiazkoa bertoko agintarien zuzendaritzapean egongo zen unibertsitatea izatea zelako:
|
|
2004
|
|
|
gauzak izendatuak dira, Ideietan parte hartzen baitute. Parmenides elkarrizketa gogora dezakegu hemen?; eta (vi) heriotzaz eta arimarenhilezkortasunaz, Sokratesen Defentsa gogoan izanik: heriotzaz ez da beldur Sokrates filosofoa, eta bere buruaz beste egiterat ez da haizu, zeren,
|
berak
dioen bezaia,. Jainkoek daukatenaren zati bat gara gu. Beraz, lan sakona da Fedon, eta guztiz hunkigarria.1.2, Errepublika eta arazo politikoaEsan ohl da Gorgias elkarrizketa Platonen eskola berriaren erakuslea dela.
|
|
|
Eta denak substantzia dira. Gauza
|
bera
esan dezakegu bestelakokategoriei buruz: beltza eta gorria koloreak dira...
|
|
|
Horiek horreia, bi biz.ioren arteko alegiazko lerroaren erdian iegoke benutea, orekan. Aristotelesck
|
berak
zioenez, oso oreka irristakor eta zailean, egia esan. Lehen csanbezala, arrazoiarekin batera, hczkuntzak eta espcrientziak orcka hori lortz.cn lagundukodigute.
|
|
|
Tesi eszeptikoak honako hau zioen: gustuari buruzko hipotcsibatck esandakoa
|
bere kontrakoak
esaten duena baino hobea. onargarriagoa, ezin da izan.
|
|
|
Duchampcn Fountain beste objektu batekin erkatzen da, giz.onezkoen komun batekin, cta bcgi bistarako biak bcrdinak dira, berciziczinak. Dakigunez, Duchampena artelana da, baina cz genuke gauz.a
|
bera
esango komunaz, bcstcla taberna askok bertan lukcte erakusketa interesgarria, Gobernuko Osasun Sailaren agindupean bada erc. –Zer da, orduan, objektu bat artelan egiten duena??.
|
|
|
–erlijioarcn fiiosofiaren iz.acra, dio? metafisikan garatzen da; are gehiago, ongi uicrtuz gcro, metafisikabera da?, Gauz.a
|
bera
dio P. Tillichek: –erlijioaren filosofiarik gabe ezin daiteke metafisikaren muinaargitu?.
|
|
|
Icnomenologian oiñarritua dclako. baina dcsbcrdina, MirccaEliade izango genuke. Lan garrantzi handikoak eta oso ezagunak idatzi ditu, hah historiannola hcrmeneutikan; esate baterako, Morfalogia cle lo xugrado deritz.ana edo La xagraclo ylo profano. baita Lhennenenlicpte ere.Gauza
|
bera
esan behar da oso ezaguna cgin den Raimon Panikker i buruz. Horrcnfilosofia lanak teologia, historia cta I' ilosofiari loturik daudc.
|
|
2005
|
|
|
–Kazetari berriaren akats gordinenetakoa honakoa da: ikus entzulea ikusten ari dena, huraxe
|
bera
esatea?.
|
|
|
Balsebre k
|
berak
dio komenigarria dela irratiko albistearen amaieran datu berria ematea, originala, interesgarria, prentsan gertatzen denaren kontrakoa, azkenekoak kenduta ere ez baita ezer pasatzen, garrantzi gutxien dutenak direlako, piramide irauliaren eskeman oinarrituta.
|
|
|
Sinonimo erabilerak aberastasuna eta bizitasuna ematen dizkio testuari. Hizkuntzaren aberastasunaz jokatu behar dugu eta neurri beretsuan erabiliko ditugu gauza
|
bera
esateko dauden modu guztiak, bat ere baztertu gabe. Jakina da sinonimoen artean hitz batzuk besteak baino ezagunagoak direna eta hitzik hedatuena erabiliz kazetariak errazago lortzen duena komunikazioa.
|
|
|
Antonio Snider Pellegrini k (1858), La création et ses mystères dévoilés liburuan, Afrikako eta Hego Amerikako Karbonifero garaiko landare fosilen antzekotasunaz ohartuta, bi lurralde horiek noizbait batera egon zirela esan zuen.
|
Beraren
esanetan Lurraren jatorrian kontinenteak elkartuta zeuden, baina Uholde Unibertsalak Amerikaren eta Mundu Zaharraren arteko bereizketa eragin zuen. Ikertzaile horri sor diogu kontinenteen jatorrizko kokapenaren estreinako irudia (3.1 irudia).
|
|
|
Era berean, Taylor-ek ezagutu zuenean Ozeano Atlantikoaren erdialdean Amerika, Afrika eta Europako kostaldeekiko paraleloa den itsas azpiko mendikatea dagoela, mendikatea Afrikaren eta Hego Amerikaren arteko riftingaren ondorio dela proposatu zuen.
|
Beraren
esanetan, Hego Amerika mendebalderantz desplazatu eta Andeak sortu ziren; Afrika, aldiz, geldi mantendu da antzeko mendikate gazterik ezagutzen ez delako bertan.
|
|
|
Ozeanoaren hondoko sedimentuen azpitik eta sustratuaren gainetik gabroak eta anfibolitak agertuko lirateke.
|
Berak
zioenez, sustratuaren erradioaktibitate beroa sumendien bidez askatzen zena baino handiagoa zenez, askatu gabeko beroak kontinenteen azpitik konbekzio korronteak sortuko lituzke eta, ondorioz, korronteok kontinenteen mugimendua eragingo lukete. Ideia hauek guztiak Principles of physical geology (1929) liburuan argitaratu zituen.
|
|
|
Hess-en Evolution of ocean basins (1960) lanean garrantzi handiko datua argitaratu zen.
|
Beraren
esanetan ozeano gandorren gailurrean zehar irekitzen den arrailduratik lurrazal ozeaniko berria eratu eta gandorraren alde bietara hedatzen da. Lanaren eraginez pareko ondorioetara heltzen ziren beste zenbait artikulu argitaratu ziren, eta horietako batean R.
|
|
|
Bestalde, animalia batzuk ez dira mugitzen, esate baterako, lanpernak, muskuiluak, ostrak, belakiak, koralak... helduak direnean behintzat. Eta sentikortasunari dagokionez, gauza
|
bera
esan behar da. Kasurako, landare batzuen hostoak, mimosenak adibidez, itxi egiten dira ukitzen ditugunean; hau da, suposatzekoa da zerbait sentitu egiten dutela.
|
|
2006
|
|
|
Askotan ahaztunahi izaten den 32.2 artikuluak ezkontzaren eduki guztia hitzez hitz legeari zuzentzen dio: hari bidaltzen dio ezkontzaren erregimen juridikoa arautzearen ardura.Konstituzioak
|
berak
dioenez, legegilearen kontua da arautzea zein forma, adin, gaitasun, eskubide, betebehar, banantzeko eta desegiteko arrazoi eta horren ondorioz, berriz era daitekeen ezkontza. Hau da, ezkontza zibila kontzeptu guztiz normatiboada, ez soilik kontrakoak ez lukeelako zentzurik, baizik eta Konstituzioak berak erehala esan duelako.
|
|
|
Azpimarratzen du familia horiei esker kontaktuan jarri izan zela bestefamilia homoparentalekin.
|
Bere
esanetan, horrek guztiak islatuko luke familiahauek jasotako bazterkeria eta ezkutaketa. Horri lotuta, familia homoparentalendatu zehatzak ez izatearen ondorioz, ez dakigu lagin hauek populazioaren adierazlefidagarriak diren ala ez.
|
|
|
Amatasun intentsiboaren ideologia gaur egungo amatasunereduari deritzo.
|
Bere
esanetan erabat barneratuta daukagun amatasun eredu horrekbost ezaugarriok lituzke: 1) umea beste interes guztien gainetik jartzen du, bai gurasoen, bai familia unitatearen interesen gainetik; 2) emozionalki oso absorbenteada, eta denbora osoa exijitzen du horri atxikitzen baitzaio umearen oreka psikologiko eta afektiboa; 3) jakitunek gidatutako hazkuntza da, nahiz eta jakitun horienkontseiluak amak aplikatu beharrekoak izan; 4) garestia da, umeari ondasun material eta zerbitzu ugari eskaini behar zaizkiola asumitzen baitu; 5) ama gaur egungoeta etorkizuneko umearen ongizatearen erantzule eta arduradun nagusitzat hartzendu.
|
|
|
dirudienez populazio aldetik haranaren behe aldean monasterio berria fundatzen den unean, aurretik topografikoki gorago zeuden Goi Erdi Aroko monasterioak bere mendean geratu ziren. Egile
|
beraren
esanetan, prozesu horrek nekropolien uztea eta lurraldearen berrantolaketa ekarri zituen (mende batzuk geroago beste berrantolaketa bat gertatu zen hiribilduak fundatzean, lurralde horretan Elorrio, hain zuzen ere).
|
|
|
Antonio Ubieto Artetak Donemiliaga Kukullako monasterioaren kartularioaren transkripzioa argitaratu arte, aita Serranok 1930ean eginiko bilduma diplomatikoa genuen lan tresna (Serrano, 1930). Ubieto k
|
berak
dioen legez, bertan, Donemiliagak adbokaziopean zeuden elizetako149agiriak bildu zituen. Alta, nahasmena gertatu zen, geografikoki urruti zeuden elizen diplomak batu baitzituen, denak Errioxako monasterioarenak izango balira bezala (Ubieto, 1973:
|
|
|
Horretaz gain, Ubieto k
|
berak
dio 934an dataturiko dokumentu honen harira, dokumentuak berak badituela nahiko antzekotasunak beste dokumentu batekin, hobe esanda, beste faltsifikazio batekin, Santiagoko, boto faltsuekin?, alegia (1965: 309) 150.
|
|
|
Bada, testuaren jatorria, dudarik gabe, Bilbon aurretik zeuden bandoen kontrako lege eta arautegiak dira (goian aipatu ditugunak), baina badirudi beraz, testu honen jatorria, 1476an Gasteizen egin zen erreforman bilatu behar dela, testuak
|
berak
dioen moduan (Díaz de Durana, 1982, 1984 eta 1985), testu horrekin konparatzea egokia izan liteke402.
|
|
|
Izan ere, L. J. Fortún ek leku
|
berean
dioenez, tokian tokiko ohitura eta legeak ere sartzen ziren foru horietan.
|
|
|
Badirudi 1196an (behintzat 1194 eta 1234 artean) Antso VII.a Azkarra Nafarroakoak eman ziola forua, baina garbi dagoena hauxe da: 1200ean gaztelarrek Araba konkistatu ostean, Fernando III.ak berretsi zuen bere forua 1242an, baina antza Alfontso VIII.a Gaztelakoak konkistan egina zuen aurretik Fernando III.ak
|
berak
dioenez, eta eskaini zien Antso VI.a Jakituna Nafarroakoak Trebiñukoei emandako foru bera. Egile batzuek, beraz, Fernando III.arena jotzen dute benetako fundaziotzat170 Hurrengo erregeek konfirmatu zioten forua.
|
|
|
Fita izan zen, Mañaricúa ren esanetan, transkripzioa egin zuen lehena 1883an110 Ondoren, Mañaricúa k (1957: 306) berak jasotzen du nola originala galduta, 1499ko kopia bat gordetzen den Elorrioko parrokiako dokumentazioan (auzi batengatik Kalagorrira eraman ostean, itzultzeko eskatu zen eta eskaera horretan kopiatu zen), hurrengoa 1542ko faksimila (beste egileek 1572koa dela uste duten arren,
|
berak
dio oharrak direla 1572koak eta testua 1542koa) eta azkenik geroagoko kopiak egongo ziren ondoren. Bere ustez 1499ko kopiak eta faksimilak bat egiten dute, eta, beraz, jasotzen du Fitaren interpretazioa datazioari buruz, hots, data dela:
|
|
|
Eta ez Murillo el Cuenderi
|
bertan
dioen moduan (oker dago izendatuta herria).
|
|
|
J. Mª Lacarra
|
berak
dioen moduan (1933: 7):
|
|
|
Frankfurteko Eskola dugu Teoria Kritikoaren bihotza. Teoria Kritikoaren abiapuntua, izenak
|
berak
dioen moduan, kritika da, ekonomia politikoaren kritika, era marxistan ulertuta?, edo arrazoi instrumentalaren kritika. Kritika horren helburua utopia positiboak ordezkatzea zen.
|
|
|
Adituen kultura gero eta aldenduago dago eguneroko bizitzan sortu eta konpartitzen diren lehentasun eta balorazioetatik. Sistema ekonomiko eta politikoaren ezaugarria den arrazionaltasun instrumentalak
|
bere
esanetara makurtu du arrazionaltasun komunikatiboaren indarra:
|
|
|
panorama aurrean dugula, Weber-ek modu desesperatuan bezain estu helduko die gizabanakoaren autonomia arrazionala aldarrikatzen duten balioei. Jarrera horri loturik ulertzen da Marianne Weber-ek
|
berari buruz
esandakoa: existentziaren paradoxak zalantza barik jasateko, ilusiorik gabe bizitzeko eta, aldi berean, bere idealei beti leial irauteko zeregina onartu zuen (Ruano, 1996:
|
|
|
Publizitatearen Lege Orokorraren artikulu horri (3.a. ri), bestalde, kritika egin zaio babesten duena Konstituzioak berak ere babesten duelako (EK 20.4 art). Gauza
|
bera
esan liteke PLOren 3.1.e. artikuluak dioenaz, arau berezien aurka doan publizitate debekatua jasotzen baitu. Izan ere, debeku horiek izaera tautologikoa dute, publizitatea ezin baita inolaz ere Konstituzioaren eta legearen aurkakoa izan («legezkotasun printzipioa») (EK 20 art.). Beraz, esan den bezala, bi artikulu horiek (3.1.a. eta e.) soberan daude zenbaiten iritziz, zeren legeak eta ordenamendu juridikoak horiek babestu nahi dituztenak babesten baititu (Fernández Novoa, 1989:
|
|
|
Aditu horrek izaera organikoa eskatzen du PLOrako, edo, hainbat artikulutarako bederen, bereziki informazioaren adierazpen askatasuna mugatzen dutenetarako (EK 81 art.) (publizitate debekatua). Aditu
|
berak
dioenez, pertsonaren balioen babesa Publizitate Zuzenbidearen eta Konstituzio Zuzenbidearen arabera interpretatu behar da.
|
|
|
Eta, publizitate politikoari dagokionez, gauza
|
bera
esan genezake, publizitate formekin aurkezten delako eta kasu gehienetan publizistek egiten dutelako; baina, kontzeptu ideologikoei dagokien publizitatea da eta ez ondasun edo zerbitzu bati dagokiona, alegia, xedetzat duten publikoarengandik alderdiaren zein bere hautagaien onespena lortzeko helburuekin egindakoa. Beraz, egintza politikoari aplikatzen zaizkion harreman publikoen eremuan izaten den komunikazio konbentzigarriaren prototipoa izango litzateke publizitate politikoa.
|
|
|
telebistako eragile batek saio batean publizitate zake, publizitatea beraren euskarrian iragartzen bada. Horixe
|
bera
dio 1994ko Tehelburua izango duela, baldin pertsona, ondasun edo zeinu bereizleen aurkezpena egiteagatik edozein izaeratako ordainsaria jasotzen badu. Beraz, telebistaren sustapen helburua enpresaburuaren xede publizitarioari lotuta geratzen da; enpresaburuak telebistari ordaintzen badio, legeak aipatzen duen ordainsari hori izango dugu (Tobío, 2000:
|
|
|
Aipatu bezala, gauza
|
bera
esan daiteke entitate edo pertsona babesleaz. Egia da, haren obligazioa ematea denez (dirua edo ondasunak), babestuak ezin diola ezetz esan ordainketa erlazio horretatik kanpo dagoen hirugarren alderdi batetik kontraprestazioa jasotzeari; zor den prestazioaren izaerarengatik, babeslea erabat ordezkagarria baita.
|
|
|
25 De la Cuesta k horixe
|
bera
dio: enpresaren zeinu bereizleak enpresaren ondasun ez materialak direla eta balio erantsia emango diotela enpresari, eta, ondorioz, horren izen ona indartuko da.
|
|
2007
|
|
|
Gure arrakastaren gakoa non dagoen galdetzen digutenean, beti erantzuten dugu gure konpetentzia nuklear guztiek pertsonekin dutela zerikusia. Bai kanpora, bai barrura begira, gauza
|
bera
esaten dugu.Baina, oro har, enpresetan desoreka egoten dela uste dut, beharbada, komunikazioari ez zaiolako ematen behar duen garrantzia. Barne komunikazioaleku askotan ez da existitzen.
|
|
|
Hala, espainiera izango litzateke Irungo bizimodusozialaren baitako osagarri eraikitzailea, bertako herritarren bizimoduaren euskarri, herri horren funtzionamendua eta jardun soziala pentsaezinak direlako hizkuntzahori gabe. Eta, bistan denez, gauza
|
bera
esan genuke Hendaiari buruz, mintzaira aldatuta.
|
|
|
Ekitearen estreinako urratsa da. Xedeak gidatu behargaitu,
|
berak
diosku zein den bidea. Horra galdera:
|
|
|
Europako Batzordeak berak, 2000 urtean erabakitako Lisboako estrategian, ez du teknologiaz bakarrik hitz egiten. Zentzu horretan, lan merkatua gehiagomalgutu beharraz hitz egiten du eta,
|
bere
esanetan, ongizate estatuak ez liekeoztoporik ekarri behar enpleguaren hazkundeari eta produktibitateari (Kok, 2004: 8). Beraz, lehen atalean aurreratu dugun bezala, Europako Batzordearenplanteamendua ekonomizista da, ekonomiaren hazkundea lehenesten du eta bereustez ikuspegi sozialak haren atzetik joan behar luke.
|
|
|
Baina are gehiago. Ohmae k
|
berak
dioenez (1995: 27),«... kapital fluxuek ezdute ondasunen mugimendu fisikoari gehiagorik loturik egon behar(...) etaondorioz, proportzioaren ohiko formek mugaz gaindiko jarduera ekonomikoarenfrakzio txikia eta murriztuz doana besterik ez dute adierazten».
|
|
|
Berak ezkertiartzat dauka bere burua, inolako alderditan partehartu gabe. Hala ere,
|
berak
dioenez, «inork ez daki zer den sozialista izatea, zerensozialistak agenda neoliberalaren alde baitaude erabat».
|
|
|
agintzen digutena) ontzat hartzea, gustura onartzea eta horretara egokitzea, erronkari aurre egiteko modu bat erebada. Gauza
|
bera
esan genezake, noski, ñabardurarik gabe, guztiz aurka egonik, luddita antzera ezer ez onartzeaz eta geldiarazten edo oztopatzen saiatzeaz ere.Beraz, saia gaitezen aurreiritziak, ahal den neurrian eta oraingoz behintzat, aldebatera uzten eta erronka horren hainbat arlo bereizten eta aztertzen.
|
|
|
diogu, freudiarrak ez diren psikoanalisiak ere baitira) lantzen duten eta psikoanalisi horren irakurketa berri bat proposatzen duten egileen ustez (psikoanalista frantsesen ustez, batez ere), moralak, gizagogoaren eraketan parte hartzen duenez, gizakide egiten gaitu eta kulturaahalbidetzen du. Freud-ek
|
berak
zioenez, erru sentimendua omen da arazo nagusiakulturaren eboluzioan (1930). Urte batzuk geroago, Jaques Lacan-ek esan zueninkontzientearen benetako estatutua ez dela ontologikoa, etikoa baizik (1964). Azkenik, aipamenetan ez luzatzearren, Jean Laplanche k, psikoanalista frantsesabera ere, honako hau proposatu zuen:
|
|
|
Baina aldaketa horiek guztiek ez zuten ekarri itun berria onartzea. 1981eko Ekonomia Itunak
|
berak
zioen indarrean hogei urte egongo zela. Horrela izan zen 2001eko abenduaren 31era arte.
|
|
|
Horrela sarrarazten gaitu J. L. Alvarez Santa Cristina-k Wittgenstein-en filosofian1442 Wittgenstein, hitzaurregile bikain
|
berarekin
esateko, XX. mendeko filosofo eraginkorrenetakotzat jo ohi da eta «hizkuntzaren filosofo»tzat bereziki. «Biraketa linguistikoaren» protagonistatzat eman genezake.
|
|
|
Baina hobe, ongi ulertzen bada: Kant beren beregi kontrarioa baita?
|
berak
dioen bezala, sasifilantropismo eta sasikosmopolitismo progre batena, horrek pentsatzen badu, gizadiarentzat abantailatsu dela herri konkistatuak nahas mahastu eta berdintzea, herrion hizkuntza eta nortasunak astiro astiro urtuz joan daitezen batasun handiago batean701 Kant nola eta zergatik den erradikalki ideia ilustratuaren kontrarioa, gizadi guzti bat egin, hizkuntza bakarreko, legeria uniforme batean bilduarena, «Betiereko bakea baitan» (1795) idazkitxoan ikusten da polito:
|
|
|
...osofikoa, aldian aldirako baino gehiago balio ahal izateko»147 Humboldt-en asmoa Parisen aiurri frantsesaren ikerketa egitea da alemanarekin konparazioan148 Behaketa karakterologiko horietan dihardu, handik Madrilerako bidaian, 1799ko irailean, bidearen erdian «gertakari zoriontsu» bat suertatu zaionean, ezustean euskaldunekin topo egitea, karaktere indibidual eta nazional deigarrieneko jendea,
|
bere
esanean. «Inoiz ez dut herri bat topatu, halako aiurri nazional autentikoa, estreinako ikusian ja hain originala sumatzen den fisionomia, irozo duena», idatzi dio Madrildik oraindik txunditua Goethe ri149 Gero euskararen ikasketa eta Euskal Herrian izandako egonaldia dator (1801) eta Humboldt-en eusko ikaskuntza ezagunak, ez ditugu berriz gogoratuko.
|
|
|
Ezer ez, nahi bada, beste edozein tokitan ere hauteman daitekeena baizik. Baina Humboldt-ek hori dena beste inon baino hagitz nabariago eta osokiago hemen hauteman bide dizu,
|
bere
esanean («ungleich vollständiger und deutlicher») 156.
|
|
|
Exilioaren arrazoiaz Rivarol ek
|
berak
dio behin: «Le roi le voulut ainsi:
|
|
|
lotu, orain artean Weisgerber bakarrik lotu omen baitzaio, dio Gipper ek, Whorfeta aintzat hartzeke) 1320 Oroitzen gara, Heidegger maiz gelditzen dela,
|
berak
dioen bezala, «hizkuntzari entzutera», filologikoak izan gura ez duten «etimologiak» atereaz alemanetik. Euskarak barnebiltzen duen mundu ikuskera, esaterako, oraindik aztertzeko legoke.
|
|
|
Nabarmenki Montesquieu-ren «nazioaren izpiritu orokorra»ren ideia bihurtzeko ahaleginetan hain zuzen, beste asko bezala bera ere espresio baten bila, Volkheit berba asmatu du (herritasuna Volksgeist izanez bukatuko duenaren aurresaioa inondik ere) 1057 Pedagogoak, dio, haurtasunari entzun behar dio, ez haurrari (haurrak, haurkeriak nahi ditu eta esaten ditu); eta legegileak herritasunari entzun behar dio, ez herriari (herriak, nahiaren nahiz, ez daki, zer nahi duen ere). Herritasunak, aldiz (hots, izpiritu nazional orokorrak, nabariki), «beti gauza
|
bera
dio, arrazoizkoa da, egonkorra, garbia eta egiazkoa(?). Eta zentzu honetan legeak izan ahal eta behar du herritasunaren nahikun orokorki espresatua, nahikun bat, masak sekula espresatzen ez duena, baina entzun egiten duena burutsuak, eta asebetetzen dakiena zuhurrak, eta gogoz asebetetzen duena onak»1058.
|
|
|
Konkluditzeko: «Le même mot, dans toutes les langues, peut donner des idées différentes, parce que tout est métaphore, sans que le vulgaire s, en aperçoive» (ene azpim.) 1042 Gauza
|
bera
dio Humboldt-ek, luze arakatu eta gero, «Gizadiaren izpirituari buruz» fragmentoan1043 Izpiritua beti «zera ezezagun hori» da («dies unbekannte Etwas») 1044, zerk ere duen gizadia moral eta kulturalki bizkortzen, handitzen, duintzen1045, eta zer ere «deus mekanikoa» ez den («nichts Mechanisches») eta ez arauen betetzea soil ere, baina indar bizi bat1046 Izpiritua, etimologikoki:... hatsa; hortik, arima, bizia?, askatasuna eta kreatibitatea da, berria sortzeko ahalmena.
|
|
|
Gure gaira hertsiki mugatuz, Larresororen liburuak tesi bat du(
|
berak
dio horrelaxe) 1232: «Hizkuntza da herri baten arima»1233.
|
|
|
Essaiko gogoetei jarraiki, eta Maupertuis eta Berlingo Akademiak kilikaturik,
|
berak
dioenez, Condillac-ek «Extraits du Cours d, histoire» lanean berriro heldu dio gaiari: «Comment les langues influent sur notre façon de penser, et notre façon de penser sur les langues»863 (beharbada ohartarazi beharrekoa da, autoreok guztiok hizkuntzaren eta pentsamenduaren arteko eragina norabide bietakoa bezala tratatzen dutela beti, bien bata bestearekikoa, de facto lantzenago dutena, kuestioa hor dagoelako?
|
|
|
aditza eta osagarriak (subjektua barne). Aditzak du perpausaren informazio nagusia (gunea), eta osagarriek dute, izenak
|
berak
dioenez, aditzaren informazio osagarria. Bestela esateko, osagarriek aditzari egiten diote erreferentzia, aditzetik daude dindilizka, beraren mendekoak dira-eta, beraren sateliteak.
|
|
|
aditza eta osagarriak (Subjektua barne). Aditza da perpausaren informazio gunea (muina, nagusia), eta osagarriak dira, berbak
|
berak
esaten duenez, konplementoak, eta aditzaren informazioa osatzen dute. Bestela esateko, osagarriak aditzaren mendekoak, azpikoak dira, bertatik, aditzetik, daude eskegita, eta berari egiten diote erreferentzia.
|
|
2008
|
|
|
Uriartek, Agirre Kerexetari jarraituz, urte horietan kokatu du, hain zuzen ere, Debarroko armagintzaren bilakaeraren inflexio puntua.
|
Bere
esanetan: «?
|
|
|
Maria Andres, 18 urtekoa, Isasi komentuaren parean zegoen, beste neska batzuekin batera.
|
Berak
zioenez «el viernes en que sucedio el incendio de Eybar y Hermua, estubo la deponente sentada con otras dos compañeras a la entrada de aquella villa por la entrada de esta, y a esso delas dos de la tarde poco mas o menos, paso la tropa francesa, y entre ellos algunos de a caballo, y por uno de
|
|
|
Ezenarro hain zuzen, lekukoetariko bat izan zen Laskurainen aurkako epaiketan.
|
Berak
zioenez abuztuaren 22ko auzokideen batzarrean«, hablo el dicho Lazcurain a favor de la Convencion, en estos terminos, que dentro de seis dias vendria el frances a Vizcaya, a lo que le reconvinieron varios del Ayuntamiento, pues como sabe vmd esso?
|
|
|
1795eko abuztuan, hau da, Basileako Bakea sinatu eta hilabetera, Josefa Antonia Lezetak helegite bat aurkeztu zuen Errege Kontseilu Berezian, bere senarraren ohorea garbitzeko.
|
Bere
esanetan, Juan Andresek ez zuen inolako harremanik eduki konbentzionalekin,«, y que fue un fiel y onrrado Vasallo de S.M. y de la Patria».
|
|
|
Jose Maria Uriartek dio XIX. mendearen hasieran Eibarko Udalaren osaketan aldaketa garrantzitsuak izan zirela.
|
Bere
esanetan, 1800 urtetik aurrera armaginen presentzia indartu egin zen, ordura arte jauntxo lur jabeak nagusi izandako udalean. Prozesu hori XVIII. mendean hasita zegoen, alkate eta errejidore karguetan aurkitzen ditugun Vicente Aldekoa, Juan Esteban Bustindui, Francisco Olabe, Felix Mugertza eta abarrek ez baitzeukaten lur jabetza nabaririk:
|
|
|
egiteko arduraduna, eta horrek, Laskurainen aurreko emaztearen heriotzaren ziurtasunik ez zegoela argudiatuz, etengabe atzeratzen zuela tramitea, alargunen ezkontzaren kalterako. Izan ere, Felix Olabek, Eibar erre eta egun gutxitara, irailaren 11n?, Real Sitio de San Ildefonsora alde egin zuen,
|
bere
esanetan«, a solicitar algun auxilio dela Piedad del Rey para sus desgraciados feligreses y viendo que hiva para largo pidio testimoniales»346, eta 1796ko ekainera arte ez zen bueltatu.
|
|
|
Bertan ostatzen zen lehen batailoia bere alde jarri zen, apaiza ikusiaz batera. Bata bestearen atzetik 18 konpainia jarri ziren
|
bere
esanetara 1136, eta Asteasurantz jo zuten, Lizarraga jeneralak Tolosaren aurkako setioa gidatzeko aukeratutako herrira. Lizarragak, kikildu beharrean, Santa Kruzek bidalitako mezulariak atxilotu eta bere zain gelditu zen.
|