|
2000
|
|
|
Gure gazte gehienak euskaldunak dira% 50etik gora eta gehiengoa. Orduan, gazte askok ez du familian euskara hitz egin izanaren eredurik eta, beraz,
|
berak
asmatu du familian euskaraz bizitzeko eredua.
|
|
|
Teknikari batek ere logika
|
berarekin
asmatzen al ditu hitzak?
|
|
|
batean aparte, ia sariketari adina arreta eskaini dio sariketaz kanpoko lanhoni, polemikatxoak piztua zuen morboaren seinale, apika. Hona hemen E, tar N.reniruzkina,
|
berak
asmatzen duen bakearekin (Egan 5/ 6, 1955, 76):
|
|
|
Eta bi idurien idurikotasuna —Jesu Kristorena eta haren amarena, eta enea eta ene amarena— konfirmatzerat etorri zitzaidan —edo hala uste izan nuen nik bederen istant hartan, edo sinetsi nahi izan nuen— ezen, Jesu Kristo jarraibide harturik, apez egin behar nuela; izan ere, ez al zen hura nik sagastian ustekabean hartu nuen erabaki zentzugabeari bere zentzu ezkutua eta egiazkoa edireiteko modua? ...ezen jauregitik ihes egiteko asmoarekin hartu nuela, printzipioz, apez izaiteko deliberamendua, egia baitzen, halaber, ezen Jainkoak xuxen skribatzen zuela, baina lerro okerretan, halako suertez, non ene hatsarreko okerra ere geroak xuxendurik gerta baitzitekeen, Jainkoaren borondatearen arauaz; eta, zeren, horrela, nik asmatu estakurua eta desenkusa Jainkoaren probidentziak bideratua eta Jainkoak
|
berak
asmatua izan baitzitekeen, ororen buruan, eta ene gezurra, beraz, Jainkoak gidatua, gezurraren bidetik egia zedin bete eta konpli. Zorionekoa ene burutazio hura, kontzientzian nuen karga astuna guztiz arindu zidana... harik eta iduritu zitzaidan arte ezen ene arima hegaldatzerat zihoala, artean eri nengoen arren!
|
|
|
Gerorrek baino hobeki ezagutzen zituen hark gure jokamoldeak, gure frustrazioak eta gure nahi ezkutuak. Ximurraren autoan laurak bildu ginen goizalde horretan
|
berean
asmatuko zian zer estaltzen zuen bestaz mozorroturiko ibilaldi zentzugabe horrek. Gutariko bakoitzaren geroko urratsen norabidea aurreikusteak ere ez zion lan handirik emanen.
|
|
2001
|
|
|
" Hay chicles, caramelos, pastillas de café y leche" (12.or.,...)," Chicle americano" (12.or.,...). a) Historiako hizkuntza bikoiztasun hau ez da bigarren nobelaren kasukoa bezain bortitza. Aipatutako kasu horretaz gain, protagonistak
|
berak
asmatutako beste istorioetan (etxez etxe saltzaile gisara dabilen sekuentzia horretaz aparte), ez dago bi hizkuntzen erabilera sistematikorik. Funtsean, kontakizunaren espazio hipotetikoa kokatzeko balio digun baliapide honek (estazio hori Euskal Herriko edozein estazio izan daiteke), ez digu 100 metro ren kasuan islatzen zuen bi komunitate linguistikoen konflikto hori hain nabari agertzen. b) Narratzailea protagonista duten beste istorioak, gehienetan lehenaldian kontatuak, eta itxuraz protagonistaren gaztaroari dagozkionak.
|
|
|
‘Ez dut uste, tropikala delako, ’ dio Arantxak. ‘Espainolez bestelako izena du, baina gure aitak dantzalorea esaten zion, izena
|
berak
asmatuko zuen seguru asko.’
|
|
|
Aita Olabide gogorarazten digula esango nuke20, nahiz hitzei dagokionez, nahiz hain gogoko zituen adizki sintetikoei. Hauetatik batzuk (donhetsa, duzkizu, dedetezuna, neroske, nigorra)
|
berak
asmatu ote zituelako susmoa ere zabaldu da. Halaber hitzak:
|
|
|
Eta, azkenik (azken baldintza), solaskide bakoitzak sostengatzen dituen iritziekin identifikatu beharra dauka: kontua ez da ideia horiek originalak edo solaskideak
|
berak
asmatuak izatea, edo iritzi horiek oso garrantzitsuak izatea; bereak bailiran defendatzea nahikoa da, eta ez soilik jendeak hala esaten duelako. Baldintza hau ezinbestekoa da, ideiak egiaztatzearekin batera, solaskidearen bizitza bera egiaztatzen baita, eta ezeztatuz gero, solaskideak eztabaidagai den auzian bere bizitza modua aldatu baitu:
|
|
|
Gauez ibiltari nenbilenetan, bilkuraz bilkura zehazkiago, Norma Jean anderea ardura neukan gogoaren zirikari, Emile Zola
|
bera
asmatzera ausartuko ez zen haren bizipen sufritua: abandonatu haurra, Gladys" ama" deitzea debekatzen ziotena, bederatzi urtetan Murray Kinnel aktoreak bortxatu zuena, umezurztegiz umezurztegi hartze familiaka erabilia, Di Maggio eta Arthur Millerren emazte baliatua, JF eta Bob Kennedy anaien amante purtzilikatua, ondorioz CIA eta KGBk kontrolatua.
|
|
|
maitasuna gorrotoaren gain jarriz bizia galtzea. Tamalez, azken bertsio hau ez da oso sinesgarria eta ziur asko harrapatutakoan
|
berak
asmatutako aitzakia baino ez zen izan.
|
|
2002
|
|
|
Badaki zertaz ari den, duela hamabost urte Txekiar errepublika diktadura komunista itxi eta ankerra baitzen eta Havelen gidaritzapean demokraziarako bidean jar dadin lortu baitu. Bi lider hauen jokaera ikusiz badirudi posible zaigula lege txiki bat orain
|
bertan
asmatzea: zenbat eta goiago egon, hots, zenbat eta aginte gehiago izan, hainbat eta gertuago orduan EEBBetatik.
|
|
|
Andoni Etxarrik dioenez, ez dago errezeta zehatzik, sukaldari adinako errezeta baizik. Ordea, oinarrizko bat badago bere iritziz, eta
|
berak
asmaturiko Hendaiako Marmitakoaren errezeta eskaintzen digu: 3 kilo hegaluze eta 3 patata.
|
|
|
Zentzu horretan, lehenengo liburua da tradiziotik hurbilen dagoena, eta hurrengoetan gero eta gauza berri gehiago aurkitzen da: errealitatetik abiatuta
|
berak
asmaturiko kontakizunak, iturri ez esopikoetatik harturiko alegiak, alegoria mitologikoak, anekdota eta kontakizun laburrak...
|
|
|
Esaerak dioen bezala," zenbat buru hainbat aburu". Baina ez dago bakoitzak
|
bere aldetik
asmatu beharrik; kontuan hartzekoa da badaudela ikastoletan, eta oinarrizko euskal irakaskuntzan, oro har, Euskal Unibertsitatearibidea erakusteko baliagarriak izan daitezkeen lorratzak. Badira hamar urte ikastoletan, eta jarraian baita beste eskola sareetan ere, elebitasun planteamendutik ele askotariko planteamendura aldaketa egiten hasi zirela.
|
|
|
Herrialde musulmanen kasuan, gainera, zauriak sakonegiak dira eta, orbandu ordez, gaiztotzeko ahaleginak baino ez ditut ikusten. Nekez maite ez ezik errespeta daiteke ezagutzen ez dena, eta Mendebaldeak egun Islamari buruz ‘dakiena’, Mendebaldeak
|
berak
asmatutako propaganda baino asko gehiago ez da.
|
|
|
Garaiko ideia liberalekin, kartzelen erreformarako bere nahiak industria iraultzarekin eta Frantziakoarekin bat egingo du. Utilitatea
|
berak
asmatu ez bazuen ere (aurretiaz Beccariak edota Humek ere hitz egiten digute Estatu bateko zoriontasun kopururik handiena lortzearen helburuari buruz), utilitatea interpretatu eta moral eta legearen printzipio unibertsal bezala aplikatzeagatik utilitatearen aitatzat har dezakegu. Utilitarismoak eraginda, gizatasuna, liberalismo ekonomikoa eta kontrol eta diziplinaren bidezko botere antolaketa oinarri dituen proiektua luzatuko digu Benthamek2.
|
|
2003
|
|
|
1974an, ebakuntza egin ziotenean, ia amaiturik zuen, nahiz 1981era arte argitaratuko ez zen. Eroapenez beteriko ibilbide luzean osasun egoera kontuan harturik, guruzbidea esan genezake,
|
berak
asmatu zuen euskara irakasteko metodoa goitik behera: gramatika egituren azalpen pausukakoa, irudiak, ariketak, gramatika azalpenak, entonazio markak eta abar.
|
|
|
Jokoa, partida osoa amaitzeko, jokoaren arauak apurtu eta
|
berea
asmatzeko, mugimendu bakarra falta zen, hitzordura huts egiten ez bazuen, behintzat. Atzean utzitako leihotik heldu zen garrasiari ere ez zion jaramonik egin.
|
|
|
Buelta erdi bat ohean, eta leihotik patioak ikusten uzten zion zeru zatiari begira jarri zen. Gau horretarako Idak ondo pasatzeko zerbait eskatu zion, eta
|
berak
asmatu zuen zer egin arrebaren nahiak, inoiz asetzen ez zirenak, betetzeko.
|
|
|
Ez dugu puntuotan gehiago sakonduko nahiz auziak lan espezifiko bat lukeen. Soilik aipatuko dugu Hiribarrenek egiten duen periodizazioa interesgarria dela (nahiz agian ez den
|
berak
asmatua: aztertu egin litzateke ea Xahok edo antzekoa zerabilten).
|
|
|
Eta harekin jolastuko zuen. Entziklopediakoen bizitzak nahastu eta
|
berea
asmatu. Besteen bizitzak erabili berea asmatzeko.
|
|
|
Entziklopediakoen bizitzak nahastu eta berea asmatu. Besteen bizitzak erabili
|
berea
asmatzeko. Horixe egingo zuen.
|
|
|
" Umetan, errusiera ikasi nuen portugesa baino lehen." Ez zitzaion esaldia batere gustatu; esaldi koipetsua zen. Ez zitzaion gustatu, modu berean,
|
berarentzat
asmatzen ari zen bizitzaren itxura. Beraz, lingua hitza alde batera utzi eta limpa botas aukeratu zuen.
|
|
|
Baina Matias pentsatzen hasita zegoen entziklopedia saltzailearen kontua mitoa baino ez zela. Edo entziklopedia saltzaileak
|
berak
asmatu zuen beharbada. Susmatzen zuen Matiasek ez zuela ezer aurkituko azkenean, arrasto guztiei ederto batean jarraitu arren.
|
|
|
Pentsatu baino ez ditut egin horiek guztiak, noski, baina, antza denez, nahikoa nabarmenak izan dira nire harridura eta haserrea, Antton berehala konturatu baita, eta azalpenak emateari ekin dio. Lasai egoteko, ez zirela" benetako eskutitzak",
|
berak
asmatuak baizik, ez zela beraz ez dagokion askan muturra sartzen ari.
|
|
|
Peloponizako gerla denbora luzean ez zinen hain sentimentala, ontsa oroitzen baldin banaiz! Nahiz, agoraren erditik, Ziziliako espedizioaz Alkibiadarekin pataskan entzuten zintudanean, nion, hara, Nizias ere zahartzen ari zaigu, zainetako odola epeltzen dabilkio eta laster Aristofano trufari gaizto  harekin bilduko da, duintasunik gabeko bakeari marrakaz, ene Errepublika indartsua
|
berak
asmatu Kuku Herri txiokariarekin erkatzen, Spartari onak kausitzen eta nehoiz errespetatzen ez ditugun meniak izenpetzen. Ni ere Spartazalea naiz:
|
|
2005
|
|
|
Ez zuen izen hori atsegin. Are gehiago, ez zen
|
berak
asmatua. Berak Invariance Theory zuen nahiago.
|
|
|
Hastapenak errazak dira txoritxo bat moldatzeko ez da derrigorrezkoa artista handia izatea baina, zaletasunak aurrera egin ahala, erronkak geroz eta zailagoak dira, figura bat osatzeko argibideak betetzeari dagokionean ez ezik, nork
|
berea
asmatzeko irrika eutsiezina delako.
|
|
|
Ezagun zitzaion ahairea hartu, elizan hainbatetan adituetarik bat menturaz, eta bat batean
|
berak
asmatutako hitzez apaindu zuen. Ikara latza sentitu zuen bizkarrezurrean behera sigi sagatzen:
|
|
|
|
Berak
asmatzen ote ditu?
|
|
2006
|
|
|
Badira tragikoagoak ere, esaterako tratu txarrak jasaten dituen eta sinesten ez dioten emakumearena. Bere egia ez da aski agerian gelditzen, eta orduan beste ordain bat jasotzen du, esanez,
|
berak
asmatu duela hori dena. Funtsean, gogorragoa da bizirik sufritzen ari den bat ikustea hildako bat ikustea baino.
|
|
|
Baina berak zu ignora zaitzake eta ignoratzen zaitu, zuk bera ezin duzu ignoratu. Kontuak horrela, irakurle errealistari utziko diogu ipuin honen azken logikoa
|
berak
asmatzeko aukera: maitatuz ala higuinduz amaituko du gure gizonak, ignoratu ezin duenez gero, halako bere hirikidea?
|
|
|
Menéndez Pelayo ren" castizo" ari Unamuno-k bere casticismoa kontrajarriko dio:
|
berak
asmatu (kopiatu) duen intrahistorian kausitzen omen dena, ez artxibo eta liburu zaharretan(" la tradición mentida que se suele ir a buscar al pasado enterrado en libros y papeles y monumentos y piedras"); Menéndez Pidal ek, katolizismoan gabe, Volksgeist espainola El Cid en eta epikan ikusiko du; Ortega, hor ere, batera eta bestera ibiliko da66, arima espainolaren oso baiezko ezbai ba... Morón Arroyo k ironiaz komentatzen du:
|
|
|
Orokorki Unamuno-ren hegelianismoari buruz esan behar da, doi doi horixe dela eta ez gehiago: bere buruarentzat
|
berak
asmaturiko legenda aurea bat. " Aprendí alemán en Hegel, en el estupendo Hegel, que ha sido uno de los pensadores que más honda huella han dejado en mí –idatzi dio Juan Montseny anarkista katalanari (1901) – Hoy mismo creo que el fondo de mi pensamiento es hegeliano" 190 Garai honetan Unamuno-k Hegel-en ideiarik ere ez dauka191, seguru asko ideia handirik inoiz ez du eduki192 (beharbada alemana ere inoiz ez du lar jakin) 193 Komentatzen du P. Ribas ek erruki gogorrez:
|
|
|
Burdinazko mingaina du oraindik ere. Ez dio esan Piliri bere aitaren izena ez zela German, Paulo zela, Paulo Etxebarria, eta German horren izena
|
berak
asmatuko zuela edo gaizki ulertuko zuela, bere amak ez duela inoiz German izeneko gizonik ezagutu. Hori guztia pentsatu du baina ez dio ezer esan, haginka egin dio ezpainari, eta komunerako aitzakiarekin pasillora irten da.
|
|
|
Ez dut esango langile txarra denik baina desorduetan ez du lanik egiten.
|
Berak
asmatutako esaldia da: dena egin daitekeela uste duten langileak neurotikoak dira, eta dena egin daitekeela uste duten jefeak, esplotatzaileak.
|
|
2007
|
|
|
Sustatu web gunea
|
berak
asmatu zuen.
|
|
|
Grafologiak?
|
berak
asmatua duzu, badu haren filosofiarekin zerikusirik, eta berdin haren karakterologiak950 Klages en aburuan arima eta gorputza zer bat bera da, eta arima barneko edozein higikune eta zirkin txikiena bera gorputzean agertzen da, halako moldez non idaztaldiko hatzen mugimendu gorputzezkoetan arimako analogoak islatzen baitira.
|
|
|
bere jatorrian ez da, erlijioak? asmatutako doktrina izan, Estatuak
|
beretzat
asmaturiko erlijioa baizik, geroago berebertu egin dena, baina Estatuarekin lehian haren nagusitzen aha legindu den arren, azkenean Estatuak berriro zangoperatua, erlijioaren eta Estatuaren arteko dialektika luzean, monoteismoa Estatuak atzera beretzat hartu duen une historiko honi erantzuten dio, laizismo, modernoak).
|
|
|
968 Hitza bera Campe k sorturikotzat eman behar baldin bada, iraultzazale fin bat du, gainera, asmatzailea, Allah fede! (Campe k berak uste zuen,. Brüderlichkeit?, fraternité itzultzeko,
|
berak
asmatua zuela orobat; baina Lavater ek 1776an erabilia bide zegoen jada, ik. KLUGE, F., loc. cit., 104).
|
|
|
zentzumenetan barrena zer sartzen zen, horixe zen gogamenean zegoena, eta hor asoziazio legeei leku berezia aitortzen zitzaien gogamena, zentzumenetan zeharreko elementuetatik abiatuz, nola garatzen den ulertzeko orduan. Wundten ikuskeran, nahimenak edo borondateak funtsezko zerikusia zuen gogamenaren jardueran eta, horregatik, bere sistemari boluntarismoa deitu zion, eta ez estrukturalismoa? 671 Wundt ek medikuntza eta fisiologia ikasketak zituen eginak, eta gogamenaren analisian fisiologiako metodoak aplikatzen ahalegindu da,
|
berak
asmatu baititu lehenbiziko laborategi psikologikoak. Haatik, metodo horiek psikologiaren parte batean bakarrik izango dira erabilgarriak; ez herrien psikologia edo kulturalean.
|
|
|
La, ttek bazuen
|
berak
asmatua eskuarazko kurtsoa; ez zen nahi baldin baduzu hain didaktikoa, bainan eskuararen historia, Euskal Herriaren historia eta hori zuen, historiaz gehienik, eta gero gure mintzairarenaz, eta gero urtean behin egiten zigun holako konkurtso bat bezala, sariketa bat, Emile Larrerekin Baionan izandako elkarrizketa, 1997ko abuztuaren 12an.
|
|
|
Gauaz, suaren argiaz besterik bazen beti bere gelan, irakurtzea ere maite zuelakotz eguna bete ondoren, liburu baten ametsezko lerroak hobeki preziatzen zituela gauaren giro lasai eta misteriotsua lagun. Gertatzen zitzaion ere, baieztatzen bazuten bederen, bere ilober berak irakurtu ixtorien kondatzea, bainan, bere eran, liburuan ikasiak eta
|
berak
asmatuak nahasten baitzituen berdin. Bere burua bere eguneko egitateak bezain eklektikoa zuen, eta hain desberdin edo aldakorra nun ez zitaken sekula erran ahal izan zer nola eta nun eginen edo erranen zuen.
|
|
2008
|
|
|
–Jolas eta jolas? Goseak hilko hau, Nikolas!?, jakin ez izebak
|
berak
asmatutakoa ote zen edo ingurutik jasotakoa?, harik eta, denboraren denboraz, Beñardoren asmo on guztiak beste bide baterantz lerratu ziren arte, zentzabidetik okerbidera. Oroimenean, izan ere, hain pisu handia hartu zuen igande hark, eguzki distiratsu bat bezala agertzen zitzaionak, non eguzkiak egunaren ordu ia guztiak eta orduen segundo ia guztiak erakartzen baitzituen eta harako norabidean ipintzen, denborak ere eguzki hura ipar balu bezala.
|
|
|
Baita lotarako ordua bazen ere. Ohean gure ondoan eseri eta
|
berak
asmatutako istorioak kontatzen zizkigun. Esate baterako, esaten zigun itsasora joaten zenean ez zela lanera joaten, bazuela Stornoway izeneko herri batean beste emazte bat, eta lau seme alaba ere bai, gu lakoak, eta haiengana joaten zela.
|
|
|
zen. Ez zuen esan poema
|
berak
asmatu zuela, 1833an, Parisen. Frantsesez idatzi zuela eta gero Baionako estudiante bati eskatu ziola hura euskaraz jartzeko.
|
|
|
Eta Xaho herri jakintza hori jasotzen saiatu zen. Nolanahi ere, Xahok euskal folkloreko elementuak, bestelako legendekin eta
|
berak
asmaturikoekin askatasun osoz nahasten, edertzen eta eraldatzen zituen, guztiz itxuraldatuz. Hala ere, ezin uka dakioke Xahori folklorearekiko interesa.
|
|
|
" Jolas eta jolas? Goseak hilko hau, Nikolas!", jakin ez izebak
|
berak
asmatutakoa ote zen edo ingurutik jasotakoa–, harik eta, denboraren denboraz, Beñardoren asmo on guztiak beste bide baterantz lerratu ziren arte, zentzabidetik okerbidera. Oroimenean, izan ere, hain pisu handia hartu zuen igande hark, eguzki distiratsu bat bezala agertzen zitzaionak, non eguzkiak egunaren ordu ia guztiak eta orduen segundo ia guztiak erakartzen baitzituen eta harako norabidean ipintzen, denborak ere eguzki hura ipar balu bezala.
|
|
2009
|
|
|
Ordura arte, surf dendek oholak baino ez zituzten saltzen baina, 1952an, Jackek O' Neill Surf Shop zabaldu eta, oholez gain, parafina eta
|
berak
asmatutako jantziak ipini zituen salgai. Ingurukoek porrota aurreikusi arren, O' Neillek surf denda modernoa sortu zuen, eta surf munduko inperio nagusietakoa abiatu.
|
|
|
Juanma Lillok ez du arrastorik uzten entrenamenduetan eta maiz aipatzen dute txuri urdinen jarraipena egiten duten kazetariek kiniela
|
bera
asmatzea baino nekezagoa dela tolosarraren intentzioak aurreikustea. Gaur, dena den, lan saioko azken zatian partidatxoa osatu du eta bertan, besteak beste, Abreu eta Necati elkarrekin aritu dira.
|
|
|
Gainera, normaltasunetik ateratako edozein gertakizun, izar iheskor bat edo eklipse bat, seinale txarrekin eta ezbeharrekin erlazionatzen zuten.Garai horretan, Galileok teleskopioa hobetu zuen. Ez zuen
|
berak
asmatu; izan ere, urte batzuk lehenago Herbeheretan hasi ziren erabiltzen. Horren laguntzarekin, zerua hurbilago ikusi ahal zuen, askoz ere hurbilago, hasiera batean irudiak 6 eta 8 aldiz handiagotzen zituzten lente batzuk erabilita, eta azkenik gauzak 20 aldiz ere handiagotzen zituztenen bidez. Begiratu zuen lehena, 1609an, Ilargia izan zen.
|
|
|
Errealismo ikaragarrikoa.
|
Berak
asmatzen zuena, egiten zuena, libertate guztiarekin baino areago, asmatzearen poz guztiarekin, beti berregiten.
|
|
|
galduta dagoena, bere habitat jakina ez daukana, instintoek esaten ez diotena zer egin,, libre? dena, biologikoki espirituala hortaz; babesik gabe sortu dena, bere existentzia osoa
|
berak
asmatu beharra duena eta existentzia hori asmatzen bizi guztia eman duena. Askatasunak esan nahi du, gizakia, ez dena gehiago dela, dena baino (gehiago dela proiektu bat, asmoak, eta identitatea osatzen duen iragan bat, memoria:
|
|
|
Ez da inongoa, inondik ez dator, ez doa inora; hots, nondik eta nora doan, berak galdera dauka, eta erantzuna inon ez dago inguruan ipinita.
|
Berak
asmatu behar du bere nongotasuna bezala norakotasuna. Horregatik Naturan ez Nia ikusten du, arrotza; hari arroztua da bera, ondorioz bestea bere buruari ere alienatua.
|
|
|
Esan eta entzun egiten ditu. Poetarentzat mendien izen propioak,
|
berak
asmatu ez dituen hitzak dira; aspalditik berarengana etortzen aurkitu dituenak, herentzia sakratu bat. Gorde eta zaindu egiten ditu.
|
|
|
epopeia paratu du, etopeia hobeto. Virulo hori(. Gixona?), poemako protagonista,
|
berak
asmatu du eta bi bolumenetan biografiatu (Gaztaroa, Eguerdia), horren etopeiaren baliabideaz bere autobiografia espiritual moduko bat eskaini gura izan baitigu. Gixona familia tradizionaleko bilbotarra da, egitandien amesle gazte, baina, probintzian!?
|
|
|
Berak billarra gustatzen zaiolako eta nik egiten dakidalako eta beti galtzen duelako eta, baina? bereziki galtzen duenean edo bola beltzak ihes egiten dionean
|
berak
asmatutako irainak esaten dituelako. Batzuetan, kasuen riau?
|
|
|
hain zitala, non Diputazioaren babespean tuberkulosiaren aurkako dodekalogoa idatzi zuèn mediku espezialistarengana eramatea erabaki baitzuen amak, don Emeterio Izagirre doktorearengana? ez, halere, amak berak aurretik bere ahalegintxoa egin gabe; Reginak bazuen, izan ere, jarrera berezko bat, etxera sartzen zirèn egunkari zein aldizkarietako iragarkiak irakurtzera bultzatzen zuena, baita bertan azaltzen zèn hainbat produktu, etxeko beharrez gain, Reginak bazuen beti beste behar bat buruan,
|
berak
asmatua, erostera ere:
|
|
|
Domingok gutxi behar zuen
|
berak
asmatutako historian sinesteko, historiak, irudimenaren esparrutik harat, gertagaitza zirudien arren: gauzak zeudèn puntuan egonda, gainera, zerbait sinesten zuen jada, eta zerbait baino gehiago ere bai, ausaz, halako eran, non, denbora iragan ahala, don Zoilok esandakoaren ondotik, egongelan bildu ziren anai arrebak, guztiak ere buru makur, bera izan ezik?, behar adinako indarrarekin sentitu baitzen, berriro erasoari ekiteko:
|
|
|
Domingok, beraz, hutsune bat zuen, eta hutsuneak min ematen zion? horregatik ahalegintzen zen hutsune hura bere ametsekin betetzen eta mina
|
berak
asmatutako historiekin gozatzen; Benjamin Maria hil zenetik astebetera edo izan zuen, hain zuzen, beste amets bat, aurrekoaren antzekoa, hura ere, honen antzera, ez baitzen oso zehatza, halako moldez, non, buruan, forma aldakorrak eta ertzik gabeko irudiak nahastu baitzitzaizkion, berak hala kontatu zion bederen Albertori?, harik eta, halako batean, intziri egiten zuèn fantasma baten irudi garbi... –Benjamin Maria al zara??, baina mutila galdera egin bezain laster itzarri zen; nork esan zuen, baina, fantasmak ez zirela existitzen?; zer zen, bada, berak ametsetan ikusi zuena?
|
|
|
nola erreakzionatuko zuen, barrura sartzen utziko zion ala ez, eta ez baitzekien, sartzekotan, zerekin topatuko zen: egia zen Domingok bere historian sinesten zuela?
|
berak
asmatutako fantasmaren historian?, amets bat ere izan ez zuen, bada!, ezin hobeto bukatzen zena! Amets hura ez ote zen, baina, amesgaizto bihurtuko errealitatearen galbahetik pasatzerakoan?, berak sinesten zuenaren aurka, hura ere gerta baitzitekeen; bazuen, azkenik, urduri egoteko beste arrazoi bat, odolari lotua, bere anaiatxoa lehen aldiz ikusteko aukerak artega jartzen baitzuen, ezinbestean.
|
|
|
–Kontatu aitari zer amets izan zenuen lehengoan, amona, eta nola amonak halako keinu bat egin baitzuen, xehetasun hura garrantzi gabekotzat joko balu bezala (amonak
|
berak
asmatua izan ote zen amets hura, Gabinoren munduan sartzeko eta harekin jolasteko modu bat ere izan zitekeena?), Gabinok berak jarraitu zuen?: Globo berde bat agertu zitzaion, herriko belardien kolorea zuena?
|
|
|
Guztien jakitun egon behar zuen etortzekoa zenak, kanpoan egon bitartean haren ama Katalinak jakinarazita. Suhia erditik kentzeko eta gero ordezkatzeko
|
berak
asmaturiko jukutria ere ezagutzera emana zion semeari. Nahiago nuen hala ez izatea.
|
|
|
Absurdistanen bizi dira Helmerren pelikulako pertsonaiak, zinemagileak
|
berak
asmaturiko herrixka idor batean, Europa eta Asia artean. Ez dute ia urik.
|
|
|
–Kontatu aitari zer amets izan zenuen lehengoan, amona –eta nola amonak halako keinu bat egin baitzuen, xehetasun hura garrantzi gabekotzat joko balu bezala (amonak
|
berak
asmatua izan ote zen amets hura, Gabinoren munduan sartzeko eta harekin jolasteko modu bat ere izan zitekeena?), Gabinok berak jarraitu zuen–: Globo berde bat agertu zitzaion, herriko belardien kolorea zuena...
|
|
|
Domingok gutxi behar zuen
|
berak
asmatutako historian sinesteko, historiak, irudimenaren esparrutik harat, gertagaitza zirudien arren: gauzak zeudèn puntuan egonda, gainera, zerbait sinesten zuen jada, eta zerbait baino gehiago ere bai, ausaz, halako eran, non, denbora iragan ahala –don Zoilok esandakoaren ondotik, egongelan bildu ziren anai arrebak, guztiak ere buru makur, bera izan ezik–, behar adinako indarrarekin sentitu baitzen, berriro erasoari ekiteko:
|
|
|
Domingok, beraz, hutsune bat zuen, eta hutsuneak min ematen zion... horregatik ahalegintzen zen hutsune hura bere ametsekin betetzen eta mina
|
berak
asmatutako historiekin gozatzen; Benjamin Maria hil zenetik astebetera edo izan zuen, hain zuzen, beste amets bat, aurrekoaren antzekoa, hura ere, honen antzera, ez baitzen oso zehatza, halako moldez, non, buruan, forma aldakorrak eta ertzik gabeko irudiak nahastu baitzitzaizkion –berak hala kontatu zion bederen Albertori–, harik eta, halako batean, intziri egiten zuèn fantasma baten i... " Benjamin Maria al zara?", baina mutila galdera egin bezain laster itzarri zen; nork esan zuen, baina, fantasmak ez zirela existitzen?; zer zen, bada, berak ametsetan ikusi zuena?
|
|
|
–Halakorik inork baldin badu,
|
beretzat
asmatua izango du. Ni gaur egun sinetsita nago naturala den oro, berezkoa den oro txarra dela; artifiziala dena, gizakiak sortua baizik ez dela ona.
|
|
|
Orain, nazionalista espainolen eta baskoen arteko negozioak. Logikoa da, zeren eta nazio estatua kapitalismoak
|
berak
asmatutako bidea baita. Gure kasuan, ETAk paradisuaren atearen giltza du, baina etekina besteek eramaten dute.
|
|
2010
|
|
|
Horra hor, bai, gaitz psikologikorik larriena, esaldi bakar batean deskribatua: gizona, gizonak
|
berak
asmatu duen asmaziorik gezurrezkoenaren mende! Bere mendekotasunetik mintzo baita Ivan, bizi bizirik duen Jainkoaren ideia kolokan jartzerakoan askabidean jarri bada ere.
|
|
|
Zeren manipulazio ibilbide luze honetan, zuzeneko aipuak dauden bezalaxe jasoak izan direla esango zaigu, eta horietatik abiatuz sortu direla birtualak, potentzialak... Hala, esanetatik hasi, eta esatariak
|
berak
asmatuetara, inoiz esan ez direnetara, edota, are oraindik, esan beharrekoetara jauzten da. Azken mota horretako aipuak ere bai baititugu.
|
|
|
Gauzak horrela, Hezkuntza Sailak EIKE izeneko lege proiektua onartu zuen 1982ko abuztuaren 16an. Etxenike sailburuak
|
berak
asmatu eta proposaturikoa, ikastolentzako estatutu antzeko bat zen EIKE.
|
|
|
IKERNE: Badakit, baina zaila da
|
berarekin
asmatzea. Badakizu ze erreakzio dituen.
|
|
|
Ez jakozan gogokoak fisikoki jolas gogorrak ziranak. Bai, ostera, bere adineko lagunekin
|
berak
asmatutako ipuinak eta pasadizoak kontatzea, lorak zaintzea, hilda aurkitzen ebazan txoritxoei lurra emotea, ermitau bilakatzea...
|
|
|
Era berean, Da Vinci k erabat automatikoa zen sukalde bat diseinatu zuen,
|
berak
asmatutako ekipoekin. Erregailu birakariaz gain, bazeuden:
|
|
|
Horra hor, bai, gaitz psikologikorik larriena, esaldi bakar batean deskribatua: gizona, gizonak
|
berak
asmatu duen asmaziorik gezurrezkoenaren mende! Bere mendekotasunetik mintzo baita Ivan, bizi bizirik duen Jainkoaren ideia kolokan jartzerakoan askabidean jarri bada ere.
|
|
|
Horrenbesteko indarrez desiratzen zuen Akilesek egiaztatzea
|
berarekin
asmatu zuten historiak bizirik ote zirauen, jakitea oraindik ere zein neurritan zen maitea, ezen zalantzarik egin gabe onartu baitzuen Alisiak jakintsuaren etxera joateko egindako gonbita.
|
|
|
Hura ere izan zen gure euskarako maisu.
|
Berak
asmatutako metodo bat, euskal aditza ikasteko oso ona zen, baina lan handia eman zigun. Euskara maitale porrokatua zen, eta gogo biziz irakatsi zigun bere euskaraganako grina.
|
|
|
 ¡ Saludos a Iwaszkiewicz!". Hau,
|
berak
asmatutako Vatikanoko beste pertsonaia baten izena da.
|
|
|
Baina, egin zuen halako tramankulu berexi bat, erdi eskuaretxiki, erdi aitzurtxo... "
|
berak
asmatua", harro zioen gisara, eta asmatu zuena (hau bai, benetan asmatu) eguraldi lainotsua eta ilun berdotsa zebilenean, bere tramankuluaz baso muturren bat uxartzera isil gordean joatea. Eta, ondoren, gezurra bota, purraka:
|
|
|
Are tamalgarriagoa da besteei libre izaten uzten ez diena ez dela librea izango, gero eta lotuago egongo delako bera ere hartu eman desegoki eta zikin horietan. Gerla ezin da demokratikoa izan eta, ez da Kasandra izan beharrik, euskaldunen kontra beren
|
beregi
asmatzen diren behin behineko legeak eta hiperkontrol poliziala jende horrentzat guziarentzat geratuko direla, euren askatasunaren eta demokraziaren kalitatearen kaltetan.
|
|
|
Beraz, Jean Noel bihurtu zen Dimitri. Ez bazen betidanik izan Jean Noel bere benetako izena, eta Dimitri aldiz niretzat beren
|
beregi
asmatutakoa.
|
|
|
John Zorn zein Fred Frithekin egin izan du lan, eta denera 100 disko inguru argitaratu ditu. Azken urteotan, kutsu elektronikoagoa eman die bere zuzeneko emanaldiei, besteak beste,
|
berak
asmaturiko Nullsonic gailuarekin. Aurrez grabaturiko oinarrien gainean, soinu efektuak erabiltzen ditu zuzenean, eta bere ahotsarekin sortzen du gainerakoa.
|
|
2011
|
|
|
Helburu horren atzetik, gure herri txikiak hamaika asmo eta egitura jarri du abian, tamalez sarritan hamaika zigor eta jazarpen ekarri dizkigutenak. Jausi eta altxatu, altxatu eta jausi hurrenkerak aurrera eraman gaituela, denbora garrenean gure eginkizun eta iritzien amaraun handiaren prozesu bihurgunetsuak?
|
bere
asmatze eta okertze guztiekin, sasoi berri batera ekarri gaitu, sasoi berri bat non gure historian lehen aldiz euskal herriko indar progresista, ezkertiar eta aurrerakoi guztiak proiektu komun baten inguruan batu diren.
|
|
|
Bi urteko lan obsesiboaren emaitza kremailera modernoa izan zen. Kremailera fabrikatzeko makina ere
|
berak
asmatu zuen.
|
|
|
Liburua Diedrich Knickerbock izengoitiz idatzi zuen. Eta idatzi ondoren, New Yorkeko komunikabide guztietan
|
berak
asmatutako historialari holandarra desagertu zela zabaldu zuen. Hotel batean gela hartu, liburuaren eskuizkribua bertan utzi, eta Knickerbockek sinatutako ohar bat idatzi zuen:
|
|
|
baita merkatari batzuek zabaldu ere zinta urdina zuèn zikoina ikusi zutela auskalo non: Atilanok
|
berak
asmatu eta zabaldu ez ote zuen merkatarien kontu hori, apeza are irrigarriago uzteko, baita herritar anitzen gozamenerako ere, hain zen gizon hura zakarra eta autoritarioa?
|
|
|
Buruari eman nion Gure Jaunak ur gutxi dakarrelako eta abereak flakatzen dituelako dugula agorrila. Gogoetatu nuen, umilki, ea
|
berak
asmatu duen egarria, ea berak egin duen gosea, eta ea zergatik galdegin nion Gure Jaunari. Ez nuen loaz bertze erantzunik eduki.
|
|
|
Julio Medemen lana. Istorioak sortzen ditu Medemek, zerotik abiatuta, berak idazten dituelako gidoiak,
|
berak
asmatzen kontakizuna. Bere sorkuntzen lekuko den txokoan hartu nau gainera; Madrilgo zentroan egonagatik, zalapartatik at dagoen atiko bateko estudio txikian.
|
|
|
Zur landuzko bionbotik zehar begirada botatzen zioten irudi dantzari izugarriek, baina berari ez zion axola. Gogora etorri zitzaion baita ere nola, kostaldean ziren bakoitzean, bere kasa alde egiten zuen ur ertzeraino, eta zerbait kantatzen zuen,
|
berak
asmatutako zerbait, ur pila harro hari arretaz begira. Izan zen bestelako bizitza bat ere:
|
|
|
Jelosiaren erasoa arindu egiten da leialtasunik ezaren froga aurkitzean. Nortasun paranoidea duenak sasikomunitate bat eratzen du, berak sortutako historiaren arabera antolatua; benetako pertsonen asmoen ordez,
|
berak
asmatutako asmoak jartzen ditu pertsonen buruetan. Irainen eta traizioen aurrean erantzun bizkor eta gehiegizkoa ematen du, eta nekez ahanzten ditu egin zaizkion irainak.
|
|
|
Estudioak iraun zuen astean, talde bateko haurrek hiru istorio entzun zituzten, asmatutako hitzekin. Beste taldeak, berriz, beti entzun zuen narrazio
|
bera
asmatutako hitzekin. “Kontakizun berberak hainbat aldiz entzutea gimnasia bikaina da oroimena indartzeko” Emaitzek erakutsi zuten beti kontakizun bera entzun duten haurrek hobeto gogoratzen zituztela hitz berriak beste taldeko haurrek baino.
|
|
|
Hogei bat urte zituela, zaldun honek ederki mendekatu zuen aitaren heriotza, erromatarren odola isuraraziz.
|
Berak
asmatua da, halaber, ordura arte inongo gudutan ikusi gabeko tresna miragarria," oñezta" zeritzona. Errotarrien antzeko bi harri borobil eta handi harturik, erdian egindako zuloetatik egur lodi bat sartzen zuten.
|
|
|
–Zer uste duk orduan? Kapitainak
|
berak
asmatu duela kontu hori. Esaiok Jaungoikoari egia, eta niri ere esaidak.
|
|
|
Egia esan, asko ta asko dabiltza egun Jainko billa, baño ez ainbeste Jainkoaren billa, Orixe euskaldun ospetsuak dionez. Askok jo dute Jainkoagan, baiño ez benetako Jainkoagan, ordea,
|
bere gisa
asmaturiko jainko batean baizik(" Gizona izaten. Aburuaren oinarri", Yakin 1, 1956, 45).
|
|
|
batari, (ci) deitzen zaio; besteari, (shi). Aurrenekoak kantatu egiten ziren eta, batzuetan, olerkariak
|
berak
asmatzen zuen doinua; gehienetan, ordea, abesti zaharren bat aukeratu ondoren, haren neurrira egokitzen zituen bere hitzak. Ahaire horietako asko galdu egin dira zoritxarrez baina, beste nonbait aipatu bezala, Qian Long enperadoreak ehunaka bildu zituen XVIII. mendean argitara eman zuen liburuan.
|
|
2012
|
|
|
Lehenago aurkituak zituen Uranoren lehen bi ilargi ere, Titania eta Oberon. Horrez gain, izar aldakorrak behatzen lehena izan zen, eta asteroide izena
|
berak
asmatu zuen. Arrebaren laguntzarekin, 90.000 izar eta 2.500 nebulosa katalogatu zituen.
|
|
|
»Hortaz, muga egokia ipini ondoren
|
berak
asmatu dituen aurreiritziei, eta, aurkitu den gorpua Marierena bazen, oso denbora gutxi eman behar zuela uretan suposaturik, honela jarraitzen du kazetariak:
|
|
|
Dena
|
berak
asmatutakoa izan arren, ekarri zion lortu nahi zuen ondorioa. Atkins belauniko jarri zen, eta kapitainari erregutu zion gobernariaren aurrean bitartekari izateko, hark barkamena eman ziezaion; eta beste guztiek ere erregutu zioten, Jainkoaren izenean, Ingalaterrara ez bidaltzeko.
|