|
2000
|
|
|
Lekua egin zidaten mutilek, niretzako aulkirik onena utzita. Euretako batzuek nahikoa estu bidaiatu
|
zuten
nire erruz.
|
|
|
Eta aitak amari erran zizkion hondar hitzak oroitu nituen: " Iduria ongi zaintzen dut nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek bainituen buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen
|
zuten
ene buru barrena, kontsolamenduzko hitz bakar batendako ere tokirik uzten ez zutela... Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala...
|
|
|
Potzoloren menpeko polizia gihar zakuak —Ramirez, oroitu nintzen," Zamaketaria" — utzitako oroigarria. Kasu handiz haztaka, hanpadura aurkitu
|
zuten
nire eriek. Nire oraingo nahiz lehengo bizitegietako korridoreetan bildutako sudurrekoen ondorio aienatu gabeei orban berria berretuta, ene bisaia Quasimodoren edertasuna bereganatzen ari zela egin nuen neure baitan.
|
|
|
Libretak eta bolalumak lurrera egin
|
zuten
nire eskutik, zalapartaka, baita grabagailu beti piztuak ere haien ondotik. Bi neska mutiko ile busti begira gelditu zitzaizkidan, emakumea —Amagoia barik, Felicitas berriz— zutitzen zen bizkitartean.
|
|
|
Azkenak ezjakintzat jotzen nuen gertakari baten jakitun egitea baizik ez zuen helburu. Lehenbiziko hirurek, berriz, labur bezain zehatz ematen
|
zuten
nire erresuminaren berri. Gaueko hamaikak laurden guti ziren eta nire andrea itzuli gabea zen oraino bere semeaz arduratzera.
|
|
|
tabakoa, txiskeroa, mukizapia, kartera, neure giltza sorta gero eta pottoloagoa... eta bertze giltzatako bat gehigarri. Aitzin gaueko joan etorri nola halakoek leku egin
|
zuten
nire oroimenean: Klara mozkor arraildua, borrokan bere etxeko atearen zerrailako zulo tikixkoaren aurka.
|
|
|
Galdera gehiago nuen, aise ere gehiago. Une horretan, ordea, burro ozen batzuek bihurrarazi
|
zuten
nire solaskidearen arreta. Ni bortz minutu lehenago bezala, emakume bat ari zen ordaintzeko makinarekin borrokan, billetea onartzen ez ziola eta.
|
|
|
Zine aretoa erdi hutsik zegoen, eta soinu bandak baino asots gehiago ateratzen
|
zuten
nire haurraren nahiz bertzeenen krispeten plastikozko estalkiek. Filmearen hautapenak, berriz, neure burua zoriontzeko aukera eman zidan behingoz.
|
|
2001
|
|
|
Eta eguzki loreek erreberentziaz estali zuten gaua. Musukatu ninduzunean beldurtu egin nintzen, ikara sentitu nuen, urrezko pipitaz betea neukan sabela, eta petaloek eztanda egin
|
zuten
nire obarioetan. Tertziopelozko labanaz gurina zabaldu zenuen nire izter artetik gora.
|
|
2003
|
|
|
Dotorea, lerdena, zaildua omen zegoen, baina inolaz ere ez gizon gordina. Ez zekitela esaten
|
zuten
nire adiskideek zer ikusi zion Monikak ilea urdindutako gizaseme horri baina, hala ere, neskak zoriontsu omen zirudien.
|
|
|
Antonio tabernariak eguerdiro amonari prestatzen zion karajilloaren usaina, Mertxe ile apaintzaileak ilea kizkurtzeko erabiltzen zuen likidoaren beroa, Toletxeko Saturninok kontatzen zituen istorio beldurgarrien zirrara... Horiek guztiek osatzen
|
zuten
nire bizitza. Nire lehenaldia Lego jolasa bezalakoa zen, kolore eta forma guztietako piezekin osatutako eraikuntza.
|
|
2004
|
|
|
Ironiazko tonua susmatu
|
zuten
nire ahotsean, ala beraien urduritasunak traizioa egiten zien, nik zerbait nekiela pentsatuz?
|
|
|
Ze niri beldurra, niri benetan espantua ematen zidatenak, indioak ziren. Eta esango duzu zelako lelokeria, eta bai, ze nik ez dakit non entzun nuen indiorik zegoenik ere, eta, baleude, zer egiten
|
zuten
nire etxean, indioak Italian, pentsa, luma handi horiekin eta Toskanan. Eta kontua da oraindik ere beldurra diodala ilunari, ze urteak dira gelako atea zabalik uzten dudala, egunen batean indioren bat nire gelara sartuko den esperantzarekin, ze behingoagatik indio bat ikusteko irrikan nago, baina keba, ez dator indiorik, eta gero eta beldur handiagoa ematen dit iluntasunak, ze ari naiz konturatzen ilunetan ez dagoela indiorik, eta horrek beldurra ematen dit, ze, indiorik ez badago, zer ote dago ilunetan ezkutatuta?
|
|
|
Hortzak estutu nituen, menderatu nahi ninduen beldurrari aurre egiteko. Ibarrak, Mitxelenak beren uste osoa jarri
|
zuten
nigan. Baita nire gobernuko buruzagiek ere, une hartan gaizkileak bezala ezkutuan ibili behar zutenek, justiziaren alde egiteagatik.
|
|
|
Etsi etsian atxiki nintzaion aukera hari: ezin
|
zuten
nire eta Parisko tiroketaren arteko loturarik eduki.
|
|
|
Ez zen egia: bizkaitarraren ateraldi xaloek ukendu lasaigarri baten antzera egiten
|
zuten
nire arimako tristezia eta larriminaren kontra.
|
|
|
Une batez Mitxelena aiduru egon zen, bere hitzek nolako eragina ote
|
zuten
nigan. Nik, ordea, hitzik ere ez nuen atera.
|
|
|
Hala ere, bi gauzak apurtzen
|
zuten
nire barne bakeari eusteko eraiki nahi nuen egitura: alde batetik, Mitxelenak aipaturiko erlijioaren kontu hura zegoen.
|
|
|
azken batean, Baionatik jarraitu behar izan zidaten Pariseraino. Eta zer zela eta ibili behar
|
zuten
ni bezalako hasiberri baten atzetik. Lanak nituen neure burua benetako agente bezala ikusteko eta!
|
|
|
Argi zegoen. Nola aurkitu
|
zuten
ni eta Weber standartenführerraren arteko lotura. Misterio hutsa zen, eta nik, gaueko ordu luze isil haietan, misterio haren inguruan ibili besterik ezin nuen egin, kutxa itxi bateko edukia asmatu nahi duenaren antzera.
|
|
|
Are gehiago esango nuke: izan ere, belarri begietatik zuzen bezain bizi sartzen zitzaizkidàn marrazki haiek osatu
|
zuten
nire benetako Biblia, don Tasiok katekesian aspergarriro kontatzen zizkigùn pasadizoak eta ixtorioak bigarren mailan uzten nituela.
|
|
2005
|
|
|
Segundo horietan mila sentsaziok zeharkatu
|
zuten
nire gorputza: estutasuna, beldurra, zorabioa..., eta poza.
|
|
|
Urte zaharrak Kepa Kuraki hil behar zuen, eta haren errautsetatik Kepa Kuraia sortu, Kepa Kementsu edo Kepa Kojones. Oraindik ez
|
zuten
nire baitako nortasuna ezagutzen, Clark Kentek bezala egingo nuen: betaurrekoak lurrera bota, koitadukeriak zokoratu, janzkera aspergarria urratu eta, gora ta gora beti, Superman bilakatu, edo Spiderman, edo Superbarrio bederen, edo Superlopez...
|
|
2006
|
|
|
Eta zerbait esan behar da horri buruz. Hasieran, eta urte askoan zehar, abestien musikak neronek konposatzen nituen; berdin egiten zuen Lurdesek ere, eta berdin egiten
|
zuten
nik ezagutzen nituen kantari ia denek. Egokia eta zuzena iruditzen zitzaigun hori egitea, esaten zutenez horrela abesti oso, geureak?
|
|
|
Aita zaintzeko norbait behar zuten, arratsaldeetan, hiruretatik hamarretara, bere etxean bakarrik bizi nahi zuenez gero. Nitaz ondo hitz egin omen zieten, neska fina eta formala nintzela, eta horregatik jo omen
|
zuten
niregana. Lanean berehala hasteko, nahi baldin banuen.
|
|
|
Ohantzearen gainean etzanda begiratu nintzen ikustetik nola hiltzen
|
zuten
nire behoka mutur xuria. Aizkorakadaka egin zuten, gazteluko atarian putzu ilun bat utzirik.
|
|
|
Sarraskiaz geroztik hoztua zitzaidan jendarte horretan egoteko gogoa. Haiek sentimendu bera izanen
|
zuten
niretako. Inork ez zidan lekutzea eragotzi.
|
|
|
Lerro kaskar horiek ez ninduten Parnaso gainera eramanen, baina gure maisuaren txaloek saritu
|
zuten
nire ahalegina.
|
|
|
Handik goiti ez nituen oharkabean egin Orthezeko egunak. Denek
|
zuten
nire berri, ikasleek, irakasleek eta talde bakoitzeko dizainierrek. Lo basco deitzen ninduten, alegia" euskalduna".
|
|
|
Ez
|
zuten
nire aholkua egin. Bidean urrats batzuk eginda, gibelean sumatu nituen, beren artean murmurika.
|
|
2007
|
|
|
Nire begirada iluntasunera ohitu zenean, atzealdeko mahai batean bi gazte ere bazeudela konturatu nintzen, gauza klandestinoetara dedikatuta, antza. Marihuana apur bat izango
|
zuten
niri saltzeko. Edo haxixa, besterik ezean?
|
|
2008
|
|
|
Hala eta guztiz, haren aurreko zuhaiztian barrena abiatu nintzenean, polikixeago eta ernexeago ibiltzeko burua izan nuen. Ez
|
zuten
nire abenturek azken polita izango nork eta nire adiskideek, beste norbait nintzelakoan, tiroz hiltzen baninduten.
|
|
|
ez nuen nahikoa bere aurretik erretiratzea, bestela segituan zokoratuko baininduen brankan, arestian txopan ia ia zokoratu ninduen bezala. Behin horrela harrapatuz gero, daga odolduaren bederatzi edo hamar hazbeteek osatuko
|
zuten
nire azken esperientzia eternitatearen alderdi honetan. Jarri nituen esku ahurrak masta nagusiaren kontra, tamaina ederrekoa baitzen, eta zain geratu nintzen, nerbio guztiak erne.
|
|
2009
|
|
|
Lanean pozik jarraitzen
|
zuten
nirekin, baina ez zidaten enpresako kontraturik eskaintzen, enpresaren politika urtebete pasatxo ETTren bidez egotea zen, enpresak berak hartu baino lehen. Niretzat hobea zen, horrela arrapaladan bertatik ihes eginez gero ez nion inori ezer azaldu, ez nintzen inorekin zorretan egongo.
|
|
|
Lanean, pare bat egun jai hartu behar nuela esan nien, nirekin bizi zen aitonak bere buruaz beste egin zuelako. Ez zitzaien gauza bitxiegia iruditu eta ontzat eman
|
zuten
nire erabakia, azken finean, lan egiten nituen egunak baino ez nituen kobratzen?. Astelehena arte hartu nuen jai.
|
|
|
Etxean nengoenean, denek sentitzen
|
zuten
ni kontsolatu beharra, eta itogarria egiten zitzaidan. Kalez jantzitako polizia bat ere agertu zen, baina izebak ni ez molestatzeko agindu zion, eurek emango ziotela beharrezko informazioa eta, horrekin konforme gelditu ezean, familiako medikuarekin hitz egitea baino ez zuela.
|
|
|
Aitonak ez zuen ezer txarrik egin. Gutunean esaten zituenek gizakiago bihurtzen
|
zuten
nire aurrean, baina bazegoen zerbait. Nire aitona, ni neurri batean, nire geneak gutxienez?, Bizkargi babestu zuten gizonen artean, munduko gizon ausartenen artean egon izanak bularra puzten zidan, eta malda erdian gelditu eta errenditu zela jakiteak lotsatu egiten ninduen; nahiz eta gizakiago bihurtu, lotsatu egiten ninduen.
|
|
|
Lankideek, ordea, ez
|
zuten
nik bezala pentsatu, eta telebistaren inguruan jarri ziren guztiak, gerentea barne, zenbaitek internet bidez informazioa osatzen zuten bitartean. Bihozgabetzat har ez nintzaten nik ere gerturatu behar izan nuen azkenean.
|
|
|
Nahi gabe, burua soilduta izango nuen itxura imajinatzen saiatu nintzen: zer traza hartuko
|
zuten
nire bekokiak eta belarriek ilearen babesik gabe. Zer luzera desproportzionatu izango zuen nire lepoak?
|
|
|
Txorakeriak baino ez ziren haiek guztiak. Nekatuta nengoen eta, horrelakoetan, berez sortzen nituen asmakeria inozoek ohi baino zirrikitu gehiago topatzen
|
zuten
nire garunaren geruzetan. Berriz etzan nintzen poliki ohe gainean.
|
|
|
Alferrik. Bere hitzek ez
|
zuten
nire burmuinerainoko bidezidorra topatzen. Zer kristoz ari zen Ugarte ordea?
|
|
|
Bai Coarazeko baroiak bai Armagnac-ek, biek
|
zuten
nik Filibertorekin egindako talka zaharraren berri. Nafarroako lehen kaparearen zain gihar guztiak hautsi beharrean sumatzen nituen, hain baitzegoen erne.
|
|
|
–Karlomagnoren denboretatik ez zuten errege frantses bat beren hirian ikusten, eta hara non ailegatzen naizen ni, Erromako elizaren ezpata. Zeruko goiaingeru bat beren aldera etorria zela uste
|
zuten
niri begira.
|
|
|
Salan irri gehiago aditu ziren, baina niri mina eskuak ematen zidan. Min horrek eta emakumearen begiei zerien hoztasunak zurira mudatu
|
zuten
nire aurpegi mazeletako gorria. Zerbait erran behar nion.
|
|
|
Ramona, Louise eta Charlotte aditu nituen, hirurak batera. Haren malkoek bidea egin
|
zuten
nire lepoan beheiti. Ez nien trabarik egin.
|
|
|
Pistola, sastakaia eta ezpata itzuli berriak zizkidaten. Haiekin batera, egiteko zehatz bat jarri berria
|
zuten
nire eskuetan.
|
|
|
Berak ireki zuen. Haren mirespen hotsak eta bere lagunarenak apur bat apaldu
|
zuten
nire urduritasuna. Zaldiaren edo astoaren gisako animalia baten figuratxoa zen.
|
|
|
Frantziako gortean ez ziren apezak falta. Boissonnot izeneko bat, Parisko katedraleko kalonjea bera, igorri
|
zuten
nire jakinduria neurtzera. Galdera pare bat aski izan zuen agerian uzteko deus ez nekiela Erromako Elizaren agindu eta otoitzez.
|
|
|
Henrike ez zen ni bezala ibilia, ikasteko grinak joa. Hura ere ustekabean harrapatu
|
zuten
nire aitzinamenduek. Bozkariatu behar zuela uste nuen.
|
|
|
Eta hala ere, Henrikek ni nahiago. Denek berez balegokit bezala onartu
|
zuten
nire nagusitza, printze lagunen, taldean.
|
|
|
Puntu berean, gure inguruko guztiak oldartu zitzaizkion bigorrarrari. Dozena erdi pikak eta hiru lau ezpatak urratu
|
zuten
nirekin duelua egin behar zuenaren larruazala. Bertzeek nire aldera luzatu zituzten beren armak, zauritzeraino gabe.
|
|
2010
|
|
|
Guztiaz ere, gertatuak gertatuta gero, deprimituta nengoen, eta igarri egiten zitzaidan, bai bazkalorduetan eta bai afalorduetan ere hitzik egin gabe egoten bainintzen; edo hitz bakarreko erantzunak ematen nizkien mahaikideei, behar beharrezkotzat jotzen nuenean; guztiek zekiten gertatu zitzaidana, galderak ere soberan zituzten, beraz?, eta guztiek onartzen
|
zuten
nire jokabidea, baita amak eta aitak ere, gauzak, hartu beharreko erabakia hartuta gero, bere onera etorriko zirelako ustean, pixkanaka; guztiek bakean uzten ninduten, bai, eta hura ez zen gutxi; nire porrota eta desengainua handiak izan ziren, ordea: hain handiak, non, noizbehinka, barrua arintzeko gogoa etorri eta etxeko norbaitengana jotzen bainuen.
|
|
|
Kontatu dizut besteen pozaldi goibelaldiek zer nolako eragina
|
zuten
nigan, neure buruaren biluzte ariketa honetan. Kontatu dizut, halaber, Pio Barojaren liburuan azaltzen zèn maxima psikologikoa giza portaeraren lege orokortzat hartu nuela.
|
|
|
Diru asko gastatu nahi zuten, baina niri hori ergelkeria handia iruditzen zitzaidanez, salaketa bat ere jarri nuen. Azkenean inork ez zidan kasurik egin, eta atzera bota
|
zuten
nire helegitea. Nahiko haserre nengoen kontu horrekin, eta hau atera zenean, gainera nahiko hurbil, pentsatu nuen beste gezur bat zela.
|
|
|
Lotu besterik ez ninduten egin. Galdeketa gero etorriko zela gaztigatu zidaten; pentsatuko
|
zuten
nik izango nuela nahi duten informazioa.
|
|
|
Burkina Fasoko herrixka baten nengoela ikusi nuen otien bat bateko etorrera. Inoiz izan dudan esperientzia harrigarrienetakoa izan zen, ez zait inoiz ahaztuko zelan ilundu zuten bat batean zerua matxinsalto itxurako milaka eta milaka intsektu haiek, zelako zurrumurru maltzurra sortu
|
zuten
nire buruaren gainetik pasatzerakoan, zelako begirada zoroa zeukan eskua luzatuz harrapatu nuen mamorro haietako batek... Hurrengo egunetan hainbat uzta hondatuko zuten herrialdean zehar, gosete berria eraginez Afrikako txoko hartan.
|
|
|
Poliziak, bestalde, ez zeukan azalpenik jazo zitzaidanerako, eta ez zirudien inongo ikerketa serio eta sakoni ekiteko gogorik zeukatenik. Nik neuk ere ez nekien artean zer pentsatu gertakari haietaz, nire zalantzetako bat zen ea nahita barkatu zidaten bizia ala hildakotzat jota bota ote
|
zuten
nire gorputza zabor artera.
|
|
|
Kontatu dizut besteen pozaldi goibelaldiek zer nolako eragina
|
zuten
nigan, neure buruaren biluzte ariketa honetan. Kontatu dizut, halaber, Pio Barojaren liburuan azaltzen zèn maxima psikologikoa giza portaeraren lege orokortzat hartu nuela.
|
|
|
Guztiaz ere, gertatuak gertatuta gero, deprimituta nengoen, eta igarri egiten zitzaidan, bai bazkalorduetan eta bai afalorduetan ere hitzik egin gabe egoten bainintzen; edo hitz bakarreko erantzunak ematen nizkien mahaikideei, behar beharrezkotzat jotzen nuenean; guztiek zekiten gertatu zitzaidana —galderak ere soberan zituzten, beraz—, eta guztiek onartzen
|
zuten
nire jokabidea, baita amak eta aitak ere, gauzak, hartu beharreko erabakia hartuta gero, bere onera etorriko zirelako ustean, pixkanaka; guztiek bakean uzten ninduten, bai, eta hura ez zen gutxi; nire porrota eta desengainua handiak izan ziren, ordea: hain handiak, non, noizbehinka, barrua arintzeko gogoa etorri eta etxeko norbaitengana jotzen bainuen.
|
|
2011
|
|
|
Horiexek borobildu
|
zuten
nire erreportajea.
|
|
|
Eguraldi hotzak, inguru zuriak eta Joëlleren etengabeko jardun beharrak (ordurako bere onera etorri eta haurtzaro eta gaztaroko irudiek panpina hiztun bat bezain berritsu bilakatu zuten) lasaigarrien eragina izan
|
zuten
nigan, eta gau ilunean iritsi ginelarik ere, euforiaren antzeko zerbait sartu zitzaidan barne barneraino.
|
|
|
Armendarizek fenomeno soziala ikertu eta gehiagora egingo zuela aurreikusi zuen; hala islatu zuen filmean, baina ez zioten sinetsi. . Pelikula estreinatu nuenean hainbat egunkaritan kaleratu
|
zuten
nik asmatu egin nuela errealitate hori, Espainiako gizartea ez zela arrazista, ez zegoela halako tratu iraintzailerik?. Hain justu, dokumental moduan jaio zen Las cartas de Alou, baina hasi eta gutxira arazoak izan zituzten ilegalekin eta Guardia Zibilarekin, eta fikziora pasa ziren.
|
|
|
Egoitzara iritsi nintzenerako bertako sendagilea, bi udaltzain, Ama Nagusia eta kaperaz arduratzen zen apaiza zeuden Birjilioren gelan. Haren gela nahiko txikia zenez pare bat lagunek atera behar izan
|
zuten
ni sar nendin. Larri nengoen, eta, nire larritasunaren esperoan edo, ni baretzea izan zen gelakoen lehen lana.
|
|
|
Bidenabar erranik, ez zen bere droga, Marenkotarrena baizik. Neskaren etxean kilo bateko heroina bloke bat aurkitu
|
zuten
nire lankideek. Julenek ukrainarrei lapurtu ziena da.
|
|
2012
|
|
|
Kaskezurrek ez du hitz egiten, munduarekin haserre dago, esaten
|
zuten
nik entzuten nituela ziurtatuz. Burla hark ez ninduen mintzen eta ez zuten bilatutako erreakziorik lortzen.
|
|
|
Ez zien ezer esan? Zer pentsatuko
|
zuten
nitaz. Abandonatu egin nituela?
|
|
|
Ezagunik ba al zegoen tartean? Ez nituen aurpegiak garbi oroitzen. Luciak eta bere aldaken dantzak bildu
|
zuten
nire arreta guztia, ingurukoaz erabat ahazteraino?, baina normala izango zen Carlosen kuadrillakoren bat, edo batzuk, han izatea. Neska laguna eta harreman finkoa neukala ondotxo zekien jendea, beraz.
|
|
|
Baina hark esaten zituenak ez ziren etxera eramaten genituen lanak, iluntzean haiei buruz gogoeta egiteko. Kantuekin burutzen duen antzeko eragina
|
zuten
niregan Benitoren hitzek: laztantzen ninduten, barneratzen zitzaizkidan, nire baitan euren bidea egiten hasten ziren, eta denbora baten ondoren, lau urteren bueltan, beharbada, sumatzen nituen printzak nire psikologian, gauza askorekiko jarreran, bizitza ikusteko moduan; baina ez hitz haiek neureganatu eta modu berean eta hark erabilitako sintaxi zehatzarekin errepikatzeko, zeren aitortu behar dut sintaxi jostun ona dela Benito.
|
|
|
Kennedy gure laguna zela esaten zuten, edo Ageda martiriari bularrak moztu zizkiotela, xinaurria zer zen ez nekien, gure amonak ere ez, eta ez nuen ulertzen lau, bat, hiru, bost edo zazpi, zenbat ote ginen. Betirako markatu
|
zuten
nire bizitza arratsalde haiek, kantu haiek, maitasunaren zauriek markatzen duten bezala.
|
|
|
Baina orain egoera hori ez zait asko gustatzen. Badakizue nire detraktoreek zer esaten
|
zuten
nitaz. Goierriko birjina guztiak desbirgatu nituela.
|
|
|
Guardia Zibilari? Zer pentsatuko
|
zuten
nire kideek pikoloei ohartxoak pasatzen nizkiela ohartuz gero?
|
|
|
Mattia eta Marcoren anaia ez ziren mahaitik altxatu ere egin. Nahiz eta gonbidatua izan, begi onez ikusten
|
zuten
nik jasotzen laguntzea, beraiek praketako botoi bat askatzen zuten bitartean. Ustekabean atariko txirrinak jo zuen.
|
|
|
Baina berehala ohitu nintzen, eta, gainera, zertarako arduratu? Haiek ez
|
zuten
nire bila etortzeko asmorik. Zuri ere gauza bera gertatuko zaizu, ez arduratu:
|
|
|
Aitaren etorrerak goitik behera aldatu zuen nire bizitza, baina nire izaera hain grisa bilakatu izanak seguruenik zerikusi handiagoa zuen adinarekin, aitarekin baino. Akaso lagunek ere sentitzen
|
zuten
nire egonezin hura. Kontatu egin nahi nien.
|
|
|
Ordu asko zeramatzan etzanda nengoen zureriaren inguruak arratoiez bete betea. Arratoi basatiak ziren, ausartak, goseak amorratuak; nire gelditasunaren zain baleude bezala distiratzen
|
zuten
nire gainean haien begi gorriek, beren harrapakin noiz bihurtuko. «Nolako janaritara», pentsatu nuen, «ohitu ote dira putzuan?».
|
|
|
–Baina, esan zidan agureak?, badut beste berririk zuri emateko, eta agian ez zaizu besteak bezain gustukoa gertatuko, hau da, zu betiko galdua zinelakoan, eta denek hala uste zutenez gero, auzoak eta han utzitako ordezkariek, zure izenean, tratua egin
|
zuten
nirekin, hasierako sei edo zortzi urteetako etekinei buruz, eta nik jaso nituen. Baina garai horretan, esan zuen?, xahupen handiak egin behar izan ziren lursailak handitzen, ingenio a eraikitzen eta esklaboak erosten, eta horregatik etekinak ez ziren gerokoak bezalakoak izan.
|
|
|
Orduan ura eskatu nien keinuka, eta nire pitxerretako bat erakutsi nien, buruz behera jarrita, hutsik zegoela eta betea nahi nuela adierazteko. Beren lagunetako batzuei dei egin zieten berehala, eta bi emakume etorri ziren, buztinezko ontzi handi bat zekartela, nire ustez eguzkitan egositakoa, eta itsasbazterrean utzi
|
zuten
niretzat, lehenago egin zuten bezala. Xury bidali nuen gure pitxerrekin, eta hirurak bete zituen.
|
|
|
Luze bizi izana nintzen Holandan Leydenen ikasketak egiten, eta ongi hitz egiten nuen holanderaz. Laster jakin zuten marinelek nondik nentorren azkenekoz; eta gogo bizia
|
zuten
nire bidaiaren eta bizimoduaren berri izateko. Ahal nuen bezain istorio labur eta sinesgarria asmatu nuen, baina ezkutatu egin nuen gehiena.
|
|
|
Potto eta pottokaren jokaerak oso egokia ematen zuen, eta etxeko ugazaba eta ugazamarenak alai eta atsegingarria gonbidatuarekiko. Zaldi zuri beltzak bere ondoan zutik egoteko agindu zidan, eta lagunak eta biek asko hitz egin
|
zuten
nitaz, kanpotarrak sarri egiten zizkidan begiratuengatik ohartu nintzenez, baita yahoo hitza asko errepikatzen zutelako ere.
|
|
|
Houyhnhnm hitzak zaldia esan nahi du haien hizkuntzan, eta etimologiaz, Naturako Perfekzioa. Adierazkortasuna falta zitzaidala esan nion ugazabari, baina ahal bezain azkar hobetuko nuela; eta denbora laburrean gauza harrigarriak kontatzeko gai izatea espero nuela; niri irakasteko aukera guztiez balia zitezela agindu zien pozik bere behor, potto eta pottokari eta etxeko zerbitzariei, eta egunero bizpahiru orduz bera ere arduratzen zen eginkizun honetaz; auzoko hainbat zaldi eta behor handiki etortzen zen sarri gure etxera, yahoo liluragarri bat, houyhnhnmak bezala mintza zitekeena eta bere hitz eta ekintzetan adimen izpiren bat agertzen zuena omen zegoela zabaldu baitzen. Hauek pozik hitz egiten
|
zuten
nirekin; galdera asko egiten zidaten, eta ahal nuen bezalako erantzunak ematen nizkien. Abantaila horiekin hain aurrerapen handia egin nuenez, iritsi nintzenetik bost hilabeterako esandako guztia ulertzen nuen, eta neuk ere nahikoa ongi hitz egiten.
|
|
|
Liliputen ipar ipar ekialdean kokaturiko irla bat da Blefuscuko Inperioa, zazpiehun metroko itsasarteak bakarrik banatzen duena. Artean ikusi gabea nintzen, eta inbasioa prestatzen ari omen zirela jakin ondoren, ez nintzen kostaren alde hartan agertzen, arerioaren ontziren batek aurkituko ote ninduen beldurrez; haiek ez
|
zuten
nire berri, gerra garaian bi Inperioen arteko harreman guztiak zeharo debekaturik baitzeuden heriotza zigorpean, eta gure Enperadoreak enbargoa zuen ezarria edozein ontzirentzat. Arerioaren ontziteria osoa harrapatzeko eratutako egitasmoa jakinarazi nion Enperadoreari; ontziteria, gure zelatariek baieztatu zigutenez, portuan zegoen ainguratua, lehen haizeekin itsasoratzeko prest.
|
|
|
berehala geratu zen konbentzituta nire errugabetasun eta egiatasunaz. Baina esan nion guztia berrestearren, nire idazmahaia ekar zezaten agindua emateko erregutu nion, haren giltza neuk baineukan poltsikoan (ordurako adierazia zidan marinelek zer egin
|
zuten
nire gelatxoaz); beraren aurrean zabaldu nuen, eta hain era berezian atzera utzitako herrialdean egon nintzen bitartean egindako bitxikerien bilduma txikia erakutsi nion. Han zegoen Erregearen bizar zatiekin eginiko orrazia, eta beste bat, material berdinekoa, baina zatiak Erreginaren erpuruko azazkal ebaki batean sartuak, hau izanik orraziaren bizkarraldea.
|
|
|
Haien proposamena betetzea iruditu zitzaidan onena. Jakingura handia
|
zuten
nire istorioa ezagutzeko, baina oso gutxi asebete nituen; eta nire zoritxarrek burua hondatu zidatela sumatu zuten guztiek. Bi orduren buruan, txalupa, ur ontziz betea joan zena, kapitainaren aginduekin itzuli zen, ontzira eraman nintzaten.
|
|
|
...arraiagailua gelditu egin zutelarik, lo nengoela zer itxura ote nuen ikusteko gogoa izan zuten haien arteko bizpahiru gaztek; makinara igo eta, poliki poliki, aurpegirantz hurbildu zitzaizkidalarik, haietako batek, guardiako ofizial batek, lantza mutur zorrotza barrura samar sartu zidan ezkerreko sudurzulotik, lastoz bezala kili kili egin eta doministiku eragin zidana bortizki; berehala hanka egin
|
zuten
nik ikusi gabe, eta hiru aste igaro ziren hain bat batean zergatik esnatu nintzen jakin nuen arte. Ibilaldi luzea egin genuen egun haren gainerakoan eta, gauean, alde bakoitzean bostehun zaintzaile nituela hartu genuen atseden; erdiek zuziak zituzten eta beste erdiek uztaiak eta geziak, botatzeko prest mugitzera ausartzen banintzen.
|
|
|
Izugarrizko garrasiak egin zituen gizajoak, eta oso nahigabeturik zeuden koronela eta haren ofizialak, ganibeta ateratzen ikusi nindutenean, batez ere. Baina laster desagerrarazi nituen haien beldurrak, zeren eta, eztiki begiratuz eta berehalaxe ebakiz hark zeuzkan lokarriak, zoruan utzi bainuen poliki poliki, eta hark ospa egin bizkor asko; banan banan poltsikotik ateraz, berdin jokatu nuen besteekin ere; nire errukiaren erakusgarri honekin bai soldaduak eta bai jendea oso pozik zeudela ohartu nintzen, eta beronetaz oso ongi hitz egin
|
zuten
nire alde Gortean.
|
|
|
Ahalik azkarren ekar ziezadaten agintzeko erregutu nion Enperadoreari, zertarako zen eta nolakoa zen azaltzen niola. Eta biharamunean, han ziren garraiariak kapelarekin, baina ez zuten oso egoera onean ekarri; bi zulo eginak zizkioten hegalean, ertzetik lau zentimetrora, eta zuloetan bi gako lotuta; gako hauek soka luzez zaldi uhalei lotuak zeuden, eta hala, arrastaka ekarria
|
zuten
nire kapela Ingalaterrako milia erdi baino bide luzeagoan; baina herrialde hartan lurzorua izugarri lau eta leuna denez, nik espero baino gutxiago hondatu zen.
|
|
|
Halere, alboetan animalia higuingarri hark emandako estutuekin, hain ahul eta mazpilduta nengoenez, ohean egon behar izan nuen hamabost egunez. Erregeak, Erreginak eta Gorte osoak egunero galdetzen
|
zuten
nire osasunaz, eta Erreginak zenbait ikustaldi ere egin zidan neure gaixoaldian. Tximinoa akabatu egin zuten, eta halako animaliarik jauregi inguruan ez edukitzeko agindua eman zen.
|
|
|
Aldi berean, nire ustez espezie berekoak ziren beste berrogei gehiago behintzat sumatu nituen lehenengoari jarraika. Guztiz txundituta nengoen, eta, hain ozenki egin nuenez orro, izututa atzera egin zuten guztiek lasterka; eta haietako batzuek, gero esan zidatenez, min hartu omen
|
zuten
nire alboetatik behera salto egin eta erortzean. Halere, laster itzuli ziren berriro, eta haietako batek, nire aurpegia osorik ikustera ausartu zelarik, besoak eta begiak miresmenez goratuta, ahots ozen baina garbiz, zera oihu egin zuen:
|
|
|
Kosakoek dena ikusi zuten, baina bat bera ere ez zen nire bila jaitsi: inondik ere, hartutako kolpeen ondorioz hila nintzela pentsatu zuten, eta entzun nuen nola oldarrean jo
|
zuten
nire zaldia harrapatzera. Erdibitu egin zitzaidan bihotza; arrastaka hasi nintzen trokako belardi sarrian barrena, eta zera ikusi nuen:
|
|
2013
|
|
|
Igande iluntzeetan Athleticen partida ikustera joaten zinen lagunekin elkartera, baina ni gabe, bikote ofiziala ez ginenez, bezperatik elkarrekin geundela susmorik ez pizteko; eta ni berriz mutil lagunik ez
|
zuten
nire kuadrillakoekin joaten nintzen tabernetara kartetan jokatzera, beraiek bezperako parrandan edandako garagardoak eta igande iluntzeko depresioa ur botilekin itotzen zituzten bitartean, ezkutuko bizitza paralelo hartatik alde eginez.
|
|
|
gu hirurok hemen, ur bero eta goxo hauetan, ferneta kolarekin edaten, filosofatzen, iluntzea nola zetorren ikusten, eta batere ardura barik. Eurek esaten
|
zuten
ni Asgarth deabrua nintzela, eta eurak Zeus eta Neptuno. Eta barre egiten zuten.
|
|
|
Ferratuak banitu bezalako pisua
|
zuten
nire zangoek. Kanpoan, besoan korapilatu zitzaidan emakumea.
|
|
|
BESTONDOA idatziz eztitu nuen, rue de la Licorneko nire ganbera tikian. Eztulak eta bularraldeko minak ere ez
|
zuten
nire luma geldiarazi. Eguerdian, kanporatu nintzelarik, txindurritua nuen eskuin besoa.
|
|
|
Egia errateko, horren premiarik ez zen. Hori aspaldi jakin behar
|
zuten
nire barrandan zeudenek: hagitzez beherago zeuden haien ikuspegia traba zezaketen arbolak.
|
|
|
Martinen lehengusuak eta neskatoak ere beren saria bildua
|
zuten
nire mirabearen arartekotzaz. Urrats batzuk aitzinatu ziren, lekua utzirik andrearen parean ibil nendin.
|
|
|
Frantzia aldean, nobleek arrazoi gutiago behar zuten alderdi batetik bertzera aldatzeko. Beharrik, nire solaskideek kasik josteta gisara proposatutako izenaren ukaziotzat hartu
|
zuten
nire errana.
|
|
|
Zigorra aste bat lehenago erabili
|
zuten
nire bizkarraren gainean, Kontseiluko plaza horretan berean. Hirurehun lagun baino gehiago izan nituen ikusle.
|
|
|
Aubiac en ofizial batzuekin partekatzen nuen gela. Haien zurrungek ere beren lana egin
|
zuten
ni begiak ezin bildurik atxikitzen. Jauregian noizbait iraungi ziren asots guztiak.
|
|
2014
|
|
|
Errepidera atera nintzen zure bila. Gizon arrotzen automobilen faroek argitzen
|
zuten
nire bularra. Sargoriaren ilunabarra gainean erortzear zegoenean igaro zinen aurretik.
|
|
|
Janari makinak non zeuden erakutsi zidaten. Ez
|
zuten
ni bertan gelditzea nahi, alamena ematen. Niri ere ez zidan ilusioa egiten:
|