|
2000
|
|
|
Bien aurretik, seigarren lekua Iratxe Ibarrak lortu zuen. Markinarrak ez zuen saio txarrik egin, balekoen gainetik joan ziren bertsoak entzun zitzaizkion, baina lehen hirurez gain, saio bikaina osatu
|
zuten
bertsolari bi egokitu zitzaizkion aurretik.
|
|
2003
|
|
|
Aitor zineman egiten genuen lehen saioa, San Inazio bezperan. Eta zineman kantatu
|
zuten
bertsolari berek kantatzen zuten berriro hurrengo egunean Santa Barbaran egiten zen saioan. Eta San Jose inguruan ere Txirritaren omenaldi gisa bertso saio bat antolatzen genuen.
|
|
2007
|
|
|
Festen egitaraua, gaztelera hutsean argitaratzen zen, noski. Zentsura zela eta, Xoxokan kantatu behar
|
zuten
bertsolariak ere, zein gairi buruz kantatuko zuten agertzen zen: “Los bersolaris Lasarte y Aguirre cantaran con el tema del porvenir de la zona rural y sobre la juventud actual con su vestimenta y presentación ”.
|
|
2008
|
|
|
Azkenekoo lehiako epai mahaia bertso eskolako kideak izan ziren, eta Unai oso ados ez bazegoen ere," boikota egin didate" kantatu baitzuen, txapelketa Amaia Agirrek irabazi zuen, gazta eta bi botila ardo berarentzat izan ziren. Saioan zehar ikusle zeuden batzuek zirikatzeko astia ere izan
|
zuten
bertsolariek: Labaka, Iker, Pablo, Xabi...
|
|
|
Historiaz gain saio ona osatu
|
zuten
bertsolariek. Kartzelako lana luzeegia izan zen eta horrek garraztu zuen entzuleen sentsazioa.
|
|
|
Umorezko saioaHasieratik garbi utzi
|
zuten
bertsolariek zein asmorekin etorri ziren Oñatira; Ea nork botatzen duen astakeriarik handiena. Hala amaitu zuen Julen Zelaietak agurra, argi utziz zein izango zen bertso saioaren ildoa.
|
|
|
Atzean exerita zeudenetatik Mañukorta bakarrik ausartu zen erantzutera: Lehenago umea, lehenago txikia/ eta orain egin naiz hazi/ aitak eta amak dakiten haina gutxienian ikasi/ haserre dira gehienetan/ ta mutur haundiz berezi/ era hontako seme jatorrak/ hauek ez zuten merezi.Bi orduko saioa egin
|
zuten
bertsolariek, eta ikusleak oso gustura irten ziren amaieran. Beste behin ere, harrera bikaina izan zuten bertsoek Oñatin.
|
|
2009
|
|
|
Lur dantzalekuan giro beroa bizi izan zuten bertaratutakoek. Txapel preziatua eskuratzeko lehia estua izan
|
zuten
bertsolariek. Mila pertsona sartzen diren aretoa lepo zegoen eta kanpoaldean jende ugari geratu zen sarrera eskuratu gabe.
|
|
|
1600 bat bertsozale inguratu ziren Iruñera eta gogotik txalotu
|
zuten
bertsolarien jarduna.
|
|
|
Nolabaiteko inflexio puntua espero genuen Uztaritzen, eta, egia esan, ederki asebete
|
zuten
bertsolariek Txapelketaren batez besteko mailak gora egiteko geneukan gogoa. Atzoko saioak hamaika ale utzi ditu analisi sakonago baten galbahetik pasatzeko modukoak, eta, tarte honetan, denak aipatzeko estuegi ibiliko naizela badakidanez, kartzelako lanari erreparatuko diot ezer baino lehen.
|
|
|
Egoerari asmatutako gaiaren garapenak modu askotan landu dezake denbora; besteak beste, iraganean koka daiteke, orainaldiko gogoetekin tartekatuz, edo orainaldian formulatuta dagoenari denboran aurrera jarraipena eman. Lehenengo bidea aukeratu
|
zuten
bertsolariek, baina formulazioarekin bat ez datozen pare bat hutsegite izan ziren. Lagomak iraganean kokatu beharreko istorioa orainaldian eman zuen eta Payak bigarren zera bota:
|
|
2010
|
|
|
Kinielak askotarikoak dira. Eta, jakina, Euskal Herriko Txapelketan iaz ezustekoa eman
|
zuten
bertsolarien izenak bolo bolo dabiltza.
|
|
|
Gaztelumendi Odon Elorza izan zen, Alaia Martin Aitor Etxeberria Oiartzungo alkatea, Iñaki Zelaia, Marian Beitialarrangoitia Hernanikoa, Josu Oiartzabak Usurbilen bizi denez, Xabier Mikel Rekondo eta Iñaki Gurrutxaga Jon Redondo Orioko alkatea. Ez zen jende asko bildu Zubietan eraiki nahi duten Erraustegiaren aurka dauden plataformek antolatutako saioan baina Kultur Etxean elkartu ziren 60 lagun inguruk ondo pasa
|
zuten
bertsolarien ateraldiekin. Denetariko gaiak izan ziren baina bizpahiru aldiz kantatu behar izan zuten zaborraren inguruan.
|
|
|
Ordutik, urte birik behin egin da. 1990 txapelketa hartan ez parte hartzea erabaki zuten ordura arte kantatu
|
zuten
bertsolari batzuek, Lopategik tartean, baina eskolako lanaren emaitza ere indartsu sartu zen: Igor Elortza eta Unai Iturriaga finalera iritsi ziren, 15 eta 16 urte baino ez zituztela.
|
|
|
Euskal Herriko Bertsozale Elkartea oraindik ez zen existitzen, eta bertso eskola bakar batzuk baino ez zeuden. Baina harrobia bazegoela eta hura bultzatu beharra zegoela iritzi zioten ekimena hartu
|
zuten
bertsolari eta bertsozale haiek.
|
|
|
–Egungo egunetan [1939 urtearen bueltan] baino maiteago baitzen orduan eusko mintzaira eta koplaren pullita? 35 Matxinek, alde egitean, berarekin eraman zuen bertsolaritza zaharraren lekukoa; hala ere, bertso iturria ez zen agortu Senperen. Hona hemen, zubi lana egin
|
zuten
bertsolari batzuen izenak: Panpilli(), Salvador Yarçabal (19162002), Larreko (1924), Xanpun()...
|
|
2012
|
|
|
Kartzelako gaian dei bat jaso
|
zuten
bertsolariek, eta telefonoa eskegita irribarrea ezin kendu zebiltzan. Gai positiboa kartzelarako; sarri egoten diren gai sakon eta tristeak kontutan edukita, eskertu egiten dira horrelakoak.
|
|
|
Animaliek, gainera, protagonismo berezia izan zuten, bertso bat baino gehiagotan animali kontuak izan ziren eta nagusi. Puntuka gai librean ere bide beretik jo
|
zuten
bertsolariek eta ez zuten elkarri adarra jotzeko aukerarik galdu. Dena den, gai serioagoek ere izan zuten euren lekua saioan zehar, eta hala, gaurko Bilboko presoen eskubideen aldeko manifestazioari buruz ere aritu ziren bertsotan.
|
|
2013
|
|
|
Giro ederra izan zen Zubiriko saioan, 140 lagun inguruk segitu zuten bertatik bertara saioa eta gozatu
|
zuten
bertsolariek egin duten lanarekin. Saioa hasi aurretik Zubiriko eskolako gaztetxoek ongi etorria egin zieten bertsolari eta bertsozaleei, bertso batzuen bitartez.
|
|
2014
|
|
|
Ale solteren bat edo beste bai, utzi
|
zuten
bertsolariek, baina orokorrean ez zen saio borobila izan Galdakaokoa. ' Josi' da txapelketa honetako leloa, eta jostun lanetan Ugartetxeagaz batera Ibon Aguriagojeaskoa, Julen Erezuma, Garikoitz Sarriugarte, iñaki Iturriotz eta Aitor Bizkarra izan ziren.
|
|
|
Hurrengo urteetan Argia Egunak gero eta indar handiagoa hartu zuen. 1984an Astigarragan bazkaria eta arratsalde pasa antolatu
|
zuten
bertsolari eta gaiteroekin. Bertso paper sariketa ere egiten hasi ziren.
|
|
|
Inpresio hori ematen didate batzuetan binakakoek bertsotan ere eta lanak kolore interesgarriagoa hartzen du. Escualdunac en orokorki egoerak eskatzen zuen bertsolari paper aldaketa, gai horretan ez zen borroka frentaletik komeni, senaz hartu
|
zuten
bertsolariek, nehork ez zien erraten nor ziren edo noren larruan sartu behar zuten.
|
|
|
bertsolaritzak bizi ukan duen transmisio aldaketarekin, beste gauza bat gertatzen zaie ditxoei ondorioz. Lehen, errimak ez ziren hain arautuak, ointegiak ez zituzten ikasten bertsolarigaiek eta errima komunez aparte, batzuetan lagunak bat ebasten bazuen, edo ez bazen heldu eta zerbait erran behar... gertatzen zen gaia uzten zela eta zer nahi erraten zela errimarengatik eta holako kaosa sortzen zela plazan, xilarra baitzen gai gisa ondotik kantatu behar
|
zuten
bertsolarientzat. Sorpresak, gertakariak gehiago ziren lehengo libertimenduetan, memento arraro horietaz kondatuko dute hauek edo haiek nasai baina gehienetan prestaketa eskasez zozokeriak egiten ziren plazan, geretarik gabe zebilen aktoreak edaten zuen kuraia emateko eta. astakeria auhendagarriak eskaintzen.
|
|
2015
|
|
|
Azkenerako, ordea, Jexuxi ere barre eragiten zioten anaiaren ateraldiek: Don Melitonen sermoia, edo denek ezagutzen
|
zuten
bertsolariaren ahots motela, edo bestela beste inork graziarik gabe kontatuko zukeen gertakizun barregarri hura (neska laguntzera joan eta bueltako bidean galdu egin zen gaztearena, esate baterako). Benetako Cantinflasek ere ez zukeen hobeto egingo.
|
|
2016
|
|
|
Askotan kritika jasan behar izan
|
zuten
bertsolariei goraipamena egiten die Larzabalek:
|
|
|
Egun horretan Larzabal goraipatu
|
zuten
bertsolariak Uztapide, Mattin, Errexil eta Xanpun izan ziren. Piarres Lafittek eman zion ongietorria.
|
|
2017
|
|
|
Gogoan nuen bertsolariek egin beharreko lanekin ere gorabeherak izan zirela, baina hori ere paperetan begiratu behar izan dut. Goizeko saioan, bakarka, 9 puntuko txikian aritu behar izan
|
zuten
bertsolariek (orotariko gaiekin, gainera: gosea, Lazkao Txiki…).
|
|
|
Bitxikeria bat: arratsaldeko lehen lana, ofizioka jardutea
|
zuten
bertsolariek, hamarreko moldean… baina bikote bakoitzak aukeratzen zuen hamarreko handian edo txikian aritu. Ofizioko beste lan batean, Iparragirre abila dela doinuan aritu behar zuten nahitaez.
|
|
|
Eta zer sentitu ote
|
zuten
bertsolariek, gizon hori herioaz jo zuten egunean. Nola kantatu zuten kontsolatzeko?
|
|
|
«Baina zuk beitu Flamenka aldera/ a ze giro mundiala/ guk benetako sua daukagu/ haiek artifiziala».Gaur egun pil pilean dauden gaiak ere agertu ziren, turistifikazioa, esaterako. Hala ere, gai serioak umorez tratatzen ere jakin
|
zuten
bertsolariek, eta behin baino gehiagotan Donostiarekiko dauden topikoetara jo zuten jendea barrez jartzeko.Bukaerako agurrean, ordea, Lujanbiok donostiarrei benetako izaera manten dezaten eskatu zien, ez zedila turistei erakusteko azaleko nortasunean geratu: «Honek [Donostiak] hizkuntza badu/ ta izan dezala».Saioaren ostean, pozik zegoen Azpeitia entzundakoarekin:
|
|
|
LEHEN ROCK DISKOTIK BERTSO HOP ERA (Kronologia baterako aleak) Errobiren lehen diskoa kalean. Manuel Lasarte bertsolariaren Gordeak neuzkanak liburua plazaratu zen. Pedro Ortuzar, Iturri, omendu
|
zuten
Bertsolari Egunean, Donostiako Astoria antzokian. Uztailak 28: Black Sabbath taldearen Sabotage diskoa plazaratu zen. Azaroak 20:
|
|
|
Musikaz blai (Itoiz, Elkar), Nahiko (Zarama, Discos Suicidas), Zaramaren erdian (Zarama, Discos Suicidas), Tumatxa (Niko Etxart, Elkar), Ni ez naiz Noruegako errege (Ruper Ordorika, Elkar). Urtarrilak 22: Txomin Garmendia omendu
|
zuten
Bertsolari Egunean. Otsailak 5: Gipuzkoako Gazteen Egunaren barruan, gaztetxea okupatu zuten Azkoitian.
|
|
|
Korral (OK Korral, Elkar), El estado de las cosas (Kortatu, Soñua). Urtarrilak 18: Jon Azpillaga omendu
|
zuten
Bertsolari Egunean. Ekainak 8: Euskal Herriko Bertsolari Elkartearen lehen batzar nagusia Donostian. Uztailak 30:
|
|
|
Urte ilun haietan bertsolaritza bizirik iraunarazi
|
zuten
bertsolarien artean ezinbesteko erreferentziak dira Iñaki Eizmendi, Basarri, errezildarra() eta Manuel Olaizola, Uztapide, zestoarra(). Biak funtsezko izan ziren bertsolaritza 60ko hamarkadara bizirik hel zedin.
|
|
2018
|
|
|
Legasako alkate ohiari buruz 1913an enkarguz jarritako bertsoengatik kondenatu
|
zuten
bertsolaria 1916an Iruñeko auzitegian. Mikel Taberna idazleak Bertsolari aldizkariaren 110 zenbakian argitaratu duen ikerketa lanean kontatu du guztia xeheki, eta penaz adierazi du iturri guztietara jo arren ez duela bertso sorta aurkitu.
|
|
|
Bautista, bertze bertsolari anitz bezala, bertso eskolarik ez zen garaian hasi zen bertsotan. Familiak eta lagun giroak egin
|
zuten
bertsolari. Familian, atautxi zuen bereziki bertsozalea eta, berak kontatzen zuenez, haur ttikia zela atautxik kantatutako bertsoek sortu zioten bertsozaletasunerako grina.
|
|
|
Baina bere garaian korrontez kontra zihoan. Gehienek uste
|
zuten
bertsolariak berezkotik zuela eta ez ikastetik. Baina erratu egin ziren gehienak eta Amurizak arrazoi.
|
|
|
Saio bakoitzean nork kantatuko duen erabakitzeko, 2017ko txapelketan lortu zuten postua hartu da kontuan. Hala ere, badira iazko edizioan parte hartu ez
|
zuten
bertsolariak, eta horiekin osatu dira kanporaketak. Belaunaldi berriak badatoz, plaza gosez, eta txapelketa izan daiteke pauso bat aurrera emateko aukerarik egokienetako bat.
|
|
2019
|
|
|
Entzuleak, zurrun, eta txaloak neurtuz, bertsolariei ere hegan egiteko haize gutxi emanaz. Oro har, saio txukuna osatu
|
zuten
bertsolariek, eta kolperen bat edo beste ere izan zen, baina ez zen iritsi izan zezakeen distira izatera.Agurretan ere txapelketa izan zen mintzagai nagusia, une hartan bizi zen egoeraren isla. Zortziko handian, Akizuk eta Labakak osatu zutenaren baimenarekin, Zuazubiskarrek eta Gaztelumendik trafiko arauak errespetatzearen inguruan osatutako ofizioa izan zen dotoreena.Zortziko txikian, hiru ofizioak izan ziren balekoak, nahiz eta Akizu eta Lizarralderen artekoak piztu zuen gehien entzulegoa.
|
|
2020
|
|
|
Horretarako, bi ekimen jarri zituen martxan elkarteak apirilean: batetik, erresistentzia kutxa," plazatik bizitzeko apustua egin
|
zuten
bertsolariei gutxieneko sostengu ekonomikoa eskaintze aldera". Bestetik, Plaza Birsortzen ekimena.
|
|
|
Artista izan da… Gogoratzen dut EiTBra pasatu aurretik Herri Irratiak eta Deiak bi bertsolari eta Haranburu bidali zituztela Andaluziara, Sevillara eta abar. Han ikusten zutenaren kronika bertsotan egin behar
|
zuten
bertsolariek irratirako, eta hitz lauz Haranburuk egunkarirako. Urte batean, Lazkao Txiki eta Txomin Garmendia joan ziren.
|
|
|
Irakurri dut bertsolariek urtero Markinan egiten
|
zuten
Bertsolarien Batzarretako batean Bertsolari izeneko aldizkari bat martxan jartzeko proiektua aurkeztu zenuela.
|
|
|
Zein izan ziren Ez Dok Amairukoekin harreman gehien izan
|
zuten
bertsolariak?
|
|
|
Egunerokotasunaren irakurketa egin
|
zuten
bertsolariek kantuan, eta koronabirusak gurean utzitako arrastoa ezin uka daitekeenez, saioan ere izan zuen tartea pandemiak. Hala ere, Zinkunegik ondo baino hobeto eutsi zion gaiari, eta originaltasunez erreparatu zioten bertsolariek bat bateko ariketan.
|
|
|
Bi urte lehenago hila zen Xalbador, bere omenaldi egunez. Letek, abestian, dei egiten dio poesiaren hegoek antzaldatzen
|
zuten
bertsolariari: " non hago, zer larretan, Urepeleko artzaina".
|
|
2021
|
|
|
Batetik, garai hartan gaiari buruzko sinadura garrantzitsu asko Lore Jokoetan parte hartzen zuten bertso jartzaileak ziren. Bestetik, garai hartan oihartzun mediatiko handiena izan
|
zuten
bertsolariek harreman estua izan zuten kazetariekin. Horrela, Iparragirreren itzulera prentsatik antolatutako operazio bat izan zen.
|
|
|
Esana gelditu da ziklo honetan oihartzun mediatiko handiena izan
|
zuten
bertsolariak Iparragirre, Otaño eta Bilintx izan zirela. Azalduta daude dagoeneko baita bakoitzak utzitako arrasto mediatikoaren nondik norakoak ere.
|
|
|
Ildo horretan, esanguratsuak suertatzen dira lehen urteetako aldizkariaren zenbait azal: lehenengoan Mañukorta bizarra egiten ageri zen; hirugarrenean bertsolariek urtero Antzuolan jokatu ohi zuten futbol partidu bateko argazkia; bosgarrenean Peñagarikano igarle lanak egin zizkion Uliako sorginarekin; hamaikagarrenean Tourreko etapa bat egin eta euren kronika eskaini
|
zuten
bertsolariak kulotak jantzita...
|
|
|
Zenbait ñabarduratan hartutako bideak itzulerarik ez zuela izango ere ikusten zen, ordea: berezko senaren garrantzia azpimarratzen
|
zuten
bertsolarien gehiengoa 50 urtetik gorakoa zen; eta hautu hori egiten zutenen artean ere gehiengoa bertso eskolen aldeko ageri zen, bertsolari guztien% 91,4k bertsolaritza zabaldu eta hobetzeko balioko zutela uste baitzuen;% 7,2k bakarrik egiten zuen balorazio negatiboa, bertsolariak berdindu egingo zituztela, bertsolaritza hotzagoa zekartela eta gisakoak aipatuz (id.: 157 eta 172).
|
|
|
Gogoratzen dut EiTBra pasa aurretik Herri Irratiak eta Deiak bina bertsolari eta Haranburu bidali zituztela pare bat urtean Andaluziara. Han ikusten zutenaren kronika bertsotan egin behar
|
zuten
bertsolariek irratirako eta hitz lauz Haranburuk egunkarirako. Urte batean Lazkao Txiki eta Txomin Garmendia joan ziren.
|
|
|
1986ko txapelketa arrakasta handiz antolatu
|
zuten
bertsolariek: " Parte hartzea inoiz baino altuagoa, antolakuntzan zer esanik ez, Belodromora aldatu behar jendea kabitzeko.
|
|
|
% 52,9k beharrezkotzat jo zuen,% 45,7k komenigarritzat, eta% 1,4k bakarrik erantzun zuen alferrikako ikusten zuela. Inplikazio maila handia ere adierazi
|
zuten
bertsolariek: % 56,4 Elkartean aktiboki parte hartzeko prest agertu zen, eta beste% 31,4 lanik egin ez baina kuota ordaintzeko (Torrealdai, 1987:
|
|
|
Entzuleen jarrera aldaketa nabaritu
|
zuten
bertsolariek, antologikoak ziren bertsoen eskea, eta bertsogintza eskari horri egokitzeko joera zabaldu zen:
|
|
|
[...] Bertsolari billa Ipar Euskalerrian miatzen asi giñanean Donibane Lohitzunen bizi giñan eta lendabiziko ‘bertsolari arrastoa’ bertan eta Sarako erri inguruan atera gendun. ‘Bai, —esan ziguten— Sarako festetan entzun izandu omen
|
zuten
bertsolari bat... ’, baiño nor zan eta nungoa zenaren arrastorik gabe. Galdetuz galdetuz Ahetzekoa ote zanaren susmurra izan gendun.
|
|
|
Sariak besapean hartuta oraindik ere turismo gehiago egiteko animoa izan
|
zuten
bertsolariek: "[...] visitar el Panteón de los Hombres Ilustres, Los Invalidos, etc[...]" (La Voz de España, 1958/V/20," Mi Atalaya Montañera"; Eizmendi, Iñaki Basarri).
|
|
|
Izetak saio horiei estaldura bikaina eskaini zienez, Elizondokoaren aipamen ugariek ere lagundu
|
zuten
bertsolariaren presentzia mediatikoa indartzen.
|
|
|
Frankismoaren lehen hamarkadetan bizi izan zen errepresio giro itoa zela medio, bere dimentsio aldarrikatzaile eta politikoa isilpean mantendu
|
zuten
bertsolariek, baina giro berri honetan isiltasun hori hausten hasi ziren asko, abertzaletasun berriarekin lerratu ziren hainbat, eta" bertsolaritza soziala" zeritzon fenomenoa agertu zen. Aurreko zikloan eman zaio errepaso zabal samar bat horri guztiari, baina edukien inguruan Jexux Larrañagak bere doktore tesian esandakoak gaineratu daitezke hemen, bertsolaritza sozial horrek inguruaren bilakaerarekin erakutsi zuen sintonia azpimarratzeko:
|
|
|
Xalbadorren heriotza tragikoa etorriko zen 1976an, haren omenaldi egunean gertatutakoa... Ziklo hau bere gailurrera eraman
|
zuten
bertsolariak agortzen hasiak ziren 1960ko hamarraldia bukatu zenerako. Haustura dator hor ere, eta belaunaldi berriari tokatuko zaio bidea egiten jarraitzea.
|
|
|
Bestalde, elkartea sortu ez baina, esan bezala, Markinan urtero batzarra egiteko ohitura hartu
|
zuten
bertsolariek 1962tik 1973ra. " Bertsolarien Biltzarra" jarri zioten izena.
|
|
|
Horrek guztiak, berebat, plaza berriak, publiko berriak eta presentzia mediatiko garrantzitsuagoa ez ezik, modernitate eta irekitasun irudi berria ere eman dio bertsolaritzari. Garai batean antzokira erdi arrastaka eramaten
|
zuten
bertsolaria antzokiaren kartelerako lanik abangoardistenen protagonista bihurtu da.
|
|
|
Euzko Pizkundean, Kepa Enbeita eta Iñaki Eizmendi Basarri izan ziren prentsan hitz lauz eta bertsolaritzaz testuren bat argitaratu
|
zuten
bertsolari bakarrak. Garaiko sinaduren% 2 da hori, oso gutxi, baina bat batekoak protagonismoa irabazi zuen jarriaren aurrean:
|
|
|
Eta parte hartu
|
zuten
bertsolarien zerrendarekin batera haien lanaren inguruko lehen balorazio orokor bat dator:
|
|
|
Hamarreko txikian, berriz, umoretik eta gogoetatik jo
|
zuten
bertsolariek. Lan elkarrizketa bateko itxarongelan zeuden Enbeita eta Amuriza.
|
|
|
«Zer pentsatu handia eman zidan horrek». Colinak gogoratzen duenez, 15 edo 16 urte inguru zituen orduan, eta bera zen Xanpunen galdera entzun
|
zuten
bertsolari haietako bat. «Hori ikusita, pentsatzen duzu igual aktualitatea inportantea dela, baina ez hainbeste; bertsoa beste zerbait da, emozioa beste nonbait dago.
|
|
|
Saio puntuagarria hasita, gogoetarako baliatu
|
zuten
bertsolariek zortziko nagusiko ariketa. Oihana Bartra eta Etxahun Lekue erretiroa laster hartuko duten bi lagunen larruan jarri zituen Igor Menika gai emaileak.
|
|
|
Bertsolaritzaren komunitatearen barruan ere erreproduzitzen dira jendarteko dinamika berberak. Baina, batez ere bertsolariek, esaten
|
zuten
bertsolari izate horrek plazara eramaten zaituela, eta esposizio horrek ja erresistente izatera behartzen zaituela.
|
|
|
Txapelketako araudiaren arabera, azken ekitaldian parte hartu
|
zuten
bertsolariek bakarrik dute bermatuta txapelketarako txartela. Sekula parte hartu ez dutenek, edota 2019koa baino lehenagoko edizioren batean parte hartutakoek, aurrekanporaketa fasea jokatu dute, txapelketara sailkatzeko.
|
|
2022
|
|
|
Meza nagusiaren ondoren, era honetan jarri
|
zuten
bertsolariak kantatzeko tokia: plazaren erdi erdian bi bukoi edo kupel handiren gainean oholtzadura bat; gainera igotzeko eskailera, ertz batean; gainean, alde banatan aulkietan eserita bertsolariak; eta erdian, beste aulki batean jarrita, botileroa, noizik eta behin haiei tragoxka bana emateko.
|
|
|
Antonio Zavalak dioenez, «XIX. mendearen lehen bi herenetan, desafioraino eramaten
|
zuten
bertsolariek borroka gogoa». Eta ezaguna den desafiorik zaharrena gogoratzen du:
|
|
|
«Nik ordaintzen dizuet eta zuek mezetan kantatuko duzue!», altxatu zuen aginte makila alkateak. «Guk ez dugu zure sosen beharrik, eta bagoaz» esanda alde egin
|
zuten
bertsolariek.
|
|
|
Oier Iurramendi txapelketako koordinatzailearen arabera, sinplea da arrazoia: «Lehenago txapelketan kantatzen
|
zuten
bertsolari batzuek txapelketan kantatzeari uzteak ahalbidetu du berriek kantatzea». Iurramendik emandako datuen arabera, 34 urtekoa da aurtengo bertsolarien adinaren batezbestekoa:
|
|
|
Joseba Andoni Beltzak, Julen Zelaietak eta Joanes Ilarregik izan
|
zuten
bertsolarien lana baloratzeko ardura.
|
|
|
Baina ez duzue uste, iritzirik emateko, testuingurua jakin genukeela lehenbizi? Zer hitz egin
|
zuten
bertsolariek saioaren aurretik. Halere, nik dakarkidan galdera da:
|
|
2023
|
|
|
Zorionez, hor dugu" Irulegiko eskua", gure mintzaira xaharrari oldar berri bat menturaz emanen diona. Abenduan, bertsularien final eder hartan, Iruñean," irribarre konplizea egin diozue elkarri"
|
zuten
bertsulariek gaietarik bat. Hara gutarik bakoitzarentzat ere eguneroko egitarau pollita.
|
|
|
Gure amak sukaldeko leihoak zabal zabalik jarri, irratiaren bolumen gurpiltxoa topera eraman, eta han jarduten
|
zuten
bertsolariek kanta eta kanta. Propaganda ekintza bat zen gure atte amentzat:
|
|
|
Euskal Herrian eta Madrilen ere eman
|
zuten
bertsolariaren itzuleraren berri, eta bake gizona zela azpimarratzeko bidali zituen eskutitz batzuk argitaratu zituzten. Donostiara urriaren 24an iritsi zen, sekulako ongietorria egin zitzaion eta Nere etorrera lur maitera estreinatzeko aprobetxatu zuen.
|
|
|
Pello Errota zen garaiko kronikek gehien laudatzen
|
zuten
bertsolaria. Argazkian erdian, ezkerretara Jose Zapirain eta eskuinera Pedro Mari Otaño bertsolariak dituela.
|
|
|
Bestetik, kanporaketetan zuzenean sartzeko aukera izango dute 2021ean finalaurrekoetan kantatu
|
zuten
bertsolariek. Hauek eman dute izena:
|
|
|
Bertsolariak ez gara musikan adituak», adierazi du Martinek. Halaber, «jakin minez» eta «konfiantza handiz» onartu
|
zuten
bertsolariek Garciaren proposamena. «Normalean ez daukagu horrelakoak egiteko aukerarik».
|
|
|
Alegia, bai, niri eragin dit zuzenki aita plazagizona izateak, plazagizonez betetako espazio maskulinizatuetara hurbildu garelako nahitaez bertsora hurbildu garen aldiro, plazagizonek bultzatu gaituztelako bertsotara. Baina horrek ez du esan nahi ulertu behar denik inguru, familia edo guraso plazagizonik ez
|
zuten
bertsolariei eragin ez dienik plazagizonez betetako bertsolaritza batek. Azkenean, plazagizonak baldin badira bertsoaren hegemonia horren parte, bertsotara hurbiltzen den orok topatuko ditu plazagizonak hor.
|
|
|
Txapelketako araudiaren arabera, 2021eko azken ekitaldian parte hartu
|
zuten
bertsolariek bakarrik dute bermatuta txapelketarako txartela. Sekula parte hartu ez dutenek, edota 2021koa baino lehenagoko edizioren batean parte hartutakoek, aurrekanporaketa fasea jokatu dute, txapelketara sailkatzeko.
|
|
|
Urriaren 7an abiatuko da 2023ko Nafarroako Bertsolari Txapelketa, abenduaren 2ra arte luzatuko dena, eta aurretik bi aurrekanporaketa saio jokatuko dira, txapelketan parte hartuko duten bertsolarien zerrenda osatzeko: maiatzaren 26an, Larraunen, eta ekainaren 2an, Etxaurin, jokatuko dira bi saio horiek eta hamabi bertsolarik parte hartuko dute, tartean Saats Karasatorre. Txapelketaren araudiaren arabera, azken ekitaldian parte hartu
|
zuten
bertsolariek bakarrik dute bermatuta txapelketarako txartela, Sekula parte hartu ez dutenek, edota 2021ekoa baino lehenagoko edizioren batean parte hartutakoek, aurrekanporaketa fasea jokatu dute sailkatzeko, Karasatorre kasu. Hamazazpi bertsolari dira dagoeneko urrian hasiko den txapelketarako sailkatuta daudenak, eta hamabi aurrekanporaketak jokatuko dituztenak; horietatik zazpik lortuko dute sailkapen txartela.
|