|
2005
|
|
|
Ibaiko harriari goroldioa nola, hala itsatsi zaie fardela herrikide guztiei. Xenaro Ourensera joan zen udal musika eskolaren atezain; Vicente Porrasek karburante usaina arnastu zuen Madrilgo zulo batean; Herminio Noval atunetan baino kantetan abiatu zen Cabo Verdera; Manuel Besteirok matea eta aldakarik gabeko emaztea ekarri zituen Rosariotik; Isidora Varelak Pazo do Venton jardun
|
zuen
neskame, Luger batez bere buruaz beste egin zuen jaun itsu baten agindupean; Juan Pedreira Espainian barna ibili zen, Puertollanotik Agramontera, Hermosilla de Burevatik Lierganesera, herririk herri, Entre cazuelas de barro aldizkarirako harpidetzak lortzen; Bento Figueira merkante batean sukaldari engaiatu zen Suezeko kanala zeharkatzeko; Xose Zorellek zapatak eta gizonentzako trajeak saldu zitu...
|
|
2008
|
|
|
SIMON D: Beraz, ni naiz
|
zuen
neskamea?
|
|
2009
|
|
|
Eta senarrari besotik heldu, gelatik irten, eta halaxe heldu ziren Rakelen gelara, non zabalik aurkitu baitzuten atea, Rakel nagusien zain balego bezala, Nazariok eta Reginak haren arreta pizteko moduko ezer egin ez bazuten ere, ez soinurik atera. Reginak arrastaka zeramatzàn txapinen soinu isila izan ezik? ...na, etxekoandreak neskameari eguerdian bere agindu zorrotzak eman zizkionetik, zain zezala haurra bertatik bertara eta ez ziezaiola inori barrura sartzen utzi, Nazariori eta Ernestinari izan ezik?, erne zegoen Rakel, ateari eta inguruko hotsei adi, nornahi hurbil baitzekiokeen edonoiz, nagusien seme alabetako bat, esate baterako, eta orduan zer?; egoera berriak, gainera, erneago egotera bultzatzen
|
zuen
neskamea, halako moldez, non haren sentiberatasunak are sentiberago behar baitzuen, eta haren zentzumenak zentzumenago, entzumena entzumenago ere bai, gela hartan itxia zegoena, itxia zegoelako, hain zuzen?
|
|
|
amonak ipuin bat eta beti ipuin bera kontatzen zien bitartean, Rakel beti bertsio berriren batekin joaten zela: ...n, Sakamantekasek eskolatik mendira ihes egindako ume bat akabatzen zuen, labana bihotzean sartuta; bestean, berriz, xerretan trenkatzen zuen emakume bat, gauez bakarrik ateratzeko ohitura zuena; eta hurrengoan, auskalo zer asmatzen zuen Rakelek, nobela beltzik beltzeneko krimenen pareko basakeriak asmatzeko abilezia aparta baitzuen; eta, bertsio bat beste bati jarrai zekion, bukaera zabalik uzten
|
zuen
neskameak, Sakamantekasek beti egiten baitzion ihes justiziari, nahiz eta justiziaren ohorea azken esaldian garbitzen ahalegintzen zen: –Hantxe dute guardiek prest garrotea, harrapatzen dutenerako?.
|
|
|
amonak ipuin bat eta beti ipuin bera kontatzen zien bitartean, Rakel beti bertsio berriren batekin joaten zela: ...n, Sakamantekasek eskolatik mendira ihes egindako ume bat akabatzen zuen, labana bihotzean sartuta; bestean, berriz, xerretan trenkatzen zuen emakume bat, gauez bakarrik ateratzeko ohitura zuena; eta hurrengoan, auskalo zer asmatzen zuen Rakelek, nobela beltzik beltzeneko krimenen pareko basakeriak asmatzeko abilezia aparta baitzuen; eta, bertsio bat beste bati jarrai zekion, bukaera zabalik uzten
|
zuen
neskameak, Sakamantekasek beti egiten baitzion ihes justiziari, nahiz eta justiziaren ohorea azken esaldian garbitzen ahalegintzen zen: " Hantxe dute guardiek prest garrotea, harrapatzen dutenerako".
|
|
|
...dreak neskameari eguerdian bere agindu zorrotzak eman zizkionetik –zain zezala haurra bertatik bertara eta ez ziezaiola inori barrura sartzen utzi, Nazariori eta Ernestinari izan ezik–, erne zegoen Rakel, ateari eta inguruko hotsei adi, nornahi hurbil baitzekiokeen edonoiz, nagusien seme alabetako bat, esate baterako, eta orduan zer...; egoera berriak, gainera, erneago egotera bultzatzen
|
zuen
neskamea, halako moldez, non haren sentiberatasunak are sentiberago behar baitzuen, eta haren zentzumenak zentzumenago... entzumena entzumenago ere bai, gela hartan itxia zegoena –itxia zegoelako, hain zuzen– gelaz kanpoko espaziora begira bizi baitzen, mundu itoak mundu zabala amets; horregatik aditu zituen Rakelek, ausaz –soinuak ere soinuago izan ohi dira ilunaren baitan dautzan...
|
|
2010
|
|
|
Baina Romanarekin ere, aste pare batean izan genuen etxean neskame, arestian esan dizut? izan zuen aldaketarik; gure amak, izan ere, atsegin
|
zuen
neskameei hasieratik beretik, lehen egunetik, beraz, etxeko arauen berri ematea, zuek hor eta ni hemen?
|
|
|
Baina Romanarekin ere —aste pare batean izan genuen etxean neskame, arestian esan dizut— izan zuen aldaketarik; gure amak, izan ere, atsegin
|
zuen
neskameei hasieratik beretik —lehen egunetik, beraz— etxeko arauen berri ematea, zuek hor eta ni hemen... etxekoandrea neskameengandik bereizten zuèn marra argi eta garbi ezarriz... behin marra eta distantzia ezarrita halaxe jokatzen baitzuen, aginduak zehatz mehatz markatuz; amak, beraz, ez zituen neskameekin" mesedez" bezalako terminoak erabiltzen, ez hitzak leuntzen eta ez... " Iraganean, zuek bezalaxe, ez nintzen ezer izan, baina gaur banaiz zerbait:
|
|
2011
|
|
|
Eta arnasestuka erantzun
|
zuen
neskameak, lasaitu ezinik, entzunak errepikatuz.
|
|
|
–Baina, anderea, haren begi urdinak ezagutu dituzte, esan
|
zuen
neskameak.
|
|
|
Ziudadearen alde zaharrean zebilen gizon hura norbaiten bila ari zela esan
|
zuen
neskameak, eta beti dagoela norbait beste norbaiten bila erantzun zion etxeko andereak.
|
|
2012
|
|
|
–Egun on, señor Dasilva, erran
|
zuen
neskameak?. Apúrese, señorita, berandu iritsiko gara eta.
|
|
|
Hari agur egin makurtuz, neure ganibet eta sardexka atera, eta jateari ekin nion, zeharo liluratu zituen gauza. Etxekoandreak sei litroko kopatxo txiki baten bila bidali
|
zuen
neskamea, eta edariz bete; eragozpen handiz hartu nuen ontzia bi eskuen artean, eta modurik begirunetsuenean edan andere haren osasunera, hitzak ahalik eta ozenkien esanez ingelesez; honek mahaikideei hain gogotik eragin zien barre, ia gortuta utzi ninduten zarataz. Sagardo arinaren ahogustua zuen likoreak, eta ez zen desatsegina.
|
|
|
Monsieur Bovary aita artean beste hilabete batez geratu zen Yonvillen, non, goizetan plazan bere pipa erretzeko eraman ohi zuen zilarrezko galartzudun polizia txapel hanpurutsu bat medio, bertako biztanleak liluratu baitzituen. Halaber pattarra ugari edateko ohitura zeukanez, sarritan bidaltzen
|
zuen
neskamea Lion d. Or era beretzako botila bat erostera, hau bere semearen kontuan apuntatzen zutelarik; eta bere lepokoak lurrintzen, bere errainaren kolonia ur hornidura osoa bukatu zuen.
|
|
|
–Nire morroskoa, zioen?, zenbait burutazio edukitzen hasia da, eta nik uste, deabruak eraman nazala,
|
zuen
neskameaz maitemindurik dabilela!
|
|
|
Beheko sua piztu dut logelan; gauez hotz egiten du eta... , jarraitu
|
zuen
neskameak, baina isildu egin zen, Brigitte bat batean zutitu baitzen erabat aztoraturik.
|
|
|
–Bai, gauez hotz egiten du hemen, esan
|
zuen
neskamearen hitzak errepikatuz.
|
|
2014
|
|
|
–Duela hogei urte ikasgela batetik bestera ibiltzen nintzen ni ere, esan zion neskameari. Debutante barreaz egin
|
zuen
neskameak barre.
|
|
|
Gerraz? Zenbat denbora eman
|
zuen
neskame hartu zuen familiaren etxean. Non ezagutu ote ziren Xamuio eta Lina?
|
|
2015
|
|
|
Nagusiaren esanetara zegoelako keinua egin
|
zuen
neskameak eta bere garbiketa lanari ekin, sukaldean. Jabi, berriz, hari begira geratu zen:
|
|
|
Ni poz pozik nengoen haiek bakean ikusirik, guztiz jakitun nengoelako haiek ez zutela inolako errurik izan printzesaren haserrean; alderantziz, abituaz egon zen bitartean zerbitzu egiten zioten, abiturik ez zuenean bezala. Esan dudanetik zetozen andre honen arriskua eta pena bera ere, eta berarekin batera eraman
|
zuen
neskame batengandik, dirudienez, honena baitzen erru guztia. Azken batean, Jaunak baimendu zuen.
|
|
|
Goraintziak, baita nire haurrei ere, bereziki Frantziskori; haiek ikustea nahi nuke. Ongi egin
|
zuen
neskamea etxetik bidaltzeaz, motiborik izan ez arren, hainbeste izanik elkarri enbarazu besterik ez baitiote egiten. Joana andereari, Pedro Álvarezi eta guztiei beti eman goraintzi asko.
|
|
2016
|
|
|
La Fleurrek bularrera eraman zuen eskua, eta esan zidan petite demoiselle bat zela, Monsieur le Count de B**** ren etxean ezagutu zuena. ...tz baten jabe zen; eta, zor zaiona aitortzeko, haren nagusiak bezala, okasio gutxi uzten zuen bere eskuetatik ihes egiten; beraz, era batera edo bestera, Jainkoak baizik ez daki nola, demoisellearen ezagutza egin zuen eskailburuan, ni neure pasaportearen kontuarekin nenbilen bitartean; eta nahiko denbora izan nuenez kondea nire interesen aldera makurrarazteko, La Fleurrek ere abilezia nahikoa izan
|
zuen
neskamea bere interesen aldera makurrarazteko. Familia, dirudienez, Parisen egotekoa zen egun horretan, eta La Fleurrek festa bat ospatu zuen demoisellearekin eta kondearen zerbitzupeko bi edo hiru gehiagorekin boulevardetan
|
|
|
–Bakarra du? . Asiainek baiezkotzat jo
|
zuen
neskamearen keinua?. Badakizu matrikula?
|
|
|
–Alvaro jaunarentzat prestatua nuen, erran
|
zuen
neskameak.
|
|
2017
|
|
|
Tea ekarri
|
zuen
neskameak, alpakazko teontzi handi bat nire aurrean utziz, eta esnez beteriko alpakazko beste pitxer txiki bat honen alboan.
|
|
2018
|
|
|
Esnatu zenetik ezer egin gabe zegoen, eta ahotik txintik ateratzeke. Horrela aurkitu
|
zuen
neskameak goizean goiz eta, geroak garrenean ere, eserita segitzen zuen; nahiz eta ederki asko jakin, zer pentsatzen egongo zen emakume hura eta zer zabalduko zuen kalera joanaz batera. Gogoak ematen ziona egin zezala, agindu zion buruak ziztada baten.
|
|
|
Barkatu! erantzun
|
zuen
neskameak harropuzkeriaz.
|
|
|
Orduko hartan ere, aita lo zegoen logelara sartu nintzelarik. Kenton andereñoak aita zaintzeko utzia
|
zuen
neskamea brastakoan zutitu zen ni ikustean, eta nire aitaren sorbalda astintzen hasi.
|
|
|
Bazterreko mahai baten aurrean, mami gutxiko gizon mehe bat zegoen eserita, trajea hamaika tokitan zulatua eta hamaika aldiz ostera ere josia, eskutitz bat idazten diru truke, idazten ez zekien marinel baten izenean. Marinela aldamenean zeukan, papereko hizkiei begira ezer ulertu barik, Calaiseko taberna batean lan egiten
|
zuen
neskame bati maitasuna adierazteko hitzak nola aurkitu ez zekiela. Tabako usaina nagusi zen tabernan, kolonia merke eta puzker kiratsarekin nahasia.
|
|
|
Denbora pasa haietan aritzen ez zenean, marraztu eta marraztu ematen zuen egun osoa: liburuetako irudiak, morroien erretratuak, natura hila, aldizka ohera eramaten
|
zuen
neskameren baten ikerketa anatomikoa... Garai hartako oroitzapenek bere burmuinetik desfilatu zuten anabasan:
|
|
2019
|
|
|
Ezezagunak jantzi zuen longaina, sartu zuen begietaraino kapela zarpaila, hartu zuen eskuan baldea eta jo zuen atea. Atea ireki
|
zuen
neskameari esan zion eskatutako arrainak zekartzala.
|
|
|
Sofatik saltoan jaiki, eta korridorera jo zuen. Bestaldean ikusi
|
zuen
neskamea, erosketa poltsak lurrean eta edukia inguruan barreiatua.
|
|
|
Urko zutitu egin zen, eta neskari ahal bezain xamur besapetik helduta goratu zuen. Biak zutitutakoan, Urkok ezagutzen zuen leku bakarrera bideratu
|
zuen
neskamea, egongelara, besoa leunkiro haren sorbaldan pausaturik. Bertako sofa luzean eseri ziren, ertz ertzean.
|
|
2020
|
|
|
Parisera iritsi zeneko urteez galdetu dio Teresak. Ez
|
zuen
neskame joan nahi izan eta ehun lantegi batean hasi zen lanean. Estutasunak pasa omen zituen egokitzen:
|
|
|
Inesita txikiak zintzo obeditzen
|
zuen
neskameak esandakoa, baina artean sekula ez zuen Mikelaren izena esan. Arratsalde hartan izan zen lehen aldia, lorategiko lirio bat bere indar guztiaz ebaki eta korrika gerturatu zitzaionean," Payaya" esanez luzatzen ziola.
|
|
2021
|
|
|
Adiskidea joan zen, beraz, eta senarrak ezagutu ez
|
zuen
neskame berbera aurkitu zuen oraindik; hark, ustez senarra zelakoan, ez zion ukatu hark galdegiten zion ezer(" galdegin" diot" hartu" esateko, zeren ez baitzen ausartzen hitz egitera). Senarra baino askoz luzaroago geratu zen; eta emaztea arras harritu zen, ez baitzegoen ohituta horrelako gauak izatera; hala ere, ordea, pazientzia izan zuen, biharamunean zertzuk esan behar zizkion eta sentiarazi behar zion trufa pentsatzeak alaiturik.
|
|
2022
|
|
|
Haien haurretatik lehena Ibon zen, eta azkena Mariurrika. Ibon etxeko oinordekoa baitzen, arrebak gorroto zuen eta egun baten Anbotora eraman zuen, han ardoa edanarazi eta, loak hartua zegoela, mendian behera amildu
|
zuen
neskame baten laguntzaz; gero, bera erori zela esan zion aitari. Gau hartan deabruzko ximelgorriak ageri ziren Muntxarazen, eta Mariurrika ezkutatu zen; Anboton eta Sarrimendin bizi da, eta airean ikusten dute Oiz mendira joaten denean.
|
|
|
–Bai, baina edonork ezin du kartutxorik eduki. Bost axola niri
|
zuen
neskameak! Nik kartutxoak non dauden jakin nahi dut.
|
|
|
–Jules Blanc jauna da, Kontseiluaren Presidentziatik. Andrearekin hitz egin nahi du, esan
|
zuen
neskameak.
|
|
|
–Maindireak berak ere kenduko dizkigute hauek, iragarri
|
zuen
neskame batek?. Ama zenagandik heredatu nituen maindireak, Jainko santua!
|
|
|
Malika
|
zuen
neskame bilakatu zen. Zure amarentzako mirabea.
|