|
2000
|
|
|
Txakur haien artean buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten
|
zuen
hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan. Eta, jakina, ostera noiz deituko eta piztia mozkor haiengana noiz eramango ote ninduten zain eman nuen gau osoa, erabat urduri eta egonezinean.
|
|
|
ahoan irribarrea
|
zuen
hura.
|
|
|
Lauaxeta Martxeloren ondoan zegoen. Ezkerraldetik eskuinaldera zeharkatu
|
zuen
haren gorputza, eskuinaldetik ezkerraldera ondoren, eta niri begira geratu zen, etsipenezko keinua eginez.
|
|
|
Xanek kale zahar, luze bati ekin zion gora. Gazteluko bidea izan behar
|
zuen
hark. Pentsioa auzo hartan, aski goian zegoela esan zion Elik.
|
|
|
Bi mutilek ere beste atitude bat hartu zuten: biak ere serioago, Lupok zigarro bat piztu zuen, Belek berriz, bere irria moderatuz, gizon portatzen ahalegindu zen; ez
|
zuen
hura, hala ere, bere berezko modua; ez zegoen oso eroso. Bederen bederen, giroan tentsio punta bat zegoen.
|
|
|
" Hori ba", esan zuen Bonifaziok; bere perspikaziaz harro, irribarre egin zuen, hortz zuri zuriak erakutsiz; Xani begira, esku bateko hatzekin bibotexkak lixatzen zituela, pentsakor gelditu zen; haren kopetan zimur batzuk agertu ziren; sudurretatik hats aldi bat botaz, interpretatzen gaitza zena: " nik hi... lehendik ezagutzen haut, ezta?", galdetu zion; Xanek lepoa apur bat luzatu, sorbaldak apur bat kixkurtu zituen;" hi ez al hintzen hemen aritu... denbora batean?", galdetu zion; Xanek ezezkoa egin zuen; Bonifazio purutxo bat piztuz entretenitu zen; haren eskuan eraztun batek diz diz egin zuen; Xani Raissa gogoratu zitzaion; ez ote
|
zuen
hura zela ta Bonifaziok hara eraman; inondik inora jakin ote zuen, bere etxean izan zela?; ez zen probablea; eta, Bonifazio hori jakin gabe zegoela, Xan lasaiago zegoen: nahiz hura enpresako buruzagietarik izan, eta nahiz bera orain, era batera, haren menekoa zen, haren emaztea... nolabait, une batez, berea izan zuen;" eta", esan zuen Bonifaziok," hire lehenbiziko egunaz zer balantze egiten duk?".
|
|
|
Ez zuen behinik behin Bonifazio komentzitu. " Agian alferra izango haiz", esan
|
zuen
hark," edo agian babua; kezkatu egiten naik", erantsi zuen," hire nortasunaren alderdi horrek". Xanen begi ertzean malko bat ageri zen:
|
|
|
" Hi", esan zuen," Henriren auzokoa omen haiz". " Henri?", esan zuen Lazarok;" karrika berekoa"; beste zerbait esan zuen; Xanek ordea, ez
|
zuen
hura aditu; ez aditze aurpegia paratu zuen eta, Lazarok orduan, eskutzarra Xanen lepoan ezarrita, bere belarriaren gainera makurtuz: " Henri eta biok...", hasi zen.
|
|
|
Ondoan zeukan lagunari zerbait esan zion. Barre egin
|
zuen
hark. Beragatik ari ziren?
|
|
|
Xanek arretaz begiratu zuen. Tantai hura Lazaro bera zen noski; baloia
|
zuen
hura... " Baloia duena", esan zuen Lazarok.
|
|
|
" Orain ez", errefusatu zuen. Izan
|
zuen
hark, agian, bere eragina. " Esan didate", esan zuen Elik," Olaben zinelarik, ura sartu dela...".
|
|
|
Gizon zahar bat agertu zen atean. " Eskerrak botak genituen", esan
|
zuen
hark," sartzeko komediak ibili ditugunak!"; Xan ikusi zuelarik: " Fabrikako teilatua konpontzen aritu da", esan zion Raissak.
|
|
|
Xan ostatuaren bila balebil bezala zebilen. Poltsikoak hutsik zituen-eta, ez
|
zuen
hura atzemateko interes partikularrik; hala ere, hura zen ohitura. Eta, edari iragarki txiki bat zuen etxe aurre batean gelditu zenez, painuelodun emakume batek:
|
|
2002
|
|
|
Urruneko tximistaren oihartzunak begiak kliskarazi zizkion une batez. Lau pauso eman orduko aditu
|
zuen
haren trumoi hotsa. Bere baitako zerbaitek abiadura areagotzera behartu zuen eta ardurabako izan zitzaizkion eskuma aldean piztu berri ziren leihoetako argiak.
|
|
|
Horregatik esan zion Santosi agian berandu helduko zela. Igarriko zion zer esan gura
|
zuen
hark bera bezalako puntualtasunaren maniatiko baten ahotan. Prakak jantzi zituen badaezpadan, eta orkatiletarainoko gabana.
|
|
|
Gizontzen ari zen zinez, eta Joselu izena txikigarriegia ez ote zen zalantzak hartu zuen. Aita ikusi zuelarik, Joseluk ez zituen lagunak agurtu ere egin eta ziztu bizian jo
|
zuen
harengana. Aitak, serio, ez zien semearen poz keinuei berehalakoan erantzun.
|
|
|
Galderrek izen deiturak bakarrik identifikatu zituen. Begirik zolienak ere ez
|
zuen
hura ezagutuko. Ondo aldaturik zegoen.
|
|
|
Ondoren, deus erran gabe aldendu zen. Capone barik, Capon gura
|
zuen
hark ere. Ikusitakoa ahaztu gura zuen lipar batez.
|
|
|
Ezin segurtatu, ordea, hura apurtzeko asmoz eraman zuenik Fernandorenera. Zirudienez, beste batek ere jakin behar
|
zuen
harena. Auskalo.
|
|
|
Han bermeotarrei entzuten zieten berbetan. Aitak kontatuta zekien bermeotarrak zirela, eta pentsatzen
|
zuen
hura ez zela bere trena.
|
|
|
Girl ala woman. Zinez eskertzen
|
zuen
hark gazteleraz ederto egitea.
|
|
|
Ventaskoak Aravacan fusilatzen omen zituzten; Ramiro de Maeztu ABCko kazetariak aurpegiratu ei zien ez zekitela zergatik hiltzen zuten. Ofizialak gogo txarrez onartu
|
zuen
harena, baina kontuz ibiltzeko informazioarekin. Faxistek ankerrago jokatzen zuten beti, garbi geratu behar zitzaion.
|
|
|
Zentzubako ematen zuen testu bat prestatzea, baldin eta ez bazegoen oso gauza inportante bat inori esateko. Josek berak ere onartzen
|
zuen
hura. Larrinagako gertaerekin gomutatzen zen batez ere.
|
|
2003
|
|
|
Izpizua ez zuen ikusi ere egin nahi izan. Laguna, lagun ohia, lagunartea alferrik galdu
|
zuen
hura, esker txarreko adiskidea. Aurrerantzean munduaren bere ikuskera, neurri eta beharren artetik ezabatuko zuen, baita horretarako lan eta denbora apur bat bazuen ere.
|
|
|
Ez zegoen argitu beharrik. Frontean zen, ziur, eta inork ez zekien hurrengoan postariak atean jotzean ez ote
|
zuen
haren heriotzaren berri ekarriko.
|
|
|
–Gernikako parrokiako kalizetako bat erabili ahal izateko baimena eskatu
|
zuen
hark ez zituen herrikoak eramaten utziko, ez ala?
|
|
|
Areatzako zuhaitzen artean gizonezko batek margotzen ziharduen, aulkitxoan jesarrita. Jendetza polita
|
zuen
hark atzean, sortzen ari zen koadroari begira. Itxura batean Roberti huraxe egin zitzaion deigarri.
|
|
|
Ikusi zutenek diru apur bat ateratzearren zihoazela pentsatu bide zuten. Sei egun baziren Tiburtzio Itsasoko Poliziatik zerbitzu normalera aldatu zutela eta, inork ez
|
zuen
hura txalupan ikustean susmo txarrik egingo.
|
|
|
Robertek bere argazkiak bidali nahi zituelako ez ezik beste kazetari bat ere itxaroten genuelako. Jay Allen
|
zuen
hark izena.
|
|
|
Txorrokopuntako Zubian, hots, herrian bertan kasik. Baten batek jakin
|
zuen
haren izena. Nik neuk beharbada.
|
|
|
Beste aldean, faxisten artean, fede oneko katolikoak bazirelako aipatu ote zuen Mallonak hamargarrenik eta azkenik aipatu
|
zuen
hura. Queipo de Llano faxistatzarrarena, alegia?
|
|
|
Haien bizitza argitzen
|
zuen
hura
|
|
|
atal baten eraso bortitzak eragiten
|
zuen
hura baino.
|
|
2004
|
|
|
Susmoez mintzatuko zitzaion, baina usteak baino ez ziren. Paranoia, Harakinek begiratu beharreko indarra bataiatu
|
zuen
hura, gain hartzen ari zitzaion, eta ezin zuen errezelo eta uste paranoikoekin Harakinengana joan, baina, bestalde, beste Bazter bat, telebista zegoen tokian eseri, usain gozo hari usnaka egin eta zerbait mehatxagarri gertatzear zegoela abisatzen ari zitzaion dardara betean. Marckek astonishing adjektiboa erabiliko zuen kontatzen zion aldiro, gehienetan Marckek berak hala eskaturik, gero zera gehitzeko:
|
|
|
Jira eta bira segitzen zuen maletak garraiagailuan, fluoreszente argien errainu hotza metal eta goma beltzean distiraka. Maleta galdu
|
zuen
hark ere ametsak izan ote zituen. Lokamuts bilakatu ote zitzaizkion?
|
|
|
Marckek berehala jakin
|
zuen
hura ez zela hartaz galdetzeko parada.
|
|
|
" Amona!" hots egin zion; amonak besoaz agurtu zuen; igual ikusi
|
zuen
hark, bazeukala monederoa, badaezpada ere ez zion kasurik egin.
|
|
|
Hainbesterekin uhalei heldu eta tiraka hasi zen, astoak ez
|
zuen
harekin joan nahi; piper min bat jartzeko ipurdian, esan zuen Txemiñek, baina Pellok oihu pare bat egin eta hura nahikoa ez zela sabelean ostiko bat jota komentzituta utzi zuen eta, bazihoazen, bada, gora aldera biak, eta haiek bazihoazela besteak haiei begira zeuden, zeruan izarratu ederra zegoen eta elurrarekin bazterrak franko ongi ikusi eta Aireko errebueltan ezkutatu ziren arte egon ziren b...
|
|
|
...emiñek; berak behintzat, etxera lanetik neka neka eginda heldu eta gogorik ez zuela askotan izaten; lehengoan hala ere, emaztea eta biak ohean zirela, egunero bezala telebista piztu eta inkesta baten berri ematen ari ziren, esan zuten amerikarrek astean behin egiten zutela, astean behin, hi, eta hori adituta telebistako presentadoreek barre egin zuten, noski gutxi zelakoan, eta emazteak ere aditu
|
zuen
hura eta, zer egingo zuten ba, asteguna baldin bazen ere, egin zutela saioa... Eta zerbait gehiago esatera zihoan baina kanpoan arrantza batzuk entzun zituzten eta hormaren kontra ostiko batzuk, Erdoi eta Kako atera ziren eta atzetik Txemiñe eta Tolo ere bai, basoa kolpean hustuta Ander ere eta Lañuak barra utzi eta bera ere zabuka eta atzetik Pepe ere bai oraingoan.
|
|
|
" Camille bizi den artean...!" Hutsik zegoen basoa jaso zuen Anderrek, Lañuak bere sudurrari heldu eta begiak kiñatu zituen eta, hartaz ari eta beste artzain baten kontua ekarri zuen Txemiñek: Granadako bat, poltsan larogeita hamar gramo kamamila zituela harrapatu zutena, eta fiskalak bi urteko kartzela zigorra eskatu
|
zuen
harentzat... " Ardiak, ardiak...!
|
|
|
Unbako zubian Joxemari azaldu zen. Mantxo mantxo urrats handika zubi erdiraino heldu, bertan gelditu, eskuan zekarren txamarra lurrean laga eta, laneko monoa aise erantzita, keinu anple batez besoa luzatuz, utzi
|
zuen
hura errekara erortzen. Txamarra jaso eta, zanpa zanpa, errepidera egin zuen.
|
|
2005
|
|
|
Gauez oheratzen zenean negarrez urtzen zen: senarra galduz geroztik, alta ez
|
zuen
hark ere gozoki tratatu, pairatzen zuen egoera tristea iruditzen zitzaion. Goiz batez ordea, askariteko bilduak ziren sukaldeko mahaian, erabaki erraldoia jakinarazi zien:
|
|
|
Soilik... Bizkarraldean koska bat
|
zuen
hark eta berriari leundu egin nion...
|
|
|
Eta batez ere, gero esan zuena, anti ondare deklarazio hura, bere eskuekin landutako eltze eta ontziak, apurtuko zaizkion beldur, lehen aldiz bere eskuetatik aparte, labe batera sartzen dituen buztinlari hasiberriaren kezka aurpegi berberarekin esan
|
zuen
hura, ez hain hordi bat batean, argi izpi bat begietan zuela, nire ama ez zen emakume bat piztu izan balitzaio bezala ninietan, helburu garrantzitsu bati begira bezala: ea lortzen dugun zu ni bezalakoa ez izatea, Andre.
|
|
|
Izan ere, ez baitzen beharrezkoa nagusia gurean izatea ere. Bere jaka gogaikarri hark ezin hobeto ordezkatzen
|
zuen
haren presentzia. Zutikako pertxeroa boterearen sinbolo zen, azkar eta tentuz lan egiteko oroi zentzagarri bat.
|
|
|
Lydiek bizitza paralelo bat egingo balu bezala zen. Egia esan, Inezek, haren maitalea edo idazkaria baino gehiago, neskamea balitz bezala hitz egiten
|
zuen
hari buruz. " Ez dezagun ozenegi hitz egin, Lydie lo egongo da-eta".
|
|
|
Herriko errepublikazaleak nondik nora genbiltzan jakin nahi
|
zuen
hark, leku ederrean karlista, esandakoa, nornondari geure lerroetan.
|
|
|
Portuko antolamendu guztietan faxistak ziren nagusi, eraman egin behar
|
zuen
hura txintik esan ezinda Avance Marino sindikatukoa izan zen batek. Jakin zuten, sekula ez da falta belarrira egiten duenik, edozein egunetan entzuten ahal nuen" Badago jende ausarta pistola eskuan daukala besteak oporrera behartzeko, baina gerra etorrita ederki ezkutatzen da!" edo" Gure mutilak frontean hiltzen eta gorriak gure artean lasai bizitzea ere!".
|
|
|
Iritsiak ziren ibaiaren isurgunean zegoen burdinola handira. Soldaduak trenbidea babesten zuen adreiluzko hormaren gerizpea bilatu zuen, zaku batzuen gainean jesarri zen, tabakoa liatu behar
|
zuen
hark langileei asko erreparatu gabe. Fonderiako burdinagileek txorrukotan metatuak zizkieten urtuketa moldeetan erabili lurra.
|
|
|
Ez zeukan arraposturik. Denok harrapatuko gaitiztek, denok harrapatuko gaitiztek esaten zuela ahapetik hilerrira zihoala, horixe besterik ez zekien, denok harrapatuko gaitiztek, ezin zuen burutik kendu mutuan irakurri
|
zuen
hura," Poliziak bazekien zelula kriminal bat ari zela osatzen Molinaoko basatzan, Angelita Kastoriadis en desguazean, Errepublikaren aurka oldartzeko".
|
|
|
...laren metalei gain hartzen ziela, halako hots lazgarri bat heldu zen beheko kaitik, luze, atunketari eta lebatzero guztiak tutu joka hasi baitziren, orain ere adio egiten, urte zaharra eta gauerdi balitz bezala, Francisco Franco bazihoalako, bai baitzituen beste zeregin batzuk, portuko jangela handian langileen artean gordea zioten lekuan lan publikoetako ministroak, Vallellanoko kondeak, bazkaldu
|
zuen
haren ordez, Espainiaren mailako nazio handi baten gobernatzea ez duzu jostaketa. Beste eginkizun batzuetara alde egin zigun diktadoreak, eta Francok bazkari hura huts egin izanak arazo teologiko larria ekarri zion don Serapiori.
|
|
|
Eta ume batek moduan abadea" Zergatik? Zergatik esaten duzu hori?" esatera behartu
|
zuen
hura bota zuen orduan Andonik, Chamberlainen kapela ahaztuta:
|
|
|
Andoni ez zen berez marinela, porturik portu ibiltzeagatik gura izaten
|
zuen
hark ontzietan, baina ez zen itsastarra, musikoa zen hura. Alemanen zelata total garbi zegoen, ezta?
|
|
|
Lehenetariko emakumea izanen zen zamakoetan, eta gudapean zeuden laterrietako portuetan sartzen bakarra. Bazeukan bere zera, baina burutik egin zitzaion Andoni Olaberi, idealizatu egin zuen, musa bihurtu zuen, huraxe behar
|
zuen
hark musikan porturik portu ibiltzeko. Platonikoa zuen harekikoa, euskaldunok inglandarrei genien gorrotoaren bestekoa.
|
|
|
Bazeukan bere zera, baina burutik egin zitzaion Andoni Olaberi, idealizatu egin zuen, musa bihurtu zuen, huraxe behar zuen hark musikan porturik portu ibiltzeko. Platonikoa
|
zuen
harekikoa, euskaldunok inglandarrei genien gorrotoaren bestekoa.
|
|
2006
|
|
|
Euskal kanturik onena zein ote den erabaki nahian dabiltza Euskal Telebistan. Ez didate niri galdetuko, baina nire ustez euskal kanturik onena Leonard Cohenek Job gogaitaraziaren ahotsez hasten
|
zuen
hura da: " Let’s sing another song boys, this one has grown old and better".
|
|
|
fuera!, gero kanbiorik gabe gelditu ginen eta bila joan nintzenian, Mixak pobreen artian bokatak banatu zituen, han esan ziguten biharamunian zornotzan kontzertu haundia zegoela, karnixeria batian haragiak erosi, hara gindoazela galdakao parian kontrola ikusi genuen urrutira eta mendiz mendiz in genuen krixton errebuelta, ez bait genuen aseguroaren paperik, hura ez genuen lotu, zornotzan zegoen siniestro total eta han ere lege problemarik ez genuen izandu eta han ere dena saldu genuen, ordiziara ere joan ginen eta han inon baino gutxiago saldu genuen eta gaizki pentsatzen hasi ginen, Mixak bere amantalarekin eta jantzi zuen lastozko sonbreroarekin iten zuen aurpegi luze bat, eta nik, redios, han ere munipekin gogor diskutitu nuen, eta azkenian jende gutxi zebilen tokian utzi ziguten eta jale ergelak goierriko haiek, hori zer da, zer du saltsa gorri horrek?, saltsa ona! ...arrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in
|
zuen
hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian,... saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta han ondo saldu eta ondo egon ginen, bitartian diru balantziak in genituen eta etzen askore baina, zerbait ari ginen, Mixak orain errusiara joatiarekin iten zuen ametsa, eta nik ere nire ametsak baina nik garbi neukan gutxirekin biziko nintzela eta tailerrera pentsatu ere ez, han gasteizen haragia bagenuen oiartzundik sobratua eta hura eraman ekarriekin in zitzaigun lizundu, xerrak kutxilloarekin garbitu genituen, Mixak etzuen saldu nahi, eta nik, ba, lizun pixka bategatik, baina handik aurrera nazkatu ginen eta hasi ginen solomoa, piper saltsarekin, gasteiztik joan ginen leitzara zuzenian, han etzen guretzako tokirik baina albintiarekin diskutitu genuen eta hark zerga kobratu zigun eta utzi zigun toki bat, gero jeneradoriak etzigun arrankatzen eta presoen txosnan eskatu genuen entxufe bat, ondoan bagenituen ijito batzuk karrito batekin eta haiek ikusi zuten guk argia bagenuela eta guri eskatu ziguten, beltz bat ere etorri zitzaigun eske eta gero zilar saltzaileak ere, argentinako batzuk, gero hurruna, bagenekien zaila zela oso baina guk bilbora nahi genuen, bilbon astebete!
|
|
|
saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta ...arrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in
|
zuen
hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian,... bilbon akitu arte!, esan genuen, bagenituen telefono batzuk, ia lotu genuen, azkenian ezetz, etziguten utzi, horregatik tafallara segitu genuen, han bukatu zitzaigun solomoa eta Mixak baratxuri zopa prestatu zuen eltzian, baratxuriak zanpa zanpa in eta eskatu genituen bar batian ogi zaharrak eta txorizo batzuk erosi genituen, handik in genuen goizueta, han jende txikitxoa zegoen, diferentzia haiekin Mixa harrituta zegoen, han leitzan ezagutu genuen saltzaile bati zerbeza kaja bat eman eta bere aldian toki bat utzi zigun, hurrengo goizian, handik gatozela, errebuelta asko eta Mixa mariatuta zijoan, baso zahar batian, basoko mutilak motozerrekin eta gazte batzuk pagoetara igoak, batzuk aurpegiak estalita, beste batzuk makillatuta bezala, kolore txuria, lekeition in genuen goizaldian ordu pare bat bidali bitartian eta zarautzen heldu bezain laster etorri ziren bi munipa eta papera eskatu ziguten eta herritik aparte jarri behar izan genuen, bermion in genuen gau ona, kontzertu haundia zegoen eta laurehun bokata saldu genituen, denak eta gehiago ere salduko genituen, argi pirrintarekin ari ginen gauzak furgonetara jasotzen, ya ari ginen burniak biltzen, halako batian bronka izugarri bat, tipo txiki buru haundi bat gugana ikaratuta korrika eta ikusi ez ikusi furgonetara sartu zitzaigun eta atia itxi zuen, haren atzetik amorratu batzuk, ni, zer pasatzen da!, tartian jarri nintzen, joputa!, esaten zuten, neska bat bortxatu zuela txiki hark, nahi zizkioten barrabilak moztu, nik tranki tranki!, bakarrik esan nuen, eman zidaten ostia latz bat, ya furgonetara sartu behar zuten, Mixa etzen ikaratu eta hanka burni bat ibili zuen airian, bidali zituen bi tipo lurrera, jende gehiago etorri zen, akatu baino lehenago sartu ginen furgonetan nola hala, hautsi ziguten atzeko kristala eta burni batzuk han utzi genituen, atera ginen bermiotik, zartaien eta serbilleten artian gure buru haundia, alkandora urratua, puta, esaten zuen, puta zela, etzuen besterik esaten, neska hura, puta zela, halako batian, herritik ateratzeko maldan, taka, in zen furgoneta berriz ere gelditu, jaitsi ginen, buru haundia begiak atera beharrian ikaratuta zegoen, eskerrak eman gabe piztia bezala mendira salto in zuen, hurrengo egunian ez, hurrengoan, furgoneta karga in, nafarroa aldera abiatu ginen, ba omen ziren hango erdialdeko haranetan herri txiki batzuk, denbora hartan jaiak zituztenak, jendetzarik ez, esan ziguten, baina joanez gero poliki salduko duzue, pasa genituen harako mendiak, iritsi ginen ipuruen lurrera, galdezka galdezka, heldu ginen ariztira, feria zen ariztin, jende gutxi, haur batzuk, barraka batzuk, tipo batek puñalarekin jolas iten zuen, bi lagun padera zabalian ogia erretzen ari ziren, etorri zitzaigun herriko mutil ile luze bat, informatu zen zer zen gure nahia, esan zigun ostatuaren ondoan non jartzia genuen, nonbait, esan zigun hark, gobernuak, bertako jauntxoekin elkar hartuta, pribatizatu in nahi zituen mendi haietako lurrak, eta kontra iteko zen festa, nik susmoa, zibilak joango ote ziren eta, joan nintzen begiratzera bazterrak, ez nintzen fiatzen, Mixa mutil harekin gelditu zen, itzuli nintzenian ostatuan ziren biak, Mixa ikusten zen gustora zegoela, mutil ile luze hark, Stefan izena, galderak iten zizkion, errusiako eskolaz, siberiaz, hango ibaiez, lehortu zen itsaso batetaz, iluntziarekin hasi zen jendia etortzen plazara, guk sua piztu, bonbillak arboletatik txintxilika jarri eta, gutxi bat, gutxi bat, oso ongi saldu genuen, goizaldian, bostak seiak izango ziren biltzen hasi ginenian, denak bildu eta abiatzera goazela, furgonetak, etzuela nahi, aritu ginen, eman genizkion takateko batzuk, alferrik, ematen zuen hila zela motorra, probatu genuen Stefanek utzi zigun bateria batekin, etorri ziren ferianteak ere, motorrari begiratu, burua kordokatzen zuten, etzen hari nondik sartu eskua, ezin ezer egin, apartatu ginen, madarikatu genuen gure suertia, Mixa
|
|
|
Eta hark berehala topatu zuen, meloi heldu ireki berrien antzera urtsua, bustia, gozoa. Meu coraçao... entzun
|
zuen
haren ahotik, meu coraçao... Orduantxe ulertu zuen Joxanek, neure bixotza... hiri arrotz hartan hainbat urte eman osteko benetako altxorra.
|
|
|
– Bai, ezagutzen dugu Genet, bai. Susa argitaletxeak kaleratu
|
zuen
haren liburu bat, orain dozena bat urte baino gehiago, uste dut...
|
|
|
Gau hartan Agirre han zegoela esana zion arrebak telefonoz, Andresek kontatuta. Baina honen ahotik entzun nahi
|
zuen
hura, edozein zalantza erabat argitzeko. Agirrek haraino zuzendu zituela ertzainak, txakurrek ehiztaria eramaten duten moduan.
|
|
|
Agirrek haraino zuzendu zituela ertzainak, txakurrek ehiztaria eramaten duten moduan. Andresen ahotik entzun nahi
|
zuen
hura. Kontua garbi uzteko betiko.
|
|
|
Batzuek bestelako konponbidea bilatu nahi zioten hari, portuan bertan gizonari puta pare bat ordaindu eta, horrela, etxera ondo asetuta helduko zelakoan, ondo hustuta, esan nahi dut, izara azpiko jokoetarako grina barik... Handik urte batzuetara, hura guztia amaitu egin zen, eta ez andre haiek saiatu ziren moduan, ez, bestelako amaiera eduki
|
zuen
hark... gizonaren zama-ontziak ur azpiko harkaitz batzuk jo eta Galiziako Punta Roncudotik milia pare batera hondoratu zen erruki barik, Jaungoikoak orduan haren zor guztiak kitatu nahi izan balitu bezala... Beste batzuek zera esan zuten, Jaungoikoak olagarro erraldoi bat bidali zuela ontzi hondoratu aldera, San Anton elizatik antolatutako prozesioei esker, eta zortzi besoko munstro hark gizona besarkatu eta Atlantiko erdiko sakonetara eraman zuela...
|
|
2007
|
|
|
Hasieran beldurrez bezala egiten zituzten saltotxoak, baina azkenean ahal zuten beste egiten zuten gora, behin eta berriz, matxinsaltoen antzera. Beldurra ematen
|
zuen
hura ikuste hutsak.
|
|
|
Antza ezagutuak zituen Paul Dutournier, Sarako Alkate Zaharra, eta haren lagunak, Espainiako gerra ostean, Irundik hasi eta Bilbora bitarteko hari elektriko guztiak, pattarrik finenak, eta beste hamabi gauza bizkarraren gainean edo itsasontziz pasarazi zituztenak. Orsonek ederki ezagutzen
|
zuen
hura dena,
|
|
|
Baina momentuz ahaztu orain artekoak. Etekin bereziak emango dizkigun operazio bat dugu abian, Kantabriako banku horrek Marcano Suministros MarÃtimos SA enpresarekin egin
|
zuen
haren antzekoa. Ezagutzen duzu kasua?
|
|
|
Imajinazioa zalu zebilkidala aitor dut, alor honetan eta demagun sentimenduen alorrean ere. Emaztea, erratza gorarik, atzetik neukan eta ez
|
zuen
hark txantxetarako potretik. Telefonoari hurbildu zitzaion eta garatzen zihoan tentsioa jabaltzen saiatu nintzen:
|
|
|
Migelek gibelera egin
|
zuen
hark ikusi baino lehen. Ez zen bere gelan sartu, zeren...
|
|
|
Erraten ahal zen arazoaz hausnartzen eman zuela gau osoa, baina nafarrak ez
|
zuen
harengandik miraririk espero. Hala ere, Alberto Josek bere asmoak azaldu zizkion, eta taxu miko bat bazutela onetsi behar izan zion Migelek bere buruari.
|
|
|
Yo me encargo de todo erran berri zion; beraz, ez zuen kubatarraren asmo onaren aitzinean hesirik paratu nahi izan eta, noizbait, asmo zehatzagoak ere proposatu zizkion gainera; alegia, irakasleren bat ezagutzen zuela unibertsitatean eta bazegoela muturra sartzeko aukera bat. Aurki teatroari buruzko ikastaro trinko bat antolatu behar
|
zuen
hark, eta mesede bat zor zionez, azterketa gaindituz gero, baimena ez ezik Habanan etxebizitza akuran hartzeko eskubidea ere bereganatuko omen zuen.
|
|
|
Ez
|
zuen
haren deirik inondik inora espero, eta langosta egosia baino isilago geratu zen denak entzun arte, zeren...
|
|
|
Ez
|
zuen
haren deirik espero.
|
|
2009
|
|
|
Derrepente tristatu zela iruditu zitzaidan. Lepoko zapi gorria askatu eta aurpegia pasa
|
zuen
harekin. Begiak igurzten zituela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Eskale aldra hartan ez nuen topatu behintzat. Ramirok ere ez
|
zuen
haren berririk. Aberriaren batasunagatik hila izango zela esan zidan behin.
|
|
|
Haserre nengoen, baina laster konturatu nintzen ezin nuela Estudiantea zamatu. Nik bezain erru gutxi
|
zuen
hark. Frantsesarena zen kasketa guztia.
|
|
|
Isilik zeuden Fagarasko erregearen zakur tzarrak eta orkestina. Inork ez
|
zuen
haren kornetarik entzun aspaldian.
|
|
|
" Rojo!" esan zuen sardinetari erreparatu ere gabe. Sarjentuak, sarjentua behar
|
zuen
hark, buruari eragin zion erantzunaren okerra deitoratuz. Sardineta gorria zen.
|
|
2010
|
|
|
Ez nuen sekula anaia horrela ikusi. Lehoi batek bezala egin
|
zuen
harengana, ukabilka, harramazka, ostikoka hartu zuen. Hasieran ustekabean harrapatu zuen erasoak, baina senarra anaia baino askoz ere indartsuagoa nuen, hordituta zegoen bezala egonda ere, eta segituan hartu zuen mendean.
|
|
|
Zer zitzaion hari gauerdian saltegi guztiak itxita egotea edota garagardoak izozkailuan sartuta ere hozteko denbora behar izateak? Lepoko zainak puztuta, gorrotoa azal zulo guztietatik zeriola, nork ordaintzen
|
zuen
haren txepelkeria, arreba maiteak ez bazen?
|
|
|
Antihumanista hitza etengabe erabiltzen zuen garai batean; gustukoa
|
zuen
haren soinua, eta esanahi ustez jasoa ere bai.
|
|
|
Ezkaratzeko argia piztu ahala arakatu zituen zokoak, Freddy Krueger handik ote zebilen;
|
zuen
harekiko beldurra inoiz gainditu. Azkar igo zituen eskailerak, bere buruaz puska bat lotsatuta.
|
|
2011
|
|
|
Pentsamenduok, baina, ez ziren zehatzak. Warholen erasotzailea erakusketa batean ezagutu arren, ez
|
zuen
harekin hitz egiteko aukerarik izan –Warholi sei tiro desarratu izan ez balizkio ez zatekeen inoiz gogoratuko– Besteko, zerbaiten bila barik, zerbaiti ihesi ailegatu zen New Yorkera.
|
|
|
Eta hori gutxi balitz, beldur zion ilunpeari. Argia isiotuta lo egiten
|
zuen
hark, eta begietarako mozorro batekin nik.
|
|
|
Paganik zazpi belarriz entzun zion. Zerraldoaren paretik igarotzean otu zitzaion erredakta zezakeela emakume haren fianbrerarik zehatzena eta literarioena, bere bizitza osoa ilara hartan geldituko balitz bezala, eta heriotza desio bat izan
|
zuen
harekiko, aitorrezina bezain gaitzesgarria. Aldi berean, harekin bizitzeko gogo ezezagun bat ere sentitu zuen.
|
|
|
eta zigarro bat isiotu
|
zuen
hari begira.
|
|
|
Eta ehorzleak eta biok genekiena izeko Margaritari jakinarazi nionean, atzamar puntak ahora nola eraman zituen aipatu nion ehorzleari. Baina hark ez zuen Margarita ezagutzen eta ez
|
zuen
haren berri bazuenik erakutsi.
|
|
|
Galtzarbekoa erakutsi nion, tituluari beha geratu zen, entzuna zeukala, gezurra, Kobayashi Isharen antologia bat ingelesez, Antxonen anaiak ekarria. Itzuli zidan zabaltzeke, hartu nion, hartu niolarik Bixarberderen eskuineko atzamarra, notarik lirdingenak sortzeko erabiltzen
|
zuen
hura bera ikusi nuen neure hitzei nire arrainei atxikia Xabierrek loturarik gabeko emakumeak aipatzen zituelarik gutariko edonori eskua titimotzera luzatzen zigun bezain sastar. Alferrik estutu nuen besoarekin, zuztarretik atera zidan.
|
|
|
borroka asmatua. Zer esan nahi ote
|
zuen
harekin, zehazki. Asmatu egin behar zela borrokan, ala irudikatu egin behar zela?
|
|
|
Idoia Erro. Ondo gogoan
|
zuen
hark sinatutako soslaia, Patriciarekin izandako eztabaida eragin zuena. Hainbeste urteren ondoren, ez zuen lortu Patriciak El Mundo utzi eta El PaÃs erosterik.
|
|
|
El Cerro ezagutu zuen berak; ez zeukan, ordea, Fontecharen kontrako froga zuzenik, egiaz. Epaitegiak aipatu zizkion aitari, baina arrazoi
|
zuen
hark, aita ez zuen sekula epaitegietara eramango, eta izatez, Soto eta Zeberioren epaiketan ere ez zuen testifikatu azkenean. Bakarrik utzi zituen Agirre Sesma eta bere alaba, akusazioaren lekukoetako bat azken unean erretiratzeko ataka lotsagarrian.
|
|
|
Idazle kongresu guztiak ziren berdinak, pentsatzen zuen Lazkanok, ezagututako pertsona orok pizten
|
zuen
haren oso antzekoa zen aspaldi ezagututako beste norbaiten gomuta zehatza. Gizon emakume errepertorioa, psikologoek ongi zeukaten sailkatua, hogei tipo baino askoz gehiago ez, eta hogei horietako bakoitzetik hogeinaka ezagutuak zituen honezkero, Soto bera eta haren egarria asetzeko adina jende eta gehiago, hala bururatzen zitzaion.
|
|
|
Senarra utzi berri zuen Idoiak, urte askoren ondoren, aspaldiko mutil lagun izan
|
zuen
harekin itzultzeko. Idazle bat.
|
|
|
Zeberioren ama ez zuen bakarrik aurkituko. Haren alaba zaharrena ere zain izango zuen, luze samar hitz egin
|
zuen
harekin telefonoz, eta akaso aurreratuko zion amari zer edo zer, lanaren zatirik zailena eginda aurkituko zuen bera iristerako, kafea aterako zioten pastekin, abegi ona beste ezeren gainetik.
|
|
|
Dardara egin zion ahotsak Diegori une batez, zalantza izan
|
zuen
hura esateko indarrik bilduko ote zuen edo ez. Azkenean bildu egin zuen.
|
|
|
bi asteko lanaren ondoren jasotako dataren arabera sailkatu zituen iritsitako orijinalak, baina egunero iristen ziren gehiago, orgatan literatura potentzial geruza berriak sortuz. Harrigarria zen zenbat idazten zuen jendeak, eta zer gogo zeukan idazten
|
zuen
hura argitaratzeko. zaharrenetatik hasi behar luke, modu hertsi eta diziplinatuan?
|
|
|
Lagun eta lankiderik minenei erakutsi zieten argazkia, diskrezioa eskatuz. Baina inork ez
|
zuen
haren berri. Sekretua oso ondo gorde zuen, nonbait.
|
|
|
gosaritara geratu eta Zeberiori buruz galdetu lioke Inesi. Zer sentitu ote
|
zuen
hura desagertu zela jakin zuenean. Inarrosi ote zion batere barrua.
|
|
|
Bidegi errepide ordainlekuko uniformea zen, gizonezkoarena. Diegok nahiago izan
|
zuen
haren jabeari buruz deus ez pentsatu.
|
|
|
Ezustean harrapatu zuen Lazkano Idoiaren deiak. Angelutik Lillera eta Lilletik Donostiara bueltatu zenetik ez
|
zuen
haren berririk. Anaren berriak, zeharka bakarrik izaten zituen, tarteka:
|
|
|
Paranoiko ote zegoen benetan? Miresmena eta ikasi nahia ez, mapatik bera ezabatzeko gogoa sumatu uste izan
|
zuen
haren jarreran. Mehatxu desatsegina bihurtu zitzaion geroztik bere ahots bikia.
|