|
2000
|
|
|
" Horixe da zuk nahi zenukeena idatzi zuen astiro astiro arbel elektroniko estreinatu berrian, zure emazteak inoiz jan ez dizuna nik jan niezazun, urde alaena!". Jendeak barre egin
|
zuen
gogotik berdekeriarekin, eta Otsotzarmendi jaunak baietz bezala egin zuen buruaz, barre txikiak esku ahurrez ezin ostendurik. Sosegurik galdu gabe jarraitu zuen Ana Morenak azalpenak ematen, beti ere Caterpilar andreari begira:
|
|
2001
|
|
|
Hiz  kuntzalaritza eta euskal literaturari buruzko ikuspegia; euskara batuaren aldeko apustua; eztabaida soziolinguistikoaren plazan parte eraginkorra hartu izana... Bizilegezko hizkuntza nahi zuen baten filosofiaren ispilua da Mitxelenak alor horietan guztietan jokatu zuen papera, eta Pedro Migel Etxenikek filosofia horixe
|
zuen
gogoan Mitxelenaren aipua hizpidera ekarri zuenean ere: " Gure herriak herri artean bere tokia behar duen bezala, gure hizkuntzak ere berea aurkitu behar du hizkuntza artean...".
|
|
2002
|
|
|
Zerua estalita egon zen geroago arte, baina, Â hala ere, eguzkiaren biribilak ez zuen etsi; bera bezalako begirale zorrotz batek haren ahalegin setatia suma zezakeen lainoen artean. Josu R enplegatuak beste gutun bat
|
zuen
gogoan, zazpi urte haietan Manuel Zarraolandiari presondegira idatzi izan zion bakarra. Eta gutunarekin batera, Manuelen arrebaren hitzak
|
|
2003
|
|
|
–Gutxienez, ez eman guri lanik... , bota zidan, eta seguruenik Luisa
|
zuen
gogoan, hau da, bere alaba, hau da, nire erraina.
|
|
2006
|
|
|
Diotenez, euskaldun bat orgatila batetik tiraka joan zen Patagoniatik Buenos Airesera... hiru mila kilometro oinez eginda! Auskalo, zer izango
|
zuen
gogoan odisea txiki hori burutzean. Jakina, euskaldunei ez zaie arrotz gertatzen batetik bestera ibiltzea, izan ere, euskaldun bat duzue, Elkano, munduari lehenengoz bira eman ziona.
|
|
|
Besoak jaso eta kantari hasi ginen. Begiak Elsbethen bizkarrean iltzaturik, kantatzerakoan jartzen
|
zuen
gogo berotasuna imajinatu nuen. Agian nirekin pentsatzen ariko zen, ni ere berarekin pentsatzen ari nintzen bezalaxe.
|
|
|
Helbidea galdetu nion. Ez
|
zuen
gogoan. Pazientzia bildurik, adiskidearen izen deiturak eskatu nizkion.
|
|
2007
|
|
|
–Bart ez didazu dena kontatu, esan zion Lisak. Dioniren amaiera ezin
|
zuen
gogotik kendu. Istorioak, hala ere, beste hutsune bat zuen, aukeran nabarmenagoa.
|
|
|
Gigik prentsa ebakinak irauli zituen, eta azpiko batzuk agerian geratu ziren: Salouko apartamentuaren hondarrak erakusten zituen batek, beste batek Orioko atentatua ekartzen
|
zuen
gogora, beste bat Igorren fotomatoiko argazkia zen, argazki oina eta guzti, baina testu ebakinak ere bazeuden, leherketaren kronika, Igorren ustezko delitu historiala, eta abar...?. Halere, aparteko bildumatxo bat osatzen zuten Igorren errautsak haizatzera joan ziren eguneko testu zatiek eta argazkiek, denak klip batez bilduak.
|
|
|
Altxatzera egin zuen, baina semearen NANeko argazki haren oroitzapenak hausnarketari atxikitzen zuen. Harekiko kontrastean, Garak leherketaren kronikarekin batera atera zuen argazkia ekarri
|
zuen
gogora. Hura bestelakoa zen.
|
|
2008
|
|
|
Horrek, ordea, merezi du argibiderik. Ez zen akordatzen noiz egin zuen azkeneko arratsalde pasa Tomasekin, ez
|
zuen
gogoan Tomas noiz portatu zitzaion hain eraman oneko, eta horrek asko erraztu zizkion azken orduetako adeitasuna eta patxada. Bihotzak ba omen ditu legeak arrazoiak ulertzen ez dituenak, eta Rosaren bihotzaren egun hartako joan etorriak imajinatzen hasita, haren barrua sentimendu kontrajarrien zurrunbilo bat izango zela datorkit burura, non lehengaiak ziren samurtasuna eta gorrotoa; ondoan zeukanarenganako errukia eta bazter ilunen batean zain zegoenarenganako pasioa; dena lehenbailehen bukatzeko irrika eta senarraren azken orduak eramangarri egiteko behar barru barrukoa.
|
|
|
Zuzentasuna bezalako ideia potoloekin luzaz haserre egon ondoan, bat batean, haizerik gabeko egun batean, euri mardul bat goitik behera zuzen zuzen nola ari
|
zuen
gogo onez ikusi eta, zuzentasunarekin adiskidetu beharrean, okerbide heterodoxo potoloen ustelaz jabetu nintzen.
|
|
2009
|
|
|
" Baina noiz?", galdetu zion zutabegileak. Claudiok tango usaineko doinu bat ekarri
|
zuen
gogora, idazle uruguaiarrari begia keinatuz," Cuando entonces, cuando ya no importe", izan ziren bere hitzak.
|
|
|
Eta Irenek onartu egin zuen. Egia esan, ez
|
zuen
gogorik atzera banketxe eta bulegoak kurritzen hasi eta hango arduradunen begiratu arakatzaile bezain hotzak berriro nozitzeko. Jende hari guztiari aurpegira begiratzea edo ur gainak darabilen hildako arrain bati begiratzea, gauza bera begitantzen zitzaion.
|
|
|
–Elurrarenak zarete, errepikatzen zigun?. Begira elurraren lurraldeari, ikus ñabardura guztiak, beti
|
zuen
gogoan eraman behar dituzue eta.
|
|
|
Inkisizioa asmatu eta legelotu hurrena. Inkisizio aitzakian botereak errekisatu
|
zuen
gogoak eman zion guztia.
|
|
|
Hori da, hain zuzen, filosofiak egiten duen funtsezko galdera. Zein da, gaineratu
|
zuen
gogo berrituaz, filosofiak egiten duen funtsezko galdera?
|
|
2010
|
|
|
Lo hartuta omen zegoen neska gaztearen losintxek igurtzi zutenean. Hasieran ez omen
|
zuen
gogo handirik jarri, bazkariaren pisuak beheraka egiten ziolako. Minutuko kontua izan omen zen eta hortik aurrerakoa imajina nezakeela esan zidan.
|
|
|
Arin eta zaluenaren garaipena baita bizitza, ez gorputz handienekoarena, ondo gogoan hartu hau". Eta Akilesek, sorgor, soraio akaso baina samin sakona sentituz gertaera anker haren aurrean, Troia setati eta ezin hartuaren oskolaren aurka egin zituen erasoen azken garaipena ekarri
|
zuen
gogora. Inurri bizkorraren garaipena berea.
|
|
2011
|
|
|
Ordenagailuan izenperik gabeko mezu hori jaso izan ez balu, bururatu ere ez zitzaion egingo erlijioarekiko lotura hura. Tipo hori ezin
|
zuen
gogotik ezeztatu, bere buruaren ateari etengabe deika egongo balitz bezala. Nor zen?
|
|
|
Horretarako beste diru bazeraman poltsikoan eta taxia hartu zuen. Automobila martxan zihoan bitartean, Sertek nekazarien etxola ekarri
|
zuen
gogora, Rémy hil zeneko zoru hura, dena trapu zahar zikinez betea. Erabaki zuen, baldin alarguna lasaia eta itxura sendokoa bazen, dena kontatuko ziola, xehetasun guztiak, baina alderantziz, ahulegi eta tristeegi bazegoen, besterik gabe argazkia eman eta ez ziola azken une haietaz hitz egingo.
|
|
|
Marieren edertasuna. Oso gutxik ezagutzen zuten neskatxa hura eta inortxok ere ez
|
zuen
gogoan ibaiez haraindi ikusi izana. Baina Trois Rivièresko jendeak, neskatxa hartaz hitz egitean, hain zen ederra izan ere, Loublandeko Amabirjinaz ari balira bezainbesteko errespetuaz mintzatzen ziren.
|
|
2012
|
|
|
Jada gelara itzulita, zapatak erantzi zituen, aurren aurrenekoz. Ez
|
zuen
gogorik izan presokideek gorde zioten arrantxotik ezer ahoratzeko; behartu egin zuen bere burua ur ordurako hoztutan zeuden patata zatiak, gutxienez, jatera. Gizakiaren gorputza ezer gutxirekin da bizirauteko gai.
|
|
|
Bazterretara begiratzeko astirik hartu gabe egin zuen Margaritak aurrera, inguru hartako ezer ez baitzuen egundo gehiago ikusi nahi; zenbat eta lehenago ahantzi, hainbat hobe. Haatik, hala agindu arren bere buruari, ondotik pasatzerakoan bidearen ezkerraldean zegoen baratzerako ataka hartu
|
zuen
gogoan, eta aurreraxeago, arte nagusia, eta harengandik hurbil bidearen beste aldean, argi postea, eta metro gutxira, muinoaren gaineko kamamila zelaitxoa, eta haren behealdeko ertzera iristean, gari soroetara zeraman bidezidorra... Baratzean emandako arratsaldeetako irudiak piztu zitzaizkion oroimenean:
|
|
2019
|
|
|
Penintsularen iparraldeko lokal batera eraman zuten, halako batean, eta han hainbat gauza aldatu zen. Bezperan gertatu izan balitz bezala
|
zuen
gogoan.
|
|
|
–hots egin zuen pilotuak, artean bere baitara etorri gabe: nork jakin, agian Jack tximinoa
|
zuen
gogoan.
|
|
2020
|
|
|
Patata egiten genuen soroan, sail handietan. Etxeko guztiek laguntzen genuen; anaiak ez
|
zuen
gogo handiz egiten, baina...
|
|
|
Ezin dut saihestu solasaldia imajinatzea, batez ere, Leteren orduko poesiaren nolakotasunagatik. Letek berak ere, denbora pasatu ahala, maiz hartzen
|
zuen
gogoan desafiatzailea bezain beroa izaten dela gaztaro berdea. Hain zuzen, Donostiako Koldo Mitxelenan dagoen Udazkenean liburuxkaren ale batek Leteren ohar eskuizkribatu bat dauka eskaintza gisa.
|
|
2021
|
|
|
Batzuetan, gure etxeetara inguratzen zen, eta kopeta zimurturik eta onbera ikuskatzen zituen jaiotzen ari zitzaizkigun seme alabak, eratzen ari ginen familiak: berak ere familia bat osatzea
|
zuen
gogoan, baina, urteak joan urteak etorri, gero eta korapilatsuago eta bihurriago egiten ari zen modu batean, hain bihurrian, non ezin baitzuen atarramentu onik atera. Urteen poderioz, pentsamenduen eta printzipioen sistema bat sortua zuen, eta hain zen katramilatua eta saihetsezina, non galarazi egiten baitzion errealitaterik sinpleena ere mamitzea; eta zenbat eta debekatuago eta ezinezkoago bilakatu errealitate sinple hori, orduan eta biziago ernatzen zen haren baitan hura bereganatzeko desira, korapilatuz eta adarkatuz landaredi bihurri eta itogarri baten gisa.
|
|
2022
|
|
|
Ez zen harritu sukalde hartan egoteaz, ohean etzanda; ezta ezezagunak ikusteaz ere, berari burkoak altxatzen, edatekoa ematen. Ez
|
zuen
gogoan zer gertatu zen zauritua izan baino lehen; ez zekien nola iritsi zen etxaldera. Itxura beldurgarriko txakur zahar ilehori bat hurbiltzen zitzaion, eta zintzilik zeukan eskua usnatzen zion; norbaitek loreak jartzen zituen ontzi batean, beraren ondoan; egun batean, norbaitek gerezi sorta bat lerratu zion burkoan.
|
|
|
bakoitzak trufazko ilargi erdi bat zuen ore guri leunean barrenduta. Gero, okela erabili
|
zuen
gogoan. Behiki erre zati handi, gorri eta odoltsu bat, zer gutizia!
|
|
|
Hain sutsu desiratzen zuen esperantzarako arrazoi bat, non taktika hura berehala iruditu baitzitzaion ez soilik onargarria, miresgarria baizik. Barruan ito
|
zuen
gogoaren hondo hondotik xuxurlaka ari zitzaion ahots kezkatua: " Bide arraroa, gero, Bretainiara joateko".
|
|
|
Udaren erdi erdiko egun ekaiztsu eta ilun horietako bat zen, non urtaro txarraren lehenengo ufakoak sentitzen baitira. Arropa xabonatu, bihurritu eta xafarratu bitartean, Madeleinek ez
|
zuen
gogoetarako astirik, eta horrela baretzen zuen mina. Begiak altxatu eta zeru grisa ikusten zuen; ekaitzak astindutako zuhaitzak; hostoak, jada tanto gorriz pikardatuta, lehorrago, ekaineko distira leuna galduta.
|
|
|
Hark ez zien begiratzen; oraindik irten gabe zegoen amaren hitzek murgildu zuten txundiduratik. Philipperen heriotzak bihotza txikitzen zion; berriz ere porrotaren unean sentitu
|
zuen
gogo egoera izugarrian zegoen, Moulinsen defentsa desesperatu eta alferrekoaren aurretik.
|
|
|
Bizirik zeuden. Haietako bakoitzak ezkutuko bizitzatxo bat ekartzen
|
zuen
gogora, zoriontsua, jangarria... kakalardoak, basasaguak, kilkerrak eta zapo txiki hura, itxuraz ahotsa malko gardenez beteta zuena. Katuaren belarri dardartiak tente jarri ziren, ile zilarkara arrosak puntazorrotz, barnealdean apurtxo bat kiribilduta nola aihen belarraren lorea; iluntasuneko hots arinak aditzen zituen; hain arinak, hain finak, hain misteriotsuak eta, berarentzat bakarrik, hain argiak:
|
|
|
Egonezinaren arrazoi nagusia ez zuen, ordea, hil beharra, azken ordua, hil osteko iluna. Haren kezka zen gelditzen zitzaion denbora apurra aski izango ote
|
zuen
gogoan zituen liburuak irakurtzeko. Errepaso azkarra eman zion irakurri gabe utzi nahi ez zituen liburuen zerrendari.
|
|
|
Bide berriak urratzen saiatzen den bezala, hara hor non utzi dizkigun ekialdeko tradizioko hiru ipunen itzulpenak ere; langintza berriei ekiteko
|
zuen
gogoaren lekuko.
|
|
2023
|
|
|
Laudatua, gure Kreatzailea! Hainbestetan hartua
|
zuen
gogoan non gertatua balitz bezalakoa baitzen hura guztia. Nola zabaldu ziren Zeruko ateak haren iragai  tzan.
|
|
|
âEz izan zalantzarik, Concha, orrialde hura irakur  tzen ari nintzela berak ama
|
zuen
gogoan.
|