|
2000
|
|
|
Ordurako ohartua zen Manuel Larramendi, gure Argiaro edo Ilustrazioaren sarrera ekarri
|
zuen
gizon argi bezain zorrotza. Horretaz irakurgarria da, lehen ere aipatu dugun legez, J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren Sobre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua.
|
|
|
Eta, kontatu berri dizkizudan bi kontu horiek buruan nituelako edo, hara zer nolakoa izan zen hereneguneko ametsa: lehenbizikotz, Piarres Oihartzabal kapitaina ikusi nuen, gure aitarentzat aldi batez lan egin
|
zuen
gizona, baina batik bat osaba Joanikoten lagun mamia izan zena eta jauregirat noizik behin etortzen zena, osabarentzat libururen bat zekarrela edo bertze zernahi. Eta ene amets hartan ere halatsu zetorren Piarres, gurdi batean kutxa bat zekarrela, jauregirako bidean.
|
|
|
—Ez al dakizu, seme, atea zabaldu eta osinarekin inkontru egin
|
zuen
gizonaren ipuina...? —ihardetsi zion aitona Nikolasek, mesfidati.
|
|
|
—Eta, baldin zuen aitari ideiaren bat buruan sartzen bazitzaion, ez zuen, ez, amore emanen! —eta arrazoin osoa zuen osabak, zeren halakoa baitzen gure aita, eta zeren ez baitzen, halatan, lehen ezean eta errefusean etsitzerat egiten
|
zuen
gizona.
|
|
|
—Baina Ptolomeok bitarteko gehiegi erabili zitian, eta hala gertatzen zuan haren sistema nahasiegia, harik eta Koperniko heldu zen arte, bere teoria heliozentrikoarekin —eta, behakoa zorrozten zuela, erran zidan—: Baina Koperniko baino aitzinago Grezian ere izan zuan haren antzera pentsatzen
|
zuen
gizonik, hala nola Samosko Aristarko... —eta, behakoa are gehiago zorrozten zuela, eran tsi zuen—:
|
|
|
Larrutik ordainduko duala erran diat, eta larrutik ordainduko duk! —keinatu ez ezik jaurtiki ere egiten
|
zuen
gizon baten aitzinean zegoen anaia, desbenturatuki.
|
|
|
" Be hatza ez ezik, oin osoa ere bai";" Ez, ez", ihardetsi zidan hark," hatzarekin aski izanen duzu, zeren erlikiako gorpuzkiaren neurrikoa behar baitu, mirakuluaren eskertzeko, Jainkoari egin beharreko oferendak. Baina, hori bai", mehatxatu ninduen," jakizu ezen hau kontu ezin seriosagoa dela eta, baldin orain eman hitza betetzen ez baduzu, zuhaur izanen zaitugula hilotz, berant baino lehen, eta infernurako bidean, ondorez, hitza jateagatik"; eta, erranaren arabera, iragan
|
zuen
gizonak gaua aitarekin, erlikia bi eskuen artean zeukala, Avilako santari otoitz eginez debozione osoz... —eta, neure behakoa zorrozten nuela eta boza goratzen, erran nuen—:
|
|
|
...ahal zitzaiguna, indiar gorrien aurkako borrokan indiar horiak eta gizon zuriak bat eginik zeudenez gero; eta gizon zurien artean jaun Santiago de Tapioles y Vi llarrín nuen nik gogoan, zeren, jaun hartaz denaz bezainbatean, ezin ahantzi bainituen haren erranetarat trabailatzen zen zaldunaren hitzak, jaun Julián Arévalorenak, noiz eta gomendatu baitzigun ezen ez geniezaiola Calatravako gurutzea
|
zuen
gizon printzipal hari ihes egin, erraiten zigula: " Eta, halarik ere, jakizue ezen, ihes eginen bazenute ere, guztia alferrikakoa litzaizuekeela, zeren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen osabetarik bat inkisidorea izan baitzen, eta ene nagusia haren eskolakoa da, eta ez luke, halatan, zuek atrapatu arte etsiko..." Eta bazegoen, finean, bertze mehatxu bat ere, zeren armadako arduradunak ere gure xerka ibil baitzitezkeen, bi soldadu haiek akabatu ondoren...
|
|
|
...ala, bianda on baten jateko, eta ez nagoela, finean, Kleopatrare kin oheratzeko, haren hezurrekin ez bada, baina zinez eta minez aitortzen dizut ezen nekez gerta dakiokeela zure gutun bat baino present eta sari hoberik uharte spiritual honetako ermitau honi... edo naufragoari erran ote nuke, jaun André?, zeren eta halaxe sentitzen bainaiz usu, zalantzen itsaso koleratuan arrazoinaren untzia galdu
|
zuen
gizona bezala, naufragioaren ondoko hondarrei heldurik.
|
|
|
Ekialdeko Indietarik hiruzpalau untzi iritsiak ziren bezperan, eta, hargatik edo —hargatik, segur— anitz jende zegoen karriketan —marinelak gehienak, jakina, baina baita bertze jende tailu batzuk ere— tabernetarako bidean, edo tabernetarik ateratzen; eta anitz ziren, halaber, hango eta hemengo jendeek erabiltzen zituzten hizkuntzak eta lengoaiak, holandesa eta espainola bere batez, frantsesa gutiago; eta gizon batzuk multzoka juntatzen ziren eta pilatzen edozein bazterretan: multzo batean, sorgin iduriko atso zahar bat ikus zitekeen, kartak nahasten eta egozten; bertzean, bertze atso bat, belar afrodisiakoak saltzen; hemen, xirula jotzen
|
zuen
gizon batek; han, bertze bi gizonek txotxongilo batzuen hariak higitzen zituzten...
|
|
2001
|
|
|
Ez zuen haren pena sentitu nahi. Bere mina nahikoa zitzaion maite
|
zuen
gizonaren negarraren samina jasateko. Ebakuntzaren ondorioz bularra kenduko ziotela esan zion medikuak eta bularrarekin batera maitasunik gabe geratuko zela erabaki zuen Danielak.
|
|
|
Geetak mendeku egiteko asmoa hartu zuen. Katmandun neskatila zenean saldu
|
zuen
gizonaren bila hasi zen. Ediren ere bai.
|
|
|
Halako egun batez poliziak atxilotu egin
|
zuen
gizona, emaztea eta haurra jo egiten zituelako.
|
|
|
Arrakasta gabeko saio horiek garbi erakutsi zioten errazago zela senarra hiltzea bere burua baino. Gau batez aizkoraz eho
|
zuen
gizona.
|
|
|
Arrantzontziaren gainean sokak antolatzen ari zen arrantzale bizargorri batek so egin zidan, baina ez zidan ezer esan. Garabian lan egiten
|
zuen
gizon ilunak ere begiratu zidan handik gainetik, azpitik pasatu nintzenean.
|
|
2002
|
|
|
Haritzek egundoko takatekoa eman zion hormari. Kolpearen erreakzioaren bortxak lurrera jaurti
|
zuen
gizona, hauts laino batean.
|
|
|
–Zer gertatu zaizu? –galdetu
|
zuen
gizonak. Eskutik heldu zion emazteari.
|
|
|
–Baina gero mamuak daude –onartu
|
zuen
gizonak.
|
|
|
–Gau bitxia benetan –esan
|
zuen
gizonak. Hotz zegoen, baina autoaren motorraren epeltasunak babes termiko txiki bat eskaintzen zien– Hobeto al zaude?
|
|
|
Brontosauro lepoluze baten antzera edo. Kezkatuta, ahoa esku batez estali
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Buelta hartu
|
zuen
gizonak ohean. Beranduegi zen gauza onerako.
|
|
|
–Ez zaitez astuna izan, faborez –Julenek musu eman zion lepo atzean. Mirarik atzera bota
|
zuen
gizona, esku batez– Nekatuta nago eta ez daukat gogorik.
|
|
|
–Zein ostia haiz hi? –oihukatu
|
zuen
gizon batek, barrura eginez.
|
|
|
–Bueno –sudur ahots oso markatua
|
zuen
gizonak. Imanoli, osaba Antxon ikusten zuen bakoitzean, gorila bat zetorkion gogora, horren zergatia oso garbi ez zeukan arren.
|
|
|
–Ea, segi, segi –presatu
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Ez zuen esaldia amaitu. Seinalatzen
|
zuen
gizona ate aldera baitzetorren. Beraiek zeuden aldera.
|
|
|
Erasoa izan
|
zuen
gizonaren hitzok jakingarriak dira: " Mutil horrek zakurra pistola bezala erabiltzen du".
|
|
|
Atzerakoia zela, alegia. Eta aita –Jaxinto– jostailu mutu bat zen amaren eskuetan, sekula iritzirik ez
|
zuen
gizona. Ai, nola egoten zen Sara, halakoetan, aitaren hitzen baten zain!, baina aitak ez zuen hitzik ere esaten, eta haren isiltasuna amaren aldekoa gertatzen zen, ororen buruan.
|
|
2003
|
|
|
Badakigu euskal nazionalismoaren hazia erein
|
zuen
gizona, Sabin Arana Goiri, gazterik hil zela, 1903an eta, geroztik, anitz gorabehera jasan duela sabindar alderdiak. Bizkitartean ez da dudarik, XX. mende hastean, Bizkai aldetik zetorren indar berri horrek eragin izigarria izan duela gure Herriaren bilakaeran, nahiz ez urrats berean, ez maila berean, ez itxura berean, alde guztietan.
|
|
|
Horregatik hasi zen trumilka hitz egiten, eta nahi baino gauza gehiago esan zituen, eta xehetasunak ere eman zituen goizeko kontuen gainean, ondo zekien arren Matilderi eta Malcori ez zitzaizkiela bere kontuak batere interesatzen; are gutxiago Anari eta nebari. Baina, hala ere, esan egin zituen berak, gustura zegoelako, eta xehetasunak ere eman zituen, hala nola, Mercedesen soinekoarena, eskaileretako euli anarkistarena edo hirugarren etxean topatu
|
zuen
gizonaren sudur kariñosoarena.
|
|
|
Iduseko pentsio bakarra da. Izena daukan pentsio bakarra behintzat –keinu sasi lizun bat egin
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Agur esateko hitz arraro bat esan
|
zuen
gizonak eta korrika hasi zen. Bazirudien gustura egiten zuela korrika, sugeek egiten duten moduan.
|
|
|
Gizon edadetua. " Maria bil, Maria bil" errepikatu
|
zuen
gizonak. Eta lehenengo aldiz esaten ariko balitz bezala errepikatu zuen, Maria bil Maria bil, intentsitatez eta ilusioz.
|
|
|
–Berriro –esan
|
zuen
gizonak.
|
|
|
Eta, zergatik ukatu, Museoko langile baten atzetik ere bazebilela, eta berrogeitazak urteko andretxu bat zela, alarguna, eta soltero zegoela bera, eta batek dakiela bizitzak zelako bueltak ematen dituen, bihar etzi, edo etzidamu. Gero sumatu
|
zuen
gizonak Matias apur bat nerbioso zegoela, eta esan zion trankil egoteko eta, nahi bazuen, erantzungo ziola berak galdera horri, nahiz eta Museoko langilea ez izan; oso ondo ezagutzen zuela berak Museoa, eta botatzeko galdera, esan zion gizonak, berak erantzungo ziola, ahal bazuen, eta trankil egoteko. Berehala ikusi zuen Matiasek gizonak ezin ziola bere jardunari eutsi, eta gauzak esan eta esan zebilela, gelditzeko asmo aparenterik gabe.
|
|
|
Gizonak bazekien nor zen Malco, nola ez zuen jakingo. Egunero ikusten
|
zuen
gizonak Malco. Gero azaldu zion Matiasi Taumanen koadroa hirugarren pisuan zegoela, eta hirugarren pisuan bertan egoten zela Malco bera ere.
|
|
|
Horregatik jaisten zen hamabiak aldera. Eta, esan
|
zuen
gizonak, goizeko zortzietatik hamabiak arte egoten da Malco komunera joan gabe. Eta hori ezin du pertsona askok egin munduan.
|
|
|
Eta hitz egiten jarraitu
|
zuen
gizonak, nola ez. Eta kontatu zion berak ere ahaleginak egiten zituela egunero bigarren pisura igotzeko, hamabiak aldera; edo.
|
|
|
Esan
|
zuen
gizonak. Ez omen zen hain erraza hirugarren pisura zuzen igotzea.
|
|
|
–Lehenengo pisuan gelditzen da igogailua –esan
|
zuen
gizonak; igogailua inork agindu gabe gelditzen zela esan nahi zuen– Desentxufatuta gelditzen da igogailua, ez gora ez behera.
|
|
|
Eta berriro martxan jartzeko, igogailutik irten beharra dago eta lehenengo pisuko koadro bien ondoan dagoen botoi bat sakatu behar da, esan
|
zuen
gizonak. Esan nahi zuen lehenengo pisuko koadro bien artean botoi bat zegoela, igogailutik kanpo, koadro bien ondoan.
|
|
|
Eta botoiaren berdeak gehiago zeukan fosforeszentetik berde normaletik baino. Eta berde fosforeszentea, zertarako hasiko gara orain geure burua engainatzen, esan
|
zuen
gizonak, ez da kolore sublime sublimea ere.
|
|
|
Matias konortea galtzen hasi zen hainbeste azalpenekin, eta pentsatu
|
zuen
gizon hura bisionario bat zela, eta Eskerrik asko esan zion, itzuliko ziola makila bueltan. Trankil egoteko esan zion gizonak, beste hamazazpi zeuzkala etxean.
|
|
|
Tiroa hartu eta gero ere hitz egiten segitu omen
|
zuen
gizonak une batzuez, bere bi eskuekin bularretik zerion odolari eutsiz. Lurrera abaildu zelarik ere, inor ez omen zen lehen momentuan laguntzera lerratu, eta tiro hotsarekin izuturik hegaldatu zen uso taldea, elizako kanpandorrea inguratu eta parkera itzuli zenean, gizona ahuspez zegoen lekuan pausatu omen zen, beren mokoekin hartxintxarren artean aztarrika eginez eta beren begirada ergelarekin dagoeneko bidea egiten ari zen odol errekastoari arreta laburrez begiratuz, ezbehar baten lekuko zirenik ohartu ere egin gabe.
|
|
|
–Hogei urte nituen ozta ozta eta ez nuen inolako gogorik neure izenez izenpetutako libururik kalean jartzeko. Biografia sinesgarri bat asmatu nion existitzen ez
|
zuen
gizon horri kontrazalean, eta guztiek sinetsi zuten: jendeak maite ditu gure herriaz maitemintzen diren kanpotarrak, eta are maitagarriago dira oraindik herri hau inoiz zapaldu gabe maitemindu badira.
|
|
|
–Behin eta berriz irakurri dut zure nobela –jarraitu
|
zuen
gizonak eta, lehenbiziko aldiz bere irribarre maltzurra ezabatu eta samurrago bat marraztuz, pasarte batzuk errezitatzen hasi omen zen presaka samar.
|
|
|
–Pentsatu dut horretan ere –jarraitu omen
|
zuen
gizonak, eta barre haize bat marraztu omen zitzaion aurpegian–, baina gustatzen zaizkidanak erabiliak daude: Goethe, esate baterako, edo Shakespeare edo Musil bera, Svevo ere gustatzen zait, edo besterik ezean Bernardo Atxagarekin konforma naiteke, baina ez dago zer eginik, goitizen horiek guztiek beren jabeak dituzte.
|
|
|
Badakit hiriaren auzo galdu batera iritsi ginela eta badakit gabardina dirdaitsu bat eta body estua zeraman emakume eder batek zerbait esan zidala nire maleta beltzari buruz, ez baitzen batere egokia kale ilun haietatik ibiltzeko. Zu nire besotik zintzilik zindoazela gogoratzen dut kolpea eman zidatenean, baina ez gehiagorik, eta goizean zure ondoan esnatu naizenean ere nire kontra besarkaturik zeundela –esan omen
|
zuen
gizonak.
|
|
2004
|
|
|
Ez zekien, beraz, nor zen Felipe Manterola, baina inporta ere gutxi. Ze pentsatu
|
zuen
gizon hura intentzio oneko enbustero bat zela, ezin zaiolako holako gezurrik esan bakar bakarrik geratu den ama bati, ezin zaio esan semea laster etorriko dela, ze semea ezin da etorri, Frantziako puntan dagoelako, muga itxita dagoelako, harrapatu egingo dutelako eta ezinezkoa delako. Ez zegoen bueltatzeko modurik.
|
|
|
Eta Lucak baietz esan dio, ez dela oso demokratikoa baina tira, ea zer den demokratikoa gaur egun, eta baietz, Oscarrek hala nahi bazuen emango ziola botoa Di Ruggerori, Cervinotik itsasoa ikusi
|
zuen
gizonari.
|
|
|
Egurrezko arrapala batetik igotzen zen Habana barkura, banan banan, behartuta barre egiten
|
zuen
gizon batek neska mutiko bakoitzaren paperak denboraren muturrera arte aztertu ostean. Gero txokolate zatitxo bat ematen zien, eta ume batzuek pentsatzen zuten barkuan gehiago emango zietela, eta arrapaladan igotzen ziren arrapalan gora.
|
|
|
Bromatan hasi eta... badakizu. Goraino –esan
|
zuen
gizonak sorbaldak altxatuz– Hasieran pentsatu dut: igoko ditut hamar metro, aber zelako hasiera duen.
|
|
|
–E? –jiratu
|
zuen
gizonak burua, beste zerbaitetan pentsatzen egon eta gero.
|
|
|
–A –esan
|
zuen
gizonak, eta bostekoa eman zion– Andres Espinosa. Arrastion.
|
|
|
Harekin bizi nintzenetik lehenbiziko aldia zen arropa haiekin ikusten nuela. Antza zenez, kontu handia hartu
|
zuen
gizonak ni ez mintzeko. Horregatik, janzkera haren erranahi ilunak are beldur handiagoa eman zidan.
|
|
|
Baina harekin hitz egin nahi zuen. Ikusi egin nahi
|
zuen
gizona, haren hitz egiteko modua entzun, baita bizi zen etxeari begirada bat eman ere. Weberren aitzinean, haren etxean, agente espainiarra seguru zegoen bihozkadaren bat izanen zuela, ariman, buruan edo auskalo non zeukan sen ezkutu hark zerbait erranen ziola.
|
|
|
Negarra eta hortz karraska eragiten zizkidatenak. Garai hartan ni... tira, bai, fede berria aurkitu
|
zuen
gizona nintzen.
|
|
|
zail zen erdizka bakarrik ikusten nuen deabru bisaia hartan gizatasun arrastorik antzematea. Otoitz basatia erran ahala, dardara bortitz batek astindu
|
zuen
gizonaren gorputza. Emeki emeki, SSetako apaiz nagusiak Lantza Santua goratu zuen.
|
|
|
Mitxelenaren tonu lotsatia entzunda, irribarre egin nuen neure baitarako. Ia ezerezetik isilpeko Zerbitzu bikain bat antolatua
|
zuen
gizon praktiko, arduratsu hark haur baten jakin min eta lilura hunkigarria azaltzen zituen Lantzaren kondairaren aitzinean. Ez zen lehendabizikoa.
|
|
|
–Har ezazu –erran
|
zuen
gizon beltzaranak, irribarretxo bat ezpain ertzetan.
|
|
|
Tenienteak zabaltzen zion atea igaro
|
zuen
gizon beltzaranak. Jeneralaren bulegotik ateratzear zegoela, baina, atzera begiratu zuen.
|
|
|
SS Reichführerraren betaurreko borobilen distira iheskorra erdikusi nuen. Haren ondoan, SSen uniformerik ez
|
zuen
gizon bakarra zegoen. Honek tunika beltz luze bat janzten zuen.
|
|
|
Azkenean, zutitu eta ibilera nekatuz gela zeharkatu zuen. Begiradaz jarraitu nion bat batean hogei urte zaharrago ematen
|
zuen
gizon hari.
|
|
|
Ezin zuen ikusi, baina bai entzun: Karlos Otxotorenaren gorreriak, gainera, ozen hitz egitera behartzen
|
zuen
gizona. Zientzialaria ingelesez ari zen, eta tonuak tentsio itzela erakusten zuen.
|
|
|
Institutuaren aurreko zelaietan hotz handia zegoen arren, izerdi jelatu batek bortizki busti
|
zuen
gizona. Belztasun hondogabe batean amiltzen sentitu zen une batez.
|
|
2005
|
|
|
bere balioa zuen pertsona zen, telebistan ateratzeko modukoa ere bai, alajainkoa! Eta iritzi hura
|
zuen
gizona ez zen nornahi, ETBko hainbat programatako aurkezle ezaguna baizik. Boni Bon bera!?, Inesek biziki miresten zuena.
|
|
|
Ahuspez egotea baino erosoagoa bada, behintzat. Pipan erretzen
|
zuen
gizon zimurtua etorri zaio gogora. Arrain usaina.
|
|
|
–Alfertzen hasi haiz, ezta? –esan nion zakurrari, eskua burutik igarotzeko zertxobait makurtzen nintzen bitartean, eta horrela, erdi makurtuta nengoela ikusi nuen pistola eskuan
|
zuen
gizona.
|
|
|
Nire adinekoa zen gutxi gorabehera, ez baxu eta ez garai, ile ugari ondo orraztua, urdintzen hasia, niki horia... – Bai? –errepikatu
|
zuen
gizonak kanpora zertxobait irtenaz. Bere atzean, korridorean, gizonezko alkandora laukitu bat jantzita, Irantzu agertu zen.
|
|
|
Fernando hilda zegoen, ez zen berpiztuko; bere amak, gorpua aurkitzen ez zen bitartean, esperantza izpi bat izango zuen, txikia bazen ere. Bestalde, nahiago nuen nire ilobak euren aita bere burua baino hil ez
|
zuen
gizon on bat bezala oroitzea, eta ez errurik gabeko mutil atzeratua garbitu zuen putakumea bezala. Azuak abokatu onak zituen eta ez nuen uste kasuarekin lotzen zuen ezer aurkituko zutenik bertan; bere izena zikintzea lortuko zen, baina ez zuen kartzelarik zapalduko, kartzelan sartu zezaketen denak hilda zeuden eta.
|
|
|
Halaxe bota
|
zuen
gizonak enbidoa. Zu isilik gelditu zinen.
|
|
|
Itziarrek, artean ezagutzen ez
|
zuen
gizon hura betidanik zain egon zitzaiola sentitu zuen. Bere piano errezitaldiaren ondoren iguriki izan zuela, alegia.
|
|
|
Jarraitu
|
zuen
gizonak:
|
|
|
Mateoren familiarekin jarraitu
|
zuen
gizonak:
|
|
|
Europako ebanistarik onena. Hori esan
|
zuen
gizonak. Baina, zer egin zuen aitite Julianek?
|
|
|
Erdian zegoen mahaitxo gainean belusezko zapi gorri bat zabaldu
|
zuen
gizonak, eta inguruan jesarri ginen gu. Bertan jarri nituen Kixmiren eta bion familien altxorrak, nahastuta; bitxi haiekin batera, Rosasen aitonaren hortzordea ere agertu zen, ukitu makabroa emanez.
|
|
|
–Nor da? –esan
|
zuen
gizonak beste aldetik– Mehatxuka ala. Badakit, bai, nortzuk zareten, eta ez duzue ezer lortuko, deus ez...!
|
|
|
Nik ez nuen ezer berririk nahi, nik Kixmik maite
|
zuen
gizona izan nahi nuen: lasaia, ausarta baina ez bortitza..., hau da, nintzena, baina apur bat hobetua; gure arazoaren gainean elurra metroka eror zitekeen, baita ondoren urtu ere.
|
|
2006
|
|
|
–Barkatu, andereñoa –erran
|
zuen
gizon irribarretsu batek ezkerreko zuhaitzen artetik atereaz– Uste dut izutu egin zaitudala.
|
|
|
Gizonak arma bota eta bizkarrez erori zen, aurpegia eskuekin estaliz. Anek abiada hartu eta jauzi egin
|
zuen
gizonaren gainetik. Azken unean gizonak eskua luzatu eta aztaletik heldu zion.
|
|
|
Lerro labur adeitsu batzuetan, katalanak erraten zion ez zuela aitona Matiasen antzeko inor aurkitu bere aitaren argazkietan. Mezuaz gain Lluis Muntanerren sei argazki zeuden, zibilez, soldaduz eta presoz jantzita, baina Anek garbi ikusi
|
zuen
gizon hura ez zela aitonaren albumean agertzen. Muntanerri esker oneko mezua idatzita, Ane hausnartzen aritu zen.
|
|
|
Hamahiru kapitulu iraun zituen telesailean bigarren, hirugarren edo batek daki zenbatgarren mailako papera egiteko. Teatroa Artea Da Eta Telebista Zaborra esaldia asmatu
|
zuen
gizona zen Paul. Asmatu, jabego intelektualean errejistratu eta berarekin gosaltzen zuen egunero, ahoa beteta.
|
|
|
Erregina lan horietan ari zen bitartean, ordea, Ingalaterraraino iritsi zen Koh i noor en madarikatu ospea, India eta Persiako lurraldeetatik egindako bidaian jasotako fama gaizto guztia. Kondairak zioen argizko mendiak zorigaitzeko egiten zuela hura eskuratzen
|
zuen
gizona. Victoria erreginak –sineskeria zalea eta agintari zuhurra– strictu sensu hartu zuen madarikazioaren kontua, eta ondo baino hobeto moldatu zuen kontua.
|
|
|
Cullinan jarri zioten izena diamanteari, meategia martxan jarri
|
zuen
gizonaren omenez, eta norbaiti saltzen saiatu ziren, baina ez alferrik: bi urte igaro eta ezin saldu ditxosozko harria!
|
|
|
Ingurukoen mespretxua besterik ez zuen sumatzen Francescok, eta horrek oldarkorrago, aginte gosetiago eta ankerrago bihurtu
|
zuen
gizon hura. Handikeria nabarmendu nahiz, garai hartan inoiz baino sarriago antolatzen zituen festatzarrak eta orgiak, inoiz baino ugariago egin gehiegikeriak eta harropuzkeriak zerbitzari eta familiakoekin, eta, Beatrice gazteari dagokionez, inoiz baino sarriago jasan behar izan zituen aita oilartu eta desnaturalizatu haren bortxak.
|
|
|
Bawtryko uhalgileak negar egin zuen gau hartan, berak inoiz ezagutu
|
zuen
gizonik handiena hil zela esan ziotenean, eta ez zuen kontsolamendurik aurkitu, ezta esan ziotenean ere Richard Cromwel jeneralaren semea izango zela errepublikako agintari nagusi berria;" lehoiaren kumeak ez baitu nahitaez aita ausartaren bihotz kementsua" esan omen zuen.
|
|
|
Orduan jakin zuen hoteleko sarrera gelan hain abegitsu hartu
|
zuen
gizon dotorea Agustin Justo jenerala zela, Argentinako presidentea izandakoa 1931tik 1938ra, gizartearen onurarako hainbat erakunde eta enpresaren bultzatzaile izandakoa eta Argentinako gizon ospetsuenetakoa.
|
|
|
Erreginaren mahai berean jarria zen. Antonio Borboikoarekin, berriz, ez
|
zuen
gizonez gizon mintzatzeko bere nahia konplitu; kanpoan zen, Frantziako bere jabegoetan ikustaldia egiten. Alabaina, trukean, Enekot Ezponda ezagutu zuen.
|
|
|
Asto gainean bidaiatzen zen eta Salbaterrako zubia iragan berria zuen, Biarnotik etorririk. Aitatxik ez
|
zuen
gizon hura ahantzia. Bortz urte lehenago egin zituen haren ezagutzak, Garaziko hiriburuan ez harat ez honat frantsesen esperoan alferrik egin zituzten hilabeteetan.
|
|
|
Kanpo aldean, sugarrik ez zen oraino ageri. Alabaina jende andana suziekin eta lasto idorrarekin saiatzen ari zen egur bustiari irazekitzen, eskuan ezpata dantzatzen
|
zuen
gizon baten erranetara. Haren barrandan frankotan ibilia nintzen, aitatxik manatuta:
|
|
2007
|
|
|
Deibi Bowi gehien maitatu
|
zuen
gizonak
|
|
|
Gizon biboteduna hurbildu zitzaigun eta, nahi bagenuen, frantsesez idatzitako karta ere bazutela esan zigun. Elisak orduantxe, ez lehenago, ikusi
|
zuen
gizona, eta hari begiraturik irribarre egin zion, ahalkez, uste dut, berehala esan baitzuen, denek entzuteko moduan.
|
|
|
Astegun bat zen, arratsaldeko seiak inguru, eta asteburuetan gaztetxoz lepo egon ohi den taberna horietako batean sartu nintzen. Aurpegia erdi gorri eta erdi moratua
|
zuen
gizon bat baino ez zegoen orain, baxoerdi bati itsatsita. Nire begirada iluntasunera ohitu zenean, atzealdeko mahai batean bi gazte ere bazeudela konturatu nintzen, gauza klandestinoetara dedikatuta, antza.
|
|
|
Kontua da Irene bakarrik bizi zela bere aitarekin, Freddie Mercuryren bibotea
|
zuen
gizon altu eta irribarretsu horrekin, eta ama ikustera udan baino ez zela joaten. Asteburuetan ere joatekoa izaten zen, baina elurra ez bazen, aitaren auto matxuratua, klaseko norbaiten urtebetetze jaia edo beste edozein eragozpen sartzen zen tartean, egiazkoa nahiz asmatua.
|
|
2008
|
|
|
Galeria famatu baterako hautatu zuten bere lana eta tipo aberats batek erosi egin nahi izan zuen. Negozioetarako hainbesteko bista
|
zuen
gizon hark, ordea, ez zuen jakin koadroa zergatik erosi nahi zuen artistari azaltzen. Talentua, etorkizuna eta halako hitzak aipatu zizkion; baina hark ere ez zekien non zegoen Bada.
|
|
|
–Osaba, Dobaingo fabrikara joan nahi nuke, ofizioa ongi ikasteko, baita ikusteko ere nola egiten diren egun batean berrehun eta bostehun aitzur, mirari hori ogi eta arrainenaren parekoa egiten zait-eta, eta nola ikusten baitzuen osabak harri eta zur begiratzen ziola, gehitu zuen?: Gerrara joateko erabakia hamabost urterekin hartu eta erabakiak egin
|
zuen
gizon gure osaba Atanasio zena. Eta nik ere hamabost ditut, eta?
|
|
|
baieztatu ere, baieztatuko zuen lekuko desinteresatu batek hipotesia, hartarako egokierarik balu. Panorama haren aurrean zegoela, bere autoestimua eta nitasuna puzteko aukera bikaina
|
zuen
gizonak?, bere bizitzaren errepasoa egiten ari zen, beharbada: hots, bere historia berreraikitzen ari zen, titulu batek ezin hobeto laburbil zezakeena:
|
|
|
Espiritu litxarrero berarekin, prestatu zuten janaria guk jan genezakeena halako hiru bazen, nire ustez, eta gizon batek, irri txoro bat eginez, sutara bota zituen hondarrak, eta sua suspertu eta orroka hasi zen ezohizko erregai harekin. Geroaz hain ardura gutxi
|
zuen
gizonik ikusi gabea nintzen;, dagoenean bon bon, zen haien jokabidea deskriba zezakeen esamoldea; eta bateko alferrik galdutako janaria, besteko loak hartzen zituen zentinelak, zera konprenitu nuen, eraso labur bat hasi eta bukatzeko aski ausartak baldin baziren ere, ez zirela inola ere gauza kanpaina luze bati ekiteko.
|
|
|
Hantxe sartu nintzen oso osorik sagar upelean, eta ia ez zela alerik gelditzen ikusi nuen; baina, han beheko ilunpetan eserita, bateko uraren hotsa eta besteko ontziaren kulunka, lo hartu nuen, edo hartzear nengoen, eta bat batean gizon mardul bat danba eseri zen hantxe ondoan. Upelak dardar egin
|
zuen
gizonak bizkarra haren kontra pausatzean, eta, ateratzekotan nengoela, hizketan hasi zen. Silverren ahotsa zen, eta, dozena bat hitz entzun orduko, ez nintzen agerian jarriko ezta ezergatik ere.
|
|
|
Gutxi hitz egiten
|
zuen
gizona zen. Egun osoa harantz eta honantz pasatzen zuen itsasarte hartan edo haitz gainetara igota, letoizko katalexu batekin; gau osoa, berriz, salan txoko batean eseri, sutondoan, eta ron eta ur nahasketa gogor bat edaten.
|