|
2000
|
|
|
Argiegi zegoen. Berak, Eiderren lekuan egon balitz, momentuan jakingo
|
zuen
ez zela normala sei tipo batera ibiltzea Irlandan zehar, eta tabernako borroka hura ere susmagarria zen, eta Ralph nazkagarri hura Eiderren eta Duncanen elkarrizketa kontrolatzen, eta atentatua; eta Rocío autobusean, Dinglera ez joateko erreguka.
|
|
|
Antza, Txemak berak eskatu zion, nahiz eta horretaz konturatu ez. Tabernariak aitortu
|
zuen
ez ziola Txemari piperrik ere ulertu; soilik noizean behinka altuegi esandako" Aidar" edo" Ider" edo antzeko zerbait, eta noski, azken uneetan behin eta berriro errepikatu zuen" Connemara" hitza.
|
|
|
Iriondo, Venancio, Zarra, Panizo, Gainza. Eta horregatik, artxiboak behar baino lehenago irekitzearen tentazio antzua urruntzeko, erabaki
|
zuen
ez zuela gidarik erosiko.
|
|
|
Bere ohean etzanik, Txemaren logelako neskak nabarmen entzun zituen komuneko kexu haiek. Erabaki
|
zuen
ez ziola tipo zikin hari aurpegira begiratuko, ezta berarekin hitzik gurutzatuko ere.
|
|
|
Noski, ez genuen serio hartzen txantxa inozo hura, baina nik ez dakit hainbeste errepikatzearekin Jabik erdi sinetsi ote zuen. Edo bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu
|
zuen
ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia. Ez dakit nik ze arraio sartu zitzaion buruan, kontua da gau horretan (nahikoa hordituta, esan beharrik ez dago) bere ezpainen artean aurkitu nituela nireak.
|
|
|
Baina, aitak, amak eta aita Bartolomek ateratzen zituzten arrazoinen aitzinean, osaba, ohi ez bezala, isil isilik egon zen denbora guztian, atsekabetua eta desgogara. Eta aitak erraiten
|
zuen
ezen ez zegoela etxegoiendarren ohorea horrela lohitzerik ez zikintzerik, Mattinek lohitu eta zikindu zuen bezala... non eta bere etxean eta gurasoen etxean!; amak, deabruak nonahi den eta noiznahi den erein zezakeela bere hazia, baita handikien baratzean ere, eta neurri guztiak ere ez zirela aski, hari buru egiteko; eta aita Bartolomek, finean, arrai eta alegera egoitekoa zela eta Jainkoari eske... Eta guztiak zeuden, beraz, desgusturat, baina gusturat; nahigabeturik, baina nahitsu, osaba Joanikot izan ezik, zeren baitzirudien ezen atsekabez atsekabe zebilela...
|
|
|
Bertzetik, ez nuen zeharka Kristina jakitun egin nahi. Koinatua kolpatuta ere, ni bizirik eta onik nengoela ikasteak zenbateraino nahigabetuko
|
zuen
ez nengoen hagitz seguru.
|
|
|
Delako legeari men egiten hain sutsu agertzen ginen, non lagunak etxera ez ekartzea ere arau idatzi gabea bilakatu baitzen gure artean. Groucho Marxek erran
|
zuen
ez zitekeela inola ere bera bezalako jendajerik onartzen zuen elkarte bateko kide izan.
|
|
2001
|
|
|
Jende gutxi zebilen kaletik. Marcos zuen Romak buruan, eta pentsatu
|
zuen
ez zela ordurako Abenidan egongo, hotz handiegia egiten zuela gitarra jotzeko. Hutsunea sentitu zuen saihets artean:
|
|
|
Eta opariarekin egin zuen amets: zubi baten gainean zeuden biak (Parisekoan edo Lisboako luze hartan) eta Romak paper gorrian bildutako oparia eman zion eta berak ahaleginak egin zituen papera kentzeko baina ametsa lekuz aldatu zen orduan, zortzimilako mendi batean zeuden (Annapurna?) eta atzamarrak ezin zituen behar bezala mugitu; gutxika, baina, oparia zabaltzen joan zen baina ordurako ametsetan ari zela konturatu eta erabaki
|
zuen
ez zuela zabaltzea merezi, hura guztia buruaren jolasa baino ez zela.
|
|
2002
|
|
|
Arnasa ere nola hartzen
|
zuen
ez dakit. Paputxin, baina, pozik, buru guztia han sartuta.
|
|
|
" Segoviara noa, ama, Sergio bisitatzera", esaten zion Sarak. Eta amak ez
|
zuen
ez baietzik ez ezetzik esaten. Eta otartekoren bat prestatzen zion.
|
|
2003
|
|
|
Alargunaren aho osoa egiten zitzaion desatsegin. Berehala desegin zuen alargunak keinua gainera; ematen
|
zuen
ez ziola keinuari denbora luzean eutsi nahi. Eta berehala apurtu zitzaion keinua.
|
|
|
Baina berehala konturatu zen ez zuela sugandilarik zapaldu, sugandila ikusi egin zuela. Non ikusi
|
zuen
ez zekien ordea. Gaueko ametsean ikusiko zuen beharbada, edo pentsioaren atarian.
|
|
|
Larru gorritan utzi zuen ordenagailua. Eta pentsatu
|
zuen
ez zegoela ordenagailu biluziak baino izaki erotikoagorik.
|
|
|
Kontatu zuen langile autentiko bat egon zela kartzelan. Esan
|
zuen
ez zela Idusekoa, Eldasekoa zela, baina pertsona normala hala ere. Txikia eta idazkaria zela esan zuen gero.
|
|
|
Gutxi iritzi zion Matiasek eta begiak itxi zituen berriro, lo egiten jarraitzeko. Baina gogoratzen hasi eta gogoratu
|
zuen
ez zuela lanik egingo egun horretan, horixe erabaki zuelako bezperan. Bezperan erabaki zuen ez zuela biharamunean lanik egingo eta, lanaren partez, beste gauza bi egingo zituela.
|
|
|
Baina gogoratzen hasi eta gogoratu zuen ez zuela lanik egingo egun horretan, horixe erabaki zuelako bezperan. Bezperan erabaki
|
zuen
ez zuela biharamunean lanik egingo eta, lanaren partez, beste gauza bi egingo zituela. Erabaki zuen 1) entziklopedia bat erosiko zuela eta 2) Museora joango zela.
|
|
|
Horregatik jesarri zen banku batean. Eta erabaki
|
zuen
ez zela pentsiora joango. Eta pentsioan egin behar zuena kalean bertan egingo zuela, banku hartan.
|
|
|
Ateak zabaldu ziren. Igogailuko argi guztiak amatatu ziren gero eta, barruko botoi guztiak sakatu arren, ez
|
zuen
ez atzera ez aurrera egiten igogailuak. Gizonak esan zion bezala.
|
|
|
Kontua da Vredaman nobelako zatia zela entziklopedia saltzaileak eraman zuen hura. Eta E. H. Beregor tematu egin zen, eta esan
|
zuen
ez zuela zati hura berriro idatziko, oso gustura gelditu zela zati hura idaztean eta ezinezkoa zela berdin idaztea, eta ez zuela berriro idatziko. Eta zegoen lekuan zegoela, zati hura nobelako zatia izango zela, irakurtzeko aukera egon ala egon ez.
|
|
|
Edo besteen nahiei begira. Bera nor zen eta zer nahi
|
zuen
ez zekien. Sekula ez baitzion halakorik galdetu bere buruari.
|
|
2004
|
|
|
Nor ote zen nire argazki bat zeukana? Zoritxarrez nire burmuinak ezin
|
zuen
ez argazkirik ez beste ezer gogoratu. Baina hobe zalantzatik irtetea.
|
|
|
Baina, gauzak diren moduan, Tourrean jaki asko egon arren, ziklista gosetuak ere eskukadatxoa dira. Eta Malthusek, ekonomista handiak, esan
|
zuen
ez dela gauza ona jende gosetu gehiago egotea jakiak baino, jakiak progresio aritmetikoan hazten direlako eta gosetuak geometrikoan.
|
|
|
Beste gauza asko ere falta dira, baina karrerak ere bai. Azken Tourra, 1939koa, Italiak ez zuen korritu, Mussolinik esan
|
zuen
ez korritzeko, arrazoi politikoak zirela medio. Alemaniak ere ez zuen parte hartu.
|
|
|
Eta arnasa matxinatu egin zitzaion Di Ruggerori: sentitu
|
zuen
ez zitzaiola arnasarik pasatzen samatik behera, topea saman balego bezala, eta hats kolpe txikiak hartu behar izan zituen derrigorrean, marrazkiaren aurrean seko hilko ez bazen. Orduan erabaki zuen joan behar zuela, eta gomazko abarkak hartu zituen.
|
|
|
Etenalditxo bat egin nuen, ea nire paperen inguruan arazorik ba ote zegoen ikusteko. Flakostak, baina, ez
|
zuen
ez baiezkorik ez ezezkorik egin. , pentsatu nuen.
|
|
|
Eta pentsatu
|
zuen
ez zitzaiola gustatu ogitartekoa eman eta gabon esaterakoan gau hartan Karmelek erakutsi zion aurpegia, haren begirada iheskorra eta haren azken musuaren automatismoa. Haginak garbitu ondoren lababoaren gaineko edalontzian eskuila uzteko zerabilen automatismo bera ikusi zuen Felixek bere emazteak emandako azken musu hartan.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, Teresa neska irtirina zen, ispiluaren aurrean orduak egiten zituena, eta haren amak? amona Kontxik?, aldiz, ez
|
zuen
ez hautsik ezta ezpain lapitzik ere erabiltzen, eta bere jantzi guztiak grisak edo grisaren gamakoak ziren, beltzen bat ere bai. Horregatik, egun batean, Teresak bere galdera egin zionean, jakin nahi baitzuen zergatik bere lagun guztien amak apain apain jartzen ahalegintzen ziren eta berea ez, amona Kontxik erantzun zion:
|
|
|
–Bai, sasikume honek uste
|
zuen
ez nintzela atea gainditzeko gai izango. Ez da borroka erraza izan, dena dela.
|
|
|
Prostituzioa zuen diru iturri bakarra eta horretara dedikatu zen. Hemeretzi urterekin haurdun zegoela konturatu zen, ez zekien nor zen aita eta nahiago
|
zuen
ez jakin; hala ere, umea izango zuela erabaki zuen. Umeagatik heroina uztea izan zen hartu zuen hurrengo erabakia, eta horrela, jaio zenerako, ez zuen hartzen ezta metadonarik ere.
|
|
|
Gizon bat zegoen liburuzainarekin berbetan, bastoi batekin, eta gehiago hitz egiten zuen bastoiarekin ahoarekin baino. Eta esku berdeak zituen, eta ematen
|
zuen
ez zituela inoiz bustitzen, eta bustitzen zituenean ere arin lehortzen zitzaizkiola.
|
|
|
Ismaelek esan
|
zuen
ez zeukala min handirik buruan, baina etxetik atera ginen, aspertuta geundelako apur bat, ze arratsalde osoa egin genuen etxe barruan. Eta iluntzea zen, eta etxe abandonatuetan ez dago argirik eta ez da ondo ikusten, eta egunez ez dago espiriturik, baina iluntzean bai.
|
|
|
Baina esan zuen Mateok gogorra egiten zitzaiola berari horrela, beste barik, Faustoren etxera agertzea, erreparo apur bat ematen ziola. Esan
|
zuen
ez zuela Fausto Lada inondik ezagutzen, eta ez zela modua haren etxean horrela agertzea, abisatu barik.
|
|
|
Eta prozesio hori ikusten zutenek bazekiten golf zelaira zihoala eta hamabietan zela partidua. Eta baten batek esan zuen Zoroak dira ingeles hauek eta beste batek esan
|
zuen
Ez dira ingelesak eta lehenengoak Ilegorriak dira asko ba eta bigarrenak Bale. Eta lehenengoak Golf zelaiaren barruan al da partidua?
|
|
|
Eta gertatzen ari zenaz jabetu zenean, amorratu egin zen, eta ernegatu, eta sosegua galdu zuen. Eta zaindariari esan zion Zer da hau Jeremias eta zaindariak esan
|
zuen
Ez dakit jauna nik eta zuzendariak Nondik sartu da hainbeste jende eta zaindariak Ez dakit jauna nik eta zuzendariak Zeri begira egon zara Jeremias eta Jeremiasek Jauna nik, eta dardarka zegoen Jeremias. Eta unean unean ernegatuago zegoen golf zelaiko zuzendaria, eta esan zuen Halakorik eta esan zuen Lotsagarria eta esan zuen Gure sasoian.
|
|
|
Eta jendeari hizketan hasi zitzaion, eta esan zuen asko pozten zela partidua gelditu zutelako eta pertsona zentzudunak izan zirelako eta gauzak bere onera ekarri zituztelako. Eta esan
|
zuen
ez zuela inor denuntziatuko baldin eta golf zelaia libre uzten bazuten hamar minututan. Eta hori guztia oihu batean esan zuen baina ahots finez.
|
|
|
Gur hasi zen igotzen orduan, baina eskailerako hiru maila igo zituenean, plastikozko poltsak Simoni eman eta lurrera jaitsi zen atzera. Esan
|
zuen
ez zuela eskailerarik behar berak eta hesia eskalatzen hasi zen. Halako batean, ordea, atzamarrak sartzeko zulorik gabe geratu zen Gur, ez aurrera ez atzera, eta lurrera salto egin behar izan zuen berriz.
|
|
|
Elurra indartsuago ari zuen, mukizapiak ziruditen maluta lodiek. Kixmik zer
|
zuen
ez nekien seguru, baina igartzen saiatu nintzen: barnetik eztanda egin zuen beharbada, tristuraz, kezkaz edo ziurtasun ezaz; dena den, sentimendu erakustaldi haren gibelean, Kixmik Kixmi izaten jarraitzen zuen, haren indarra iristen zitzaidan, nik maite nuen Kixmi zen, malko eta guzti; humanoagoa, benetakoagoa.
|
|
2006
|
|
|
Ia zer egiten
|
zuen
ez zekiela, telefonoa piztu eta Gepperten zenbakia sakatu zuen. Hariaz bestalde polizia zaharraren ahotsa entzun orduko, Anek oihu egin zuen:
|
|
|
Gehiegi ezkutatua zuen burua lur azpian. Gainera, susmoa
|
zuen
ez zuela berriz ere adorerik bilduko Eguzkieneara itzultzeko. Egunsentira arte itxarotera behartu zuen bere burua.
|
|
|
Herriko auzapez monsieur Ledoux oso hunkiturik azaldu zen." Espero dugu hilketa honen errudunak laster aurkitu eta justizia egitea", adierazi zien atzo kazetariei. Bestalde, ikerketaz arduratzeko Bordeletik etorritako Geppert komisarioak adierazi
|
zuen
ez duela inolako hipotesirik baztertzen.
|
|
|
Azken bolada hartan askotan entzun zuen ahots hura, eta askotan eman zion amore. Anek bere kemen guztiaren beharra izan
|
zuen
ez gelditzeko. Kutxan ordaindu zuenean bere buruaz harro sentitu behar zuela pentsatu bazuen ere, bere baitan ahotsa entzuten jarraitzen zuen.
|
|
|
Anek estura sentitu zuen eztarrian. Erabakia
|
zuen
ez zuela negar eginen. Ez zuen inoren maitasunik nahi.
|
|
|
Begietako distira itzali egin zitzaion. Zangalatraba neukan nire gainean eserita, belaunak nire saihetsetan, borrokarako edo amodiorako gertu, baina Cristinak ulertu
|
zuen
ez baterako ez besterako unea ez zela. Jaiki eta joan egin zen kanpora.
|
|
|
Bizirik geratu zirenek beren buruaz beste egin zuten itsasora salto eginda. Antoku borrokaren erdian zen, Nii bere amonarekin, eta honek erabaki
|
zuen
ez berak ez enperadore txikiak ez zutela gengi anker haien eskuetan erori behar. " Nora eraman behar nauzu, amona?" galdetu zion.
|
|
|
Hurrengo urteetan, Mariak hiru seme alaba gehiagoren aita egin zuen Tomas Atondo. Labritek delako langintzan lagundu ote
|
zuen
ez da inon idatzia. Mariarekin biltzen segitzen bazuen, diskretuki egiten zuen, behin ere ez zapataginarenean.
|
|
2007
|
|
|
Eta bakarrik bizitzea zoragarria zen! Horrela esaten zuen Pippiren liburuak,. Pippik ez
|
zuen
ez aita eta ez amarik, eta hori noski zoragarria zen! Ez zuen inor ondoen pasatzen ari zen momentuetan ohera bidaliko zuenik, ezta bakailao gibel olioa jan araziko zionik ere berak gozoki gorria nahi zuenean?.
|
|
|
Hamar urte ziren Gretak porlanean zapata formako zuloak topatu zituela eta, hamar urte geroago txoko berbera begien aurrean izatean, pentsatu
|
zuen
ez lukeela jakingo esaten urte horiek denak azkar edo poliki iragan ziren. Ziur aski azkar eta poliki joan ziren Gretaren urteak; porlaneko pausoak joan daitezkeen bezain azkar eta poliki.
|
|
2008
|
|
|
Loturarik lotuena. Eta erabaki
|
zuen
ez zuela gorputz haren beharrik. Azken batean, urak busti zuena oskola baino ez zen, izate solidotu bat, makina bat bakarrik.
|
|
|
Kiratsa zerion poltsari, baina zabaldu zuenean senarraren usaina sumatu zuen eta hura berpiztu izan balu bezala sentitu zen. Orduan erabaki
|
zuen
ez zuela sekula haren arroparik botako.
|
|
|
Reginak, izan ere, bazekien nondik irten eta nora iritsi nahi zuen, mundu zaharretik mundu berrira eta mundu txikitik mundu handira? eta bide hartan barrena nekez desbideratuko
|
zuen
ez ezerk ez inork, ez bere burua galtzeraino bederen.
|
|
|
Bildu aitzin, ordea, urduri egon zen, alabaren zain zegoen bitartean, ibilbide laburreko joan etorri batean ibili zen bere gelan, zooko hartz galdu bat balitz bezala?, alaba nola tratatu behar
|
zuen
ez zekielako, ausaz, hain berezia eta hain partikularra zen, izan ere, bi alaben historia, beti elkarrekin, guztia bien artean konpartitzen zutenean, halako eran, non, doña Marta institutrizaren agindupeko garaian, konderri bat ere asmatu baitzuten, Natividadek Natinata deitzen ziona eta Nataliak Natanati:
|
|
|
Nazariok: egia zen une hartan bere fabrika eta bere negozioak zituela lehentasun, baina egia zen, halaber, zazpi zortzi hilabete lehenago Regina ezagutu zuela, baita harekin batera hiruzpalau segundoko bitarte berezi hura bizi ere; Nazario ez zegoen, artean, maiteminduta, atseginetik eta esker onetik haratago dago maitemina?, baina halako jakin min bat behar zuen gutxienez, Regina han aurkituko ote
|
zuen
ez ote zuen?
|
|
|
besaburua hautsi eta birika ukitua zion, baina ez txarki; bigarrenak zango mamietako gihar batzuk etetea besterik ez zion egin. Sendatuko zela segurua zen, sendagileak esan zuenez, baina bitartean, ondorengo asteetan, ez
|
zuen
ez ibili behar, ez besoa mugitu behar, ezta hitz egin behar ere isilik pasa bazitekeen.
|
|
|
Korronteak hegoalderantz zeramatzan coraclea eta goleta, biak abiadura berean. Azkenekoaren nabigatzeko moduari zegokionez, hain zen eroa eta aldizkakoa, eta hainbeste denbora egiten
|
zuen
ez nora eta ez hara, non aurreratu ez baitzuen batere aurreratzen, denez ere atzeratu. Eseri eta arraunean egitera ausartzen banintzen, segurua zen harrapatuko nuela.
|
|
|
Lu rrean zetzan txakur zaurituari begira, geldi geratu zitzaion, Freddy Greenek segurua kendu eta begi bat itxi zuenean. Ez
|
zuen
ez hosto tarteko hotsik ezta sastraken mugimendurik ere nabaritu. Tiro bat nahikoa izan zen, azken aiuma ateratzeko denborarik ere eman gabe.
|
|
|
Bildu aitzin, ordea, urduri egon zen –alabaren zain zegoen bitartean, ibilbide laburreko joan etorri batean ibili zen bere gelan, zooko hartz galdu bat balitz bezala–, alaba nola tratatu behar
|
zuen
ez zekielako, ausaz, hain berezia eta hain partikularra zen, izan ere, bi alaben historia, beti elkarrekin, guztia bien artean konpartitzen zutenean... halako eran, non, doña Marta institutrizaren agindupeko garaian, konderri bat ere asmatu baitzuten, Natividadek Natinata deitzen ziona eta Nataliak Natanati: bi izen eta herri bakar bat, bi kondesek –ahizpa bikiek– bakarrik habitatzen zutena.
|
|
|
Beste arrazoi bat ere bazuen –izan behar zuen– Nazariok: ...gia zen une hartan bere fabrika eta bere negozioak zituela lehentasun, baina egia zen, halaber, zazpi zortzi hilabete lehenago Regina ezagutu zuela, baita harekin batera hiruzpalau segundoko bitarte berezi hura bizi ere; Nazario ez zegoen, artean, maiteminduta –atseginetik eta esker onetik haratago dago maitemina–, baina halako jakin min bat behar zuen gutxienez, Regina han aurkituko ote
|
zuen
ez ote zuen...
|
|
|
Hasieran, esate baterako, guztia galtzeko zuela ikusten zuen arren, erantzun izan zion behin edo behin Faustiri, zuhurtasunaren neurria hautsiz, bai, baina ez neurri guztiak. Reginak, izan ere, bazekien nondik irten eta nora iritsi nahi zuen, mundu zaharretik mundu berrira eta mundu txikitik mundu handira... eta bide hartan barrena nekez desbideratuko
|
zuen
ez ezerk ez inork, ez bere burua galtzeraino bederen.
|
|
2009
|
|
|
Baina egin al zuten ahalegintxo minimorik, letra hori den bezalaxe barnatzen eta ulertzen, estreina arrotza egiten zitzaielako baztertu baino lehen? Gandiagak durduzaturik, eta pixka bat mindurik, ulertu
|
zuen
ez zutela ulertu. Arestik asko sufritu zuela esaten da; ez da bakarra izan.
|
|
|
–Seguruenik poliziak gauza bera galdetuko dizu, agian galdetu dizu honezkero. Oskarrek etenaldi bat egin zuen, baina Goikoetxeak ez
|
zuen
ez baiezkorik ez ezezkorik egin?. Ana hil duenak motiboren bat izan behar zuen.
|
|
|
Traste hau lan kontuetarako bakarrik erabiltzen zuen Anak. Birusen beldur zen, eta horregatik ez
|
zuen
ez argazkirik, ez filmik ez musikarik sartzen. Alfredo horrek soinu artxiboak ikusi eta musika artxiboak zirela usteko zuen.
|
|
|
Oskarrek hatzak gurutzatu zituen. Xabierren azalpenak ez
|
zuen
ez buru ez hankarik, baina jendea prest omen dago edozein gezur irensteko, hitz ederren paperean bildurik etorriz gero. Hala pentsatu nahi zuen behintzat.
|
|
|
Zurrupada luzeago batez adierazi
|
zuen
ez zuela beste ezer eransteko gogorik. Beste gonbidatuak ere beren edabeei lotu zitzaizkien, ezer esan gabe, jatekorik ez zegoelako kexatu gabe.
|
|
|
Ez zuen Elias pentsatu, pentsamendua txiki geratu zitzaiolako. Sentitu egin zuen biki siamdarrarekin batzen zuen organo inbisiblea zein zen, eta, inbisiblea zenez, ez
|
zuen
ez hasiera ez amaierarik. Munduko ozeano guztiei egin zien barre Sarak, eta Eliasekin lotuta zegoela nabaritu zuen, distantzia guztien gainetik.
|
|
|
Isiltasun lazgarria. Berehala jakin
|
zuen
ez zegoela zer eginik. Hurbildu egin zen ohera baina Rosa jada ez zegoen gela hartan.
|
|
|
Negar egitekoa. Baina ez
|
zuen
ez bat ez bestea egin. Geldi geldi geratu zen, beti bezala, korapilo ikusezin bat eztarria estutuz.
|
|
|
Talai Berri txakolindegira iritsi aurreko azken bihurgunean, esertzeko banku luze batzuk ipiniak zituen udaletxeak. Badaezpada ere poltsikoan beti eramaten zuen plastikozko zorro bat zabaldu
|
zuen
ez bustitzeko, eta itsasoari begira eseri zen.
|
|
|
Joan zen lehen saioa, bigarrena, hirugarrena, eta Adak ez
|
zuen
ez hitz egiten, ez keinu nabarmenik egiten, baina don Julio esperientzia handiko gizona zen, ohartu beharra zuen, beraz, Ada, berdintsu jarraitu arren, solasaldiei gero eta arreta handiagoz lotzen zitzaiela?, gaixoekin pazientzia handia zuena, eta berak bai, hizketan jarraitu zuen:
|
|
|
Domingori, huraxe izan baitzitekeen abagunea, baina ez zuen ezertxo ere egin; izeba Ernestina, izan ere, bizitzaren joaneko bidean baino gehiago, itzulikoan zegoen? eta susmoa
|
zuen
ezen ez zegoela itzalik gabeko hitz handirik, zeren hitzik handienak ere. Jainkoa?, bere itzal izugarriak baitzituen, Jainkoaren izenean mila gerra izan ez ziren, bada, historian! Hargatik oroitzen zituen izeba Ernestinak maiz frai Millanek komentuan irakatsiak, Jainkoaren kontzeptuari buruzko eztabaidan isilik egotera zeramatenak, eta huraxe zen, ausaz, kontua, gizakirik gabe ez dagoela ez egiarik ez gezurrik ulertzerik, egia eta gezurra, kategorizazio guztien gainetik, gizakiaren baitan haragitzen baitira, azken batean, eta argi itzalen eremua baita, definizioz, gizakiaren haragia, ez argi hutsarena eta ez itzal hutsarena; izeba Ernestina, beraz, bizitzatik mila gauza eta beste hainbat apaingarri jaso ondoren, hitz handi asko ere bai tartean?, kentze eta soiltze prozesu etengabe batean bizi zen:
|
|
|
Aita bakarrik falta zitzaion, beraz, etxeko arrain lodia, etxera afaltzera etortzen zena, bakanagoetan, halarik ere, aldi hartan? nahiz eta abisua emana
|
zuen
ez zuela egun hartan huts egingo?, eta hari sartu behar zion hitzezko arpoia; hasi ziren, bada, orbetarrak afaltzen, baina Damasok ez zuen hitz egiteko abagunerik aurkitzen: batzuetan, urduriegi sentitzen zelako, nerbioak traizionatzera balihoazkio bezala, ongi antzeztu nahi baitzuen bere papera, dotorezia gutxieneko batekin; besteetan, mahaikideen artean gurutzatutako elkarrizketek beste bide batzuk hartzen zituztelako, harik eta elkarrizketen arteko isilune batean, horrela mintzatu zen arte, era nabarmen batean, ex cathedra ariko balitz bezala?, ez bat eta ez bi:
|
|
|
lau seme alaba ditut, ahora zer eramanik ez dutenak, eta damu naiz, nagusi; fabrikan izan ohi zituèn arazoekin alderatuta, bigarren mailakoa zen hura, baina burua haraxe joan zitzaion, hain zuzen ere; biharamunean zuen hitzordua, eta horrek kezkatzen zuen, Nazariok bere zalantzak baitzituen, langilea onartu ez onartu: orduan, baina, jakin ez zergatik, arestian itzalitako odol goria, kontzientziaren mugimendu inkontziente batean, berriro goritu zitzaiolako, apika?, Nazariok garbi ikusi
|
zuen
ez zuela langilea onartu behar, buruarekin ere egin zuen, halako batean, ezetz eta ezetz, bururdiaren kontra?: –Begiratu faltsua dik, senak halaxe ematen zidak, bai, eta lanetik botako diat, besterik ez dik merezi eta sozialista alu horrek; bekatu egin zian, eta ordain dezala, nik ordaintzen dudan bezala!?.
|
|
|
Baina pilotu inkontzienteak, inkontzientea behar baitzuen gizonak horrela ibiltzeko, txantxetan, infernuko atarian egon zitekeenean? ez
|
zuen
ez kanaberarik ez txapelik behar memento hartan, konfesore bat baizik, edo, konfesorerik ezean, kontzientziaren damuzko barne aitorpen bat, konfesioaren balioa zuena baldintza haietan; berak esan zion, baina. Maria Bibianak?, pilotuari zerbait, inork esatekotan! Zentzuzko zentzuak, ordea, ezetz esaten zion, inoren bizitzan muturra sartzea bizikidetasunaren oinarrizko arauen aurkakoa zela, eta oso edukazio txarrekoa, beraz; zentzu zentzugabeak, berriz, baietz esaten zion, arima bat infernuko garretatik salbatzeagatik zentzu guztiak galtzea merezi zuela:
|
|
|
Izeba Ernestinak, zegoèn tokian lauzpabost segundotan itxaron ondoren, halakoetan, Reginak ohi
|
zuen
ez bezala, atearen bestaldean gelditzen zen, barrukoarekin hitz bat edo beste eginez, bai, baina ateko kirtenari eragin gabe, hurkoaren espazioa errespetatuz betiere?, bertatik alde egin zuen.
|
|
|
Jakingo duzu, jauna, noski, irakaslea izandakoa zela Vera. Ez dakit nolako eskarmentua izango zuen, baina beti esaten
|
zuen
ez zela ikasleekin fidatzen?
|
|
|
Ahotsa apur bat desorekatu zitzaion Filbyri. Belarriak oso gorrituta zeuzkan, ematen
|
zuen
ez zuela sinisten gertatzen ari zitzaiona. Emily aipatzeko une ona iruditu zitzaion orduan Mr.
|
|
|
Mallowanek. Gero esan
|
zuen
ez dela gauza bera jolasak ezagutzea eta jolasten jakitea. Mr.
|
|
|
Itzuli eta astebetera agertu zen Grodor lehenengo batzarrera. Berarekin desagertu ziren beste hamasei lagunei buruz ez zuen ezer esan; esan
|
zuen
ez zekiela ezer, bakarrik eduki zutela bera gela batean.
|
|
|
Lyongo sarrera ez zen hagitz arrakastatsua izan. Errege berriak erabaki
|
zuen
ez zuela hirian sartu nahi bidaian bildutako nekeaz eta zikinkeriaz arindu gabe. Segizio guztiak hainbat oren egin zituen geldirik, beren nagusia garbitzen, aldatzen eta apaintzen zuten bitartean.
|
|
|
Behin hartaraz gero, bertze aterabiderik ez zen, ez niretako, ezta harendako ere segur aski, Nafarroako errege izaten segitzea baino. Gero, agerian utzi
|
zuen
ez nuela lagun izanen joko horretan. Bertze norbaiten begietan geundela baizik ez zidan eskaintzen errege bati zor zaion agurra, eta halakoetan ere lanak.
|
|
|
Lanskeneteak alemana eta frantsesa nahasten zituen, baina ezpata guk baino hobeki erabiltzen. Gutik egin
|
zuen
ez baitzuen Roger hantxe zati zati eginik utzi, haren kontrarioa Henrikerekin tronpatuta.
|
|
|
Bere lagunen zuziek lagundurik, irriño bat ikusi uste nion aurpegiko argi itzalean. Ez
|
zuen
ez pikarik ez ezpatarik bere eskuetan. Sastakaia bakarrik.
|
|
|
Izeba Ernestinak, zegoèn tokian lauzpabost segundotan itxaron ondoren –halakoetan, Reginak ohi
|
zuen
ez bezala, atearen bestaldean gelditzen zen, barrukoarekin hitz bat edo beste eginez, bai, baina ateko kirtenari eragin gabe, hurkoaren espazioa errespetatuz betiere–, bertatik alde egin zuen.
|
|
|
Joan zen lehen saioa, bigarrena, hirugarrena, eta Adak ez
|
zuen
ez hitz egiten, ez keinu nabarmenik egiten, baina don Julio esperientzia handiko gizona zen –ohartu beharra zuen, beraz, Ada, berdintsu jarraitu arren, solasaldiei gero eta arreta handiagoz lotzen zitzaiela–, gaixoekin pazientzia handia zuena, eta berak bai, hizketan jarraitu zuen:
|
|
|
lau seme alaba ditut, ahora zer eramanik ez dutenak, eta damu naiz, nagusi; fabrikan izan ohi zituèn arazoekin alderatuta, bigarren mailakoa zen hura, baina burua haraxe joan zitzaion, hain zuzen ere; biharamunean zuen hitzordua, eta horrek kezkatzen zuen, Nazariok bere zalantzak baitzituen, langilea onartu ez onartu: orduan, baina, jakin ez zergatik –arestian itzalitako odol goria, kontzientziaren mugimendu inkontziente batean, berriro goritu zitzaiolako, apika–, Nazariok garbi ikusi
|
zuen
ez zuela langilea onartu behar –buruarekin ere egin zuen, halako batean, ezetz eta ezetz, bururdiaren kontra–: " Begiratu faltsua dik, senak halaxe ematen zidak, bai, eta lanetik botako diat, besterik ez dik merezi eta sozialista alu horrek; bekatu egin zian, eta ordain dezala, nik ordaintzen dudan bezala!".
|
|
|
Izebak bazekien, ongi jakin ere, historia hura guztiz bestelakoa izan zela, txoria leihotik sartu bai baina hormaren kontra jota hil baitzen, gero amak historia birmoldatu bazuen ere etxekoen kontsentimenduarekin, amarena, azkenik, historia ofizial bihurtzen zela: esan nahi baita hantxe konta ziezaiokeela izebak egia –itzalik gabeko egia, maiuskulaz idatzia– Domingori, huraxe izan baitzitekeen abagunea, baina ez zuen ezertxo ere egin; izeba Ernestina, izan ere, bizitzaren joaneko bidean baino gehiago, itzulikoan zegoen... eta susmoa
|
zuen
ezen ez zegoela itzalik gabeko hitz handirik, zeren hitzik handienak ere –Jainkoa–, bere itzal izugarriak baitzituen, Jainkoaren izenean mila gerra izan ez ziren, bada, historian! Hargatik oroitzen zituen izeba Ernestinak maiz frai Millanek komentuan irakatsiak, Jainkoaren kontzeptuari buruzko eztabaidan isilik egotera zeramatenak, eta huraxe zen, ausaz, kontua, gizakirik gabe ez dagoela ez egiarik ez gezurrik ulertzerik, egia eta gezurra, kategorizazio guztien gainetik, gizakiaren baitan haragitzen baitira, azken batean, eta argi itzalen eremua baita, definizioz, gizakiaren haragia, ez argi hutsarena eta ez itzal hutsarena; izeba Ernestina, beraz, bizitzatik mila gauza eta beste hainbat apaingarri jaso ondoren –hitz handi asko ere bai tartean–, kentze eta soiltze prozesu etengabe batean bizi zen:
|
|
|
Baina pilotu inkontzienteak –inkontzientea behar baitzuen gizonak horrela ibiltzeko, txantxetan, infernuko atarian egon zitekeenean– ez
|
zuen
ez kanaberarik ez txapelik behar memento hartan, konfesore bat baizik, edo, konfesorerik ezean, kontzientziaren damuzko barne aitorpen bat, konfesioaren balioa zuena baldintza haietan; berak esan zion, baina –Maria Bibianak–, pilotuari zerbait, inork esatekotan! Zentzuzko zentzuak, ordea, ezetz esaten zion, inoren bizitzan muturra sartzea bizikidetasunaren oinarrizko arauen aurkakoa zela, eta oso edukazio txarrekoa, beraz; zentzu zentzugabeak, berriz, baietz esaten zion, arima bat infernuko garretatik salbatzeagatik zentzu guztiak galtzea merezi zuela:
|
|
|
hemen duzue liburua eta hara zer dioen... Aita bakarrik falta zitzaion, beraz, etxeko arrain lodia, etxera afaltzera etortzen zena –bakanagoetan, halarik ere, aldi hartan... nahiz eta abisua emana
|
zuen
ez zuela egun hartan huts egingo–, eta hari sartu behar zion hitzezko arpoia; hasi ziren, bada, orbetarrak afaltzen, baina Damasok ez zuen hitz egiteko abagunerik aurkitzen: batzuetan, urduriegi sentitzen zelako, nerbioak traizionatzera balihoazkio bezala, ongi antzeztu nahi baitzuen bere papera, dotorezia gutxieneko batekin; besteetan, mahaikideen artean gurutzatutako elkarrizketek beste bide batzuk hartzen zituztelako, harik eta elkarrizketen arteko isilune batean, horrela mintzatu zen arte –era nabarmen batean, ex cathedra ariko balitz bezala–, ez bat eta ez bi:
|
|
2010
|
|
|
–Mutila da, baina??; ai, azken hitz hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak?!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa? eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetatik erori izan ez balitzaio; izebak zaintzen zuen haurra ganbaran, etxekoengandik bakartuta; guztiek genekien hura, baina han ez
|
zuen
ez aitak, ez amak, ez medikuak eta ez inork haurraz hitz erdirik ere egiten, gure aurrean ez bederen, hura isilpeko gai bihurtu balitz bezala, eta nik ez nuen ulertzen, nahiz eta ez nintzen hartan askorik saiatu, ez nuen hatz txikia ere mugitu, egia esan!?, arre zetozèn urak are arreagotzeko beldurrez edo; zuritzeko modu bikaina nuen, gainera:
|
|
|
maite zituena: esan ere, esaten
|
zuen
ez fantasmarik ez munstrorik ez zuèn jauregiak ez zuela jauregi izenik merezi: gogoratzen al zara, Gabino?
|
|
|
Helenarekin hautsita gero, ordea, egoera zeharo aldatu zitzaidan? ...lari berari lotutako kontzepturik sakratuenak (familia eta etxea) itzulipurdikatzeko gogoa eta irrika pizten zizkidana?, zuk bakarrik eman zeniezazkidakeenak, ausaz; pentsatu eta egin; hala, egun batean zuregana hurbildu, pasarte hau zure idazkian kontatu ez izanak benetan harritu nau, kontatzekoa baita, zinez?!?, eta honela esan nizun, neure egoeraren berri eman ondoren, bizitzak zentzurik ba ote
|
zuen
ez ote zuen: –Jainkoa hain ona bada, zergatik kendu zidan biriketako bat??; zorrotz begiratu zenidan, erantzuna neurtzen ariko bazina bezala; gero, halaxe mintzatu zintzaizkidan, irri maltzur bat ezpainetan:
|
|
|
anaietan zaharrena zorionekoa izan baitzen bere zoritxarrean: paraplegiko askok eta askok ez bezala, izan ere, Teok ez
|
zuen
ez maskurian ez hesteetan, ezta bere gizontasunean ere sentiberatasunik galdu:
|
|
|
Bilerak ere eduki genituen Batasunarekin, hori lege aldetik nola egin zitekeen zehazteko. Uda joan zen, ETAk adierazpena atera zuen, Batasunak esan
|
zuen
ez zela legeztatuko, ETArekin lehenengo bilera ez zen egiten. Ikusten zen zerbait arraroa gertatzen ari zela eta nonbaiten zerbait puskatu zela?.
|
|
|
Otegiren azken galdera horretan egon daiteke Loiolan gertatu zenaren gakoetako bat: hitzartu zuten zirriborroak esaten zuena esaten zuelarik ere, euskal alderdiek hitzartutakoa Madrilek bere horretan errespetatuko ote
|
zuen
ez ziren fidatzen Batasunekoak. Egigurenek, hain zuzen ere, aitortzen du euskal alderdiek hitzartutakoa Madrilen errespetatu beharrari buruz oso ikuspegi ezberdina zutela, une batean zirriborroan ados jartzea lortu zuten arren:
|
|
|
–Otegik bilera hartan esaten
|
zuen
ez zela haustura?, dio Egigurenek,, hori ziurta zezakeela, hori transmititzeko Gobernuari. Baina nire ustez prozesua hautsita zegoen, baita Barajasko lehergailua baino lehenagotik ere?.
|
|
|
Berak oso zaila ikusten zuen. Pentsatzen
|
zuen
ez zegoela modurik berriro ere hartzeko. Nik esaten nion baietz.
|
|
|
Baina agerraldiak ez zuen argi askorik eman. Gilek onartu
|
zuen
ez zituela ostrakak agertu zireneko argazkiak, ez behintzat erregistro arautu eta sailkatua, eta onartu zuen baita ere aurkitutako materiala ez zela gorde legeak agintzen duen bezala. Baina agerraldia aprobetxatu zuen, batez ere, berriro adituen batzordearen txostenen aurka jotzeko.
|
|
|
Are gehiago, Elexpuruk uste
|
zuen
ez zela frogatu pieza bakar bat ere faltsua zela. –Argudiatze guztiak aurreiritziz eginak daude.
|
|
|
Txosten horretan, Bermudako Itsas Museoko zuzendariak ziurtatu zuen Iruña Veleiako indusketa Harris Matrix metodoaren arabera egin zela, eta praktika arkeologiko modernoaren ereduak ondo bete zituela. Harrisek aitortu
|
zuen
ez zuela ez indusketa bisitatu eta ez zituela indusketaren erregistro originalak kontsultatu, bai ordea Lurmeneko kideek bidali zioten informazioa.
|