|
2003
|
|
|
Orduko garaian ez ei zen dotorea neskatilek euskara egitea eta seguruenik inguruko gizartean mutilek baino harreman gutxiago izango zuten, aldi hartan emakumezkoek gutxiago irteten baitzuten. Anaia gazteenak, Jonek ere, ez
|
zuen
euskara ikasi, zeren artean umea baitzen Gernikatik Gaztela aldera etxez aldatu zirenean. Hala bada, aita Juan Pedro eta Jose seme zaharrena izango dira etxeko euskaldun bakarrak.
|
|
|
Ikasleen %70ek euskararen presentzia unibertsitatean beharrezkotzat zuen; irakasleen artean, ordea, %54, 1 baino ez zen horren aldekoa. Are gehiago, irakasleen %30ek ez
|
zuen
euskara ikasi nahi, nahiz eta lan-orduetan aritzeko aukera eduki. Jazinto Iturbek, bertako irakasle eta UEUko kideak, hiru ondorio garrantzitsu atera zituen inkestaren emaitzetatik:
|
|
|
Frankismoaren hilzorikoan buru altxatze zoragarria gertatu zen Euskal Herrian, eta altxatze horren alderdietako bat euskararekiko atxikimendu bizia izan zen. Jende askok jo
|
zuen
euskara ikastera nahiz alfabetatzera. Integratzailea zen motibazioa.
|
|
2007
|
|
|
1920an, ume denboran, poesia idazteari ekin zion Piarres La, ttek, Jean Saint Pierre Apaizgaitegi Handiko irakasleak bultzaturik49 Bide batez, esango dugu La, tteren hasierako asmoa Afrikara misiolari joatea izan zela, bertako hizkuntzak ikasteko; baina osasun txarra zela eta, Euskal Herrian geratu zen. Horrela, euskara ikasteari ekitea erabaki zuen50 1923an, apaiz ordena hartzeko gazteegia zenez gero, urte osoa eman
|
zuen
euskara ikasten, apaizgaitegian zegoen Inchausperen biblioteka txikian. Horrela, 1923an51, baita 1925ean ere, Eskualzaleen Biltzarrak ikasleen artean banaturiko sarietariko bat jaso zuen52.
|
|
2008
|
|
|
" Haurrak esponja bezalakoak dira, dena xurgatzen dute, ez dute aparteko arazorik hizkuntzak ikasteko". Altzuetak aipatu
|
zuen
euskaraz ikasi ondoren Unibertsitatean gaztelaniaz aritu behar izan zela, karrera euskaraz ez zegoelako. " Ospitalean lan egiten dut eta gaixo asko euskaldunak dira.
|
|
2009
|
|
|
Hiru urterekin eskola publikora joan nintzen nire garaian ez zen elebidun. Amatxik eta euskara bazekiten, eta nire aitak nahi
|
zuen
euskaraz ikas nezan, horregatik, eskola egin eta Kanboko kolegioan, astean oren bat ematen genuen euskaraz. Bertan, hilabeteen euskarazko izenak, urtaroak, eta antzeko gauzak ikusten genituen, baina ez genuen komunikatzen ikasten.
|
|
|
I k euskararen inguruan aurrerapauso gutxi ikusi zituen unibertsitateko ikasketak egin zituen urteetan. Lehenik eta behin, hautatutako karrera ez
|
zuen
euskaraz ikasi, holako eskaintzarik ez zegoelako.
|
|
2011
|
|
|
Publikoetan Bilbo, Donostia eta Iruñeko ikastetxeetan, berriz, euskara borondatezko irakasgaia zen eta irakaskuntza hori ematen zuten irakasleak ez ziren unibertsitateko irakasleak, orduka kobratzen zuten euskara irakasteko monitoreak baizik. Horrek guztiak eragin zuzen zuzena
|
zuen
euskara ikasteko eskolen gainean529.
|
|
|
Ikasleen% 70ek euskararen presentzia unibertsitatean beharrezkotzat zuen; irakasleen artean, ordea,% 54,1 baino ez zen horren aldekoa. Are gehiago, irakasleen% 30ek ez
|
zuen
euskara ikasi nahi, nahiz eta lan orduetan aritzeko aukera eduki. Jazinto Iturbek, bertako irakasle eta UEUko kideak, hiru ondorio garrantzitsu atera zituen inkestaren emaitzetatik:
|
|
|
Soldaduska Afrikan egin eta bertan gerra pasatu ostean, bankuko oposaketak atera zituen, eta Madrilen banku batean lan egin zuen. Han jarraitu
|
zuen
euskara ikasten Eusko Ikasbatzak antolatutako euskara klaseetan. Madrilen 10 urte eman eta gero, Donostiara destinatu zuten.
|
|
2012
|
|
|
Bere behako zorrotza sentitu nuen, nire kokotean oraingoan, eta etxean noiz edo noiz entzundako hitzak ezin ozenkiago sumatzen nituen: zertarako behar ote
|
zuen
euskaraz ikasi, eta gero irakatsi!. Jurio Sanz batek; euskaltegian aldatu nindutela; Iruñean ikasi nukeela probetxuzko karrera bat, neba guztiek bezala, eta Colegio Mayor batean bizi, zarpail haiekin denbora galdu beharrean?
|
|
2013
|
|
|
Baserrian hazi eta garaiko eskola publikoan ikasi zuen. Gerora euskaldun batekin ezkondu zen, baina ez
|
zuen
euskara ikasi. Hau ez da hizkuntza bereganatzeko egiten duen lehen ahalegina:
|
|
|
Xabi lehenbiziko mailako talde batean sartu zen. Urte hartan erabakia
|
zuen
euskara ikasi behar zuela. Kontatu zidan bere aitak ttikitan ez zekiela gaztelaniaz, baina haiei ez ziela erakutsi.
|
|
2015
|
|
|
Luze eta zabal jardun liteke gai hauetaz baina xehetasun handitan sartu gabe ere esan dezakegu gauzak ez zirela horrela. Unamunok ahalegin handia egin
|
zuen
euskara ikasteko, eta poema koxkorren bat ere sortu zuen gure hizkuntzan, inor ahozabalik uztekoa ez izan arren. Gero, euskarak ez zuela bizimodu modernorako balio etsi zuen eta lau haizetara aldarrikatu zuen, 1901eko Lore Jokoen sarrera hitzaldi dohakabe hartan, lokatzetan dagoen astoa laga eta erdararen trenera igotzeko gonbita egin zigunean Hego Euskal Herriko euskaldun guztioi.
|
|
2018
|
|
|
Duela hamabi urte Bordelera bizitzera joan zenean, Beloki ez zen euskalduna oraindik, euskal herritarra izan arren. Hango Euskal Etxean hasi zen ikasten, duela 6 urte, eta orain euskara txukunean kontatzen du zergatik erabaki
|
zuen
euskara ikastea: " Iparraldeko kostaldean euskara gutxi entzuten da, eta nik euskara falta nuen.
|
|
|
Ereduak eta praktikak garrantzitsuak izan dira. Ikastolak, ia hogeita hamar urteko ibilbidean, erakutsi
|
zuen
euskaraz ikastea eta irakastea posible zela, eta gainerako ikastetxeen eredua izan zen. Gainera, talde eta elkarte batzuek erakutsi dute euskaraz funtziona daitekeela, hori dela naturala, eta eredu izan dira dira besteentzat.
|
|
2019
|
|
|
Aita euskalduna omen zuen, baina beti etxetik kanpo lanean zebilena, eta ama erdalduna. Hori dela eta, umetan ez
|
zuen
euskaraz ikasi. Gazte zelarik eta bere burua euskaldundu nahian, metodo ttiki bat egin zuen, eta horren bidez euskaldun bilakatu zen.
|
|
|
Elkarrizketa osoan, hasierako irribarreari eutsi dio.Grabagailua martxan jarri ostean, Euskal Herriarekin duen maitasun istorioa kontatzen hasi zaigu, ingelesezko hitzak tartekaturik gaztelania txukunean. Ezin izan
|
zuen
euskara ikasi, nahiz eta hainbat esamolde ezagutu. Hain zuzen ere, horixe argitu digu aurrena, barkamena eskatzeaz batera.Euskal kulturari horren lotuta sentitzeko lehen zergatia maitasuna da; bereziki, aitaginarreba ohiak eragin ziona:
|
|
|
Martina euskaldun zaharra zen eta Felix erdaldun hutsa. Neskarekin harremanetan abiatu zenean senditu
|
zuen
euskara ikasteko premia. Alfabetatzeari ekin zion eta biek, arraiki praktikatzen zuten beren apartamentu hertsian.
|
|
|
Argentinar horrek ez
|
zuen
euskaraz ikasi, baina. Lehendabiziko bi ikasturteak Donostian egin zituen, eta gero Bartzelonara joan zen.
|
|
2020
|
|
|
Euskara ikasi nahi banuen inbertsiorik onena hona etortzea izango nuela esan zidan». Albenizek, berriz, 29 urte ditu, eta lanik gabe geratu ostean erabaki
|
zuen
euskara ikasteari buru belarri heltzea. «Betidanik izan dut euskararekiko maitasuna.
|
|
2021
|
|
|
Irati Agirreazkuenagaren arabera (2017: 66), hiriburuetako Herri Irratien artean Iruñekoa izan zen gotzaindegiarekin loturarik estuena zuena eta euskarari tarterik gutxien eskaini ziona (Patxi Zabaletak 1967tik 1975era eskaini
|
zuen
euskara ikasteko programa baino ez). Bilbokoak ere oso lotura estua izan zuen, eta euskarari programa bakarra eskaini zion (Irrintzi,), 1973an FMn lanean hastean kanal hori euskararentzat eta OMa gaztelaniarentzat gordetzea erabaki zen arte.
|
|
|
Aipatzekoa ere bada, neurri batean bitxia, eta orain ez gara azalpen teknikoez ari, euskaltzaleak nola mintzatu diren forma hauezaz ohartu direnean, nola ikusi izan dituzten. Adibidez, Euzkeltzale Bazkunak 1933an argitaratu
|
zuen
euskara ikasteko testuliburuan, iraganerako leudan, leuguban, leuzuban... formak ematen ditu, eta sarriago erabili arren, forma okertzat hartzen ditu neban, geban, zeban... edota azken bi hauen ordezko genduban, zenduban... Ikusten denez, ergatiboaren lekualdatzea zuten formak (aditz batuko nuen, genuen, zenuen adizkien kidekoak) okertzat jotzen zituzten, eta forma zuzentzat, aldiz, komunztadura sistemari eusten zioten forma asmatuak.
|
|
|
Alfredo Laborde Tres Arroyos, Buenos Aires, 1961 Zortzi urte daramatza euskara ikasten, Euskara Munduan programaren bitartez. Donostiarra zuen birraitona eta horrexek jarri
|
zuen
euskara ikastera. Bada besterik, ordea:
|
|
|
" Ama oso harro dago ni euskaraz ikasten ari naizelako. Berak ezin izan
|
zuen
euskararik ikasi, Francoren garaiko debekuak tarteko. Ama oso harro eta ni neure bidea egiten.
|
|
|
Gauzak honela, harridura sortu
|
zuen
euskara ikasi eta bat batean errimatzera animatu zen Albazeteko gazte hark. Eta bertsolari gisa plaza asko egin ez bazuen ere gai jartzaile gisa dezenteko ibilbidea egin zuen gerora.
|
|
|
Aldama Bilbora joan zen orduan enpresa ikasketak egitera, eta han zuen lagun galiziar batek animatu
|
zuen
euskaraz ikastera: «Aipatu zidan haiek hasiak zirela Amurrion bertan batekin euskara ikasten.
|
|
2022
|
|
|
Errektoreorde izateko ez zuen debeku izan euskaraz ez jakitea barakaldoarrak. Orduan sentitu
|
zuen
euskaraz ikasteko premia. Baina denbora falta.
|
|
|
Korrikaren testuinguruan, AEK k abian jarri
|
zuen
euskara ikasteko doakotasunaren aldeko kanpaina, eta helburu hori hizpidera ekarri du gaur Alizia Iribarren AEKren koordinatzaile nagusiak. «Eskaera zuzena» egin die administrazio publiko nagusiei:
|
|
|
Alaba hizketan hasi zenean eman
|
zuen
euskara ikasteko pausoa, nahiz eta ″herrian% 90 gaztelania zen. Euskara ikasten, baina gaztelaniaz bizitzen″ Mintzakideei esker hasi zen euskaraz bizitzen, ″gaur egun lanean saiatzen naiz, eta ahal dudan guztietan euskaraz aritzen naiz.
|